Aanbesteden nieuwe stijl

B+P=100% Projecten slagen 100%, zoals het hoort

onderbouwt it-beslissingen Ga op zeker, ga voor B+P www.benp.nl

1 2

s e p t e m b e r

2 0 0 7

•

n u m m e r

9

•

j a a r g a n g

1

•

w w w . i t - e x e c u t i v e . n l

Aanbesteden nieuwe stijl

IN HET NIEUWS GOOGLE IN OFFICE-AUTOMATION Naast advertenties ziet Google ook brood in kantoorautomatisering. De e-mailoplossing Enterprise Apps kreeg er een tekstverwerker en rekentabel bij. Heeft dit product meer te bieden dan p. 13 alleen een lage prijs?

MANAGEMENT PATEL STUURT EXACT BIJ Er zit weer muziek in Exact meldt topman Rajesh Patel. De ‘selfmade’ Keniaan van Indiase afkomst heeft verfrissende ideeën over management. Een marionet van Exact-oprichter Eduard Hagens vindt hij zichzelf niet. p. 14

TECHNOLOGIE WIE DOET WAT WANNEER Nieuwe identity managementsystemen beloven beter en efficiënter gebruikersbeheer. Dat is hard nodig nu het autorisatiebeheer over tientallen plaatsen en toepassingen is uitgesmeerd. p. 30

De provincie Noord-Holland kreeg een prijs voor de aanbesteding van zijn it-beheer. De provincie polste vooraf marktpartijen over de haalbaarheid van het project. Deze opzet moet in de toekomst meer overheidsprojecten binnen de rails houden.

Grote zeperds als P-Direkt en de Wet Walvis hebben het imago van it bij de overheid geen goed gedaan. Veel fouten ontstaan tijdens de aanbestedingsprocedure. Europese aanbestedingsregels verbieden overheden om rechtstreeks met marktpartijen te overleggen. De uitbesteding van het it-beheer in Noord-Holland is

in veel opzichten een voorproefje van aanbesteden nieuwe stijl. Het ministerie van Economische Zaken en de branchevereniging ICT~Office spraken in mei af een haalbaarheidstoets voor it-aanbestedingen te introduceren. Beleidsmakers en it-bedrijven gaan weer aan tafel om voorstellen te bespreken. p. 26

MENS & WERK APENROTS KOST BANEN Onzekere managers wakkeren de personeelstekorten in hun organisaties alleen maar verder aan. Angst dat opkomend talent aan stoelpoten van het management zaagt, is vaak een reden om jonge it’ers te ontslaan. p. 37

1

GOEDE SOFTWARE IS

0

ONZICHTBAAR

1

Werkt vanzelfsprekend. Zoals de zorgoplossingen van IBS. Onzichtbaar om mee te werken. Maar wel zichtbaar in uw resultaten.

0

8^hXdHnhiZbh#>cX#6aag^\]ihgZhZgkZY#

6

www.ibs.nl

I]Z=jbVcCZildg`  A^kZ^cYZ6bhiZgYVb6gZc6

5

Doe de IT Zichtbaarheidstest op

8

Hoe onzichtbaar is úw IT eigenlijk?

3

&%&&d`idWZg


9\c'/''$))*0--*f]b`abfgnnn%YY\pfe[%ec @ek\ie\k K\c\]fe`\ @G$MGE K_l`jn\ib\e

REDACTIONEEL

INHOUD KORT IN HET NIEUWS 4-13Nieuwsoverzicht 5 Weekmakers 7 Trends en feiten 9 Wannahave 11 Column Dominique Deckmyn

MANAGEMENT

De volgende stap Op het eind van deze kwakkelende zomer kunnen we u melden dat IT Executive er goed bij staat. Na onze vliegende start van het tijdschrift staat dit najaar ook het eerste grote evenement op de rol. Het programma voor de conferentie ‘Greening the enterprise’ is rond. Op donderdag 21 november kunt u alles horen over hoe u it-voorzieningen in uw organisatie efficiënter kunt inzetten en zowel kosten kunt besparen als het milieu sparen. Het complete programma van deze bijeenkomst vindt u op pagina 32 en 33. Verder gaat IT Executive zijn blik op het Verre Oosten richten. Nadat veel organisaties ervaring hebben opgedaan met uitbesteding van it-werk naar een land als India, wordt de blik al weer verder geworpen. Er dienen zich nieuwe outsourcing-landen aan. Ook andere landen in Azië, waaronder China, nu vooral groot in de maakindustrie, zullen zich de komende jaren opwerpen als alternatieve bestemming. De ontwikkelingen gaan snel. Zelfs een land als Noord-Korea, tot voor kort hermetisch afgesloten en door hongersnoden geteisterd, komt in beeld. Ook in het tijdschrift is een aantal vernieuwingen terug te vinden. Zo starten we in dit nummer met de Forum-pagina waarin reacties van lezers en de it-industrie worden geplaatst. We starten met een agendarubriek met relevante bijeenkomsten voor itmanagers. En u krijgt een eerste aflevering voorgeschoteld van de column IT & Recht, die vanaf nu beurtelings geschreven wordt door de juristen Patrick van Eecke en Peter van Schelven. Daarnaast is er een nieuw samenwerkingsverband tussen IT Executive en de Vereniging voor Registerinformatici, waar zowel IT Executive als VRI-voorzitter André Hammer veel van verwachten. Vanaf dit nummer wordt eens per drie nummers het VRI-katern meegestuurd. U vindt het katern achterin IT Executive. We wensen de vereniging veel succes met haar nieuwe initiatieven.

Fred van der Molen Hoofdredacteur

Sytse van der Schaaf Adjunct-hoofdredacteur

14 ‘Ik ben niemands marionet’, interview met Exact-directeur Rajesh Patel 17 Column Charles Groenhuijsen 19 Management Kort 1 20 De beste ongeschreven regels 22 Management Kort 2 23 Column George Ataya

TECHNOLOGIE 26 Provincie Noord-Holland polst markt voor aanbesteding 28 Togaf: inspiratie voor architecten 29 Column Ron Tolido 30 Identitymanagement vult directorysystemen aan

FORUM 35 Lezersreacties 35 Agenda

MENS & WERK 36 38 39 41

Nieuws arbeidsmarkt Portret van een it-manager Column IT & Recht Patrick van Eecke Banencaroussel

ESCAPE 42 Nerdville 42 Colofon

ADVERTEERDERSINDEX 01 Afas erp-software 01 B + P 08 Bariton 02 BBeyond 40 Brunel 10 Capgemini 01, 18 Cisco 24-25 Greening the Enterprise 01 IBS 48 KPN 32-33 MediaPlaza 36 Match 4 34 SLTN 12 Synergio

VRI-KATERN 43-46 nr 9 • 12 september 2007

3

IN HET NIEUWS

Betalen met mobieltje

EUROPESE IT’ERS Uit cijfers van Eurostat blijkt dat in Europa ongeveer 4,8 miljoen mensen in een it-gerelateerde functie werken, ongeveer 3 procent van de totale arbeidsmarkt. In Nederland zijn dat er 297.000, en dat is tegen de 4 procent. Het aandeel it’ers op de totale beroepsbevolking ligt opmerkelijk genoeg in elke EU-lidstraat tussen de 2 en 4 procent, ondanks de grote verschillen in de totale it-markt. Het aandeel vrouwen onder it-professionals blijft laag. Gemiddeld is in Europa een op de vijf it’ers een vrouw, Nederland zit hierbij iets onder het gemiddelde.

Afgelopen maand zijn twee proeven gestart met betalen met een mobiele telefoon. Een samenwerkingsverband test in een C1000 in de Alblasserwaard, en Payter test in dertig winkels in Rotterdam. De eerste resultaten zijn positief.

B

etalen gaat verbluffend eenvoudig; je kijkt in de display of het bedrag klopt, houdt je telefoon tegen het apparaat en klaar ben je. Bovendien kunnen de bonuspunten (airmiles, zegeltjes) ook in dit systeem worden bijgehouden, en biedt het mogelijkheden voor marketingacties. Voor de proef bij het filiaal van C1000 werken Schuitema, LogicaCMG, KPN, Rabobank, het Rfid Platform Nederland en NXP Semiconductors samen. Bij Payter zijn onder meer Equens, de organisatie die in een vroeger leven als Interpay aan de wieg stond van het pinnen en Intersolve betrokken. De techniek werkt in beide gevallen hetzelfde, via een NFC (Near Field Communication)

GOEDKOOP UMTS Winkelketen The Phone House gaat een nieuw abonnement voor mobiel breedbandinternet van Telfort verkopen. Het abonnement met onbeperkt internet kost 29,95 euro per maand en voorziet in een umtsverbinding via het netwerk van KPN. Voor de internetverbinding is een usb-modem of een PC Card nodig.

chip in de telefoon, bij Payter een Nokia 6131, en gprs. Bij de C1000-test wordt het bedrag net als bij pinnen direct van de rekening van de klant afgeschreven, terwijl bij Payter de telefoon een tegoed bevat (tot 150 euro), wat moet worden opgewaardeerd. Dat opwaarderen

kan overigens via de telefoon, dus kan plaatsonafhankelijk plaatsvinden. Zowel het tegoed als de transacties kunnen in een overzicht worden opgevraagd, en - misschien even belangrijk - het betalingssysteem kan ook worden uitgezet. Payter wil het systeem in 2008 in heel Nederland beschikbaar maken. De initiatiefnemers van de C1000-test zijn minder stellig over toepassing op bredere schaal.

•

Honderd klanten van supermarktketen C1000 gaan in het Zuid-Hollandse Molenaarsgraaf de komende maanden hun boodschappen betalen met hun mobieltje.

Offshore-toekomst Noord-Korea gloort

INNOVATIES IBM IBM zegt een methode te hebben gevonden waarmee het mogelijk is om op het niveau van een atoom en een molecuul de richting van het magnetisch veld te meten. Dit is een eerste stap op weg naar het op dat niveau opslaan van gegevens. In een ander rapport melden onderzoekers van IBM een enkel molecuul te hebben gebruikt als elektronische schakelaar, die op termijn de transistors in processors kan vervangen. Beide technieken zijn volgens IBM nog minstens tien jaar verwijderd van commercieel gebruik.

Terwijl het communistisch regime nog stevig in het zadel zit, zijn er nu al de eerste voortekenen dat outsourcingsdiensten een belangrijk export product kunnen worden van Noord-Korea.

HP: PC’S MET LINUX Hewlett-Packard gaat in Australië pc’s verkopen met daarop Red Hat Enterprise Linux Desktop 5. Het lijkt erop dat de verkoop van deze Linuxmodellen zich voorlopig beperkt tot Australië.

D

e recente toenadering van Noord-Korea tot het Westen zal het nu hermetisch afgeschermde land tot een interessante offshore-bestemming in de toekomst maken. Al twintig jaar verhuizen Westerse landen it-diensten naar lage lonenlanden om de kosten te verlagen en het arbeidspotentieel te verhogen. Op dit moment is India de populairste bestemming. Over vijf jaar heeft China die positie overgenomen verwacht

onderzoeksbureau IDC. Noord-Korea zou op termijn dit stokje weer over kunnen nemen van buurland China. Op dit moment hevelen de eerste Chinese bedrijven al it-projecten over naar Noord-Korea. Ook Zuid-Korea en Japan laten al enige tijd in dit land software progamma’s en computerspellen ontwikkelen. Ook een Nederlandse ontwikkelaar van computerspellen besteedt op dit moment werk uit aan Noord-Korea. GPI Consultancy organiseert in samenwerking met Korea Computer Center in oktober een studiereis naar Noord-Korea. Meer informatie over deze studiereis is te vinden op www.gpic.nl.

Dit hotel in de hoofdstad Pyongyang van Noord-Korea met meer dan 3000 kamers en 5 lagen restaurants bovenin het gebouw zal waarschijnlijk nooit voltooid worden. De bouw werd afgebroken in 1999. Gebouwen die zolang onvoltooid blijven staan, zijn na verloop van tijd niet bruikbaar meer.

4

nr 9 • 12 september 2007

•

WEEKMAKERS

Werknemers zijn gevaarlijk In de top-3 van belangrijkste frustraties van it-managers als het gaat om beveiliging staat ‘surfgedrag van medewerkers’ op één.

B

ijna een derde (32 procent) van de ondervraagde it-managers noemt dit. Op de tweede plaats staat de lage klassering van it-beveiliging op de directieagenda (27 procent) en 21 procent noemt budgetbeperkingen de grootste frustratie. Dat blijkt uit onderzoek van Dynamic Markets onder 750 it-managers en werknemers in het mkb in vijf Europese landen. Europese werknemers besteden gemiddeld bijna twee uur per dag aan surfen op het internet - waarvan een half uur aan het bezoeken van niet-werkgerelateerde sites. Bijna een derde

(31 procent) van de werknemers zegt dat ze op het werk niet zonder toegang tot risicovolle websites kunnen, zoals ‘peerto-peer’-netwerken (25 procent) en websites voor het gratis downloaden van software (17 procent). Minder dan de helft (47 procent) van de Europese itmanagers zet beveiligingssoftware in om medewerkers te beschermen bij het surfen. 23 procent van de mkb-bedrijven heeft een internetgedragscode, maar vraagt zijn werknemers niet die gedragscode te ondertekenen. Zo’n 16 procent van de bedrijven heeft helemaal geen gedragscode.

•

Kabinet geeft fouten aanbesteding fiscus toe Staatssecretaris Jan Kees de Jager van het ministerie van Financiën geeft in een brief aan de Tweede Kamer toe dat de regels bij het uitbesteden van it-projecten niet juist zijn toegepast.

D

e Jager bestrijdt in de brief dat de aanbestedingsfouten stelselmatig zijn. In verreweg de meeste gevallen zijn de regels nageleefd. Het NRC Handelsblad meldde op 11 augustus dat de Belastingdienst bewust en op grote schaal de aanbestedingsregels schond bij het aanbesteden van grote it-projecten en IBM Nederland onderhands grote opdrachten toeschoof. Volgens De Jager klopt het dat het grote Esso-contract met IBM meerdere keren niet goed is aanbesteed. De bijzondere relatie met IBM komt niet door gemakzucht van de Belastingdienst, maar door de architectuurkeuze stelt De Jager. De fi scus gebruikt nu mainframetechnologie van IBM. Dat wordt in de toekomst anders, omdat de fi scus met webservices gaat

werken, waardoor de keuze in leveranciers ruimer wordt. Complexiteit De aanbestedingsfouten zijn er in geslopen door de complexiteit van de regelgeving en door de onduidelijkheid of lopende contracten wel of niet via een procedure verlengd moeten worden. Volgens De Jager vertegenwoordigen de niet volgens de regels aanbestede projecten een waarde van 11 miljoen euro. Bij projecten met een gezamenlijke waarde van 48,5 miljoen euro is niet helemaal zeker of de regels al dan niet goed zijn toegepast. De Belastingdienst gaat de inkoopprocedure aanscherpen. Een afdeling wordt verantwoordelijk voor alle inkopen.

•

HEEFT SUN EEN IDENTITEITSCRISIS? …alles wijst erop. Na drie winstgevende kwartalen leek Sun weer enigszins op orde. Maar nu overweegt Sun een wisseltruc met zijn aandelen: vier oude voor één nieuwe. Met een vier keer zo hoge koers zou het concern niet meer zo bleek afsteken bij andere beursfondsen. Tja. Zorgelijker is dat de computerbouwer trots het nieuws naar buiten brengt dat de afkorting (ticker symbol) SUNW bij de aandelenbeurs Nasdaq wordt gewijzigd in JAVA. Heeft de bedrijfsleiding niets anders om handen? Straks gaat de hele onderneming nog Java heten. Mag ik Sun-topman Jonathan Schwartz een oprecht advies geven: gooi de marketingoeroes die dit hebben bedacht onmiddellijk de deur uit. Ga computers bouwen en software schrijven. Met bedrijven die hun naam veranderen loopt het namelijk zelden goed af. Herinnert u zich de Werdegang van Borland nog? Nieuw topmanagement vond het ooit nodig de bedrijfsnaam te wijzigen in Inprise. Slechts twee jaar wijzigde de volgende bedrijfsleiding die weer terug in Borland, want met Inprise wilde niemand te maken hebben. Echt goed kwam het niet meer met Borland. TREKT DE MIST ROND DE ‘CLOUD OS’ NU OP? … nauwelijks. Er worden steeds meer computertoepassingen omgezet in online diensten. Dat gebeurt inmiddels zelfs met de tekstverwerker en het spreadsheet, toch de oer-applicaties van de pc. De functionaliteit ervan is nog beperkt en de bediening ondanks Ajax behelpen, maar veel bedrijven beginnen er over na te denken of wellicht zo’n aanbod althans voor een deel van het personeel volstaat. Dat bedreigt in potentie de corebusiness van Microsoft. De softwaregigant anticipeert als vanouds op deze nieuwe ontwikkeling: embrace and extend. Microsofts oude succesformule is om vanuit het Windows- en Officemonopolie aanpalende applicatiegebieden te annexeren. Dat trucje wil men wederom online toepassen. Om die reden heeft Microsoft het graag over een ‘cloud OS’, waarin Windows en internet samensmelten. Microsoft wil met de Live-software klanten een geïntegreerde offline/ online-omgeving gaan bieden. Dikke kans dat het concern ook deze revolutie glansrijk doorstaat. Maar het blijft ondanks de recente Live-aankondigingen nog koffiedik kijken. Want veel van het Cloud OS blijft nog in de mist. IS DE RELATIONELE DATABASE ACHTERHAALD? … dat beweert de grondlegger. Als er iemand de dood van de relationele database (rdbms) aan mag kondigen dan is het zijn (mede-)uitvinder Michael Stonebraker. In de jaren zeventig stond hij aan de weg van de eerste relationele database Ingres. Oracle, Sybase, IBM, Sybase en Microsoft zijn er allemaal schatplichtig aan. Stonebraker is een geniale man. Alleen, hij is behalve wetenschapper ook ondernemer. Ditmaal is immer ondernemende Stonebraker mede-oprichter/eigenaar van Vertica, een innovatief bedrijf dat een superieure ‘kolomgeoriënteerde’ database op de markt zet. De relationele database is achterhaald, is Stonebrakers boodschap nu. De nieuwe aanpak zou tientallen malen sneller zijn. Ik heb hem in 1996 alleen ook al het einde van de generieke relationele database horen aankondigen. Toen kwam hij op de proppen met zowel de idee van de ‘objectrelationele’ database als een bedrijf dat die database op de markt bracht: Illustra. nr 9 • 12 september 2007

5

IN HET NIEUWS MICROSOFT KOOPT CHAT Microsoft heeft Parlano uit Chicago overgenomen. De chat-software van Parlano moet worden geïntegreerd met de Microsoft-producten Office Communications Server en Office Communicator. Met die MindAlign-software van Paralano kan een groep mensen via chat discussiëren, waarbij de discussie wordt vastgelegd zodat anderen deze kunnen nalezen, en zo kunnen zien wat er over een bepaald onderwerp is besproken.

Omzet mobiele telefoniemarkt groeit De markt voor mobiele telefonie staat in de lift. Het gaat alle aanbieders voor de wind.

MEER MACBOOKS VERKOCHT Volgens marktonderzoeker NPD Group groeit in de VS het marktaandeel van Apple in de markt van de laptops; meer dan een op de zes verkochte laptops in de VS komt van Apple. In juni had de MacBook een marktaandeel van 17,6 procent, een groei van meer dan 3 procent ten opzichte van de 14,3 procent in mei. Dankzij de groei komt Apple in de VS in deze markt op de derde plaats terecht, na HP en Toshiba. De cijfers van IDC bevestigen dit beeld.

D

PHISHING VIA VACATURES

V

e Nederlandse markt voor mobiele telefonie boekte in het tweede kwartaal van dit jaar een omzet van 1,6 miljard euro, een groei van 3,9 procent ten opzichte van het eerste

kwartaal van dit jaar, of 7,5 procent ten opzichte van het tweede kwartaal van 2006, toen de omzet 1,49 miljard bedroeg. Dit blijkt uit de rapportage ‘Dutch Mobile Operators 2007 Q2’ van Telecompaper. Alle aanbieders (KPN, Vodafone, T-Mobile en Orange) zagen een hogere omzet, bij zowel

postpay als prepay. KPN verloor iets aan marktaandeel en staat nu op 46,9 procent. Vodafone (27,5 procent) en T-Mobile (17,7 procent) stegen licht in marktaandeel en Orange (7,9 procent) daalde iets. De omzet neemt vooral toe omdat de inkomsten uit mobiel internet stijgen.

•

Helpt norm bij outsourcing? In welke mate een norm kan bijdragen bij het uitbesteden van it-diensten is onderzocht door NEN. eel mensen denken dat er bij outsourcing winst is te behalen met normen. De mogelijkheid om in een sla te verwijzen naar normen waaraan een

SPAMfighter meldt een nieuwe phishing-methode, waarbij gebruik wordt gemaakt van valse vacatures in een e-mailbericht. Werkzoekenden worden hiermee verleid om op een link te klikken die verwijst naar een phishing-website. Via die site verzamelen phishers persoonlijke informatie die ze vervolgens gebruiken voor frauduleuze activiteiten.

it-dienstverlener moet voldoen, kan tijd besparen. Bovendien kunnen dienstverleners zich daarmee ook profileren, en zouden onduidelijkheden over defi nities ermee uit de wereld kunnen worden geholpen. Uit onderzoek van NEN bleek er al een norm voor outsourcing te zijn; eSCM, een vrij onbekende,

relatief nieuwe en bovendien vrij omvangrijke norm. Deze kan worden geformaliseerd. Een andere mogelijkheid is een heel nieuwe norm ontwikkelen. Afhankelijk van de uitkomsten van een soortgelijk onderzoek in vier andere Europese landen zal NEN bepalen hoe er vervolgstappen worden gezet.

•

Voorkeur voor e-mail E-mail is nog altijd het meest gebruikte communicatiemiddel op de werkplek. Dit blijkt uit onderzoek in opdracht van Dimension Data.

LOTUS NOTES 8 Na twee jaar kwam IBM met een nieuwe versie van Lotus Notes en Domino. De nieuwe versie moet vooral vriendelijker in gebruik zijn, met onder meer een hele nieuwe user interface en ‘instant messaging’. Versie 8 staat bovendien voor IBM’s nieuwe strategie om clients te bouwen op open platforms, zodat al dit soort applicaties centraal kunnen worden beheerd.

V

aste- en mobiele telefonie en e-mail zijn de meest populaire communicatiemiddelen onder zowel bedrijven als eindgebruikers. Alle medewerkers bij de onderzochte bedrijven gebruiken e-mail. Tachtig procent gebruikt een vaste telefoonlijn, 76 procent een mobiele telefoon en 66 procent ‘instant messaging’. Zeventig procent van de 6

nr 9 • 12 september 2007

Welke communicatiemiddelen gebruik je op het werk? E-mail Vaste telefoon Mobiele telefoon Chat Bellen via internet Bloggen Video conferencing Software matige telefoon E-mail op het mobieltje Podcast Bron: Dimension Data

0

10

20

ondervraagden zegt dat e-mail hun productiviteit positief beïnvloedt. Instant messaging, blogs

30 40

50

60

70

80 90 100

en softphones (softwarematige telefoons) worden als de meest storende elementen ervaren.

•

TRENDS EN FEITEN

Acer aast op Gateway Acer wil voor ongeveer 710 miljoen dollar Gateway overnemen. Met de overname zou Acer na HP en Dell de derde pc-fabrikant ter wereld worden.

