west-vlaamse intercommunale | baron ruzettelaan 35 | 8310 brugge | tel (050) 36 71 71 | fax (050) 35 68 49 | www.wvi.be
00000
Autochtone bomen en struiken in de gemeente Voeren Inventarisatie en evaluatie van oorspronkelijk inheemse genenbronnen van bomen en struiken in Vlaanderen november 2007
Colofon Opdrachthouders: West-Vlaamse Intercommunale, Ecologisch Adviesbureau Maes, Bronnen Onderzoek & Advies, Esher Milieu & Natuur
West-Vlaamse Intercommunale
Ecologisch Adviesbureau Maes, Utrecht (NL)
Bronnen Onderzoek & Advies, Nijmegen (NL)
Esher Milieu & Natuur (Gent)
Tekst en redactie: Arnout Zwaenepoel & Eric Cosyns Foto’s: Hugo De Wettinck, Eddy Dupae, Bert Maes, Bart Opstaele, Arnout Zwaenepoel Onderzoek en inventarisatie: Eric Cosyns, Guido de Bont, Hugo De Wettinck, Bert Maes, Bart Opstaele, Chris Rövekamp, Arnout Zwaenepoel Foto- en tekst-lay-out: Lena Vereecke Foto’s voorpagina: Hoogstamboomgaard met Maretakken te Sint-Martens-Voeren. Bloeiende knothaagbeuken in het Veursdal. De dikste knothaagbeuk van Voeren, op de rand van het Vrouwenbos in het Veursdal. De Berwijn te Moelingen.
Opdrachtgever: Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap Agentschap voor Natuur en Bos Koning Albert II-laan 20, bus 8 1000 Brussel
inhoud
1 Inleiding 1 1.1 Aanleiding tot het onderzoek........................................................................................................................................... 1 1.2 Stuurgroep....................................................................................................................................................................... 2 1.3 Het onderzoek in Vlaanderen.......................................................................................................................................... 2 1.4 Praktische toepasbaarheid van het onderzoek............................................................................................................... 3 1.5 Het belang van autochtone bomen en struiken (naar Maes 2006, red).......................................................................... 3
2 Opzet 5 2.1 Inventarisatiegebied........................................................................................................................................................ 5 2.2 De begrippen inheems, autochtoon, oorspronkelijk inheems, endeem, exoot en archeofiet (naar Maes 2006)............ 7 2.3 Geïnventariseerde taxa................................................................................................................................................... 8 2.4 Inventarisatiemethode..................................................................................................................................................... 8 2.4.1 Bronnen........................................................................................................................................................................ 8 2.4.2 Criteria.......................................................................................................................................................................... 9 2.4.3 Opnames.................................................................................................................................................................... 14 2.4.4 Gebruikte determinatiewerken................................................................................................................................... 14 2.5 Verwerking..................................................................................................................................................................... 16 2.6 Aangepaste Naamlijst van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen.................................................................... 16
3 Het Onderzoeksgebied als bron voor autochtone bomen en struiken
24
4 Het inventarisatiegebied: de gemeente Voeren
34
4.1 Geomorfologie, hydrologie en bodem........................................................................................................................... 34 4.2 Geschiedenis van het grondgebruik.............................................................................................................................. 38 4.3 Karakteristieken van de ecoregio’s en ecodistricten, fytogeografie.............................................................................. 42 4.4 Syntaxonomie van de struwelen en de bossen in de Voerstreek.................................................................................. 43
5 Knelpunten en aanbevelingen
58
6 Overzicht van de autochtone bomen en struiken
62
Literatuur.......................................................................................................................................................................... 141
Bijlagen Bijlage 1 Resultaten van de inventarisatie naar autochtone genenbronnen in de gemeente Voeren in 2006....... 143 Bijlage 2 Zeldzaamheid van autochtone soorten in Voeren........................................................................................ 221 Bijlage 3 Regressievergelijkingen tussen de stamomtrek en de leeftijd van bomen met gekende stamomtrek en .. leeftijd.............................................................................................................................................................. 225
Kaarten Kaart 1. Overzichtskaartje met situering van de zes deelgemeenten en de belangrijkste gehuchten (Theunissen et al. 2004).
5
Kaart 2. Ecoregio’s en ecodistricten in Vlaanderen (De Blust 2007).
6
Kaart 3. Plantengeografische districten van Vlaanderen (Lambinon et al. 1998).
6
Tabellen Tabel 1: Indicaties toelichting a, b en c
11
Tabel 2. Ontwerp-namenlijst van inheemse bomen en struiken in Vlaanderen.
17
Tabel 3. Overzicht van de waargenomen soorten met de mate van zeldzaamheid binnen het totale onderzoeksgebied en de landelijke zeldzaamheid.
28
Tabel 4.Toplocaties (categorieën A en A/B of locaties met zeer bijzondere soorten) van het onderzoeksgebied.
32
Tabel 5. Gesteentelagen die op het grondgebied van Voeren voorkomen en die nog zichtbaar zijn, gerangschikt in een geologische tabel.
36
Tabel 6. Klassieke vegetatie-opnamen (tiendelige schaal Londo 1975) van struwelen in de Voerstreek.
44
Tabel 7. Selectie klassieke vegetatie-opnamen (tiendelige schaal Londo 1975) van het Obsinnichbos te Teuven-Remersdaal en het Veursbos te Teuven-Sint-Martens-Voeren, waarbij zowel het Eiken-Haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum) als het Veldbies-Beukenbos (Luzulo-Fagetum) bemonsterd zijn.
48
Tabel 8. Klassieke vegetatie-opname (tiendelige schaal Londo 1975) van kapvlaktevegetatie in Voeren.
56
Foto’s Foto 1. Het landschap van deze vallei nabij het gehucht Veurs geeft een schitterende staalkaart van wat Voeren aan kleine landschapselementen en bomen en struiken te bieden heeft: oude geschoren en getuinde veekeringshagen, soms eeuwenoude knotbomen, hoogstamboomgaarden omgeven door beboste heuvelkammen als begrenzing van de vallei. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
1
Foto 2. Landschapsoverzicht Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006.
2
Foto 3. Graften zijn een bijzonder belangrijk landschapselement voor autochtone bomen en struiken. Het hakhout en de knotbomen die zich er op bevinden zijn vaak ouder dan de bomen in het bos. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
9
Foto 4. Graft nabij het Veursbos te Teuven. Deze graft is belangrijk voor autochtone Hazelaar, Zoete kers en Gewone es. De stoven van deze soorten zijn ouder op de graft dan in het honderden keren grotere Veursbos. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
26
Foto 5. In Voeren werden geen Fladderiepen aangetroffen. Een weinig verder oostwaarts, in de omgeving van Kelmis, die vooral voor zijn zinkflora beroemd is, komt nochtans een stevige populatie Fladderiep voor. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
35
Foto 6. De Berwijn te Moelingen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
35
Foto 7. De Noorbeek in Altenbroek. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
35
Foto’s 8 en 9. Jonge es met ernaast geplaatst smeedijzeren kruis te Reesberg, Remerdaal. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
41
Foto’s 10 en 11. Knotbeuk-kruisbeuk langs holle weg te Reesberg, Remersdaal. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
41
Foto’s 12, 13 en 14. Bruine orchis (Orchis purpurea) in een proefvlak in het Veursbos, waar gepoogd wordt de voormalige orchideeënrijkdom te herstellen. Het bostype is als Stellario-Carpinetum te bestempelen. Foto’s Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
53
Foto 15. Witte veldbies (Luzula luzuloides) is de belangrijkste kensoort van het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum). Foto Arnout Zwaenepoel, Veursbos, voorjaar 2007.
55
Foto 16. Ook al zijn hagen nog zeer prominent aanwezig in het Voerense bocagelandschap, toch zijn er ook heel wat plaatsen aan te duiden waar nog slechts enkele struiken er aan herinneren dat hier ooit een haag voorkwam. Foto Bert Maes, 2006.
59
Foto 17. Nieuwe lineaire aanplant van Fijnspar te Sint-Pieters-Voeren. Omvorming naar een meer traditionele en streekeigen aanplant is wenselijk. Foto Bert Maes, 2006.
59
Foto 18. Droevig resultaat van al te rigoureuze haagsnoei. Foto Bert Maes, 2006.
60
Foto 19. Achtergebleven snoeisel onder de haag bevordert de groei van Grote brandnetel en elimineert de typische soorten van bloemrijk grasland op kalkhoudende leem. Foto Bert Maes, 2006.
60
Foto 20. Actie en enthousiasme in Voeren. Foto Bert Maes, 2006.
61
Foto 21. Oude Spaanse aak in een haagrelict te Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, oktober 2007.
63
Foto 22. Zware Spaanse aak langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
63
Foto 23. Spaanse aak-knotspaartelg, met stoofomtrek van 5m, te ’s Gravenvoeren (opname VO134). Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
63
Foto 24. Knotesdoorn op de rand van het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
65
Foto 25. Houtkant met mooie knotspaartelgen en knotbomen Gewone esdoorn, nabij Toren te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
65
Foto 26. Detail knotspaartelg Gewone esdoorn, nabij Toren te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
65
Foto 27. Knotels met stamomtrek 360 cm nabij Wad te Teuven. Voor zover bekend is dit de dikste knotels van Vlaanderen. Over de precieze leeftjd blijft het evenwel zwaar gissen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
67
Foto 28. Zuurbes op een graft te Snouwenberg, ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
68
Foto 29. De dikste knothaagbeuk van Voeren heeft een stamomtrek van 320 cm. Ze dateert mogelijk van omstreeks halfweg de 18de eeuw. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
71
Foto 30. De knothaagbeuk in het Veursdal, nabij het Vrouwenbos, in bloei. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
72
Foto 31. De knothaagbeuk van Veursdal-Vrouwenbos is tevens een cultuurhistorische waardevolle kruisboom. Het beeldje is evenwel uit het kapelletje verdwenen.
72
Nummer twee is de knothaagbeuk van Dal 13 te Veurs, met een stamomtrek van 303 cm (opname VO58). Zoals hierboven geschetst is deze boom naar schatting 250 jaar oud. Foto 32. Knothaagbeuk voor de vakwerkboerderij Dal 13 te Veurs. De stamomtrek bedraagt 303 cm. De bewoners schatten de boom 250 jaar oud. Foto Bert Maes, 2006.
73
Foto 33. Dezelfde knothaagbeuk (Dal 13 Veurs) gefotografeerd vanuit de andere zijde. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
73
Foto 34. Knothaagbeuk met kruisbeeld op de stam in de buurt van de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren. De stamomtrek bedraagt 280 cm, waarmee deze knothaagbeuk de vierde dikste is van Voeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
74
Foto 35. Deze ‘boom’ nabij Altenbroek kan verkeerdelijk de indruk wekken de dikste knothaagbeuk van de regio te zijn. In werkelijkheid gaat het om twee met elkaar vergroeide knotbomen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
74
Foto 36. Zware knothaagbeuk langs holle weg te ’s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
75
Foto 37. Holle weg geflankeerd door knothaagbeuken en opgaande beuken. Foto Arnout Zwaenepoel, Teuven, oktober 2006.
77
Foto 38. Haagbeukenhakhout Hoogbos. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
77
Foto 39. Bosrank in bosrand, Sint-Pieters-Voeren. Foto Bert Maes, september 2006.
78
Foto 40. Haag van gevlochten Gele kornoelje t Veulen (Heers) in Limburgs Haspenhouw. Het cultuurhistorische gebruik van Gele kornoelje reikt iets verder dan de natuurlijke verspreiding. Foto Arnout Zwaenepoel, 2004.
79
Foto 41. Detail van zelfde haag. Vlechtwerk. Foto Eddy Dupae.
80
Foto 42. Gevlochten haag van Gele kornoelje te Opheers (Heers) in Limburgs Haspengouw. De gevlochten takken zijn op elkaar geënt. Foto Eddy Dupae.
81
Foto 43. Hazelaar met stoofomtrek van 5 m op graft in een weiland naast het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
82
Foto 44. Vlechtrelict van Tweestijlige meidoorn in oude haag te De Plank, Sint-Martens-Voeren (opname VO200). Bemerk ook het effect op de vegetatie van achtergebleven haagsnoeisel. Foto Bert Maes, 2006.
83
Foto 45. Relict van een getuinde haag, net buiten de grenzen van Voeren, op Waals grondgebied. Dit is de laatste plaats waar nog de traditionele stokken gebruikt werden aan weerszijden van de haag om de haagplanten bijeen te houden. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
84
Foto 46. Relicten van ooit getuinde, nu doorgeschoten meidoornhaag. Voeren, oktober 2006. Foto Arnout Zwaenepoel.
85
Foto 47. Deze haag op de grens van Remersdaal en Chevemont is nog ‘getuind’, maar de traditionele hazelaarstokken zijn vervangen door planken. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
85
Foto 48. Vlechtrelict bij Eénstijlige meidoorn. Het is onduidelijk of de horizontale takken rond de prikkeldraad gevlochten zijn dan wel of de prikkeldraad later aangebracht is onder de gevlochten takken. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
86
Foto 49. Vlechtrelict in oude haag te Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006.
86
Foto 50. Zware meidoorn te Altenbroek. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
87
Foto 51. In het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven werd hakhout van Beuk aangetroffen met stoofomtrekken van 5 tot 10 m maximaal (opnames VO14, VO15, …). Dit beukenhakhout is een mooi voorbeeld van het Veldbies-Beukenbos (Luzulo-Fagetum). Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
91
Foto 52. ‘Gerestaureerde’ knotes, op een steilrand boven de Berwijn te Moelingen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
93
Foto 53. Knotspaartelg Gewone es, Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2007.
94
Foto 54. Knotessen in een haag , Sint-Martens-Voeren. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
95
Foto 55. Afstervende knotes, Altenbroek. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
96
Foto’s 56 en 57. Knotes met stamomtrek van 450 cm op een weiderand te Remersdaal (opname VO41). De boom werd wellicht gespaard omdat er een hek aan opgehangen was. Het ijzeren heksluitwerk is volledig in de stam vergroeid. De stam is grotendeels hol. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
96
Foto 58. Knotes met stamomtrek van 5 m niet ver van de Voer, nabij het toponiem Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
97
Foto 59. Essenhakhout met een stoofomtrek van 5 m op een graft naast het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
97
Foto 60. Essenhakhout met stoofomtrek 6 m nabij Wittepaard te ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
98
Foto 61. Langs deze holle weg nabij het Hoogbos te ’s Gravenvoeren komt essenhakhout voor met stoofomtrek tot 10 m. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
98
Foto 62. Zware Hulsten zijn er in Voeren amper aangetroffen. Sommige bossen zoals hier op de Schoppemerheide te ’s Gravenvoeren staan vol Hulst, maar het gaat om hoofdzakelijk om vrij jonge exemplaren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
100
Foto 63. Mispel in bosrand, met jonge kiemplant. Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006.
103
Foto 64. Ingescand herbariummateriaal van de cf. Wilde peer langs de Gulp te Teuven.
107
Foto 65. Ingescand herbariummateriaal van een cultuurpeer Légipont of Charneux, een veelgebruikte hoogstampeer in Voeren, die voor de prodctie van perenstroop gebruikt wordt. De zaailingen van een dergelijke peer kunnen mogelijk met Wilde peer verward worden.
108
Foto 66. Knotbomen van Wintereik, Zomereik, Haagbeuk en Gewone esdoorn op de rand van een weide in de Kloosterhofstraat te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
110
Foto 67. Volgens een regressievergelijking tussen knoteiken met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 0,1995 x 1,1979 en R² = 0,8403 (zie bijlage 3) zouden de knoteiken van 4 m omtrek van Witte Paard te ’s Gravenvoeren (opname VO116) bij benadering 261 jaar oud kunnen zijn, of met andere woorden ongeveer van 1746 kunnen dateren. Daarmee zijn het mogelijk de oudste bomen van Voeren. De knothaagbeuk van het Veursdal, op de grens van het Vrouwenbos is een concurrent voor deze eer.
112
Foto 68. Kruiseik te Wad, Teuven. Deze boom is vooral cultuurhistorisch interessant, maar heeft geen betekenis als autochtoon materiaal. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
112
Foto 69. Houtkant op een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Graven-Voeren. In de houtkant komen een vijftal Kraagrozen voor. Foto Arnout Zwaenpoel, voorjaar 2007.
115
Foto 70. Zuiver wit bloeiende kraagroos in een houtkant op een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Graven-Voeren. Foto Arnout Zwaenpoel, voorjaar 2007.
116
Foto 71. Bottels en beklierd blad van Kraagroos, nabij Trichterbeeldje te ‘s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
116
Foto 72. Ingescand herbariummateriaal van de Stijlroos (Rosa stylosa? Of Rosa x irregularis?) uit het bos te Obsinnich (Teuven-Remersdaal).
119
Foto’s 73 en 74. Ingescand herbariummateriaal van de Schijnheggenroos (Rosa subcollina), Rozengaarden, Remersdaal.
120121
Foto’s 75 en 76. Ingescand herbariummateriaal van Rossige x Boswilg uit een houtkant ten zuiden van het klooster Sinnich te Teuven.
125126
Foto 77. Bloeiende Trosvlier in de rand van een lorkenaanplant in het Vrouwenbos. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
130
Foto 78. Hakhout van Winterlinde, met stoofomtrek van 6m, langs een holle weg te Fliberg, Moelingen. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
132
Foto’s 79 en 80. In het gehucht Nurop te Teuven, staat tegenover Plankstraat 7 een Zomerlinde bij een kruisbeeld (opname VO29). De stamomtrek bedraagt 290 cm. De boom hoort eigenlijk bij de boerderij wat verderop in de straat, en werd geplant door de vader van een man die in 1906 geboren is. De kopers van de wei hebben de verkoper beloofd de boom te sparen. Ze schatten de boom 130 jaar oud. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
133
Foto’s 81, 82, 83, 84, 85 en 86. Diverse aspecten van de ‘Appelboom’ van Warsage. De hangende, harde nootjes met duidelijke ribben en de relatief sterk behaarde bladonderzijde maken duidelijk dat het hier om een Zomerlinde gaat. De stam vertoont op diverse plaatsqen holten en spleten. Toch lijkt de boom globaal nog in zeer goede gezondheid. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
136
Foto 87. De nog talrijk aanwezige hoogstamboomgaarden in de Voerstreek zijn het belangrijkste biotoop voor Maretak. Sommige bomen, zoals deze appelaar, tellen meer dan 30 exemplaren! Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
139
1 Inleiding 1.1 Aanleiding tot het onderzoek
In navolging van de reeds uitgevoerde inventarisaties in Vlaanderen werd door de toenmalige Afdeling Bos & Groen van Aminal (actueel omgevormd tot Agentschap voor Natuur & Bos) de opdracht toegekend aan Wvi, het Ecologisch Adviesbureau Maes, Bronnen Onderzoek & Advies en Esher, Milieu & Natuur om de gemeente Voeren en de Houtvesterij Groenendaal te inventariseren op autochtone bomen en struiken. Daar beide gebieden zowel ruimtelijk als inhoudelijk nogal van elkaar verschillen is geopteerd de twee gebieden in een apart rapport te behandelen. Dit type onderzoek werd meer dan een decennium geleden opgestart door het Ecologisch Adviesbureau Maes. Bronnen, Onderzoek & Advies hield zich ook al van in de beginperiode bezig met het vermeerderen van dit materiaal om meteen ook de praktische kant aan de theoretische te koppelen. De vier studiebureaus hebben reeds een traditie van samenwerking op dit thema gedurende vele jaren. Elk van de onderzoekers heeft inmiddels zijn favoriete soort of soortengroep waarin de kleinste verschillen tussen individuen van verschillende ecologische standplaatsen of tussen cultuur- en wilde individuen uitgevlooid worden. De samenwerking heeft dus niet alleen praktische voordelen om snel een groot gebied te kunnen onderzoeken, maar heel zeker ook het voordeel van het uitwisselen van informatie en expertise. Om de gelijkvormigheid en de continuïteit in het onderzoek naar autochtone bomen en struiken in Vlaanderen te verzekeren, werd voor de inventarisaties en de opmaak van het rapport gebruik gemaakt van de elk jaar opnieuw lichtjes bijgewerkte en verbeterde werkwijze van de vorige jaren. Het opnameformulier en de indeling van het rapport zijn dan ook in grote lijnen identiek aan vorige jaren.
Foto 1. Het landschap van deze vallei nabij het gehucht Veurs geeft een schitterende staalkaart van wat Voeren aan kleine landschapselementen en bomen en struiken te bieden heeft: oude geschoren en getuinde veekeringshagen, soms eeuwenoude knotbomen, hoogstamboomgaarden omgeven door beboste heuvelkammen als begrenzing van de vallei. Foto Arnout Zwaeenepoel, voorjaar 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
1.2 Stuurgroep
De studie werd begeleid door een stuurgroep die bestond uit volgende personen: Bogataj Tomas Mees Ghislain Otten John Serbruyns Inge Vander Mijnsbrugge Kristine Wuytack John Zeevaert Alex
Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Instituut voor Natuur en Bos Onderzoek (INBO) Agentschap voor Natuur en Bos (ANB) Agentschap voor Natuur en Bos (ANB)
Naast de leden van de stuurgroep willen we ook Rik Palmans, Tom De Vil en Hilde Van Reeth hartelijk danken voor het ter beschikking stellen van informatie. Alex Zeevaert willen we in het bijzonder bedanken voor zijn zeer waardevolle informatie met betrekking tot het voormalige beheer van hakhout, knotbomen, hagen ‘tuinen’ en bosbeheer in het algemeen.
Foto 2. Landschapsoverzicht Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006. 1.3 Het onderzoek in Vlaanderen
De inventarisatie van de Voerstreek was het sluitstuk van de inventarisatie van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen. Na de eerste inspanningen, ruim tien jaar geleden, om de ecologische impulsgebieden en regionale landschappen te inventariseren, werden de verschillende provincies systematisch gekarteerd in de daarop volgende jaren. Na Antwerpen, Oost-Vlaanderen, West-Vlaanderen en gedeelten van Limburg en Brabant werden in 2006 de laatste delen van Brabant en Limburg geïnventariseerd, meer in het bijzonder de houtvesterij Groenendaal en de rivieren Dijle, Demer en Zenne in Brabant, de gemeente Voeren en de rivieren Demer en Maas in Limburg. De rapportage voor Voeren, voor de houtvesterij Groenendaal en voor de rivieren (voornamelijk wilgeninventarisaties) worden in drie verschillende rapporten gepresenteerd.
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
1.4 Praktische toepasbaarheid van het onderzoek
De gegevens uit het onderzoek kunnen dienen voor beschermende maatregelen van bedreigde groeiplaatsen. Op waardevolle groeiplaatsen kan een aangepast beheer of aankoop overwogen worden. De informatie kan tevens dienen voor oogstprogramma’s van zaad- en stekmateriaal ten dienste van nieuwe beplantingen. Als richtlijn voor de winning van zaad of stek wordt een minimumpopulatie van bij voorkeur minimaal 30 individuen aangehouden. Deze hoeven niet op één groeiplaats voor te komen. In het geval van zeer zeldzame soorten kan het zelfs gaan om een groot deel van het inventarisatiegebied. Deze opvatting volgend kunnen we in de meeste delen van Vlaanderen voor een aantal soorten als Wilde appel, Wilde peer, Winterlinde, Fladderiep, Stijlroos, Kale struweelroos, … zelfs niet (meer) van een populatie spreken. Voor die soorten is het wellicht goed grensgebieden in Nederland, Wallonië of Noord-Frankrijk bij de oogst te betrekken. De resultaten van de inventarisaties kunnen gebruikt worden bij verder genetisch- en selectieonderzoek, ten dienste van het genenbehoud. Fladderiep, Wintereik, Wilde appel, Zomereik, Winterlinde en Zwarte populier werden reeds benut ten dienste van de registratie van standplaatsen en DNA-onderzoek. Het onderzoek naar autochtone bomen en struiken levert niet alleen heel waardevolle informatie op over het natuurlijke verleden van ons landschap. Het biedt meteen ook in veel gevallen een betere kijk op allerlei cultuurhistorische achtergronden. Hiervoor was dit onderzoek echter niet in de eerste plaats bedoeld. Het is wél ook een stevige aanzet tot dit onderzoek. Dit onderzoek dient echter aangevuld met een meer systematische inventarisatie van cultuurhistorisch gebonden bomen en struiken.
1.5 Het belang van autochtone bomen en struiken (naar Maes 2006, red)
Er bestaat altijd behoefte aan kennis over het verleden. Kennis over hoe mensen vroeger leefden heeft veel te maken met de historie van onze bomen en bossen. Hoe maakten mensen gebruik van de vruchten, bloemen, bast, schors en boomstammen van de verschillende bomen en struiken: als voedsel, geneeskruid, verfstof, vezel, looistof, bouwhout of hout voor bogen. Antwoord op deze vragen geeft inzicht in de redenen waarom bepaalde bomen tegenwoordig op een bepaalde plaats voorkomen of juist zijn verdwenen. Op wereldschaal is grote zorg ontstaan over de verarming van de natuur. Niet alleen wordt de oppervlakte aan natuur steeds kleiner, maar er verdwijnen ook soorten en regionale populaties. Het is een proces dat niet alleen in de tropische landen en oerwouden speelt. Uit het onderzoek in Nederland en Vlaanderen is gebleken dat meer dan helft van de autochtone bomen en struiken in Nederland en Vlaanderen zeldzaam zijn geworden en ten dele met uitsterven worden bedreigd. Enkele soorten zoals Grove den en Taxus zijn waarschijnlijk geheel als autochtoon uitgestorven. Van enkele soorten zijn er in het veld nog maar weinig exemplaren te vinden, zoals de Koraalmeidoorn (nog één exemplaar gekend in Vlaanderen), Gele kornoelje, Kale struweelroos en Wilde peer. Andere soorten zijn minder bedreigd, maar in een aantal gebieden toch vrijwel uitgestorven. Denken we maar aan Zwarte populier, die nog slechts langs rivieren (IJzer, Schelde, Maas) met mondjesmaat aangetroffen wordt, of Fladderiep en Winterlinde die in de provincie Antwerpen vrijwel uitgestorven zijn. Zomerlinde kwam vroeger voor in het kustgebied en het rivierengebied, maar is daar geheel verdwenen. Het verdwijnen van soorten en populaties is een proces dat al eeuwen aan de gang is, maar vooral in de tweede helft van de 19e en 20e eeuw is ingezet. Het houdt verband met de uitbreiding van steden en dorpen, aanleg van wegen en schaalvergroting en mechanisering in de landbouw en de bosbouw. We mogen er van uit gaan dat de autochtone bomen en struiken goed zijn aangepast aan de plaatselijke omstandigheden, na honderden, soms duizenden jaren evolutie en ontwikkeling na de IJstijden. De natuur heeft ons in feite een grote en fantastische investering nagelaten. Veel populaties van bomen en struiken en zelfs individuen hebben in het afgelopen millennium de warme 15e eeuw en de Kleine IJstijd van de 17e en 18e eeuw overleefd, wat op een bijzondere veerkracht wijst. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Ofschoon hier nog veel vragen en onduidelijkheden liggen is het van belang dat we zuinig zijn op dit overgeleverde erfgoed. Wat weg is komt niet meer terug. Economisch gezien betekenen de oorspronkelijk inheemse bomen en struiken een waardevolle basis van plantmateriaal, van waaruit altijd weer selecties ten behoeve van houtteelt en sierteelt genomen kunnen worden. De in de handel zijnde klonen en variëteiten, hoe waardevol ook, hebben altijd een beperking ten aanzien van kwaliteit, aanpassing aan het milieu en vatbaarheid voor ziekten. Vooral bij klonaal plantmateriaal speelt ook het risico van minimale genetische variatie. In ons cultuurlandschap, waaronder de natuurgebieden en natuurreservaten, vormen bomen en struiken de belangrijkste dragers van de levensgemeenschappen. Ze zijn voorwaardenscheppend voor veel andere organismen. Voor het beheer van natuurreservaten en landschap is kennis van autochtone soorten en hun groeiplaatsen daarom van essentieel belang. Voor de mens hebben de oude boskernen met oude bomen en de vaak grillige stammen van hakhout en spaartelgen een bijzondere sfeer en belevingswaarde. Enkele oude cultuurbossen in Europa, zoals het Neuenburger Urwald in Nedersaksen, de bossen van Fontainebleau bij Parijs en het Zoniënwoud bij Brussel zijn behouden gebleven door pleidooien van kunstenaars in de 19de eeuw. Zij achtten die bossen toen van grote waarde voor de literatuur en schilderkunst. Ook werden in die tijd de oude boskernen herontdekt, juist ook vanwege de belevingswaarde. Internationaal wordt het belang van oude bossen en inheemse genenbronnen inmiddels onderkend. Vooral in de jaren negentig van de twintigste eeuw zijn diverse internationale verdragen ondertekend; het verdrag over de biodiversiteit (Rio de Janeiro 1992) gaf een krachtig signaal. Belangrijke interministeriële conferenties in Europa voor het behoud van genetische diversiteit van bomen en bossen waren die van Straatsburg (1990), Helsinki (1993) en Lissabon (1998). Voor het behoud van Europese genenbronnen zijn in respectievelijk 1994 en 1996 The European Forest Genetic Resources Programme (Euforgen) en The Noble Hardwoods Network gestart, waarin ook Nederland en Vlaanderen participeren. Deze programma’s hebben tot doel de genenbronnen van de Europese bomen en bossen te behouden en duurzaam te beheren.
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
2 Opzet
2.1 Inventarisatiegebied
Omwille van zijn afwijkende karakter en ligging ten opzichte van de rest van Vlaanderen is de Voerstreek als een apart onderzoeksgebied behandeld. Het is vooral de hoogteligging en de her en der dagzomende krijtbodem die dit gebied op abiotisch vlak doet afwijken van de rest van Vlaanderen. De gemeente Voeren bestaat uit zes deelgemeenten: Moelingen, ’s Gravenvoeren, Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren, Teuven en Remersdaal. De deelgemeenten zijn moeilijk als aparte bemonsteringsentiteiten te hanteren, omdat de belangrijke boscomplexen vaak op de grens van verschillende deelgemeenten liggen.
Kaart 1. Overzichtskaartje met situering van de zes deelgemeenten en de belangrijkste gehuchten (Theunissen et al. 2004).
De deelgemeente Moelingen is enigszins afwijkend van de overige deelgemeenten, door zijn lagere ligging. Deze deelgemeente wordt trouwens nog tot de ecoregio van de krijt-leemgebieden gerekend, die de band met Brabants en Limburgs Haspengouw duidelijk maakt. Binnen deze ecoregio komt slechts één ecodistrict in Voeren voor, namelijk het Lemig Maasterassendistrict. De overige deelgemeenten worden tot de ecoregio van de krijtgebieden gerekend, ook slechts met één ecodistrict, namelijk het Voerens krijtdistrict. De naam van de ecoregio’s en ecodistricten is enigszins misleidend, want in alle deelgemeenten overheersen toch eolische leembodems aan de oppervlakte, en slechts op steilhellingen dagzomen her en der krijt- of ‘mergel’bodems.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Kaart 2. Ecoregio’s en ecodistricten in Vlaanderen (De Blust 2007). Het onderzoeksgebied is gelegen in één plantengeografisch district: het Maasdistrict.
Kaart 3. Plantengeografische districten van Vlaanderen (Lambinon et al. 1998).
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
2.2 De begrippen inheems, autochtoon, oorspronkelijk inheems, endeem, exoot en archeofiet (naar Maes 2006)
Dit onderzoek richt zich op de inventarisatie van autochtone (= oorspronkelijk inheemse) bomen en struiken. Vooral na 1500 met de ontdekking van Amerika en de reizen naar Azië en Australië zijn talloze exoten ontdekt, die het hier in onze bossen, parken en tuinen uitstekend doen en in een aantal opzichten een grote aanwinst betekenen. Het aantal ingevoerde exotische boom- en struiksoorten wordt geschat op meer dan 3000. Veel meer dus dan de circa honderd en tien inheemse boom- en struiksoorten. Maar wat verstaan we nu precies onder inheems. Voor België en dus ook voor Vlaanderen verwijst men gewoonlijk naar het jaar 1860, toen de eerste druk van de ‘moderne’ wetenschappelijke landsdekkende flora van F. Crépin werd uitgegeven. De opvatting over het begrip (inheemse flora’ veranderde sindsdien slechts in geringe mate; het is nog steeds de grondslag voor de huidige botanici. Inheemse planten mogen niet verward worden met endemen: soorten die uitsluitend voorkomen in een bepaald land. Er zijn maar heel weinig soorten die uitsluitend in de Lage Landen voorkomen. De meeste inheemse soorten hebben een verspreiding die een groot deel van Europa omvat en vaak nog in gebieden daarbuiten zoals Westelijk Azië en Noord-Afrika. Een paar soorten zoals jeneverbes en wilde gagel komen zelfs van nature nog in Noord-Amerika voor. Wij zijn hier vooral geïnteresseerd in inheemse populaties die hier vanouds groeien: de oorspronkelijke inheemse of autochtone bomen en struiken. Het zijn de bomen en struiken die hier na de periode van de IJstijden zonder directe invloed van de mens zijn gekomen. Heybroek (1992) was de eerste die een duidelijke definitie formuleerde: ‘Autochtoon materiaal is materiaal dat zich sinds zijn spontane vestiging na de ijstijd ter plekke altijd slechts natuurlijk heeft verjongd of kunstmatig verjongd is met strikt lokaal oorspronkelijk materiaal’. Veel inheemse bomen en struiken worden tegenwoordig aangeplant, maar het plantmateriaal komt dan toch vaak uit andere streken van Europa, meestal uit landen met lage lonen. Veel van de oorspronkelijk inheemse bomen en struiken die in ons klimaat groeien hebben sedert de IJstijden meer dan 10.000 jaar van evolutie en genetische selectie als onderdeel daarvan, achter de rug. Dit is de biologische uitleg waarom ze bijzonder goed aangepast zijn aan de plaatselijke bodem en de klimaatsomstandigheden. Daardoor is een ingewikkelde samenleving met allerlei organismen ontstaan, die met de bomen en struiken zijn mee geëvolueerd. Gele kornoeljes, Sleedoorns en meidoorns die uit Zuid-Europa of de Balkan worden ingevoerd hebben bijvoorbeeld een andere bloeitijd dan de hier vanouds groeiende populaties. Oorspronkelijk inheemse sleedoorns, meidoorns en gele kornoeljes bloeien een paar weken later dan de zuidelijke populaties. De insecten die afhankelijk zijn van de nectar, stuifmeel of de vruchten van deze soorten kunnen dan in de problemen komen. Op oude bosgroeiplaatsen komen dikwijls bijzondere kruiden voor, die alleen daar de tijd konden overleven. We komen daar nog op terug. Er zijn soorten die al zo lang geleden zijn ingevoerd, dat we die ook op oude groeiplaatsen tegenkomen. Als ze ingeburgerd zijn vóór 1500 worden ze archeofieten genoemd. De wilde mispel is daar een goed voorbeeld van. De wilde mispel was bekend bij de Romeinen, maar werd waarschijnlijk pas in de tijd van Karel de Grote ingevoerd. Ongetwijfeld zijn door de Romeinen een aantal boomen struiksoorten ingevoerd zoals de walnoot en mogelijk tamme kastanje en de druif. Na het vertrek van de Romeinen raakten delen van het land minder bevolkt en nam de oppervlakte aan bos tijdelijk weer toe. Het is niet waarschijnlijk dat zich veel van de Romeinse cultuurbomen hier toen hebben gehandhaafd. Er zijn hiervoor tot nu toe geen echte bewijzen gevonden. Nog steeds komen nieuwe soorten onze streken binnen, deels zonder en deels met invloed van menselijk handelen. Een voorbeeld is de Trosvlier, die vermoedelijk in de 19e eeuw in Limburg en West-Vlaanderen is gekomen. Zulke soorten noemen we neofiet (ingeburgerd na 1500). Door aanplant en verwildering gaat de spontane verspreiding sedert 1950 bijzonder snel. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
2.3 Geïnventariseerde taxa
Alle taxa die als autochtoon kunnen worden beschouwd zijn in het onderzoek opgenomen. Een uitzondering hierop is het geslacht van de bramen (Rubus) dat in Vlaanderen alleen al ongeveer 150 ‘kleine soorten’ telt, die moeilijk te determineren zijn. Enkel de bramen Framboos, Dauw- en Koebraam zijn genoteerd. De andere bramen zijn als verzameltaxon ‘Gewone braam (Rubus fruticosus of Rubus sp.) genoteerd. Daarnaast zijn een aantal soorten opgenomen die strikt gezien niet als autochtoon kunnen beschouwd worden maar die archeofiet zijn (= reeds van voor 1500 in Vlaanderen) of vermoedelijk reeds lang (meer dan 200 jaar) in Vlaanderen voorkomen. Het betreft Mispel (Mespilus germanica) en Tamme kastanje (Castanea sativa), waarvan het archeofyt zijn vrij zeker is. Van Kroosjespruim (Prunus domestica ssp. Insititia), Kerspruim (Prunus cerasifera) is het archeofiet karakter minder duidelijk, maar ze zijn al lang in Vlaanderen als cultuurplant in gebruik en oude populaties zijn waardevol cultuurhistorisch erfgoed. Ook Katwilg (Salix viminalis) en Amandelwilg (Salix triandra) zijn vermoedelijk archeofieten.
