A5 gevouwen: Titel: Eigen Weg `
Educatieprogramma voor en over eigenwijze wezens
EIGEN WEG Weet jij wie je bent? Weet jij waarom je doet wat je doet? Durf jij anders te zijn dan de rest? Of ben je iemand die anderen uitlacht omdat ze anders zijn? Vind je dat stoer? Voel jij je daardoor beter…? Vincent van Gogh werd in 1853 in Zundert geboren. Na veel omzwervingen door verschillende landen in Europa, stierf hij 37 jaar later aan de verwondingen die hij opliep toen hij zichzelf in de borst schoot. Om tot zo’n daad te komen, moet je tot wanhoop zijn gedreven.
©Vincent van GoghHuis, 2015 Dit educatieprogramma bij de dansvoorstelling ‘Eigen Weg’ van dansgezelschap Groundbreakers te Amsterdam is opgesteld door het Vincent van GoghHuis te Zundert in samenwerking met dansgezelschap Groundbreakers. Educatieprogramma: Eigen Weg, Vincent van GoghHuis Dansvoorstelling: Eigen Weg, dansgezelschap Groundbreakers Tekst en Idee educatieprogramma: Eva Geene i.s.m. Eefje Kan Vormgeving: Paulina Matusiak Uitvoering mogelijk gemaakt door: Kunstbalie
Vincent worstelde lange tijd met wat hij wilde worden. Prediker zoals zijn vader dat ook was, of kunsthandelaar zoals zijn ooms? Dat ligt voor de hand en daarmee zou hij zeker zijn familie tevreden stellen. Maar Vincent mislukte in beide beroepen en voelde diep van binnen dat hij wat anders moest doen. Zijn lievelingsbroer Theo moedigde hem aan om te gaan schilderen. En dat deed hij. Hij wisselde heel veel brieven met Theo en andere vrienden en familie. Zijn schoonzus Jo Bonger, de vrouw van Theo, heeft deze allemaal heel goed bewaard. Daardoor weten we nu, 125 jaar na zijn dood, zo goed wat er allemaal in hem omging. Vincent verkocht in zijn leven bijvoorbeeld maar één schilderij. Hij had enorm veel pech in de liefde en hij had een opvliegend karakter. Desondanks werd Vincent van Gogh een van werelds bekendste schilders en heeft vele mensen weten te inspireren met zijn werk en schrijven. We nemen je mee aan de hand van de voorstelling en zijn benieuwd of jij je Eigen Weg durft te gaan. Veel plezier!
*vragen waar een sterretje bij staat kun je niet maken als je de voorstelling nog niet hebt gezien, deze kun je daarna beantwoorden S:vragen waar een S bij staat kunnen in de klas uitgebreider worden besproken
Eigen Weg-Groundbreakers Groundbreakers heeft een voorstelling gemaakt over het leven van Vincent van Gogh en de strijd die hij doormaakt door te zijn wie hij was. Dans is een manier om iets te vertellen, om jezelf uit te drukken, om een boodschap over te brengen. En dat zonder woorden te gebruiken. Er zijn verschillende soorten dans. Welke ken je? (kruis aan) 0 Salsa ____________ 0 Hiphop
_____
_____
0 Poppin’\lockin’______
0 Modern
0 Breakdance
____________
0 Klassiek ballet _____________
Noteer in één woord jouw gevoel bij of associatie met deze dansstijlen. Vincent schreef: “………In the springtime a bird in a cage29 knows very well that there’s something he’d be good for; he feels very clearly that there’s something to be done but he can’t do it; what it is he can’t clearly remember, and he has vague ideas and says to himself, ‘the others are building their nests and making their little ones and raising the brood’, and he bangs his head against the bars of his cage. And then the cage stays there and the bird is mad with suffering.