D

e overname is goedgekeurd door de directies van de beide bedrijven, maar wacht nog op goedkeuring van de autoriteiten. Hij kan nog voor het einde van dit jaar afgerond worden. In 2006 was Gateway ‘s werelds achtste pc-fabrikant. Voor Acer is de overname van Gateway met name voor de marktpositie in de VS van belang. Acer heeft al laten weten Gateway als merk te zullen laten bestaan, en het zelfs als merk voor de consumentenmarkt wereldwijd te willen uitbouwen. De overname kan een

spaak in de wielen van Lenovo betekenen, voor wat betreft de voorgenomen overname van Packard Bell. Dankzij een historie van eerdere overnames heeft Gateway het recht in handen gekregen om nee te kunnen zeggen wanneer de eigenaar van Packard Bell (het bedrijf van de Taiwanese zakenman Hui) Packard Bell van de hand wil doen. Gateway gaat dat recht nu uitoefenen, en het is niet ondenkbaar dat Packard Bell daardoor uiteindelijk ook in handen van Acer komt.

•

Meer wachtwoorden Het aantal wachtwoorden neemt nog steeds toe zo bleek uit een peiling van Citrix deze zomer. Het concern stelde 242 zakelijke computergebruikers in Nederland en 105 uit België en Luxemburg de vraag hoeveel wachtwoorden zij nodig hebben om hun werk te kunnen doen. Bijna driekwart van deze ondervraagden bleek meer dan drie wachtwoorden nodig te hebben om met hun zakelijke applicaties te kunnen werken. Eenderde van de ict-gebruikers kreeg in 2007 meer wachtwoorden voor zijn kiezen dan vorig jaar. Aantal wachtwoorden in gebruik 19%

1 2

55%

11%

3-5 15%

6-10

Wat is de rol van IT in uw bedrijf? IDC vroeg 413 managers uit vijf verschillende WestEuropese landen (Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Groot-Brittannië) naar hun visie op de rol van informatietechnologie in hun organisatie. Enkele opmerkelijke cijfers. Van de ondervraagde business managers ziet de

20 it-manager als de initiatiefnemer voor nieuwe procent bedrijfsprocessen.

60 Van de ondervraagde business managers zou de procent investeringen in in-house it graag zien stijgen. 70 Van de business managers kreeg al de hulp van procent it-managers bij de innovatie van hun bedrijf. Bron: IDC

•

Belangrijkste offshore-steden

6

5

5

4

4

Dallan

Bron: IDC nr 9 • 12 september 2007

7

Auckland

6

Brisbane

7

Sydney

7

Beijing

8

Shanghai

9

8

Mumbai

9

New Delhi

reikbaarheid, service en informatievoorziening (bij klachten) tot het niet oplossen van problemen. Ook het ongewenst toezenden van producten, het verkeerd bezorgen van post, het niet goed doorvoeren van wijzigingen, en factuurellende zoals foute eindafrekeningen en verkeerd afgeschreven bedragen werden veel genoemd. De consumentenbond nuanceert de top-15, door erop te wijzen dat grote bedrijven ook meer klachten krijgen, omdat ze meer klanten hebben.

Manila

D

e Consumentenbond heeft een top-15 opgesteld van de meest irritante dienstverleners aan de hand van de ervaringen van 1.500 consumenten in de periode april 2006 t/m april 2007. 65 procent had zich geërgerd aan een bedrijf of instelling: veel klachten werden niet opgelost. KPN staat bovenaan door de vele klachten over slechte- of niet-werkende internet- en telefoonverbindingen in de onderzoeksperiode. De klachten van consumenten varieerden van een slechte be-

Bangalore

Consumenten zijn van alle dienstverleners het minst tevreden over KPN, UPC en @Home. De belastingdienst staat op vier. Dat stelt de Consumentenbond na eigen onderzoek.

China nieuwe offshore-paradijs Over vijf jaar zijn Chinese steden als Shanghai of Peking populairder als IT-offshoregebied dan de huidige Indische of Indonesische kleppers. Dat voorspelt althans IDC via haar nieuwe Global Delivery Index (GDI). IDC gelooft dat massale investeringen in infrastructuur, Engelse taalvaardigheid, internetverbindingen en technische vaardigheden hiervan aan de basis zullen liggen. Dit jaar torenen Bangalore en Manila wel nog ver boven de Chinese steden uit.

Gewogen score in 2007

Ergernis top-15

IN HET NIEUWS OOK SEAGATE MET SSD Ook Seagate, van oudsher fabrikant van traditionele harddisks, gaat ‘solid state disks’ (ssd) maken; disks die zijn gebaseerd op flash-geheugen. Voorlopig vertrouwt Seagate nog op de omzet die zij genereert uit de gewone harddisks, maar uiteindelijk worden alle productlijnen voorzien van ssd-producten. Seagate gaat in de toekomst ook heel waarschijnlijk ‘hybride’ producten maken; harddisks die worden ondersteund door flash.

ICT IS BIJBLIJVEN Computable signaleert dat er volgens het CWI zo’n achtduizend werkloze ict’ers zijn, terwijl ict-bedrijven zeggen lastig aan mensen te kunnen komen. Met name de mensen boven de 55 jaar blijken lastig te bemiddelen. Een baan in de ict vereist voortdurende scholing en dan kan het funest zijn wanneer je er een tijdje ‘uit’ bent, ook voor bijvoorbeeld een sabbatical.

Mobiel kwetsbaar Er lopen steeds meer mensen met laptops of andere mobiele apparaten rond, terwijl de gebruikers de gerelateerde risico’s negeren en geen enkele maatregelen nemen die bijvoorbeeld beschermen tegen dataverlies.

D

at blijkt uit een studie die is uitgevoerd in opdracht van Cisco en de National Cyber Security Alliance (NCSA). In het rapport wordt een onderzoek van IDC geciteerd waarin wordt voorspeld dat in 2009 70 procent van alle medewerkers met een of ander mobiel apparaat is uitgerust. Maar er moet nog veel aan het trainen van personeel gebeuren om ze beter te beschermen tegen mogelijke aanvallen of dataverlies. Die conclusie werd getrokken na interviews met 700 zakenmensen uit de VS, Europa en Azië,

uitgevoerd door InsightExpress. Maar liefst 73 procent van de ondervraagden zei niet altijd aan beveiliging te denken tijdens het gebruik van mobiele apparaten. Als reden werd aangegeven dat men meer bezig is om het werk zo snel mogelijk af te krijgen. Het gebruik van onbekende of onbetrouwbare draadloze internetverbindingen is een van de belangrijkste risico’s die worden genomen; grofweg een derde van de ondervraagden gaf toe dat zo af en toe te doen. Het openen van berichten of bijlagen afkomstig van onzekere bronnen is een ander risico waaraan 44 procent zich schuldig maakt. Deskundigen zeggen dat het opleiden van de gebruikers de belangrijkste maatregel is die bedrijven kunnen nemen. Andere tips voor de mobiele gebruiker: maak ge-

K\UhUfYmci[c]b[ hcXcUVcih]h3

Bariton XL B.V. is specialist op het gebied van doorlenen van personeel. Daarin kent zij een tweetal kernactiviteiten: detachering en contractbeheer. Bariton maakt onderdeel uit van de IT Staffing Groep. De IT Staffing Groep is met 2.500 werkzame freelancers/ZZP-ers de grootste detacheringorganisatie in Nederland. Als betrouwbare, professionele en flexibele partner stelt Bariton bedrijven in staat om flexibel te zijn met betrekking tot het inhuren van externe ICT-specialisten en generalisten middels contractbeheer. Daarnaast beschikt Bariton over een eigen bestand van meer dan 9.000 ervaren ICT-specialisten en generalisten. Tevens zorgt Bariton voor het afdekken van alle risico’s met betrekking tot de keten- en inlenersaansprakelijkheid, Flexwet, etc. Kortom Bariton kan een toegevoegde waarde zijn voor elke organisatie die gebruik maakt van externen. Kijk voor meer informatie op www.bariton.nl

bruik van wachtwoorden en antivirusprogramma’s, installeer beveiligingsupdates en maak back-ups. Gevoelige gegevens moeten worden versleuteld en bedrijven moeten over een plan beschikken waarin staat wat te doen wanneer zich een incident voordoet. Op een hoger niveau moeten organisaties educatie ‘koppelen’ aan technische maatregelen. Techniek is belangrijk, maar educatie is pro-actief, aldus een woordvoerder van Cisco.

•

WANNAHAVE

KPN wijst ook de weg

Must have: Mio

Onder de naam ‘KPN Op Weg’ is KPN met een navigatiesysteem begonnen dat werkt op de mobiele telefoon.

Het is dringen op de smartphone-markt. Steeds meer fabrikanten betreden de markt met een steeds grotere variëteit aan producten. Daar kunnen wij als afnemers ongetwijfeld ons voordeel mee doen. Concurrentie leidt immers meestal tot meer en betere producten en een aangenamer prijsniveau. En omdat het besturingssysteem in veel gevallen hetzelfde is, vervalt langzamerhand elke noodzaak tot merkentrouw. De ‘installed base’ zit niet in de hardware, maar in de software. En zo kunnen we onze keuze vooral laten afhangen van onze persoonlijke voorkeuren, smaak en wensen. Let daarbij ook even op Mio. Deze fabrikant startte in 2002 met gps-apparatuur en betreedt pas sinds kort de smartphone-arena. De nieuwste A501 GPS is een telefoon met pda-functionaliteit, maar Mio onderscheidt zich uiteraard vooral met het ingebouwde global positioning system. Dus als je door de bomen het bos niet meer ziet en de weg kwijt bent, dan is die ingebouwde GPS geen wannahave, maar een ‘must have’. Om plaats en de route correct te kunnen vinden heeft Mio er een SiRFstar III-ontvanger in gezet. Hierbij worden twintig satellieten ingeschakeld om de positie op enkele meters nauwkeurig te bepalen. De telefoon is vier-bands, hij ondersteunt GSM/GPRS met EDGE en draait onder Windows Mobile 5.0 met alle mobiele Office-programmatuur. Zijn scherm is een aanraakscherm, hij heeft een 2 megapixel digitale camera en beschikt over Bluetoothcommunicatie. Je kunt hem als routevinder in de auto monteren, daar levert Mio al het montagemateriaal voor mee, maar je kunt hem ook al wandelend gebruiken. Je hebt aan deze A501 een goede MP3-speler en fotoviewer. Zijn telefoneertijd ligt op 4,5 uur, stand-by houdt hij het 200 uur vol. Toch mist de A501 wel en paar zaken, zoals de draadloze WiFi- en infraroodcommunicatie en een fm-radio. Hij kan ook niet overweg met umts – de snellere opvolger van gsm en hsdpa. Voorts biedt hij geen ondersteuning voor de hoogcapaciteits sdhc-geheugenkaarten, zodat zijn aanvullende opslagcapaciteit en de grootte van zijn landkaartbestanden niet verder gaat dan 2 gb. Zoek je in de eerste plaats de weg dan kun je niet om een gps heen en dan is de stap naar deze Mio A501 GPS niet groot. Zeker niet in fi nanciële zin, want hij kost nauwelijks meer dan een gps-systeem zonder telefoon en pda.

D

e gegevens zitten niet in de telefoon, maar worden van een server gehaald. Het voordeel van een dergelijk ‘offboard’-systeem ten opzichte van een ‘onboard’-systeem, is dat de gegevens altijd actueel zijn. Bovendien moet bij een onboard-systeem vaak nog worden betaald voor updates, iets wat bij offboard natuurlijk niet

nodig is. KPN Op Weg kost 7,50 euro per maand, en is voor 2 euro extra ook gedurende zeven dagen in heel Europa bruikbaar (KPN waarschuwt wel voor eventuele hoge kosten van dataverkeer, die niet in de prijs is inbegrepen). KPN wil de dienst later uitbreiden met onder meer een restaurantgids, huizengids of evenementenkalender. Momenteel wordt een beperkt aantal telefoons ondersteund: de BlackBerry en modellen van Nokia en SonyEricsson met een gps-ontvanger.

•

BlackBerry onbelast Vanaf 30 augustus van dit jaar hoeven werkgevers geen loonheffing aan de belastingdienst meer af te dragen over verstrekte BlackBerry’s en andere smartphones. Deze apparaten vallen vanaf die datum in de categorie communicatiemiddelen.

V

oorheen werden de smartphones tot dezelfde categorie gerekend als computers en laptops, en die categorie kan alleen onbelast worden vergoed wanneer ze voor meer dan 90 procent zakelijk worden gebruikt. Communicatiemiddelen konden al vanaf begin van dit jaar onbelast worden vergoed, mits ze voor meer dan 10 procent zakelijk worden gebruikt. Nu heeft staatssecretaris Jan Kees de Jager in een beleids-

besluit verduidelijkt dat smartphones en Blackberry’s als communicatiemiddelen kunnen worden gezien. “De staatssecretaris gebruikt zelf ook een BlackBerry en weet als oudondernemer dat het een communicatiemiddel is. Een spreadsheet zullen gebruikers er niet zo snel op maken,” zei een woordvoerder van het ministerie van Financiën tegen Het Financieele Dagblad.

•

Meer informatie > www.mio.com Specificaties: Mio A501 GPS: GSM, GPRS, EDGE 850/900/1800/1900, Windows Mobile 5.0, Bluetooth 2.0, USB 1.1, 64 MB geheugen, SD/MMC-geheugenuitbreiding (maximaal 2 GB), 2 megapixel camera, 2,7 inch aanraakscherm, maten 60 x 96 x 21 mm, internetprijs ongeveer 380,- euro, ex. btw. In de verpakking: acculaders (220 V en auto), USB-kabel, automontageset, headset, draagtas, schermbeschermer, handleiding.

Onze coaches brengen hun cursisten tot grote hoogte.

Coaches van Capgemini Academy komen uit alle werkvelden die de IT bestrijkt. Zij hebben ruime praktijkervaring en staan in contact met 60.000 Capgemini collega’s wereldwijd. Zo voorzien zij de cursisten van waardevolle kennis en kunde uit de eerste hand. Het vormt de basis voor een inspirerende samenwerking tussen coach en cursist, met direct toepasbare kennis als resultaat. Bij Capgemini noemen we dit wereldwijd de Collaborative Business Experience. Of het nu om grote internationale leertrajecten gaat, of een individuele opleiding op maat, dankzij eigentijdse leermethodes en faciliteiten kan dat op de tijd en plaats die cursist en werkgever het beste uitkomt. Meer weten over studeren bij de marktleider? Kijk op academy.capgemini.nl, of stuur een mailtje aan [email protected].

Capgemini Academy. Door ervaring wijzer

COLUMN

Offshoringspecialisten samen

H

et Amerikaanse EquaTerra neemt Morgan Chambers over. Door deze transactie ontstaat een adviesspecialist in outsourcing en offshoring van formaat met in totaal driehonderd werknemers in Noord-Amerika, Europa en Azië. Versteviging van het geografi sch bereik van het bedrijf en verbetering van de dienstverlening aan klanten worden als belangrijkste redenen voor de overname genoemd. De combinatie zegt nu kennis over uitbesteding van it, hr, fi nanciële afdelingen en klantencontact in huis te hebben. Daarnaast is er extra expertise in claimafhandeling, hypotheekverwerking en polisadministratie. Het management verwacht weinig obstakels bij de integratie van de twee bedrijven tegen te komen. Het stelt dat de gehanteede methodologieën nauwelijks afwijken en dat de bedrijfscultuur vergelijkbaar is. Robert Morgan, de oprichter van Morgan Chambers, stapt na de afronding van de overname op.

•

Stutterheim met pensioen

B

ij de publicatie van de halfjaarcijfers van LogicaCMG werd bekend gemaakt dat president-commissaris Cor Stutterheim per 1 november met pensioen gaat. Hij wordt opgevolgd door vice-voorzitter David Tyler. Stutterheim was verantwoordelijk voor de groei van CMG vanaf de jaren zeventig tot aan de fusie met Logica vijf jaar geleden. De laatste vijf jaar was hij president-commissaris en begeleidde LogicaCMG door een periode van expansie.

•

DOMINIQUE DECKMYN

Hebben SAP en Microsoft de trein al gemist? Microsoft en SAP arriveren met respectievelijk Titan Dynamics CRM en A1S behoorlijk laat op het SaaS-feestje. Zijn beide softwarereuzen modieus laat, of hebben ze de boot gemist? Ik ga voorlopig uit van het eerste. Software as a Service staat namelijk nog altijd in de kinderschoenen. Natuurlijk is Salesforce.com heel succesvol, maar in vergelijking met de omzet van SAP is het online CRM-bedrijf natuurlijk nog een dwerg. Vergeet ook niet dat de term ‘SaaS’ is verzonnen omdat de vorige term, Application Service Provider, besmet raakte. Dat had zijn redenen. Zijn alle nadelen van het ASP-model nu – dankzij meer bandbreedte en (relatief) blitse Ajax interfaces – verdwenen? Het SaaS-model is zeker aantrekkelijk voor heel wat bedrijven, voor veel meer bedrijven dan met name SAP vandaag wil toegeven. Maar lang niet voor al hun noden. SaaS laat toe om te experimenteren, tijdelijke problemen snel aan te pakken en nieuwe initiatieven zonder grote risico’s op de rails te zetten. Maar op langere termijn en voor strategische projecten zijn de voordelen minder evident. Het interessante van het aanbod van Microsoft en SAP is dat de SaaS-gebruiker de online navelstreng altijd kan doorknippen. Wie de nieuwe, Titan-gebaseerde Dynamics CRM van Microsoft als een service tegen een vergoeding per gebruiker per maand afneemt, kan op elk moment beslissen de programmacode aan te kopen en op eigen servers te draaien. Dat is voor de it-manager een zeer interessant verhaal. Ik geloof zelfs, dat Salesforce.com hier snel een antwoord op zal moeten verzinnen als het geen nichespeler wil blijven. Ondertussen is er nog een andere beweging gaande: de vereenvoudiging en automatisering van het datacenter, en vooral de opkomst van virtualisatie. Het is nu al zo dat bedrijven software uitrollen door volledig geconfigureerde applicatieservers als een virtuele machine op te laden. Het is niet ondenkbaar dat een bedrijf als Microsoft ooit een startklare versie van Dynamics CRM, afgestemd op bijvoorbeeld een middelgroot vrachtwagenbedrijf of een klein

advocatenkantoor, aflevert op een bootable USB-stick. Ok, een gróte USB-stick. Maar als een lokale software-implementatie zo simpel zou worden, wat is dan nog de meerwaarde van SaaS?

uiteindelijk wordt keuze voor saas een zakelijke afweging Uiteindelijk zal de klant dan gewoon de risico’s en kosten tegen elkaar afwegen: eigen software op eigen servers of een huurapplicatie in een datacenter. Afgezien van de kostenstructuur is dat het voordeel van alle zorgen buiten de deur tegenover het nadeel van verminderde integratiemogelijkheden met andere bedrijfsapplicaties (zeker als die andere applicaties bij een àndere SaaSleverancier staan). Het servicemodel gaat niet meer weg. SAP en Microsoft moeten daarom volwaardige softwarediensten online gaan aanbieden. Hun schreden op dit pad zijn nog altijd aarzelend omdat ze de volledige consequenties – technologisch, prijspolitiek en partnerrelaties – daarvan nog niet durven te accepteren. Die halfhartigheid kan niet meer al te lang duren.

nr 9 • 12 september 2007

11

J]kmdlYYl$\YYjcjab_ b]]f]j_a]nYf E]l`]l]af\j]kmdlYYlfYmoc]mja_nggj g_]f$r]lb]]]f]f]j_a]afo]jcaf_\a]\] kdY_af_kcYfknYfhjg_jYeeYÌk]fhjgb][l]f kl]jcn]j_jggl&@]]dZabrgf\]j`g]\Ylo]jcl&

`]d\]j]naka] Kqf]j_ag`]]^l]]f eYjcleYfY_]e]fl Zmkaf]kk `]d\]j]naka]gn]j`g] \]n]dghe]fl ]]fgj_YfakYla]e]l hjg_jYeeY h]j^gjeYf[] hjgb][l j]imaj]e]flkcYf eYfY_]e]fl eYfY_]e]fl Z]_afZab o]jc]f]fZa]\l `]l]af\ hjYclak[`]`Yf\% k]jna[] af^gjeYla] nYll]fgee]l]]f eYfY_]e]fl eYfY_]e]fl _g]\l]klYjl]f&  hjg\m[lhjg[]k eYfY_]e]fl <]hjg^]kkagfYdknYf klmm Kqf]j_agd]j]fgj_Yfa% jfYYj`]l]af\ kYla]k`g]YYf`]lhjaf[ah] ËZ]_afZab`]l]af\Ìkdaeafnmddaf_ ogj\l_]_]n]f&Rabrgj_]f]jnggj\YlmghlaeYYdhjgÕbl cmfl`Yd]fmal`]lo]jc]fe]lj]imaj]e]flk]f cmff]fYdk_]]fYf\]j]jnggjrgj_]f]fdYl]fra]f\Yl o]jc]fe]lj]imaj]e]flk…[`lo]jcl& e]lKE9JLj]imaj]e]flk

e]lK E9JLj]imaj]e]flk

kdaee]jo]jc]f E]l\]mfan]jk]d]lYYdnYfj]imaj]e]flkcmff]f n]jk[`add]f\]\ak[ahdaf]kgh]]f`]]dhjYclak[`]eYfa]j kYe]fo]jc]fe]l`]lr]d^\]]af\\g]dnggjg_]f& @]lj]kmdlYYl2nYc]jkm[[]kngdd]hjg_jYeeYÌk]f hjgb][l]f$eaf\]j_]\g]$e]]j]fl`gmkaYke]…f^g[mk ghj]kmdlYYl& Z]_afZab`]l]af

Z]_afZab`]l]af\

\e]lKE9JLj]

:]flmghrg]cfYYj`Yf\a_] `Yf\nYll]fge\aj][le]]nYf klYjll]_YYf7@]lZg]cËZ]_af Zab`]l]af\e]lKE9JLj]imaj]% e]flkÌdYYle]lhjYclak[`] nggjZ]]d\]fra]f`g]e]l j]imaj]e]flk`]lj]kmdlYYlgh ]]f`]d\]j]eYfa]jogj\l n]joggj\& Fa]lnggjfa]lkak\alZg]c \…klYf\YYj\YYf`]logj\]f nggj`]l_g]\k[`jabn]fnYfj]imaj]e]flk& imaj]e]flk

gg

Z]_afZab `]l]af\

c=

e]lKE9JLj]i maj]e]flk

f_

]d

kl

Yd

a_

n]

jc

jab

_Z

YY j

O A E  < A B C?

J99>=FE

A C =  N 9 F  K H9

DD

Oadlm]jnYj]foYl\]cjY[`laknYf`]lo]jc]fe]l j]imaj]e]flk7DYYlmafkhaj]j]f\ggjgfr]hjg^]kkagfYdk ]f\]ljYafaf_]fnYf\]Kqf]j_agj]imaj]e]flkY[Y\]eq&

Cabcggcghooo&kqf]j_ag&fd&

12

nr 9 • 12 september 2007

Rfid vult barcode hooguit aan De hype rond rfid zal binnenkort uitgaan als een nachtkaars. Dat meent althans Ronan Clinton, de directeur van het Ierse bedrijf Heavy RF. Ondanks zijn sterk groeiende omzet uit rfid blijft hij sceptisch over de technologie.