2.4 Inventarisatiemethode 2.4.1 Bronnen
In de zoektocht naar autochtoon materiaal werd beroep gedaan op volgende bronnen:
Topografische kaarten waarop het bos ten tijde van Graaf de Ferraris (ca 1770-1780) en het huidige bos weergegeven is. Deze kaarten werden opgesteld door het IBW in 2000 en digitaal ter beschikking gesteld door de opdrachtgever. Mondelinge gegevens van lokale deskundigen, in het bijzonder voormalig boswachter Alex Zeevaert en biologieleraar Rik Palmans. Voor enkele bossen werden ons inventarisaties ter beschikking gesteld door het studiebureau Aeolus (Ilse Plessers). De aanduiding van holle wegen op de NGI-stafkaarten 1/10.000 werden benut om kleine landschapselementen als hagen en houtkanten op te sporen.
De kaarten ‘Ferrarisbos’ – huidig bos waren de belangrijkste bronnen om locaties met potentieel autochtoon materiaal te selecteren en te inventariseren. Deze locaties werden altijd eerst bezocht. Aanvullend werden alle holle wegen in het onderzoeksgebied opgespoord via de NGI-kaarten. Vervolgens werden de specifieke tips van lokale mensen (Zuurbes, Wilde peer, Winterlinde, Zomerlinde) nagetrokken. In de resterende tijd werden zoveel mogelijk extra kleine landschapselementen bekeken als hagen, graften, houtkanten en beekoevers. Deze laatste reeks is niet gebiedsdekkend geïnventariseerd, hoewel dat voor de gemeenten Moelingen, ’s Gravenvoeren, Teuven en Remersdaal ei zo na wél gebiedsdekkend kon gebeuren. In Sint-Pieters- en Sint-Martens-Voeren zijn een aantal kleine landschapselementen niet bemonsterd wegens tijdsgebrek.
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 3. Graften zijn een bijzonder belangrijk landschapselement voor autochtone bomen en struiken. Het hakhout en de knotbomen die zich er op bevinden zijn vaak ouder dan de bomen in het bos. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
2.4.2 Criteria
Oorspronkelijk inheemse bomen en struiken zijn niet altijd gemakkelijk te herkennen en te onderscheiden van aangeplante of verwilderde exemplaren. Bij veldstudies en inventarisaties wordt daarom niet alleen gebruik gemaakt van een aantal kenmerken die te zien zijn aan de boom of struik zelf, maar ook van kenmerken van de groeiplaats in het bos, de houtkant of de houtwal. Kennis van bosgeschiedenis en kwekerijgeschiedenis kunnen daarbij veel aanwijzingen geven. Een eerste selectie wordt gemaakt door studie van oude topografische kaarten. Als een bos, struweel of houtwal op een kaart van 150 of 200 jaar geleden voorkomt, is de kans op oorspronkelijke begroeiing aanwezig. Van Vlaanderen is al rond 1780 een prachtige gedetailleerde kaart gemaakt (‘de Ferrariskaart’). In Nederland zijn wel delen in de 18e eeuw in kaart gebracht, maar in de periode 1830-1850 komen hier de eerste volledige en landsdekkende stafkaarten. In het veld wordt gekeken of de landschapselementen van de oude kaarten ook werkelijk nog oorspronkelijke begroeiing hebben. Het opsporen van kenmerken van oude bosgebruiksvormen, met name het hakhoutbeheer, is een eerste vereiste. Ook geven indicatoren van oud bos in de kruidlaag en aanwezigheid van hakhout of spaartelgen waardevolle aanwijzingen. Belangrijk is om de boom of struik goed op naam te brengen. Cultuurwilgen en populieren bijvoorbeeld zijn niet altijd gemakkelijk te onderscheiden van hun wilde soortgenoten. Een verwilderde cultuurappel is nog geen wilde appel. Kruisingen (hybriden) tussen soorten zeggen soms iets over het al dan niet inheemse karakter. In het algemeen is de kans op het aantreffen van oorspronkelijk inheemse of autochtone bomen en struiken het grootst op de volgende plaatsen: oude bosstandplaatsen, oude hakhout- of spaartelgenbossen, oude houtkanten, onvergraven kust- en landduinen, boerengeriefbosjes, houtwallen, veekerende (doorn)hagen, graften, steilhellingen en langs onvergraven meanderende beeklopen. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Voor het herkennen van oorspronkelijk inheemse, of autochtone, bomen en struiken is een methode ontwikkeld, die bestaat uit een aantal kenmerken en criteria: 1. kenmerken van de boom of struik:
het gaat om een oude boom of struik, een oude hakhoutstoof of een spaartelg de boom of struik is een wilde inheemse soort of variëteit, geen cultuurvariëteit of kloon de boom of struik maakt een spontane en niet aangeplante indruk uit DNA-onderzoek blijkt het autochtone karakter
2. kenmerken van de groeiplaats
het landschapselement waarin de boom of struik groeit, komt voor op de topografische kaarten uit de 18e of eerste helft van de 19e eeuw het landschapselement komt pas op latere topografische kaarten voor, maar er zijn duidelijke aanwijzingen dat de boom of struik zich vanuit oudere landschapselementen in de buurt heeft uitgezaaid de groeiplaats ligt binnen het natuurlijke verspreidingsgebied van de betreffende soort de boom of struik komt voor in het natuurlijke vegetatietype of een afgeleid stadium daarvan het landschapselement maakt in het veld een oude indruk het bodemtype komt min of meer overeen met de natuurlijke standplaats van de soort de bodem is ongestoord of vrij ongestoord in de boom-, struik- of kruidlaag komen soorten voor die indicatief zijn voor oude bosplaatsen of oude houtwallen, zoals Wintereik, Tweestijlige meidoorn of Bosanemoon. in de omgeving komt de betreffende soort voor op vergelijkbare standplaatsen de boom of struik komt voor op of in de nabijheid van oude cultuur- en natuurelementen zoals wallen, dijken, holle wegen, beekmeanders, rivieroevers, oeverwallen en perceelsgrenzen
Soms geven oude documenten aanwijzingen geven over de ouderdom van de groeiplaats of de boom of struik. Bewoners ter plaatse kunnen informatie geven over de groeiplaats. In toenemende mate levert archeologisch of archeobotanisch onderzoek, en genetisch (DNA) onderzoek belangrijk bewijsmateriaal. In de praktijk gaan zelden alle hierboven genoemde kenmerken tegelijk op. Op verarmde plaatsen zullen bijvoorbeeld indicatieve kruiden ontbreken. Er is ook niet altijd sprake van oude bomen of oud hakhout. Het uitsluiten van typische tuinvariëteiten is nog wel mogelijk, maar voor het herkennen van wilde variëteiten is veel veldervaring nodig. Informatie over kenmerken is lang niet altijd in de bestaande literatuur voorhanden. In praktijk werken we met gradaties bij de inschatting van het autochtone karakter, die aangegeven worden door de letters a, b of c. De letter a betekent dat er geen twijfel over bestaat over het autochtone karakter. Dat is bijvoorbeeld het geval met een soort als Koebraam, die nooit aangeplant werd (althans tot voor kort niet). Indien we redelijkerwijze mogen aannemen dat de soort autochtoon is, maar een zeer kleine kans op menselijke beïnvloeding niet helemaal uit te sluiten is, dan gebruiken we een b-indicatie. Wegedoorn, tal van wilde rozen, Grauwe wilg, … die quasi nooit aangeplant werden, zeer oude stoven van de meeste boomsoorten, … komen in aanmerking voor een b-indicatie. Bij veel soorten die zowel in het wild voorkomen als geplant worden moeten we voorzichtiger zijn. Is de Klimop uit een tuin ontsnapt of echt wild? Is de Aalbes door vogels uit een tuin verspreid of echt wild? Is de Amandelwilg een relict van voormalige mandenmakerij of wild? Dergelijke soorten krijgen meestal een c toegekend. Deze drie categorieën worden bij het sommetje van een opname als autochtoon geteld. Soorten die wél spontaan uitgezaaid zijn, maar waarvan de ouder geplant is worden met een s aangeduid. De bosbouwterm ‘natuurlijke verjonging’ die voor dit fenomeen in zwang is, wordt hier dus kritischer benaderd. Spontane verjonging is niet per se autochtoon! Bomen en struiken die manifest geplant zijn worden met een p aangeduid. Bij twijfelgevallen worden soms combinaties van voornoemde letters gebruikt, maar dit is eerder af te raden. Om de uniformiteit van de inventarisaties van verschillende onderzoekers nog te bevorderen is een werklijst opgesteld, waarbij de letters a, b en c voor de verschillende soorten gekoppeld worden aan het voorkomen van de groeiplaats op oude kaarten, het voorkomen van oude stoven, spaartelgen, 10
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
knotbomen, gevlochten hagen, … en tenslotte de natuurlijkheid van de locatie. Afwijkingen hierop zijn mogelijk, maar worden dan liefst grondig geargumenteerd. De lijst wordt jaarlijks wat aangepast aan het onderzoeksgebied. Onderstaande lijst is de geactualiseerde versie specifiek voor de Voerstreek. Tabel 1. Indicaties toelichting a, b en c Criterium 1: de groeiplaats staat op de kaart van circa 1780 (De Ferraris) of van circa 1850 (Vander Maelen) Criterium 2: idem, oude stoven, spaartelgen, haagvlechtwerk, zeer oude knotbomen, … Criterium 3: groeiplaats is toplocatie (oude stoven, vrij volledig vegetatietype, weinig gestoord, oudbosindicatoren aanwezig, …) Opmerking 1: zeer beperkte regionale verspreiding, of op meer plaatsen met kleine aantallen Opmerking 2: beperkte regionale verspreiding Opmerking 3: waarschijnlijk uitgestorven Opmerking 4: kan soms indicatief zijn voor aanplant Opmerking 5: in de (Nederlandse) duinen ook aangeplant (van onbekende herkomst) Opmerking 6: ook als wijmen (griend-)soort bekend Soort Acer campestre Acer platanoides Acer pseudoplatanus Alnus glutinosa Alnus incana Amelanchier ovalis Andromeda polyfolia Arctostaphylos uva-ursi Berberis vulgaris Betula alba Betula alba ssp carpatica Betula pendula Betula x aurata Calluna vulgaris Carpinus betulus Clematis vitalba Cornus mas Cornus sanguinea Corylus avellana Cotoneaster integerrimus Crataegus laevigata Crataegus monogyna Crataegus rhipidophylla Crataegus rhipidophylla var lindmanii Crataegus rhipidophylla var rhipidophylla Crataegus x macrocarpa Crataegus x macrocarpa nothovar hadensis Crataegus macrocarpa nothovar macrocarpa Crataegus x media Crataegus x subsphaericia Crataegus x subsphaericia nothovar domicensis Crataegus x subsphaericia nothovar subsphaericia Cytisus scoparius Daphne mezereum Empetrum nigrum Erica cinerea
Crit 1 c p ps ps p
Crit 2 b p c b pc
a a pc ps
a a c of b pc
ps ps a cps b c ps of c c
c pc a b a b b b
a pc a a a a a a b ab ab ab cs a a a
a b a a a a a a a a a a b a a a
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Crit 3 a c b a c c a a A ab ab b ab a a a a a a ab a a a a a a a a a a a a b a a a
Opm. 1 1 1 1 1 1 1 1
1 1
1
3 3 3 1 1 1 1 1 1 1 1 1 11
Soort Erica tetralix Euonymus europaeus Fagus sylvatica Fraxinus excelsior Genista anglica Genista germanica Genista pilosa Genista tinctoria Hedera helix Hippophae rhamnoides Hippophae rhamnoides ssp rhamnoides Ilex aquifolium Juniperus communis Ligustrum vulgare Lonicera periclymenum Lonicera xylosteum Malus sylvestris Malus sylvestris cf Malus x sylvestris (werknaam) Mespilus germanica Myrica gale Oxycoccus palustris Pinus sylvestris Populus nigra Populus tremula Populus x canescens Prunus avium Prunus avium ssp. Avium Prunus padus Prunus spinosa Prunus spinosa sl Prunus x fruticans Pyrus pyraster Quercus petraea Quercus pubescens Quercus robur Quercus x calvescens Quercus x kerneri Quercus x rosacea Rhamnus cathartica Rhamnus frangula Ribes alpinum Ribes nigrum Ribes rubrum Ribes spicatum Ribes uva-crispa Rosa agrestis Rosa arvensis Rosa caesia Rosa canina sl Rosa canina var andegavensis Rosa canina var blondeana Rosa canina var canina Rosa canina var dumalis Rosa canina var scabrata Rosa corymbifera 12
Crit 2 a cs ps ps a a a a cs ab ab s a c/p a/b p a c c b a a p b p/s p pcs pcs pc pcs pcs ps c ps a ps a a ps B cs ps cs s s s a a b c c c c c c b
Crit 2 a b c b a a a a b a a c a b a c a c c b a a p a c p B bc b c c pc b c of b a bc a a c of b a c of b c b c cs c a a a b a a b b a a
Crit 3 a a ab a a a a a a a a b a b a a a c c b a a c? a b c b b a b b c a a a ab a a a a b c ab b c ab a a a a a a a a a a
Opm.
1
1 1 1; 5 1; 5 2 2 1 1 2
1
3
4 2 1 1 1 2; 5 1
1 2 1 1; 4 1
1
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort Rosa corymbifera var corymbifera Rosa corymbifera var deseglisei Rosa dumalis Rosa dumalis var transiens Rosa elliptica Rosa inodora Rosa micrantha Rosa pseudoscabriuscula Rosa rubiginosa Rosa henkeri-schulzii Rosa rubiginosa ssp ulmbellata Rosa rubiginosa var jenensis Rosa sherardii Rosa spinosissima Rosa stylosa Rosa subcanina Rosa subcollina Rosa tomentella Rosa tomentella var. friedländeriana Rosa tomentosa Rosa villosa Rosa x irregularis Rosa x nitidula Rubus caesius Rubus idaeus Rubus spec Rubus ulmifolius Ruscus aculeatus Salix alba Salix alba var alba Salix aurita Salix aurita s.l. Salix caprea Salix cinerea sl Salix cinerea subsp cinerea Salix cinerea subsp oleifolia Salix fragilis Salix fragilis var fragilis Salix fragilis var russeliana Salix fragilis var furcata Salix fragilis var mosana Salix pentandra Salix purpurea Salix purpurea subsp lambertiana Salix purpurea subsp purpurea Salix repens Salix repens subsp dunensis Salix repens subsp repens Salix triandra Salix viminalis Salix x ambigua Salix x capreola Salix x friesiana Salix x holosericea Salix x multinervis Salix x reichardtii
Crit 1 b b b b a b b a cp c cp c a a a c c b b a ps b b a cs a a p ps ps b b b b b b b b p p p ps ps c ps b b a ps ps a a s p/s b b
Crit 2 a a a a a a a a b b b b a a a b b a a a ps a a a b a a p c of b bc a a b b b b b b p p p c c b ps a a a psc psc a a s p/s b b
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Crit 3 a a a a a a a a b b b b a a a a a a a a c? a a a ab a a c? a ab a a a a a a a a p p p c ab a ps a a a psc psc a a s p/s a a
Opm.
1; 4 2 1 1 1 1 2 2;4;5 2;4;5 1 1 5 1 2 1 2 2 2 1
2 6 6 2
2 2 2 2; 6 1;6 1;6 1 6 4 6 5 6 6 1 1 1
13
Soort Salix x rubens Salix x rubens nothovar basfordiana Salix x rubens var caerulea Salix x smithiana Salix x subsericea Sambucus nigra Sambucus racemosa Solanum dulcamara Solanum dulcamara var litorale Sorbus aucuparia Sorbus intermedia Sorbus torminalis Taxus baccata Tilia cordata Tilia platyphyllos Tilia platyphyllos ssp cordifolia Ulex europaeus Ulmus glabra Ulmus glabra var cornuta Ulmus laevis Ulmus minor Vaccinium myrtillus Vaccinium uliginosum Vaccinium vitis-idaea Vaccinium x intermedium Viburnum lantana Viburnum opulus Viscum album
Crit 1 c ps psc ps a c cs a a c of s s
Crit 2 b ps psc ps a bc b a a b s
s p p p a p p p pc a a a a p c a
s c of b cs cs a pc pc c b a a a a b b a
Crit 3
Opm.
a ps psc ps a ab b a a a cs b ab ab b b a c c ab ab a a a a a ab a
6 6 4 4 1 2;4
1 1 2;4 1;4 1 2 2;4 2;4 2
1;4
2.4.3 Opnames
Op basis van indicaties op de Ferrariskaart (eind 18de eeuw) vergeleken met actuele bebossingskaarten, aangevuld met op het veld interessant bevonden locaties van vooral kleine landschapselementen werden er op 213 plaatsen opnamen uitgevoerd. Deze opnames zijn integraal weergegeven in het vertrouwelijke rapport (Zwaenepoel & Cosyns 2007, red.). Daarnaast zijn achteraf op 13 plaatsen nog eens meer gedetailleerde vegetatie-opnames gemaakt in een tiendelige schaal (Londo 1975) om de syntaxonomische plaatsing van de bossen, struwelen en kapvlaktes iets duidelijker te stofferen. Deze opnames zijn opgenomen in voorliggend rapport.
2.4.4 Gebruikte determinatiewerken
Binnen een aantal geslachten zoals Crataegus, Prunus, Rosa, Tilia, Ulmus en Salix is de afbakening van de verschillende taxa (soorten, kruisingen, variëteiten) niet altijd eenvoudig. Maes (2006, red.) geeft de gevolgde taxonomie weer. Deze is op zijn beurt schatplichtig aan een aantal, meestal genusspecifieke opvattingen uit de Noord-Westeuropese literatuur, waarvan de belangrijkste zijn:
Geslacht Crataegus:
Bakker, J.G. (1964). Enige aantekeningen over het geslacht Crataegus L. in Nederland. In: Gorteria 5: 2. Christensen, K.I. (1992). Revision of Crataegus Sect. Crataegus and Nothosect. Crataeguineae in the Old World. USA.Systematic Botany Monographs vol 35. Timmermann, G. & Müller, T. (1994). Wildrosen und Weissdorne Mitteleuropas.
14
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Maes, B. (1998). Determinatieschema wilde meidoorns in Nederland en Vlaanderen. Onuitgegeven determinatieschema. Depypere, L. (2004). Taxonomie van het Crataegus-complex (Rosaceae-Maloideae) in Vlaanderen, een vergelijkend morfologisch en genetisch onderzoek. Onuitgegeven licentiaatsverhandeling Universiteit Gent, Vakgroep Biologie, 197 p. + bijlagen.
Geslacht Prunus:
Vandommele, H. (1987). Pruimen voor miljoenen. Sint-Niklaas. Maes, N.C.M. & Brinkkemper, O. (2002). Sleedoorns en pruimen. In: ‘De Levende Natuur’ 103 (5).
Geslacht Rosa:
Graham G.G. & Primavesi A.L. (1993). Roses of Great Britain and Ireland. Henker, H. & Schulze, G. (1993). Die Wildrosen des Norddeutschen Tieflandes. Schulze, G. (1996). Wildrosen (Rosa L.) in Mecklenburg-Vorpommern. Botanischer Rundbrief für MecklenburgVorpommern. Waren. Henker, H. (2000). ‘Rosa’, in: Gustav Hegi Illustrierte Flora von Mittel-Europa. Band IV, Teil 2C, Berlijn. Schulze, G. (2003). Wildrosen. Zusammenstellung der europaïschen Arten. Heukels, P. (1990). Het geslacht Rosa (sect. Caninae) in Nederland, Manuscript Rijksherbarium, Leiden. Timmermann, G. & Müller, T. (1994). Wildrosen und weissdorne Mitteleuropas. Bakker, P.A., Maes, N.C.M. & Rövekamp, C.J.A. (2002). Die Wildrosen der Niederlände. Acta Rhodologica Band III. Zwaenepoel, A. (2006). Rosa dumalis, een nieuwe wilde roos voor Vlaanderen. Met een determinatieschema voor de hondsrozen, egelantieren en viltrozen. Dumortiera 89: 12-16.
Geslacht Salix:
Rulkens, T. (1983). Onderscheiding van soorten en klonen bij griendwilgen. Wageningen. Meikle, R.D. (1984). Willows and poplars of Great Britain and Ireland. Botanical Society of the British Isles, 198 p. De Cock, K., Lybeer, B., Vander Mijnsbrugge, K., Zwaenepoel, A., Van Petegem, P., Quataert, P., Breyne, P., Goetghebeur, P. & Van Slycken, J. (2003). D������������������������������� �������������������������������� iversity of the willow complex Salix alba-S. x rubens-S. fragilis. Silvae Genetica 52 (3-4): 148-153. Zwaenepoel, A. (2005). Oorspronkelijk inheemse bomen en struiken in de houtvesterijen Brugge en Gent. Onderzoek naar autochtone genenbronnen in Vlaanderen. Deelrapport: een overzicht van het genus Salix in de provincies Oost- en West-Vlaanderen: autochtone taxa en cultuurvariëteiten. Wvi, i.o.v. Agentschap voor Natuur en Bos, 236 p + inventarisatieformulieren. Zwaenepoel, A. (2005). Ontwerp-wilgensleutel voor de in het wild en verwilderd voorkomende wilgen in Vlaanderen (soorten, ondersoorten, kruisingen en cultuurvariëteiten). In: Limburgse Planten Werkgroepkrant nr 2 jg 6.
Geslacht Tilia:
Maes, N.C.M. (1989). De linde in Nederland. Utrecht. Maes, N.C.M. (1990). De lindesoorten van Nederland. In Gorteria 16 (3), Leiden. Hegi, G. (2000). Flora Europaea III: 245-263. Pigott, C.D. (1992). The clones of common lime (Tilia x vulgaris Hayne) planted in England during the seventeenth and eighteenth centuries. New Phytol. 121. Bengtsson, R. (2005). Variation in common lime (Tilia x europaea L.) in Swedish gardens of the 17th and 18th centuries. Alnarp.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
15
Geslacht Ulmus: • • • •
Huberty, J. (1905). Les ormes-Etud forestière et botanique. Brussel. Bronnen (1998). Overzichtstabel van het geslacht Ulmus (onuitgegeven determinatieschema) Hegi, G. (2000). Flora Europaea III: 245-263. Heybroek, H.M. (2002). Ulmen in geschichte und Kultur. Mitteilungen Deutschen Dendrologischen’, in: Gesellschaft: 87.
2.5 Verwerking De gegevens van de 213 veldopnames werden ingegeven in een databank opgebouwd met het programma Filemaker Pro. In deze databank is het mogelijk om allerlei selecties uit te voeren naar soorten, gemeenten, autochtone status, etc. Op basis van de gegevens uit de databank werden d.m.v. het GIS-programma ArcView verspreidingskaarten aangemaakt. De gegevens worden vervolgens verder verwerkt door Kristine Van der Mijnsbrugge, in een databank voor geheel Vlaanderen. Deze databank is opgebouwd in Access, en is aanwezig op het INBO te Geraardsbergen en het Agentschap voor Natuur en Bos te Brussel.
2.6 Aangepaste Naamlijst van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen In 1999 is er een ontwerp-namenlijst van autochtone bomen en struiken in Vlaanderen opgesteld (Maes & Rövekamp 1999). Op basis van verschillende daaropvolgende inventarisaties is de naamlijst nog licht gewijzigd. Maes (2006, red.) geeft een uitgebreide lijst van oorspronkelijk inheemse bomen en struiken (alsook de niet inheemse in het wild aangetroffen taxa) voor Nederland en Vlaanderen gezamenlijk. De lijst wordt hieronder overgenomen, voor zover het de voor Vlaanderen relevante taxa betreft. De soorten die in de inventarisatie van Voeren zijn aangetroffen zijn vet gedrukt. De belangrijkste wijzigingen ten opzichte van Maes (2006, red.) zijn: Bij de Gewone esdoorn is een vraagteken geplaatst bij het inheemse karakter. Bij de Witte els is een vraagteken geplaatst. Bij de Zuurbes is een vraagteken geplaatst. Bij de Karpatenberk is een vraagteken geplaatst. Bij de Gele kornoelje is een vraagteken geplaatst. Bij de Tweestijlige meidoorn is bij de subspecies palmstruchii een vraagteken geplaatst. Bij de Koraalmeidoorn is het uitgestorven-teken weggenomen omdat er een recente herontdekking is, die genetisch bevestigd is. Bij de Schijnkoraalmeidoorn is een vraagteken toegevoegd, omdat de genetische analyses de morfologische determinaties niet bevestigen. Bij het Rood peperboompje is een vraagteken geplaatst. Bij de Rode kamperfoelie is een vraagteken geplaatst. Bij de Aalbes is inheems gewijzigd in archeofyt/inheems? Bij de Noordse aalbes is inheems?gewijzigd in uitheems. Het inheems? slaat uitsluitend op enkele vondsten in Nederland. Bij de Kruisbes is inheems gewijzigd in archeofyt/inheems? Bij de Kale struweelroos var. transiens is inheems vervangen door uitheems; deze variëteit is nog niet in Vlaanderen aangetroffen. Bij de Wigbladige roos is inheems gewijzigd in uitheems. Deze roos is tot nog toe alleen van Nederland bekend; niet in Vlaanderen. Bij de Schijnkraagroos is inheems † gewijzigd in uitheems; deze roos is ooit één keer in Nederland aangetroffen, maar nog niet in Vlaanderen. 16
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Bij de Egelantier var. jenesis is inheems gewijzigd in uitheems. Deze variëteit is nog niet in Vlaanderen aangetroffen. Bij de Berijpte viltroos is inheems gewijzigd in uitheems; deze roos is alleen in Nederland aangetroffen, nog niet in Vlaanderen. Bij de Steenbraam is inheems gewijzigd in uitheems; deze braam is van Nederland en Wallonië bekend, maar niet van Vlaanderen. Bij de Grauwe x Katwilg is spontane kruising met kweekproduct vervangen door kweekproduct of spontane kruising met kweekproduct; beide mogelijkheden zijn aangetroffen in Vlaanderen Bij de Bos- x Katwilg is kweekproduct vervangen door kweekproduct of spontane kruising met kweekproduct; beide mogelijkheden zijn aangetroffen in Vlaanderen. Bij de Taxus is inheems vervangen door inheems †. De Taxus is uitgestorven in het wild in Vlaanderen. Alleen enkele oude dorpsbomen maken nog een kansje op autochtone herkomst. De dwergstruiken Struikheide, Rode dopheide, Gewone dopheide, Kruipbrem, Stekelbrem en Verfbrem zijn aan de lijst toegevoegd. Deze dwergstruiken worden immers niet behandeld in Maes (2006, red.). De naamgeving van de geslachten Populus en Salix gebeurt volgens Meikle (1984). De naamgeving van het geslacht Rosa is volgens Henker & Schulze (1993), aangevuld met namen van enkele kruisingen: Rosa nitidula (Rosa canina x Rosa rubiginosa) en Rosa x belnensis (Rosa agrestis x Rosa canina) volgens Graham & Primavesi (1993). Voor het geslacht Crataegus is Christensen (1992) gevolgd aangevuld met naamgevingen van Lambinon (1998). In de lijst zijn ook een aantal archeofyten opgenomen die strikt genomen niet autochtoon zijn, maar die reeds zeer lang (Romeinse tijd, Middeleeuwen) in Vlaanderen voorkomen. Het betreft de Mispel (Mespilus germanica), de Tamme kastanje (Castanea sativa), Kroosjespruim (Prunus domestica spp. Insitita), Kerspruim (Prunus cerasifera), Zure kers of Noordkriek (Prunus cerasus) en de Bottelroos (Rosa villosa). Ook de Katwilg (Salix viminalis) en de Amandelwilg (Salix triandra) horen vermoedelijk in dit rijtje thuis. Hun precieze herkomst valt wellicht niet meer te achterhalen. Van beide soorten komen ook zowel spontane kruisingen als door de mens gecrëerde kruisingen voor. De spontane kruisingen kunnen eveneens in het rijtje opgenomen worden. De soorten die in de ontwerp-namenlijst zijn vermeld zijn niet altijd in geheel Vlaanderen oorspronkelijk inheems.
Tabel 2. Ontwerp-namenlijst van inheemse bomen en struiken in Vlaanderen. Toelichting † = uitgestorven ? = status is onzeker arc = archeofyt cv = cultivar inh = inheems kwe = kweekproduct neo = neofyt nothovar; = nothovariëteit (variëteit van hybride) spo = spontane kruising met kweekproduct subsp. = subspecies (ondersoort) uit = uitheems var. = variëteit In de tabel zijn telkens de Wetenschappelijke naam, de Nederlandse naam, de status en de afkorting gebruikt bij de opnamen van het vertrouwelijk rapport opgegeven.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
17
Acer campestre L.
Spaanse aak
inh
Acer cam
Acer negundo L.
Vederesdoorn
uit
Acer neg
Acer platanoides L.
Noorse esdoorn
Inh?
Acer pla
Acer pseudoplatanus L.
Gewone esdoorn
Inh?
Acer pse
Acer saccharinum L.
Witte esdoorn
uit
Acer sai
Acer saccharum Marshall
Suikeresdoorn
Uit
Acer sac
Alnus cordata (Loisel.) Duby
Hartbladige els
uit
Alnuscor
Alnus glutinosa (L.) Gaertner
Zwarte els
inh
Alnusglu
Alnus incana (L.) Moench
Witte els
Inh?
Alnusinc
Alnus x pubescens Tausch
Zwarte x Witte els
kwe
Alnus*pu
Berberis thunbergii A.P. de Candolle
Japanse berberis
Uit
Berbethu
Berberis vulgaris L.
Zuurbes
Inh?
Berbevul
Betula pendula Roth
Ruwe berk
inh
Betulpen
Betula pubescens Ehrhart Zachte berk Betula pubescens subsp. carpatica (Willd.) Karpatenberk Asch & Graebn. Betula x aurata Borkh. Ruwe x Zachte berk
inh
Betulpub
Inh?
Betulp;c
inh
Betul*au
Calluna vulgaris (L.) Hull
Struikheide
inh
Calluvul
Carpinus betulus L.
Haagbeuk
inh
Carpibet
Clematis montana Buch.-Ham ex DC.
Bergbosrank
uit
Clemamon
Clematis vitalba L.
Bosrank
inh
Clemavit
Clematis viticella L.
Italiaanse clematis
uit
Clemavii
Cornus alba L.
Witte kornoelje
uit
Cornualb
Cornus mas L.
Gele kornoelje
Inh?
Cornumas
Cornus sanguinea L.
Rode kornoelje
inh
Cornusan
Cornus stolonifera Michaux
Canadese kornoelje
uit
Cornusto
Corylus avellana L.
Hazelaar
inh
Corylave
Corylus maxima Miller
Lambertsnoot
uit
Corylmax
Cotoneaster bullatus Boiss.
Breedbladige dwergmispel
uit
Cotonbul
Cotoneaster horizontalis Decne
Vlakke dwergmispel
uit
Cotonhor
Cotoneaster integerrimus Medik.
Wilde dwergmispel
Inh?
Cotonint
Cotoneaster salicifolius Franch
Wilgbladige dwergmispel
uit
Cotonsal
Crataegus laevigata (Poiret) DC. Crataegus laevigata subsp. palmstruchii (Lindm.) Franco Crataegus laevigata var. microphylla Lange
Tweestijlige meidoorn inh Tweestijlige meidoorn var. palmInh? struchii Tweestijlige meidoorn var. microphylla inh
Cratalae
Crataegus monogyna Jacquin
Eénstijlige meidoorn
inh
Cratamon
Crataegus rhipidophylla Gandoger Crataegus rhipidophylla var. lindmanii (Hrab.Uhro.) Christensen Crataegus rhipidophylla var. rhipidophylla Gandoger Crataegus x macrocarpa Hegetschw. Crataegus x macrocarpa nothovar. Hadensis (Hrab.-Uhro) Christensen Crataegus x media Bechstein
Koraalmeidoorn
inh
Cratarhi
Koraalmeidoorn var. lindmanii
Inh
Cratar;l
Koraalmeidoorn var. rhipidophylla
inh
Cratar;r
Grootvruchtige meidoorn
inh
Crata*ma
Tweestijlige x Koraalmeidoorn
Inh
Crat*m;h
Bastaardmeidoorn
inh
Crata*me
Crataegus x subsphaericia Gandoger
Schijnkoraalmeidoorn
Inh?
Crata*su
18
Cratal;p Cratal;m
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Crataegus x subsphaericia nothovar. DomiEénstijlige x Koraalmeidoorn censis (Hrab.-Uhro) Christensen Crataegus x subsphaericia nothovar. SubspEénstijlige x Koraalmeidoorn haericia (Gandoger) Christensen X Crataemespilus grandiflora Camus Tweestijlige meidoorn x Wilde mispel
Inh?
Crat*s;d
Inh?
Crat*s;s
Kwe
Cytisus scoparius (L.) Link
Brem
inh
Cytissco
Daphne laureola L.
Zwart peperboompje
uit
Daphnlau
Daphne mezereum L.
Rood peperboompje
Inh?
Daphnmez
Elaeagnus angustifolia L.
Smalbladige olijfwilg
uit
Elaeaang
Erica cinerea L.
Rode dopheide
inh
Ericacin
Erica tetralix L.
Gewone dopheide
inh
Ericatet
Euonymus europaeus L.
Wilde kardinaalsmuts
inh
Euonyeur
Euonymus latifolius (L.) Mill.
Breedbladige kardinaalsmuts
uit
Euonlyat
Fagus grandifolia Ehrhart
Amerikaanse beuk
uit
Fagusgra
Fagus orientalis Lipsky
Oosterse beuk
uit
Fagusori
Fagus sylvatica L.
Beuk
inh
Fagussyl
Fraxinus americana L.
Amerikaanse es
uit
Fraxiame
Fraxinus angustifolia Vahl
Smalbladige es
uit
Fraxiang
Fraxinus excelsior
Gewone es
inh
Fraxiexc
Fraxinus ornus L.
Pluimes
uit
Fraxiorn
Fraxinus pennsylvanica Marshall
Rode es
uit
Fraxipen
Genista anglica L.
Stekelbrem
inh
Genisang
Genista pilosa L.
Kruipbrem
inh
Genispil
Genista tinctoria L.
Verfbrem
Inh?
Genistin
Hedera helix L.
Klimop
inh
Hederhel
Hippophae rhamnoides L. Hippophae rhamnoides subsp. fluviatilis Soest Hippophae rhamnoides subsp. rhamnoides Soest Ilex aquifolium L.
Duindoorn
inh
Hipporha
Duindoorn subsp. fluviatilis
uit
Hippor;f
Duindoorn subsp. rhamnoides
inh
Hippor;r
Hulst
inh
Ilex aqu
Juniperus communis L.
Jeneverbes
inh
Junipcom
Ligustrum ovalifolium Hasskarl
Haagliguster
uit
Ligusova
Ligustrum vulgare L.
Wilde liguster
inh
Ligusvul
Lonicera caprifolium L.
Tuinkamperfoelie
uit
Loniccap
Lonicera periclymenum L.
Wilde kamperfoelie
inh
Lonicper
Lonicera tatarica L.
Tataarse kamperfoelie
uit
Lonictat
Lonicera xylosteum L.
Rode kamperfoelie
Inh?
Lonicxyl
Lycium barbarum L.
Boksdoorn
uit
Lyciubar
Lycium chinense Miller
Chinese boksdoorn
uit
Lyciuchi
Malus domestica Borkh.
Cultuurappel
kwe
Malusdom
Malus sylvestris Miller
Wilde appel
inh
Malysyl
Malus sylvestris x Malus domestica
Wilde appel x Cultuurappel
spo
Maluss*d
Mespilus germanica
Wilde mispel
arc
Mespiger
Mespilus germanica cv. ‘Macrocarpa’ A.P. de Grootvruchtige mispel
kwe
Mespig;m
Myrica carolinensis Miller
Amerikaanse wasgagel
uit
Myriccar
Myrica gale L.
Wilde gagel
inh
Myricgal
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
19
Osmanthus heterophyllus (G. Don) Green
Schijnhulst
uit
Osmanhet
Pinus nigra Arnold
Zwarte den
uit
Pinusnig
Pinus pinaster Aiton
Zeeden
uit
Pinuspin
Pinus strobus L.
Weymouthden
uit
Pinusstr
Pinus sylvestris L.
Grove den
Inh † ?
Pinussyl
Populus alba L.
Witte abeel
uit
Populalb
Populus candicans
Ontariopopulier
uit
Populcan
Populus nigra L.
Zwarte populier
inh
Populnig
Populus nigra cv. ‘Italica’ Allioni
Italiaanse populier
kwe
Populn;i
Populus tremula L.
Ratelpopulier
inh
Popultre
Populus tremula var. villosa (Lang) Wesm.
Ratelpopulier var. villosa
Inh?
Popult;v
Populus trichocarpa Torr & A. Gray
Zwarte balsempopulier
uit
Popultri
Populus x canadensis Moench Populus c canadensis cv. ‘Blauwe van Eksaarde’ Populus x canadensis cv. ‘Marilandica’ B. ap Poir Populus x canadensis cv. ‘Regenerata’ Henry Populus x canadensis cv. ‘Robusta’ C.K. Schn. Populus x canadensis cv. ‘Serotina’ Hartig
Canadapopulier
kwe
Popul*ca
‘Blauwe van Eksaarde’
kwe
Canadapopulier cv. ‘Marilandica’
Kwe
Canadapopulier cv. ‘Regenerata’
Kwe
Canadapopulier cv. ‘Robusta’
Kwe
Canadapopulier cv. ‘Serotina’
Kwe
Populus canescens (Aiton) Sm.