…Br. 1990: 154 | CL: 133 From: Vincent van Gogh To: Theo van Gogh Date: Cuesmes,
between about Tuesday, 22 and Thursday, 24 June 1880…………….” Wat bedoelde van Gogh hiermee volgens jou? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ In de voorstelling moet de donkere jongen gek lachen. Wat bedoelt hij hiermee denk je? En wie is hij volgens jou?* ______________________________________________________ ______ Eigen weg - Vincent van Gogh Over het leven van Vincent van Gogh is veel bekend omdat er zoveel brieven van hem bewaard zijn gebleven. Er is veel onderzoek naar zijn leven en zijn werk gedaan over de hele wereld. Wat weet jij over Vincent van Gogh? En waar heb je over hem gelezen of gehoord? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ________________________ Wat vind je het meest opvallend aan zijn leven? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ __________________ “Regen en zonneschijn wisselen elkaar af op ‘the road that goes uphill all the way, yes to the very end’ en van tijd
tot tijd rust men wel eens ook op ‘the journey that takes the whole day long, from morn till night’. Denk dus nu & dikwijls na dezen ‘this also will pass away’.” Dit schrijft Vincent aan zijn lievelingsbroer Theo. Wat denk je dat hij hiermee bedoelt: ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ________________________
______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ________________________ Kunnen geluiden uit de natuur (regen/wind/hartkloppingen/dierengeluiden) ook gebruikt worden als muziek bij een dansvoorstelling? Vertel waarom wel/niet. ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ __________________
Hoe werkt een choreograaf? Een choreograaf is de regisseur van een dans. Hij bedenkt de dans en leert de dansers hoe ze deze het best uit kunnen voeren. De choreograaf kiest soms eerst de muziek waarop hij wil laten dansen en soms bedenkt hij eerst de bewegingen en laat er later muziek bij maken. Het ‘materiaal’ waar een choreograaf mee werkt is het lichaam van de dansers. In de voorstelling worden ook meer middelen dan alleen dans gebruikt om het verhaal over te brengen. Welke elementen kunnen bij dans het gevoel en het verhaal versterken? Noteer er minimaal twee: _________________________________________ Als je denkt aan muziek, vind je dat dan onmisbaar voor dans? Probeer uit te leggen wat in jouw beleving de relatie is tussen dans en muziek.
Hoe werkt een kunstenaar? Vincent van Gogh tekende en schilderde. Noem vijf materialen die hij daarbij gebruikt kan hebben. ______________________________________________________ __ Er zijn ook kunstenaars die werken met andere materialen. Noem er vijf. ______________________________________________________ ___ Je schrijft nu met een pen of potlood. Vul op zes verschillende manieren de vakjes hieronder in (denk aan hard en zacht drukken/ kleur laten verlopen van licht naar donker/arceren/ enz.)
In het laatste vakje kies je een manier waarvan je denkt dat een ander daar niet aan heeft gedacht.
Dans en emotie In dans kun je veel gevoel leggen en dat overbrengen op mensen die naar de dans kijken. Heb jij specifieke gevoelens ervaren tijdens de voorstelling en welke waren dat? Noem er minimaal 3* ______________________________________________________ _____ Hieronder zie je twee poses (houdingen) uit de voorstelling.
Beschrijf van de foto’s welk gevoel er volgens jou word uitgedrukt. Bij welk stuk uit het leven van Van Gogh past dat gevoel? Als je het niet precies weet mag je het opzoeken op internet, in een boek of overleggen met andere leerlingen. Foto 1: ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________
Foto 2: ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________
Hieronder zie je twee minder bekende werken van Van Gogh. Kun je nu raden welke in Brabant is gemaakt? Zet daar een kruisje bij. Schilderij: la berceuse
S: Opdacht: Kies zelf een emotie, bedenk daarbij een pose en laat iemand anders daar een foto van maken. Print die foto op school in het klein uit, omschrijf het gevoel en plak die naast de andere foto’s van klasgenoten. Schilderkunst en emotie Vincent van Gogh en andere schilders gebruiken verf om op schilderdoek gevoel over te brengen. Dat kan door iemand te schilderen die lacht, maar kleuren zelf brengen ook een gevoel over. Denk maar eens aan de uitdrukking ‘groen van jaloezie’. Vincent van Gogh gebruikt heel veel verschillende kleursoorten in zijn schildercarriere. Eerst schildert hij heel donker met veel bruintinten. Daarna, als hij in Zuid Frankrijk woont, schildert hij heel licht en gebruikt veel lichte kleuren.
Tekening: Worn out
Omdat deze periodes in zijn schilderijen zo herkenbaar zijn, worden dit zijn Brabantse en zijn Franse periode genoemd. Noem een heel beroemd werk uit Van Goghs Brabantse tijd: ……………………………….. Eenheel bekend werk uit Van Goghs Franse tijd: …………………………………
Welke gevoelens horen bij het werk met het kruisje? ……………… JOUW EIGEN WEG Waarin lijk je op andere kinderen uit je klas? (noem minstens vijf verschillende dingen, maar geen uiterlijke kenmerken)
______________________________________________________ ____ Waarin lijk je niet op andere kinderen uit je klas? (het gaat ook hier niet om uiterlijke kenmerken) ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Noem minstens twee voordelen van hetzelfde zijn? ______________________________________________________ ______Noem minstens twee voordelen van anders zijn?