D

e afgelopen jaren heeft rfid (radio frequency identification) ook in Nederland de nodige aandacht gekregen. Hier in Nederland zijn bijvoorbeeld Broekman Automotive, de Boekhandels Groep Nederland (BGN), de Openbare Bibliotheken, Schiphol en de bloemenveilingen met productidentificatie op basis van radiosignalen aan de slag. niet goedkoop genoeg Rfid als technologie is niet nieuw. De eis van winkelbedrijf Wal-Mart aan zijn leveranciers om alle pallets en dozen van een rfid-etiket te voorzien, heeft wel de belangstelling voor deze technologie enorm aangejaagd. Volgens Clinton zal rfid echter nooit kunnen voldoen aan de verwachtingen die door de huidige hype zijn gecreëerd. “Ondanks alle voordelen - zo’n chip kan veel informatie bevatten en worden uitgelezen zonder dat je ‘m hoeft te ‘zien - zal rfid nooit de barcode kunnen vervangen. Rfid is daar niet betrouwbaar en betaalbaar genoeg voor.” Item level tagging komt niet van de grond, omdat de rfid-labels kostbaar zullen blijven. Labels zijn niet universeel toepasbaar omdat vloeistoffen en metaal op de radiosignalen van de rfid-labels inwerken. Kort door de bocht Zijn conclusie: heb je als bedrijf nog geen rfid-strategie, dan is dat helemaal niet erg! Volgens GS1 Nederland, een organisatie die in het winkelbedrijf aan standaarden werkt

voor de uitwisseling van productinformatie, is Clintons kritiek veel te kort door de bocht. “Met behulp van rfid kun je zien waar je producten zich bevinden,” aldus adviseur Sylvia Stein. “Daarmee kun je de toevoerketen efficiënter laten werken. Als bedrijf moet je dus eerst naar je eigen bedrijfsproces en producten kijken. Als je deze keten opnieuw doordenkt, zie je de verschillen tussen barcode en rfid. Dan is het natuurlijk de vraag wat beter, slimmer en goedkoper is. Het klopt wel dat er naast de succesverhalen genoeg bedrijven zijn waarbij de toegevoegde waarde van rfid ten opzichte van de barcode zo klein is, dat de extra kosten nog niet te verantwoorden zijn.”

Honderden labels met elk hun eigen antennesystemen houden de prijs van rfid hoog.

In een enkel geval wordt op andere producten dan boeken op productniveau gelabeld. Sony doet dat bijvoorbeeld voor zijn consumentenelektronica. Andere toepassingsgebieden zijn producten die worden vervalst, bederfelijke waren en producten met een hoge omloopsnelheid. GS1 ziet de barcode en rfid meer als technieken die elkaar aanvullen. “Rfid biedt toepassingsmogelijkheden daar waar de barcode tekort schiet”, aldus Stein.

•

Zoeken, adverteren en... applicaties Google betreedt met Enterprise Apps terrein van kantoorautomatisering De grootste aanbieder van zoektechnologie Google ziet naast advertenties ook kantoorautomatisering als een lucratief braakliggend terrein. Begin dit jaar breidde het zijn beheerde e-mailoplossing Gmail uit met een tekstverwerker en een rekentabel. De eerste waarschuwing dat grote bedrijven verder moeten kijken dan de lage prijs alleen is een feit.

E

en bedrijvenversie van Google Apps kost 38 euro per gebruiker per jaar. Voor dat bedrag krijgt de postbus van de medewerker een opslagruimte van 10 GB, een agenda, een tekstverwerker en een rekentabel. Google garandeert 99,9 procent beschikbaarheid van de e-maildienst,

zoektechnologie, waarin het op dit moment naast zijn advertentie-activiteiten in opereert, relatief klein is. Op het gebied van zoektechnologie geven bedrijven over de hele wereld maximaal 1 miljard dollar uit. De applicatiemarkt is vele malen groter.

microsoft zal een antwoord moeten vinden op google’s rechtstreekse aanval op zijn bastion geeft telefonische ondersteuning en zegt dat er tal van beheer- en integratiemogelijkheden zijn. “Er is een schatting dat er op dit moment jaarlijks per medewerker 1000 euro opgaat aan kantoorautomatisering”, zegt Erik de Muinck Keizer, salesmanager Benelux bij Google Enterprise. “Dat bedrag kan aanzienlijk omlaag, als je het beheer van deze voorzieningen uit handen geeft. Daarom is het volkomen logisch om een e-maildienst als Gmail naar het bedrijfsleven te brengen. Software als een service heeft de toekomst. Tweehonderd jaar terug kwam men tot het inzicht dat een bank de beste instantie is om je geld te beheren. Nu gebeurt datzelfde met de communicatievoorzieningen van bedrijven. De informatie in de datacenters van Google wordt over meerdere locaties gerepliceerd en heeft een beschikbaarheid, waar weinig organisaties aan kunnen tippen.” Microsoft De Muinck Keizer zegt niet wakker te liggen van concurrentie met Microsoft. “Op dit moment zit bij de meeste grote zakelijke afnemers Google Apps nog in een pilotfase. In Nederland is een grote internationale luchtvaartmaatschappij de dienst aan het uitproberen. Ik zie bedrijven op dit moment niet kiezen voor Google Apps of de producten van Microsoft. Ze worden naast elkaar gebruikt. Dat kan in de toekomst natuurlijk anders uitpakken als Apps verder doorgroeit”, aldus De Muinck Keizer. Google zet de stap naar kantoorautomatisering omdat de markt voor

Op dit moment nemen vooral kleine organisaties de Apps van Google af. Om aan de voor de hand liggende wensen als beveiliging en goede beheermogelijkheden van grote bedrijven tegemoet te komen kocht Google begin juli Postini aan. Deze beveiligingsspecialist beheerde en beveiligde al voor dertigduizend organisaties het elektronische berichtenverkeer. Met deze technologie worden voortaan ook de postbussen van Google Apps beveiligt.

•

Erik de Muinck Keizer, Google Enterprise Benelux: “Tweehonderd jaar terug kwam men tot het inzicht dat een bank de beste instantie is om je geld te beheren. Nu gebeurt datzelfde met de communicatievoorzieningen van bedrijven” nr 9 • 12 september 2007

PAS OP VOOR GOOGLE APPS Onderzoeksbureau Burton Group gooide met het rapport ‘Google Apps in the enterprise: a career-limiting move for enterprise architects’ de knuppel in het hoenderhok. Volgens analist Guy Creese bevat het Google Enterprise Apps aanbod van Google een aantal zwakke punten, waardoor grote ondernemingen zich twee keer achter de oren moeten krabben voordat ze eraan beginnen. Volgens Creese zullen door de overtuigingskracht van Google veel organisaties vallen voor het idee van software as a service. Toch is het volgens hem beter om de bestaande software voor kantoorautomatisering nog niet buiten de deur te zetten. In het aanbod van Google zit geen onderverdeling van gebruikers of afdelingen, noch mogelijkheden voor records management. De tekstverwerker en rekentabel ontberen vele geavanceerde functies en waar blijft het hulpmiddel voor presentaties? Om deze redenen is de implementatie van Google Apps slecht voor de carrière van de it-manager die ervoor kiest, aldus Creese. In een verklaring stelt Google dat Enterprise Apps vooral bedoeld zijn om de desktop aan te vullen. De ene organisatie zal vallen voor het wegvallen van de beheersinspanning van de e-mailvoorziening, de ander voor de lage kosten en weer een ander voor het samenwerken via internet. De tijd zal leren of Microsoft een effectief antwoord weet te vinden op deze rechtstreekse aanval op zijn bastion. 13

MANAGEMENT

‘Ik ben niemands mari Rajesh Patel is twee jaar baas bij Exact door Ben Kuiken

Twee jaar is Rajesh Patel nu de baas bij Exact. Het Nederlandse softwarebedrijf begint na een aantal moeizame jaren en ruzie in de top weer tekenen van leven te vertonen. ‘We spelen in de Champions League.’

I

n de kast aan de muur staat een foto van Rajesh Patel (‘Zeg maar Raj’) met Jack Welch, de illustere ex-topman van General Electric. Daarnaast een foto van Patel tussen zijn medewerkers, zo te zien tijdens een motivatietraining. Petjes, baseballhandschoen, Boeddhabeeldje en boeken. Patel (38) spreekt Nederlands, maar geeft de voorkeur aan Engels.

de toekomst ligt in community computing Twee jaar is hij nu bestuursvoorzitter van Exact. Hij heeft er geen moment spijt van gehad. Of toch wel, één dag. Kort na zijn aantreden moest hij een winstwaarschuwing afgeven. Dat was even slikken. Een moment vroeg Patel zich af waar hij aan begonnen was. Maar in twee jaar is veel gebeurd. Tijdens de presentatie van de laatste halfjaarcijfers kon Patel een groei van de omzet melden van 2,5 procent en een winstgroei van 16,9 procent. Het is misschien nog niet zo goed als veel aandeelhouders zouden willen, maar er zit weer muziek in Exact. Dankzij een ‘selfmade’ Keniaan van Indiase afkomst met verfrissende ideeën over management.

CV Wie? Rajesh Patel

Wie is Rajesh Patel? ‘What you see is what you get. Het leven dat je aan de buitenkant ziet, is ook het leven aan de binnenkant. Ik hou van werken, van succes behalen, van mensen inspireren en motiveren. Ik heb mensen om mij heen nodig, dat is belangrijk voor mij. En ik hou ervan om te feesten en succes te vieren.’

Geboren? Een dorpje in Kenia, 1969 Opleiding? geen Carrière? 1986 PC World 1988 The Computer Company NL 1990 IPC Singapore 1996 Exact, general manager UK 2001 Groepsdirecteur Exact International 2005 Ceo Exact

Ik heb begrepen dat u alleen maar werkt. ‘Nou, ik werk wel veel, daar maak ik geen geheim van. Eigenlijk beschouw ik dit helemaal niet als werk. Het is een passie. Als ik ergens niet enthousiast over ben, dan doe ik het niet. Maar zolang ik veel energie heb en enthousiasme, vind ik het heerlijk om te doen. Ik word er dan ook niet moe van. Maar ik werk echt niet 24 uur per dag. Ik slaap en ik doe ook nog wel andere dingen. Maar ja, mijn leven is op dit moment voor een groot deel gevuld met werk.’

Rajesh Patel is niet getrouwd 14

nr 9 • 12 september 2007

Niet getrouwd, geen vriendin? ‘Nee.’ Daar hebt u geen tijd voor? ‘Het is een keuze. Als je dit soort banen doet, wordt het onderdeel van je leven. Het is geen carrière maar een levensstijl. Mensen die dit soort banen aannemen, moeten duidelijke keuzes maken. Ik heb jaren geleden de keuze gemaakt om op dit niveau te werken. Je kunt niet en, en, en. Althans ík kan het niet. Ik zeg altijd: in principe kun je het allemaal krijgen, maar nooit allemaal op hetzelfde moment.’ Maak een keuze. Dat is ook wat u hier intern zegt? ‘Ja, ik geloof daar heel sterk in. Niet alleen levenskeuzes, maar ook zakelijk: maak keuzes, beslis, weeg af. Misschien zijn sommige mensen beter in het balanceren tussen een gezin en hun carrière dan ik. Ik ben er ook niet tegen dat mensen kinderen krijgen, ben niet tegen parttime werken, ben niet tegen vrouwen in de top … Maar voor mij was heel duidelijk: als ik deze baan wil doen, dan is er geen ruimte voor iets anders. En misschien denk ik over drie jaar wel (in het Nederlands): stom van mij.’ U heeft een boeiende achtergrond. Geboren in Kenia, familie uit India en opgegroeid in Engeland. ‘Ja, ik heb tot mijn, zevende in Afrika gewoond, daarna India en vervolgens London. Wat ik daaraan overgehouden heb is dit: blijf met beide benen op de grond en loop niet met je hoofd in de wolken. Mijn vader had een winkel in London. Ik was de enige zoon, dus ik moest werken. Als ik uit school kwam, kon ik niet voetballen met mijn vriendjes, maar moest ik werken. Als je jong bent, wil je natuurlijk spelen met je vrienden. Maar als ik er nu op terugkijk, denk ik dat het een geweldige leerschool was.’ Ik las ergens dat u uw moeder twee keer per dag belt. ‘Drie keer.’

onet’ Waar praat u met haar over? ‘Over van alles en niets. Ik bel soms maar één minuut met haar, gewoon om te kijken hoe het met ze gaat. Mijn ouders zijn allebei een beetje ziek.’ Praat u ook over Exact? ‘Nee, ik denk dat mijn ouders niet echt snappen wat ik doe, dat is zo ver van hun belevingswereld. Nee, we praten over familie, over wat zij hebben gedaan die dag, of ik wel goed eet.’ Belt u ook drie keer per dag met Exact mede-oprichter Eduard Hagens? ‘Nee. Eduard is aandeelhouder en ik heb evenveel contact met hem als met alle andere aandeelhouders. Ik spreek hem elke twee, drie maanden.’ Hij kijkt niet over uw schouder mee? ‘Nee, absoluut niet. Ik heb veel van Eduard geleerd, ik heb veel respect voor hem. Hij is een geweldige visionair en heeft een ongelooflijk vermogen dingen voor elkaar te krijgen. Maar in elke fase heeft een bedrijf ander leiderschap nodig. Zijn aanpak was fantastisch gedurende de eerste vijftien tot twintig jaar, maar Exact is nu groter en dat vereist ander leiderschap. ‘Toen ik deze baan aannam, ben ik heel duidelijk geweest: ik ben niet iemands marionet. Als er iemand over mijn schouder mee wil kijken, dan alle aandeelhouders en niet één individu. Ik leid dit bedrijf. Zo is mijn relatie met Eduard ook altijd geweest. Ik leidde eerst International en rapporteerde aan hem, maar hij zei mij echt niet hoe ik dat moest doen. Dan kun je beter vijftig apen inhuren, dat is goedkoper en zij doen altijd wat je zegt.’ Wat voor manager bent u? ‘Ik wil alle details weten. Ik ga tot aan het laagste niveau. Dat is niet omdat ik een controlfreak ben, maar een ceo móét volgens mij alle details weten. Niet door managementrapportages te lezen, maar door zelf met de mensen te praten. Dat houdt mijn managementteam scherp. Dus ik reis veel en praat veel met mijn werknemers. De meeste ceo’s gaan naar een vestiging, praten met de manager en gaan weer naar huis. Ik niet. Ik drink koffie met de secretaresse, praat met een

aantal mensen en dan ook nog even met de manager. Maar die manager kan ik elke dag spreken. Dus als ik naar een van onze vestigingen ga, probeer ik zoveel mogelijk tijd door te brengen met de medewerkers.’ Hebt u het gevoel dat uw medewerkers u alles vertellen? ‘Ja, daar ben ik heel duidelijk in. Ik zeg: je kunt me onzin vertellen en dan doe ik niets. Of je kunt me vertellen hoe het echt zit en dan heb ik iets te doen. Zeg het maar. Natuurlijk voelen sommige mensen zich geremd om met mij te praten. Dan begin ik meestal zelf te klagen. Dit is niet goed, daar zijn we niet snel genoeg. Meestal komen ze dan zelf ook wel los.’ Wat is het grootste gevaar voor managers? ‘Dat ze hun nieuwsgierigheid verliezen. Veel managers worden manager en denken dan: ah, ik heb het gehaald, ik ben nu manager, dus klaar. Een belangrijke vaardigheid van een goede manager is zijn vermogen te leren en te ontdekken. Als ik nr 9 • 12 september 2007

15

MANAGEMENT managers aanneem, is de eerste vraag die ik mijzelf stel: als ik hem deze baan geef, verandert hij dan zijn manier van praten? Als het antwoord ‘ja’ is, dan neem ik hem niet aan. Dan heb ik liever dat hij weggaat en ergens anders een ‘pain in the ass’ is.’ Hoe ziet u de toekomst van de it-industrie? ‘Veel mensen denken dat de it-markt volwassen is geworden, maar we staan nog maar aan het begin. De laatste twintig jaar hebben it-bedrijven vooral geëxperimenteerd, de komende jaren moeten zij business gaan genereren voor hun klanten.’ Hoe? ‘De toekomst ligt in community computing. De meeste organisaties werken op een zeer monologe manier: ze hebben hun eigen voorraad, eigen data, eigen it-systeem en eigen mensen. In de toekomst praat je over gemeenschappen, over platforms, over netwerken. Wikipedia bijvoorbeeld is zo’n platform. Google ook. Ik denk dat it-bedrijven in de toekomst dergelijke platforms zullen ontwikkelen waarover bedrijven zaken doen met andere bedrijven. We hebben steeds gezegd dat de it-industrie de efficiency heeft verbeterd. Dat is niet zo. We hebben alleen de productiviteit vergroot. We hebben bedrijven in staat gesteld meer te doen. Nu moeten we ervoor zorgen dat bedrijven meer doen met minder kosten.’ U bent nu twee jaar bezig bij Exact. Hoe staat het bedrijf ervoor? ‘Toen ik hier twee jaar geleden kwam, hadden we veel uitdagingen. We hebben hard gewerkt om de

TO DO-LIST RAJESH PATEL • Overnamekandida at vin

den

• Omzet naar 300 miljoen

euro

• Groeien in het bu itenla

nd

• Moeder bellen

focus goed te krijgen en dat begint nu zijn vruchten af te werpen. We hebben weer organische groei, we hebben een zeer gezonde balans, honderd miljoen op de bank en we geven onze aandeelhouders een mooi dividend.’ Maar de koers van het aandeel is nog niet echt om over naar huis te schrijven. ‘Nou ja, na de winstwaarschuwing stond het aandeel op 21,80, nu rond 27 euro. In die twee jaar gaven we bovendien 3,18 euro dividend. Dat is een rendement van rond de 35 procent. Dat lijkt me prima. ‘Maar ik heb altijd gezegd dat ik geen aandelenkoers manage maar het bedrijf. En als je zorgt dat de fundamenten goed zijn – dus als cashflow, groei en winstgevendheid toenemen – hoef je je op termijn geen zorgen te maken over de aandelenkoers.’ Is Exact niet te klein om zelfstandig te kunnen overleven? ‘Ja, size matters. We zitten in de Champions League met spelers die miljarden omzetten. Wij willen groeien, maar niet koste wat kost. Dat betekent dat als er een geschikte overnamekandidaat langskomt, we een bod serieus zullen overwegen. Maar we zetten onze gezonde balans er niet voor op het spel.’ Maar Exact is voor meer dan 40 procent afhankelijk van Nederland. ‘We werken er hard aan om in het buitenland te groeien. We hebben dochters in meer dan veertig landen. Dat zijn onze eigen mensen. We gaan naar multinationals en zeggen: jullie vestigingen in het buitenland hebben nu allemaal hun eigen softwaresysteem. Dat is verschrikkelijk duur. Maar die vestigingen zijn te klein voor SAP of Oracle. Dan hebben wij software die speciaal voor die markt is ontwikkeld. Zo genereren zij vervolgens omzet voor ons. Dat werkt uitstekend. Zo zie je dat klein zijn ook zo zijn voordelen heeft.’

•

16

nr 9 • 12 september 2007

COLUMN

CHARLES GROENHUIJSEN

Manager op ijsschots Vraagt u zich ook af waarom uw baas zo’n kluns is. U denkt wanhopig: “Waarom bakt hij/zij er zo weinig van? Las mijn baas maar eens een goed boek over management.” Ik vertel u een geheimpje: Uw baas léést af en toe al een boek over management. Dat is nou juist het probleem. Als ik wel eens rondslenter op de afdeling ‘managementboeken’ denk ik steevast: “Mag het een onsje minder. Wat een hoop modieuze kletsika”. Je hebt natuurlijk nuttige boekjes met 10, 25, 100 of zelfs 200 tips voor managers. Zelfs als driekwart gebakken lucht is, houd je een paar bruikbare hints over. En zó moeilijk kan management niet zijn. Ik krijg nu van www.managementboek.nl een email met de best verkochte managementtitels van het eerste half jaar. Driekwart kan zo – hoepla – naar de afdeling ‘Humor voor Gevorderden’. Lees en huiver: Met stip op 1 staat – niet verzonnen – het managementboek: “Onze ijsberg smelt”. Nee, het boek gaat niet over global warming of Al Gore. Wel over een kolonie van 286 (wie telt dat na?) pinguïns op een smeltende gletsjer. Hoe pakken ze dat probleem aan? Verduiveld leerzaam. Herkent u uw baasje er al in? Loopt hij als een pinguïn rond? Ietsje waggelend, parmantig ook, met die eigenwijze blik schuin omhoog? Ja? Dan weet u nu welk boek hij/zij voor vader-/ moederdag heeft gehad. Nummer 2 dan maar? Dat is hét standaardwerk voor de nieuwsgierige manager-van-vandaag onder de onweerstaanbare titel “En nu laat ik mijn baard staan”. De manager – sorry dames – die dit onder zijn hoofdkussen heeft, is wel héél makkelijk te herkennen. “Dit boek is in woord en beeld zo verfrissend dat u tijdens het lezen en kijken denkt: Zo leuk en spannend kan werken dus ook zijn”. Getverderrie. Niet aan mij besteed. Ik heb ook een pesthekel aan mannen met baarden. Alleen met paardenstaarten zijn ze nóg erger. Bah! Klaar voor nummertje 3? “Wie heeft mijn kaas gepikt?”. Nee, dat is niet de nieuwe Sonja Bakker! Het gaat over vier ‘personages’ van wie de kaas plots op is. Geen probleem lijkt me. Helaas, zo simpel is het niet. Voor € 19.50 ben je wel bij over de “angsten voor verandering”. Klinkt eng! Ik blader verder in de top-15 en sla een paar geheide bestsellers over: “Klanten zijn nét

mensen”, “Beweging in je brein” en het uitdagende “Pimp je afdeling!”. Ik blijf hangen bij het boek met de mysterieuze titel: “Vis!” Een vervolg op die pinguïns op hun ijsschots? Of toch weer Sonja? Of een andere dieetgoeroe over de zegeningen van natuurlijke visolie?

managementboeken: wat een hoop modieuze kletsika Drie schrijvers vertellen ons wat zij leerden op een vismarkt in Seattle. Een vismarkt? In Seattle? Dat is nondeju elf uur vliegen van Schiedam, Sneek en Schin-op-Geul. Ken het niet een moppie dichterbij, alsjeblieft? Want voor geniaals is in het verre Seattle te leren? Welnu, daar is The Pike Place Fish Market. Het boek gaat over een manager die een volledig ingedutte afdeling onder haar hoede krijgt. “De medewerkers zijn apathisch, hun werk laat ze koud en klanten zijn alleen maar lastig.” Gelukkig, de geplaagde manager ziet het licht op de vismarkt. “Die staat bekend vanwege de bruisende sfeer en de fantastische klantenservice” (vinden die vissen dat ook?). U raadt het al: De miserabale afdeling verandert dankzij “Vis!” vliegensvlug in een bruisend clubje enthousiastelingen dat zindert van energie en optimisme. De wonderen zijn de wereld (en Seattle) nog niet uit. Dit zijn – mind you! – de bést verkochte managementboeken van Nederland! De lezers ervan zijn onze bazen. Angstig idee. Hier zijn mijn tips: 1. Managementboek.nl levert bij alle boeken uit de top-15 voortaan een megaverpakking Prozac voor de beklagenswaardige werknemers van de lezers van deze malle managementboeken. 2. Uw jaarlijkse personeelsuitje: Met uw oergezellige collegaatjes gaat u geheel verzorgd naar die smeltende ijsschots. Cool! 3. Koop fluks dat boek over de vismarkt mét een exemplaar van “Managen voor Dummies”. Geef de boeken cadeau aan uw baas. Doe er een reisje bij naar Seattle. Enkele reis! nr 9 • 12 september 2007

17

&%&&d`idWZg

I]Z=jbVcCZildg` A^kZ^cYZ6bhiZgYVb6gZc6 8^hXdHnhiZbh#>cX#6aag^\]ihgZhZgkZY#

=ZicZilZg`^hc^ZiaVc\ZgejjgZZccZilZg`YViXdbejiZghbZi Za`VVgkZgW^cYi!bVVgZZccZilZg`kVcbZchZc#BZchZcY^Z Xdbbjc^XZgZcde]jcZ^\ZcbVc^Zg!deWVh^hkVc]jceZghddca^_`Z kddg`ZjgZc#L^aijZgkVgZclViY^ikddgjldg\Vc^hVi^ZWZiZ`Zci4 BZijliZVbjlYdZaWZeVaZcZchXdgZcW^_jlYdZa\gdZeZc4

BVhiZghedchdgh

EaVi^cjbhedchdgh



7ZodZ`8^hXd:med'%%, ZcbVV`dd`YZZaj^ikVc]ZicZilZg`


8^hXd:med'%%,^h]ƒi8^hXd`aVci"ZceVgicZgZkZcikVc]Zi_VVg# HeZX^VaZ\VhihegZ`Zgh/ ™8]g^h9ZY^XdViºHZc^dgK^XZEgZh^YZci:jgdeZVcBVg`Zih!8^hXd ™A^hZadiiZAnc\hªº;jijg^hi!BVcV\^c\EVgicZg!;jijgZCVk^\Vidg ™HjWgV]>nVgºK^XZEgZh^YZci!
:Zc^c[dgbVi^ZbVg`ibZiX^gXV'*8^hXd7jh^cZhhEVgicZgh#

6VcbZaYZcZcbZZg^c[dgbVi^Z/ lll#X^hXdZmed#ca

Consumenten haten fusies Als bedrijven fuseren, neemt de klanttevredenheid vaak af.

D

at blijkt uit een analyse die is uitgevoerd voor BusinessWeek. Bij maar liefst 50 procent van onderzochte fusies en overnames was de klanttevredenheid van consumenten twee

jaar na de fusie gedaald. Slechts 29 procent van de fusies leidde tot meer klantentevredenheid (lees: een betere gepercipieerde prijsstelling, meer kwaliteit of de capaciteit om consumentenverwachtingen te vervullen). De negatieve effecten zijn het sterkst bij fusies in bedrijfstak-

ONDERZOEK ICT-PROJECTEN RIJKSOVERHEID De Algemene Rekenkamer doet op verzoek van de Tweede Kamer onderzoek naar ict-projecten bij de rijksoverheid vanaf 2000. Aanleiding zijn de recente berichten dat er bij deze ict-projecten jaarlijks honderden tot enkele miljarden euro’s over de balk worden gesmeten, onder meer bij de Belastingdienst en het UWV.

ken die directe invloed hebben op het dagelijks leven van consumenten: olie (fusies tussen oliemaatschappijen leiden tot een daling van de klantentevredenheid met 7,4 procent), kabel-tv (min 6,4 procent), detailhandel (min 5,3 procent) en telecommunicatie (min 3,7 procent). In de auto-, hotel- en computerindustrie waren er gemiddeld noch negatieve noch positieve effecten. Volgens een onderzoeker frustreren fusies en overnames klanten omdat ze het gevoel hebben iets opgedrongen te krijgen zonder daarbij enige keus te hebben. De Nederlandse Consumentenbond vindt dat klanten het recht moeten hebben om boetevrij op te stappen na een fusie.

MANAGERS DOEN HET OOK NOOIT GOED 50 procent van de Britse werknemers vindt dat de eigen leidinggevende incompetent is, een gebrek aan zelfvertrouwen heeft en slechte beslissingen neemt. Hoe langer iemand voor dezelfde manager werkt, hoe meer het vertrouwen afneemt. Dat blijkt uit onderzoek van Investors in People. De helft van de werknemers betwijfelt of de manager wel uit het juiste hout is gesneden om zijn functie goed te kunnen vervullen. Een kwart vindt het de schuld van de bedrijfstop dat managers slecht functioneren; ze krijgen volgens hen te weinig training en worden tegengewerkt bij het omzetten van ideeën in concrete acties. Bron: Management Support

•

Klanten krijgen het gevoel iets opgedrongen te krijgen.

Bron: BusinessWeek

Gevraagd: IT-auditors De behoefte aan it-auditors groeit sterk. Het aantal onvervulde vacatures ook.

H

et aandeel it-auditors bij interne auditdiensten van grotere ondernemingen blijft toenemen. Dit gaat ten koste van het aandeel it-auditors in dienst van (externe) audit- en accountancyfirma’s. Het aandeel interne it-auditors ligt nu boven de 50 procent. Een andere trend is de groei van het aandeel it-auditors ‘in business’. It-auditors stromen in toenemende mate door naar managementfuncties – cio, controller, securityofficer of technologyofficer – en houden zich dan niet meer bezig met beoordelingen voor interne of externe opdracht-

gevers. Terwijl de behoefte van managers aan risicoanalyses, assurance-services en compliancy-oordelen groot is. Ook is er, door de outsourcingtrend en het toenemende gebruik van ‘shared-servicecenters’, een grote behoefte aan externe beoordeling in de vorm van een ‘third-party-mededeling’ (tpm) of een SAS-70-verklaring. Gevolg van deze trends: in vrijwel alle sectoren staan veel vacatures open. De krapte op de arbeidsmarkt in de it-sector en de accountancybranche komt extra hard aan waar het it-auditors betreft. Het aantal studenten aan de (vier) erkende postinitiële it-auditopleidingen is het afgelopen jaar fors gestegen, maar het duurt nog zeker twee

jaar voordat het effect hiervan op de arbeidsmarkt merkbaar is. Het gemiddelde jaarsalaris van it-auditors is nu 64.498 euro, slechts 1 procent meer dan vorig jaar. De verandering op beloongebied zit vooral in de variabele looncomponenten: het percentage it-auditors met een leaseauto van de zaak is flink toegenomen, en 28 procent ontvangt een prestatiebeloning (van gemiddeld 8221 euro). Het salaris van externe it-auditors is met 11 procent gestegen. Dat komt doordat de werkgevers van de externen extra inspanningen doen om hun it-auditors vast te houden.

NEDERLANDSE BEDRIJVEN PUBLICEREN TE LAAT Van de Nederlandse bedrijven met publicatieplicht publiceert slechts een kwart zijn jaarrekening op tijd. Driekwart vraagt wegens bijzondere omstandigheden zes maanden uitstel aan. 17 procent daarvan lukt het ook daarna niet om op tijd te publiceren. Vooral financiële holdings, organisatie- en adviesbureaus en bepaalde beleggingsinstellingen hebben hun zaken slecht op orde. De cijfers over 2006 hadden op uiterlijk 8 augustus 2007 gedeponeerd moeten zijn. Bron: Graydon

•

Bron: Norea (de beroepsorganisatie van it-auditors) nr 9 • 12 september 2007

19

MANAGEMENT

De beste ongeschreven r Uit het geheime handboek van een topmanager door Ed Kerkman

De inzichten van Bill Swanson over executive management genieten grote cultfaam onder Amerikaanse topbestuurders. In kleine kring circuleren kopieën van Swansons ‘ceo-handboek’, waar je alleen via via aan komt.

B

ill Swanson is ceo van Raytheon, fabrikant van militaire en luchtvaartelektronica. Bij Raytheon werken 80.000 mensen. De jaaromzet bedraagt 20 miljard dollar. Gedurende een paar decennia zette Swanson krabbeltjes op papier over zijn inzichten op managementgebied. Dat evolueerde tot een simpel, op de kopieermachine gemaakt boekje, dat Swanson’s unwritten rules of management ging heten. Bij zijn aantreden als ceo van Raythe-

als je iets niet weet, zeg dat dan gewoon en houd verder je mond on in 2003 deelde hij kopieën van z’n handboekje uit aan 300 van zijn topmensen. Als iets echt goed is, houd je het natuurlijk niet binnenshuis. En dus gingen de Unwritten rules ook buiten het bedrijf circuleren. Inmiddels geniet het boekje cultstatus onder Amerikaanse executives. Het is nergens te koop – je komt er alleen via via aan. Business 2.0 wist de hand te leggen op een exemplaar en vroeg Swanson om de twaalf beste inzichten eruit te lichten. Daar komen ze: Oude gympies kun je niet poetsen. Als kind probeerde Swanson vaak om z’n gympies er met witte schoenpoets weer als nieuw te laten uitzien. Dat lukte nooit: het bleven afgetrapte gymschoenen. Wat Swanson met deze metafoor bedoelt: al poets je een lege huls nog zo prachtig op, het blijft een lege huls. Ofwel: als je met een idee, thema, project of wat dan ook aan de slag gaat dat te mager is – te weinig substantie heeft – is het zinloos om te proberen daar wat van te maken. Dat wekt ten onrechte de indruk dat je iets van waarde in handen hebt. Terwijl het nergens over gaat. Leer te zeggen dat je iets niet weet. Bij elke meeting heb je ze: mensen die zich geroepen voelen om ergens iets over te zeggen waar ze duidelijk geen verstand van hebben. Als je iets niet weet, zeg dat dan gewoon en houd verder je mond. Om het karakter van mensen te testen, stelt Swanson ze soms een vraag waarop ze hoogst waarschijnlijk geen antwoord weten (hijzelf weet 20

nr 9 • 12 september 2007

dat antwoord wel) en kijkt dan hoe ze reageren. Swanson: “Confident people know their strengths and weaknesses, and they don’t try to bullshit you.” Slimme mensen zeggen: “Dat weet ik niet” – en gaan op zoek naar het antwoord. Je onthoudt een derde van wat je leest, de helft van wat mensen je vertellen en 100% van wat je voelt. Swanson kreeg eens van een F15-piloot te horen dat de piloot z’n leven te danken had aan een product van Raytheon. Er was namelijk een raket op hem afgevuurd die hij met een door Raytheon gefabriceerde decoy van zich af had weten te schudden. Swanson gebruikt dat verhaal om z’n medewerkers te laten beseffen dat er mensenlevens afhangen van hun producten. Een leider moet zo communiceren dat mensen voelen wat ze moeten doen. Kijk naar wat er ontbreekt. Als je kijkt naar een ontwerp, een voorstel of een probleem, is het meestal niet zo moeilijk om de details te verfijnen en uit te werken. Mensen richten zich van nature op wat er is. Maar wat er niet is, is soms stukken belangrijker. Hoe meer verantwoordelijkheid je als executive hebt (en hoe belangrijker strategisch denken wordt), hoe meer dit geldt. Als je een probleem met iemand hebt, richt je dan tot die persoon en niet tot zijn chef. Het gebeurde vroeger al en met e-mail is het nog erger geworden: mensen hebben een klacht over iemand en betrekken er meteen de chef van de betreffende persoon bij via een cc. Een slechte zaak, want het zet dingen onnodig op scherp. Een conflict voegt geen waarde toe en kost een organisatie veel energie. Als je een probleem met iemand hebt, benader dan alleen die persoon zelf. Geef hem een kans om het probleem op te lossen. Ga met de naam van je bedrijf om alsof het je eigen naam is. Swansons vader zei altijd tegen hem: “Je hebt een mooie naam gekregen toen je ter wereld kwam. Geef hem terug zoals je hem hebt gekregen.”

egels

‘Oude gympen kun je niet poetsen’

Swanson vraagt z’n mensen om met de naam Raytheon om te gaan alsof ze zelf zo heten. Geniet van wat je doet – niemand houdt van chagrijnen (behalve andere chagrijnen). Iedereen werkt liever met opgewekte mensen die plezier hebben in wat ze doen, dan met mensen die een professionele werkhouding verwarren met onvriendelijk gedrag. We brengen te veel uren op het werk door om vervelende mensen om ons heen te hebben. Wie deprimerende collega’s om zich heen heeft, raakt zelf ook gedeprimeerd. Als je nooit kritiek krijgt, doe je misschien te weinig. Ofwel: moeten er onaangename maatregelen worden genomen, deins er dan als executive niet voor terug om ze te nemen. In 1998 moest Raytheon bijna 25.000 mensen ontslaan en vier rakettenfabrieken sluiten om zijn rakettenbusiness voor de ondergang te behoeden. Dat heeft veel mensen pijn gedaan. Maar als het niet was gebeurd, waren er nóg meer klappen gevallen. Moet je ergens een beslissing over nemen, kijk er dan naar alsof je één niveau hoger in de organisatie zit. Als je vanaf een hoger punt naar de wereld kijkt, zie je een groter deel van het landschap. Je ont-

dekt pas hoe goed je baas was als je promotie hebt gemaakt naar zijn positie.

ONGESCHREVEN REGELS VAN JIM COLLINS

Krijg je een powerpointpresentatie? ga er dan maar van uit dat de hele wereld het al weet. Als mensen je bij een presentatie verzekeren dat de informatie op het scherm vertrouwelijk is en de kamer niet zal verlaten, ga er dan maar van uit dat dat allang is gebeurd. Sterker, neem aan dat het in alle landelijke dagbladen komt te staan. De vier mensen die je briefen, hebben het allemaal al aan iemand anders verteld. En zij op hun beurt ook weer. Dus: minstens veertig anderen weten ervan.

Jim Collins – coauteur van Build to last en auteur van Good to great – heeft enkele aanvullingen op Swansons ongeschreven regels: • Beoefen de praktijk van ‘het raam en de spiegel’: wijs naar buiten en geef anderen de credits als dingen goed gaan, maar kijk in de spiegel en neem de verantwoordelijkheid op je als dingen fout gaan. • Een ‘ophouden-metlijstje’ is belangrijker dan een ‘doen-lijstje’. • Vaardigheden kunnen worden geleerd, kernwaarden niet. • Niet mensen op zich, maar de juiste mensen zijn je belangrijkste asset. • Geef mensen geen taken maar verantwoordelijkheden. • Verwar roem niet met leiderschap.

Als kwesties of problemen maar blijven doorzeuren, snoei ze dan terug tot de grond. Zoek de snelste weg van probleem naar oplossing. Als een organisatie meer tijd besteedt aan formaliteiten rond de oplossing van een probleem dan aan het vinden van de oplossing zelf, is het tijd om het proces te vereenvoudigen. Stap bijvoorbeeld naar lijnmensen – in de fabriek, op de verkoopvloer of waar dan ook – om met ze te praten. Wees pragmatisch. Doe wat nodig is om het probleem op te lossen. Iemand die aardig is tegen jou maar bot tegen anderen, is geen goede leider. Hoed je voor mensen met situatiegebonden normen en waarden, die hun charmeknop aan- en uitzetten al naar gelang de status van degene met wie ze praten. Ze kunnen misschien goede acteurs worden, maar geen goede leiders. Bron: Business 2.0

•

nr 9 • 12 september 2007

21

MANAGEMENT

Groen licht voor je begroting

ICT-MANAGERS VALLEN VOOR RSS Really simple syndication (rss). Dat vinden ict-managers de meest waardevolle web 2.0-toepassing van dit moment. Ook podcasting wordt hogelijk gewaardeerd. De minst nuttige web 2.0-functies zijn volgens deze managers sociale netwerken en weblogs.

Eenvoudige tactieken vergroten de kans dat een begroting wordt geaccordeerd.

M

anagers kunnen verschillende dingen doen om de kans te vergroten dat hun begrotingsvoorstel heelhuids door de besluitvorming komt, vinden

Bron: Forrester

MEESTE WERKNEMERS VERSLAAFD AAN E-MAIL

‘politiek vet’ toe: als het budget wordt doorgenomen, wil je de cijfers helder kunnen verantwoorden. Weet ook op welke punten eventueel kan worden bezuinigd en wat de gevolgen daarvan zouden zijn. Bij de besprekingen sta je dan sterker in je schoenen.

juist teamleden weten waar de lijken in de kast zitten

Twee op de drie werknemers checken dwangmatig en zonder enige zakelijke noodzaak hun mail. Meer dan 80 procent doet dat ook in de vrije tijd, op vakantie en bij ziekte. De angst om belangrijke berichten te missen, is duidelijk groot. Mailjunks zijn minder geconcentreerd en minder productief. Bron: Mesmo Consultancy

Britse experts. Leg in elk geval heldere verbanden tussen je begroting en de strategie voor de business. Als de beslissers zien wat de concrete voordelen van je plannen voor het bedrijf zijn, accepteren zij de kosten gemakkelijker. Voeg echter niet te veel

ICT MAAKT JE WERK INTERESSANTER

Het is goed om een samenvatting van de hoofdpunten van je begroting te geven, maar zorg er wel voor dat je ook de details kunt geven als daarnaar wordt gevraagd. Laat zien hoe nauwkeurig je binnen je budget van vorig jaar bent gebleven.

Dat vergroot het vertrouwen van beslissers in je huidige voorstellen. Geef bovendien precieze cijfers en bedragen. Met ronde bedragen suggereer je dat je maar wat hebt geschat. Precisie tot achter de komma wijst op nauwkeurige voorbereiding. Besef goed dat je de begroting moet ‘verkopen’ aan een afnemer. Weet dus wat belangrijk is voor beslissers en hun baas. Zorg daarbij voor duidelijke verbanden tussen je begroting en hun doelstellingen. Tot slot: laat het begrotingsvoorstel eerst los op je team. Laat de teamleden alle lastige vragen stellen die ze maar kunnen bedenken. Zij weten waar de lijken in de kast zitten, en kunnen je waarschijnlijk precies die antwoorden geven die je straks nodig hebt. Bron: Management Today

•

Simpele producten graag!

Met ongeveer 20 procent telewerkers is Nederland Europees koploper op telewerkgebied. Dat is een van de conclusies in het jaarboek ICT en samenleving: gewoon digitaal van het Sociaal en Cultureel Planbureau. Meer bevindingen: • Ict leidt niet tot meer werkdruk. • Ict maakt het werk interessanter. • De tijd die mensen in hun vrije tijd op internet doorbrengen, steeg tussen 2000 en 2005 van gemiddeld 0,5 naar 2,5 uur per week. • Er zijn meer ouderen online (in 2005: 44 procent van de 65-74-jarigen, 17 procent van de 75-plussers). Toch blijft hun achterstand groot. • Het belang van internet als informatiebron groeit. Inmiddels gebruikt 38 procent van de Nederlanders internet om zich te informeren. • Er is meer overheidsinformatie online. • Het gebruik van online gezondheidsinformatie stijgt.

Veel producten kunnen te veel. Dat gaat ten koste van het gebruiksgemak.

E

en apparaat waarmee je kunt bellen, sms’en, mms’en rekenen, gamen, draadloos

veel producten kunnen te veel internetten, fotograferen, muziek afspelen, je agenda bijhouden en de weg kunt vinden. Of het dashboard van de BMW 745, met ruim 700 features. Het kan niet op. Maar werken doet het niet. Apparaten met veel functionaliteiten zijn te complex voor soepel gebruik. Mensen worden er gek van. Waarom kopen ze die dan? Uit Amerikaans onderzoek blijkt: vóórdat klanten een product daadwerkelijk hebben gebruikt, is capability (wat een product kan) het belangrijkst voor ze. Maar als ze het product eenmaal 22

nr 9 • 12 september 2007

hebben gebruikt, staat usability (gebruiksgemak) voorop. Ofwel: kan een product heel veel, dan maakt dat dit product in eerste instantie aantrekkelijk maar in tweede instantie juist onaantrekkelijk. Hoe moet je daar als producent mee omgaan? Vijf adviezen: • Zorg voor een goede balans – de gulden middenweg – tussen ‘capability’ en ‘usability’. • Ontwikkel een breder assortiment van eenvoudigere producten in plaats van een smaller assortiment van complexere producten. • Bied klanten hulpmiddelen waarmee ze kunnen uitzoeken welke functionaliteiten ze echt nodig hebben. • Ontwerp producten die één ding heel erg goed doen.

• Werk met prototypen en doe aan product-in-use-onderzoek.

•

Bron: Harvard Business Review

COLUMN

De trends die alles veranderen

Geef IT niet altijd de schuld

Hoe ziet de wereld er over een paar jaar uit? Een trend is continu real time inzicht in je producten.

“W

e hebben de neiging om de mate van verandering op de korte termijn te overschatten en de mate van verandering op de lange termijn te onderschatten,” vindt Roy Amara, oprichter van het Institute for the Future. Er zijn nu vier trends in opkomst die het zakenleven op de wat langere termijn ingrijpend lijken te gaan veranderen. Ten eerste: witteboordenwerkers gaan zich organiseren in vakbonden. Het gevolg is dat het nog belangrijker – en lastiger – wordt om getalenteerde managers en creatieve mensen aan je bedrijf te binden. Ten tweede: elke business krijgt een centraal zenuwstelsel op veldniveau, in de vorm van een combinatie van (digitale) technologie, mobiel en via internet communicerende medewerkers, goedkoop opslag- en verwerkingsvermogen en alomtegenwoordige rfid-sensornetwerken.

ZEVEN TECHNOLOGIEËN DIE VEEL GAAN VERANDEREN • Ajax: softwaretools voor browsergebaseerde applicaties • biogenerics (= biosimilars = follow-on protein products): generieke vormen van gepatenteerde geneesmiddelen • deep websearch: zoeken waar geen zoekmachine nog heeft gezocht • high-definition-radio: upgrade van reguliere radio, met geluid van cd-kwaliteit en veel meer zenders • hybride mobiele telefoons: mobiel en vast systeem ineen • microbrandstofcellen en bijbehorende navulbare batterijen voor draagbare apparatuur • wi-max: wi-fi voor de lange afstand, met een theoretisch bereik van een kilometer of 45

Dat biedt continu realtime inzicht in je producten, van productie tot distributie, verkoop en gebruik. Ten derde: hedgefunds nemen steeds grotere risico’s, durfkapitaalverschaffers worden juist voorzichtiger. Boardroom-executives komen onder meer druk te staan. Voor ondernemers wordt het lastiger om in een vroeg stadium financiering te krijgen. En ten vierde: internet is helemaal terug van (nooit) weggeweest. Internetgebaseerde start-ups halen megabedragen op of worden voor megabedragen overgenomen. Beleggers trekken hun portemonnee als ze de juiste toverformule voorgelegd krijgen, met onweerstaanbare toverwoorden als blogging, social networking en user-generated content. Bron: Business 2.0

GEORGES ATAYA

•

ZES TE NEGEREN HYPES • podcasting: geen cent mee te verdienen • ruimtetoerisme: te gevaarlijk ― de business stort in zodra de eerste miljonairsdode in astronautenpak valt – • outsourcing: werkt alleen voor routinetaken en standaardtaken, niet voor managementwerk en creatief werk • China als leider van de wereldeconomie: niet in de eerstkomende vijftig jaar • high-definition-dvd: reken op een moeizame strijd om de standaard, nog los van de vraag of consumenten überhaupt hd-dvd willen • op waterstof rijdende auto’s: niet de eerstkomende tien tot vijftien jaar

Regelmatig berichten de media over it-projecten die worden stopgezet, enorme vertraging oplopen, of waarvan de budgetten volledig uit de hand lopen of een eindresultaat hebben dat weinig gelijkenis vertoont met de oorspronkelijke opzet. Tussen de regels door proef je vaak verwijten richting de betrokken it-professionals, intern dan wel extern. De techneuten hebben het weer veel te rooskleurig voorgesteld. Toch hebben de meeste mislukkingen niet met IT zelf te maken. Het Britse ministerie van Economie publiceerde recent een aantal interessante best practices. Daaruit kun je ook worst practices destilleren. Als belangrijke oorzaak voor mislukkingen wordt het gebrek aan alignment genoemd. Dat is een modieuze term voor de afstemming tussen project en strategische doelstellingen van de organisatie. De tweede oorzaak is gebrekkig leiderschap: het algemeen management zou een project vooruit kunnen helpen met hun inzet, hun connecties en hun leiderschap, maar laten dit na. De derde oorzaak is gebrek van betrokkenheid van deelnemers en andere betrokkenen. Tja, dan hebben we het wel over absolute randvoorwaarden om een project van langere duur over moeilijke momenten te helpen. Ook veel andere faalfactoren hebben weinig met de technologie zelf van doen: gebrek aan samenwerking tussen projectteam en eindgebruikers; gebrek aan samenwerking tussen projectteam en belangrijke leveranciers. Wat betreft de uitvoering lijden veel projecten aan gebrek aan middelen om goed projectbeheer en/of risicobeheer in te zetten. Ik ken heel wat grote projecten waar nog steeds niet aan systematisch risicobeheer wordt gedaan. En zelfs als zou dat risicobeheer maar in een informele vorm door het projectteam zelf gebeuren, dan heeft dat heel wat voordelen. Het kan ervoor zorgen dat het project niet vastloopt op voorzienbare en vaak makkelijk te omzeilen problemen. Laat ik tenslotte de usual suspects noemen, zowel bij megaprojecten als bij hele kleintjes. Men heeft niet steeds de gewoonte om grote projecten op te delen in onderdelen die beperkt zijn in tijd en omvang, en die gemakkelijker zijn te controleren en recht te trekken. Bij veel projecten ten slotte wordt wel duidelijk geformuleerd welk voordeel het de onderneming moet brengen, maar ontbreekt de operationalisering hoe de beoogde voordelen worden gedefinieerd en getoetst. Om dan uiteindelijk de IT maar weer de schuld te geven als het fout gaat. Georges Ataya is hoogleraar aan de Solvay Business School en vicepresident van het IT Governance Institute nr 9 • 12 september 2007

23

Green

the enterprise IT consumeert een steeds groter aandeel van het totale energieverbruik van organisaties. ‘Green IT’ zal daarom de komende jaren een steeds belangrijker factor worden bij het nemen van investeringsbeslissingen. De conferentie Greening The Enterprise laat zien dat de IT-industrie zelf al opvallend veel heeft ontwikkeld om zowel het energieverbruik als de milieubelasting drastisch te verminderen. Dit thema mag geen it-manager laten lopen.