Grauwe abeel
Arc?
Populcan
Prunus armeniaca L.
Abrikoos
kwe
Prunuarm
Prunus avium L.
Zoete kers
inh
Prunuavi
Prunus avium subsp. avium L.
Zoete kers
inh
Prunuavi
Prunus avium subsp. juliana (L.) Janch
Cultuur-Zoete kers
kwe
Prunua;j
Prunus cerasifera Ehrhart
Kerspruim
uit
Prunucef
Prunus cerasus L. Zure kers Prunus cerasus subsp. acida Asch. & Struik-zure kers Graebn. Prunus cerasus subsp. cerasus L. Boom-zure kers
uit
Prunucer
Uit
Prunuc;a
Uit
Prunuc;c
Prunus domestica L.
kwe
Prunudom
Pruim
Prunus domestica subsp. domestica L. Pruim Prunus domestica subsp. insititia (L.) Bonnier Kroosjes (Kroospruim) & Layens Prunus mahaleb L. Weichselboom
Kwe
Prunus padus L.
arc
Prunud;i
uit
Prunumah
Gewone vogelkers
inh
Prunupad
Prunus padus subsp. borealis Nyman
Gewone vogelkers subsp. borealis
uit
Prunusp;b
Prunus padus subsp. padus L.
Gewone vogelkers subsp. padus
Inh
Prunusp;p
Prunus persica (L.) Batsch
Perzik
kwe
Prunuper
Prunus serotina Ehrhart
Amerikaanse vogelkers
uit
Prunuser
Prunus spinosa L.
Sleedoorn
inh
Prunuspi
Prunus virginiana L.
Virginische vogelkers
uit
Prunuvir
Prunus x fruticans Weihe
Heesterpruim
arc
Prunu*fr
Pyrus communis
Cultuurpeer
kwe
Pyruscom
Pyrus pyraster Burgsd.
Wilde peer
inh
Pyruspyr
Quercus cerris L.
Moseik
uit
Querccer
20
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Quercus petraea Lieblein
Wintereik
inh
Quercpet
Quercus pubescens Willdenow
Donzige eik
inh
Quercpub
Quercus robur L.
Zomereik
inh
Quercrob
Quercus rubra L.
Amerikaanse eik
uit
Quercame
Quercus x calvescens Vukot.
Winter- Donzige eik
uit
Querc*ca
Quercus x kerneri Sinmonk.
Zomer- x Donzige eik
uit
Querc*ke
Quercus x rosacea Beschstein
Bastaardeik
inh
Querc*ro
Rhamnus cathartica L.
Wegedoorn
inh
Rhamncat
Rhamnus frangula L.
Vuilboom/Sporkehout
inh
Rhamnfra
Ribes alpinum L.
Alpenbes
uit
Ribesalp
Ribes aureum Pursh
Gele alpenbes
uit
Ribesaur
Ribes nigrum L.
Zwarte bes
inh
Ribesnig
Ribes petraeum Wulfen
Steenbes
uit
Ribespet
Ribes rubrum L.
Aalbes
Arc/inh? Ribesrub
Ribes rubrum var. domesticum Wallre
Cultuuraalbes
Kwe
Ribes rubrum var. rubrum
Bosaalbes
Arc/inh? Ribesr;r
Ribes sanguineum Pursh
Rode ribes
uit
Ribessan
Ribes spicatum Robson
Noordse aalbes
uit
Ribesspi
Ribes uva-crispa L.
Kruisbes
Arc/inh? Ribesuva
Rosa agrestis Savi
Kraagroos
inh
Rosa agr
Rosa arvensis Hudson
Bosroos
inh
Rosa arv
Rosa caesia Smith
Behaarde struweelroos
inh
Rosa cae
Rosa canina L. Rosa canina var. andegavensis (Bastard) N.H.F. Desp Rosa canina var. blondaeana (Ripart ex Déségl.) Crépin Rosa canina var. canina L. Rosa canina var. dumalis (Beschstein) Baker Rosa canina var. scabrata Crépin ex Scheutz Rosa corymbifera Borkh.
Hondsroos
inh
Rosa can
Hondsroos var. andegavensis
inh
Rosa c;a
Hondsroos var. blondaeana
Inh
Rosa c;b
Hondsroos var. canina
inh
Rosa c;c
Hondsroos var. dumalis
inh
Rosa c;d
Hondsroos var. scabrata
inh
Rosa c;s
Heggenroos
inh
Rosa cor
Ribesr;d
Rosa corymbifera var. corymbifera L. Heggenroos var. corymbifera Rosa corymbifera var. déséglisei (Boreau) Vlaamse heggenroos Thiry Rosa corymbifera var. thuillieri Christ. Heggenroos var. thuillieri
Inh
Rosa dumalis Bechstein
Inh
Rosa dum
Rosa dumalis var. transiens (Bechst.) Kerner Kale struweelroos var. transiens
Uit
Rosa d;t
Rosa elliptica Tausch
Wigbladige roos
Uit
Rosa ell
Rosa gallica L.
Franse roos
Uit
Rosa gal
Rosa glauca Pourret
Bergroos
Uit
Rosa gla
Rosa henkeri-schulzei Wisseman
Schijnegelantier
Inh
Rosa hen
Rosa ‘Hollandica’
Hollandse rimpelroos
Kwe
Rosa inodora Fr.
Schijnkraagroos
Uit
Rosa ino
Rosa majalis Herrmann
Kaneelroos
Uit
Rosa maj
Rosa micrantha Borrer ex Sm.
Kleinbladige roos
Inh
Rosa mic
Rosa multiflora Thunberg
Veelbloemige roos
Uit
Rosa mul
Kale struweelroos
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Inh Inh
21
Rosa pseudoscabriuscula (R. Keller) Hen- Ruwe viltroos
Inh
Rosa pse
Rosa rubiginosa L.
Inh
Rosa rub
Egelantier
Rosa rubiginosa var. jenensis (Schn.) Christ Egelantier var. jenensis
Uit
Rosa rugosa Thunberg
Rimpelroos
Uit
Rosa rug
Rosa sherardii Davies
Berijpte viltroos
Uit
Rosa she
Rosa spinosissima L.
Duinroos
Inh
Rosa spi
Rosa stylosa Desvaux
Stijlroos
Inh
Rosa sty
Rosa subcanina (H. Christ) R. Keller
Schijnhondsroos
Inh
Rosa subcollina (H. Christ) R. Keller
Schijnheggenroos
Inh
Rosa tomentella Léman Rosa tomentella var. friedländeriana (Besser) R. Keller Rosa tomentosa Smith
Beklierde hegenroos inh Beklierde heggenroos var. friedläninh deriana Viltroos inh
Rosa ton
Rosa villosa L.
Bottelroos
uit
Rosa vil
Rosa virginiana Herrmann
Virginische roos
uit
Rosa vir
Rosa x irregularis
Honds- x Bosroos
inh
Rosa *ir
Rubus caesius L.
Dauwbraam
inh
Rubuscae
Rubus idaeus L.
Framboos
inh
Rubusida
Rubus phoenicolasius Maximowicz
Japanse wijnbes
uit
Rubuspho
Rubus spectabilis Pursh
Prachtframboos
uit
Rubusspe
Rubus ulmifolius Schott
Koebraam
inh
Rubusulm
Ruscus aculeatus L.
Stekelige muizedoorn
Inh †
Ruscuacu
Salix alba L.
Schietwilg
inh
Salixalb
Salix aurita L.
Geoorde wilg
inh
Salixaur
Salix caprea L.
Boswilg
inh
Salixcap
Salix cinerea L.
Grauwe wilg
inh
Salixcin
Salix cinerea subsp. cinerea L.
Grauwe wilg
inh
Salixc;c
Salix cinerea subsp. oleifolia Macreight
Rossige wilg
inh
Salix c;o
Salix elaeagnos Scopoli
Grijze wilg
uit
Salixela
Salix eriocephala Michaux
Amerikaantje, Duits rood
uit
Salixeri
Salix fragilis L.
Kraakwilg
inh
Salixfra
Salix fragilis cv. ‘Decipiens’ (Hoffm.) Koch
Kraakwilg cv. ‘Decipiens’
kwe
Salixf;d
Rosa tom
Salix fragilis cv. ‘Furcata’ Seringe ex Gaudin Kraakwilg cv. ‘Furcata’
kwe
Salix fragilis cv. ‘Russeliana’ (Sm) Koch
Kraakwilg cv. ‘Russeliana’
Kwe
Salix fragilis var. fragilis L.
Kraakwilg var. fragilis
inh
Salixf;f
Salix pentandra L.
Laurierwilg
inh
Salixpen
Salix purpurea L. Bittere wilg Salix purpurea subsp. lambertiana (Smith) Bittere wilg subsp. lambertiana Neumann ex Rech. Salix purpurea subsp. purpurea L. Bittere wilg subsp. purpurea
inh
Salixpur
inh
Salixp;l
uit
Salixp;p
Salix repens L.
inh
Salixrep
Salix repens subsp. dunensis Rouy Kruipwilg subspecies dunensis Salix repens subsp. galeifolia Neumann ex Kruipwilg subsp. galeifolia Rech. Salix repens subsp. repens Kruipwilg subsp. repens
inh
Salixr;d
uit
Salixr;g
inh
Salixr;r
Salix rosmarinifolia L.
Rozemarijnbladige wilg
uit
Salixros
Salix triandra L.
Amandelwilg
inh
Salixtri
22
Kruipwilg
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Salix viminalis L.
Katwilg
arc
Salixvim
Salix x ambigua Ehrhart
Geoorde wilg x Kruipwilg
inh
Salix*am
Salix x capreola A. kerner ex Anderss.
Geoorde wilg x Boswilg
inh
Salix*ca
Salix x charrieri Chassagne
Rossige x Geoorde wilg
inh
Salix*ch
Salix x dasyclados Wimmer
Duitse dot
kwe
Salix*da
Salix x friesiana Anderss
Kruipwilg x Katwilg
spo
Salix*fr
Salix x guinieri Chassagne
Grauwe x Rossige wilg
inh
Salix*gu
Salix x holosericea Willdenow
Grauwe x Katwilg
Kwe/spo Salix*ho
Salix x meyeriana Rostkov ex Willd.
Kraakwilg x Laurierwilg
kwe
Salix*me
Salix x mollissima Elwert
Kat- x Amandelwilg
kwe
Salix*mo
Salix x multinervis Doell
Geoorde wilg x Grauwe wilg
inh
Salix*mu
Salix x reichardtii A. Kerner
Boswilg x Grauwe wilg
inh
Salix*re
Salix x rubens Schrank Schiet- x Kraakwilg Salix x rubens nothovar. ‘Basfordiana’ ‘Sca‘gele wijmen’ ling ex Salter) Meikle Salix x rubra Hudson Bittere x Katwilg
inh
Salix*rb
Salix x smithiana Willdenow
Bos- x Katwilg
Kwe/spo Salix*sm
Salix x subsericea Döll
Grauwe wilg x Kruipwilg
inh
Salix*su
Sambucus nigra L. Gewone vlier Sambucus nigra cv. ‘Laciniata’ (West.) Peterselievlier Schwer Sambucus racemosa L. Trosvlier
inh
Sambunig
kwe
Sambun;l
Inh/neo
Samnurac
Solanum dulcamara L.
Bitterzoet
inh
Solandul
Sorbus aria (L.) Crantz
Meelbes
uit
Sorbuari
Sorbus aucuparia L.
Wilde lijsterbes
inh
Sorbuauc
Sorbus aucuparia subsp. aucuparia L. Wilde lijsterbes var. aucuparia Sorbus aucuparia subsp. glabrata (Wimm. & Wilde lijsterbes var. glabrata Grab) Caj. Sorbus domestica L. Peervormige lijsterbes
inh
Sorbua;a
Inh?
Sorbua;g
uit
Sorbudom
Sorbus intermedia (Ehrhart) Pers.
Zweedse meelbes
uit
Sorbuint
Sorbus torminalis (L.) Crantz
Elsbes
uit
Sorbutor
Spartium junceum L.
Bezembrem
uit
Spartjun
Taxus baccata L.
Taxus
Inh †
Taxusbac
Tilia cordata Miller
Winterlinde
inh
Tiliacor
Tilia platyphyllos Scopoli
Zomerlinde
inh
Tiliapla
Tilia x europaea L.
Hollandse linde
kwe
Tila*eu
Ulex europaeus L.
Gaspeldoorn
inh
Ulex eur
Ulmus glabra Huds.
Ruwe iep (olm)
uit
Ulmusgla
Ulmus glabra var. cornuta
Ruwe iep (olm) var. cornuta
uit
Ulmusg;c
Ulmus glabra var glabra
Ruwe iep (olm) var. glabra
uit
Ulmusg;g
Ulmus laevis Pallas
Steel- of Fladderiep
inh
Ulmuslae
Ulmus minor Mill.
Veld- of Gladde iep (olm)
inh
Ulmusmin
Vaccinium myrtillus L.
Blauwe bosbes
inh
Vaccimyr
Vaccinium vitis-idaea L.
Rode bosbes
inh
Vaccivit
Viburnum lantana L.
Wollige sneeuwbal
inh
Viburlan
Virburnum opulus L.
Gelderse roos
inh
Viburopu
Viscum album L.
Maretak
inh
Viscualb
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
kwe kwe
Salix*ru
23
3 Het onderzoeksgebied als b r on v oor a u t oc h to n e b o m e n e n struiken
De Voerstreek is op schaal Vlaanderen een absolute topper voor autochtone bomen en struiken. De bos(randen), houtkanten langs holle wegen, houtkanten op graften, beekbegeleidende houtkanten, hagen, knotbomenrijen en oude solitaire bomen staan garant voor een grote variatie aan autochtone soorten. Toch is ook hier duidelijk, dat hoewel de landschapselementen vaak eeuwenoud zijn, de bomen zelf dat niet zijn. De oudste bomen in de Voerstreek zijn wellicht twee knoteiken en een knothaagbeuk van ongeveer halfweg de achttiende eeuw. Ook enkele hakhoutstoven van Haagbeuk en van enkele andere soorten (Winterlinde, Zomerlinde, Beuk, …) kunnen misschien nog op die leeftijd aanspraak maken. In het algemeen kan men echter stellen dat ook hier in dit absolute topgebied de invloed van de mens zeer sterk is en dat het houtige soortenspectrum in zeer duidelijke relatie staat tot oud cultuur-gebruiken en de voormalige landbouw- en bosbouwgeplogendheden. Recente landbouwgebruiken laten ook een zeer duidelijke degradatie zien van kleine landschapselementen. Bemesting van akkers, een gebrek aan wintergewassen op de akkers, met erosie als gevolg, en vooral herbicidengebruik zijn de oorzaak van een banalisering en eutrofiëring van vele houtkanten en hagen. De kruidflora is hiervan het eerste slachtoffer, maar op vele plaatsen zijn ook de houtige soorten mee het slachtoffer. Ook vele knotbomen zijn decennia lang niet meer geknot, wat hun toekomst in het gedrang brengt. Hoogstamboomgaarden worden vaak niet meer onderhouden, wat een kortstondige expansie van Maretak met zich brengt, maar op de langere duur de verdwijning van boomgaard én Maretak betekent. Vaak sneuvelen ook de hagen rond de boomgaard bij herbestemming tot laagstamboomgaard of een ander grondgebruik. Ook het bosbeheer is de laatste decennia aanzienlijk veranderd, wat nefaste gevolgen kan hebben voor bepaalde bostypes en soorten. Het hakhout- en middelhoutbeheer is sinds ongeveer 1960 gestopt, wat bijvoorbeeld het orchideeënrijke type van het Eiken-Haagbeukenbos in het gedrang bracht. De bosbouwkundige aangeplante bosbestanden reiken vaak tot de rand van het bos, waardoor genenbronnen verloren zijn gegaan. Gelukkig zijn er ook een reeks positieve zaken te melden als het onderhoud en de heraanplant van houtkanten op taluds ten voordele van de das, het heraanplanten van tal van hagen of het herstel van oude hagen. Helaas gebeurde dit niet altijd met autochtoon materiaal en niet altijd met de streekeigen soorten (Wegedoorn, Egelantier, …). De oprichting van een aantal bosreservaten is een nog te recente maatregel om de positieve en negatieve zaken op een rijtje te kunnen zetten. Positief is zeker dat het bos er behouden blijft en dat er een grote aandacht is voor spontane processen, dood hout en ouder worden van de bomen. Het ‘niets doen’-beheer is evenwel een drastische breuk met een eeuwenoud hakhout- en middelhoutbeheer, met zijn eigen karakteristieken en daaraan aangepaste kruid- en struikenflora. Toch blijft de Voerstreek globaal gezien een zeer belangrijk gebied voor tal van oorspronkelijk inheemse bomen en struiken. Hieronder volgt een korte schets van de belangrijkste landschapselementen en plaatsen waar deze te vinden zijn. Bos neemt in Voeren nog een aanzienlijk deel van de oppervlakte in. Hoewel de bestanden zelf vaak een duidelijke economische stempel dragen en aanplant vertonen in functie daarvan (bevordering van Gewone esdoorn, Zoete kers, Beuk, Zomereik, naaldhoutaanplanten, …) komen vooral in de bosranden, op perceelsscheidingen in het bos, langs bosbeekjes en langs de holle wegen doorheen of langs het bos tal van waardevolle houtige begroeiingen voor. Haagbeuk, Spaanse aak, Winterlinde, Gewone es, Beuk, Wintereik, Wilde lijsterbes, Zoete kers, Wilde appel, Rode kornoelje, Bosroos, Stijlroos, Kraagroos, Wilde liguster, Wilde kardinaalsmuts, Mispel, Trosvlier, Tweestijlige meidoorn, Bastaardmeidoorn, Blauwe bosbes, Struikheide … zijn belangrijke soorten in dit biotoop. Van Haagbeuk zijn zowel de knotbomen als de hakhoutstoven zeer waardevol. Hetzelfde geldt voor Gewone es en Spaanse aak. 24
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Beuk komt hier voor met zeer oud hakhout, tot tien m omtrek, wat op schaal Vlaanderen buitengewoon zeldzaam is. Van Wintereik zijn hier en daar spaartelgen bewaard, hoewel meestal niet zeer oud. Toch schijnt de soort hier niet recent aangeplant. Winter- en Zomerlinde komen hier en daar nog voor met oud hakhout. Een lastiger te beoordelen soort is de Gewone esdoorn, die hier met grote hakhoutstoven, alsook met knotbomen voorkomt. In hoeverre de natuurlijke verspreiding inderdaad tot hier reikte, dan wel of de zeer gunstige bodem de soort economisch zeer aantrekkelijk maakte is lastig te beoordelen. De niet erg veraf gelegen Maas wordt in elk geval als het oorspronkelijke verspreidingsgebied van Gewone esdoorn beschouwd. Ook van twee Rode kamperfoelies in een bosrand is niet duidelijk of het om autochtoon materiaal gaat, dan wel om verwildering vanuit de nabijgelegen bebouwing. De belangrijkste bossen voor het autochtone, houtige spectrum zijn het Veursbos, de uitgestrekte bosgordel ten noordoosten van Teuven en Remersdaal (Gieveld, Driezenhof, Obsinnich), VrouwenbosStroevenbos, Broekbos-Konenbos, het bos ten noorden van Schoppem (Ketten, Schoppemerheide, Kattenrot, Kwinten), Hoogbos en het bos ten noorden van Altenbroek. Daarmee zijn zowat alle grote boscomplexen genoemd, maar ook in tal van kleine bosjes is het autochtone spectrum vaak goed bewaard, vooral in de bosranden en langs de holle wegen in en langs het bos. Zowel de bostypes StellarioCarpinetum als Luzulo luzuloidis-Fagetum zijn in Vlaanderen zeer zeldzaam, maar in de Voerstreek nog goed vertegenwoordigd. Voor het laatstgenoemde bostype is de Voerstreek trouwens zowat de enige groeiplaats. Mispel en Trosvlier zijn de meest kenmerkende houtige soorten. In de kruidlaag is Witte veldbies meest typerend. De twee Rode kamperfoelies zijn aangetroffen in de bosrand van het bos in de buurt van Driezenhof (Teuven). In de rand van het Broekbos is een Kraagroos aangetroffen. Hetzelfde geldt voor een bosrand bij Kinkenberg te ’s Gravenvoeren. Het bos bij Driezenhof, het Broekbos en Schoppembos herbergen de grootste hakhoutstoven van Haagbeuk. In de rand van het Hoogbos komen essenstoven tot 10 m omtrek voor. Het Veursbos herbergt de grootste stoven van Spaanse aak. In hetzelfde bos komen de grootste stoven van Beuk voor in een op en top Voerense bosassociatie: het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum). De dikste knotesdoorns van Voeren werden aangetroffen in de bosrand van Stroevenbos en Veursbos (stamomtrek 250 cm). In de bosrand van Stroevenbos en Hoogbos is ooit nog Gele kornoelje aangetroffen. Deze zijn echter in 2006 niet meer teruggevonden. Het Obsinnichbos herbergt Stijlroos, alsook een mooie Winterlinde en Wilde liguster. Ook in het Stroeven- en Vrouwenbos komt plaatselijk nog mogelijk autochtone Winterlinde als hakhout voor. Veursbos, Stroevenbos en het bos te Obsinnich zijn groeiplaatsen van Wilde appel. In het Veursbos worden Blauwe bosbes en Struikheide aangetroffen. In een bosrand te Kattenrot, Sint-Martens-Voeren is één van de twee Wilde peren van Voeren aangetroffen. In een bosje te Ulvend, Sint-Martens-Voeren zijn 2 knot-Kraakwilgen aangetroffen, met stamomtrek van 6 m. Eveneens te Ulvend zijn oude Wintereikspaartelgen aangetroffen als bosweide. Veursbos en Broekbos herbergen vele tientallen mispels. In een bosrand te Kattenrot zijn twee Noordse aalbessen aangetroffen, evenals hakhout van Zomerlinde met een stoofomtrek van 6 m. Houtkanten op graften en steilhellingen zijn nog zeer talrijk aanwezig in de Voerstreek. Ze zijn uitermate belangrijk voor de das, die in ongeveer elke graft of steilhelling zijn burcht heeft. De graften en steilhellingen zijn zeer belangrijk voor een hele reeks rozen, waaronder Hondsroos, Heggenroos, Beklierde heggenroos, Viltroos en Ruwe viltroos. De Kraagroos is op diverse plaatsen aangetroffen. Verder is dit het biotoop voor Eén- en Tweestijlige meidoorn en de Bastaardmeidoorn, Hazelaar, Rode kornoelje, Wilde kardinaalsmuts, Sleedoorn, Koebraam, Klimop, Gewone vlier, Bosrank en Wilde framboos. Op één plaats is een Zuurbes aangetroffen. Her en der komen mooie knotbomen, o.a. van Zomereik, Haagbeuk, Gewone es, Spaanse aak en Gewone esdoorn voor. Exacte locaties opnoemen zou een overstelping aan namen betekenen, maar we vermelden toch een houtkant op een steilhelling te Berg, Sint-Martens-Voeren, met de grootste hakhoutstoof van Gewone esdoorn (8 m omtrek). Een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren herbergt hakhout van Gewone es van mogelijk 7-8 m omtrek. Op graften ten NW van ’s Gravenvoeren halen de essenstoven zelfs 10 m omtrek. Op een graft in een weiland naast het Veursbos komt omvangrijk Zoete kers-hakhout voor. Eveneens op een graft te Kwinten is een Kale struweelroos aangetroffen. Dit is pas het tweede ontdekte exemplaar in Vlaanderen. Op een talud nabij Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren is Kraagroos w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
25
aangetroffen. Ook op een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Gravenvoeren zijn Kraagrozen aangetroffen. Een graft te Snouwenberg, ’s Gravenvoeren herbergt één Zuurbes. Schietwilgen met een stamomtrek van 6 m zijn aangetroffen in een houtkant op een steilhelling te Comberg/Kwinten, SintMartens-Voeren. Op een steilhelling boven de Gulp te Sinnich komt een vermoedelijke Wilde peer voor. Op een graft te Kwinten en een steilrand te Berg, allebei te Sint-Martens-Voeren komen knotessen voor met stamomtrek tot 5 m. In een houtkant te Ulvend, Sint-Martens-Voeren is een vermoedelijke kruising van een Eénstijlige meidoorn met een Koraalmeidoorn aangetroffen. Bij Wittepaard te ’s Gravenvoeren zijn de twee zwaarste knoteiken van Voeren aangetroffen. Ze hebben een stamomtrek van 4 m.
Foto 4. Graft nabij het Veursbos te Teuven. Deze graft is belangrijk voor autochtone Hazelaar, Zoete kers en Gewone es. De stoven van deze soorten zijn ouder op de graft dan in het honderden keren grotere Veursbos. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. Houtkanten en verwilderde hagen langs holle wegen. Ook bij dit biotoop komen zowat alle vermelde struiksoorten van de vorige alinea weer aan bod, naast een belangrijk aandeel boomsoorten, die hier vooral als hakhout of als knotboom beheerd worden. Haagbeuk, Gewone es, Zomereik en Spaanse aak zijn de belangrijkste soorten. Bij de struiksoorten vallen enkele bijzonder zeldzame rozen te vermelden. Eén keer werd een Schijnheggenroos aangetroffen, alsook een Hondsroos variëteit andegavensis. Ook de Grootvruchtige meidoorn werd in dit biotoop aangetroffen. Ook hier zou alle locaties opnoemen een overstelping aan namen betekenen, maar we vermelden toch toppers als Rozengaarden-Pontus te Remersdaal waar de Schijnheggenroos en de Hondsroos var. andegavensis voorkomen. Langs een holle weg bij de Sint-Annakapel te ’s-Gravenvoeren komen knotessen voor met een stamomtrek van 5 m. In een houtkant te Fliberg, Moelingen komt hakhout van Winterlinde voor met een stoofomtrek van 6 m. Langs een holle weg nabij Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren komt de Grootvruchtige meidoorn voor. Houtkanten langs beken. Dit biotoop heeft in de Voerstreek een bijzondere betekenis voor het geslacht wilg, alsook voor Zwarte els , Gelderse roos en Bitterzoet. Langs enkele beken komen zeer mooie populaties voor van autochtone Schietwilg, Kraakwilg en de kruising van deze beide boomvormige wilgen. In combinatie met de vrij natuurlijke loop van sommige beekgedeelten moeten we dit als toppers op schaal Vlaanderen beschouwen. In dit biotoop is ook één keer de voor Vlaanderen uiterst zeldzame 26
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
kruising Boswilg x Rossige wilg aangetroffen. Verder troffen we hier autochtone Grauwe wilg, Rossige wilg, Grauwe x Rossige wilg en Boswilg aan. De Amandelwilg moet er wellicht als oud-cultuurtaxon beschouwd worden. Op één plaats werd ook Kat- x Grauwe wilg aangetroffen, wellicht als spontane kruising tussen autochtone Grauwe wilg en cultuur-Katwilg. Bijzondere locaties zijn de Gulp te Remersdaal, waar een zeer mooie populatie van dikke Schiet- en Kraakwilgen voorkomt, alsook enkele omvangrijke elzenstoven. De Mabroekbeek vertoont hetzelfde spectrum, maar iets minder spectaculair. Langs de Gulp te Sinnich komt een exemplaar Bos- x Rossige wilg voor, alsook een reusachtige Zwarte els met stamomtrek 290 cm en elzenstoven tot 6 m omtrek. Langs de Voer te ’s-Gravenvoeren komen knotessen voor met stamomtrek tot 5 m. De hagen en houtkanten bij de bron en een bovenloopje van de Voer te Sint-Pieters-Voeren zijn rijk aan Tweestijlige meidoorn, Viltroos, Beklierde heggenroos, Bosroos, Heggenroos en de zeer zeldzame Grootvruchtige meidoorn. Langs de Voer te Schoppem komen elzenstoven van 7 m omtrek voor. Hagen. Verwilderde hagen kwamen reeds ten dele aan bod in de opsomming van de houtkanten in de vorige alinea’s, die vaak ontstaan zijn uit voorheen geschoren hagen. Geschoren hagen zijn minder soortenrijk, maar zijn desalniettemin belangrijk voor Eén- en Tweestijlige meidoorn, alsook de Bastaardmeidoorn. Heel bijzonder is de vondst van Grootvruchtige meidoorn in een geschoren haag. Dit is wellicht ook de enige resterende groeiplaats van Gele kornoelje, die voorheen ook nog wel van de bosrand in het Hoogbos en het Stroevenbos bekend was, maar er inmiddels niet meer teruggevonden werd. Of Gele kornoelje hier als autochtoon moet beschouwd worden is niet helemaal duidelijk. Wellicht gaat het om een oud-cultuur-element, maar in elk geval zijn autochtone populaties van het Maasdal niet veraf. Belangrijke locaties zijn de haag rond het Driezenhof te Teuven, met Gele kornoelje en Grootvruchtige meidoorn en een haag tussen Ketten en Schoppem met Zuurbes. In een haag te Berg, Sint-MartensVoeren staat Maretak op Eénstijlige meidoorn; in een geschoren haag te Teuven, nabij Wad, komt Maretak voor op Spaanse aak. In dezelfde haag staat een enorme knotels, met een stamomtrek van 360 cm. Dit is voor zover gekend de dikste knotels van Vlaanderen. In een haag te Ulvend, Sint-Martens-Voeren is een Stijlroos aangetroffen. Langs de Kloosterhofstraat te Teuven is nog een (relict)voorbeeld te zien van een ‘getuinde haag’. Ook op de grens van Remersdaal en Chevemont, nabij de oude spoorweg kunnen we nog dergelijke relicten waarnemen. Ook in de hagencomplexen tussen de Commanderie van Sint-Pieters-Voeren en de hoeve Brabant en de hagencomplexen bij Berg (halfweg tussen de dorpskommen van Sint-Pieters- en Sint-Martens-Voeren) zijn gevlochten hagen de basis van het landschap. De betekenis als genenbron wordt er bepaald door verspreid voorkomende soorten zoals Tweestijlige meidoorn, Bastaardmeidoorn, Wilde kardinaalsmuts, Rode kornoelje, Heesterpruim, Kruisbes, Trosvlier Hondsroos, Heggenroos, Bosroos, Gelderse roos, Maretak, Viltroos, Beklierde heggenroos, Kraakwilg, Ruwe iep, Gewone esdoorn, Wilde mispel en Zomerlinde. De bomensoorten komen er veelal als knotboom in de hagen voor. Kroosjes en Kerspruim zijn mogelijk zeldzaam geworden oud-cultuurrelicten uit de traditionele boerentuin. In een oude haag te Ulvend, Sint-Martens-Voeren is een Noordse aalbes aangetroffen. Vermoedelijk is dit echter een verwilderd exemplaar. Knotbomenrijen. Op tal van plaatsen vormen knotbomenrijen perceelsgrenzen tussen bos en weide, tussen twee weiden of tussen weiden en akkers. Haagbeuk, Gewone es, Spaanse aak, Zomereik, Wintereik en Gewone esdoorn zijn de belangrijkste soorten, waarvan de eerste ongetwijfeld de kroon spant. Het gebruik van Gewone es als knotboom zou vooral dateren van eind negentiende-begin twintigste eeuw, toen men het geduld niet meer opbracht om de oogst van traaggroeiende knothaagbeuken af te wachten. De andere vernoemde knotboomsoorten worden eerder sporadisch of als enkeling tussen de knothaagbeuken aangetroffen. Bijzondere locaties zijn onder meer een weiderand in het Veursdal, op de rand van het Vrouwenbos, met de dikste knothaagbeuk van Voeren, en tevens mogelijk de oudste boom van Voeren, in een rijtje knothaagbeuken. De boom is tevens drager van een kruis, waarvan het kruisbeeld echter verdwenen is. Op een weiderand langs de Kloosterhofstraat te Teuven komen enkele knotwintereiken voor, een niet alledaags beeld in de rest van Vlaanderen.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
27
Solitaire bomen. Ook bij de solitairen speelt knothaagbeuk een hoofdrol. De tweede dikste knothaagbeuk is een solitaire knothaagbeuk voor een vakwerkhuis. Net buiten Voeren zelf is de ‘Appelboom’ van Sart-les-Maines, Val-Dieu (een Zomerlinde) een ware topper. De stamomtrek bedraagt 540 cm. Als bijzondere locaties kunnen we vernoemen: de knothaagbeuk van Dal 13 te Veurs met een stamomtrek van 303 cm; een knothaagbeuk met stamomtrek 303 cm bij Wittekapel te ’s-Gravenvoeren; een solitaire knothaagbeuk nabij Middelhof te Remersdaal met stamomtrek 280 cm; een solitaire knotSchietwilg te Kwinten, Sint-Martens-Voeren en een exemplaar in een wei langs de weg van TeuvenObsinnich behoren tot de dikste van Voeren (omtrekken resp. 520 en 460 cm). Verder zijn heel wat solitairen vooral van cultuurhistorisch belang. De inkomlinden van diverse boerderijen, de linden bij kapelletjes, de kruiseiken (Wad, Teuven), kruisbeuken (Reesberg, Remersdaal), kruisessen (Reesberg, Remersdaal) hebben meestal geen bijzondere betekenis als oorspronkelijk inheems materiaal, maar zijn zeker cultuurhistorisch waardevol. Bij Plank staan twee Winterlinden in een wei. Bijzonder eraan is dat er Maretak op groeit. In tabel 3 wordt een overzicht gegeven van de waargenomen soorten met de mate van zeldzaamheid binnen het totale onderzoeksgebied en de landelijke zeldzaamheid. Er zijn in totaal 213 opnames geëvalueerd. Toelichting tabel zeldzaamheid: 1 uiterst zeldzaam 2 zeer zeldzaam 3 zeldzaam 4 vrij zeldzaam tot vrij algemeen 5 algemeen
in 1-3% van de opnamen in 4-10% van de opnamen in 11-25% van de opnamen in 26-50% van de opnamen in 51-100% van de opnamen
Z1: zeldzaamheid in de Voerstreek
Z2: landelijke zeldzaamheid
Wetenschappelijke naam
Nederlandse naam
Z1
Z2
Acer campestre Acer pseudoplatanus Alnus glutinosa Berberis vulgaris Betula pendula Betula pubescens Calluna vulgaris Carpinus betulus Clematis vitalba Cornus mas Cornus sanguinea Corylus avellana Crataegus laevigata Crataegus monogyna Crataegus x macrocarpa Crataegus x media Crataegus x subsphaericia Cytisus scoparius Euonymus europaeus Fagus sylvatica Fraxinus excelsior Hedera helix Ilex aquifolium Ligustrum vulgare Lonicera periclymenum Lonicera xylosteum
Spaanse aak Gewone esdoorn Zwarte els Zuurbes Ruwe berk Zachte berk Struikheide Haagbeuk Bosrank Gele kornoelje Rode kornoelje Hazelaar Tweestijlige meidoorn Eenstijlige meidoorn Grootvruchtige meidoorn Tweestijlige x Eénstijlige meidoorn Eénstijlige x Koraalmeidoorn Brem Wilde kardinaalsmuts Beuk Gewone es Klimop Hulst Wilde liguster Wilde kamperfoelie Rode kamperfoelie
4 2 2 1 3 1 1 4 4 1 4 5 4 5 1 3 1 2 4 2 5 5 3 1 3 1
3 1 5 1 3 4 2 4 2 1 3 5 3 5 1 4 1 2 2 1 5 5 3 1 4 1
28
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Wetenschappelijke naam Malus sylvestris Mespilus germanica Populus tremula Prunus avium ssp. Avium Prunus spinosa Prunus x fruticans Pyrus pyraster Quercus petraea Quercus robur Quercus x rosacea Rhamnus frangula Ribes rubrum Ribes spicatum Ribes uva-crispa Rosa agrestis Rosa arvensis Rosa canina var. andegavensis Rosa canina var. canina Rosa canina var. dumalis Rosa corymbifera Rosa dumalis Rosa pseudoscabriuscula Rosa stylosa/Rosa x irregularis Rosa subcollina Rosa tomentella Rosa tomentella var. friedländeriana Rosa tomentosa Rubus caesius Rubus idaeus Rubus ulmifolius Salix alba Salix caprea Salix caprea x S. cinerea subsp. oleifolia Salix cincerea subsp. cinerea Salix cinerea subsp. oleifolia Salix fragilis var. fragilis Salix triandra Salix x guinieri Salix x reichardtii Salix x rubens Salix x rubens caerulea Sambucus nigra Sambucus racemosa Solanum dulcamara Sorbus aucuparia Tilia cordata Tilia platyphyllos Ulmus glabra Ulmus glabra var. cornuta Ulmus minor Vaccinium myrtillus Viburnum opulus Viscum album
Nederlandse naam Wilde appel Mispel Ratelpopulier Zoete kers Sleedoorn Heesterpruim Wilde peer Wintereik Zomereik Winter- x Zomereik Sporkehout Aalbes Noordse aallbes Kruisbes Kraagroos Bosroos Hondsroos var. andegavensis Hondsroos var canina Hondsroos var. dumalis Heggenroos Kale struweelroos Ruwe viltroos Stijlroos/Honds- x Bosroos Schijnheggenroos Beklierde heggenroos Beklierde heggenroos var. friedländeriana Viltroos Dauwbraam Framboos Koebraam Schietwilg Boswilg Bos- x Rossige wilg Grauwe wilg Rossige wilg Kraakwilg Amandelwilg Rossige x Grauwe wilg Bos- x Grauwe wilg Schiet- x Kraakwilg Schiet- x Kraakwilg var. caerulea Gewone vlier Trosvlier Bitterzoet Wilde lijsterbes Winterlinde Zomerlinde Ruwe iep Ruwe iep var. cornuta Veldiep/Gladde iep Blauwe bosbes Gelderse roos Maretak
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Z1 1 3 1 3 5 2 1 2 3 1 2 3 1 4 1 3 1 5 4 4 1 2 1 1 3 1 3 2 2 2 3 4 1 1 1 2 1 1 1 2 1 5 2 4 4 2 1 1 1 3 1 3 3
Z2 1 2 3 4 4 2 1 1 4 2 4 3 1 1 1 1 1 3 3 3 1 2 1 1 1 1 2 3 3 3 3 3 1 3 1 2 1 1 1 2 1 5 1 3 4 1 1 1 1 4 3 4 1
29
De landelijke zeldzaamheid is een geschatte waarde op grond van het totale onderzoek naar autochtone bomen en struiken in Vlaanderen tot nu toe, en van literatuur. Samenvattend: 8 taxa met zeldzaamheid 5 (algemeen) 12 taxa met zeldzaamheid 4 (vrij zeldzaam) 14 taxa met zeldzaamheid 3 (zeldzaam) 18 % 15 taxa met zeldzaamheid 2 (zeer zeldzaam) 29 taxa met zeldzaamheid 1 (uiterst zeldzaam)
10 % 15 % 19 % 37 %
In de Voerstreek blijkt bijna 56% van de autochtone bomen en struiken zeer zeldzaam tot uiterst zeldzaam voor te komen. Nog eens 18% valt in de klasse zeldzaam. Omdat hier zowel de a, b als c categorie van de autochtoniteit is meegerekend is het beeld eigenlijk nog rooskleuriger dan de werkelijkheid. Bovendien moet bedacht worden dat de veldopnames ook al een selectie zijn van de totale oppervlakte aan bossen en houtkanten. Ruim drie kwart van de autochtone bomen en struiken is meer of minder bedreigd. Een aantal soorten is als autochtoon geheel afwezig zoals Bittere wilg, Egelantier, Fladderiep, Gaspeldoorn, Geoorde wilg, Grove den, Jeneverbes, Kleinbloemige roos, Kruipwilg, Rode bosbes, Taxus, (Europese) Vogelkers, Wegedoorn, Wilde gagel, Zwarte bes, Zwarte populier. Deze soorten groeien in milieus die of niet voorkomen in het onderzoeksgebied of ze zijn in het onderzochte gebied verdwenen of uiterst zeldzaam en over het hoofd gezien.