______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Waarin leek Vincent van Gogh toch op andere mensen? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Vincent schrijft over iemand die zijn werk niet mooi vindt:
______________________________________________________ ______ Als je moet kiezen, wil je dan het liefst anders zijn, of juist hetzelfde als andere mensen?......................................
daaronder gedrukt gaan en zich beroerd voelen en om zoo te zeggen
Wat doe jij met je eigen idealen? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________Wat doe je/of wat zou je doen als er regelmatig kritiek komt op het volgen van die idealen? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________Ben jij een doorzetter? Waarom wel/niet? ______________________________________________________ ______ S: Hoe belangrijk is voor jou het ontwikkelen en professionaliseren van je eigen ideaal en waarom? EIGEN WEG VAN VINCENT VAN GOGH Waarin was Vincent van Gogh bijzonder?
Zoo iets heeft niet alleen ik doch bijna allen die een eigen weg zoeken achter of naast zich als een eeuwig durenden ontmoediger. Soms kan men overdonderd.
Is het makkelijker of moeilijker om te kiezen voor je Eigen Weg?.... Leg uit waarom: ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________
JE EIGEN PORTRET – EEN ZELFPORTRET Vincent van Gogh maakte veel zelfportretten. Dat was goedkoop want hij hoefde dan geen model te betalen. Maar er is nog een belangrijke reden om portretten te schilderen. Bij het maken van een portret of zelfportret kun je iets van de persoon ‘vangen’ in de afbeelding. Kun je de ziel blootleggen. Iedereen die ernaar kijkt kan die persoon een beetje begrijpen. Voor zijn tijd maakte Vincent op een bijzondere manier (zelf)portretten. Niet zo netjes en goed
lijkend als de meeste andere schilders. Daarom vonden mensen zijn werk niet mooi. Toch bleef Van Gogh zijn Eigen Weg gaan. In het Vincent van GoghHuis hangt een zelfportret van Philip Akkerman. Ook hij gaat zijn eigen weg in de schilderkunst. Deze Nederlandse schilder maakt namelijk al meer dan 35 jaar alleen maar zelfportretten. En er is er niet één hetzelfde. Bekijk het schilderij van Philip Akkerman goed.
Denk je dat het erg goed lijkt op Philip Akkerman als mens? …. Waarom denk je dat? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Wil je meer zien? Op www.philipakkerman.com vind je nog veel meer van zijn zelfportretten. Zoek zelf of met een klein groepje vier zelfportretten van Van Gogh op. Bestudeer het portrait en omschrijf wat je/jullie zien. ZELF(een)PORTRET Je gaat nu zelf een zelfportret maken. Gebruik daarvoor gewoon de pen of het potlood waar je nu mee schrijft. Je klasgenoten moeten weten dat het om een zelfportret van jou gaat, probeer dus een aantal specifieke kenmerken van jezelf op te nemen in het portret. Gebruik geen spiegel.
Wat valt je op aan dit portret? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Vind je het een goed portret? …….Waarom wel/niet? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________
Ruimte voor je zelfportrait:
Bespreek in de klas welk portret jullie het meest vinden lijken? En waarom? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ____________ Welk portret vind je het mooist? _________________________________ S: Maak hier een zelfportret met één kleur die het best past bij hoe jij je nu voelt. (kies bijvoorbeeld groen als je jaloers bent, kies zwart als je vaak verdrietig bent, of roze als je verliefd bent). Denk hierbij aan het portret van Philip Akkerman waarbij de kleur geel de boventoon voert. Woorden zelfportrait: Maak hier een portret dat alleen bestaat uit woorden. Gebruik zoveel mogelijk verschillende woorden die iets te maken hebben met jou als persoon. Er is maar één iemand zoals jij. ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ __________________
S: Lees in de klas andermans woordportret voor en laat anderen raden wiens woordportret het is.
DE VOORSTELLING EIGEN WEG *De voorstelling Eigen Weg die je hebt gezien gaat over het leven van Vincent van Gogh. Schrijf nu in het kort een ervaring op van jezelf waarin jij koos voor je eigen weg of je eigen manier terwijl je niet werd aangemoedigd of zelfs werd ontmoedigd. Hoe verliep dat en wat voelde je? ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________________________________ ______________________________
*Probeer je nu voor te stellen hoe jij een voorstelling over jouw leven, jouw ‘eigen weg’ zou kunnen maken. Zou je het neerzetten in toneel, dans, film of muziek? Of misschien wel een mix van verschillende stijlen? Maak een scenario of script hiervan. S: dit onderdeel kan in de klas worden vergeleken met dan van andere leerlingen. Het is fijn om te zien dat iedereen wel eens iets meemaakt waarin hij of zij kiest voor zijn of haar eigen weg.
Ruimte voor het script/scenario:
