AAN DE VOET VAN DE BERGEN DIE NAAR DE HEMEL REIKEN ! 4de rit : VALBERG – LE SAUZE (120 km) Deze relatief korte, maar geanimeerde etappe voert dicht tegen de Frans/Italiaanse grens door de wondere wereld van het ‘Parc National du Mercantour’, het meest ongerepte deel van de Alpes-Maritimes. Behalve grillige kalkwanden, uitgesleten dalen en bergtoppen die tot boven de 3000 meter reiken, herbergt het natuurpark een unieke flora en fauna. Hier is het genieten van groen en rust én uren in de omtrek geen mens te zien. Onderweg wordt het peloton weinig of geen verpozing gegund. Het (berg)menu, met bijna 70 kilometer klimwerk voor de boeg, is niet van de poes. Als aperitief wordt de niet zo bekende Col de la Couillole geserveerd. Deze lieverd is 7 kilometer lang met een gemiddelde stijgingsgraad van 3,3 % en maxima die oplopen tot 6 %. Een onoverkomelijke bult is dat dus niet. Het middengedeelte is zelfs bijna helemaal uitgevlakt. Op goed 60 kilometer van de finish wacht dan het serieuze werk met de beklimming van de Bonette, de hoogst geasfalteerde weg in Europa. De alpenreus is 26 kilometer lang en stijgt gemiddeld 6,4 procent. Extreem steile stukken komen niet voor. Wat de Bonettte vooral lastig maakt is de lengte, de hoogte en de ijle lucht bij het overschrijden van de kaap van 2000 meter. In een desolaat landschap kronkelt het smalle asfaltlint er op een sublieme en speelse wijze langs markante rotswanden en kale schuin aflopende hellingen, bedekt met hopen puin en steengruis. De allerlaatste kilometer, met pieken tot 12 à 13 % (voor de ‘echte’ klimmers is dit ‘puur genot’), voert recht naar de hemel. Het kleinste tandwieltje zal hier goed van pas komen. De ‘Cime de la Bonette’, het hoogste punt, ligt op een respectabele hoogte van 2802 meter. Iemand met een lange arm reikt er tot in de wolken. Vooraleer het hotel te bereiken, wacht met de slotklim naar Le Sauze nog een gespierde finale. Het is een kort maar snedig klimmetje met een maximale stijging van 12 %. Een korte afdaling leidt via het dorpje Beuil (S 1450 m) naar de voet van de Col de la Couillole, een 7 kilometer lange helling met een paar verdiepingen, recuperatieplaatsen waar je even op adem kunt komen. Vanuit Beuil is het een zeer gezapige klim. Het middenrif is zelfs bijna helemaal uitgevlakt.
$ COL DE LA COUILLOLE (S 1678 m) D startplaats : BEUIL (7 km); S 1450 m D top km 14, lengte 7 km D hoogteverschil : 228 m D gem. stijging : 3,3 % D max. stijging : 6 % D beklommen in : 2000 + 2001 (Ronde van de Middellandse Zee) Het is een beklimming in twee delen, in het begin nogal pittig, dan eventjes vlakker met zelfs een korte afzink, om te eindigen met stukken vals plat die langzaam oplopen tot zo’n 5 %. Onderweg is het genieten van de vele prachtige uitzichten op de kleurrijke alpenweiden, bedekt met fris groen gras waarin honderden verschillende planten bloeien. Regelmatig wordt je neus geprikkeld door de geuren van rozemarijn en lavendel. Zelfs het wegdek, dat vorig jaar werd voorzien van een nieuw laagje asfalt, laat zich van zijn beste kant zien.