De aanwezigheid van bijzondere autochtone bomen en struiken heeft enerzijds te maken met de variatie in het abiotische milieu en anderzijds met de menselijke invloeden en activiteiten. Het onderzoeksgebied wordt gekenmerkt door een bijzonder hoge variatie in abiotisch milieu, zowel wat betreft bodemsoorten, kalkgehalte, zuurtegraad, vochtigheid, helling, expositie en hoogteligging. Vooral de kalkhoudende bodems blijken meer bijzondere soorten op te leveren (Kraagroos, Gele kornoelje, Rode kamperfoelie, Zuurbes), maar ook de variatie met juist de meest zure milieus levert extra soorten op (Blauwe bosbes, Struikheide). De hoogteligging die heel afwijkend is ten opzichte van de rest van Vlaanderen zorgt voor een meer uitgesproken Middeneuropees spectrum met bijvoorbeeld Wintereik en Trosvlier. De vrij natuurlijke beekjes zorgen voor een aanvullend spectrum ‘natte’ soorten, waaronder mooie populaties Schiet- en Kraakwilg, Grauwe, Rossige en Boswilg en hun onderlinge kruisingen. Verrassend zijn de groeiplaatsen van oud hakhout van Beuk, Haagbeuk, Spaanse aak, Zoete kers, Gewone esdoorn, Winterlinde, Zomerlinde en Wintereik. Misschien moeten we hier ook de Bergiep bij vermelden, al blijft de status van deze soort toch twijfelachtig oorspronkelijk inheems. Vaak is het hakhout terug ‘op enen gezet’: de zogenaamde spaartelgen. Bij Wintereik bemoeilijkt dat het herkennen van autochtoon materiaal, omdat er weinig echt omvangrijke hakhoutstoven aangetroffen zijn.
30
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 5. In Voeren werden geen Fladderiepen aangetroffen. Een weinig verder oostwaarts, in de omgeving van Kelmis, die vooral voor zijn zinkflora beroemd is, komt nochtans een stevige populatie Fladderiep voor. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
31
Tabel 4 geeft de toplocaties (categorieën A en A/B of locaties met zeer bijzondere soorten) weer van het onderzoeksgebied. Deze gebieden zijn van uitzonderlijk belang als bron van autochtone bomen en struiken. (Deel)gemeente
Locatie
Houtig spectrum waarvoor de locatie belangrijk(st) is
Moelingen
Fliberg
Winterlinde, Spaanse aak
Moelingen
Longchamps
Gewone es, Wilde kardinaalsmuts, Hazelaar, …
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
Haagbeuk
‘s Gravenvoeren
Moleke
Gewone es, Hazelaar
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
Haagbeuk
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
Grootvruchtige meidoorn, Gewone es, Kraagroos
‘s Gravenvoeren
Holle weg nabij Hoogbos
Gewone es
‘s Gravenvoeren
Witte paard
Zomereik, Gewone es, Eénstijlige meidoorn
‘s Gravenvoeren
Graften NW van het dorp
Gewone es
‘s Gravenvoeren
Graft ten O van Sint-DenijsKraagroos kapel
‘s Gravenvoeren
Graft Kinkenberg
Kraagroos
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
Zuurbes
‘s Gravenvoeren
Schoppemerheide
Wilde peer? Wilde kardinaalsmuts, Hulst, …
‘s Gravenvoeren
Haag Schoppem
Zuurbes, Wilde kardinaalsmuts, Bastaardmeidoorn
Sint-Martens-V.
Veursbos
Blauwe bosbes, Struikheide, Trosvlier, Mispel, Haagbeuk, Beuk, Bosroos, Wilde appel, Spaanse aak, Rode kornoelje, …
Sint-Martens-V.
Dal 13, Veurs
Haagbeuk
Sint-Martens-V.
Hagen te Ulvend
Stijlroos of Honds- x Bosroos? Noordse aalbes
Sint-Martens-V.
Bosjes te Ulvend
Kraakwilg, Wintereik
Sint-Martens-V.
Houtkanten te Ulvend
Eénstijlige x Koraalmeidoorn? Hazelaar, Tweestijlige meidoorn, Gewone es, Ruwe iep, …
Sint-Martens-V.
Graftencomplex Kwinten
Kale struweelroos, Gewone es, Hazelaar, Ruwe viltroos
Sint-Martens-V.
Broekbos
Mispel, Kraagroos
Sint-Martens-V.
Bossen te Kattenrot
Noordse aalbes, Zomerlinde
Sint-Martens-V.
Holle wegen Berg
Sint-Martens-V.
Houtkanten/hagen Berg
Sint-Pieters-V.
Holle weg Lusbergplatz
32
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Gewone es, Wilde kardinaalsmuts, Tweestijlige meidoorn, Beklierde heggenroos, Wintereik, Maretak, Rode kornoelHaagbeuk, Eénstijlige meidoorn, Zomereik, Gewone esdoorn, Heesterpruim, … Rode kornoelje, Bosroos, …
(Deel)gemeente
Locatie
Houtig spectrum waarvoor de locatie belangrijk(st) is
Sint-Pieters-V.
Zwaan/Vrouwenbos
Haagbeuk, Gewone es, Mispel, Winterlinde, Beuk, Viltroos, Spaanse aak, Bosroos, …
Sint-Pieters-V.
Holle wegen Stroevenbos
Viltroos, Spaanse aak, Tweestijlige meidoorn,…
Sint-Pieters-V.
Bosrand Stroevenbos
Sint-Pieters-V.
De Voer
Teuven
Bos Gieveld
Spaanse aak, Struikheide, Haagbeuk, Beuk, Mispel,
Teuven
Bos nabij Driezenhof
Haagbeuk, Bastaardmeidoorn, Rode kamperfoelie, Wilde kardinaalsmuts, Spaanse aak
Teuven
Haag rond Driezenhof
Gele kornoelje, Grootvruchtige meidoorn
Teuven
Bos bij kasteel Teuven
Teuven
Bos Obsinnich
Teuven
Veursbos
Teuven
Graft bij Veursbos
Zoete kers
Teuven
Houtkant bij Sinnich
Bos- x Rossige wilg, Wilde peer, Zwarte els
Remersdaal Remersdaal Remersdaal Remersdaal Val-Dieu
Haagbeuk, Mispel, Bastaardmeidoorn, Spaanse aak, Rode kornoelje, Wilde kardinaalsmuts, Viltroos, … Tweestijlige meidoorn, Rode kornoelje, Beklierde heggenroos, Grootvruchtige meidoorn, …
Haagbeuk, Spaanse aak, Ruwe viltroos, Bosroos, Trosvlier, Tweestijlige meidoorn, Rode kornoelje, … Stijlroos of Bos- x Hondsroos? Wilde liguster, Winterlinde, Rode kornoelje, Gewone esdoorn, Trosvlier, Wilde appel, … Trosvlier, Gewone esdoorn, Spaanse aak, Zwarte els, Beuk, Tweestijlige meidoorn
Holle weg Rozengaarden/ Schijnheggenroos, Hondsroos var. andegavensis Pontus Kraakwilg, Schietwilg, Schiet- x Kraakwilg, Rossige wilg, De Gulp Zwarte els Kraakwilg, Grauwe x Rossige wilg, Eénstijlige meidoorn, Remersdaalbeek Beklierde heggenroos, … Trosvlier, Wilde kardinaalsmuts, Tweestijlige meidoorn, Mabeek Bosroos, Gelderse roos, … ‘Appelboom’ Zomerlinde Sart-les-Maines
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
33
4 Het inventarisatiegebied: d e g e m e e n t e V oe r e n 4.1 Geomorfologie, hydrologie en bodem
(naar www.voerstreek.be, Vandenabeele et al. 2004, Theunissen et al. 2004)) Honderd miljoen jaar geleden was de Voerstreek overspoeld door een ondiepe tropische zee (Mesozoïcum, ongeveer 250-65 miljoen jaar geleden). De huidige ondergrond van de Voerstreek is de zeebodem van toendertijd. Dieren en planten die in het zeemilieu van 100 miljoen jaar gelden leefden, zorgden voor de meest typische gesteenten die deze ondergrond vormen: kalk (ook krijt of mergel genoemd) en vuursteen (of silex). Toen de zee zich terugtrok, ontstonden door erosie van rivieren diepe dalen, die het huidige landschap zijn golvend karakter verleenden. Dat gebeurde onder invloed van de Alpiene bergvorming, die zo’n 20 miljoen jaar geleden begon. Toen werd de ondergrond van de Voerstreek enkele honderden meter omhoog gedrukt, waardoor de zee zich uit deze gebieden terugtrok. Daardoor ontstond een krijtplateau dat stilaan door regenwater en rivieren werd ingesneden. Tijdens de ijstijden –perioden met een veel kouder klimaat dan nu, waarvan de laatste ongeveer 10.000 jaar gelden eindigde- stroomde er veel meer water door de riviertjes. Vandaar de enorm brede dalen in verhouding tot de kleine waterlopen, of zelfs droogdalen, waar nu helemaal geen water meer door stroomt. Van west naar oost zijn de riviertjes van de Voerstreek:
De Berwijn, die in Moelingen in de Maas uitmondt De Voer, die aan de streek en aan drie dorpen haar naam geeft gegeven. Ze ontspringt in Sint-Pieters-Voeren, ontvangt in Sint-Martens-Voeren de Veurs en in ’s Gravenvoeren de Noorbeek. In Eijsden (Nl) mondt ze in de Maas uit. De Gulp, een bijrivier van de Geul. In Teuven stroomt ze de grens over naar Slenaken.
Al deze riviertjes hebben een flink verval en dreven in het verleden dan ook tal van watermolens aan. Sommige daarvan zijn nog (gedeeltelijk) bewaard. In het oosten van de streek worden deze waterlopen gevoed door bronnen, die eertijds ook van belang waren voor de drinkwatervoorziening van de plaatselijke bevolking.
34
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 6. De Berwijn te Moelingen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
Foto 7. De Noorbeek in Altenbroek. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
35
Voor Vlaanderen is de Voerstreek het gebied dat het hoogst boven zeeniveau en tegelijk ook het verst van de zee verwijderd ligt. Dat merk je al een beetje aan het plaatselijke klimaat. Ofschoon de zomers er even warm zijn, begint het voorjaar wat later en zijn er in de winter meer koude dagen, dus een wat meer continentaal klimaat dan in het westen. Tegelijk ook wat meer zuidelijk en dat geldt vooral voor de zon beschenen hellingen van de valleien. In tabel 5 zijn de gesteentelagen weergegeven die op het grondgebied van Voeren voorkomen en die nog zichtbaar zijn, gerangschikt in een geologische tabel. Miljoen jaar Nu Kwartair 1,75 Tertiair 37 65 70
Leem Maasafzetting Zand Vuursteen Kalk(mergel)
75
Klei/vaalser groenzand
83
Zand
Zandsteen Kalksteen Zandsteen
Krijt 86 Jura 203 Trias 250 Perm 295 315 Karboon 340 Devoon 375
Voeren en zijn omgeving maken deel uit van een dalenlandschap, een vlak gebied dat opgebouwd is uit zacht hellende, oorspronkelijk in zee afgezette lagen. Hierin hebben waterlopen en afvloeiend regen- en smeltwater dalen uitgeschuurd. Tijdens de ijstijden maakte het westen van de Voerstreek deel uit van het uitgestrekte Maasdal dat opgevuld werd met dikke grindlagen en steenpuin. En nog later dekte leem (löss), die door de ijskoude winden werd aangevoerd, het landschap toe. Ook hierop greep de erosie in. In de Voerstreek en haar wijde omgeving zijn de meeste dalen asymmetrisch: de oost- en noordhellingen zijn over het algemeen steil en bebost, terwijl de zuidelijke en westelijke hellingen zachter en vlakker zijn. Daarom vind je daar o.a. meer akkerbouw. Dat is een gevolg van de ijstijden toen de west- en zuidhellingen meer sneeuw kregen en minder rechte zonbestraling dan de noord- en oostflanken, die door de zuiderzon meer werden opgewarmd. Het afvloeiende smeltwater werkte langer en overvloediger in op de zuid-west-hellingen, die bijgevolg langer en meer erodeerden. In de streek komen nogal wat droogdalen voor. Een droogdal is een dal waarin alleen bij overvloedige regen of bij smeltende sneeuw een beekje vloeit. Je vindt ze vooral in gebieden met kalkhoudende ondergrond, omdat die gekenmerkt wordt door een grote doorlaatbaarheid. Het regenwater dringt snel door de poreuze grond tot op de quasi ondoordringbare (klei-)laag, in de Voerstreek het Vaalser groenzand. De droogdalen werden tijdens en onmiddellijk na de ijstijden gevormd, doordat de ontdooide bovenlagen op de bevroren ondergrond (permafrost) gingen schuiven. Beken water voerden het ontdooide puin naar het dal. Nadat de ondergrond echter helemaal ontdooid was, drong het water door 36
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
het krijtgesteente en verdroogde de dalbodem. Mooie voorbeelden van droogdalen zijn te zien bij de bovenlopen van de Voer (Sint-Pieters-Voeren) en het Veursdal (Sint-Martens-Voeren). Ook het golfplatenreliëf kan door ondergrondse waterafvoer worden verklaard. Steile hellingen zijn vaak golvend, in de laagten is er geen waterloop. Daar werd kalk in de bodem door de ondergrondse waterafvoer opgelost, zodat de bovenste lagen langzaam gingen inzakken. Zo ontstaan ook dolines, kom- en trechtervormige verzakkingen als gevolg van de oplossing door koolzuurhoudend water van de kalk in de ondergrond (‘karstverschijnselen’). Het regenwater zoekt zich door de leemlaag en via diaklazen (spleten in het krijt) een weg en vormt zo holten waarin de bovenliggende tertiaire en kwartaire sedimenten wegzakken. De holten kunnen een diameter hebben van enkele tot tientallen meters. Mooie voorbeelden van dolines komen voor in de omgeving van Driessen (Teuven), het Vrouwenbos, de Plank, Ulvend (Sint-Martens-Voeren), het Veursbos en Rullen (Sint-Pieters-Voeren). De leemlaag (löss) die de hevige winden tijdens de laatste ijstijd (tot ca. 10.000 jaar geleden) meevoerden bedekte de streek met een laag waarvan de dikte varieert tussen 2 en 4 m. Vanaf ’s-Gravenvoeren naar het oosten toe is die laag veel dunner. Op de steilere hellingen werd ze overigens weggespoeld en afgevoerd naar de dalen en smalle plateaus. Soms zorgt ze zo voor onbegrepen reliëfvormen. Op vele plaatsen lijken de steile hellingen wel uit trappen te bestaan: taluds die horizontaal evenwijdig lopen met de hoogtelijnen. Steile stroken, vaak met struiken begroeide delen wisselen af met zacht hellende plateaus. Bij de ontginning van het hellingbos zorgden de begroeide perceelsgrenzen ervoor dat de grond niet dieper wegspoelde. Zo werden de bovenliggende en onderliggende percelen (akkers) minder steil en het jonge houtgewas uit de grachtkant kon voor allerhande doeleinden worden gebruikt. Zo’n steile cultuurtaluds worden ‘graften’ genoemd. Ook holle wegen zijn het resultaat van afvloeiend regenwater. Ze ontstonden door het wegspoelen van het wegdek daar waar de boeren eeuwenlang met paard en kar de helling opreden van hun boerderij in het dal naar de akkers op het plateau. De vorming van holle wegen is zo het resultaat van de gecombineerde werking van stroomerosie, afschuivingen van grond door afstromend regenwater en het afbladeren van krijtgesteente o.i.v. vorstwerking. Die uitholling kon des te gemakkelijker gebeuren doordat de metersdikke bovenlaag uit löss bestond en die fijne leem erg gemakkelijk wegspoelt als hij niet begroeid is. De steile zijwanden in de holle wegen behoren tot de waardevolste biotopen voor flora en fauna van de Voerstreek. De das graaft er erg graag zijn burchten. Ook het spectrum aan autochtone bomen en struiken van de holle wegen is bijzonder groot en minstens even belangrijk als dat van de eigenlijke bossen. Op diverse plaatsen zijn de gesteenten van de Voerstreek aan de oppervlakte te bekijken. Kalk (krijt, mergel) is een zacht, fijnkorrelig gesteente met verspreide silexbanken waarin ook fossielen voorkomen zoals belemnieten, zeeëgels, koralen en schelpen. Voor de exploitatie als bouwmateriaal was de mergel in Voeren te zacht. Hij bevatte ook te veel klei, zand en silexstenen. Deze kalk werd wél gebruikt om de akkers te ‘mergelen’. De mergkuilen zijn nog her en der in de bovenste helft van de dalflanken te ontwaren. De dikke kalklaag (‘Gulpense kalk’) is goed waar te nemen onder bijvoorbeeld het Vrouwenbos in Sint-Martens-Voeren, in de omgeving van De Plank en onder Gieveld (Teuven). Kalktuf of bronnensteen wordt afgezet door kalkrijk bronnenwater doordat, eenmaal in contact met lucht, het calciumcarbonaat uit het water zich in dunne laagjes vastzet op allerhande materialen. Vaalser Groenzand. Onder het krijtmassief zit het Vaalser Groenzand, een glauconietrijk zand. Het grondwater dat op die laag botst, zoekt zijn uitweg in de vorm van tal van bronnen. Dat gebeurt vooral aan de bovenloop van de Noorbeek, in het Veursdal bij het gehucht Kwinten en in de vallei van de Gulp. Tertiair kwartshoudend, fijn zand (van maritieme oorsprong), Oligoceen, ca 38-24 miljoen jaar geleden) heeft ooit in dikke lagen deze streken bedekt. Het is alleen in grote dolines overgebleven. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
37
Vuursteen. Zo’n 70 miljoen jaar geleden werd de ‘Gulpense kalklaag’ nog bedekt met de ‘formatie van Maastricht’, een tufkrijtafzetting. Die verdween echter in latere geologische perioden door oplossing en erosie. Alleen de hardste vuursteenknollen, ingepakt in een omhulsel van roodbruine tot okerkleurige verweringsklei bleven over. ‘Versilexing’ gebeurt ook door inwerking van kiezelzuur in de kalklagen. De dikke pakken vuursteen waartussen de kalk is opgelost worden ‘vuursteeneluvium’ genoemd. De pakketten kunnen 10 tot 15 m dik zijn en komen voor in de ondergrond van alle heuveltoppen van onder andere Hoogbos in ’s Gravenvoeren, het Vrouwenbos in Sint-Martens-Voeren en Rullen in SintPieters-Voeren. Vuursteen vinden we ook terug in de traditionele huizenbouw als sokkel (stoel) bij vakwerkbouw of als volledige muren (meestal smalle zijgevels). Silex werd en wordt ook nog gebruikt als wegverharding en bermversteviging. In de voorhistorie (Meso- en Neolithicum, van ca 135.000 j. tot 2500 j. v. Chr.) was silex de grondstof voor allerhande gereedschap. Löss. Deze okerkleurige, vruchtbare grondsoort, die uiterst fijnkorrelig is en zijde-achtig aanvoelt, bedekt praktisch de hele Voerstreek. Dit fijne materiaal werd door de wind afgezet tijdens de jongste ijstijd (tot ca 10.000 jaar geleden) waarin brede rivierdalen en zelfs de hele Noordzee soms droog kwamen te staan en het (zee)bodemstof kon opgeblazen en meegevoerd worden. De leem van ter plaatse, vermengd met gekapt stro en dierlijke urine werd gebruikt bij de traditionele vakwerkbouw om het ‘vitselwerk’ op te vullen en af te dekken. Grind. De Maasterrassen reiken in de Voerstreek tot net oostelijk voorbij de dorpskom van ’s-Gravenvoeren. Het Maasgrind dat je hier in de ondergrond kan aantreffen werd afgezet tijdens de voorbije ijstijden. Het bestaat hoofdzakelijk uit afgerond (afgesleten) materiaal van harde gesteenten zoals zandsteen en kwartsiet met daartussen ook nog hoekig puin van silex. Dit laatste is waarschijnlijk afgevoerd puin van de steile noordhelling van het Voerdal. In Sint-Martens-Voeren komen de oude Carboonlagen ondiep voor en zo’n vijf kilometer zuidelijker, in het dal van de Berwijn werden deze zandsteenlagen in echte groeven ontgonnen. Dat gebeurde ook 10 km naar het oosten, in de streek van Moresnet. In Moelingen en ’s-Gravenvoeren zijn we in vogelvlucht maar zo’n drie kilometer verwijderd van de Maaskalksteengroeven (‘blauwe steen’) van Berneau. In ver vervlogen tijden maakte de mens ook dankbaar gebruik van de vaak grote, onregelmatige blokken die op veel plaatsen ondiep of aan de oppervlakte voorkomen: zoetwaterkwartsieten, gevormd in de tertiaire zandlagen. Vaak zijn ze de enige resten uit die lagen. Met de tijd verbeterde het vervoer en kwam het bouwmateriaal van verder: Maastrichtersteen (de gele ‘mergel’) van zo’n tien kilometer noordwaarts, de Maaskalksteen van verdere, betere lagen. Stilaan kwam daar ook het meer exotische materiaal van de huidige tijd bij, vooral ‘petit granit’ (een andere soort ‘blauwe steen’) en Famenniaan-zandsteen.
4.2 Geschiedenis van het grondgebruik 4.2.1 Algemeen
(naar Vissers & Sweron 2000) De Voerstreek is al van oudsher bewoond. Op diverse plaatsen werden prehistorische vondsten gedaan, die op een bewoning van ca. 3000 v. Chr. wijst. Of deze bewoning continu tot in de Romeinse periode heeft standgehouden, is evenwel niet geweten. In de 2de eeuw ontstond in ‘s –Gravenvoeren een villa, wat door de nabijheid van de belangrijke stad Tongeren te verklaren valt. Vanaf het midden van de 5de eeuw maken de Franken zich meester van de streek. Onder de Karolingers lag Voeren vlak bij het bestuurlijke centrum, Aken. Er was in Voeren een Karolingisch hof. Na de dood van Karel de Grote brokkelde de eenheidsstructuur van zijn rijk geleidelijk af en viel het uiteen in vele kleine vorstendommen, die enkel nog theoretisch afhingen van de Duitse keizer. Rond 38
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
1200 hoorden de dorpen Teuven en Remersdaal bij het hertogdom Limburg, dat het noordoosten van de huidige provincie Luik omvatte. Moelingen, ’s-Gravenvoeren en Sint-Martens-Voeren waren dan weer een onderdeel van het Land van Dalhem. Tot 1080 lag het centrum van dit graafschap waarschijnlijk in ’s-Gravenvoeren, waarna het overging naar Dalhem zelf, waar een nieuwe burcht werd gebouwd. SintPieters-Voeren tenslotte werd vanaf 1242 bestuurd door de Duitse Orde. Vanaf de 13de eeuw groeide echter de invloed van de hertogen van Brabant, die uiteindelijk hun gezag definitief over de streek zouden vestigen. Enkel Sint-Pieters-Voeren bleef tot het einde van het Ancien Régime rechtstreeks van de Duitse Orde afhankelijk. Het nabijgelegen Maastricht vormde tijdens de godsdienstoorlogen van de 16de eeuw de inzet van heel wat militair vertoon, waardoor de streek herhaaldelijk geconfronteerd werd met krijgsverrichtingen. De Vrede van Munster in 1658, waarmee deze oorlog beëindigd werd, zal – zonder dat men er zich op dat ogenblik bewust van was – voor de streek verstrekkende gevolgen met zich meebrengen. Op dat ogenblik wordt immers de grens tussen het huidige België en Nederland vastgelegd, al werden er met het verdrag van Fontainebleau van 1785 correcties aangebracht die vooral bij Voeren ingrijpend waren. De Voerense gemeenten bleven tot het katholieke Spaanse koninkrijk behoren, terwijl de meer noordelijk gelegen dorpen, die gedeeltelijk in protestantse handen waren, tot het toekomstige Nederland zouden behoren. Wanneer op het einde van de 18de eeuw de Franse troepen onze streken veroveren, wordt deze scheiding met Nederland bevestigd. Voeren wordt ingedeeld bij het departement van de Ourthe, dat later tijdens het Hollandse Bewind, zal omgevormd worden tot de provincie Luik. In 1839, na de onafhankelijkheid van België, wordt Nederlands Limburg, waar Voeren aan grensde, bij Nederland gevoegd. Hierdoor wordt de oude departementsgrens nu de staatsgrens. De taalgrens ligt echter iets meer zuidelijk, waardoor Voeren geïsoleerd komt te liggen in de Franstalige provincie Luik. Meteen is de kiem gelegd voor de taalconflicten die vanaf de jaren zestig van de twintigste eeuw opduiken. Deze bron van discussie wordt in 1963 nog versterkt wanneer de zes Voerense gemeenten overgeheveld worden naar de Vlaamse provincie Limburg. In de loop der eeuwen is Voeren steeds een landbouwstreek gebleven, waarin zich slechts in zeer beperkte mate enige industriële activiteit ontwikkelde. De akkerbouw, die vroeger overal het landbouwwezen overheerste, heeft wel plaats moeten ruimen voor de veeteelt, terwijl sinds enkele jaren ook de fruitkweek aan belang toeneemt. De laatste jaren speelt echter ook het toenemende toerisme een steeds belangrijkere rol als bron voor tewerkstelling.
4.2.2 Bossen, houtkanten, hagen, houtgebruik
(naar boswachter Alex Zeevaert, mondelinge mededelingen 2006) Tot omstreeks 1960 werden alle bossen in Voeren als middelhoutbos beheerd. Op het einde werd het hakhout in vrij lange omlooptijden gekapt, namelijk om de 16-18 jaar. Vroeger was dat meestal iets frequenter, namelijk in omlooptijden van 12 à 18 jaar. Er was een duidelijke voorkeur voor hakhout van eik (Winter- en Zomereik), Beuk, Gewone es, Zoete kers en Gewone esdoorn. Deze soorten waren vrij duur en werden afzonderlijk verkocht. Alle omtrekken kleiner dan 60 cm werden als brandhout verkocht. Grotere omtrekken van deze soorten werden voor andere doeleinden verkocht aan gespecialiseerde opkopers. Het brandhout bleef ofwel binnen de gemeente, maar werd ook veelvuldig in Aubel verkocht. Soorten als berk, Hazelaar en Wilde lijsterbes waren minder in trek als hakhout, behalve dan voor de bakkerijen, die licht hout prefereerden voor hun bakovens. Het lichte hout gaf snel hitte wat wenselijk was voor de bakovens. In Voeren waren er omstreeks 1970 nog vijf houtbakkerijen. Hout van meer dan 60 cm omtrek werd aan gespecialiseerde opkopers verkocht. Vooral Zoete kers en Gewone esdoorn waren specialiteiten van de streek. Er waren specifieke opkopers die het hout als meubelhout voor Italië en Indië verkochten. In de Voerense bossen vallen de boomvormige Wilde lijsterbes en dikke Ruwe berken op in vergelijking met de rest van Vlaanderen. Vermoedelijk zijn de dikste bomen van die soorten sinds 1960 ongehinderd w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
39
kunnen uitgroeien, sedert het wegvallen van het hakhoutbeheer. Er worden lijsterbessen aangetroffen met omtrekken tot 150 cm en berken met omtrekken tot 190 cm. Volgens een regressie tussen bomen met gekende leeftijd en stamdikte stemmen die stamdiktes perfect overeen met het tijdstip van het wegvallen van het hakhoutbeheer. De houtkanten werden niet door Bos & Groen beheerd en de kaptijden waren er veel onregelmatiger. Uit afgezaagde stammen van diverse soorten waarvan we tijdens de inventarisatie jaarringen konden tellen konden we vaststellen dat de meeste houtkanten niet meer afgezet waren in de laatste 40-50 jaar. Ook de knotbomen op weideranden zijn de laatste decennia zeer onregelmatig beheerd. Enkele mondelinge getuigenissen maakten duidelijk dat bepaalde knothaagbeuken 30 jaar (Veurs) en 57 jaar (Schoppem) niet meer geknot waren. Het systeem van gevlochten hagen is in de Voerstreek heel bijzonder. Hier kwamen tot voor kort zogenaamde ‘getuinde hagen’ voor. Boswachter Alex Zeevaert wist ons het systeem nog precies uit te leggen en kent ook nog enkele namen van personen die zelf nog hagen ‘getuind’ hebben. Meer details zijn uitgelegd bij de soortbesprekingen van Haagbeuk en Eénstijlige meidoorn, in het hoofdstuk 6.
4.2.3 Cultuurhistorische bomen
De Voerstreek is niet alleen rijk aan autochtone struiken en bomen. Ook bepaalde monumenten als kapelletjes en kruisen zijn vaak begeleid van merkwaardige of opvallende bomen. Meest opvallend in Voeren zijn een aantal kruisen die begeleid zijn van eiken, haagbeuken, essen, beuken, … Vissers & Sweron (2000) vatten de historiek van deze kruisen kort samen. De kruisen blijken een oude traditie. Ze werden meestal op kruispunten opgesteld. Een aantal van deze kruisen worden al op 18de-eeuwse kaarten vermeld. Van de oudere kruisen zijn enkel de stenen exemplaren bewaard. Het kruis aan het gemeentehuis van Moelingen buiten beschouwing gelaten, zijn het allemaal ongelukskruisen. Een voorbeeld hiervan is het Lynot kruis uit 1598 aan de weg van Warsage naar Schoppen. Ze zijn bijna allemaal in kalksteen vervaardigd en gelijken op kruisen die men op kerkhoven aantreft. Van meer recente datum zijn de houten en metalen kruisen. Ze dateren bijna integraal uit de tweede helft van de 19de eeuw of van rond de eeuwwisseling. Van de gesmede ijzeren kruisen zijn er een aantal identiek. Ze werden rond 1902 vervaardigd door een smid uit ’s Gravenvoeren, H. Goessens. De overige gesmede kruisen zijn eenvoudiger van vorm. Daarnaast bleven ook een drietal gietijzeren veldkruisen bewaard die in dezelfde vorm ook als kerkhofkruis voorkomen. De 11 kapellen en 59 geregistreerde kruisen die ’s Gravenvoeren rijk is, kregen de laatste jaren de verzorgende aandacht van de plaatselijke stichting ‘Kruisen en Kapellen ’s-Gravenvoeren’. Het ontstaan van de Sint-Annakapel zou teruggaan op een boomlegende. De kapel zou opgericht zijn op de plaats van een heilige boom. Later werd aan deze boom een Sint-Annabeeld, geschonken door Pepijn de Korte, opgehangen. Diens echtgenote kwam er een goede bevalling afsmeken en uit dankbaarheid liet haar zoon, Karel de Grote, er later deze kapel oprichten. De Sint-Annakapel is een zeer oude bidplaats, die reeds in de 15de eeuw vermeld wordt. Op de open driehoekige ruimte voor de kapel zou het hooggerecht van Voeren vergaderd hebben. In 1641 werd de kapel herbouwd. Haar huidig uitzicht kreeg de Sint-Annakapel in 1815. De datering op het driehoekig houten fronton boven de gecementeerde voorgevel is in de loop der jaren onleesbaar geworden.