PROGRAMMA Dagvoorzitter van het congres is de heer Arjan van Dijk CMC. De heer Van Dijk is ambassadeur NGI, Platform voor ICT-professionals en Bestuurslid externe betrekkingen VRI.

MEER DOEN MET MINDER

Rob Creemers,Technotrends Het duizelt als trendwatcher Rob Creemers het woord neemt. Hij zet in een moordend tempo trends op het gebied van ict, vergrijzing, globalisering, fossiele brandstoffen en klimaatproblemen op een rijtje. Technologie is een zegen, maar door technologie loopt wereld ook tegen keiharde grenzen aan. De vraag is nu wat we eraan gaan doen. De it-sector staat voor een nieuwe uitdaging.

ENERGIE BESPAREN MET VIRTUALISATIE

Jeremy van Doorn, Sr. Systems Engineer Benelux, VMware In 2000 verbruikte een typische server 100 watt, vandaag de dag is dit minimaal vier keer zoveel. Gecombineerd met de explosief stijgende energiekosten betekent dit dat een steeds groter deel van het IT-budget aan energie opgaat. Met een virtuele infrastructuur kun je grote stappen zetten op het gebied van energiebesparing. CO2-reductie en kostenbesparing gaan hand in hand.

GROENE OPSLAG

Hans van den Broek, CTO van de TSG divisie van HP Nederland Het energievraagstuk is een prominent item op de IT-agenda geworden. HP werkt in haar Power & Cooling Labs al jaren aan oplossingen. Hierbij wordt gekozen voor een integrale benadering, van de core van de processorchips tot en met de koeltorens van het datacenter. In deze sessie wordt u bijgepraat over de details, met speciale aandacht voor “green storage”. Opslag is nu al goed voor 40% van de energiekosten in het datacenter. Met slimme software en hardware kan dat worden gehalveerd.

SLIM WERKEN

Bas Boorsma, Cisco en Daniël van den Hoven, WebEx Hoe kan de productiviteit van medewerkers worden verhoogd? En de uitstoot van CO2 worden gereduceerd? Door ‘slim werken’. Door optimaal gebruik te maken van de mogelijkheden die ICT biedt om mobiel werken of ‘telewerken’ te realiseren en individuele gebouwen maar ook ‘campussen’ efficiënt in te richten.

NAAR EEN DUURZAME ONDERNEMING Djeevan Schiferli, IBM Nederland

Een duurzame omgeving is in ieders belang. Iedere wereldburger zal zijn verantwoordelijkheid moeten nemen om energieverspilling en vervuiling tegen te gaan. Innovatieve oplossingen zijn hierbij een must, de it-sector heeft hierbij een spilfunctie. Ontdek in een inspirerende holistische presentatie hoe de milieubelasting enorm kan worden teruggedrongen door schonere energie, minder vervuiling en lager energieverbruik.

ICT & MILIEU: EEN INNOVATIEVE COMBINATIE Jan Vlak, managing director van ICT Milieu (onderdeel van ICT~Office)

Bedrijven worden aangesproken op hun groene verantwoordelijkheid. Er komt een hoop regelgeving op hen af. ICT~Office wil haar leden compliancy bieden aan alle bestaande wet- en regelgeving maar ook vooruitlopen op de komende. Jan Vlak is de man die gebruikers en leveranciers kan vertellen welke eisen de overheid gaat stellen op het gebied van duurzaam inkopen. Die eisen vindt Vlak niet ambitieus genoeg. De industrie wil verder gaan.

ing unieke conferentie

energie besparen en duurzaamheid

over

Platinum sponsors: Gold sponsor:

• 21 november 2007 • Media Plaza Utrecht • Inschrijven op www.it-executive.nl/conferentie • Let op speciale vroegboekkorting • Nog slechts 150 plaatsen beschikbaar Voor sponsormogelijkheden bel Rob de Kleijnen 06-53403470

TECHNOLOGIE

Het kan dus wel

tender

VERVOERSINFORMATIE De Drechtsteden (Dordrecht, Zwijndrecht, Hendrik Ido Ambacht, Alblasserdam, Papendrecht en Sliedrecht) zijn op zoek naar een leverancier voor het nieuwe passagiersinformatiesysteem. Om reizigers van actuele reisinformatie te kunnen voorzien, zullen om te beginnen 36 displays en panelen in de regio worden geplaatst. Een centrale server gaat deze informatieborden aansturen. Later zal het systeem worden uitgebreid met nog eens vijf overzichtsdisplays en vijftig haltedisplays.

Provincie Noord-Holland polst marktpartijen over haalbaarheid door Marco van der Hoeven

Ondanks grote zeperds als P-Direkt en de Wet Walvis zijn niet alle it-projecten bij de overheid slecht uitgevoerd. Voor de noviteiten in de aanbesteding van zijn it-beheer kreeg de provincie Noord-Holland de Aanbesteding Award 2007 van het ministerie van Economische Zaken.

“H

et moeilijkste element in dit project was de overgang van 21 mensen van de publieke naar de private sector”, aldus projectmanager Christon Kolk van de provincie Noord-Holland. “Zij waren in dienst bij de overheid en moesten zonder dat ze daar zelf voor gekozen hadden een overstap maken naar het bedrijfsleven.” Vanaf 1 augustus zijn deze mensen in dienst bij Siemens IT Solutions & Services, de partij die de aanbesteding heeft gewonnen. De aanleiding voor het uitbesteden van de beheerafdeling was een bredere reorganisatie bij de provincie Noord-Holland, waarbij 1450 fte’s zijn teruggebracht naar 1.150. Deze kleinere organisatie moest zich zo veel mogelijk bezig houden met de kerntaken van de provincie: het beheer van lucht, water en ruimtelijke ordening. Het beheer van it-voorzieningen werd niet langer als een kerntaak gezien. Een andere reden voor deze stap was de vernieuwing van de dienstverlening. “Elektronische communicatie tussen overheidsinstanties en de burger wordt steeds belangrijker”, zegt projectmanager Paul Dammers. “Marktpartijen zijn beter in staat om deze vernieuwing vorm te geven dan de provincie.” Al in een vroeg stadium zijn de vakbonden en de ondernemingsraad betrokken bij de plannen. Kolk: “Het ging niet alleen om technologie, maar vooral om mensen. Overdracht van ambtenaren naar de private sector is wat anders dan van privaat naar privaat uitbesteden. Het is belangrijk heldere afspraken te maken met de bonden, maar het lastige is dat je vooraf niet weet bij welke marktpartijen je uit komt. Het blijven dus afspraken op hoofdlijnen, de daadwerkelijke invulling kan pas gebeuren wanneer die partij bekend is.”

TELEFOON? Bij het verzamelen van hun gegevens maakt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gebruik van informatie afkomstig uit de Gemeentelijke Basis Administratie (GBA). Het gaat dan om gegevens over personen en huishoudens. De GBA bevat echter geen telefoonnummers. Om mensen die naar aanleiding van hun profiel zijn geselecteerd voor een telefonisch interview inderdaad te kunnen bellen, maakt het CBS gebruik van een aparte module die telefoonnummers koppelt aan mensen en adressen. Op dit moment is het CBS op zoek naar een leverencier die een nieuwe module voor de divisie Sociale en Ruimtelijke statistieken kan ontwikkelen.

NKI INFORMATIESYSTEEM Het Nederlands Kanker Instituut (NKI) heeft een aanbesteding uitgeschreven voor de implementatie een geïntegreerd financieel, inkoop en logistiek informatiesysteem. Dit zal uiteindelijk door meer dan 600 medewerkers gebruikt gaan worden. Op termijn kan dit informatiesysteem nog verder uitgebreid worden met onderdelen voor personeel en salaris, en voor de registratie en administratie van gevaarlijke stoffen.

UIT DEN BOZE Eén van de voorbereidende activiteiten van de provincie was een marktconsultatie om te peilen of de aanbesteding volgens bedrijven in de markt überhaupt wel succesvol zou kunnen worden. Daar zaten wel wat haken en ogen aan. “Als overheid ben je verplicht grote opdrachten Europees aan te besteden”, vervolgt Dammers. “Onderhandelen met marktpartijen is uit den boze. Maar we mogen wel vooraf marktpartijen polsen over de situatie op

Mail tips en weetjes over aanbestedingen naar [email protected]

26

nr 9 • 12 september 2007

hoofdlijnen met de algemene vraag of deze eisen haalbaar zijn. Dat moest allemaal schriftelijk gebeuren, omdat aanbestedingsregels persoonlijk contact met marktpartijen verbieden.” De provincie kreeg allerlei aanvullende tips retour, onder meer over het vastleggen van prestaties. Kolk: “Zo’n marktconsultatie is niet de gebruikelijke manier om de markt te benaderen. Maar het gaat om een grote opdracht. De reacties zijn gebruikt om de aanbesteding goed voor te bereiden.”

je mag vooraf vragen of de aanbestedingseisen haalbaar zijn Die aanbesteding is vervolgens gepubliceerd op een Europese aanbestedingssite. Om kleinere partijen een goede kans te geven is de aanbesteding opgehakt in kleinere onderdelen. Er kwam een perceel voor de invulling van het werkplekbeheer en de technische infrastructuur, en een perceel voor de telefooncentrale en mobiele telefonie. Geïnteresseerde bedrijven konden inschrijven op een van de twee onderdelen, of een combinatie van beiden. “Met deze differentiatie kregen ook kleinere partijen een kans”, meent Kolk. “Dit is beleid van de provincie, die resulteerde in één offerte van een mkb-bedrijf.” Hoewel ervaring met outsourcing een belangrijk criterium was, kwam niet automatisch de grootste partij in aanmerking. Dammers: “Een bedrijf dat ervaring heeft met het wereldwijd overnemen van 70 duizend werkplekken is bij de schaal van onze uitbesteding, beheer van 1.700 werplekken niet vanzelfsprekend de beste partij.” BESTAANDE CONTRACTEN Een belangrijke eis van de provincie was het overnemen van bestaande contracten. Marktpartijen kregen geanonimiseerd inzicht in alle contracten die te maken hadden met ict-dienstverlening. “Een aantal contracten moest worden overgenomen en andere contracten wilden we in eigen handen houden”, zegt Kolk. “Bij de meeste contracten

Christon Kolk en Paul Dammers projectmanagers bij de provincie Noord-Holland. De uitbesteding van het it-beheer bij de provincie Noord-Holland ontving eind mei de uitbesteding Award 2007 van het ministerie van Economische Zaken en branchevereniging ICT~Office. Volgens de jury werd het project bekroond omdat niet de techniek, maar de strategische en menselijke kant van het uitbesteden voorop stond. Verder slaagde het project ondanks een lopende reorganisatie en vond er een voor de overheid unieke marktconsultatie plaats, die ook ruimte bood aan kleinere partijen en een flexibele opzet had die in de toekomst onder meer open source mogelijk maakt.

wisten we het niet. Het was aan marktpartijen om te bepalen wat ze ermee zouden doen, en welke prijs eraan kwam te hangen. Grotere partijen zouden bijvoorbeeld bij softwarelicenties gebruik kunnen maken van hun inkoopkracht, die kostenvoordeel oplevert. Bij dit onderdeel is de afstand tussen overheid en bedrijven duidelijk naar voren gekomen. Bedrijven zien vaak veel slimmere oplossingen dan je als overheid je voor kunt stellen. Je kunt daar tijdens een traject moeilijk op inspringen omdat de uitbestedingsopdracht intact moet blijven.” Prestatie-overeenkomsten kunnen niet tijdens een procedure gewijzigd worden, omdat offertes vergelijkbaar moeten blijven. In een later stadium heeft de provincie de prestatiecijfers van de beheerafdeling vastgelegd. Verder zijn in de offerte-aanvraag een aantal zaken nadrukkelijk als optie opgenomen. Eén ervan is Open Source, dat als gevolg van een toekomstig politiek besluit ingevoerd zou kunnen gaan worden. Kolk: “Het is een mogelijkheid die we nu nog niet gaan gebruiken, maar als het moet kan het. Hetzelfde geldt voor desktopvervanging, dat ook als een optie is opgenomen.” KIEZEN Bij het beoordelen van de tientallen offertes heeft de provincie gekeken naar drie aspecten: de belangen van het personeel, het implementatieplan en de prijs. Deze elementen hebben een aandeel in de weging meegekregen van respectievelijk 25, 25 en

vijftig procent. “We wilden voorkomen dat alleen aanbieders met een uitzonderlijk lage prijs boven aan de lijst zouden komen”, vertelt Dammers. De belangen van het personeel en het implementatieplan waren belangrijke onderdelen. Een bedrijf moest hiervoor minimaal 50 procent van de maximale score behalen om ook op de prijs te worden beoordeeld. Siemens IT Solutions and Services haalde uiteindelijk zijn eerste uitbestedingsopdracht bij de provinciale overheid binnen. Terugkijkend op de aanbesteding zijn er wel een aantal lessen te trekken meent Kolk. Het allerbelangrijkste is dat een uitbestedingsproject uit moet gaan van een business case. De provincie Noord-Holland heeft dat niet direct gedaan. “Verder moet je overwegen of je wel de bestaande situatie wilt uitbesteden. Deze eis heeft tot veel discussie met marktpartijen geleid. Als je één of twee extra scenario’s klaar hebt liggen kun je beter gebruik maken van de innovatieve ideeën die marktpartijen aandragen.”

VIJF TIPS VOOR EFFICIËNT UITBESTEDEN 1. Stel niet de techniek, maar de strategische en menselijke kant centraal; 2. Probeer vooraf een goed beeld te krijgen van de markt en de haalbaarheid van de eigen wensen; 3. Houd de aanbesteding vanaf het begin flexibel, zodat toekomstige (technische) ontwikkelingen mee te nemen zijn; 4. Maak gebruik van de innovatieve ideeën van it-bedrijven; 5. Betrek vakbonden en ondernemingsraad in een vroeg stadium bij uitbestedingsplannen;

•

HAALBAARHEIDSTOETS Om aanbestedingen soepeler te laten verlopen experimenteren het Ministerie van Economische Zaken en branchevereniging ICT~Office met een haalbaarheidstoets voor it-projecten. Overheid en bedrijfsleven praten vooraf vrijblijvend over de haalbaarheid van aanbestedingsplannen. Binnenkort besteedt IT Executive aandacht aan deze nieuwe ontwikkeling. nr 9 • 12 september 2007

27

TECHNOLOGIE

The Open Group Architecture Framework:

deal

ZIEKENHUIS-PORTAL IBM gaat de nieuwe portal voor het Universitair Ziekenhuis Gent (UZ Gent) bouwen. Die moet al vanaf eind dit jaar de dienstverlening van het ziekenhuis als virtueel loket toegankelijk maken. Voor de strategische en grafische ontwikkeling van de site wordt samengewerkt met Living Stone. De portal zal zowel door werknemers, als externe partners en bezoekers gebruikt worden. In eerste instantie zal een Content Management Systeem worden opgezet voor de opslag en publicatie van informatie. Later zullen ook applicaties in een beveiligde omgeving beschikbaar worden gesteld.

Inspiratie voor door Jeroen Ghysel

Als een onderwerp in de it-wereld veel in de belangstelling staat worden er vaak pogingen tot standaardisatie ondernomen. Dat geldt ook voor ‘enterprise’-architectuur. Een aanrader binnen dit vakgebied is Togaf, een raamwerk ontwikkeld door de organisatie The Open Group.

T

ogaf is de afkorting voor The Open Group Architecture Framework. Het is meer dan tien jaar geleden ontstaan als een raamwerk voor – in hoofdzaak – technische architectuur en is gedurende de laatste jaren ontwikkeld naar een volwaardig ‘enterprise architecture framework’. Een ander, en bovendien alom gekend, framework is dat van Zachman. John Zachmans framework geeft op een zeer begrijpelijke manier weer welke inhoudelijke topics men moet meenemen in een enterprisearchitectuur, en ook welke verschillende detailniveaus men daarbij kan onderscheiden. Dit framework zegt echter niets over de wijze (het proces) waarop zo’n architectuur tot stand kan of moet komen. Dat brengt ons meteen bij de essentie en de grote toegevoegde waarde van Togaf. De kern van dit raamwerk wordt immers gevormd door de ADM (architecture development method). Die methode is gebaseerd op een

BANKBEVEILIGING Motiv levert binnenkort een nieuw beveiligingssysteem voor BinckBank op. De SIEMtoepassing (Security Incident & Event Management) is samen met RSA Security ontwikkeld om gedrag van de klanten vast te leggen en in de gaten te houden. Afwijkingen genereren automatisch een alarm. Directe reden voor BinckBank om met SIEM aan de slag te gaan, is natuurlijk compliance-regelgeving in de vorm van Basel II en SarbanesOxley (SOX). Het systeem kan echter ook ingezet worden voor beleidsontwikkeling.

OUD PAPIER ZyImage heeft honderd jaar aan oude kranten ontsloten voor het internet. Het Regionaal Archief Nijmegen had de pagina’s van dagblad De Gelderlander al eerder gedigitaliseerd. Die enorme klus heeft in totaal zeven jaar geduurd. Daarmee was deze informatie echter nog niet goed doorzoekbaar. Inmiddels zijn precies honderd jaargangen – van 1856 tot 1956 – gratis via internet beschikbaar.

Architectuur levenscyclus volgens Togaf

iteratief toe te passen architectuurlevenscyclus, opgedeeld in opeenvolgende fases (zie figuur). Hoewel we in dit model natuurlijk de klassieke elementen van architectuur terugvinden, ligt mijns inziens de kracht in het feit dat alle fases telkens terugkoppelen naar de eisen. Door het beheer van de eisen centraal te plaatsen, wordt ook visueel duidelijk gemaakt dat, ongeacht welke architectuurfase, men steeds moet kunnen garanderen dat er naar de eisen toe gewerkt wordt.

NIET DOGMATISCH Voor elke fase van het ADM worden de objectieven en de aanpak beschreven. Togaf blinkt in het bijzonder uit in het gedetailleerd aangeven welke inputinformatie vereist is, wat de resulterende informatie moet zijn en welke stappen er genomen moeten worden om dat laatste te bereiken. Hieruit zou je kunnen afleiden dat Togaf een zeer dogmatisch beschreven standaard is; niets is echter minder waar. Togaf is Framework een

and Principles

H. Architecture Change Management G. Implementation Governance

Requirements management

F. Migration Planning

Mail tips en weetjes over opdrachten naar [email protected]

28

A. Architecture Vision

nr 9 • 12 september 2007

E. Opportunities and Solutions

B. Business Architecture C. Information Systems Architectures D. Technology Architecture

raamwerk in de ware zin van het woord. Zo wordt er wel aangeven welk soort informatie in een document of in een model weergegeven moet worden, maar het vertelt niet hoe je die informatie moet weergeven. Togaf zal dus zeker niet opleggen welke ‘templates’ of modellen je moet gebruiken. Hoewel er soms wel voorbeelden worden gegeven, heeft Togaf enkel de intentie om het ‘waarom’ en het ‘wat’ te beschrijven en wordt het ‘hoe’ overgelaten aan de architecten zelf. Je zou dit als een minpunt van Togaf kunnen beschouwen; het zorgt echter vooral voor de flexibiliteit die nodig is om een methode in te voeren in een organisatie. Togaf is echter niet alleen interessant als je op zoek bent naar een methode om je architectuurproject aan op te hangen. Ik gebruik het vooral als een handig naslagwerk als ik op zoek ben naar ideeën en tips voor een bepaald architectuuronderwerp. Het volledige Togafdocument (in pdf-versie) bestaat dan ook uit meer dan vijfhonderd bladzijden. Naast het ADM bestaat dit raamwerk nog uit twee andere delen, namelijk het ‘enterprise continuum’ en de ‘resource base’. In het ‘enterprise continuum’ worden een reeks van - in hoofdzaak technisch georiënteerde - referentiemodellen betreffende architectuur toegelicht. Dat gaat van het beschrijven van alle mogelijke functies (‘services’) van een applicatieplatform tot het opsommen van alle mogelijke niet-functionele behoeften. De ‘resource base’ – die meer dan

COLUMN

RON TOLIDO

Naakte troonrede

architecten de helft van het document beslaat – gaat dieper in op tal van architectuuronderwerpen. Te veel om hier allemaal op te noemen, maar ik wil er drie uitpikken die me in het verleden van pas zijn gekomen. ARCHITECTUURPRINCIPES Een eerste onderwerp betreft de architectuurprincipes. Zoals ook het ADM-proces duidelijk maakt (zie figuur), acht Togaf het cruciaal om bij de start van een architectuur duidelijke principes vast te leggen. Deze principes kunnen betrekking hebben op alle lagen van de architectuur en gedreven zijn door interne beweegredenen als productstrategie, of externe beweegredenen, zoals bijvoorbeeld technologische trends. De belangrijkste boodschap hier is dat door het vastleggen van een set relatief stabiele principes, een beslissingsraamwerk wordt vastgelegd voor toekomstige architectuurdiscussies. Een ander interessant topic betreft architectuur-governance. De belangrijkste karakteristieken van dit soort governance worden beschreven, evenals een positionering ten aanzien van andere typen governance: onderneming-, technologie- en itgovernance. Het omvat ook een referentiemodel dat als vertrekpunt kan dienen voor het inpassen van architectuuractiviteiten in de organisatiestructuur. Een laatste hoofdstuk dat vermeldenswaard is, betreft de beschrijving van de competenties en vaardigheden die een architect hoort te hebben. Hierbij wordt een onderscheid gemaakt tussen de verschillende types architecten. Dit is zeker een waardevolle input voor het inschatten van kandidaat-architecten of als input voor profielbeschrijvingen.

CERTIFICATIE Een grote troef van Togaf is dat – zijn doelstellingen getrouw – het raamwerk gratis ter beschikking wordt gesteld. Het volstaat om enkele basisgegevens, zoals naam en e-mailadres te verstrekken, waarna je toegang verkrijgt tot zowel een pdfversie als een webversie van de standaard. Vooral de webversie is zeer praktisch in het gebruik. Togaf wil zijn ambitie van standaard waarmaken door deze lage instapdrempel te creëren. Tegelijk wil het ook een bepaalde kwaliteitsgarantie invoeren: dat doet The Open Group door het aanbieden van een systeem van certificatie. Om ‘Togaf certified architect’ te worden zijn er twee mogelijkheden: het volgen van een erkende Togaf-opleiding, of het schriftelijk afleggen – na zelfstudie – van een examen. Sinds begin dit jaar heeft The Open Group ook een associatie opgericht die de ambitie heeft om wereldwijd enterprisearchitecten te verenigen. De naam is Assocation of Open Group Enterprise Architects, afgekort Aogea. Tot slot: Togaf is in de eerste plaats een gratis te gebruiken naslagwerk, interessant voor elke architect om inspiratie op te doen bij de uitvoering van zijn functie. Je kunt vrijelijk kiezen op welke vlakken je Togaf volgt en waar je wenst af te wijken. Voor wie een stap verder wil gaan, zijn er de nodige opleidingen en certificaten voorhanden.

•

Jeroen Ghysel ([email protected]) is program manager bij Fortis.