1
Helemaal boven volgt er een fikse duik naar beneden met nogal wat ‘blinde’ bochten. De afdaling is bijzonder technisch en erg spectaculair. Ongeveer halfweg kom je niet alleen het dorpje Roubion tegen, dat als een adelaarsnest tegen de rotsen is aangebouwd, maar ook een vijftal korte onverlichte (!) tunneltjes en heel wat krappe onoverzichtelijke haarspeldbochten. Als je hier een bocht mist moet je over een goede ‘fiets-beschermengel’ beschikken om het er zonder letsels af te brengen. Het slingerpad komt bij St. Saveur (S 515 m) uit in het dal van de Tinée. De fraaie vallei, hier de Gorges de Valabres genoemd, vormt de aanloop naar de Col de la Bonette. Vlak is het in deze gorges allerminst. Integendeel, stroomopwaarts de Tinée volgend, klimt de weg met een gezapig gemiddelde van 2,5 % tergend traag omhoog. Op de lange, rechte stukken die de Col de la Bonette voorafgaan, heb je alle tijd om de imposante loodrechte rode steenrotsen te bewonderen die hoog boven de Gorges de Valabres oprijzen. Echt steile gedeelten komen in de vallei van de Tinée niet voor, behalve dan een gemeen opwippertje van 8 % even buiten Islola. Ook de volgende 10 kilometer ($ niet aangeduid op de grafiek / onderaan blz. 2) zijn niet geheel vlak. Het valt niet op maar het blijft zacht maar ‘irritant’ oplopen, altijd 1 à 2 %. De lange uitgesponnen aanloop naar de Bonette wordt afgerond met een kort stukje afdaling richting St. Etienne-deTinée. Hier staat het bord dat aangeeft dat de col ‘ouvert’ is. Op de flanken van deze roemrijke col zal blijken hoe het met de conditie is gesteld. Oordeel zelf: meer dan 25 kilometer effectief klimmen met een gemiddelde hellingsgraad van 6,4 %. En voor de statisticifreaks: het hoogteverschil bedraagt 1658 meter. In het begin is het stijgingspercentage nog aanvaardbaar, maar dan loopt het fluks op naar een stevige 8 à 9 %. Extreem steile stukken komen niet voor, behalve dan in de slotkilometer waar zich pieken situeren tot 12 %. Onuitgegeven stuntwerk en dit op een hoogte van 2800 meter! De pasweg over de Col de la Bonette werd omstreeks de eeuwwisseling aangelegd door het Franse leger. Het is derhalve niet verwonderlijk dat op de berghellingen nog vele forten en kazernes staan. Sommige dateren uit de tijd van Napoleon. Nu heeft de route, die dwars door het Parc National du Mercantour loopt, een louter toeristisch karakter. Wie er mocht aan twijfelen, de Col de la Bonette is een klim waarin vele druppels zweet zullen vergoten worden. Anderhalf tot twee uur zwoegen en je staat op de top. Ter herinnering: in 1995 kwam Francis Gevers als eerste boven in 1 uur, 28 minuten en 36 seconden. Deze recordtijd werd in 2000 van de tabellen gefietst door Mechelaar Mark Peeters, die een tijd neerzette van 1 uur, 26 minuten en 51 seconden. Door zijn erg zuidelijke ligging heeft de Bonette slechts een karig Tourpalmares. Slechts driemaal werd de col in het parcours opgenomen. Tweemaal in de jaren zestig (*). Telkens reed Federico Bahamontes als eerste over de top en nog een keer in 1993 toen de Brit Robert Millar als eerste de kruin van de Bonette overschreed.
E Ö De bestorming van de hemel kan beginnen ! $ COL DE LA BONETTE (S 2802 m) x Buiten Categorie D startplaats : St. Etienne-de-Tinée (60 km); S 1144 m D top km 86, lengte 26 km D hoogteverschil : 1658 m D gem. stijging : 6,4 % D max. stijging : 13 % D beklommen in : 1995 en 2000 Met zijn 2802 meter is de Bonette een huizenhoge col. De lange kronkelige bergweg voert je letterlijk en figuurlijk tot in de wolken. Als apotheose wacht boven een fantastisch panorama. Het is een heel onregelmatige klim, je moet constant een tandje kleiner ofwel een tandje groter schakelen. Zelfs de bochten zijn niet altijd even gelijk. De ene haarspeld is steil, de andere is vrijwel vlak. Het is vooral een kwestie van de klim goed in te delen en jezelf niet op te blazen. Schakel een tandje kleiner en lees mee.