40
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto’s 8 en 9. Jonge es met ernaast geplaatst smeedijzeren kruis te Reesberg, Remersdaal. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
Foto’s 10 en 11. Knotbeuk-kruisbeuk langs holle weg te Reesberg, Remersdaal. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
41
4.3 Karakteristieken van de ecoregio’s en ecodistricten, fytogeografie
(naar http://www.inbo.be/content/page.asp?pid=GEB_ECO_start, 21/02/2007) De Voerstreek behoort tot twee verschillende ecoregio’s (zie kaart 2). Het meest westelijke gedeelte, in praktijk vooral de deelgemeente Moelingen, maar ook een deeltje van ’s Gravenvoeren, worden tot de ecoregio van krijt-leemgebieden gerekend. Het oostelijke, grootste gedeelte wordt tot de ecoregio van de krijtgebieden gerekend. Binnen de ecoregio van de krijt-leemgebieden worden drie ecodistricten onderscheiden. Voor de Voerstreek is alleen de derde, het Lemig Maasterassendistrict van belang. Binnen de ecoregio van de krijtgebieden wordt slechts één ecodistrict onderscheiden, namelijk het Voerens krijtdistrict. De aanleiding tot het onderscheiden van beide ecoregio’s en ecodistricten is reeds grotendeels verklaard door de geologie en geomorfologie van paragraaf 4.2. Een aspect waar nog niet nader op ingegaan is, is de hoogteligging van de Voerstreek, die aanzienlijk hoger ligt dan de rest van Vlaanderen. In de Voerstreek wordt een kritische hoogteligging overschreden, waardoor zich vanaf hier een duidelijker Midden-Europees karakter in de flora laat gevoelen. Tanghe (1975) rekent de Voerstreek fytogeografisch dan ook tot het Middeneuropees domein (IB), de Baltisch-Rijnlandse sector (IB1), het Ardens district (IB1x) en het Herve-onderdistrict (IBIx2). De Voerstreek wordt er onder het Land van Herve beschreven. De Voerstreek wordt er expliciet genoemd omwille van ‘zijn overblijfselen van het oorspronkelijke woud, in de Voerstreek van Wezet tot Eynatten’. De bossen worden er als volgt getypeerd: ‘Op de min of meer uitgeloogde zure leembodems behoren de bossen tot verschillende gemeenschappen van gedegradeerd eikenbos dat als hakhout uitgebaat wordt: Eiken-Haagbeukenbos met veel berk of het gemengd eikenbos van zure mull met Gele dovenetel (Lamium galeobdolon) en Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum); zuur Eiken-Haagbeukenbos met Wilde kamperfoelie (Lonicera periclymenum), Valse salie (Teucrium scorodonia), Witte veldbies (Luzula luzuloides) en dikwijls met veel Grote veldbies (Luzula sylvatica). Het zure zomereikenbos met Bochtige smele (Deschampsia flexuosa) en Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus), eventueel met veel Adelaarsvaren (Pteridium aquilinum) of Pijpestrootje (Molinia caerulea) vindt men op de armste substraten, de zandige leem met veel silex, het Tertiair zand of de lei-zandsteenlagen. Daarentegen bestaan de bosresten op krijtverweringsgronden meestal uit gemengd hakhout, rijk aan Haagbeuk (Carpinus betulus), nu eens typisch met Lieve-vrouw-bedstro (Galium odoratum), dan weer vochtiger met Speenkruid (Ranunculus ficaria). Wanneer het kalkhoudend moedergesteente ondiep zit verschijnen in deze bossen thermofiele, min of meer kalkminnende soorten. Het Land van Herve bezit, buiten zijn bossen en bemeste graslanden, nog relicten van heidevegetaties met Struikheide (Calluna vulgaris), Kruipbrem (Genista pilosa), Stekelbrem (G. anglica), enz…, gebonden aan de zand- en leisteenruggen, evenals fragmenten van halfnatuurlijke graslanden op siliceuze of krijtbodem. Het meest bijzondere zijn nochtans de zinkvegetaties, de graslanden die het mijnstort van oude lood- en zinkmijnen koloniseren (Plombières, La Calamine). Tussen de dominerende grassen, Fijn schapengras (Festuca filiformis) en Gewoon struisgras (Agrostis capillaris), herbergen deze zinkgraslanden indicatoren voor zware metalen, metallofyten, zoals Zinkviooltje (Viola calaminaria), Zinkboerenkers (Thlaspi caerulescens subsp. calaminare), Engels gras (Armeria maritima var. halleri), Zinkveldmuur (Minuartia verna var. hercynica)’. Tanghe (1975) schetst verder het fytogeografisch spectrum van het Herve-onderdistrict als volgt: 42
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Het eu-atlantisch element is afwezig en het subatlantisch element is zwak vertegenwoordigd; heiden: Stekelbrem (Genista anglica) (lok.), Gewone dopheide (Erica tetralix) (lok. Z); bossen: Hulst (Ilex aquifolium) (constant en talrijk). Het Middeneuropees element is vrij talrijk vertegenwoordigd in de flora van de bosrestanten: Amandelwolfsmelk (Euphorbia amygdaloides) (z), Gele anemoon (Anemone ranunculoides), Christoffelkruid (Actaea spicata) (z), Gele monnikskap (Aconitum lycoctonum) (zz), Wilde appel (Malus sylvestris), Knikkend nagelkruid (Geum rivale) (z), Trosvlier (Sambucus racemosa), Rode kamperfoelie (Lonicera xylosteum) (zz), Lieve-vrouw-bedstro (Galium odoratum) (z), Boswalstro (Galium sylvaticum) (zz), Zwartblauwe rapunzel (Phyteuma nigrum) (z), Witte rapunzel (P. spicatum) (z), Schaduwkruiskruid (Senecio ovatus), Kranssalomonszegel (Polygonatum verticillatum) (z), Reuzenzwenkgras (Festuca altissima) (z), Bergbeemdgras (Poa chaexii) (z). Het submediterraan en steppe-element is over het algemeen weinig duidelijk, maar op dagzomend krijt vrij sterk uitgesproken; hakhout en struwelen: Bosrank (Clematis vitalba), Wegedoorn (Rhamnus catharticus) (z), Gele kornoelje (Cornus mas) (zz), Wilde liguster (Ligustrum vulgare), Donderkruid (Inula conyzae) (z), Mannetjesorchis (Orchis mascula), Bleek bosvogeltje (Cephalanthera damasonium) (zz); droge graslanden: Ruig viooltje (Viola hirta), Geel zonneroosje (Helianthemum nummularium) (z), Kuifvleugeltjesbloem (Polygala comosa), Franjegentiaan (Gentianella ciliata) (zz), Witte engbloem (Vincetocicum hirundinaria) (zz), Kleine steentijm (Acinos arvensis) (z), Echte gamander (Teucrium chamaedrys) (zz), Aarddistel (Cirsium acaule), Bijenorchis (Ophrys apifera) (z), Vliegenorchis (O. insectifera) (z), Bruine orchis (Orchis purpurea) (z), Soldaatje (O. militaris) (zz), Poppenorchis (Aceras anthropophorum) (zz), Gevinde kortsteel (Brachypodium pinnatum), Bergdravik (Bromus erectus). Het boreaal element is afwezig, maar het subboreaal element is vertegenwoordigd, ofwel door enkele weinig indicatieve bosplanten zoals Bospaardenstaart (Equisetum sylvaticum) en Dalkruid (Maianthemum bifolium), ofwel door Moerasviooltje (Viola palustris), Waterdrieblad (Menyanthes trifoliata), Zwarte zegge (Carex nigra), Sterzegge (Carex echinata) (z) en Snavelzegge (C. rostrata) (zz). Qua fytogeografische plaatsing heeft Tanghe zich overigens geschikt naar de kartering van de fytogeografie van de Atlas van België, maar neigt hijzelf naar een andere opvatting, wat hij verwoordt in de paragraaf over de fytogeografische plaats: ‘Als gevolg van de sterke verwering van de oppervlakkige krijtlagen en het voorkomen van relictuele leemafzettingen, vertoont het Land van Herve in zijn flora niet het zeer eigen karakter van zijn geologie, die Massart (1910) er toe bracht deze streek in een zelfstandig ‘Krijtdistrict’ onder te brengen. Onafgezien van de eigen trekken van het cultuurlandschap, vertoont het Land van Herve plantenaardrijkskundig duidelijke verwantschap met de Condroz. Dit komt duidelijk tot uiting op de kaart 19B en verrechtvaardigt de aansluiting bij een hoofdzakelijk door kalk gekenmerkt Maasdistrict in de zin van De Langhe et al. (1967) of Tournay (1968). Deze indeling is te verkiezen boven de opvatting die voor de Atlas werd aangenomen en die aan het Land van Herve dezelfde hiërarchische rang toekent als aan het Ardens-Eifels onderdistrict’.
4.4 Syntaxonomie van de struwelen en de bossen in de Voerstreek
Inleiding De struwelen en bossen van de Voerstreek zijn zeer schaars met klassieke vegetatie-opnamen bemonsterd. Bij de recentste typologie van de bossen in Vlaanderen, op basis van de kruidachtige vegetatie (Cornelis et al. 2007) wordt dan ook vooral gebruik gemaakt van Nederlandse opnamen uit Zuid-Limburg. Het lijkt dan ook logisch naar de typologie van de Vegetatie van Nederland terug te grijpen voor een klassieke syntaxonomische behandeling. Daarnaast proberen we deze indeling te toetsen aan de niet sterk syntaxonomische typologie van Cornelis et al. (2007). Tijdens het veldwerk voor dit rapport werden nauwelijks klassieke vegetatie-opnames gemaakt. Voor w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
43
enkele bijzondere situaties werd toch wat tijd vrijgemaakt. De opnames waren vooral gericht op het documenteren van zeldzame autochtone soorten als Zuurbes (Berberis vulgaris), Winterlinde (Tilia cordata), Kraagroos (Rosa agrestis), Schijnheggenroos (Rosa subcollina), Stijlroos (Rosa stylosa), Struikheide (Calluna vulgaris) en Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus). Daarnaast werden de bostypes Stellario-Carpinetum en Luzulo-Fagetum, die zeer uitzonderlijk zijn in Vlaamse context, eveneens enkele keren opgenomen, om dit bostype beter te documenteren. Deze opnames (in tiendelige schaal Londo 1975) worden gebruikt als illustratie bij de bespreking. Het betreft in totaal drie struweelopnames, 9 bos(rand)opnames en één kapvlakte-opname. Struwelen Tabel 6 toont enkele klassieke vegetatie-opnamen (tiendelige schaal Londo 1975) van struwelen in de Voerstreek. Opnamenummer
1
2
3
Kensoorten van de Rhamno-Prunetea (Klasse der Doornstruwelen) Prunus spinosa
Sleedoorn
p2
Cornus sanguinea
Rode kornoelje
r1
Sambucus nigra
Gewone vlier
p2
Crataegus monogyna
Eénstijlige meidoorn
7
2
Clematis vitalba
Bosrank
r1
r1
Euonymus europaeus
Wilde kardinaalsmuts
r1
Bryonia dioica
Heggenrank
r1
Rosa canina andegavensis
Hondsroos
r1
Rosa canina canina
Hondsroos
Rosa canina dumalis
Hondsroos var. Dumalis
3
Rubus ulmifolius
Koebraam
5
Humulus lupulus
Hop
p1 r1
Berberis vulgaris
Zuurbes
r1
Rosa agrestis
Kraagroos
Ribes uva-crispa
Kruisbes
r1
r2
4 4
p1
r1
Kensoorten van het Berberidion vulgaris (Liguster-verbond)
p2 r1
Differentiërende soorten van het Carpino-Berberidenion Corylus avellana
Hazelaar
Clematis vitalba
Bosrank
r1
Fraxinus excelsior
Gewone es
p2 1
Carpinus betulus
Haagbeuk
Prunus avium
Zoete kers
r1
Hedera helix
Klimop
a2
Brachypodium sylvaticum
Boskortsteel
p1
Geum urbanum
Geel nagelkruid
p1
Poa nemoralis
Schaduwgras
Lamium galeobdolon
Gele dovenetel
44
r4 r1 r1
r4
p2
m4 p1
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Kensoorten van het Orchio-Cornetum (Associatie van Hazelaar en Bruine orchis) Rosa arvensis
Bosroos
r1
Dauwbraam
p2
Constante soorten van het Orchio-Cornetum Rubus caesius
Diff. Soorten van het Orchio-Cornetum t.o.v. alle andere struwelen Brachypodium sylvaticum
Boskortsteel
p1
Hedera helix
Klimop
a2
Poa nemoralis
Schaduwgras
Lamium galeobdolon
Gele dovenetel
p1
Aegopodium podagraria
Zevenblad
m4
Alliaria petiolata
Look-zonder-look
p1
Anthriscus sylvestris
Fluitenkruid
r1
Arrhenatherum elatius
Gewone glanshaver
m4 p1
Brachythecium rutabulum
Gewoon dikkopmos
Calystegia sepium
Haagwinde
Chaerophyllum temulum
Dolle kervel
Chelidonium majus
Stinkende gouwe
Crataegus x media
Eén- Tweestijlige meidoorn r1
Cytisus scoparius
Gewone brem
Dactylis glomerata
Gewone kropaar
Deschampsia cespitosa
Ruwe smele
r1
Dryopteris filix-mas
Mannetjesvaren
p2
Elymus repens
Kweek
p1
Festuca rubra
Rood zwenkgras
p1
Galium aparine
Kleefkruid
p1 a2 a2
Glechoma hederacea
Hondsdraf
a1 p1
Heracleum sphondylium
Gewone berenklauw
r1
Holcus lanatus
Gestreepte witbol
Hypericum dubium
Kantig hertshooi
Lamium album
Witte dovenetel
Lolium perenne
Engels raaigras
Milium effusum
Bosgierstgras
p1
Quercus robur
Zomereik
1
Ranunculus acris
Scherpe boterbloem
Rosa subcollina
Schijnheggenroos
Rubus fruticosus
Gewone braam
p2 3
Silene dioica
Dagkoekoeksbloem
p1 p1
Solanum dulcamara
Bitterzoet
p2 m4
Overige soorten
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
.1
p1 p2
.1 p1 p1
r1
r1 p1
p1
p1 r1 p1 r1 p1
p1
r1 r1
p1
45
Stellaria holostea
Grote muur
a2 a2
Stellaria media
Gewone vogelmuur
p1
Torilis japonica
Heggendoornzaad
p1
Trifolium repens
Witte klaver
r1
Ulmus minor
Gladde iep
p2
Urtica dioica
Grote brandnetel
2
Vicia sepium
Heggenwikke
r1 5
9
p1 1
2
3
Tabel 6. Vervolg Opnamenummer
az 6100401
az 6100913
bo/hd
Opnamenummer
1
2
3
Totale bedekkking
100
100
100
Boomlaag
0
25
0
Struikbedekking
100
50
100
Kruidbedekking
40
60
100
Moslaag
1
1
0
Strooisel
50
50
50
Datum
2-Oct-06
9-Oct-06
9-May-07
Bodem
kalkrijke leem
kalkrijke leem
leem op vuursteeneluvium
H&e
microreliëf
45°ZO
30°W
Landschapselement
Niet meer geschoren haag
struweel op steilhelling holle weg
verwilderde haag op graft
Locatie
Schoppem, Sint-Martens-Voeren
Rozengaarden Remersdaal
s Gravenvoer, ZO van StAnnakapel
Oppervlakte
50 x 1 m
50 x 1 m
100 x 2 m
Syntaxonomie
Orchio-Cornetum
Orchio-Cornetum
Pruno-Crataegetum
De struwelen van de Voerstreek op relatief droge grond zijn rijk aan leem- en kalkminnende soorten. Op basis van de Tansley-opnames die de standaard in dit rapport zijn, zijn ze evenwel moeilijk syntaxonomisch te beoordelen, omdat de klemtoon hier toch vooral op de houtige soorten ligt en de kruidlaag vooral bemonsterd wordt in functie van oud bos-indicatoren. Zelfs indien de kruiden wél volledig bemonsterd worden zijn vele locaties slechts op klasse-, orde- of verbondsniveau te benoemen. Haagsnoei, herbicidengebruik, begrazing van graften, bemesting van het aangrenzende grasland beperken het voorkomen van kruiden in deze struwelen. Bij heel veel struwelen moeten we ons dan ook beperken tot de aanduidingen Rhamno-Prunetea (Klasse der doornstruwelen), Prunetalia spinosae (Sleedoorn-orde) of Berberidion (Liguster-verbond). In het cultuurlandschap van de plateaus met een duidelijk leemdek zijn de struwelen (vooral geschoren hagen) soortenarmst en in de ondergroei komen nitrofiele soorten voor die de aanduiding Carpino-Prunion (Verbond van Sleedoorn en Meidoorn) en Pruno-Crataegetum (Associatie van Sleedoorn en Eénstijlige meidoorn) bewerkstelligen. Opname 3 van tabel 6 toont een vegetatie met de zeldzame Kraagroos (Rosa agrestis). Deze is weliswaar karakteristiek voor de Associatie van rozen en Liguster (het Pruno spinosae-Ligustretum) en de Associatie van Hazelaar en Purperorchis (het Orchio-Cornetum) gezamenlijk, maar de aangrenzende akker heeft de kruidlaag zo sterk beïnvloed dat we hier eerder met een degradatiestadium te maken hebben, dat beter als de Associatie van Sleedoorn en Eénstijlige meidoorn (Pruno-Crataegetum) kan bestempeld worden. 46
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
De soortenrijkere struwelen bevinden zich op de bosranden, langs holle wegen, op graften die enigszins afgeschermd zijn van begrazing, en waar de krijtbodems dagzomen. Tabel 6 toont twee voorbeelden van dergelijke struwelen, waarin respectievelijk één van de twee Zuurbes-locaties en de enige Schijnheggenroos-locatie van Voeren bemonsterd werden (opnamen 1 en 2). Deze vegetaties missen weliswaar de kensoort en neusje-van-de-zalm Bruine orchis (Orchis purpurea), maar talrijke andere differentiërende soorten maken duidelijk dat de verwantschap met het Orchio-Cornetum (Associatie van Hazelaar en Purperorchis) groot is. Vooral Bosroos (Rosa arvensis), Hazelaar (Corylus avellana), Gewone es (Fraxinus excelsior), Eénstijlige meidoorn (Crataegus monogyna), Wilde kardinaalsmuts (Euonymus europaeus), Rode kornoelje (Cornus sanguineus), Bosrank (Clematis vitalba), Dauwbraam (Rubus caesius), Boskortsteel (Brachypodium sylvaticum), Klimop (Hedera helix), Gevlekte aronskelk (Arum maculatum), Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana), Gewone salomonszegel (Polygonatum multiflorum), Geel nagelkruid (Geum urbanum), Boszegge (Carex sylvatica), Robertskruid (Geranium robertianum)n Ruig klokje (Campanula trachelium), Schaduwgras (Poa nemoralis), Gele dovenetel (Lamium galeobdolon), Bosandoorn (Stachys sylvatica), Aardbeiganzerik (Potentilla sterilis), Speenkruid (Ranunculus ficaria), Heelkruid (Sanicula europaea), Gulden boterbloem (Ranunculus auricomus) en Gulden sleutelbloem (Primula veris) zijn op tal van plaatsen in Voeren indicatief voor dit vegetatietype. De struwelen op vochtige en echt natte bodem zijn in de Voerstreek te zoeken op de oevers van de Voer, de Gulp en zijn zijbeekjes, de Berwein, de Mabroekbeek, de Mabeek, de Remersdaalbeek, de Noorbeek, … Het zijn meestal smalle lintvormige vegetaties, die onmiddellijk grenzen aan drogere struwelen van de hierboven besproken types. De aanwezigheid van Grauwe wilg (Salix cinerea subspecies cinerea) maakt de toekenning tot het Salicetum cinereae (de Associatie van Grauwe wilg) eenvoudig. Behalve deze syntaxonomisch klassiek als kensoort gehanteerde wilg komen er ruimschoots meer wilgen in aanmerking om dit vegetatietype beter te karakteriseren. Van het natuurlijke spectrum komen in de Voerstreek ook nog Rossige wilg (Salix cinerea subspecies oleifolia) en de overgangsvorm tussen Grauwe en Rossige wilg (Salix x guinieri) voor. Verder is ook de kruising tussen Grauwe en Boswilg (Salix x reichardtii) indicatief. Een zeer uitzonderlijke waarneming voor Vlaanderen is het voorkomen van Bos- x Rossige wilg, langs de Gulp te Teuven (opname VO24). Ook dit taxon is kenmerkend voor het Salicetum cinereae. Verder werden in Voeren in dit vegetatietype nog verschillende wilgen aangetroffen met een vermoedelijk cultuurhistorisch verleden. Katwilg (Salix viminalis) en Amandelwilg (Salix triandra) zijn ook hier vermoedelijk relicten van voormalige mandenmakerij-bedrijvigheid op kleine schaal. De Katwilg komt verspreid, maar eerder zeldzaam voor. Amandelwilg werd uitsluitend langs de Remersdaalbeek aangetroffen. Controle van het geslacht in de lente kan wellicht zekerheid bieden of het hier om een klonaal product gaat, en dus antropogene invloed bevestigen. Het voorkomen van Witte els (Alnus incana) wijst ook al in die richting. Tenslotte is er nog een wilgentaxon dat indicatief is voor het Salicion cinereae. Katwilg x Grauwe wilg (Salix x holosericea) is soms een antropogeen gekruist product voor de mandenmakerij, soms een spontane kruising. Er werd één exemplaar aangetroffen langs de Voer te Schoppem.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
47
Bossen Tabel 7 toont een selectie klassieke vegetatie-opnamen (tiendelige schaal Londo 1975) van het Obsinnichbos te Teuven-Remersdaal en het Veursbos te Teuven-Sint-Martens-Voeren, waarbij zowel het Eiken-Haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum) als het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum) bemonsterd zijn.
Vegetatietabel van enkele bostypen in het Veursbos (Teuven, Sint-Martens-Voeren)
Opnamenummer
1
2
4
5
3
6
r4
5
p1 p1
7
8
9
Kensoorten Querco-Fagetea (eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond) Fraxinus excelsior
Gewone es
3
2
Hedera helix
Klimop
p1 8
Arum maculatum
Gevlekte aronskelk
r1
Listera ovata
Grote keverorchis
Stachys sylvatica
Bosandoorn
r1
Poa nemoralis
Schaduwgras
a1 a2
Polygonatum multiflorum
Veelbloemige salomonszegel
Scrophularia nodosa
Knopig helmkruid
Brachypodium sylvaticum
Boskortsteel
Ranunculus ficaria
Speenkruid
Prunus avium
Zoete kers
a2 a2 1
3
p1 p2 r1 p1
p1 a1 p1 p1 p1 p1 p1
p1 p1
p1 p1 a2 r1 p1
p1 r1 r1 r1
m4 a2
a2 a2
p4
p4 r1 r2
Kensoorten Carpinion betuli en Stellario-Carpinetum (Eiken-Haagbeukenbos) Carpinus betulus
Haagbeuk
5
Tilia cordata
Winterlinde
Prunus avium
Zoete kers
Dryopteris filix-mas
Mannetjesvaren
Viola reichenbachiana
Donkersporig bosviooltje
Sanicula europaea
Heelkruid
Galium odoratum
Lieve-vrouwe-bedstro
p1
Campanula trachelium
Ruig klokje
r1
Galium sylvaticum
Boswalstro
p1
r1
r1 p4
p4 r1 r2 r1
r1
r1 p1
r1
a1 p1 r1
p1
r1 p1
Differentiërende soorten van het Stellario-Carpinetum orchietosum Orchis purpurea
Bruine orchis
Primula veris
Gulden sleutelbloem
Clematis vitalba
Bosrank
Rosa canina canina
Hondsroos
Rubus caesius
Dauwbraam
Rosa arvensis
Bosroos
Cornus sanguineus
Rode kornoelje
Viburnum opulus
Gelderse roos
48
p1 a1 a2 p2 p1 p1 a2 p2 p2 p2
m2
a4
p1
r2
p2 p1 r1 r1
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Kensoorten Quercetea robori-petraeae (Klasse der eiken- en beukenbossen op voedselarme grond) Betula pendula
Ruwe berk
r2
p4 p4 r2
Quercus petraea
Wintereik
4
Quercus x rosacea
Winter- Zomereik
r4
Sorbus aucuparia
Wilde lijsterbes
Dicranella heteromalla
Pluisjesmos
p2 r2
r1
1
p2 p2 p1 r1 p2 .4
Kensoorten Luzulo-Fagion en Luzulo luzuloidis-Fagetum Luzula luzuloides
Witte veldbies
p1 a2 p1 p1 p1
Mespilus germanica
Mispel
p2 r2
r1
Differentiërende soorten voor het Luzulo-Fagetum t.o.v. het Quercion Sambucus racemosa
Trosvlier
Luzula pilosa
Ruige veldbies
Eurhynchium praelongum
Fijn laddermos
r1 r1 r1
r1
.1 .1
Differentiërende soorten voor het Quercion roboris (Zomereikenverbond) t.o.v. het Luzulo-Fagion) Prunus serotina
Amerikaanse vogelkers
Molinia caerulea
Pijpestrootje
r1 p1
Overige soorten Acer campestre
Spaanse aak
p2
r1
Acer platanoides
Noorse esdoorn
Acer pseudoplatanus
Gewone esdoorn
Agrostis capillaris
Gewoon struisgras
Alliaria petiolata
Look-zonder-look
p1 p1
Asperula odorata
Lievevrouw-bedstro
a2
Athyrium filix-femina
Wijfjesvaren
Atrichum undulatum
Rimpelmos
Bellis perennis
Medeliefje
r1
Brachythecium rutabulum
Gewoon dikkopmos
.1
Bryonia dioica
Heggenrank
r1
Campanula rotundifolia
Grasklokje
r1
Carex flacca
Zeegroene zegge
r1
Carex pilulifera
Pilzegge
Chaerophyllum temulum
Dolle kervel
Cirsium palustre
Kale jonker
Corylus avellana
Hazelaar
r4
p2 p2 p2 r1
Crataegus monogyna
Eénstijlige meidoorn
r1
p1
Crepis biennis
Groot streepzaad
Cytisus scoparius
Gewone brem
m4 1 r2
a2 1
r1
p1 r1 p2
p1
p1
r1 p2
r1
.1
p1 p1 p1 r1 6 p2 r1
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
r1
49
Dactylis glomerata
Gewone kropaar
p1
Daucus carota
Peen
r1
Deschampsia cespitosa
Ruwe smele
Deschampsia flexuosa
Bochtige smele
Digitalis purpurea
Paars vingerhoedskruid
Dipsacus pilosus
Kleine kaardenbol
Dryopteris carthusiana
Smalle stekelvaren
r1 r1
Dryopteris dilatata
Brede stekelvaren
p1 r1 r1 p1 r1
Eupatorium cannabinum
Koninginnekruid
Fagus sylvatica
Beuk
Festuca filiformis
Fijn schapengras
Fissidens taxifolius
Klei-vedermos
Galium aparine
Kleefkruid
Galium mollugo
Glad walstro
a2
Geranium robertianum
Robertskruid
p1 p1 a2
Geum urbanum
Geel nagelkruid
r1
Glechoma hederacea
Hondsdraf
Heracleum sphondylium
Gewone berenklauw
Holcus mollis
Gladde witbol
Hylocomium splendens
Etagemos
Hypericum dubium
Kantig hertshooi
Ilex aquifolium
Hulst
Isopterygium elegans
Pronkmos
Lamium galeobdolon
Gele dovenetel
a2 a2 r1
Lapsana communis
Akkerkool
r1
Leontodon hispidus
Ruige leeuwentand
r1
Leucanthemum vulgare
Margriet
r1
Lonicera periclymenum
Wilde kamperfoelie
Maianthemum bifolium
Dalkruid
Medicago lupulina
Hopklaver
Milium effusum
Bosgierstgras
Mnium hornum
Gewoon sterrenmos
Mycelis muralis
Muursla
Origanum vulgare
Wilde marjolein
Oxalis acetosella
Witte klaverzuring
Paris quadrifolia
Eenbes
Picris hieracioides
Bitterkruid
Polytrichum formosum
Fraai haarmos
Populus tremula
Ratelpopulier
Prunella vulgaris
Gewone brunel
r1
Prunus spinosa
Sleedoorn
r2
Pteridium aquilinum
Adelaarsvaren
Quercus robur
Zomereik
Ranunculus bulbosus
Knolboterbloem
Ribes uva-crispa
Kruisbes
50
p1 p1
p1 p1
r1 p1
r1 7
p4 2
r4
8
5
r4 9
1
r1 .1 p1 r1
p1
p1 p1
p1 p1
p1 .1
r1
r1 r1
a4 a4 r1 p1 r1 .1 p1
r1
p2 a2 p1 a2 m4 a4 p1 a1 r1
p1 r1
r1
.1 .1 .1 .1 2
m4 p1 p1 a2
r1
p1
p1
r1 .1 .1 p1
p1
1
r1
r2
p1 a4 4
1
r2 2
7
4
p1 p4
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Rosa corymbifera
Heggenroos
r1
Rosa stylosa
Stijlroos
Rosa tomentella
Gewone viltroos
Rubus fruticosus
Gewone braam
p4 a4
Rubus idaeus
Framboos
p2
Rumex obtusifolius
Ridderzuring
Sambucus nigra
Gewone vlier
Sanguisorba minor
Kleine pimpernel
Senecio ovatus
Schaduwkruiskruid
Silene dioica
Dagkoekoeksbloem
Stellaria holostea
Grote muur
Stellaria media
Gewone vogelmuur
Taraxacum vulgare
Gewone paardenbloem
Teucrium scorodonia
Valse salie
Torilis japonica
Heggendoornzaad
Urtica dioica
Grote brandnetel
Vaccinium myrtillus
Blauwe bosbes
Veronica hederifolia
Klimopereprijs
Veronica montana
Bergereprijs
Veronica officinalis
Mannetjesereprijs
Vicia sepium
Heggenwikke
r2 r1 m2 a4 a4 4
a2 2 r1
r1 r2
p2 p2 r1 p1 p1
p1 a2 r1 p1 p1 p1
r1
a4
p1
r1 p1 p1
r1 a2 r1 p1 a2
Tabel 7. Vervolg Opnamenummer 1
2
3
4
5
6
7
8
9
Totale bedekking 100%
100
100
75
75
100
100
100
100
Boombedekking
70%
90
95
20
60
90
85
95
95
Struikbedekking
50%
30
15
10
10
15
50
2
80
Kruidbedekking
20%
90
15
50
60
70
50
5
10
Mosbedekking
0%
1
1
1
1
1
5
1
1
Strooiselbedekking
10%
50
100
40
40
90
90
90
100
Datum
3-10-06
8-05-07
8-05-07
8-05-07
8-05-07
8-05-07
8-05-07
8-05-07
8-05-07
Locatie
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Teuven
Locatie
Obsinnich bos
Veursbos
Veursbos
Veursbos
Veursbos
Veursbos
Veursbos
Veursbos
Locatie
rand holle weg
bosrand bos
open plek
open plek
bos
bosrand bosrand bosrand
Opname
6100301%
Oppervlakte (m)
50 x 3 m
100 x 5
50 x 50
20 x 20
25 x 25
25 x 25
50 x 5 m 100 x 10 100 x 10
H&e
30°ZW
vlak
20°W
20°Z
20°Z
20°Z
vlak
vlak
vlak
Bodem
kalkrijke leem
idem
vuursteen- kalkrijke eluvium leem
vuursteeneluvium
idem
idem
Syntaxonomie
StellarioCarpinetum
idem
Luzulo luzuloidisFagetum
idem
idem
Veursbos
kalkrijke zure leem leem
StellarioCarpinetum idem orchietosum
Luzulo luzuloiidem disFagetum
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
51
De syntaxonomie van de bossen is nog ingewikkelder dan die van de struwelen in de Voerstreek. Niet alleen zijn er heel weinig klassieke vegetatieopnamen van de Voerstreek op Belgisch grondgebied, maar bovendien is de veelheid aan namen voor bosgemeenschappen zo overvloedig, en is de synonymie zo groot, dat het nauwelijks nog te overzien is. We gaan de discussie dan ook niet ten gronde aan, maar beperken ons tot de zienswijze van de Vegetatie van Nederland (Stortelder et al. 1999, Hommel et al. 1999) en de Vlaamse recentste indeling van Cornelis et al. (2007) met elkaar te vergelijken. We gaan ook kort even in op de typologie die Van der Werf (1991) hanteert, voor wat betreft het ParelgrasBeukenbos (Melico-Fagetum). De duidelijkste verschillen in de bossen zijn te wijten aan de bodem. Waar een (kalkrijke) leem aanwezig is behoren de bossen tot de Querco-Fagetea (Klasse der eiken- en beukenbossen op voedselrijke grond). Waar de bodem bestaat uit vuursteeneluvium behoren de bossen eerder tot de Quercetea robori-petraeae (Klasse der eiken- en beukenbossen op voedselarme grond). Vooral het gevoerde beheer bemoeilijkt echter de verdere precisering van de syntaxonomische benamingen. Op de kalkrijke leembodems is het vooral het wegvallen van het hakhoutbeheer, sinds ongeveer 1960 (mondelinge mededeling Alex Zeevaert) dat een wijziging in de bosvegetatie met zich bracht. Op de vuursteneluviumbodems is het oorspronkelijke loofbos veelal vervangen door naaldhout. De climax-beukenbossen zijn eerst door een eeuwenlang hakhoutbeheer benadeeld en vervolgens door het afschaffen van het hakhoutbeheer erg donker en soortenarm geworden. De bossen op de kalkrijke leembodems worden door Stortelder et al. (1999) zonder veel problemen tot het Carpinion betuli (Haagbeuken-verbond) gerekend. Aangezien de situatie in Zuid-Limburg voor Nederland vrij uniek is, is er voor hen ook geen probleem om het hele verbond als Stellario-Carpinetum (Eiken-Haagbeukenbos) te bestempelen. De situatie van Voeren sluit zeer goed aan bij de omstandigheden van Nederlands Zuid-Limburg. Haagbeuk (Carpinus betulus), Winterlinde (Tilia cordata), Aardbeiganzerik (Potentilla sterilis), Kleine maagdenpalm (Vinca minor), Boszegge (Carex sylvatica), Donkersporig bosviooltje (Viola reichenbachiana), Heelkruid (Sanicula europaea), Bosbingelkruid (Mercurialis perennis), Lievevrouwebedstro (Galium odoratum), Eénbloemig parelgras (Melica uniflora), Ruig klokje (Campanula trachelium) en Mannetjesvaren (Dryopteris filix-mas) zijn in de bossen van de Voerstreek aangetroffen soorten die als kensoorten voor verbond en associatie worden beschouwd. Van der Werf (1991) hanteert een indeling die afwijkt van Stortelder et al. (1999). Hij onderscheidt naast het Eiken-Haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum) ook een Parelgras-Beukenbos (Melico-Fagetum). Duidelijke kensoorten worden echter niet opgegeven. Hij stelt: ‘naast de dominantie van Beuk komen van nature in slechts geringe mate andere soorten voor, namelijk Zomer- en Wintereik, Haagbeuk, Gewone es, Gewone esdoorn, heel zelden Winter- en Zomerlinde, vaker Zoete kers. Bij meer vocht neemt het aandeel van Zoete kers en Gewone es toe (overgangen naar het Eiken-Haagbeukenbos en Vogelkers-Essenbos of in ravijntjes Esdoorn-Essenbos). Door beheer is het bos vaak verarmd. In de struiklaag komen jonge bomen en Hazelaar voor. Karakteristiek is het Rood peperboompje, en verder meidoorn, Gelderse roos, Rode kornoelje, Spaanse aak enz. Zeer zeldzaam zijn nog Rode kamperfoelie en Wollige sneeuwbal. In de kruidlaag komen Eenbloemig parelgras, Bosbingelkruid, Heelkruid, Vogelnestje, Bosroos, Amandelwolfsmelk, Christoffelkruid, Slappe kropaar, Ruig klokje en Ruwe dravik voor. Daarnaast allerlei soorten uit het Gierstgrasbeukenbos en Eiken-Haagbeukenbos. In de moslaag treffen we Rimpelmos, Kleivedermos, laddermossoorten, Groot varentjesmos, in mindere mate Gewoon thujamos, Fraai haarmos en Pluimstaartmos aan’. Stortelder et al. (1999) erkennen deze associatie niet en brengen ze onder in het Stellario-Carpinetum. Het is duidelijk dat Van der Werf ook reeds zo veel overgangen met andere bosgemeenschappen aangeeft en weinig kensoorten vermeldt, waardoor de keuze voor slechts één associatie ons ook meest gerechtvaardigd lijkt. In de fiches van het vertrouwelijke rapport is het Melico-Fagetum wel vaak als naam vermeld door de Nederlandse karteerders (Bert Maes, Guido de Bont, Chris Rövekamp). De Belgische literatuur heeft het nog lastiger met deze bosgemeenschap. Vooreerst worden in België meerdere associaties onderscheiden binnen het Carpinion, en verder is ook niet iedereen het eens deze bossen zomaar tot het Carpinion te rekenen. Deze syntaxa zijn nog niet op schaal België ten gronde met elkaar vergeleken, waardoor al een veelheid aan namen voor dit bostype opduikt (Ligustro-Carpine52
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
tum, Carici-Fagetum, Carici-Carpinetum, Melico-Fagetum). Door het wegvallen van het hakhoutbeheer zijn Gewone es en Gewone esdoorn sterk toegenomen in de boomlaag, Klimop in de kruidlaag, en Bosrank als liaan. Hierdoor zijn sterke floristische verschillen opgetreden. De gevarieerde kruidlaag is veel soortenarmer geworden. Op basis van deze actuele samenstelling beschouwen Cornelis et al. (2007) dit bostype als een Esdoorn-Essenbos met Bosrank en Kruisbes, waarbij ze zich wijselijk onthouden van een syntaxonomische benaming. Ze sommen wel alle benamingen op die hun voorgangers aan dit type toekenden. Het onderscheiden van dit bostype van alle andere lijkt evenwel geen probleem. Bosrank (Clematis vitalba), Klimop (Hedera helix), Lieve-vrouw-bedstro (Galium odoratum) en Boskortsteel (Brachypodium sylvaticum) zijn de doorslaggevende soorten om dit bostype te onderscheiden van het nauwst verwante Essen-Eikenbos. Merk op dat in hun benaming van de traditioneel veel gebruikte benaming Eiken-Haagbeukbos niets meer overschiet. Tabel 7 opname 1 toont een voorbeeld van een bosrand in het bos van Obsinnich, bedoeld om de groeiplaats van autochtone Winterlinde en Stijlroos te documenteren. Het is een mooi voorbeeld van het hierboven in Nederland als Eiken-Haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum) of in België als Esdoorn-Essenbos met Bosrank en Kruisbes beschreven bostype. De opnamen 2, 4 en 5 zijn voorbeelden uit het Veursbos van het zelfde bostype. Opname 2 is een zeer mooie bosrand, grenzend aan een holle weg. Opnamen 4 en 5 zijn plaatsen waar door recent, experimenteel beheer gepoogd werd de orchideeënrijkdom (Bruine orchis, Grote keverorchis) in het Veursbos te herstellen.