MEER INFORMATIE Togaf standaard: www.togaf.org Architecten community: www.aogea.org Zachman Institute: www.zifa.com

“Leden van de Staten-Generaal, U kunt zich voorstellen dat ik me in mijn positie als vorstin nu wat ongemakkelijk voel. Ik word immers geacht met deze troonrede een primeur te verschaffen, de apotheose van maandenlang keihard werken door alle departementen. In plaats daarvan lekten belangrijke delen van deze uiteenzetting en de miljoenennota lang van tevoren uit. En – naar ik mag toevoegen – dat was niet bepaald de eerste keer. Zowel de oude als nieuwe media, ik noem RTL Boulevard, het radioprogramma Evers Staat Op en het weblog GeenStijl, hebben enthousiast bijgedragen. Geef ze eens ongelijk. We leven in één grote vissenkom waarin nog maar heel weinig informatie achtergehouden kan worden. Zelfs op het paleis loopt de hofhouding met USB-sticks rond en we kunnen slechts gissen naar de creativiteit waarmee de ambtelijke Blackberries ondertussen worden gebruikt. Ik moet zeggen dat de dienstverlening aan de burger er een stuk beter voor zou staan als de departementen ook de rest van het jaar zo enthousiast informatie zouden uitwisselen. Of dwaal ik nu af? Misschien moeten we dat rouwproces maar door en accepteren dat ook het overheidsapparaat een Naked Corporation is geworden. Sterker nog, we zouden transparantie in ons voordeel kunnen gebruiken. We zouden Internet kunnen gebruiken als een middel om onze beleidmakers en het volk aan elkaar te koppelen. Een beetje in de stijl van de sociale netwerken die we steeds vaker op het web tegenkomen. Stelt u zich voor: we zouden de troonrede het hele jaar en plein public in de steigers hebben staan. Het eindresultaat zou er beter van worden en ik weet zeker dat we meer steun zouden krijgen voor zulke collectieve plannen op Prinsjesdag. Ik heb het tegen Jan Peter gezegd: beetje jammer dat je honderd dagen lang met Jan en alleman over de beleidsvoornemens hebt gepraat en daarna niet eens een publiek Hyves-clubje voor ze hebt opgericht. Gewoon om het momentum erin te houden. Wouter vindt het volgens mij trouwens ook een goed idee, maar die had het gisteren te druk met het corrigeren van zijn profiel op Wikipedia. Ik denk dat we er in het komende jaar een paar it-projecten aan moeten wijden. Niet te groot, want correct aanbesteden blijft een vak apart. Dat is het verder wel zo’n beetje. Ik heb nog wat dingetjes over samen bouwen aan een duurzame samenleving, iets met het klimaat en ook nog wat over zoet en zuur. Maar downloadt u zelf het hele verhaal van www.nu.nl. Kan al sinds vorige week.” nr 9 • 12 september 2007

29

TECHNOLOGIE

Wie doet wat wanneer Identity management vult directorysystemen aan door Sytse van der Schaaf

DE KERN • Veel organisaties worstelen met gebruiksrechten • identiteitbeheer versterkt mogelijkheden directoryservers • voor online autorisatie heb je certificaten nodig, maar dat is een beheerramp • nieuwe ontwikkelingen vergroten toepasbaarheid

Veel organisaties worstelen met de administratie van gebruikersrechten in informatiesystemen. Het autorisatiebeheer van tientallen applicaties is een lastige en kostbare taak. Nieuwe identity management-systemen beloven beter en effi ciënter gebruikersbeheer.

N

iet alleen gebruikers foeteren op de grote trits wachtwoorden, ook managers die verantwoordelijk zijn voor het autorisatiebeheer in de eigen organisatie zien dat de grenzen van de bestaande beheersystemen op dit moment in zicht zijn. “Een gebruikerscode en wachtwoord is veertig jaar geleden bedacht om een batch van rekenopdrachten op te kunnen starten”, zegt Paul Overbeek van OIS Information Risk & Security Management. “Deze grote aantallen codes en wachtwoorden eisen hun tol. Wet- en regelgeving, zoals de Amerikaanse Sarbanes-Oxley-wetgeving, maar ook de corporate governance code Tabaksblat zetten Nederlandse bedrijven ertoe aan dat zij de gebruikersrechten van hun informatiesystemen aantoonbaar goed beheersen. Ze moeten aantoonbaar maken dat rollen en rechten terug te voeren zijn tot het handelen van natuurlijke personen. Dat is lastig en kostbaar om in te voeren.” “Een organisatie die op vijftig plaatsen autorisaties bijhoudt in 130 softwareprogramma’s is geen uitzondering”, stelt Overbeek. “Ik ken banken die aanhikken tegen achthonderd verschillende softwareprogramma’s. Identity management versterkt de mogelijkheden van de bestaande directoryservers doordat er een mechanisme is dat rechten over meerdere applicaties toewijst of intrekt. Er is een doorgeefluik waar systemen identiteitsgegevens uitwisselen, vaak is de aanmeldprocedure van een hele verzameling software in te korten met single-sign-on. Al dit soort voorzieningen maken het mogelijk om de complexiteit en daarmee de kosten van autorisatiebeheer terug te brengen. Daarom staat het onderwerp identity management op dit moment veel in de belangstelling.”

ZAKELIJKE RECHTVAARDIGING Peter Valkenburg van Everett vindt ook dat Nederlandse bedrijven meer investeren in identity management. “Regelgeving is wel belangrijk, maar niet voldoende om de zakelijke rechtvaardiging van deze investering rond te krijgen. De verdere automatisering van het autorisatiebeheer heeft als voordeel dat de dienstverlening sterk verbetert. Daarnaast is identity management ook een must voor een infrastructuurvernieuwing als service oriented architecture.” Niet alleen aan de vraagkant is er de laatste tijd een hoop beweging. Het 30

nr 9 • 12 september 2007

aanbod van identity management-systemen is de laatste jaren sterk verbeterd. Volgens Valkenburg hebben bedrijven als Sun, CA, Novell en Oracle door acquisities een suite van softwareproducten opgebouwd. “Je komt vaak al een heel eind met de producten van één leverancier. Dat is een hele verbetering met het verleden toen je zelf producten van verschillende leveranciers moest combineren en integreren”, aldus Valkenburg. Toch blijft het volgens hem technisch lastig om deze producten te installeren en te laten functioneren. Zo moeten er bij de implementatie pijnlijke keuzes gemaakt worden. “Het Microsoftplatform en de Java-wereld gebruiken elk hun eigen XML-standaard voor transacties met identiteitsgegevens. Dat is leuk voor de dienstverleners, maar lastig voor de klant.” Wie het autorisatiebeheer van toepassingen en transacties in de browser goed wil regelen kan niet om het gebruik van digitale certificaten heen. Maar Pki (public key infrastructure, red.) - de

Peter Valkenburg schreef samen met Peter Jurg het boek ‘Identity Management, omgaan met elektronische identiteiten’ (ICT bibliotheek 33, SDU Uitgevers, Isbn 9789012119498, 2007). Het bestaande op directory-servers gebaseerde autorisatiebeheer is volgens de auteurs toe aan herziening. Deze vernieuwing zou niet alleen technisch een grote uitdaging vormen, maar ook grote impact hebben op de bedrijfsvoering, omdat veel bedrijfsprocessen erdoor geraakt worden.

infrastructuur die het beheer van deze certificaten voor zijn rekening neemt - heeft volgens Valkenburg een hele slechte naam: “Dat komt omdat het uitdelen en intrekken van die certificaten een veel te kostbare aangelegenheid bleek. Iedereen vergeet alleen te melden dat dit beveiligingsprincipe wel heel succesvol is toegepast voor de bescherming van webverkeer. Webservers met deze beveiliging aan boord kunnen bovendien een sterke vorm van authenticatie in de browser afdwingen. Voor deze laatste toepassing is er alleen nog geen betaalbare beheeroplossing van deze certificaten.” CERTIFICATENHEL Nieuwe ontwikkelingen hebben het gebruik van digitale certificaten een nieuwe impuls gegeven. Zo is het Nederlandse Trustalert met een dienst gekomen die bedrijven in staat stelt om te werken met kort lopende digitale certificaten. “Traditionele certificaattechnologie heeft organisaties

opgezadeld met een certificatenhel, waarbij 80 procent van de inspanning in het beheer van certificaten ging zitten”, zegt directeur Erik Wiechers van deze dienstverlener. “Probeer maar eens een digitaal certificaat te installeren in je browser. Dat zal je niet meevallen.” De technologie van Trustalert werkt met kort lopende certificaten die na een dagdeel automatisch vervallen. De Trustalert-systemen gebruiken bestaande directorysystemen die met Ldap werken om een werknemer van een certificaat te voorzien. Dit certificaat is vervolgens te gebruiken om browsersessies van gebruikers mee af te schermen en werknemers voor meerdere applicaties te autoriseren. Wiechers stelt dat een kleinschalige implementatie 16 euro per jaar per gebruiker kost. Bij grotere projecten nemen deze kosten af tot 4 euro. De smartcard die de Nederlandse overheid wil gaan gebruiken voor de beveiliging van elektronische transacties kost 60 euro per ambtenaar. Een andere interessante ontwikkeling is het internationale OpenID-protocol. Dit protocol moet ervoor zorgen dat internetters zich met hun eerder vastgelegde identiteit en dus zonder inlogcode en bijbehorend wachtwoord kunnen aanmelden bij websites en webtoepassingen. Een registratie van de eigen identiteit op een website die zich als een OpenID-identiteitenbeheerder opwerpt is voldoende om allerlei poorten op internet te openen. Omdat deze authenticatiesoftware vrij beschikbaar is kan iedere website-uitbater dit beheer op zich nemen. Naast het beheer van de identiteiten van zijn eigen bezoekers en afnemers, zorgt zo’n beheerder ook voor de verificatie van identiteiten op andere websites die met het OpenID-protocol werken. Een belangrijke voorvechter van dit nieuwe protocol is de Canadees Dick Hardt. Zijn bedrijf Sxip Identities heeft de plugin Sxipper voor de browser Mozilla Firefox ontwikkeld waarmee internetters hun eigen identiteit met het OpenIDprotocol kunnen beheren. Het hulpmiddel slaat op dit moment adresinformatie en wachtwoorden van websites op zodat niet steeds dezelfde informatie ingevuld hoeft te worden. In de toekomst moet het profiel veel uitgebreider worden en ook allerlei informatie bevatten over de persoonlijke voorkeuren van internetters.

BEVEILIGINGSDIENSTEN POPULAIR Volgens analist Eric Domage van IDC kopen steeds meer organisaties niet meer zelf beveiligingssoftware of apparatuur aan maar nemen zij de benodigde functionaliteit af als een dienst. IDC heeft becijferd dat vorig jaar nog 19,6 procent van de beveiligingsaankopen softwarelicenties betrof in West-Europa. Dit jaar is dat teruggevallen naar 9 procent. In dezelfde tijd is de interesse voor securitydiensten omhooggeschoten van 9 naar 21 procent. Volgens Domage zorgt de internationale oriëntatie van het bedrijfsleven ervoor dat Nederland één van de grootste afnemers van deze beveiligingsdiensten is. Op het congres IT-Security 2007 Stay secure in a dynamic world dat plaatsvindt op 20 september in Amsterdam komen deze beveiligingsdiensten uitgebreid aan bod. “Allerlei voorzieningen worden op dit moment uitbesteed. Het gaat inmiddels veel verder dan de firewall en de antivirus en het patch-management”, zegt Domage. Naast diensten krijgen governance en het dichtschroeven van laptops en andere draagbare apparatuur aandacht. Meer informatie over dit congres van IDC is te vinden op www.idc.com/benelux.

•

nr 9 • 12 september 2007

31

MEDIA PLAZA REVIEW

WEB 2.0 vereist

NIEUWE KOERS

SECURITY ARCHITECTUUR Wie googlet op ‘Web 2.0’ krijgt een dikke 45 miljoen hits. Dat doet vermoeden dat het om meer gaat dan de zoveelste hype. Web 2.0 wordt omschreven als de volgende stap in de evolutie van het World Wide Web: steeds meer mensen hebben internet, verbindingen zijn razendsnel en toepassingen worden met de dag geavanceerder. Web 2.0-applicaties als Skype, MSN en VoIP zijn een zegen voor de gebruiker, maar informatiebeveiligers zijn minder positief en zien de muren rond hun digitale vestingen afbrokkelen. Tijdens het seminar Web 2.0 en Security Architectuur van Stichting Media Plaza, wat plaatsvond op 28 juni, kreeg men hierover meer duidelijkheid. Een eenduidige definitie van Web 2.0 is er niet, maar een korte vergelijking met voorloper Web 1.0 maakt veel duidelijk. Web 1.0 kenmerkt zich door statische websites, portals die worden onderhouden door grote aanbieders en relatief passieve gebruikers. Web 2.0 is veel dynamischer, met delen en participeren als kernwoorden. Wikipedia is daar een uitstekend voorbeeld van: “Bij Web 2.0 staat de eindgebruiker centraal. In tegenstelling tot een centraal gecoördineerde redactie, zoals bij de Britannica Online, kan bij Wikipedia iedere gebruiker een bijdrage leveren, met als uitgangspunt dat vele ogen de betrouwbaarheid garanderen. En dat blijkt te werken”, stelt Ernst Mellink (MoreSecure).

BUSINESS 2.0 Het internet heeft zich in ruim tien jaar tijd ontwikkeld tot een reusachtig netwerk, waar miljoenen mensen dagelijks gebruik van maken. Na de internetbubbel in 2001 was het vertrouwen weg, maar typische Web 2.0-bedrijven als Google en Ebay hebben aangetoond dat er wel degelijk geld valt te verdienen op het internet. Ernst Mellink constateert dat deze bedrijven met elkaar gemeen hebben dat ze de eindgebruiker betrekken in hun bedrijfsproces: “Business 2.0 gaat over interactie en de macht van het getal. Gebruikers dragen bij in de vorm van productervaringen of andere gegevens en in ruil daarvoor ontvangen ze gepersonaliseerde informatie. Het is een vorm van samenwerking.” Joost Bekel (Caerleon) wijst op de enorme impact die

Web 2.0-tools kunnen hebben op werkprocessen binnen organisaties: “Ik zie mijn collega’s fysiek maar drie keer per maand, maar vergader dagelijks met ze via Skype. Gezamenlijke documenten maken we via Google Docs en we gebruiken weblogs voor werkverslagen. Die werkwijze hanteren we ook met onze relaties en het maakt ons werk absoluut gemakkelijker.”

KEERZIJDE Web 2.0 betekent dat communicatie steeds vaker via internet verloopt en dat informatie door steeds meer mensen wordt gedeeld. Niet iedereen is daar enthousiast over. Met name informatiebeveiligers stellen met lede ogen vast dat Web 2.0applicaties grote veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Lex Borger (LogicaCMG) licht toe waarom: “De beveiliging van computers en netwerken richt zich nog voornamelijk op de voordeur, de toegang tot internet.” De interface tussen gebruiker en server wordt daarbij beveiligd met allerlei controls, zoals antivirusscans. Het voornaamste slot op de deur is de firewall, maar typische Web 2.0-applicaties zoals Skype en MSN gaan daar ongecontroleerd doorheen.” Via geavanceerde detectiemethodes kunnen veiligheidsrisico’s worden beperkt, maar Borger wijst erop dat nog niet eerder zoveel computers op deze wijze met elkaar waren verbonden: “Een deel van de bedreigingen is weliswaar oude wijn in nieuwe zakken, maar tegelijk is duidelijk dat de huidige insteek niet meer volstaat.”

SECURITY 2.0 Marco Plas (Capgemini) is van mening dat de grenzen van de huidige aanpak zijn bereikt: “De toekomst van beveiliging ligt niet in nog betere firewalls of nog betere detectiesystemen, al zullen beide een rol blijven spelen.” Hij wijst op de Jerichobeweging waar ook Capgemini aan deelneemt: “We hebben een fundamenteel andere architectuur nodig. In overeenstemming met het snelwegennet wil je een open netwerk dat voor iedereen toegankelijk is.” De Jericho-beweging heeft de theoretische beginselen opgesteld waaraan zo’n nieuwe architectuur moet voldoen. Uitgangspunt is dat niet de netwerklaag wordt beveiigd, maar de informatie die over het netwerk gaat. Dan kunnen niet alleen alle gebruikers, maar ook alle services direct op het internet worden ingeplugd: “Op die manier wordt veel beter aangesloten bij de mogelijkheden van Web 2.0 én de wensen van gebruikers.” Enkele studenten hebben bij Capgemini in het kader van hun afstudeeronderzoek een ontwerp gemaakt van zo’n open netwerk, op basis van de voorschriften van de Jericho-beweging. In dat ontwerp zit tussen de gebruiker en het netwerk een trustbroker die feitelijk handelt in vertrouwen. De trustbroker bekijkt waar een gebruiker zit, wat hij doet en of hij toegang tot informatie heeft of niet. Identificatie van de gebruiker is een cruciaal aspect in deze uitwerking: “Identificatie is nu vaak nog een kwestie van een gebruikersnaam en een wachtwoord die door de ontvanger worden gechecked. DigID, waarbij je je identiteit vastlegt buiten de internetomgeving, gaat al een stuk verder. Uiteindelijk wil je naar Identity 2.0, waarbij je als gebruiker zelf verantwoordelijk bent voor je identificatie en afhankelijk van de situatie bepaalt hoe je jezelf identificeert en met welke informatie.”

management waarbij je als gebruiker de mogelijkheid hebt om je identificeren op de door jou gewenste manier, afhankelijk van welke informatie je wilt delen, met wie en voor welk doel.

ZERO-DAY CHALLENGE Software is niet onfeilbaar en regelmatig verschijnen er berichten over lekken in bijvoorbeeld internet browsers. De tijd tussen het vinden van een lek en het verschijnen van de eerste exploits (programmaatjes die het lek als aangrijppunt gebruiken) wordt steeds korter. De heilige graal voor hackers is de zero-day exploit, waarbij een virus of worm wordt ontwikkeld voor een lek dat nog niet algemeen bekend is. Voor informatiebeveiligers is het de kunst om zo snel mogelijk oplossingen te ontwikkelen in de vorm van een patch of een signature. In de praktijk zit er ongeveer een maand tussen de eerste melding en de patch. In die periode is een systeem kwetsbaar. “Een gevaarlijke ontwikkeling is de opkomst van tools als Evade O’matic die een worm iedere dertig minuten een andere signature geeft. Daarmee is je antivirusscanner altijd te laat”, stelt Haiko Wolberink (SecureComputing). Ook hij constateert dat Web 2.0 tot nieuwe bedreigingen leidt en een andere aanpak vereist, zoals het scannen van actieve codes: “Een onbekende code kun je in een aparte omgeving uitvoeren, zodat er geen schade aan het systeem ontstaat.

IDENTITY 2.0 Bedrijven en organisaties beheren en registreren nog veelal afzonderlijk de identiteiten van gebruikers. Zij bepalen daarbij zelf of iemand toegang heeft tot applicaties en diensten. Dat is een achterhaalde gang van zaken: het aantal potentiële gebruikers is veel te groot en daarnaast willen veel gebruikers liever zelf hun identiteit beheren en zeggenschap hebben over het verstrekken van identiteitsgegevens. DigID, de digitale identificatiemethode van de overheid, is al een stap voorwaarts: gegevens worden op één plek geregistreerd, waarna de gebruiker bij alle overheidsloketten terechtkan. Identity 2.0, een concept dat is gelanceerd door Dick Hardt, gaat nog verder. Kenmerk van Identity 2.0 is dat iemand niet langer voor elke functionaliteit op het internet een aparte identiteit hoeft aan te maken, maar een digitaal identiteitsbewijs verkrijgt van een externe partij die deze identiteit beheert. De digitale identiteit kan worden gebruikt om in te loggen op een server. Einddoel is user centric identity

Het seminar Web 2.0 en Security architectuur werd mede mogelijk gemaakt door:

LINUX !

levert de volgende diensten: Advies Consultancy Migratie Virtualisatie Managed Services Hosting Voor meer informatie: www.sltn.nl of bel 036-8800222

p re m i e r

PARTNER BUSINESS

PA R T N E R

Wil je reageren op een artikel of heb je een mening die er toe doet? Stuur een e-mail naar [email protected]

FORUM

13 september IT Executive ronde tafel debat enterprise content management

De uitstroom van werkgelegenheid, die gepaard gaat met de ontwikkeling van icttoepassingen in lagelonenlanden, creëert op termijn meer werkgelegenheid in Nederland dan dat het banen kost, meent Bert Grevelink, technisch directeur van VX Company. De economische dreiging van een land als India brengt juist enorme kansen met zich mee voor kleine en middelgrote it-bedrijven in Nederland.

De discussie zal gaan over de vraag of investeringen in het beheer van ongestructureerde informatie als mail, documenten en contact met klanten zinvol zijn en hoe veel voorkomende implementatiefouten te ondervangen zijn. Mediaplaza, Utrecht IT Executive nummer 10

I

n het artikel ‘Help, mijn medewerkers zitten in India’ (IT Executive 1, april 2007) was te lezen dat Nederlandse bedrijven in 2006 meer dan 400 miljoen euro uittrokken voor het outsourcen van it-projecten naar het buitenland. Juist de kleine en middelgrote bedrijven die de afgelopen jaren veel ontwikkeltrajecten door offshorelanden weggekaapt zagen worden, zijn de laatste tijd druk in de weer met de nieuwe systemen die in lagelonenlanden ontwikkeld zijn. Een goede voorbereiding van een outsourcingsopdracht is onontbeerlijk. Onafhankelijke Nederlandse it-bedrijven helpen organisaties bij het opstellen van de specificaties en ander advies. Nadat de software opgeleverd is, zit er vaak ook nog het nodige werk in het verbeteren van de opgeleverde applicaties. Er is een groeiende ontevredenheid van opdrachtgevers over de opgeleverde systemen. Uitvoerige testtrajecten (functioneel, acceptatie en systeemintegratie testen) worden cruciaal. Applicaties uit India zijn vaak standaard en moeilijk onderhoudbaar. Dit komt door een enorme

brei aan overbodige softwarecode die het aanbrengen van aanpassingen lastig maakt. Ook de performance is vaak een drama. Veel van deze software belandt uiteindelijk bij kleine en middelgrote it-bedrijven in Nederland. De echte it-specialisten bij deze organisaties halen de enorme ballast aan code eruit en zorgen ervoor dat het resultaat beter onderhoudbaar wordt en dat de software specialistische functionaliteit krijgt die het toepasbaar maakt in de lokale markt. Precies om deze reden is offshoring een positieve ontwikkeling voor de Nederlandse it-sector.

•

20 september Security 2.0: vraagt om een nieuwe aanpak Security maatregelen boeten sterk aan kracht in als de gebruiker zich vaker buiten de firewall bevindt. Mobiele medewerkers, klanten en partners maken een op identity management gebaseerde security aanpak noodzakelijk. Radisson SAS Hotel, Amsterdam http://www.idc.com/benelux 20-21 september Marcus Evans: Business Intelligence Internationaal congres Radisson SAS Hotel, Amsterdam http://www.marcusevans.com/events/ CFEventinfo.asp?EventID=12362

Goedkope Pool wint onterecht van VMBO’er Het artikel ‘Geen it-personeel hoezo!’ (IT Executive 4, juni 2007) liet zien dat Nederlandse bedrijven de vermeende krapte op de it-arbeidsmarkt voor een deel aan zichzelf te danken hebben. Ict-bedrijven die hun heil zoeken bij goedkope Oost-Europese arbeidskrachten gaan onterecht aan het Nederlandse potentieel VMBO’ers voorbij vindt Darren Vinck van Oris Groep.