2
De col begint redelijk zacht, een goeie 5 % om op te warmen, nadien zelfs een zogenaamd vlakker stuk waar het amper 2 % stijgt. Daarna terug wat steiler als de weg opnieuw met een ‘vlotte’ 5 % naar Le Pont Haut (S 1347 m) klimt. Hier wordt de brug over de Tinée overgestoken, waarna de route als het ware tussen de rivier en de rotsen geklemd komt te liggen. De steile rotswanden die in het nauwe dal langs weerszijden oprijzen, lijken veel hoger dan ze in werkelijkheid zijn. Dit is best nog een idyllisch stukje, hier en daar tussen de rotsen in het weelderige groen stort een waterval naar beneden. Net voor het binnenrijden van ‘Vens’ ligt een eerste lastige strook. Het kleine gehuchtje kan vooral bekoren omwille van het uitkijkje op de gelijknamige waterval, de ‘Cascade de Vens’. De col trekt hier nogal wat bochten en lussen om vervolgens gedurende 2 kilometer aan een stuk te klimmen aan 6 %. Wat hoger wordt het dal breder en volgt er zowaar een kort, vlakker stuk van een paar honderd meter. Ook vanwege het nieuwe laagje asfalt dat is aangebracht (althans tijdens de verkenning ‘september 2005’) krijg je het gevoel dat het iets beter bolt. De oversteek van een bergriviertje, voorbij het gehuchtje ‘Le Pra’, kondigt de volgende moeilijke zone aan met een paar venijnige opwippertjes. De moeilijkere gedeelten komen er nu stilaan aan én niet te vergeten een paar bochten hoger ligt er nog zo’n steile partij. Na een muurtje van gemiddeld 9 % bereik je Bousiéyas (S 1870 m), het laatste dorpje op de pasweg. Twee bochten verder wordt het iets vlakker, al is dit relatief. Het stijgt er gewoon 3 % minder. Bij kilometerpaal 15, als de kaap van 2000 meter wordt overschreden, zijn de bomen verdwenen. Nu begint het ‘zware’ werk. In dit gedeelte van de klim liggen weer een paar steile haarspeldbochten met korte knikken van 11 à 12 % waar je recht op de trappers moet. Als je hier de rol moet lossen zie je de anderen voor u sneller kleiner worden. Terwijl het wegdek alsmaar smaller en slechter wordt (in september 2005 waren hier nog volop wegeniswerken aan de gang!), wordt de lucht steeds ijler. Met een weidse bocht slingert de weg zich weer tussen en langs hoge rotswanden met enige extra procenten naar de top. Dit is weer zo’n stukje waar je het voelt kraken in de benen. En dan moet het strafste van de klim nog komen. De volgende kilometer bij de passage van de ruïnes van het ‘Camp des Fourches’ (S 2289 m) wordt het vlakker, een strook waar je terug op je ‘effen’ kan komen. We laten het voormalige fort, een van de vele kazernes die dateren uit de oorlog 1914-1918, achter ons om aan het laatste 8 kilometer te beginnen. (*) De rondes van 1962 en 1964, allebei gewonnen door Jacques Anquetil, liepen over de iets lagere Col de Restefond (S 2678 m), het ommetje over de Bonette was toen nog niet aangelegd.
Vrij snel bouwt de Bonette zijn percentages terug op. Het wordt weer ongemeen hard, met stukken die bijna de 13 % benaderen. De col groeit nu naar zijn fysieke climax. Het bergdecor bestaat hier enkel nog uit kale hellingen en troosteloze rotspunten. De smalle, hobbelige weg loopt nu op een richel langs een metershoge rotswand door een mooie canyon. Te midden een indrukwekkende opeenhoping van woeste rotspartijen biedt de panoramische weg steeds betere uitzichten op de ruige natuurpracht. Ondertussen moet je wel uitkijken voor allerlei gruis en keien die er van de rotsen afbrokkelen. In een steeds onherbergzamer wordend maanlandschap, dat de vergelijking met de Mont Ventoux kan doorstaan, ligt op 2513 meter hoogte de Col de Raspaillon (ook de Col des Granges Communes genoemd). Het stijgingspercentage blijft nu onveranderlijk schommelen rond de 7 % of iets meer. Nog 3 kilometer op de tanden bijten. Zeker als in deze open strook de wind onsympathiek in het nadeel waait. Als de top van de Col de Restefond (S 2678 m) opduikt wordt de weg door een nauwe doorgang naar de andere kant van de bergketen geleid. De Col de Restefond was tot in de jaren ‘ 60 het hoogst berijdbare en geasfalteerde punt van de gehele bergkam. Door de aanleg van het ‘Circuit et Cime de la Bonette’, een toeristisch rondritje dat in een wijde bocht naar de Bonette voert, kreeg de Restefond eigenlijk een ‘extra verdieping’. Dit lusje werd door de Fransen aangelegd om de col boven de 2800 meter uit te tillen waardoor hij het predikaat ‘hoogst geasfalteerde col van Europa’ kreeg opgespeld. De allerlaatste kilometer van de Restefond naar de Bonette is ontzettend lastig. Het wordt nu supersteil, er zit geen stukje verval in, geen enkel stukje vals plat. Op dit onwaarschijnlijk zwaar stuk, met pieken tot 13 %, zullen een paar superbenen goed van pas komen. Dat er op deze hoogte minder zuurstof is, is geen fabeltje. Het is snakken naar zuurstof die er niet is. En kijk uit als je begint te zwalpen. De weg is erg smal, het ravijn diep!
