Aan de slag met krimp Hoe doe je dat?
Roosje van Leer 26 april 2012
Programma ‘Aan de slag met krimp’
1. 2.
Waarom aan de slag?
Wie moet er aan de slag?
3. 4. 5.
Waarmee moet je aan de slag?
6.
Aan de slag!!
Hoe doe je dat? In de praktijk
1. Waarom aan de slag?
1. Waarom aan de slag? Besturen is vooruitzien
2. Wie moet er aan de slag?
2. Wie moet er aan de slag? Taken en verantwoordelijkheden
• Onderwijshuisvesting • Onderwijsbeleid waaronder leerlingenvervoer, leerplicht, lokale educatieve agenda, voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstandenbeleid; • Toezicht op financiën van het openbaar onderwijs • Leefbaarheid
• Stelt regels en kaders vast • Bekostiging onderwijs (ook: kleine scholen toeslag) • Wet- en regelgeving (ook: regels m.b.t. fusies, opheffingsnorm) • Systematiek van BRIN-nummers: rem op samengaan scholen • Regierol via Nationaal Netwerk Bevolkingsdaling.
• Budgettering en • Kwaliteit van het onderwijs.
3. Waarmee moet je aan de slag?
3. Waarmee moet je aan de slag? Afhankelijk van fase daling leerlingenaantal
Stabiele situatie
Daling binnen 4 jaar
Daling ingezet
Vijf jaar na inzetten daling
3. Waarmee moet je aan de slag? Stabiele situatie en daling binnen vier jaar Schoolbestuur
Gemeente
Stabiele situatie
Monitoren demografische ontwikkelingen
Monitoren demografische ontwikkelingen
Dalende leerlingaantallen verwacht binnen vier jaar
- Scenario’s ontwikkelen voor middellange termijn - Afstemming zoeken met andere schoolbesturen en gemeente(n) - Regionale scenario’s ontwikkelen - Scenario’s vertalen naar eigen meerjarenplanning - Betrekken: medezeggenschapsraden, werknemersorganisaties, ouders - Scenario's en planning jaarlijks toetsen en waar nodig bijstellen
- Scenario’s ontwikkelen: Meerjarenplanning Maatschappelijk Vastgoed. - Afstemming zoeken met schoolbesturen in regio. - Nadenken over mogelijkheden leerlingenvervoer - Maatschappelijk debat initiëren over krimp, leefbaarheid en onderwijskwaliteit.
3. Waarmee moet je aan de slag? Daling leerlingenaantal en vijf jaar na begin daling Schoolbestuur
Gemeente
Leerlingaantallen dalen
- Onderwijsvoorzieningen herschikken conform meerjarenplan. - Communiceren met ouders, medezeggenschapsraden en werknemersorganisaties. - Gesprek aangaan over mogelijkheden van leerlingenvervoer. - Scenario's en planning jaarlijks toetsen aan demografische ontwikkelingen en waar nodig bijstellen.
- Waar nodig leerlingenvervoer organiseren. - Extra investeren in kwaliteit van samengevoegde (brede) scholen. - Luisterend oor bieden aan inwoners, maar steunen schoolbesturen bij evt. herschikking onderwijsvoorzieningen.
Vijf jaar na begin leerlingdaling
Monitoren demografische ontwikkelingen, indien nodig scenario’s aanpassen in afstemming met betrokkenen
Monitoren demografische ontwikkelingen, indien nodig scenario’s aanpassen in afstemming met betrokkenen
3. Waarmee moet je aan de slag? Oplossingen op verschillende (schaal)niveaus
Schoolbestuur: School Schoolbestuur Gemeente: Dorp Regio (binnen gemeente) Regio (buiten gemeente)
Regio
4. Aan de slag: hoe doe je dat?
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan onderwijsbesturen Waarom veranderen? Demografische ontwikkelingen
Wat willen we bereiken?