Foto’s 12, 13 en 14. Bruine orchis (Orchis purpurea) in een proefvlak in het Veursbos, waar gepoogd wordt de voormalige orchideeënrijkdom te herstellen. Het bostype is als Stellario-Carpinetum te bestempelen. Foto’s Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
53
De bossen op vuursteeneluvium bieden zo mogelijk nog meer problemen. In het algemeen zijn deze bossen soortenarmer en dus ook armer aan kenmerkende soorten. Hommel et al. (1999) beschouwen Ruwe berk (Betula pendula), Wilde lijsterbes (Sorbus aucuparia), Wintereik (Quercus petraea) en Pluisjesmos (Dicranella heteromalla) als enige klasse- en ordekensoorten. De eerste twee zijn echter zeker niet exclusief. De Wintereiken in Voeren zijn quasi zonder uitzondering geen al te oude bomen, waardoor het al dan niet aangeplant zijn slecht kan beoordeeld worden en dan resteert nog alleen Pluisjesmos. Ook de kensoorten voor de vier onderscheiden associaties zijn uiterst summier. In de kruidlaag zijn alleen Dalkruid (Maianthemum bifolium) en Witte veldbies (Luzula luzuloides) bruikbaar. In de moslaag is Pronkmos (Isopterygium elegans) bruikbaar en Mispel (Mespilus germanica) is een niet-exclusieve struiksoort. Op basis van een zeer beperkt aantal kensoorten, Dalkruid enerzijds en Witte veldbies anderzijds, stellen we vast dat respectievelijk het Beuken-Eikenbos (Fago-Quercetum) en het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum) allebei in Voeren voorkomen. Overgangen tussen beide zijn trouwens legio. De binnen het Quercion differentiërende soorten Adelaarsvaren (Pteridium aquilinum), Gladde witbol (Holcus mollis), Veelbloemige salomonszegel (Polygonatum multiflorum), Lelietje-der-dalen (Convallaria majalis), Witte klaverzuring (Oxalis acetosella), Klimop (Hedera helix) en Hazelaar (Corylus avellana) versterken de afbakening van het Beuken-Eikenbos (Fago-Quercetum) voor de Voerstreek. Het is een aangename verrassing dat Cornelis et al. (2007) quasi dezelfde benaming, Eiken-Beukenbos, handhaven voor dit bostype. Bij hen zijn Dalkruid, Adelaarsvaren, Lelietje-der-dalen, Beuk, Ruige veldbies (Luzula pilosa), Gewone esdoorn en Hazelaar indicatief voor dit bostype. Met het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum) ligt het iets lastiger. Witte veldbies is de enige in Voeren voorkomende, bruikbare kensoort volgens de Nederlandse indeling. Mispel komt even goed in de Querco-Fagetea voor en het is slechts een presentieverschil dat Mispel als kensoort verantwoordt. Verder wijzen Hommel et al. (1999) ook op de marginale positie van dit bostype in Nederland en de talrijke overgangen naar aangrenzende bostypes, vooral naar het Stellario-Carpinetum en het FagoQuercetum. In de typologie van Cornelis et al. (2007) ontbreekt Witte veldbies als differentiërende soort en het is dan ook onduidelijk waar bossen met deze soort zouden belanden. Hier speelt ongetwijfeld het gebrek aan klassieke vegetatieopnamen in de Voerstreek een rol. Deze lacune wordt door dit onderzoek enigszins opgelost. De opnames 3, 6, 7, 8 en 9, allemaal uit het Veursbos, maken duidelijk dat het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum) eveneens in de Voerstreek voorkomt en dat het erg veel van de karakteristieken van Nederlands Zuid-Limburg herhaalt. Ook hier zijn overgangen naar Eiken-Haagbeukenbos en Beuken-Eikenbos talrijk. Ook in andere bossen van de Voerstreek (Stroevenbos, Zwaanbos, Vrouwenbos, Hoogbos, …) komt dit bostype nog voor. Enkel het Veursbos is echter met klassieke vegetatie-opnamen bemonsterd. De opnamen 3 en 6 geven een voorbeeld van de typische situatie met dominantie van Beuk, het voorkomen van Witte veldbies en Mispel en verder een reeks soorten van het Beuken-Eikenbos, die op de overgangssituatie wijzen. Opname 7 weerspiegelt een nog verdere verzuringsfase van de bodem, waarbij ook Pijpenstrootje en Blauwe bosbes in de vegetatie voorkomen. De opname bevindt zich trouwens vlak bij de kapvlakte waar ook Struikheide opdook. In de opnames 8 en 9 komt ook de karakteristieke Trosvlier voor. Opname 9 is de meest bijzondere locatie. Hier komen zeer oude beukenhakhoutstoven voor tot 10 m omtrek. Beuk is hier evenwel niet dominant. Deze rol wordt hier door veel jongere, ingeplante Zomereik overgenomen. Witte veldbies, Mispel, Trosvlier zowel als Ruige veldbies karakteriseren de associatie, maar ook hier wijzen een hele reeks soorten weer naar de overgangssituatie met het Quercion.
54
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 15. Witte veldbies (Luzula luzuloides) is de belangrijkste kensoort van het Veldbies-Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum). Foto Arnout Zwaenepoel, Veursbos, voorjaar 2007. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
55
Aangezien de naaldhoutaanplanten heel weinig in petto hebben voor autochtone struiken en bomen werden deze nauwelijks bemonsterd in het kader van deze studie. De meest voorkomende naaldhoutsoorten die in Voeren vooral op de vuursteeneluvia aangeplant worden zijn Fijnspar (Picea abies) en Europese lork (Larix decidua). Zoals het verhaal van de kapvlakten in de volgende alinea duidelijk maakt opent kappen van deze naaldhoutbestanden perspectieven voor een zeldzaam bostype, namelijk het Luzulo luzuloidis-Fagetum (Veldbies-Beukenbos). Op de nattere plaatsen komen ook Alno-Padion-bossen voor. Meestal gaat het om lineaire fragmenten langs beken. Aangezien dit bostype minder afwijkt van de rest van het Vlaanderen is het niet met klassieke vegetatie-opnamen bemonsterd. Als associaties vallen vooral het Essen-Olmenbos (Fraxino-Ulmetum) en het Goudveil-Essenbos (Carici remotae-Fraxinetum) te vermelden.
Kapvlakten Tabel 8 toont de enige kapvlaktevegetatie die we met een klassieke vegetatie-opname bemonsterden. Tabel 8. Vegetatietabel kapvlakte in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren Opnamenummer
1
Kensoorten Epilobietea angustifolii (Klasse der kapvlaktegemeenschappen) Kensoorten Senecioni sylvatici-Epilonietum angustifolii (Wilgenroosjes-associatie) Epilobium angustifolium
Wilgenroosje
r1
Senecio sylvaticus
Boskruiskruid
r1
Digitalis purpurea
Gewoon vingerhoedskruid
r1
Soorten van de Quercetea robori-petraeae (Klasse der eiken- en beukenbossen op voedselarme grond) Betula pendula
Ruwe berk
r1
Dicranella heteromalla
Pluisjesmos
1
Luzula luzuloides
Witte veldbies
r1
Deschampsia flexuosa
Bochtige smele
p1
Vaccinium myrtillus
Blauwe bosbes
p2
Witte veldbies
r1
Struikheide
r1
Dryopteris dilatata
Brede stekelvaren
r1
Eurhynchium praelongum
Fijn laddermos
.1
Ilex aquifolium
Hulst
r1
Juncus effusus
Pitrus
r1
Pteridium aquilinum
Adelaarsvaren
1
Quercus robur
Zomereik
r1
Rubus fruticosus
Gewone braam
p2
Diff. stn. Voor de Q r-p en de Vaccinio-Picetea (Klasse der naaldbossen) gezamenlijk
Kensoorten van het Luzulo luzuloidis-Fagetum (Veldbies-Beukenbos) Luzula luzuloides
Soorten van de Calluno-Ulicetea (Klasse der droge heiden) Calluna vulgaris
Overige soorten
56
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Tabel 8. vervolg
Totale bedekking
30%
Kruidbedekking
20%
Mosbedekking
10%
Strooiselbedekking
50%
H&e
vlak
Bodem
vuursteeneluvium
Locatie
Veursbos, Sint-Martens-Voeren
Datum
4-Oct-06
Syntaxonomie
Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii
Oppervlakte
3x3m
Kapvlaktes zijn syntaxonomisch niet erg lastig te benoemen. In de Vegetatie van Nederland wordt er slechts één associatie opgegeven binnen de Epilobietea angustifolii (Klasse der kapvlaktegemeenschappen), namelijk de Wilgenroosjes-associatie (Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii). In het Veursbos maakten we een klassieke vegetatie-opname op een vuursteeneluviumbodem, waar een naaldbos was gekapt. Het opduiken van Struikheide (Calluna vulgaris) en Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) leek ons interessant om wat nader te documenteren. De kapvlakte werd gedomineerd door Gewoon wilgenroosje (Epilobium angustifolium). Op de plaats van opname werd Wilgenroosje begeleid door nog twee kensoorten van kapvlakten, namelijk Boskruiskruid (Senecio sylvaticus) en Gewoon vingerhoedskruid (Digitalis purpurea). De herkolonisatie herinnert nog nauwelijks aan het voormalig naaldhout. Alleen Blauwe bosbes (Vaccinium myrtillus) en Bochtige smele (Deschampsia flexuosa) zijn in syntaxonomische zin gemeenschappelijke soorten van naaldbossen en loofbossen op arme bodem. De overige soorten verwijzen naar een regeneratie die richting de Klasse der eiken- en beukenbossen op voedselarme grond (Quercetea robori-petraeae) verloopt. Interessant is het voorkomen van Witte veldbies, die mogelijk op de potenties voor het Veldbies – Beukenbos (Luzulo luzuloidis-Fagetum) wijst. Maaien van de vegetatie opent perspectieven voor een heidevegetatie.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
57
5 Knelpunten en aanbevelin g e n Aanplant met exoten in houtkanten, zoals Fijnspar en Robinia omvormen met autochtoon plantmateriaal; idem voor aanplanten met inheemse maar niet autochtone soorten: Egelantier, Wegedoorn, … Veel karakteristieke soorten in de houtkanten, hagen en bosranden zijn lichtminners. Beheer richten op het voorkomen van dichtgroeien, waardoor de vegetatie te donker wordt. Knotbomen in de holle wegen blijven knotten. Hakhout blijven afzetten. Aanplant van hagen met niet autochtone Eénstijlige meidoorn, Egelantier, Wegedoorn, Rode kornoelje, … omvormen met autochtoon plantmateriaal. Herbicidengebruik grenzend aan hagen en houtkanten ontraden De randen van de holle wegen kunnen beter gebufferd worden dan nu het geval is. Nog al te vaak wordt er geploegd tot net aan de rand van de holle weg. Een minimale bufferzone kan het onderwerp uitmaken van een subsidie voor akkerrandbeheer, … Snoeisel en houtsnippers van de hagen afvoeren, om oprukken van nitrofiele kruiden ten nadele van kalkminnende bloemrijke kruidenondergroei af te remmen. Hagen niet ‘onthoofden’ bij het snoeien, waardoor ze afsterven. Subsidiesysteem voor onderhoud hagen en houtkanten niet alleen afstemmen op nieuwe aanplant, maar ook, en in de eerste plaats, op het behoud van de oude hagen en houtkanten. Nieuwe hagen bij voorkeur vlechten op de traditionele wijze en niet op Engelse wijze ‘leggen’. In dit verband is het zeker nuttig de boswachter Alex Zeevaert nog eens uit te horen over de traditionele techniek, alsook enkele hagenvlechters die hij nog wist aan te wijzen. Het systeem van ‘tuinen’ is vrij uniek in Vlaanderen, althans voor wat betreft de 20ste en 21ste eeuw. Bosranden verbreden. De bosbouwkundige aanplant komt vaak zeer dicht tegen de bosrand aan. Zeldzame soorten en individuen bekend maken bij de beheerders, zodat ze bij het beheer opgemerkt en gespaard blijven. Programma opmaken voor herintroductie van verdwijnende soorten. Oogstprogramma en opkweekprogramma hierop afstemmen. Overdadige Bosrank, waar nodig, verwijderen of dunnen. Het proefexperiment in het Veursbos, om een orchideeënrijk Stellario-Carpinetum te herstellen verdient navolging. Bosreservaten niet alleen afstemmen op ‘niets doen’, maar het traditionele middelhout- en hakhoutbeheer zeker ook her en der een kans gunnen. Privé-personen subsidiëren, maar ook helpen en adviseren bij oordeelkundig knotten van lang niet meer geknotte bomen. Eventueel professionele snoeiers inzetten voor de meest waardevolle exemplaren.
58
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 16. Ook al zijn hagen nog zeer prominent aanwezig in het Voerense bocagelandschap, toch zijn er ook heel wat plaatsen aan te duiden waar nog slechts enkele struiken er aan herinneren dat hier ooit een haag voorkwam. Foto Bert Maes, 2006.
Foto 17. Nieuwe lineaire aanplant van Fijnspar te Sint-Pieters-Voeren. Omvorming naar een meer traditionele en streekeigen aanplant is wenselijk. Foto Bert Maes, 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
59
Foto 18. Droevig resultaat van al te rigoureuze haagsnoei. Foto Bert Maes, 2006.
Foto 19. Achtergebleven snoeisel onder de haag bevordert de groei van Grote brandnetel en elimineert de typische soorten van bloemrijk grasland op kalkhoudende leem. Foto Bert Maes, 2006. 60
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 20. Actie en enthousiasme in Voeren. Foto Bert Maes, 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
61
6 Overzicht van de autochton e b om e n e n s t r u i k e n Hieronder worden in het kort de in Vlaanderen waargenomen boom- en struiksoorten besproken voor wat betreft hun voorkomen in het studiegebied (Voerstreek). Verspreiding, groeiplaatsen en autochtoon karakter worden toegelicht. In bijlage 1 wordt een systematisch en alfabetisch overzicht geboden van de geïnventariseerde autochtone bomen. In bijlage 2 wordt de zeldzaamheid van de autochtone soorten in Voeren getoond. In Bijlage 3 wordt het verband getoond tussen de stamomtrek en de leeftijd van bomen met gekende stamomtrek en leeftijd. De codes van de opnamen die in de tekst her en der geciteerd worden, zijn terug te vinden in het vertrouwelijk rapport. De codes beginnen steeds met de eerste twee letters van ‘Voeren’ en krijgen vervolgens een volgnummer, bijvoorbeeld VO1, VO213, …
Acer campestre (Spaanse aak of Veldesdoorn) Spaanse aak is aangetroffen als autochtone soort in 30% van de (213) opnamen. Spaanse aak is in oud bos (bosrand), oude hagen en houtkanten op lemige of kalkrijke bodem een vrij betrouwbare autochtone soort. In de Voerstreek wordt quasi steeds een a, b of c toegekend. Wat echter veel minder gekend is is de leeftijd van die Spaanse aken. De grootst aangetroffen stoven in Voeren hebben omtrekken van 4-6 m, maar de precieze ouderdom hiervan is ongekend. Ook over de ouderdom van de knotaken is nagenoeg niets geweten. De enige leeftijdsaanduidingen waarover we beschikken zijn deze van opgaande bomen. Tijdens de inventarisatie in Voeren werd één omgezaagd exemplaar aangetroffen, waaruit blijkt dat Spaanse aak vermoedelijk iets langzamer groeit dan Gewone esdoorn. Een doorgezaagde stam bleek 88 cm omtrek te meten op 1 m hoogte en 31 jaarringen te tellen. Boswachter Alex Zeevaert vermeldt verschillende toepassingen van Spaanse aak in de Voerstreek. Spaanse aak leverde goed brandhout. Daarnaast werden de takjes gebruikt als stok om de kippen op te doen slapen. De benaming ‘warmhout’ zou hiervan afgeleid zijn en is ook de lokale benaming voor de boomsoort in de streek. Beide toepassingen kwamen vooral van Spaanse aken die als knotaak onderhouden werden of van hakhout in houtkanten. In het bos was er geen interesse voor deze soort. De grootste aangetroffen hakhoutstoven van Spaanse aak staan op de rand van het Veursbos te SintMartens-Voeren/Teuven en hebben omtrekken tot 550 cm (opnames VO14 en VO8) en 525 cm (opname VO16). In een holle weg te ’s Gravenvoeren staan stoven tot 500 cm omtrek (opname VO134). Hakhout van Spaanse aak met stoofomtrek tot 450 cm is aangetroffen in het Vrouwenbos te Sint-Pieters-Voeren (opname VO69), in het Stroevenbos te Sint-Pieters-Voeren (opname VO81). Stoven tot 400 cm omtrek zijn aangetroffen langs een holle weg te Sint-Martens-Voeren (opname VO153), in de bosrand nabij Driezenhof te Teuven (opname VO2), in het bos ten zuiden van het kasteel van Teuven (opname VO3). Stoven in het Stroevenbos te Sint-Pieters-Voeren halen 350 cm omtrek (opnames VO76, VO77). Dat geldt ook voor het bos te Gieveld, Teuven (opname VO1). Hakhout met stoven tot 300 cm omtrek is aangetroffen in de bosrand van Schoppembos (opname VO168), in de bosrand van het Konenbos-zuid te Sint-Martens-Voeren (opname VO184), in de bosrand van het Vrouwenbos (opname VO67) te Fliberg, Moelingen (opname VO100), in de bosrand nabij Koetsweg te ’s Gravenvoeren (opname VO143), in een houtkant nabij Toren te Teuven (opname VO35). Alle stoven van 4 m en meer kregen a-indicaties. Kleinere hakhoutstoven kregen b-indicaties. De dikste opgaande bomen hebben stamomtrekken van 300 cm (Berg, Sint-Martens-Voeren, opname VO92), 180 cm (Konenbos-west, Sint-Martens-Voeren, opname VO177). Ze kregen b-indicaties. Knotbomen van Spaanse aak werden aangetroffen op weideranden te Kultje, Remersdaal (opname VO55, stamomtrek tot 280 cm), op de rand van het Veursbos te Teuven (opname VO16, omtrek 207 cm), in de bosrand van het Stroeversbos (opname VO81, stamomtrek 200 cm), in een houtkant op een talud te Noorbeek, ’s Gravenvoeren (opname VO130, stamomtrek 200 cm). Ook deze knotbomen kregen b-aanduidingen. 62
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 21. Oude Spaanse aak in een haagrelict te SintMartens-Voeren. Foto Bert Maes, oktober 2007.
Foto 22. Zware Spaanse aak langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
Foto 23. Spaanse aakknotspaartelg, met stoofomtrek van 5m, te ’s Gravenvoeren (opname VO134). Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
63
Acer platanoides (Noorse esdoorn) Noorse esdoorn kreeg overal een p-aanduiding. Er zijn geen kanshebbers op autochtoon materiaal aangetroffen.
Acer pseudoplatanus (Gewone esdoorn) Gewone esdoorn werd inn 3,8% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Het autochtone karakter van Gewone esdoorn in België is voer voor veel discussie. Algemeen wordt aangenomen dat de soort oorspronkelijk inheems is in de ravijnbossen van de Maas en zijn bijrivieren op Waals grondgebied. Oude hakhoutstoven in de leem- en mergelstreken van Vlaanderen maken duidelijk dat de soort het daar goed doet, maar de leeftijd van die stoven is niet dermate dat aanplant kan uitgesloten worden. In de rest van Vlaanderen is er weinig discussie dat Gewone esdoorn er niet oorspronkelijk inheems is. De Voerstreek is dus net zoals de leemstreken van Haspengouw, de Vlaamse Ardennen en de WestVlaamse Heuvels een beetje een twijfelgebied. Alex Zeevaert maakt duidelijk dat de soort in de streek een duidelijk economisch belang had en daarom druk aangeplant werd. Esdoorn werd er vooral gebruikt voor meubelhout en werd geëxporteerd naar Italië en Indië! Er waren houtopkopers die speciaal naar de streek kwamen om Gewone esdoorn en Zoete kers op te kopen. De overvloedige aanwezigheid van Gewone esdoorn is dus zeker niet per se natuurlijk. Anderzijds is het zo dat Gewone esdoorn hier in alle traditionele gebruiksvormen aangetroffen wordt: als hakhout, als knotboom, als knotspaartelgen en als opgaande boom. Meestal hanteren we dit kenmerk als bewijs voor een lange traditie van de boomsoort in de streek. De vindplaatsen met uitsluitend voorkomen op de Ferrariskaart kregen een ps-aanduiding. Stoven vanaf 6 m omtrek en knotbomen vanaf 2 m stamomtrek kregen een c-indicatie. Alleen stoven van 10 m of meer krijgen in principe een b-indicatie. Dergelijke grote stoven werden echter niet aangetroffen. De oudste hakhoutstoven zijn groot, maar ook weer niet van die grootte dat we ze vele honderden jaren oud moeten inschatten. De grootste stoof had een omtrek van 800 cm (Berg, Sint-Martens-Voeren, opname VO94, c-indicatie). Stoven tot 600 à 710 cm omtrek zijn geen uitzondering: opnames VO6, VO7 in het Veursbos te Teuven, in het Obsinnichbos te Teuven/Remersdaal (VO16), langs de Gulp te Teuven (VO23). Ze kregen eveneens c-aanduidingen. De knotbomen ogen evenmin overdreven oud. Exacte leeftijden zijn niet gekend. De maximale stamomtrekken bedroegen echter 220, 230, 250 en 255 cm, wat niet al te hoge leeftijden indiceert voor een dergelijk snel groeiende boomsoort. De knotspaartelgen kunnen evenwel ouder zijn. Volgens Alex Zeevaert was het knotten van esdoorn geen traditie zoals bij Haagbeuk en Gewone es wél het geval was. Het zouden eerder toevalselementen zijn. Toch valt op dat knotesdoorn in de Voerstreek meer voorkomt dan gelijk waar elders in Vlaanderen. Ook deze dikste knotesdoorns kregen c-aanduidingen. Knotesdoorn werd aangetroffen langs een holle weg in het Stroevenbos te Sint-Pieters-Voeren (opname VO76, stamomtrek 250 cm), op de bosrand van het Veursbos te Teuven (opname VO16, omtrek 250 cm), in de rand van het bos te Obsinnich (opname VO8), langs de Gulp te Teuven (opname VO23), op een weiderand langs de Kloosterhofstraat te Teuven (opname VO34) en in een houtkant nabij Toren te Teuven (opname VO35). De dikste opgaande esdoorns zijn zijn niet erg oud. De dikste aangetroffen boom (bosrand Kattenrot, opname VO205) heeft een stamomtrek van 335 cm. Met de regressie op basis van esdoorns met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 0,621 x 0,8971 schatten we deze boom bij benadering 114 jaar oud. Eveneens in bosranden te Komberg (opname VO157) en het Stroevenbos (opname VO75) worden nog
64
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
esdoorns aangetroffen van 300 cm omtrek. Deze worden bij benadering 103 jaar oud geschat. Deze bomen kregen slechts p-aanduidingen. Foto 24. Knotesdoorn op de rand van het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
Foto 25. Houtkant met mooie knotspaartelgen en knotbomen Gewone esdoorn, nabij Toren te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
Foto 26. Detail knotspaartelg Gewone esdoorn, nabij Toren te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
65
Alnus glutinosa (Zwarte els) Zwarte els werd in 6,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Zwarte els is een snelle groeier en sterft af op vrij jonge leeftijd. Daarom worden slechts hakhoutstoven van 6 m omtrek en meer als indicator gebruikt voor een autochtone status. Knotbomen zijn een indicatie voor traditioneel gebruik en verrechtvaardigen soms een c-indicatie, maar zijn vermoedelijk zelden echt oud. Vermoedelijk zijn de oudste elzen in Vlaanderen niet meer dan 200 jaar oud, waardoor de Ferrariskaart ook maar een beperkte waarde heeft voor deze soort. Hoogstens kan het een aanduiding zijn van het langdurig voorkomen van de soort, zonder evenwel garantie op exemplaren uit die tijd. Grote hakhoutstoven, tot 7 m omtrek, zijn aangetroffen langs de Voer te Schoppem, Sint-MartensVoeren (opname VO212). Omdat de meeste exemplaren een geringere omvang hadden en omdat de vegetatie niet vrij was van allerlei inplant kregen ze toch slechts een b-indicatie. Stoven van 6 m omtrek werden aangetroffen langs de Voer te ’s Gravenvoeren (opname VO114), langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren (opname VO136) en ten zuiden van het klooster van Sinnich (opname VO24). Langs de Gulp te Remersdaal staan stoven tot 550 cm omtrek (opname VO22). Bij Wad te Teuven is een knotels aangetroffen met een stamomtrek van 360 cm (opname VO30). Dit is de dikste knotels die we in Vlaanderen aantroffen! Langs de Gulp te Remersdaal is nog een knotels aangetroffen met eveneens respectabele stamomtrek van 225 cm (opname VO20). De leeftijdsinschatting van deze respectabele knotbomen blijft vooralsnog sterk speculatief. We beschikken slechts over stamdiktes van knotelzen met gekende leeftijd tot 17 jaar oud (zie bijlage 3). Daaruit kunnen we alleen afleiden dat Zwarte els zeer snel groeit. Een landbouwer uit Oostkamp wist ons te vertellen dat een knotels in zijn weiden er gestaan had van zolang hij leefde (70 jaar) en dat hij de boom al die tijd nauwelijks had weten veranderen in dikte. De boom werd minder frequent geknot dan de knotwilgen in zijn weiden. Als we deze boom op basis van die uitspraken 100 jaar oud schatten, dan kunnen we een eerste poging doen om een regressie op te stellen. Verschillende vergelijkingen, met hoge R²waarden leiden echter tot nog zeer verschillende resultaten. Op basis van een machtsvergelijking y = 1,0931 x 0,7154 met R² = 0,9889 komen we voor de dikste knotels in Voeren aan een benaderende leeftijd van slechts 74 jaar. Een polynomiale vergelijking y = 0,0009 x² + 0,2051 x met R² = 0,8936 levert een benaderende leeftijd op van 190 jaar. Ten zuiden van het klooster van Sinnich (Teuven) staat een zeer respectabele opgaande Zwarte els met een stamomtrek van 290 cm (VO24).
66
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 27. Knotels met stamomtrek 360 cm nabij Wad te Teuven. Voor zover bekend is dit de dikste knotels van Vlaanderen. Over de precieze leeftjd blijft het evenwel zwaar gissen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
67
Alnus incana (Witte els) Witte els werd slechts sporadisch aangetroffen in Voeren. Langs de Remersdaalbeek werd één oude stoof waargenomen van 5 m omtrek (opname VO51). De stoof staat op een plaats waar ook de enige Amandelwilg aangetroffen werd. Ook deze soort verraadt wellicht antropogene invloed (mandenmakerswilg). Daarom wordt de autochtoniteit van de nochtans omvangrijke stoof van Witte els niet erg hoog ingeschat. Ze kreeg een pc-aanduiding. Ook te Berg, Sint-Martens-Voeren werden stoven aangetroffen tot 4 m omtrek (opname VO89). Ook deze kregen slechts p-aanduidingen. Volgens Alex Zeevaert werd er vroeger wel wat Witte els aangeplant voor het brandhout.
Berberis vulgaris (Zuurbes) Zuurbes werd in 0,9% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Zuurbes is slechts op twee plaatsen aangetroffen in het studiegebied. Eén exemplaar staat op een graft te Snouwenberg, ’s Gravenvoeren (opname VO129). Een tweede exemplaar staat in een haag, op de grens van een bosje en een weide, te Schoppem, ’s Gravenvoeren (opname VO13). Van deze laatste locatie is ook een klassieke vegetatiekundige opname gemaakt, waarvoor we verwijzen naar de paragraaf 4.4 over de syntaxonomie van de struwelen. Deze vegetatie behoort tot het Orchio-Cornetum. Aangezien hier niet van duidelijke populaties sprake is en verwildering van deze soort vanuit tuinen evenmin uit te sluiten is kregen beide Zuurbessen een c-aanduiding.
Foto 28. Zuurbes op een graft te Snouwenberg, ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
68
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Betula alba (Zachte berk) Zachte berk is slechts in 0,9% van de opnamen als mogelijk autochtoon aangeduid. Zachte berk is slechts uitzonderlijk aangetroffen in de Voerstreek. Alleen in het bos bij Kattenrot, het Stroevenbos, een bosrand bij Berg en een bosje tussen Hagelstein en Kultje zijn Zachte berken aangetroffen. De eerste twee locaties werden als geplant of spontaan gevestigd aangeduid (p, s-aanduidingen). Slechts op de laatste twee plaatsen is een mogelijk autochtone herkomst aangenomen. Bij Berg (Sint-Martens-Voeren) is sprake van een Prunetalia-houtkand-bosrand en kreeg de Zachte berk een b/c-aanduiding (opnamenummer VO95). Bij Hagelstein-Kultje (Remersdaal) gaat het om een bos op vuursteeneluvium, waar ook andere soorten als Vuilboom, Wilde kamperfoelie en Trosvlier, alsook de naaldhoutaanplanten op een verzuurde situatie wijzen, waar beide berkensoorten goed gedijen (opnamenummer VO56).
Betula pendula (Ruwe berk) Ruwe berk is in 22,1% van de opnamen als autochtoon aangeduid. In de Voerstreek komen opvallend veel mooie boomvormige Ruwe berken in de bossen voor. Bij het opmeten en de leeftijdsinschatting blijkt dat de oudste bomen perfect overeenstemmen met het stopzetten van het hakhoutbeheer omstreeks 1960. Dit is dus op zich geen garantie voor een hoge quotering als autochtoon materiaal. De bomen kregen er dus toch slechts een ps- of hoogstens c-aanduiding. De dikste boomvormige berken werden aangetroffen in het Obsinnichbos te Teuven (opname VO6, stamomtrek 189 cm). Her en der worden hakhoutstoven van Ruwe berk aangetroffen, die wellicht kunnen aanspraak maken op een hogere leeftijd. In het bos te Gieveld, Teuven komen stoven voor tot 420 cm (opname VO1). In het Veursbos te Teuven werden stoven aangetroffen tot 350 cm (opname VO16). Te Komberg, Sint-Martens-Voeren werden stoven aangetroffen met omtrek 300 cm (opname VO157). Dezelfde omtrekken komen voor in het bos nabij Driezenhof te Teuven (opname VO2). Deze bomen kregen b-aanduidingen.
Calluna vulgaris (Struikheide) Struikheide is in 1,4% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Struikheide komt voor in de Voerstreek op enkele plaatsen waar de kalkrijke leem zo goed als weg geërodeerd is en een zogenaamd ‘vuursteeneluvium’ achterblijft. We troffen één pol Struikheide aan op een kapvlakte in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren (opname VO15). In de paragraaf 4.4 en bijhorende vegetatietabel van de kapvlakten is een klassieke vegetatie-opname van de locatie te zien. De vegetatie behoort er tot het Senecioni sylvatici-Epilobietum angustifolii. Ook in het bos te Gieveld, Teuven werden enkele exemplaartjes Struikhei aangetroffen (opname VO1). Op andere plaatsen is Struikheide iets abundanter aan te treffen, maar dan voornamelijk buiten de directe bossfeer. In het natuurreservaat Altenbroek staat Struikheide in een grazige vegetatie, eveneens ontwikkeld na kappen van het bos. Goed ontwikkelde heidevegetaties zijn niet meer aangetroffen. Alleen het toponiem Schoppemerheide herinnert hier misschien nog aan. Uit het talrijker voorkomen van Blauwe bosbes, Pijpestrootje, … mogen we aannemen dat potentieel heideherstel op een groter aantal plaatsen mogelijk is. Gezien het omliggende bos in het Veursbos moeten we dat vooral situeren waar het Luzulo luzuloidis-Fagetum voorkomt of op plaatsen waar naaldbos aangeplant is.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
69
Carpinus betulus (Haagbeuk) Haagbeuk is in 44,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Het is duidelijk dat de Voerstreek het topgebied is voor Haagbeuk in Vlaanderen. Haagbeuk wordt hier in alle stadia, van kiemplant tot heel oude bomen aangetroffen, en dat zowel in bossen, in hagen, in houtkanten al dan niet langs holle wegen, of als knotboom op weideranden. Die situatie is in Vlaanderen nogal uitzonderlijk. Haagbeuk wordt op zowat alle leembodems wel aangetroffen, maar zelden in alle levensstadia, wat doet vermoeden dat de meeste bomen als cultuurhistorisch belangrijk, maar niet per se als autochtoon te beschouwen zijn. Voeren is de meest aannemelijke plaats in Vlaanderen om Haagbeuk wél als autochtoon te beschouwen. Toch zijn ook hier veruit de meeste bomen in rijen geplant, en als knotboom onderhouden. Zowel langs bosranden, holle wegen als weideranden zijn ze zeer algemeen. Eerder uitzonderlijk komen ze voor als solitair bij oude vakwerkboerderijen, als kruisboom of als hoekboom. Daarnaast komen veel zeldzamer hakhoutstoven en opgaande bomen van Haagbeuk voor, in bossen en houtkanten. De oudste knotbomen van Haagbeuk (stamomtrek 250 cm en meer) kregen a-aanduidingen. Dezelfde aanduiding werd gegeven aan hakhout van 5 m stoofomtrek of meer. Knotbomen en hakhout van geringere omvang, alsook dikke opgaande bomen kregen b-aanduidingen. De overige Haagbeuken kregen p-,s- of c-aanduidingen. Over de leeftijd van knothaagbeuken in Vlaanderen is erg weinig geweten. In Voeren konden we evenwel enigszins een zicht krijgen op de ouderdom van deze aspectbepalende knotbomen. De boswachter Alex Zeevaert (°1946), die uit een boswachtersfamilie stamt, is goed geplaatst om een tip van de sluier op te lichten. Volgens hem zijn de meeste oude knothaagbeuken in de streek (weideranden, bosranden, holle wegen) geplant zo’n 30 à 40 jaar voor WOI. We namen een gemiddelde van de stamomtrek van tien verschillende locaties in Voeren. Dit leverde een gemiddelde stamomtrek op van 205 cm en een bijhorende leeftijd van 132 jaar op (1914 – 40 jaar = 1874; 2006 – 1874 = 132 jaar). De bewoners van Dal 13 te Veurs (Sint-Martens-Voeren) hebben een schitterende oude, dikke knothaagbeuk voor de deur, waarvan ze beweren dat die ongeveer 250 jaar oud is. Dit is de tweede dikste knothaagbeuk die we aantroffen in de Voerstreek. Uit een gemengde rij knoteiken-knothaagbeuken konden we nog een derde benaderende leeftijd afleiden. Er zijn relatief veel knoteiken van gekende leeftijd en stamomtrek. Daaruit konden we een vermoedelijke leeftijd van 170 koppelen aan twee knothaagbeuken van 196 en 245 cm stamomtrek. Tenslotte kennen we van nog enkele jonge knothaagbeuken uit Oostkamp de exacte leeftijd en stamomtrek. De best passende regressie tussen deze bomen met gekende leeftijd en stamomtrek is y = 0,2999x 1,1674, met een R² van 0,991. De dikste knothaagbeuk van Voeren is een kruisboom op een weiderand te Veurs (Sint-Martens-Voeren) vlakbij het Vrouwenbos (opname VO60). Met zijn 320 cm stamomtrek is deze boom volgens de regressie mogelijk 252 jaar oud, of met andere woorden daterend van 1754, nog enkele decennia van voor de kaart van Ferraris, die we courant als referentiekaart gebruiken voor oude bossen. Dit is mogelijks de oudste boom van Voeren. De twee knoteiken van Witte paard, ’s Gravenvoeren (opname VO116), met een stamomtrek van 4 m, zijn mogelijke concurrenten. Volgens een regressie zouden zij eventueel van 1746 kunnen dateren.
70
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 29. De dikste knothaagbeuk van Voeren heeft een stamomtrek van 320 cm. Ze dateert mogelijk van omstreeks halfweg de 18de eeuw. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
71
Foto 30. De knothaagbeuk in het Veursdal, nabij het Vrouwenbos, in bloei. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. Foto 31. De knothaagbeuk van Veursdal-Vrouwenbos is tevens een cultuurhistorische waardevolle kruisboom. Het beeldje is evenwel uit het kapelletje verdwenen. Nummer twee is de knothaagbeuk van Dal 13 te Veurs, met een stamomtrek van 303 cm (opname VO58). Zoals hierboven geschetst is deze boom naar schatting 250 jaar oud.
72
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 32. Knothaagbeuk voor de vakwerkboerderij Dal 13 te Veurs. De stamomtrek bedraagt 303 cm. De bewoners schatten de boom 250 jaar oud. Foto Bert Maes, 2006.
Foto 33. Dezelfde knothaagbeuk (Dal 13 Veurs) gefotografeerd vanuit de andere zijde. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
73
Nummer 3 is een knothaagbeuk bij Wittekapel te ’s Gravenvoeren, met een stamomtrek van 300 cm (opname VO109). Ook de dikste knothaagbeuk van een rij op een weiderand te Kultje, Remersdaal haalt 300 cm omtrek, maar deze boom is hol en in twee helften gespleten, wat een vertekend beeld van de ouderdom oplevert (opname VO55). De dikste niet gescheurde Haagbeuk in de rij haalt slechts 245 cm. Niet ver van de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren staat nog een knothaagbeuk met stamomtrek 280 cm (opname VO107). Een solitaire Haagbeuk nabij Middelhof te Remersdaal heeft een identieke stamomtrek (opname VO50). Foto 34. Knothaagbeuk met kruisbeeld op de stam in de buurt van de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren. De stamomtrek bedraagt 280 cm, waarmee deze knothaagbeuk de vierde dikste is van Voeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
Knothaagbeuken met geringere stamdikte komen nog zeer verspreid voor op weideranden, op bosranden, of in het bos zelf (oude bestandgrenzen?).
Foto 35. Deze ‘boom’ nabij Altenbroek kan verkeerdelijk de indruk wekken de dikste knothaagbeuk van de regio te zijn. In werkelijkheid gaat het om twee met elkaar vergroeide knotbomen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007. 74
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 36. Zware knothaagbeuk langs holle weg te ’s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
75
Ook over het onderhoud en gebruik van Haagbeuk konden zowel Alex Zeevaert als de bewoners van Dal 13 te Veurs ons nuttige inlichtingen verschaffen. Volgens Alex Zeevaert werd Haagbeuk ook geplant in hagen. Het is dus niet per se een door de wind of dieren spontaan in de hagen gearriveerde soort. Dit weerlegt de vaak in de literatuur gehuldigde mening dat traditionele hagen uitsluitend met doornige soorten beplant werden. De reden dat ook niet doornige soorten in Voeren in hagen geplant werden is verklaarbaar door het feit dat de hagen ‘getuind’ werden, dit is met één, twee of drie rijen horizontale (Hazelaar)stokken aan weerszijden van de haag verstevigd. Hierdoor moesten niet uitsluitend de haagplanten het vee binnenhouden, maar de stokken vervulden eveneens een deel van die taak. Bij het opkomen van de prikkeldraad werd het ‘tuinen’ minder en minder toegepast, net zoals het vlechten van hagen in andere delen van Vlaanderen. Het systeem van ‘tuinen’ verklaart meteen ook waarom er in Voeren relatief weinig vlechtsporen aangetroffen worden. Alleen de bovenste takken van de haag zijn soms horizontaal afgebogen, maar verder zijn er nauwelijks vlechtsporen aan de basis van de haagplanten te zien, zoals in andere delen van Vlaanderen. Haagbeuken werden vooral als knotboom aangeplant op perceelsgrenzen. Opnieuw volgens Boswachter Alex Zeevaert werden ze meestal voor het eerst geknot na een jaar of dertig. Dat gebeurde in september. Het knotten gebeurde om de 10 à 15, 16, 17 jaar. Het hout werd vooral als brandhout benut, omdat dit het meest waardevolle brandhout van de lokale boomsoorten was. Omdat Haagbeuk echter zo traag groeide ging men de knothaagbeuken op de duur vervangen door knotessen. Het gebruik van knotessen in de streek zou dus recenter zijn dan dat van knothaagbeuken. De bewoners van Dal 13 te Veurs geven een erg gelijkende versie van de knotfrequentie. Hun boom werd om de tien à vijftien jaar geknot. De laatste dertig jaar werd ze niet meer geknot, omdat de bewoners te oud geworden waren voor dit zware werk. Ook op een andere plaats (Schoppem) kregen we te horen dat de knothaagbeuken bij een boerderij niet meer geknot waren sinds 57 jaar. Veel van de knothaagbeuken uit de streek schijnen hetzelfde lot beschoren. Als hakhout in de bossen kreeg Haagbeuk geen specifieke behandeling. De bossen in Voeren, die allemaal middelhoutbossen waren, kenden erg lange hakhout-omlooptijden in vergelijking met andere delen van Vlaanderen. De kapcyclus bedroeg 12-18 jaar in de vroegste tijd die Alex Zeevaert zich nog kon herinneren. In zijn tijd bedroeg de kapcyclus 16-18 jaar. Dit was al wat een kritieke omlooptijd. Na 30 jaar bijvoorbeeld herschoten de meeste boomsoorten helemaal niet meer. In 1960 werd het hakhoutbeheer in de bossen opgegeven wegens niet meer rendabel. Het hakhoutbeheer in de houtkanten gebeurde niet door Bos & Groen, en kende daardoor onregelmatiger omlooptijden. Zeer oud Haagbeukenhakhout, misschien wel met een stoofomtrek van 770 cm is aangetroffen in het bos te Teuven, nabij het toponiem Driezenhof (opname VO2). Haagbeukenhakhout, met stoofomtrek tot 600 cm, is aangetroffen in het Broekbos-oost te Sint-Martens-Voeren (opname VO190). Hakhoutstoven tot 500 cm omtrek zijn aangetroffen in het Schoppembos te Sint-Martens-Voeren (opname VO169). Hakhoutstoven met omtrekken tot 400 cm komen voor in een hellingbos te Komberg, Sint-Martens-Voeren (opname VO157), een Stellario-Carpinetum boshelling van het Konenbos-oost te Sint-Martens-Voeren (opname VO179), het Konenbos-zuid te Sint-Martens-Voeren (opname VO184), te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO89), de bosrand van het Vrouwenbos te Sint-Pieters-Voeren (opname VO67), in de bosrand van het Stroeversbos te Sint-Pieters-Voeren (opnames VO77, VO81), een holle weg van Wad naar Gieveld (opname VO32). Hakhoutstoven tot 300 cm zijn aangetroffen in het Konenbos-oost te Sint-Martens-Voeren (opname VO175), te Sint-Pieters-Voeren (opname VO73) en het Veursbos te Sint-Martens-Voeren (opnames VO12, VO10). Opgaande Haagbeuken bleken zeldzaam in Voeren. Op een steilrand te Berg (Sint-Martens-Voeren) werd een exemplaar van 3 m omtrek aangetroffen (opname VO63). Op een berm nabij de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren werd een exemplaar van 280 cm omtrek aangetroffen (opname VO107). Volgens een regressie y = 0,3936 x 1,0959 met R² = 0,9753 (zie bijlage 3) zou de dikste boom ongeveer 200 jaar oud kunnen zijn.
76
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 37. Holle weg geflankeerd door knothaagbeuken en opgaande beuken. Foto Arnout Zwaenepoel, Teuven, oktober 2006.
Foto 38. Haagbeukenhakhout Hoogbos. Foto Bart Opstaele, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
77
Clematis vitalba (Bosrank) Bosrank is in 42,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Bosrank komt zeer algemeen verspreid voor in de Voerstreek. Tot enkele decennia geleden werd de soort met hand en tand bestreden in de hakhout- en middelhoutbossen van die tijd. Het verwijderen van de wortels bracht vaak kalk weer aan de oppervlakte, wat een bevorderende factor was voor de kalkminnende kruidlaag van deze bossen. Sinds het wegvallen van dit beheer is de orchideeënrijke kruidlaag sterk verarmd. Vanuit natuurbeheerstandpunt wordt gepleit om minstens lokaal dit traditionele middelhoutbeheer te hervatten. Vanuit bosbouwkundige hoek is dit arbeidsintensieve en weinig rendabele werk echter in de praktijk moeilijk haalbaar. Behalve in bossen is Bosrank ook sterk verspreid op graften, in doorgeschoten hagen en in houtkanten.
Foto 39. Bosrank in bosrand, Sint-Pieters-Voeren. Foto Bert Maes, september 2006.
78
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Cornus mas (Gele kornoelje) Gele kornoelje is slechts in 0,5% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Gele kornoelje werd slechts op drie plaatsen aangetroffen in Voeren. Alex Zeevaert deelde ons een groeiplaats mee op de rand van het Hoogbos te ’s Gravenvoeren, die echter in 2006 niet meer teruggevonden werd. Ook in de rand van het Stroevenbos werd vroeger nog een Gele kornoelje waargenomen (Maes 2006, red.), die echter evenmin teruggevonden werd. Een derde exemplaar troffen we aan in een oude haag rond het Driezenhof te Teuven. De eerste twee locaties zijn de meest natuurlijke, maar omdat hier geen sprake is van een populatie moet toch voorzichtig omgesprongen worden met de beoordeling. Een c-aanduiding lijkt meest aangewezen. Verwildering vanuit cultuur kan immers ook niet uitgesloten worden. De eetbare vruchten kunnen door vogels verspreid zijn. De derde locatie (opname VO5) is een antropogeen getinte groeiplaats, die daarom eveneens een c-aanduiding kreeg. In het aangrenzende Nederlandse Zuid-Limburg zouden nauwelijks natuurlijke groeiplaatsen van Gele kornoelje voorkomen (Haveman et al. 1999). Ook daar zijn Gele kornoeljes vooral cultuurhistorisch interessante objecten, die in hagen geplant werden voor de eetbare vruchten of als mooi gevlochten kruishaag rond woningen. In Limburgs Haspengouw is de situatie analoog. Mogelijk zijn deze planten afkomstig van natuurlijke populaties van de niet veraf gelegen Waalse Maasvallei, waar de Gele kornoelje wél talrijk in natuurlijke vegetaties voorkomt.
Foto 40. Haag van gevlochten Gele kornoelje t Veulen (Heers) in Limburgs Haspenhouw. Het cultuurhistorische gebruik van Gele kornoelje reikt iets verder dan de natuurlijke verspreiding. Foto Arnout Zwaenepoel, 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
79
Foto 41. Detail van zelfde haag. Vlechtwerk. Foto Eddy Dupae. Foto 42. Gevlochten haag van Gele kornoelje te Opheers (Heers) in Limburgs Haspengouw. De gevlochten takken zijn op elkaar geënt. Foto Eddy Dupae.
80
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Cornus sanguinea (Rode kornoelje) Rode kornoelje is in 39% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De bejaarde bewoner van een vakwerkboerderij in Dal 13 te Veurs (Sint-Martens-Voeren) wist ons te vertellen dat ‘cornouiller’ in de streek gebruikt werd voor het maken van stelen voor gereedschap. Rode kornoelje komt tamelijk frequent voor in de Voerstreek. Ze is aangetroffen in bosranden, in geschoren hagen, langs holle wegen, op een boswal, op steilranden, langs beken, ... Rode kornoelje is ook frequent aangeplant, wat niet per se met autochtoon materiaal gebeurde! De oogstlocaties zijn dus toch best goed uit te kiezen op betrouwbare locaties. De oudste in het studiegebied aangetroffen Rode kornoeljes staan in het bos te Obsinnich en Gesticht, ’s Gravenvoeren. Ze hebben stoofomtrekken van 3 tot 5 m (opnames VO7, VO106). Alle Rode kornoeljes kregen b- of a-aanduidingen, behalve wanneer er manifest recente aanplant in de buurt gevonden werd.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
81
Corylus avellana (Hazelaar) Hazelaar is in 68,1% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Hazelaar is erg verspreid in de bossen van Voeren, maar het valt op dat er relatief weinig oude stoven te vinden zijn, ondanks de globaal gevarieerde bossamenstelling en de abundantie aan oud bos-indicatoren. Hakhoutstoven van 6 m omtrek werden aangetroffen in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO159). Stoven van 5 m omtrek werden onder meer aangetroffen in een houtkant-bosstrook te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO149, in graften te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opnames VO158, VO161), in een bosrand te Kattenrot, Sint-Martens-Voeren (opname VO205), langs een holle weg bij de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren (opname VO107), op een graft ten zuiden van de Noorbeek te ’s Gravenvoeren (opname VO138), op een graft in een weiland naast het Veursbos te Teuven (opname VO17), langs de Gulp te Teuven (opname VO23). Stoven tot 4 m omtrek komen nog algemener voor. Hazelaar in oud-boslocaties en oude houtkanten kreeg een c-indicatie. Alle hakhoutstoven vanaf 4 m stoofomtrek kregen een b-indicatie. Stoven van 6 m stoofomtrek of groter kregen een a. Hazelaar in hagen is meestal ook een vrij goede indicatie van de ouderdom van de haag en de herkomst van de haagplanten. In zeldzame gevallen gaat het nog om hagen die als relict van een oorspronkelijk bos bewaard zijn. In de meeste gevallen gaat het om hagen waarbij het aangeplante materiaal manifest uit het nabijgelegen bos gehaald is. Op verschillende plaatsen in Vlaanderen hebben we daarover mondelinge getuigenissen. Daarom kennen we dergelijke Hazelaars meestal ook een b-indicatie toe, onafhankelijk van de stoofomtrek. Hazelaar in oude hagen is in Voeren onder meer aangetroffen te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO195) en De Plank, Sint-Martens-Voeren (opnames VO200, VO202).
Foto 43. Hazelaar met stoofomtrek van 5 m op graft in een weiland naast het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. 82
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Crataegus laevigata (Tweestijlige meidoorn) Tweestijlige meidoorn is in 40,8% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Tweestijlige meidoorn komt talrijk voor in de Voerstreek, in geschoren en verwilderde hagen, in houtkanten, op graften, in bosranden, in hellingbossen, langs holle wegen, op een boswal, en in beekbegeleidend hakhout. In een oude haag te De Plank, Sint-Martens-Voeren is ook gevlochten Tweestijlige meidoorn aangetroffen (opname VO200). Langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren is hakhout met stoofomtrek tot 4 m aangetroffen (opname VO136). Langs de Gulp te Teuven komt hakhout van Tweestijlige meidoorn voor met een stoofomtrek van 170 cm.
Foto 44. Vlechtrelict van Tweestijlige meidoorn in oude haag te De Plank, Sint-Martens-Voeren (opname VO200). Bemerk ook het effect op de vegetatie van achtergebleven haagsnoeisel. Foto Bert Maes, 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
83
Crataegus monogyna (Eénstijlige meidoorn) Eénstijlige meidoorn is in 86,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Net zoals in alle andere streken van Vlaanderen is ook in Voeren Eénstijlige meidoorn steeds de belangrijkste soort geweest in veekeringshagen. Een eigenaardigheid t.o.v. de rest van Vlaanderen is het relatief geringe aantal vlechtrelicten dat men er aantreft. In Voeren werd immers een aparte haagtechniek toegepast, die we in de rest van Vlaanderen bijna niet (meer?) kennen. In de Voerstreek werden de hagen traditioneel ‘getuind’, dit is verstevigd met één, twee of drie rijen horizontale stokken (meestal van Hazelaar) aan weerszijden van de haag. Door de stokken aan weerszijden van de haag aan elkaar te binden met gladde draad werd de haag als het ware samengedrukt tussen die één, twee of drie stokkenparen. Alex Zeevaert (°1946) maakte het ‘tuinen’ van de hagen nog mee tot hij 15 was, dus tot 1960 ongeveer. Ook dat is vrij laat in vergelijking met de rest van Vlaanderen, waar de traditionele vlechtsystemen al vanaf WOI en zeker na WOII grotendeels opgegeven werden. Het systeem van ‘getuinde hagen’ maakte het minder noodzakelijk dat er alleen doornige soorten konden gebruikt worden. Behalve meidoorn, Sleedoorn, en Hulst werden er dan ook Haagbeuk, Zoete kers, … in de hagen geplant. De bovenste takken van de haag werden vaak horizontaal afgebogen, wat eveneens nog her en der waar te nemen is (Sint-Martens-Voeren, Sint-Pieters-Voeren, Teuven, Remersdaal). Hier en daar (Teuven, Remersdaal) werden tijdens de inventarisatie nog relicten aangetroffen van dergelijke ‘getuinde hagen’ (opnamenummers VO34, VO44). De traditionele Hazelaarstokken zijn inmiddels wel meestal vervangen door paletten, planken of iets dergelijks, maar de basis van het systeem is nog duidelijk aantoonbaar. De foto’s hieronder tonen enkele relicten.
Foto 45. Relict van een getuinde haag, net buiten de grenzen van Voeren, op Waals grondgebied. Dit is de laatste plaats waar nog de traditionele stokken gebruikt werden aan weerszijden van de haag om de haagplanten bijeen te houden. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. 84
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 46. Relicten van ooit getuinde, nu doorgeschoten meidoornhaag. Voeren, oktober 2006. Foto Arnout Zwaenepoel.
Foto 47. Deze haag op de grens van Remersdaal en Chevemont is nog ‘getuind’, maar de traditionele hazelaarstokken zijn vervangen door planken. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
85
Foto 48. Vlechtrelict bij Eénstijlige meidoorn. Het is onduidelijk of de horizontale takken rond de prikkeldraad gevlochten zijn dan wel of de prikkeldraad later aangebracht is onder de gevlochten takken. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004.
Foto 49. Vlechtrelict in oude haag te Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006. 86
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Her en der werd ook hakhout van Eénstijlige meidoorn aangetroffen. In graften te Kwinten, Sint-Martens-Voeren werden stoven van 3 en 4 m omtrek aangetroffen (opnames VO158, VO159, VO162). Te Berg, Sint-Martens-Voeren werden stoven 3,5 m omtrek aangetroffen (opname VO94). Langs de Remersdaalbeek komt een stoof voor van 250 cm omtrek (opname VO51). Langs een holle weg bij de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren staan stoven tot 2 m omtrek. Dezelfde omtrek troffen we ook aan te Vitsen, ’s Gravenvoeren (opname VO127) en te Teuven (opname VO24). Een stoof in een houtkant te Reesberg, Remersdaal heeft een stoofomtrek van 180 cm (opname VO38). Stoven in het Obsinnichbos te Teuven halen 175 cm (opname VO6). Lokaal werden ook Eénstijlige meidoorns aangetroffen met erg dikke stammen. Soms ging het om (schijnbaar) opgaande exemplaren, maar in de meeste gevallen hadden de meidoorns een voorgeschiedenis van geschoren haag. In sommige gevallen leken ze min of meer geknot. De dikste stammen hadden stamomtrekken van 200 cm (opname VO63, steilrand Berg, Sint-Martens-Voeren), 110 cm (opname VO38), 60 cm (opname VO209, Schoppem, Sint-Martens-Voeren). Bij een bronbeekje bij de tunnel van Veurs naar Sinnich komt een knotmeidoorn voor met stamomtrek van 200 cm. Een knotmeidoorn bij het waterreservoir van Aubel te Remersdaal heeft een stamomtrek van 135 cm (opname VO43). Bij Kultje, Remersdaal staat een knotmeidoorntje met een stamomtrek van 70 cm (opname VO55).
Foto 50. Zware meidoorn te Altenbroek. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
87
Crataegus x macrocarpa (Tweestijlige x Koraalmeidoorn = Grootvruchtige meidoorn) Grootvruchtige meidoorn is in 1,4% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Tweestijlige x Koraalmeidoorn is aangetroffen in een haag langs de Voer te Sint-Pieters-Voeren (opname VO82), in de bosrand van het Hoogbos te ’s Gravenvoeren (opname VO126, geen vruchten), in een haag rond het Driezenhof te Teuven (opname VO5) en langs een holle weg nabij Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren (opnamenummer VO111). Drie van de locaties kregen een a-aanduiding, één een b-aanduiding.
Crataegus x media (Eénstijlige x Tweestijlige meidoorn = Bastaardmeidoorn) Bastaardmeidoorn werd in 24,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De kruising tussen Eén- en Tweestijlige meidoorn wordt tamelijk frequent aangetroffen in de Voerstreek, zowel in geschoren als doorgeschoten hagen, in houtkanten, op graften, langs holle wegen als in bosranden. Alle locaties kregen b- en a-aanduidingen, op één plaats na, waar deze kruising klaarblijkelijk aangeplant werd.
Crataegus x subsphaericia (Eénstijlige x Koraalmeidoorn) Eénstijlige x Koraalmeidoorn werd slechts in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Over dit taxon bestaat nogal wat discussie. Bepaalde morfologische kenmerken doen vermoeden dat de kruising Eénstijlige meidoorn x Koraalmeidoorn af en toe voorkomt in ons land. Een genetisch onderzoek van Depypere (2004) wees evenwel uit dat deze kruising genetisch niet bevestigd kon worden, in tegenstelling tot de kruising Tweestijlige x Koraalmeidoorn, die zowel morfologisch als genetisch duidelijk aangetoond kon worden. Of dit taxon dus inderdaad voorkomt, maar genetisch niet herkend wordt, dan wel of de vermoedelijke kruisingen als wat afwijkende Eénstijlige meidoorns moeten beschouwd worden is een nader te onderzoeken feit. In Voeren is één vermoedelijke kruising aangetroffen te Ulvend, Sint-Martens-Voeren, in een houtkant (opname VO147).
88
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Cytisus scoparius (Brem) Brem werd in 6,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Brem werd aangetroffen op graften te Sint-Martens-Voeren, in een bosrand te Sint-Martens-Voeren, op een boswal te Sint-Martens-Voeren, de bosrand van het Stroeversbos te Sint-Pieters-Voeren, op graften te ’s Gravenvoeren en op een kapvlakte in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
89
Euonymus europaeus (Wilde kardinaalsmuts) Wilde kardinaalsmuts werd in 32,4% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Wilde kardinaalsmuts komt vrij algemeen voor in Voeren en werd aangetroffen in bosranden, in geschoren hagen (uitzonderlijk), in oude doorgeschoten hagen, in houtkanten, op een boswal, tussen beekbegeleidend elzenhakhout, langs holle wegen, … De oudste en meest betrouwbare autochtone exemplaren zijn hakhoutstoven van 3 m omtrek op een talud/holle weg te ’s Gravenvoeren (opname VO104) en in een houtkant op een talud te Noorbeek, ’s Gravenvoeren (opname VO130). In het bos nabij Driezenhof te Teuven is een dikke kardinaalsmuts aangetroffen met stamomtrek van 90 cm (opname VO2). Op andere plaatsen is recent ook vaak Wilde kardinaalsmuts aangeplant en moet er voorzichtiger omgesprongen worden met de aanduiding van de autochtone herkomst.
90
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Fagus sylvatica (Beuk) Beuk werd in 9,4% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Voerstreek heeft een bijzondere waarde voor Beuk. Op diverse plaatsen is oud hakhout van deze soort aangetroffen, wat in Vlaanderen een uiterst zeldzaam fenomeen is. De oudste Beuken van Vlaanderen zijn onder dit hakhout te zoeken, en zijn zowat de enige Beuken die in aanmerking komen om een autochtone status toegemeten te krijgen. In het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven werd hakhout van Beuk aangetroffen met stoofomtrekken van 5 tot 10 m maximaal (opnames VO14, VO15, …). Op de Schoppemer heide te Sint-MartensVoeren komen stoven voor tot 600 cm omtrek (opname VO211). In het Vrouwenbos te Sint-Pieters-Voeren zijn stoven aangetroffen met omtrekken van 400 tot 500 cm (opnames VO66, VO67). 420 cm is ook de omtrek in het bos nabij Driezenhof te Teuven (opname VO2). In het Konenbos-oost te Sint-Martens-Voeren zijn stoven tot 300 cm aangetroffen (opname VO175). In het Konenbos-west komen stoven voor tot 200 cm omtrek. De bosrand is er lokaal als het zeldzame Melico-Fagetum te typeren. Ook in het Broekbos te Sint-Martens-Voeren komen relicten van Beukenhakhout voor in de vorm van spaartelgen (opname VO191). De stoven van meer dan 5 m omtrek kregen b-indicaties. Kleinere hakhhoutstoven kregen c-indicaties. Ook sommige oude (gevlochten), al dan niet gemengde hagen herbergen Beuk van oudere leeftijd dan de meeste bosbomen. Omdat het vrijwel zeker in de meeste gevallen om aanplant gaat worden toch geen al te hoge quotaties voor autochtoniteit toegekend, maar worden dit soort Beuken meestal met een c-indicatie aangeduid. In sommige gevallen is ook de Beuk zelf gevlochten. In Voeren troffen we een voorbeeld aan te De Plank, Sint-Martens-Voeren (opname VO200). Te Reesberg, Remersdaal komt een cultuurhistorisch interessante kruisbeuk voor, met een metalen christusbeeldje op een houten kruis, dat aan de stam bevestigd is (opname VO38). De boom zelf is niet erg oud en heeft geen betekenis voor autochtone herkomst.
Foto 51. In het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven werd hakhout van Beuk aangetroffen met stoofomtrekken van 5 tot 10 m maximaal (opnames VO14, VO15, …). Dit beukenhakhout is een mooi voorbeeld van het Veldbies-Beukenbos (Luzulo-Fagetum). Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
91
Fraxinus excelsior (Gewone es) Gewone es werd in 69,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Gewone es is een vrij algemeen voorkomende boomsoort in de hele Voerstreek. De dikste opgaande bomen (vanaf 4 m stamomtrek) kregen c-indicaties. Dikke knotbomen (stamomtrek 3 m en meer) en hakhout van meer dan 5 m stoofomtrek kregen b-indicaties. Hakhout van meer dan 6 m omtrek kreeg een a-indicatie. Over de leeftijdsbepaling van essen zijn weinig exacte gegevens bekend, behalve voor opgaande essen. Doordat deze boomsoort, zeker voor een hardhoutsoort, vrij snel groeit worden voor een beoordeling van het autochtoon karakter slechts hakhoutstoven vanaf 5-6 m omtrek als betrouwbaar autochtoon bestempeld, maar een exacte leeftijd voor dergelijke stoven is niet bekend. Ook oude knotessen worden indicatief geacht voor een autochtone status, maar ook hiervoor waren tot voor kort weinig precieze gegevens bekend. Mede het onderzoek in Voeren heeft dit aspect weer een stukje exacter gemaakt. Een omgezaagde knotes uit Teuven, met omtrek van exact 3 m leverde 110 jaarringen op (opname VO8). Samen met een aantal gegevens uit de West-Vlaamse Zandstreek en Polders konden we hier voor het eerst een regressie opstellen. De best passende curve voor deze bomen met gekende leeftijd en stamomtrek is een machtsvergelijking y = 0,6226 x 0,8918 met R² = 0,8738 (zie bijlage 3). De dikste knotessen in Voeren hebben een stamomtrek van 450 à 500 cm, wat volgens de regressie overeenstemt met leeftijden van 145 en 159 jaar. De oudste bomen halen met andere woorden nog niet de Ferrariskaart. Boswachter Alex Zeevaert wist ons toe te lichten dat in Voeren de traditionele knothaagbeuken op perceelsgrenzen op een bepaald moment niet meer herplant werden, omwille van de trage groei. In de plaats werden vanaf dan knotessen gebruikt. Inderdaad ziet men op verschillende plaatsen rijen van gemengd knothaagbeuken en knotessen. Oude knotessen met stamomtrek 5 m werden aangetroffen langs een holle weg bij de Sint-Annakapel te ’s Gravenvoeren (opname VO107), bij Moleke te ’s Gravenvoeren (opname VO108), langs de Voer te ’s Gravenvoeren (opname VO111), te Sint-Martens-Voeren, (opname VO154), op een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO161), in een houtkant op een steilrand te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO94). Een knotes in een weide te Remersdaal fungeerde als paal om het weidehek aan te bevestigen en mocht daardoor wellicht uitgroeien tot zeer oude knotboom. De stamomtrek bedraagt 450 cm (opname VO41). Knotessen met stamomtrek tot ongeveer 4 m werden aangetroffen te Ulvend, Sint-MartensVoeren (opname VO194), De Plank, Sint-Martens-Voeren (opname VO201), Schoppem, Sint-MartensVoeren (opname VO211), bij een oude steengroeve te ’s Gravenvoeren (opname VO137) en bij Wad te Teuven (opname VO30). Knotessen met stamomtrekken tot 3,5 m werden aangetroffen te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO61), in het centrum van Moelingen (opname VO103), op weideranden tussen Plank en Wad (opname VO26) en op het spoorwegtalud van Remersdaal-Chevemont (opname VO44). Knotessen met een omtrek van ongeveer 3 m werden aangetroffen langs de Voer te Sint-Martens-Voeren (opname VO207, knotes met omtrek 280 cm). De grootste aangetroffen hakhoutstoven van es bevinden zich langs een holle weg nabij Hoogbos, en in graften te ’s Gravenvoeren. Ze hebben stoofomtrekken tot 10 m (opnames VO115, VO120). Oud hakhout van es, met hakhoutstoven tot 7 m omtrek, is aangetroffen langs een holle weg bij Moleke, ’s Gravenvoeren (opname VO108), in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO158). Hakhoutstoven met omtrekken tot 6 m zijn aangetroffen, langs een holle weg te Sint-Martens-Voeren (opname VO153), te Ulvend, op een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO162, b-indicatie), te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO61), in de bosrand van het Vrouwenbos te Sint-PietersVoeren (opname VO66, b-indicatie), op een steilrand te Lonchamps, Moelingen (opname VO102), te Gesticht, ’s Gravenvoeren (opname VO106), langs een holle weg naar het Hoogbos te ’s Gravenvoeren (opname VO125). Stoven met een omtrek tot 500 cm zijn aangetroffen op een graft te Teuven (opname VO17, omtrek 520 cm), in een houtkant nabij Trichterbeeldje, ’s Gravenvoeren (opname VO117), langs een holle weg naar het Hoogbos te ’s Gravenvoeren (opname VO119), langs een holle weg rond een steengroeve te ’s Gravenvoeren (opname VO126), in Sint-Martens-Voeren (opname VO149), te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO93), te Fliberg, Moelingen (opname VO100), op het spoorwegtalud 92
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
van Remersdaal-Chevemont (opname VO44), te Driesschen, Remersdaal (opname VO48). Op een graft in Nurop te Teuven komt een hakhoutstoof van 5m omtrek voor. Eén knotspaartelg van deze stoof heeft een stamomtrek van 4 m! (opname VO28). De dikste opgaande essen zijn meestal hoekbomen van bospercelen. De zwaarste hadden stamomtrekken van 4 m. Ze zijn aangetroffen te Schoppem, Sint-Martens-Voeren en kregen een c-indicatie (opname VO208). Volgens een regressievergelijking y = 0,8195 x 0,8097 met R² = 0,9704 (zie bijlage 3) zouden deze bomen toch nog maar 105 jaar oud zijn. Volgens Alex Zeevaert werd es in de streek vaak benut voor het vervaardigen van stelen van gereedschap. Hakhout van es in de bossen, met een omtrek tot 60 cm, werd als brandhout verkocht. In de bossen werd het als afzonderlijke soort verzameld voor dit doel. Bij Reesberg, Remersdaal komt een cultuurhistorisch interessante kruises voor bij een smeedijzeren kruis. De boom zelf is niet oud en heeft geen betekenis voor autochtone herkomst (opname VO38).Foto
52. ‘Gerestaureerde’ knotes, op een steilrand boven de Berwijn te Moelingen. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2007.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
93
Foto 53. Knotspaartelg Gewone es, Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2007.
94
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 54. Knotessen in een haag , Sint-Martens-Voeren. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
95
Foto 55. Afstervende knotes, Altenbroek. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
Foto’s 56 en 57. Knotes met stamomtrek van 450 cm op een weiderand te Remersdaal (opname VO41). De boom werd wellicht gespaard omdat er een hek aan opgehangen was. Het ijzeren heksluitwerk is volledig in de stam vergroeid. De stam is grotendeels hol. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. 96
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 58. Knotes met stamomtrek van 5 m niet ver van de Voer, nabij het toponiem Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
Foto 59. Essenhakhout met een stoofomtrek van 5 m op een graft naast het Veursbos te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
97
Foto 60. Essenhakhout met stoofomtrek 6 m nabij Wittepaard te ’s Gravenvoeren. Foto Bart Opstaele, oktober 2006.
Foto 61. Langs deze holle weg nabij het Hoogbos te ’s Gravenvoeren komt essenhakhout voor met stoofomtrek tot 10 m. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006. 98
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Hedera helix (Klimop) Klimop werd in 67,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Klimop is zeer algemeen in de hele Voerstreek, zowel in bossen, houtkanten als hagen. Behalve bij de nabijheid van woningen werden overal b- en a-indicaties gegeven.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
99
Ilex aquifolium (Hulst) Hulst werd in 21,6% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangeduid. Slechts één loctie kreeg een b-aanduiding, alle overige slechts c-aanduidingen. Volgens Boswachter Alex Zeevaert werd Hulst in de streek gebruikt om stelen voor gereedschap van te maken. De meeste aangetroffen Hulst in de Voerstreek lijkt niet erg oud. Alex Zeevaert bevestigt dat de soort in de streek niet algemeen was en de huidige abundantie, net zoals op veel plaatsen in Vlaanderen, een tamelijk recent verschijnsel is. Tekenend is bijvoorbeeld de maximale stamomtrek van de massaal aanwezig Hulst in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven, die niet meer bedraagt dan 50 cm (opname VO12). In het bos nabij Driezenhof te Teuven werd maximaal 60 cm stamomtrek opgemeten. De dikste aangetroffen Hulst in de Voerstreek bevindt zich net buiten Voeren, in een bosje bij de ‘Appelboom’ (Tilia platyphyllos) van Sart-les-Maines. De stamomtrek bedraagt 99 cm. Uit een regressie tussen Hulstbomen met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 1,4702 x 0,9486 met R² = 0,9822 (zie bijlage 3) schatten we deze Hulst toch slechts zo’n 115 jaar oud. De betekenis voor autochtoon materiaal is dus nog vrij gering. Deze boom kreeg een c-indicatie. Oude Hulststoven, met een stoofomtrek van 300 cm, werden aangetroffen te Ulvend, Sint-MartensVoeren (opname VO150). Deze kregen een b-indicatie. Door de uitlopers die Hulst vormt is het evenwel moeilijk een exacte of zelfs maar benaderende leeftijd toe te kennen aan die ‘stoven’. Ze zijn niet vergelijkbaar met hakhoutstoven van andere loofboomsoorten, die gelijkmatig aangroeien met de kapfrequentie! Hulst werd ook geregeld aangetroffen in oude (gevlochten) hagen. Ook daar kreeg ze af en toe een bindicatie (opnames VO173, VO193, VO194, VO195). Opgaande Hulst is zeer schaars aangetroffen. In het Broekbos-oost zijn bomen aangetroffen tot 10 m hoog. De stamomtrek is evenwel niet opgemeten (opname VO190)
Foto 62. Zware Hulsten zijn er in Voeren amper aangetroffen. Sommige bossen zoals hier op de Schoppemerheide te ’s Gravenvoeren staan vol Hulst, maar het gaat om hoofdzakelijk om vrij jonge exemplaren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006. 100
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Ligustrum vulgare (Wilde liguster) Wilde liguster werd slechts in 1,4% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Wilde liguster is in Vlaanderen een lastige soort om te beoordelen op autochtoon karakter. In de duinstreek behoort ze zonder twijfel tot het spectrum van de spontane, wilde duinstruwelen. In de andere streken van Vlaanderen weten we uit mondelinge getuigenissen dat de soort vaak aangeplant werd in hagen om te gebruiken als vlechtrijs voor het maken van het handvat van manden, vanwaar de dialectbenaming ‘wanore’. In de zand- en zandleemstreken is de soort duidelijk aan dit oud-cultuur-fenomeen gelinkt. De leem- en mergelstreken zijn moeilijkst te beoordelen. Ook hier kwam dit oud-cultuurfenomeen voor, maar de soort wordt hier ook vaak in bossen en houtkanten aangetroffen, en gedijt duidelijk goed op dit soort bodem. Dichte struwelen, dominantie van de soort of grote populaties ontbreken evenwel geheel. Vraag is of de plant hier verwilderd is vanuit oud-cultuur, dan wel of ze er ook van nature thuishoort. Extra problematisch bij de beoordeling is de recente aanplant van deze soort op tal van plaatsen. Van hieruit kan de plant opnieuw gemakkelijk verwilderen door bessenetende vogels. Ook in Voeren is dergelijke recente aangeplant aangetroffen, onder meer rond gerestaureerde vakwerkwoningen te Veurs en in nieuw aangelegde hagen rond akkers en weiden te Teuven. Daarom worden in Voeren de meeste planten met een ps of c-indicatie aangeduid. Wilde liguster is aangetroffen langs holle wegen (Sint-Martens-Voeren, opname VO153), in oude hagen (opname VO200) en in het Obsinnichbos te Teuven (opnames VO6, VO8).
Lonicera periclymenum (Wilde kamperfoelie) Wilde kamperfoelie werd in 19,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Wilde kamperfoelie komt tamelijk algemeen verspreid in Voeren voor, met nadruk op de bossen op vuursteeneluvium of enigszins verzuurde leembodem. De soort kreeg overal b- of a-aanduidingen.
Lonicera xylosteum (Rode kamperfoelie) Rode kamperfoelie werd slechts in 0,5% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Rode kamperfoelie is slechts zeer uitzonderlijk aangetroffen in de Voerstreek. In de bosrand nabij Gieveld te Teuven werden twee exemplaren bijeen aangetroffen (opname VO2). Aangezien deze locatie zich dicht bij de bebouwing bevindt kreeg ze slechts een c-indicatie.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
101
Malus sylvestris (Wilde appel) Wilde appel werd in 0,9% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Els Coart trof in haar genetisch onderzoek op Wilde appel 12 exemplaren aan in het Veursbos. Bij onze inventarisatie vonden we deze niet allemaal terug. De meeste exemplaren hadden een licht behaarde bladonderzijde, wat op mogelijke inkruising met cultuurappel wijst. De oudste exemplaren hebben stoofomtrekken tot 3 m (opname VO14). Boswachter Alex Zeevaert vermeldt 1 Wilde appel van het Stroevenbos te Sint-Pieters-Voeren. Twee Wilde appeltjes (met heel licht behaard blad; kruising?) werden ook nog aangetroffen in het bos te Obsinnich (opname VO8). Appeltjes met volledig onbehaarde bladonderzijde kregen a-aanduidingen. Bij lichte beharing (kruisingsmogelijkheid met cultuurappel) werd een c-aanduiding gegeven. Genetische controle moet hier uitsluitsel bieden over de ware identiteit.
102
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Mespilus germanica (Mispel) Mispel werd in 10,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Volgens boswachter Alex Zeevaert werd Mispel in de streek gebruikt om stelen voor gereedschap van te maken. Mispel komt bijzonder talrijk voor in sommige bossen. In sommige bossen staan echt tientallen exemplaren. In andere bossen staan slechts enkele exemplaren. Bossen met grote aantallen Mispels zijn onder meer het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven, met vele tientallen exemplaren (opnames VO14, VO11, VO12, …), het Broekbos te Sint-Martens-Voeren, met meer dan 25 exemplaren (opnames VO191, VO203), het Vrouwenbos te Sint-Pieters-Voeren met minstens 17 exemplaren (opnames VO66VO67, VO68), het boscomplex te Teuven/Remersdaal, van Gieveld tot Obsinnich, …. In veel bosjes komen een gering aantal Mispels voor. Er zijn 4 exemplaren aantroffen in een hellingbos te Komberg, Sint-Martens-Voeren (opname VO157). In het Schoppembos zijn 4 exemplaren aangetroffen (opnames VO168, VO169). Het Konenbos herbergt minstens 1 exemplaar (opname VO181). In het Stroeversbos te Sint-Pieters-Voeren is eveneens 1 Mispel aangetroffen (opname VO80). Daarnaast is Mispel ook aangetroffen in een houtkant te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO147), langs holle wegen te Sint-Martens-Voeren (opnames VO153, VO213), in hagen (opname VO61) en langs de Voer te Sint-Pieters-Voeren (opname VO82). De oudste Mispels zijn wellicht de hakhoutstoven in sommige bossen. In het bos nabij Driezenhof te Teuven zijn stoven aangetroffen tot 130 cm omtrek (opname VO2). In het Veursbos te Sint-MartensVoeren zijn stoven aangetroffen tot 120 cm omtrek (opname VO11). Als archeofyt kregen alle Mispels b-aanduidingen, ongeacht stam- of stoofomtrek, of grootte van de populatie.