3
Waar het kapelletje, met de erg toepasselijke naam, ‘Notre-Dame du Trés Haut’ staat, is de hemel (een plaats waar iedereen naar toe wil), dichtbij en het einddoel bijna bereikt. Prevel bij de passage van dit gedenkplaatje nog vlug een godvruchtig schietgebedje. Alle hulp, ook van boven, is welkom. In de verte lijkt de verlossende bocht geen meter dichterbij te komen. Als je dan toch de bocht rondt, is het bordje dat de top aangeeft binnen handbereik. Boven is het nog niet afgelopen. Een behoorlijk spectaculair wandelpad, uitgehouwen in de rotsen leidt tot helemaal op het hoogste punt naar de Cime de la Bonette (S 2862 m) vanwaar je een fenomenaal panorama hebt op het natuurpark van de Mercantour, de Mont Viso en de zuidelijke Alpen. Door zijn extreme hoogte steekt de Col de la Bonette ruim boven de omgeving uit. Het magistrale vergezicht op de top blijft eeuwig op je netvlies gebrand. Overal waar je kijkt zie je een keten van sinistere bergtoppen. Het geeft een wonderbaarlijk goed gevoel om op deze eenzame hoogte te staan. Ook de afdaling is een belevenis. Ze wordt best met de nodige omzichtigheid aangevat want de bochtrijke weg, waarvan de zijkanten grotendeels onbeveiligd zijn (vangrails zijn er niet!), voert op sommige plaatsen langs gapende afgronden. Bovendien is door de bijna eeuwige sneeuw de asfaltlaag hier en daar weggesleten. Regelmatig moet je dan ook een paar putjes ontwijken. En dan is er nog gevaar voor overstekend wild: ‘marmotten’, die plots als een schicht de weg oversteken. Sommige zijn zo vriendelijk om een showtje op te voeren en duikelen over elkaar heen. Het eerste deel van de afdaling, waarin het bochtenritme heel gelijkmatig is, is vrij overzichtelijk. Met een beetje evenwichtsgevoel glijd je bijna zonder sturen door de bochten. Het tweede deel, zo’n 10 kilometer lang, is spectaculairder. Hier loopt het met een gemiddelde van 10 % en een combinatie van kort op mekaar volgende haarspeldbochten stijf naar beneden. Ook de afdaling is een belevenis. Ze wordt best met de nodige omzichtigheid aangevat want de bochtrijke weg, waarvan de zijkanten grotendeels onbeveiligd zijn (vangrails zijn er niet!), voert op sommige plaatsen langs gapende afgronden. Bovendien is door de bijna eeuwige sneeuw de asfaltlaag hier en daar weggesleten. Regelmatig moet je dan ook een paar putjes ontwijken. En dan is er nog gevaar voor overstekend wild: ‘marmotten’, die plots als een schicht de weg oversteken. Sommige zijn zo vriendelijk om een showtje op te voeren en duikelen over elkaar heen. Het eerste deel van de afdaling, waarin het bochtenritme heel gelijkmatig is, is vrij overzichtelijk. Met een beetje evenwichtsgevoel glijd je bijna zonder sturen door de bochten. Het tweede deel, zo’n 10 kilometer lang, is spectaculairder. Hier loopt het met een gemiddelde van 10 % en een combinatie van kort op mekaar volgende haarspeldbochten stijf naar beneden. Helemaal beneden, in de fraaie vallei van de Ubaye, is er vrijwel geen overgang. Na de doortocht van het dorpje Jausiers (S 1220 m) gaat het in lichtjes dalende lijn richting Barcelonnette. De voet van de slotklim naar Le Sauze (S 1390 m) is nu dichtbij. Geen officiële helling meetellend voor het bergklassement maar flink bergop gaat het wel.
$ LE SAUZE (S 1390 m) D startplaats : 2 km vóór Barcelonnette, kruispunt D 900/D 209 (km 116); S 1150 m D top km 120, lengte 4 km D hoogteverschil : 240 m D gem. stijging : 6 % D max. stijging : 12 % D beklommen in : 1990, 1998 en 2003 (2x) De aanloop voorbij het bruggetje over de Ubaye is bijna zo vlak als een biljartlaken. In een lange rechte lijn gaat het ‘freewheelend’ naar een eerste wegkromming die de eigenlijke klim inleidt. De weg begint er met een gemiddelde van 8 % plots erg vinnig te stijgen. Als een eerste haarspeldbocht opduikt geeft de slotklim nauwelijks een krimp. Integendeel, het wordt nu supersteil. De meest venijnige stroken halen zelfs een enkele keer de 12 %. Met de Col de la Bonette in de benen wordt dit nog een flinke dobber! De stijging zet zich onverminderd door tot in de straten van Le Sauze. Nog even een sprintje trekken en de finish is in zicht.
4
Het wintersportplaatsje Le Sauze wordt meestal in een naam genoemd met het recentere ontstane skistation Super-Sauze, gelegen op een hoogte van 1700 meter. De ski- en langlaufpistes strekken zich uit tot een respectabele hoogte van 2450 meter. Er zijn 36 skipistes, goed voor een lengte van 65 kilometer, de langlaufroute bedraagt 10 kilometer. Dit is slechts een fractie van wat de skifreak gewoon is in de wintersportoorden van de noordelijke Alpen. Net zoals in Valberg is er in Le Sauze/Super-Sauze geen echte sneeuwzekerheid. Toch niet in het voorjaar. Vanaf maart begint de sneeuw er schrikbarend snel te smelten, zodat je echt wel de hoogste pistes moet gaan opzoeken, en dat zijn er niet meteen veel. De skigebieden van Le Sauze/Super-Sauze liggen langs de noordelijke rand van het departement ‘Alpes de Haute-Provence’ waar over het algemeen 300 dagen per jaar de zon schijnt. Het lager gelegen ‘Le Sauze’ is het oudste skidorpje van de Vallée de l’Ubaye, de rivier die beneden in de vallei stroomt. Samen met Valloire en Les Houches in de noordelijke Alpen behoren Le Sauze en Super-Sauze tot de categorie ‘village authentique’. In het straatbeeld tref je dus geen moderne betonnen huizenblokken of hoge appartementsgebouwen aan. Daarentegen wordt bewust geopteerd voor een terugkeer naar een pittoreske eigenheid waardoor behalve aan de ‘echte’ skiërs ook aan de niet-skiërs een alternatief wordt geboden: ijsschaatsen, sneeuwscooteren en hondensleeritten. Maar ook in de zomer is het hele gebied een paradijs voor buitensporten. In de omliggende heuvels kan je uitgebreide wandelingen maken, mountainbiken en paardrijden of vissen en raften in de vele bergrivieren. Wie graag hoog als een vogel door de lucht glijdt, heeft de keuze uit zweefvliegen, deltavliegen of parapente (aan een soort langwerpige parachute van een heuvel afzweven!). VERBLIJF: Net zoals in 2003 is het ‘l’Alp Hôtel’ de centrale pleisterplaats. Het gezellige berghotel ligt een beetje weggemoffeld aan de voet van de skipistes. Het beschikt over allerlei voorzieningen: verwarmd openluchtzwembad, sauna, jacuzzi, hammam, tuin, zonneterras, een knus ingerichte piano-bar, biljart, salon, zelfs een speelzaal voor de kinderen, je kiest het maar uit. Vergeet je zwembroek niet ! Een gedeelte van de groep zal worden ondergebracht in een hotel op Super-Sauze, waarvan de uitbater van het ‘Alp Hôtel ook eigenaar is. Voor het ontbijt en avondmaal wordt iedereen in het l’Alp Hôtel verwacht. Voor het vervoer zorgt de uitbater.
5