V

eel vacatures die nu door Oost-Europeanen worden vervuld in de it-sector en bij telecombedrijven zijn zeer geschikt voor leerlingen met een VMBO-diploma. VMBO’ers hebben goede kansen om zich te ontwikkelen van generalist tot specialist. Het aanbod van gemotiveerde VMBO’ers, die werk graag willen combineren

17 september Business Case voor de overgang naar Service Oriented Architecture Deze training geeft u de roadmap waarmee u een geleidelijke en succesvolle overgang aflegt naar SOA. Amsterdam, http://www.iir.nl/soa

met een gespecialiseerde studie, is groot. Site engineers of koper- en glaslassers kunnen prima aan het werk als netwerkbeheerder wanneer zij intern een speciale opleiding volgen. Er is alleen geen studiefinancieringsregeling die werk en scholing combineert. De overheid moet meer op de actuele arbeidsmarktkrapte inspelen, waardoor deze kosten niet langer op de schouders van opdrachtgevers en detacheringbureaus terechtkomen. Met een investering van 20 duizend tot 25.000 euro per persoon zijn VMBO’ers goed inzetbaar als specialist. Er zijn genoeg gemotiveerde VMBO-leerlingen die zo’n beroepsopleiding met beide handen willen aanpakken. Het ontbreekt alleen aan goede financieringsmogelijkheden. Hier staat voor de overheid een mooie taak te wachten.

•

nr 9 • 12 september 2007

2 oktober SPIder conferentie: Energyzing Improvements Jaarlijkse nationale conferentie over software process improvement en kwaliteitszorg. De Reehorst, Ede http://www.spiderconferentie.nl/ 21 november Greening the enterprise Unieke conferentie over energie besparen en duurzaamheid. De belasting van het klimaat wordt een belangrijke factor bij het nemen van investeringsbeslissingen. De it-industrie heeft zelf al opvallend veel ontwikkeld om het energieverbruik en de milieubelasting drastisch te verminderen. Mediaplaza, Utrecht www.it-executive.nl/conferentie Ken je een evenement dat relevant is voor it-managers? Mail deze informatie naar [email protected]

35

AGENDA

Offshoring goed voor Nederland

MENS & WERK

Snotneuzen zijn geldwolven Hoogopgeleide starters op de arbeidsmarkt selecteren werkgevers vooral op de geboden salarissen. Bedrijven werken het inhalige gedrag in de hand door de groentjes hun zin te geven.

V

oor minder dan 2200 euro halen hoger opgeleiden hun neus op voor een eerste baan. Dat blijkt uit de de TalentTodaystartersmonitor, die is gehouden onder hoog opgeleide starters. Eenderde van de ondervraagden eist zelfs nog meer. Hun uitgesproken wensen zijn gebaseerd op een onbegrensd vertrouwen in de arbeidsmarkt. Ruim veertig procent verwacht nog voor de winter een baan te hebben die past bij wat zij zich ervan voorstellen. Een derde verwacht

Hoe gezond is sollicitant?

zelfs zo’n baan binnen een maand. De meerderheid van de ondervraagde starters geeft aan ook geen gebrek te hebben aan reacties van bedrijven. Ze krijgen ook hun zin, want zes van de tien ondervraagden hebben al een of meer aanbiedingen gehad die dichtbij hun eisen komen. Hoe veeleisend de hoog opgeleide groentjes ook zijn, werkgevers staan in de rij om ze binnenboord te halen. Ruim een derde van de ondervraagde starters meldt al meer dan vijf concrete reacties gehad te hebben op hun sollicitaties. Daarnaast geeft 88 procent van de ondervraagden aan niet langer dan twee weken te hoeven wachten op een reactie van een bedrijf op hun sollicitatie.

Werkgevers bemoeien zich steeds meer met de gezondheid van hun personeel. Dat komt omdat de overheid de werkgever meer verantwoordelijkheid heeft gegeven, daarnaast neemt de concurrentiedruk toe.

D

at werkgevers zich meer om de gezondheid bekommeren blijkt uit een onderzoek dat is gehouden onder 850 P&O’ers. Een kleine meerderheid van de werkgevers (58 procent) spreekt medewerkers aan op ongezond gedrag tijdens werktijd. Ongezond gedrag buiten werktijd wordt in 24 procent van de gevallen aangekaart. Het gemid-

delde verzuimpercentage bij grotere organisaties (boven de 500 medewerkers) ligt met 5,9 procent beduidend hoger dan bij kleinere bedrijven; 3,2 procent bij bedrijven onder de 20 mensen. Verder blijkt dat gezondheid steeds vaker deel uitmaakt van het beoordelingsgesprek met de medewerker.

•

•

Wervingsprobleem?

IT’ers weten van geen ophouden U bent werkgever en zoekt de juiste IT professionals. Maar vindt u de juiste kandidaten en maakt u de beste match? Match4 is hét bureau voor projectdetachering en werving & selectie in de IT sector. Ook wij verrichten geen wonderen; maar we doen wat we beloven en werken aan bestendige relaties. Bel eens met Mariska van Wilpe of Richard Greve op 020 671 1422. Projectdetachering Wer ving & Selectie w w w. m a t c h 4 . n l

[email protected]

36

nr 9 • 12 september 2007

Z

elfs thuis blijven veel it’ers aan hun werk gekluisterd. Twee op de drie werknemers controleren ook buiten de werkuren hun zakelijke mail. Dit blijkt uit onderzoek van Mesmo Consultancy. Volgens Monica Seeley, oprichter van dit Britse consultancybureau, schuift zowel het management als het personeel het gewone werk opzij zodra er een mailtje binnen komt. Meer dan acht op de tien leest ook tijdens een vrije dag zakelijke e-mail. “De meerderheid van gebruikers verwacht dat een zakelijke email binnen 24 uur wordt beantwoord. Zodra

een antwoord op tijd is ontvangen, schept dat weer verwachtingen voor de vervolgcorrespondentie. Daar gaan medewerkers reactief en behoorlijk onproductief van werken,” aldus Seeley, tevens co-auteur van het boek Managing in the email office. Als voorbeeld geeft ze de responstijd op de vragenlijst die Seeley per e-mail verspreidde onder vierduizend zakelijke gebruikers, waarvan een ruime meerderheid tot het hogere bedrijfsmanagement behoort. Binnen het eerste uur had ongeveer de helft de lijst al ingevuld en teruggemaild.

•

Apenrots kost banen Eén op de tien it’ers die worden ontslagen, verliest zijn baan door afgunst van de leidinggevende. Dit constateren outplacementbureaus. Onzekere managers lozen aanstormend talent om hun eigen posities veilig te stellen.

wat mensen binnen die zijn ontslagen vanuit de afweging ‘hij eruit of ik eruit’. Als je van lagere medewerkers steeds vaker slimme opmerkingen krijgt, kun je daar als leidinggevende behoorlijk onzeker van raken. Zij overvleugelen hun baas, en dat geeft spanning. De hoogste manager blijft nzekere it-managers wakkeren in zo’n geval zitten. In tien prode personeelstekorten in hun cent van de gevallen is hiervan bedrijven alleen maar verder aan. sprake.” Voor de hele arbeidsmarkt gaat het dan om ruim tienAngst dat opkomend talent aan duizend personen. Vorig jaar werstoelpoten van het management zaagt, is vaak een reden om jonge den 103.000 mensen ontslagen it’ers te ontslaan. Dat constateert via het CWI en de kantonrechter. Nobol, de brancheorganisatie van Tielenius Kruythoff: “Het is te gek voor woorden dat bedrijven outplacementbureaus. “Dat komt vanwege dit soort emoties afsteeds vaker voor nu carrièrepaden worden versneld door kortere scheid moeten nemen van prima productiecycli,” aldus Peter Tiele- medewerkers. Zeker in een tijd dat het aanbod van arbeid nius Kruythoff, directeur Nobol. Het doorgroeien naar een volgen- schaars is. Vooral in de top van bedrijven is dit een zeer schadede functie is dan vaak onoverkomelijk. “Onze leden krijgen nogal lijke praktijk.”

O

•

Werkverbod na vakantie

I

t’ers die terugkeren van vakantie, mogen niet gelijk weer aan het werk. Hun bazen moeten profiteren van dit moment van ontkokering. De va-

kantiegangers zouden daarom naar speciale sessies moeten gaan waar ze met hun opgefriste blik knelpunten in de organisatie helpen slechten. Dat stelt

tenminste Bjørn Aris van trainings- en adviesbureau Return on People. Na een paar weken vakantie zijn ze ontkokerd, een ideaal moment om op een ande-

re manier te kijken naar hun werk en de organisatie. Eenmaal terug op de vaste werkplek, roesten ze weer vast.

•

Flexplekken lokken nieuw personeel

N

ederland is voorloper op het gebied van flexibele werkplekken. Volgens onderzoek in acht landen van Avanade, een internationaal it-adviesbureau, heeft driekwart van de onderzochte bedrijven de vaste werkplek geheel of gedeeltelijk afgeschaft. Werken gebeurt in deze omstandigheden van plaatsonafhankelijke locaties. Thuis werken valt daar ook onder. Veel bedrijven hebben dan ook meer medewerkers dan werkplekken. Zij doen dat niet alleen ter beperking van huisvestingskosten, maar ook om zich aantrekkelijker te maken voor werknemers, aldus de onderzoekers. Eén van de conclusies van het onderzoek

is dat de flexibiliteit van de Nederlandse bedrijven stijgt en de complexiteit van samenwerkingstechnieken toeneemt. De arbeidsproductiviteit neemt

daardoor toe. Bijna driekwart van de ondervraagde werkgevers ervaart een stijging van de kwaliteit van informatiemanagement als een nog groter voordeel van

nr 9 • 12 september 2007

het digitaal samenwerken. Onderzoekers voorspellen de komende twee jaar een toename van het aantal flexplekken met vijftien procent.

•

37

MENS & WERK foto Nico Boink

Jan Ausems

DE IT-MANAGER VAN BOVAG Naam: Jan Ausems Leeftijd: 42 Organisatie: Bovag Bezetting it-afdeling: acht Favoriete it-gadget: Smartphone HTC TyTn

IT-managers gezocht: De redactie van IT Executive zoekt it-managers die in aanmerking willen komen voor deze serie portretten. Vind jij het leuk om je verhaal te doen of heb je iets bijzonders te melden stuur dan een e-mail naar [email protected].

Portret van een IT-manager (9) Menig it-manager moet als een ware jongleur meerdere ballen in de lucht houden. De directie wil waar voor zijn geld, gebruikers betere ondersteuning en it-medewerkers minder stress. Hoe mensen hun balans vinden tussen deze belangen ziet u terug in een aantal portretten van it-managers.

Bovag, wat is dat ook al weer? “Bovag is een brancheorganisatie van ruim elfduizend ondernemers die zich met mobiliteit bezighouden. We hebben elf afdelingen en 120 medewerkers. Daarvan werken er acht voor de afdeling Informatisering en Automatisering.” En wie is Jan Ausems? “Sinds 1 mei 2005 ben ik hoofd Informatisering en Automatisering van Bovag. Ik werk hier sinds 1987. Ik ben werkzaam geweest als programmeur, systeem/informatie-analist en projectleider. Ik ben het vak ingekomen via een instroomproject waarin ik het AMBI diploma heb behaald, een niet-reguliere ict38

opleiding op hbo-niveau. Daarna ben ik voor Nixdorf en het Ministerie van Onderwijs en Wetenschappen werkzaam geweest. De it-afdeling van Bovag telde in 1987 maar twee mensen.” Waar houdt deze it-afdeling zich zoal mee bezig? “We zitten nu in de staart van de invoering van een documentmanagementsysteem, waar we twee jaar geleden mee zijn begonnen. Alle documenten binnen de organisatie worden vastgelegd in dit systeem en zijn in principe beschikbaar voor alle medewerkers. Wij hadden een maatwerk relatiebeheersysteem en een financieel systeem dat draaide op een IBM AS/400. Toen wij volledig nr 9 • 12 september 2007

overstapten naar het pcplatform, moesten wij onze systemen op de IBM AS/400 vervangen. Met maatwerk zijn wij gestopt. De belangrijkste systemen zijn nu een erp-systeem (WebSolutions QX), een content management systeem (Smartsite) en een documentmanagementsysteem (Hummingbird DM). De implementatie heeft veel tijd in beslag genomen en menigeen veel grijze haren bezorgd. ” Wat zijn nu je grootste uitdagingen? “Wij willen aan de slag met de Code voor Informatiebeveiliging, een norm van het Nederlandse Normalisatie Instituut. Een heel boekwerk met een uitgebreide verzameling maatregelen. Volgend jaar staat de migratie naar Office 2007 en Windows Vista op de planning. We gebruiken nu nog Windows 2000 en Office 2000. Windows XP hebben we

nooit gebruikt. Uit kostenoverwegingen slaan we af en toe een systeemversie over. De invoering van dit nieuwe platform is zeker geen kleine klus. De eerste slag dit najaar is het op de schop nemen van de technische infrastructuur, zoals file-servers en firewall. Begin volgend jaar gaan wij de werkstations gereed maken: alle pc’s zullen dan in één keer worden vervangen. De definitieve uitrol zal vermoedelijk medio 2008 plaatsvinden.” Wat is je grootste succes? “Het uitfaseren van de IBM AS/400 en de invoering van WebSolutions. Dat was zo’n complex traject, waarbij we verschillende systemen van uiteenlopende platforms moesten samenvoegen. Het ging om een mix van standaarden maatwerkapplicaties die bedrijfskritische processen ondersteunen die onder geen beding mochten breken. Bij maatwerk kun je nog eens iets aanpassen, maar bij standaardsoftware moet je soms omwegen bewandelen om te komen waar je wilt zijn. Altijd kom je er achter dat er dingen ontbreken waarvan je dacht dat die er in zouden zitten. In het begin zie je zo’n omslag als een tsunami op je afkomen. Maar als je het stap voor stap doet, gaat het goed. Het traject is keurig uitgevoerd binnen de planning en binnen het budget, en het systeem is prima ontvangen door de medewerkers. Achteraf vond ik dit heel leuk.”

COLUMN IT & RECHT Wat is je grootste bottleneck? “Internet is vanouds niet onze kernactiviteit, maar we worden er in toenemende mate mee geconfronteerd. Van oudsher is mijn afdeling gericht op de automatisering bedoeld voor ondersteuning van de medewerkers, waaronder kantoorautomatisering, en niet richting onze leden. Daar vindt nu een omslag plaats. Door de snelle ontwikkelingen op internet is het moeilijk om alles in de lucht te houden zonder dat het piept en kraakt. Altijd zijn we bezig met veranderen. Maar dat is ook het leuke van mijn vak.” Hoe overtuig je de directie van je plannen? “Mijn direct leidinggevende is de financieel directeur, die in de algemene directie zit. Gelukkig is hij zeer betrokken bij it en hij heeft een stuurgroep informatisering in het leven geroepen met een brede samenstelling. Dat zorgt voor een breed draagvlak voor initiatieven op het gebied van it. Als je samen beslist, moet je wel eens compromissen sluiten. Daarmee voorkom je dat je op sommige beslissingen moet terugkomen als je al een lang voortraject hebt afgelegd. Wanneer mensen naderhand zeggen dat het anders moet, wijs ik erop dat we samen iets hebben besloten, dat we samen hebben gekeken wat wel en niet kon. Dan kun je naderhand de discussie niet heropenen. ” Wat zijn je sterke eigenschappen? “Ik werk graag samen en gun anderen van harte de eer van de resultaten. Dat is een nuttige eigenschap in een vereniging waar alle afdelingen autonoom werken, maar in de it toch op één lijn moeten komen. Ik vind het leuk om dat voor elkaar te krijgen.” Waarin ben je minder goed? “Ik ben geen techneut. Dat maakt mij afhankelijk van onze techneuten. Gelukkig verstaan zij hun vak goed. Laat hen de schroevendraaier maar hanteren.”

•

PATRICK VAN EECKE

Briefgeheim geldt ook mail Op 3 april 2007 heeft het Europees Hof voor de Rechten van de Mens een belangrijke uitspraak gedaan waarin de trend naar meer privacybescherming opnieuw wordt bevestigd. Aanleiding was een klacht van een Engelse ambtenaar wier telefoon-, internet- en e-mailverkeer werd afgeluisterd door haar baas. Hoewel Engeland op het moment van de feiten (1999) geen specifieke wetgeving

uitgekomen — inderdaad in een ontslagprocedure. Andere rechters verwerpen deze bewijzen met klem. De huidige relatieve straffeloosheid zou geen vrijbrief moeten zijn voor it-managers om in te gaan op de eisen van hun werkgever. Het is slechts wachten op de eerste rechtszaak waarbij een netwerkbeheerder persoonlijk wordt vervolgd voor het onderscheppen van e-mails.

het is wachten op de eerste netwerkbeheerder die wordt vervolgd voor het onderscheppen van e-mails op dit vlak kende, stelde het Europese Hof dat dit een schending uitmaakt van het privacyrecht van de betrokken vrouw. Ze was namelijk niet ingelicht over de mogelijkheid dat haar communicatie kon worden gecontroleerd, zodat zij er van uit mocht gaan dat alle e-mails, telefoongesprekken en bezochte websites inderdaad privé zouden blijven. Deze uitspraak is juridisch gezien niet baanbrekend en loopt zelfs gedeeltelijk achter bij de huidige wetgeving, nu de meeste landen wel uitdrukkelijke regels hebben aangenomen voor de bescherming van het telecommunicatiegeheim. Voor feiten die zich nu voordoen, kan men dus met meer gemak specifieke nationale wetteksten inroepen. Toch is de uitspraak wel degelijk belangrijk voor it-managers. Het hoge rechtscollege onderstreept dat de basisprincipes van het telecommunicatiegeheim ook in dit tijdperk van ontboezemingen op blogs, chatsites en Myspaces blijven gelden. In de praktijk wordt het telecommunicatiegeheim nog wel eens aan de kant geschoven. Het gebeurt wel vaker dat in de weken voor een gepland ontslag het netwerkverkeer van een werknemer uitgebreid in de gaten wordt gehouden, om zo bewijzen te vinden die voor een gemakkelijk of goedkoop ontslag kunnen zorgen. Hoewel het telecommunicatiegeheim wordt gewaarborgd door verschillende wetten en regels, aanvaarden sommige rechters dit soort bewijzen — waar het bedrijf, uiteraard, geheel toevallig op is

De aandacht voor privacybescherming komt steeds meer in de publieke aandacht, en beslissingen als die van het Europees Hof voor de Rechten van de Mens brengen die ontwikkeling in een stroomversnelling.

Prof. Dr. Patrick Van Eecke doceert tevens it-recht aan Queen Mary University, London en aan de Universiteit Antwerpen. Hij is tevens advocaat gespecialiseerd in it-recht bij DLA Piper.

nr 9 • 12 september 2007

39

&ACTORENDIEVANTOEPASSINGZIJNOPDEZEILSPORT MAARWATONSBETREFTOOKOP"RUNEL)#4EN HAARRELATIES$OORDAT"RUNEL)#4EENPERSOONLIJKERELATIEOPBOUWTMETDEKANDIAATENDE ORGANISATIE WETENWIJVANUITIEDERSWENSENMEETEDENKENENEENPASSENDEOPLOSSINGAAN TEBIEDEN3UCCESBETEKENTVOOR"RUNEL)#4EENPERFECTEMATCHTUSSENDEKANDIDAATENDE OPDRACHTGEVER+IJKVOORMEERINFORMATIEOPWWWBRUNEL ICTNL

0ROVIDING0ROFESSIONALS'LOBALLY

WWWBRUNEL ICTNL

4EAMWORK DOORZETTINGSVERMOGEN SUCCES

Banencaroussel

Vrouwelijke IT’ers moeten EU verlossen

M

eer aandacht voor vrouwelijke techneuten op de arbeidsmarkt helpt om de doelstellingen van de Europese Unie te realiseren. Dat stelt Henry Seddon, tweede man van UGS PLM Software, onderdeel van Siemens. Met name de Lissabonakkoorden zouden ermee uitgevoerd kunnen worden. Die dicteren dat in 2010 drie procent van het Bruto Nationaal Product aan kennisontwikkeling moet worden besteed. Daarmee moet de Europese Unie op wereldschaal een concurrerend economisch blok worden. Veel

Philipo de Brabanter is opgestapt als directeur Belenelux van OKI Printing Solutions. Verschil van inzicht heeft geleid tot de stap.

lidstaten zitten in hun maag met deze bepaling. Maar, zo heeft UGS bedacht, die investering kan ook worden gehaald als vrouwen worden omgeschoold tot technici. Met name de it-sector met haar nijpend personeelsgebrek zou daar enorm van kunnen profiteren. “Het verschil in Europa tussen aantallen mannen en vrouwen met een wetenschappelijke of technische opleiding, is niet zo groot,” aldus Seddon. “Maar het gaat erom wie daadwerkelijk kiest voor een baan als wetenschapper of ingenieur.”

Imation, gespecialiseerd in verwisselbare opslagmedia, heeft Peter Koehn bevorderd tot vice-president operations van Imation. In deze functie wordt hij verantwoordelijk voor Imations productie- en logistieke proces. Hij rapporteert rechtstreeks aan ceo Frank Russomanno. Sinds 2005 was Koehn tweede corporate controller bij Imation.

•

Channel Concepts heeft haar SAP-team uitgebreid met Harry Beijersbergen van Henegouwen, afkomstig van Getronics PinkRoccade. Hij wordt als manager SAP Alliances verantwoordelijk voor alle activiteiten die te maken hebben met het uitbreiden van het SAP Business One partnerkanaal van Channel Concepts.

Merkstrategie houdt medewerkers binnenboord

‘E

mployer branding’ begint een instrument van betekenis te worden op de arbeidsmarkt. Uit onderzoek van headhunter Accountemps blijkt dat een derde van de ondervraagde managers vindt dat het een grote invloed heeft op de bedrijfscultuur en de aantrekkingskracht van hun bedrijven. Employer branding is het gericht inzetten van de merkwaarde van bedrijven in het personeelsbeleid. Steeds meer bedrijven zetten hun merk in op de arbeidsmarkt. Ook voor het behoud van het binnengehaalde personeel

wordt employer branding toegepast. Medewerkers moeten de merkwaarden van hun bedrijf als hun persoonlijke waarden gaan ervaren. Het instrument is vooral in zwang in Engeland (44 procent) en Luxemburg (40 procent). In Italië is het sterk in opkomst. Een goed doorgevoerde strategie voor employer branding strategie bindt medewerkers aan de organisatie, waardoor het verloop kan dalen. In Spanje is deze invloed zelfs voor bijna zeventig procent van de ondervraagden aanwezig. In Nederland is dat 37 procent.

•

Software Solutions Partners (SSP) heeft Ray Gerber benoemd tot European business development executive. SSP is leverancier van software voor de schadeverzekeringsmarkt. Gerber is afkomstig van Docucorp. Bij SSP is hij verantwoordelijk voor grote Europese klanten, maar moet hij ook de Europese markt verder ontwikkelen. Pieter van Kampen wordt senior accountmanager van SAS, leverancier van business intelligence. Hij onderhoudt de relaties met Akzo Nobel en Philips. Van Kampen is afkomstig van KPN. nr 9 • 12 september 2007

41

Televersal heeft Maarten Tops aangesteld als manager voor de Nederlandse vestiging. Tops moet leiding geven aan de verdere groei van het bedrijf. Hij heeft gewerkt bij distributeur Actebis en bij KPN. Christos Lagomichos is benoemd tot tweede man van NXP Semiconductors. Daarnaast leidt hij de Home business unit, die halfgeleiders maakt voor de consumentenelectronica. Lagomichos stapt over van STMicroelectronics. Hij neemt ruim twintig jaar ervaring in de wereld van de halfgeleiders mee. René Geldermans heeft promotie gemaakt bij zijn werkgever, Canon. Hij is aangesteld als trade marketing manager bij Canon Nederland. Hiervoor was hij werkzaam als trade marketing/ business development manager bij Canon Europa te Amstelveen Juniper Networks heeft Robyn Denholm benoemd tot chief financial officer. Zij gaat in deze functie leidinggeven aan de wereldwijde financiële en accountancy-organisatie. Daarnaast draagt ze de verantwoordelijkheid voor de juridische afdeling, investor relations en het wereldwijde facility-management. Ze werkte voorheen als vicepresident corporate strategic planning bij Sun Microsystems. Oproep: Heb je ook een nieuwe functie. Mail je naam en contactgegevens en de overstap naar [email protected].

ESCAPE COLOFON

Dr. Krimson sprokkelt supercomputer bij elkaar

V

olgens Peter Gutmann, professor in de computerwetenschappen aan de Universiteit van Auckland in Nieuw Zeeland, hebben de initiatiefnemers achter het botnet Storm Worm inmiddels zoveel computers

IT Executive is een uitgave Adformatie Groep, onderdeel van Kluwer

gekraakt dat dit netwerk gemakkelijk de krachtigste IBM BlueGene/L supercomputer de baas kan. Vanaf begin dit jaar zijn er duizenden nieuwe Windows-pc’s in dit netwerk verstrikt geraakt. De verspreiders passen voortdurend hun tactieken aan om een continue stroom infecties te garanderen. Zo zijn de malware-makers aan de slag geweest met YouTubefimpjes, ‘nieuwsberichten’, ecards en weblogs om slachtoffers naar malafide sites te lokken en besmette bestanden te laten downloaden.

Naast ‘reguliere’ taken als het versturen van spam en het platleggen van websites zou de grote roerganger achter dit zombiesysteem ook de rekenkracht van de gekraakte computers kunnen bundelen. Gutmann schat dat het Storm Worm-netwerk bestaat uit een tot tien miljoen gekraakte computers met elk een 2,8 GHz processor aan boord en een verzameld geheugen van tien petabyte. Daarbij vergeleken verbleken de 128.000 cores en de 32 terabyte geheugen van BlueGene/L en alle andere rekenmonsters die in de top 10 van supercomputers staan. Wat zal dr. Krimson hiermee gaan doen?

apparaatje bleef maar zeggen dat het veer bij het Duitse Puttgarden toch echt de snelste route was. Dom, dom, dom. Als de kaartleester een boek voorlas, kon het apparaat het niet nalaten drie keer in volzinnen uit te spreken dat er toch echt een rotonde aankwam. Niet tactisch gezien zijn eigen positie. Al snel verdween het apparaat dan ook in een diepe tas, waar het nauwelijks uitkwam. Wij vonden de Mio C520 een

flop, al zegt dit meer over het gezin dan over het apparaat zelf. Voor een routenavigator met sociale intelligentie houden wij ons zeer aanbevolen.

•

Top of flop?

D

eze zomer prijkte voor het eerst een navigatiesysteem aan de voorruit van onze auto. De Mio C520 in bruikleen moest het opnemen tegen een sceptische kaarleester die weinig met deze vernieuwing ophad. Het apparaat kon alleen een plekje veroveren omdat zij door de achterbank weinig aan kaartlezen toekomt. Al vanaf het begin was duidelijk dat het nooit goed zou komen tussen de twee concurrenten. De wegafsluiting ten oosten van Hamburg maakte de bruggenroute door Denemarken naar Zweden handiger. Het

•

redactie Fred van der Molen hoofdredacteur e [email protected] Sytse van der Schaaf adj.hoofdredacteur e [email protected] medewerkers Ben Kuiken, Charles Groenhuijsen, Dick Simonis, Dominique Deckmyn, Ed Kerkman, George Attaya, Henk Vlaming, Marco van der Hoeven, Onno Breedveld, Patrick Linders, René Diekstra, Ron Tolido, Ron Onrust, Ruben Acohen, Stijn Muys en Yvonne Halink fotografie Nico Boink, Cor Mooij en Caro Bonink redactieadres Postbus 75462 1070 AL Amsterdam tel 020-5733665 e [email protected] advertentie-exploitatie Rob de Kleijnen salesmanager t 06-53403470 e [email protected] Erik van Heest sr. accountmanager t 06-13221012 e [email protected] Postbus 75462 1070 AL Amsterdam e [email protected] f 020-5733603 e [email protected] (advertentiemateriaal) uitgever Patrick van Tuijl e [email protected] abonnementen IT Executive wordt blijvend gratis toegezonden aan personen die vallen binnen de doelgroep. Aanmelden, wijzigen en afmelden kan op www.it-executive.nl marketing Ceesjan de Vos e [email protected] Mieke Stikkelorum e [email protected] vormgeving Twin Design, Liset Polkamp drukwerk Senefelder Misset Auteursrecht voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever worden openbaar gemaakt of verveelvoudigd. Op iedere inzending van een bijdrage of informatie zijn van toepassing de Standaard-publicatievoorwaarden van Wolters Kluwer Nederland BV, gedeponeerd ter griffie van de arrondissementsrechtbank te Amsterdam onder nr. 217/1999; een kopie kan kosteloos bij de uitgever worden opgevraagd. Op al onze aanbiedingen en overeenkomsten zijn van toepassing de Algemene Voorwaarden van Kluwer BV, gedeponeerd ter griffie van de Rechtbank te Amsterdam op 6 januari 2003 onder depotnummer 3/2003. Op alle overeenkomsten tussen Uitgever en Afnemer met betrekking tot advertentie-plaatsingen (daaronder begrepen alle overeenkomsten met adverteerders en bemiddelaars) zijn in aanvulling op deze Algemene Voorwaarden van toepassing de laatstgeldende versie van de Regelen voor het Advertentiewezen, uitgegeven door de raad van Orde en Toezicht voor het Advertentiewezen (ROTA), hierna: ‘de Regelen’. Bij tegenstrijdigheid van de Algemene Voorwaarden met de Regelen prevaleren de Regelen. Een exemplaar van de Algemene Voorwaarden en de Regelen zal op eerste verzoek gratis worden toegezonden. U kunt beide ook vinden op www. adformatie.nl/algemene-oorwaarden.html. Een deel van de inhoud wordt gepubliceerd onder licentie van Minoc Business Press N.V. Copyright 2007, IT Executive, ISSN 1570-6737

42

nr 9 • 12 september 2007

De VRI ver andert van Vereniging van Registerinfor matici na ar Vereniging voor en door Registerinfor matici.

bestuur VRI

Per 1 januari 2007 is de Stichting Nationaal Informatica Register (SNIR) in werking getreden. Alle leden van de VRI, allen registerinformatici, die voldoen aan de eisen die de Permanente Educatie stelt, zullen vóór 1 januari 2009 in het Register van de SNIR zijn ogenomen. Het VRI Register zal per die datum worden opgeheven. Tegelijkertijd veranderen hiermee het doel en de activiteiten van de VRI. De VRI verandert van een Vereniging van Registerinformatici naar een Vereniging voor en door Registerinformatici. De VRI ontwikkelt zich tot een vereniging van leden die de ambitie hebben om ingeschreven te worden en ingeschreven te blijven (Permanente Educatie) in het Register van de SNIR. De Algemene Ledenvergaderingen van 1 maart 2007 en 7 juni 2007 hebben met deze voorstellen en wijzigingen ingestemd. Uitgangspunt bij de inrichting van de VRI is de onderkenning van 3 gradaties van leden. · De ‘Aspirant’ is lid van de VRI, nog niet ingeschreven in het register van de SNIR, in opleiding voor een vak binnen het ICT werkveld, · De ‘Laureaat’, hij of zij die de graad heeft van Baccalaureus, Bachelor, gelauwerd om opgenomen te worden in het register SNIR, · De ‘Master of VRI’. die inzichten van VRI overdraagt aan beroepsgenoten binnen de VRI. De ‘Master of VRI’ is voorbeeld, moderator, begeleider en bepaalt de toelating tot het Laureaat op voordracht van enkele Laureaten) De VRI is een Vereniging voor leden, door leden Inschrijving in register van de SNIR zal niet eerder plaatsvinden dan nadat voldaan is aan de eisen van de SNIR én de eisen die de VRI stelt. Hoe wordt je Aspirant, Lareaat en Master of VRI? · Geïnteresseerden in de VRI worden lid van de VRI in de hoedanigheid van Aspirant, · Laureaat is hij of zij die voldoet aan de toelatingseisen SNIR en aanvullende eisen van de VRI, · Master of VRI is een inhoudelijke rol in het bijzonder met betrekking tot borging van Body of Knowledge, normen en waarden, moraal, ethiek, sociale en maarschappelijk vraagstukken en innovatie en vernieuwing, PE. Vervolg op pagina 2 vri katern - #1 - jaargang 1 - september 2007 valt buiten de verantwoordelijkheid van de redactie IT Executive

c

o

l

u

m

n

IT-Executive en de VRI De beslissing een nieuw periodiek te introduceren lijkt zo eenvoudig maar gaat gepaard met veel onderzoek, overtuigingskracht, vasthoudendheid en vooral lef. Kluwer heeft dat lef en durft de naam te verbinden aan IT-Executive. Een garantie voor continuïteit en een bewijs dat de doelgroep, de IT Executive, volwassen is geworden met een daarbij horende maatschappelijke erkenning. Zelden heeft een nieuw fenomeen (IT), waarvan nog slechts een beperkt gedeelte van de oorspronkelijke mogelijkheden wordt gebruikt, een moeizamer verankering gekregen in de samenleving. En omdat de verdere ontwikkelingen ongebreideld doorgaan is het maar de vraag of we ooit een beheersbare aanwending van de ITfunctionaliteiten mogen verwachten. Kortom een open markt met volop kansen voor entrepreneurs. Hier ontvouwt zich dan ook onmiddellijk het kernprobleem. Is het aanbod wel datgene dat we ook werkelijk nodig hebben? Wat te ondernemen om dit zeker te stellen en niet in valkuilen te lopen. De VRI is na bijna 25 jaren ervaring met een gedragscode, register en meer recentelijk een structuur voor permanente educatie op het kruispunt gekomen hoe nu verder. Op zich is de persoonlijke labelling van de professional niet het probleem ware het niet dat het eenmalig karakter en de te grote vrijblijvendheid de maatschappelijke erkenning zeker niet positief beïnvloedt. Het lijkt erop dat de opgebouwde ervaring is verankerd in een statisch geheel. Dit kan en mag niet waar zijn! Daarom moet het roer niet om maar moet de gestarte klus overeenkomstig het heden en met voorschot op de toekomst worden afgerond. Dit betekent dat de opgebouwde ervaring en het gedachtegoed wordt vrijgegeven om te delen met collega beroepsgroepen. Een voorbeeld is het oprichten van de Stichting Nationaal Informaticiregister waar collega beroepsgroepen in kunnen participeren. Dit is echter niet voldoende. De informaticus moet actiever worden, dat wil zeggen: (mondiale) trends volgen en leren waar te nemen, (internationaal) ervaringen verzamelen en delen met anderen, continu werken aan verdere verdieping van het vakgebied in relatie tot het maatschappelijk absorptieniveau en context, het vakgebied doen integreren in de samenleving. Dit kan uitsluitend door op de diverse abstractieniveaus de aansluiting te zoeken met de overheid, wetenschap en het bedrijfsleven om gezamenlijk de innovaties te positioneren. Om hieraan mee te werken moet je natuurlijk wel, net als Kluwer, over lef en doorzettingsvermogen beschikken. De VRI wil een vereniging voor en door registerinformatici zijn. Wie durft?

Andre r Hamme

Vervolg van pagina 1

De VRI nieuwe stijl gaat werken met het begrip KRING · Een KRING is een leergroep onder aanvoering van een of meerdere Laureaten, die de aspiranten begeleiden in hun traject naar Laureaat en de laureaten begeleiden in hun PE traject · De Master of VRI speelt in dit proces een voorbeeld rol en plaatst kaders en referenties. De Master of VRI is daarmee een boegbeeld binnen de VRI, een primus inter pares. Er zullen Kringen ingericht worden naar verschillende aandachtsgebieden zoal sector, beroepsveld, bedrijfssoort en … Binnen de kringen treffen de leden elkaar. Daar wordt gewerkt aan opleiding, training, vorming en Permanente educatie. Het bestuur VRI benoemt initieel Masters of VRI werkzaam op onderscheid vakgebieden

Laureaten kunnen voorgedragen worden door Masters of VRI voor benoeming tot Master of VRI (coöptatie) De VRI staat open voor Laureaten met ‘emeritaat’. Maak gebruik van de rijke kennis en ervaring van deze Laureaten. De VRI is hiermee op weg een plaats te verwerven in het maatschappelijk veld van de Register Informaticus.

Gerard ede Nogar

Verslag Algemene Ledenvergadering 7 juni Kent u de herinneringen aan die ledenvergaderingen waar zaken aan de orde waren die er echt toe deden? De ALV van de VRI van 7 juni jl. was zo’n vergadering! De nieuwe koers van de vereniging was enkele maanden eerder uitgezet en op 7 juni werd een nadere invulling gepresenteerd: De VRI transformeert van een Vereniging van RI’s naar een Vereniging voor Registerinformatici. De oprichting, in samenwerking met NGI en KIVI-NIRIA, van de Stichting Nationaal Informatici Register, maakt dat er een andere rol voor de VRI in het verschiet ligt. De veranderingen liggen daarbij vooral in de aantrekkingskracht van de vereniging, die straks met meerdere taken belast wordt. De VRI blijft een rol houden bij de inschrijving in het Nationale Register, maar waar vroeger het lidmaatschap voorbehouden was aan ingeschreven RI’s, gaat de VRI zijn leden ook andere zaken aanbieden. De presentatie van deze vernieuwing was bijzonder overtuigend, getuige het donderende applaus na afloop. Normen en waarden, toetsing en permanente educatie blijven van belang, maar de vereniging gaat zich sterk maken door ondermeer de vorming van een Body of Knowledge. Leden van de VRI krijgen de gelegenheid hun kennis te delen in Kringen en staande de vergadering werden door de aanwezige leden vier Kringen in de steigers gezet! Daarnaast werd het bestuursvoorstel om de inhoudelijke ontwikkeling van het vakgebied te plaatsen in een verenigingsstructuur van

“aspirant-laureaat-master” met applaus begroet. Deze structuur kan vergeleken worden met de ordening in de vroegere gilden: leerling-gezel-meester. Meerwaarde voor de leden? Voor aspirant-leden een gedegen netwerk van vakmensen en daarmee op andere wijze dan in de werksituatie het verkrijgen van praktijkervaring. Voor de “laureaten” biedt deze structuur een netwerk en het toetsen van de eigen (beroeps-) ontwikkeling en de mogelijkheid tot inschrijving in het Nationale Register. “Masters of VRI” hebben de plicht hun kennis en ervaring over te dragen op leerlingen en gezellen. Het bestuur gaf ruiterlijk toe dat een dergelijke vernieuwing van de structuur tijd nodig heeft, maar op een volgende ALV komt de vernieuwing van Statuten en Reglementen aan de orde. Het nieuwe elan van de VRI bleek ook uit de andere activiteiten die het bestuur de vergadering kon voorleggen: dit verslag staat in IT-Executive en daarmee is een nieuw podium voor de VRI gecreëerd. Naast de wekelijkse Nieuwsbrief en de eigen website heeft de vereniging nu ook een eigen “lijfblad”. De doelgroep van IT Executive, een Kluwer-uitgave, komt naadloos overeen met de kenmerken van de VRI-leden en de ALV stemde van harte in met deze samenwerking, juist ook omdat er voor de leden geen verplichtingen aanhangen. Verenigingsdemocratie is bij de VRI geen zware kost: de algemene ledenvergadering smaakte naar meer!

VRI start met leren-van-elk a ar-kringen Informatici leren het beste van elkaar. Om de kennisuitwisseling tussen VRI-leden te bevorderen, start de VRI in de 2e helft van 2007 met leren-van-elkaar-kringen. De opzet van deze kringen is dat gelijkgestemden kennis kunnen uitwisselen. Daarnaast kunnen zij leren van de ervaringen van ‘ervaringsdeskundigen’, ook uit andere sectoren danwel aspectgebieden. Per kring nemen minimaal 6 en maximaal 15 leden interactief deel. Elke kring heeft een eigen aspectgebied waarvanuit de kring zijn sessies gaat organiseren. Aspecten zijn bijvioorbeeld Service Level Aggreements, Architectuur, Offshoring & Outsouring. De bijeenkomsten worden door de ‘trekkers’van de betreffende kring georganisseerd en per bijeenkomst kan worden vastgesteld of deze openbaar of besloten zal zijn.

c

o

l

u m

n

Cr as mihi

V R I -k r i nge n

Wat opviel in de discussie rond om de door de ministers Koenders, Vogelaar en zowaar ook Rouvoet niet volgens de Europese regels aan c.q. uitbestede werkzaamheden, was de zwijgzaamheid van ondernemers in de betreffende sectoren. Geen woord van die kant, zelfs niet in het geval van Koenders, hoewel hem toch kon worden verweten dat hij zijn evenement had laten organiseren door zo niet politieke vrienden dan toch politieke geestverwanten. Zij waren wel wijzer, de ondernemers. Wat de bewindslieden kwalijk te nemen viel was niet dat zij de aanbestedingsregels aan hun ministeriële laars hadden gelapt, maar dat zij zich hadden laten betrappen. ’t Ging immers zo lekker, de laatste jaren. Voor miljoenen aan opdrachten zonder ingewikkelde en dienovereenkomstig dure aanbestedingsprocedures. Er valt dan best te leven met het feit dat een opdracht aan de concurrent toe valt. Hodie mihi, cras tibi. Heden ik, morgen gij, en dan omgekeerd. Alles beter dan het moeten uitbrengen van een kostbare offerte om dan alsnog de opdracht te missen.

In het kader van de Permanente Educatie is het vermeldenswaardig, dat actieve (en dus geregistreerde) deelname aan Kringen PE-punten zullen opleveren.

Binnen de pakweg veertig miljoen aan opdrachten die nu aangewezen worden als niet volgens de regels aanbesteed zullen vast en zeker ook ICT opdrachten zijn geweest. Ook in ICT kring is daar nooit over geklaagd. Integendeel. Als er klachten zijn is het wanneer de regels wel worden toegepast. Deze maken het offertetraject nodeloos duur, is de klacht. Ze maken dat je nota bene consultants – die zijn er natuurlijk: regelpakketten zijn de kaas op het brood in de advieswereld – moet inhuren om een offerte te kunnen schrijven. Ze bevoordelen de grote aanbieders omdat ze de kleinere bij voorbaat afschrikken. Terechte klachten, daar kan men het met de klagers wel over eens worden. Daar komt nog bij dat het bij vele ICT projecten, verankerd als ze zijn in Nederlandse regelgeving, structuren en organisaties, tamelijk onwaarschijnlijk is dat aanbesteding in Europa tot betere en goedkopere oplossingen leidt. Net zo min als het waarschijnlijk is dat het reisgezelschap van minister Vogelaar beter en goedkoper vervoerd zou zijn door een busonderneming van buitenaf.

Vanaf oktober 2007, zal elke 1e woensdag van de maand Kring-avond zijn, start zal zijn om 19.00 uur, vooral zal er dan soep en een broodje klaarstaan, locatie Utrecht. (nadere gegevens en aankondiging volgen) Indien er leden zijn die een kring willen oprichten, worden zij verzocht onderwerpen aan te melden bij het secretariaat ([email protected]). Ik hoop dat we hiermee een stap voorwaarts gezet hebben om kennis uitwisseling te institutionaliseren en daarmee als vereninging maar zeker ook als lid, professionaliteit in ons vakgebied hoog in het vaandel te hebben. Arjan van Dijk Bestuurslid VRI, externe betrekkingen.

Dick eft Overkle

ICT-Alliantie NL Oprichtingsbijeenkomst van de ICT alliantie Nederland.

Samenstelling De ICT alliantie NL bestaat in deze oprichtingsfase uit: • NGI, vertegenwoordigd door Hans Frederik, bestuurslid • VRI en Kivi-Niria Informatica, vertegenwoordigd door Arjan van Dijk • HBO-I, vertegenwoordigd door René Tönissen en Anneke Hacquebard • ECABO vertegenwoordigd door Joep Swagemakers en Hans Blankendaal • EXIN, vertegenwoordigd door Michiel van der Voort. De alliantie staat open voor toetreding van andere partijen welke dit doel onderschrijven.

Wat bindt ons De partners in de ICT alliantie NL hebben een gemeenschappelijke zorg voor de kwaliteit en de kwantiteit van ICT-skills in de Nederlandse samenleving. Het gaat hierbij zowel om de ICT-professional, als de ICT-gebruiker.

Doelstelling • De ICT alliantie NL heeft tot doel om in Nederland bekendheid te geven aan Europese activiteiten op het gebied van ICT-skills. • De ICT alliantie NL heeft tevens tot doel voet aan de grond te krijgen als het gaat om definiëring en waardering van ICT-skills in Europees verband. Dit impliceert dat de IC T alliantie NL zich in zal spannen om op de hoogte te blijven welke ontwikkelingen er zich op dit gebied voordoen en waar mogelijk en gewenst bij deze ontwikkelingen zal aansluiten. voor meer informatie kunt u een e-mail sturen naar [email protected]

a

g

e

n

d

03-10-2007

VRI-Kring SLA/SLM – locatie: Restaurant van Dijk Utrecht

18-10-2007

VRI-ALV – locatie: Restaurant van Dijk Utrecht

01-11-2007

VRI-Autumn Course – Locatie: louwman Automuseum Raamsdonkveer

05-02-2008

VRI-Winter course – locatie: nog niet bekend

a

Zie voor specieke gegevens en eventuele wijzigingen de website: www.vri.net

c

o

VRI-Secretariaat: Antony Fokker Tel: 416-565027 Email: [email protected]

n

t

a

Adres: Postbus 50 5140 AB Waalwijk

c

t

o

p

r

o

e

p

Oproep VRI-ers met kennis & ervaring met SLA/SLM: Onder goedkeuring van het bestuur is op de ledenvergadering in juni jl. het initiatief genomen voor een “VRIkring” voor service level agreement & management. De eerste bijeenkomst is in Utrecht op woensdag 3 oktober 2007 19.00. Vanaf 18.00 uur staan er broodjes en soep klaar, afronding 21.00 uur. De initiatiefnemers verzorgen beiden een korte presentatie over hun eigen ervaring met SLA en SLM, daarna is er ruim tijd vrij gehouden voor reacties, vragen, discussie. We sluiten af met een korte evaluatie en een planning voor vervolgbijeenkomsten. “SLA’s een kopzorg in de zorg” – Carinke Buiting, arts RI “Meten is weten – de organisatie van availability management” – Theo Brammeijer, RI Overweeg je deel te nemen aan de VRI-kring SLA/SLM dan nodigen wij je van harte uit om je aan te melden voor 3 oktober bij [email protected]. Wil je meer informatie neem dan contact op met Theo Brammeijer of Carinke Buiting .

i

n

f

o

The Council of European Professional Informatics Societies (CEPIS) is a non-profit organisation seeking to improve and promote a high standard among Informatics Professionals in recognition of the impact that Informatics has on employment, business and society. CEPIS represents 37 Member Societies in 33 Countries across greater Europe. One of the aims of CEPIS is to provide a coordinated European voice that is able to represent the views of European Informatics Professionals on major issues to European Institutions. Such purposes should not prejudice the non-profit status of the member societies. In promoting the development of the Information Society and representing its members, CEPIS focuses specifically on a number of IT specific areas. One of the goals of CEPIS is to be a leading organisation in the promotion and development of IT Skills across Europe. CEPIS is responsible for the highly successful ECDL and EUCIP Programmes and produces a range of research and publications in the area of skills. As a professional body, CEPIS is actively involved in promoting Professionalism in IT practice amongst its Members. This occurs through regular European-wide events and specific publications. Education & Research forms the third field of focus for CEPIS. CEPIS is committed to supporting the development of Education & Research into Informatics in the academic field. Both VRI and NGI are members of CEPIS.

Nooit meer uw bestanden kwijt met Back-up Online voor servers.

Back-up Online voor servers van KPN. Server gecrasht? Al uw bestanden kwijt? U moet er niet aan denken. Gelukkig is er nu Back-up Online voor servers van KPN. Daarmee worden uw bedrijfsgegevens automatisch en veilig geback-upt in de gecertificeerde CyberCenters van KPN. Zo weet u zeker dat u elk verloren bestand eenvoudig en snel weer terughaalt. Voor maar € 24,95 per maand per 25 GB. Meer weten? Vraag ernaar bij uw contactpersoon of ga naar kpn.com/ict.

kpn.com/ict

ict-oplossingen