Organisatie & aansturing
Marktontwikkeling & maatschappelijke trends Strategie & doelstellingen Interne analyse Sterktes & Zwaktes
Hoe gaan we het bereiken?
Onderwijskundig en zorgplan
Financieel plan
Meerjaren-
Communicatieplan
plan
Huisvestingsplan
Personeel / formatieplan
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan: van analyse naar actie! Stap 1
Stap 2
Stap 3
Stap 4
Externe & interne analyse
Strategie & doelstellingen
Meerjarenplan
Aan de slag!
Externe en interne Analyse (=SWOT) Ondermeer: • Blik naar buiten: Analyse ontwikkeling leerlingenaantal • Vertaling leerlingenprognose naar specifieke kansen/consequenties voor scholen • Blik naar binnen (sterkte/zwaktes): • Personeel, huisvesting, financiën, e.d
Strategieontwikkeling • Strategie bepalen met onderwerpen zoals • visie • strategische doelstellingen • basisstrategie richting krimp (van vergroten marktaandeel tot opheffen) • Aanscherpen strategie, inclusief definitieve keuzes.
Meerjarenplan • Bepalen consequenties van de strategie voor: • personeel • huisvesting • financiën • samenwerking • Vaststellen activiteiten komende jaren • Vaststellen quick wins • Ontwikkelen implementatieplan
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Gemeenten: meerdere verantwoordelijkheden
• Onderwijshuisvesting
• Onderwijsbeleid waaronder leerlingenvervoer, leerplicht, lokale educatieve agenda, voortijdig schoolverlaten en onderwijsachterstandenbeleid;
Eigen beleid gemeenten
• Toezicht op financiën van het openbaar onderwijs
• Leefbaarheid
• Thema agenderen, maatschappelijk debat
Regierol
• Partijen bijeen brengen
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan eigen beleid gemeenten Waarom veranderen?
Wat willen we bereiken?
Demografische ontwikkelingen
Marktontwikkeling & maatschappelijke trends
Visie op leefbaarheid
Visie & doelstellingen
Interne analyse Sterktes & Zwaktes
Hoe gaan we het bereiken? Organisatie & aansturing
Meerjaren- Afstemming scholen Acco.plan bewoners
Accommodaties
Financiën
4. Aan de slag: hoe doe je dat? Stappenplan regierol gemeenten
1. Projectgroep zorgt voor actuele en betrouwbare prognoses (op schoolniveau) en vormt zich beeld van consequenties voor schoolbesturen en evt andere stakeholders 2. Benoem relevante stakeholders en breng ze bijeen. Vorm projectgroep. 3. Projectgroep betrekt andere stakeholders, informeert hen over vraagstukken, en mogelijke oplossingsrichtingen 4. Gezamenlijke visievorming over rol onderwijs binnen gemeente: gewenste spreiding, diversiteit etc. 5. Projectgroep onderzoekt bereidheid tot samenwerking schoolbesturen binnen en buiten gemeente 6. Ontwikkeling scenario’s 7. Onderzoek naar implicaties scenario’s : financieel, organisatorisch, onderwijskundig, leefbaarheid etc. 8. Presentatie scenario’s, discussie met stakeholders over gewenste strategie 9. Projectteam werkt lange-termijnvisie uit 10. Schoolbesturen: vertalen visie in meerjarenplannen voor eigen bestuur
5. In de praktijk
6. Aan de slag!! Succesfactoren
6. Aan de slag!! Succesfactoren 1. Begin op tijd 2. Win goede informatie in 3. Maak een strategisch beleidsplan, met visie op krimp
4. Zoek samenwerking 5. Communiceer tijdig en betrokken
6. Professionaliseer de organisatie 7. Neem krimpmaatregelen op in de begroting 8. Houd rekening met neveneffecten
Meer weten? • Doorpraten? • Behoefte aan procesbegeleiding of advies? •
[email protected]