Foto 63. Mispel in bosrand, met jonge kiemplant. Sint-Martens-Voeren. Foto Bert Maes, 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
103
Populus tremula (Ratelpopulier) Ratelpopulier werd in 1,4% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Als soort van de eerder zure bodems is Ratelpopulier geen algemeen voorkomende soort in de Voerstreek. Ratelpopulier is aangetroffen in bosranden, langs holle wegen, in houtkanten, ... De meeste exemplaren kregen c-indicaties.
104
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Prunus avium subspecies avium (wilde Zoete kers) Zoete kers werd in 23% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangeduid. Slechts 2 locaties kregen een b, de overige c-aanduidingen. Zoete kers komt vrij algemeen voor in de oude bossen van de Voerstreek. Vanwege zijn goede groeikracht op kalkhoudende leembodems was het samen met Gewone esdoorn een economisch belangrijke soort in de Voerense bossen, waar sommige houtkopers zich zelfs in specialiseerden. Meteen is duidelijk dat opgaande bomen dus niet zomaar te betrouwen zijn als autochtoon. Bovendien is de herkomst van Zoete kers ook al vertroebeld door de sterke verspreiding, van oudsher, omwille van de eetbare en lekkere vruchten. Zoete kers is wellicht een archeofiet, net zoals Mispel. Opgaande bomen worden een ps, hoogstens een c toegekend, hakhout vanaf 4 m stoofomtrek en meer kreeg een b toebedeeld. De mooiste opgaande exemplaren hebben stamomtrekken van 330 cm (holle weg, Sint-Martens-Voeren, opname VO153), van 270 cm (Ulvend, Sint-Martens-Voeren, opname VO150, Komberg, Sint-Martens-Voeren, opname VO157), van 250 cm (Berg, Sint-Martens-Voeren, opname VO97), van 248 cm (Obsinnisch bos, opname VO8), van 240 cm (Gieveld, Teuven, opname VO1), van 220 cm (Trichterbeeldje, ’s Gravenvoeren, opname VO111), van 211 cm (opname VO14), van 200 cm (Ulvend, Sint-Martens-Voeren, opname VO149, graften te Kwinten, Sint-Martens-Voeren, opnames VO158 en VO159). Oud hakhout van Zoete kers is aangetroffen, in het bos te Obsinnich (opname VO8, stoofomtrek 410 cm), een bosrand te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO89), in een hellingbos te Komberg, SintMartens-Voeren (stoofomtrek 300 cm, opname VO157), langs een holle weg bij Wittekapel, ’s Gravenvoeren (opname VO109). In een graft te Teuven is hakhout aangetroffen met een omtrek van 6 m, maar het is er lastig te oordelen hoe die stoof tot stand gekomen is en hoe oud ze dus ook maar bij benadering is (opname VO17). Knotbomen van Zoete kers zijn aangetroffen in een houtkant nabij het Stroeversbos te Sint-Pieters-Voeren (opname VO78, stamomtrek 150 cm).
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
105
Prunus spinosa (Sleedoorn) Sleedoorn werd in 58,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Sleedoorn komt zeer algemeen verspreid voor in alle bosranden, houtkanten en oude hagen van de Voerstreek. De meeste exemplaren kregen b-aanduidingen.
Prunus x fruticans (Heesterpruim, Kroosjes) Heesterpruim werd in 4,7% van de opnamen als archeofyt aangeduid. Heesterpruim is een eeuwenoud taxon, met een grote variatie, naargelang het menselijke ingrijpen om de vruchten meer genietbaar te maken. Als kruisingsproduct van de inheemse Sleedoorn met de niet inheemse Kroosjes wordt in principe een p-indicatie gegeven. Alleen in de meest oorspronkelijke bosomstandigheden wordt een c-indicatie overwogen. Heesterpruimen zijn aangetroffen in hagen (opname VO5, VO61), verwilderde haagrelicten (opname VO63) en houtkanten op steilranden (opnames VO82, VO96).
Pyrus pyraster (Wilde peer) Wilde peer werd in 1,4% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Boswachter Alex Zeevaert wees ons één Wilde peer aan in een houtkant op de bovenrand van een steilhelling van de Gulp te Obsinnich. Opname VO24 geeft een beeld van de erg rijke houtkant. De peer is een driestammige stoof met een stoofomtrek van 5 m. De dikste stam heeft een omtrek van 140 cm. De determinatie van de boom laat enige vorm van twijfel bestaan over 100% zuivere Wilde peer. De boom heeft vrij weinig doornen in vergelijking met andere gekende exemplaren. De bladeren zijn volledig kaal wat wél een positief kenmerk is. Ze zijn net ietsje groter dan wat de flora van Lambinon et al. (1998) opgeeft. De flora-bladkenmerken zijn een bladschijf van 2,5-7 cm lang en 2-5 cm breed. De Voerense peer heeft blaadjes van 3-6,5 cm lang en 2,5-5,6 cm breed. In oktober 2006 waren geen vruchten te vinden. Alex Zeevaert beschrijft kleine vruchten die hij in voorgaande jaren, zonder succes, nog probeerde te zaaien. Globaal gezien lijkt de determinatie toch wel meest op Pyrus pyraster te wijzen. Een zaailing van de in Voeren erg algemene stroopppeer Legipont (= Charneux) of een verwant perenras kan echter niet helemaal uitgesloten worden. Genetisch onderzoek kan hier wellicht meer uitsluitsel geven. Om deze redenen werd een c-indicatie aan de peer gegeven. Ter vergelijking wordt op de volgende pagina’s ingescand materiaal getoond van de bewuste Wilde peer en een Legipont-peer uit een nabije boomgaard. Ook in een bosrand te Kattenrot, Sint-Martens-Voeren (opname VO205) is één Wilde peer aangetroffen. Mogelijk gaat het om een uitgelopen onderstam. Dit exemplaar kreeg een c-indicatie. Tenslotte is een mogelijks Wilde peer aangetroffen langs een holle weg op de Schoppemerheide te ’s Gravenvoeren (opname VO140). Ook dit exemplaar kreeg een c-indicatie.
106
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 64. Ingescand herbariummateriaal van de cf. Wilde peer langs de Gulp te Teuven. (schaal 60%) w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
107
Foto 65. Ingescand herbariummateriaal van een cultuurpeer Légipont of Charneux, een veelgebruikte hoogstampeer in Voeren, die voor de prodctie van perenstroop gebruikt wordt. De zaailingen van een dergelijke peer kunnen mogelijk met Wilde peer verward worden. (schaal: 60%) 108
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Quercus petraea (Wintereik) Wintereik werd in 3,3% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangeduid. Slechts één locatie kreeg een b-aanduiding, alle overige c- of c/p-aanduidingen. Wintereik komt vrij verspreid voor in de Voerstreek. Het Vrouwenbos herbergt de grootste populatie volgens boswachter Alex Zeevaert. Voor de periode waarover hij kan meespreken werd Wintereik niet geplant, en heeft ze altijd tot de natuurlijke samenstelling van de Voerense bossen behoord. Tot 1960 werd Wintereik ook nog als hakhout beheerd. We troffen evenwel nog weinig oud hakhout van Wintereik meer aan. Opgaande bomen kregen een ps-aanduiding. Hakhout en spaartelgen van geringe stoofomtrek, alsook niet al te dikke knotbomen kregen c-indicaties. Hakhout of spaartelgen vanaf 3 m stoofomtrek kregen b-indicaties. Een a-aanduiding werd gereserveerd voor stoven van meer dan 5 m (niet aangetroffen in Voeren). Te Ulvend (Sint-Martens-Voeren) komt nog een relict met oude wintereikenspaartelgen voor als bosweide (opname VO150). De stamomtrek (? of stoofomtrek?) bedroeg maximaal 390 cm. Te Berg, SintMartens-Voeren werden stoven tot 3 m omtrek aangetroffen (opname bmgdb VO64). Te Komberg, Sint-Martens-Voeren werden spaartelgen met stamomtrek (of stoofomtrek?) tot 300 cm aangetroffen (opname VO157). In het Konenbos-oost is de maximale stamomtrek 240 cm (opname VO175). Ook in het Broekbos-oost en ‘onder Kattenrot’ te Sint-Martens-Voeren zijn spaartelgen aangetroffen; de stamdikte of stoofomtrek is evenwel niet opgemeten (opnames VO190 en VO170). De stoven werden echter niet opgemeten. De meeste opgaande bomen zijn niet erg oud, waardoor ze toch meestal slechts een p-kwotatie kregen. De dikste opgaande bomen hadden stamomtrekken van 283 cm (opname VO16, Veursbos, Teuven), 250 cm (Ulvend, Sint-Martens-Voeren, opname VO149, Vrouwenbos, Sint-Pieters-Voeren, opname VO69), 200 cm (Veursbos, Sint-Martens-Voeren, opname VO11). Opgaande Wintereiken zonder opmeting werden ook nog waargenomen in het Schoppembos (opname VO168), het Broekbos te SintMartens-Voeren (opnames VO188, VO191, VO203), Kattenrot, Sint-Martens-Voeren (opname VO206), Schoppemer Heide, Sint-Martens-Voeren (opname VO211) en Vrouwenbos, Sint-Pieters-Voeren (opname VO67). Op twee plaatsen troffen we knot-Wintereiken aan, namelijk op een weiderand (opname VO34, Kloosterhofstraat Teuven) en in een bosrand te Kattenrot, Sint-Martens-Voeren (opname VO205), wat eveneens op een traditionele toepassing van deze boomsoort wijst en het autochtoon karakter aannemelijker maakt. Ook deze bomen waren echter niet zeer oud. In Teuven bedroeg de stamomtrek maximaal 175 cm, wat een leeftijd van een jaar of 80 doet veronderstellen. De bomen in Sint-Martens-Voeren zijn niet opgemeten. Beide locaties kregen c-aanduidingen.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
109
Foto 66. Knotbomen van Wintereik, Zomereik, Haagbeuk en Gewone esdoorn op de rand van een weide in de Kloosterhofstraat te Teuven. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. 110
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Quercus robur (Zomereik) Zomereik werd in 18,3% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangeduid. Zomereik is een zeer algemene boomsoort in de Voerense bossen, maar autochtone exemplaren zijn zeer zeldzaam. Slechts op enkele plaatsen is (niet al te omvangrijk) hakhout aangetroffen. Her en der komen dikke, oude knoteiken voor. Hakhout van 3 m kreeg een c-indicatie evenals niet al te dikke knotbomen of opgaande bomen van meer dan 4,5 m stamomtrek. Hakhout vanaf 5 m stoofomtrek en knotbomen van 3 m stamomtrek en meer kregen een b-aanduiding. Er zijn geen a-aanduidingen gegeven. Oud eikenhakhout met stoven tot 5 m is aangetroffen op Schoppemer Heide, Sint-Martens-Voeren (opname VO211, 1 ex). Oud eikenhakhout, met stoofomtrek tot 4 m, werd aangetroffen in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO161), op een steilrand te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO63). Ook in een graft te ‘Onder Kattenrot’, Sint-Martens-Voeren werden spaartelgen van Zomereik aangetroffen, die een c-indicatie kregen. De stoven werden echter niet opgemeten. Twee knoteiken bij Witte paard, ’s Gravenvoeren hebben stamomtrekken van 4 m (opname VO116). Knoteiken met stamomtrekken tot 3,5 m werden aangetroffen te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO64). Knoteiken met stamomtrek tot ongeveer 3 m werden aangetroffen in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO159) en bij Wad te Teuven (opname VO30). Bij Kultje te Remersdaal halen twee knoteiken 286 cm omtrek (opname VO55). Te Rozengaarden, Remersdaal is de omtrek nog slechts 275 cm (opname VO54). De knoteiken van een holle weg te ’s Gravenvoeren halen nog slechts 250 cm stamomtrek (opname VO126). Ook knoteiken te Berg, Sint-Martens-Voeren halen 2,5 m stamomtrek (opname VO90), evenals deze van de Gulp te Remersdaal (opname VO19) en een holle weg te Mabroek, Remersdaal (opname VO47). Volgens een regressievergelijking tussen knoteiken met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 0,1995 x 1,1979 en R² = 0,8403 (zie bijlage 3) zouden de knoteiken van 4 m omtrek bij benadering 261 jaar oud kunnen zijn, of met andere woorden ongeveer van 1746 kunnen dateren. Daarmee zijn het mogelijk de oudste bomen van Voeren. De knothaagbeuk van het Veursdal, op de grens van het Vrouwenbos is een concurrent voor deze eer. De knoteiken van 350 cm stamomtrek zijn volgens dezelfde regressie bij benadering 223 jaar oud of dus van bij benadering van 1784: echte ‘Ferrarisbomen’ dus. De dikste opgaande Zomereik is aangetroffen in de bosrand van het bos bij Kasteel Altembroek. De stamomtrek bedraagt 460 cm (opname VO142). Ook langs een holle weg bij Moleke, ’s Gravenvoeren komen dikke opgaande eiken voor (opname VO108). Ze hebben stamomtrekken tot 450 cm. Deze exemplaren kregen slechts c-indicaties, omdat de kasteelpark-omstandigheden niet per se op autochtoon materiaal moeten wijzen. Volgens een regressie van opgaande eiken met gekende leeftijd en stamomtrek y = 0,2263 x 1,1416 met R² = 0,7775 (zie bijlage 3) zou de oudste boom toch al van 1759 kunnen dateren. Een solitaire kruiseik te Wad, Teuven (opname VO31) heeft een stamomtrek van 220 cm. Deze boom is vooral cultuurhistorisch interessant, maar heeft geen betekenis als autochtoon materiaal.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
111
Foto 67. Volgens een regressievergelijking tussen knoteiken met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 0,1995 x 1,1979 en R² = 0,8403 (zie bijlage 3) zouden de knoteiken van 4 m omtrek van Witte Paard te ’s Gravenvoeren (opname VO116) bij benadering 261 jaar oud kunnen zijn, of met andere woorden ongeveer van 1746 kunnen dateren. Daarmee zijn het mogelijk de oudste bomen van Voeren. De knothaagbeuk van het Veursdal, op de grens van het Vrouwenbos is een concurrent voor deze eer. Foto Bart Opstaele, oktober 2006
Foto 68. Kruiseik te Wad, Teuven. Deze boom is vooral cultuurhistorisch interessant, maar heeft geen betekenis als autochtoon materiaal. Foto Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
112
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Quercus x rosacea (Zomereik x Wintereik) De kruising Winter- x Zomereik werd in 1,4% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangeduid. Dr (spontane) kruising tussen Winter- en Zomereik is aangetroffen te Sint-Pieters-Voeren (opname VO73), in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven (opname VO14) en in het Obsinnichbos (opname VO8).
Rhamnus cathartica (Wegedoorn) In Voeren werden geen autochtone Wegedoorns aangetroffen. Op één plaats te Teuven (nabij het toponiem Gieveld) is evenwel recent Wegedoorn aangeplant in de bosrand.
Rhamnus frangula (Sporkehout, Vuilboom) Vuilboom werd in 4,7% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Vuilboom is tamelijk zeldzaam in de bossen van de Voerstreek, zelfs in de zuurdere bostypes als het Luzulo-Fagetum. Ze werd onder meer aangetroffen in het Obsinnichbos te Teuven/Remersdaal (opname VO6), in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven (opname VO12) en in het bos tussen Hagelstein en Kultje te Remersdaal (opname VO56).
Ribes nigrum (Zwarte bes) Zwarte bes werd slechts één keer aangetroffen, in een oude haag bij een boerderij. Dit exemplaar kreeg een p-indicatie. Autochtone Zwarte bes werd nergens aangetroffen.
Ribes rubrum (Aalbes) Aalbes werd in 11,7% van de opnamen als (mogelijk) autochtoon aangetroffen. Aalbes komt zeer verspreid voor in Voeren. Het is erg lastig, zoniet onmogelijk gebleken om autochtone aalbessen te onderscheiden van verwilderde cultuurplanten, althans op morfologische kenmerken. Genetisch onderzoek kan hier in de toekomst misschien nog nieuwe inzichten doen ontstaan. Aalbes is vrij algemeen aangetroffen in bossen en een enkele keer op een boswal. Exemplaren met kleine vruchten in een context van oud bos kregen soms b- en c-indicaties. Elders kregen ze s-indicaties. Of dit onderscheid erg zinvol is is een pertinente vraag. Vogels kunnen evengoed cultuur-aalbessen verspreiden midden in oud bos als nabij bewoning, en donkere bosomstandigheden beperken wellicht ook de vruchtgrootte. Eigenlijk kan alleen genetisch onderzoek meer klaarheid brengen in dit lastig te beoordelen taxon.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
113
Ribes spicatum (Noordse aalbes, Trosbes) Noordse aalbes is in 0,9% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Noordse aalbes is met één exemplaar aangetroffen in een oude haag te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO193) en met twee exemplaren in een bosrand te Kattenrot (zuid) te Sint-Martens-Voeren (opname VO206). Volgens de Belgische flora (Lambinon et al. 1998) wordt deze soort soms aangetroffen bij woningen, en wordt ze beschouwd als gekweekt, verwilderd of ingeburgerd. De Atlas van de flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest (Van Landuyt et al. 2006) neemt de soort niet op, waarmee ze impliciet aangeeft dat de soort niet ‘in het wild’ voorkomt. Ze baseert zich daarbij ongetwijfeld op Verloove (2002), die de soort evenmin vermeldt, zelfs niet in de lijst van twijfelachtige soorten die uiteindelijk niet weerhouden werden als ‘ingeburgerd’. Maes (2006, ed.) vermeldt dat het onzeker is of de Noordse aalbes tot de inheemse soorten kan gerekend worden. In het niet al te ver afgelegen NoordRijn-Westfalen (Duitsland) wordt Noordse aalbes wél als inheems beschouwd. Op basis van al deze gegevens moeten we de vondsten te Sint-Martens-Voeren vermoedelijk ook als uit cultuur verwilderde exemplaren beschouwen, maar een autochtone herkomst valt niet helemaal uit te sluiten (c-indicatie).
Ribes uva-crispa (Kruisbes) Kruisbes is in 45,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Kruisbes is bijzonder algemeen in de Voerstreek in vergelijking met de rest van Vlaanderen. Alleen in de duinen worden misschien even grote concentraties aangetroffen. Kruisbes is in Voeren aangetroffen in bossen, op een boswal, in geschoren hagen, in verwilderde hagen, op graften, langs holle wegen en in de knot van knotbomen. De algemeenheid van Kruisbes in de Voerense bossen komt ook tot uiting in de recentste bostypologie van Cornelis et al. (2007), waar de soort differentiërend is voor het Esdoorn-Essenbos met Bosrank en Kruisbes. Kruisbes kreeg hier dan ook vrij hoge kwoteringen voor de autochtone status. Of dit helemaal terecht is niet in een handomdraai te bewijzen of te ontkrachten. Er is nog steeds een geanimeerde discussie of Kruisbes en Aalbes niet eerder als archeofyten dienen beschouwd te worden dan als oorspronkelijk inheems. Aangezien echter ook archeofyten als Mispel b-aanduidingen krijgen, kan men dezelfde redenering volgen voor Kruisbes en Aalbes. Het gebruik van a-indicaties is evenwel toch niet echt hard te maken. De verschillende karteerders van deze opdracht verschillen echter enigszins van mening over deze kwestie. De diversiteit in meningen is ook in de kwotaties afleesbaar. Er dient dus enigszins met voorzichtigheid naar de aanduidingen gekeken te worden.
114
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Rosa agrestis (Kraagroos) Kraagroos is in 1,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Alle vondsten kregen a-aanduidingen! Kraagroos is in Vlaanderen een zeer zeldzame roos, met een zeer beperkte verspreiding. Ze is slechts op een handvol standplaatsen nabij de Sint-Pieters-Berg of op andere kalkhoudende locaties in ZuidLimburg aangetroffen (zie Zwaenepoel 2006). Kraagroos komt in Vlaanderen aan de noordelijke grens van zijn areaal voor. De vondst van Kraagroos op een viertal plaatsen in Voeren past mooi binnen dit verspreidingsbeeld. Kraagroos is hier aangetroffen in de bosrand van het Broekbos (zuid) te Sint-Martens-Voeren (opname VO203), op een talud in de omgeving van Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren (opname VO112), in een bosrand te Kinkenberg, ’s Gravenvoeren (opname VO128) en in een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Gravenvoeren (opname VO123). De laatste groeiplaats herbergt de grootste ‘populatie’, namelijk vijf exemplaren. Van deze locatie werd tevens een klassieke vegetatie-opname gemaakt (zie paragraaf 4.4 Syntaxonomie en vegetatietabel Struwelen). Dit struweel, een niet meer geschoren haag op een graft, behoort tot het Pruno-Crataegetum. Kraagroos is in principe een kensoort van het Liguster-verbond (Berberidion). Hagen, struwelen en graften langs akkerranden hebben echter vaak te lijden van verarming en eutrofiëring ten gevolge van herbicidengebruik, mestinspoeling etc. Ook deze locatie is hieraan onderhevig. Slechts enkele algemenere soorten als es en klimop zijn typerend voor de Associatie van Hazelaar en Bruine orchis ( Orchio-Cornetum) waar beter ontwikkelde vegetaties met Kraagroos vaak toe behoren.
Foto 69. Houtkant op een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Graven-Voeren. In de houtkant komen een vijftal Kraagrozen voor. Foto Arnout Zwaenpoel, voorjaar 2007. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
115
Foto 70. Zuiver wit bloeiende kraagroos in een houtkant op een graft ten oosten van de Sint-Denijskapel te ’s Graven-Voeren. Foto Arnout Zwaenpoel, voorjaar 2007.
Foto 71. Bottels en beklierd blad van Kraagroos, nabij Trichterbeeldje te ‘s Gravenvoeren. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006. 116
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Rosa arvensis (Bosroos) Bosroos is in 15,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Bosroos komt vrij talrijk voor in de Voerstreek, vanaf Altenbroek en meer oostelijk. Westelijk van Altenbroek zijn geen Bosrozen aangetroffen. Bosroos staat voornamelijk in de bosranden van de grotere bossen. Af en toe wordt de soort ook aangetroffen in verwilderde hagen en in houtkanten langs beken. Locaties met meer dan 10 exemplaren zijn aangetroffen in de rand van het Veursbos te Sint-MartensVoeren (opname VO14), in het bos nabij Driezenhof te Teuven (opname VO2), langs een holle weg te Kattenrot, Sint-Martens-Voeren (opname VO213) en in de bosrand van het Vrouwenbos te Sint-PietersVoeren (opnames VO67, VO68, VO69)
Rosa canina (Hondsroos) Hondsroos var. canina is in 61% van de opnamen als autochtoon aangeduid, de var. dumalis in 31,9%, de var. andegavensis in 0,5% van de opnamen. Hondsroos is zeer algemeen verspreid in de Voerstreek. De variëteit canina is opvallend algemener dan de variëteit dumalis. Eén enkele keer is ook de variëteit andegavensis aangetroffen (Rozengaarden, Remersdaal, opname VO54).
Rosa corymbifera (Heggenroos) Heggenroos is in 27,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Heggenroos komt vrij algemeen voor in de Voerstreek. Ze is aangetroffen in bosranden, op graften, in verwilderde maar ook zelfs in geschoren hagen
Rosa dumalis (Kale struweelroos) Kale struweelroos is in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Kale struweelroos is pas in 2004 in Vlaanderen voor het eerst aangetroffen (zie Zwaenepoel 2005 en 2006). De eerste vondst betrof één enkele plant in de Oostvoorduinen van Oostduinkerke. De groeiplaats in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren is dus heel bijzonder (opname VO159). Van deze roos is herbariummateriaal ingezameld. De stijlopening van de bottel bedroeg 1,5 mm.
Rosa pseudoscabriuscula (Ruwe viltroos) Ruwe viltroos is in 3,8% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Ruwe viltroos wordt als een intermediaire roos beschouwd tussen de bij ons tamelijk verspreid voorkomende Viltroos (Rosa tomentosa) en de nog niet in Vlaanderen aangetroffen Berijpte viltroos (Rosa sherardii). De roos staat meestal in populaties van Viltroos, en door voortdurende herinkruising neigen de kenmerken van deze roos dan ook vaak meer naar de algemenere Viltroos dan naar de Berijpte viltroos. De vraag is of deze roos meer is dan een kruising en wel een eigen status verdient. In elk geval is de naam wél nuttig om aan te duiden dat dit niet zo maar een viltroos is als alle andere. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
117
De Ruwe viltroos is aangetroffen langs de Gulp te Remersdaal (opname VO20) in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO160), op een graft/bosrand nabij het Konenbos te Sint-Martens-Voeren, waar deze roos in een populatie met Viltroos voorkomt (opname VO180), op een graft te Mosdelle, Sint-Martens-Voeren (opname VO197), langs een holle weg bij de Sint-Denijskapel te ’s Gravenvoeren, opnieuw in combinatie met Viltroos (opname VO124), idem voor het bos ten zuiden van het kasteel van Teuven (opname VO3), idem voor een houtkant tussen 2 weiden ten zuiden van het klooster te Sinnich (opname VO24).
Rosa rubiginosa (Egelantier) In Voeren is nauwelijks of geen autochtone Egelantier aangetroffen. Op verschillende plaatsen is de soort echter aangeplant in recente hagen en houtkanten, wat de enkele exemplaren die ‘wild’ ogen, meteen ook een stuk verdachter maakt. Daarom zijn geen hogere indicaties dan c toegekend (Berg, Sint-Pieters-Voeren, opname VO91).
Rosa stylosa (Stijlroos) of Rosa x irregularis (Honds- Bosroos) Stijlroos is in 0,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Stijlroos is twee keer aangetroffen in de inventarisatie: één keer in een bosrand langs een voetpad doorheen het Obsinnich bos te Teuven (opname VO6) in een typische Stellario-Carpinetum-vegetatie, één keer in een oude, gevlochten haag te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO145). Minstens in het eerste geval wordt vermoed dat deze ‘Stijlroos’ eerder een kruising is tussen Hondsroos (Rosa canina) en Bosroos (Rosa arvensis), dan een kenmerkende Stijlroos. Deze kruising, Rosa x irregularis, wordt wel als de origine van de Stijlroos beschouwd, waarbij de tussenvorm op de duur zelfstandige populaties gaat vormen, met vaste kenmerken. In Obsinnich is slechts één exemplaar aangetroffen, niet ver verwijderd van beide vermoedelijke ouders, die als taxon talrijk in Voeren voorkomen. Ook het exemplaar in de oude haag is een solitair exemplaar, zonder dat er van een populatie in de buurt sprake is. Ook hier gaat het dus wellicht om een kruisingsproduct, zonder garantie op een stabiele populatie Stijlroos als gevolg.
118
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 72. Ingescand herbariummateriaal van de Stijlroos (Rosa stylosa? Of Rosa x irregularis?) uit het bos te Obsinnich (Teuven-Remersdaal). (schaal: 60%) w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
119
Rosa subcollina (Schijnheggenroos) Schijnheggenroos is in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Deze roos is met één exemplaar aangetroffen in een houtkant langs een holle weg te RozengaardenPontus, Remersdaal (opname VO54). Op dezelfde locatie komt ook Rosa canina andegavensis voor. In paragraaf 4.4 (syntaxonomie) is een klassieke vegetatieopname weergegeven van deze bijzondere locatie. De vegetatie behoort er tot het Orchio-Cornetum (Associatie van Hazelaar en Purperorchis).
120
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto’s 73 en 74. Ingescand herbariummateriaal van de Schijnheggenroos (Rosa subcollina), Rozengaarden, Remersdaal. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
121
Rosa tomentella (Beklierde heggenroos) Beklierde heggenroos is in 23,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Beklierde heggenroos komt vrij verspreid over de Voerstreek voor. Ze is aangetroffen in bosranden, op graften, in houtkanten, in gevlochten en geschoren hagen, in bosranden en langs beken. In een graftbosje (Konenbos, Sint-Martens-Voeren, opname VO178) is een eigenaardige variëteit Beklierde viltroos aangetroffen, met beklierde bottel en bottelsteel (variëteit frieländeriana). Mogelijk is dit een kruising van een Egelantier en een Hondsroos (Maes 2006, red.).
Rosa tomentosa (Viltroos) Viltroos is in 14,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Viltroos is aangetroffen in bosranden te Sint-Martens- en Sint-Pieters-Voeren (Schoppembos, Konenbos-oost, Konenbos-zuid, Vrouwenbos, Stroeversbos, …), op graften (Sint-Martens-Voeren), een graft nabij het Konenbos te Sint-Martens-Voeren, in houtkanten te Berg, Sint-Martens-Voeren, in geschoren hagen te Sint-Martens- en Sint-Pieters-Voeren, langs holle wegen in het Stroeversbos te SintPieters-Voeren, langs holle wegen te ’s Gravenvoeren, op een graft te ’s Gravenvoeren, in de bosrand van het bos te Gieveld, Teuven en in een houtkant langs de Remersdaalbeek. Op meerdere plaatsen komen gemengde populaties voor met de Ruwe viltroos. Bijna steeds is de Viltroos in de meerderheid. Vermoedelijk treedt in deze gemengde populaties terugkruising op tussen Gewone en Ruwe viltroos, wat de determinaties vaak bemoeilijkt.
Rubus caesius (Dauwbraam) Dauwbraam is in 7,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Dauwbraam komt tamelijk frequent voor in de Voerstreek, maar aangezien het geen typische oud bossoort is, is deze braam vermoedelijk onderbemonsterd. Bovendien is ze soms gelumpt onder de verzamelnaam Rubus sp.
Rubus fruticosus (alle niet op ‘kleine soort’ gedetermineerde bramen) De ‘Gewone’ braam komt voor in quasi alle bemonsterde biotopen met houtige soorten. Er zijn geen precieze gegevens bekend over de microtaxa van deze groep in de Voerstreek. Alleen de Koebraam en de Framboos zijn wél systematisch genoteerd. De Dauwbraam is af en toe aangestreept, maar doordat deze ook weer kruist met andere bosbramen is ook hier vaak voorzichtigheidshalve geopteerd voor Rubus sp.
Rubus idaeus (Framboos) Framboos is in 8,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Framboos komt verspreid voor in de Voerstreek, vooral langs holle wegen en in bosranden. De meeste locaties krijgen een c-indicatie, omdat Framboos zeer gemakkelijk kan verspreid worden door vogels vanuit cultuur. Alleen in toplocaties wordt soms een b-aanduiding gegeven. 122
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Rubus ulmifolius (Koebraam) Koebraam is in 9,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De Koebraam komt in de Voerstreek geregeld voor in hagen en houtkanten op graften en steilhellingen. Doordat er nogal veel exemplaren aangetroffen werden van bramen met intermediaire kenmerken tussen Koebraam en andere bramen zijn toch veel exemplaren voorzichtigheidshalve als Rubus species bestempeld.
Salix alba (Schietwilg) Schietwilg is in 12,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Schietwilg is niet erg abundant in Voeren, maar langs enkele beken en de riviertjes of ook in enkele houtkanten komen mooie, al dan niet geknotte exemplaren voor, vaak in een populatie met Kraakwilg en de hybride tussen beide. Er zijn slechts weinig plaatsen in Vlaanderen waar zo’n mooie natuurlijke populaties van beide boomvormige wilgen samen voorkomen. Schietwilgen met een stamomtrek van 6 m zijn aangetroffen in een houtkant op een steilhelling te Comberg/Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO172). Er is niet gespecifieerd of het om knot- dan wel opgaande bomen gaat. Knotbomen lijken echter meest waarschijnlijk, gezien de stamdikte. Schietwilgen met een stamomtrek van 5 m zijn aangetroffen te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO192, knotschietwilg) en langs de Gulp te Remersdaal (opname VO22). De combinatie van oude Schiet-, Kraak- en Schiet- x Kraakwilgen op deze laatste plaats maakt dit tot een a-locatie voor boomvormige wilgen en één van de mooiste natuurlijke groeiplaatsen van Vlaanderen. In een weiland langs de weg Teuven-Obsinnich staat een knotschietwilg met stamomtrek 460 cm (opname VO18). Schietwilgen met stamomtrek tot 4 m zijn aangetroffen langs een holle weg te Kwinten, Sint-MartensVoeren (opname VO187, knotwilgen), beekbegeleidend langs de Voer te Schoppem, Sint-MartensVoeren (opname VO212), beekbegeleidend te Fliberg, Moelingen (opname VO101), beekbegeleidend langs de Voer te ’s Gravenvoeren (opname VO114), beekbegeleidend langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren (opname VO136), beekbegeleidend langs de Gulp te Remersdaal (opname VO20). De inschatting van de leeftijd van deze knotbomen is momenteel nog tamelijk speculatief. We hebben slechts exacte meetgegevens van leeftijd en stamomtrek van knotwilgen tot 36 jaar oud. Deze kunnen toch al stamomtrekken van 270 cm halen op die leeftijd. Bomen van 28 jaar oud kunnen reeds een holle stam vertonen! Regressies op deze meetgegevens hebben echter weinig voorspellingswaarde voor oude knotwilgen. De groei is in de eerste decennia blijkbaar erg rechtlijnig. De oudste knotwilgen in Vlaanderen, met stamomtrekken van 7 à 8 m worden niet meer dan 150 à 200 jaar oud geschat. Zelfs al gebruiken we ook deze schattingen in het bepalen van een regressie dan bekomen we erg verschillende resultaten, naargelang het type regressie. Bijlage 3 laat zien dat een machtsvergelijking of een polynomiale vergelijking tot zeer sterk verschillende leeftijdsinschattingen leiden. Als voorbeeld berekenden we de leeftijd van de dikste knotwilg in Voeren (stamomtrek 600 cm. Volgens een regressie gebruik makend van een machtsvergelijking zou deze boom slechts 78 jaar oud zijn, volgens een regressie gebruik makend van een polynomiale vergelijking zou deze boom 138 jaar oud zijn. Er zijn dus duidelijk meer bomen met een hogere leeftijd nodig om de regressie betrouwbaarder te maken. Omvangrijk hakhout van Schietwilg, met stoofomtrekken tot 6 m is aangetroffen langs een holle weg te Berg, Sint-Martens-Voeren (opname VO62). Ten zuiden van het klooster van Sinnich (Teuven) komt hakhout met stoofomtrekken tot 5 m voor (opname VO24).
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
123
Salix caprea (Boswilg) Boswilg is in 26,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Oud hakhout van Boswilg werd aangetroffen in een houtkant te Teuven (opname VO24, stoofomtrek 450 cm), in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO159, stoofomtrek 300 cm) en te Driesschen, Remersdaal (opname VO48, stoofomtrek 250 cm). Her en der werden ook dikke, opgaande Boswilgen aangetroffen. Een exemplaar in het Broekbos-oost te Sint-Martens-Voeren heeft een stamomtrek van 100 cm (opname VO190), een exemplaar in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren meet 70 cm (opname VO11). Bij Wad te Teuven is een knotboswilg aangetroffen, met een stamomtrek van 90 cm (opname VO30).
Salix x reichardtii (Bos- x Grauwe wilg) Bos- x Grauwe wilg is in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Deze wilg werd aangetroffen als spontane kruising langs de Remersdaalbeek te Remersdaal (opname VO51).
Salix caprea x Salix cinerea oleifolia (Bos- x Rossige wilg) Bos- x Rossige wilg is in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Deze kruising is in Vlaanderen nog maar zelden aangetroffen. Meikle (1984) vermoedt dat in Groot-Brittannië dit de meest voorkomen kruising tussen Boswilg en de Salix cinerea wilg sensu latu is (= Salix x reichardtii), omdat Rossige wilg daar abundanter is dan Grauwe wilg. De kruising is echter morfologisch moeilijk aantoonbaar omdat de Rossige beharing zelden of nooit overgeërfd blijkt bij de kruising. Het exemplaar in Teuven heeft wél zeer duidelijke roskleurige beharing aan de onderkant van de bladeren en is overigens mooi intermediair in bladkenmerken en lijstjes tussen beide ouders. Van dit materiaal is herbariummateriaal bewaard (opname VO24).
124
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 75. Ingescand herbariummateriaal van Rossige x Boswilg uit een houtkant ten zuiden van het klooster Sinnich te Teuven. (schaal 60%) w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
125
Foto 76. Ingescand herbariummateriaal van Rossige x Boswilg uit een houtkant ten zuiden van het klooster Sinnich te Teuven. (schaal 60%) 126
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Salix cinerea subspecies cinerea (Grauwe wilg) Grauwe wilg is slechts in 0,5% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Door gebrek aan veel echt natte biotopen is de Grauwe wilg geen algemene soort in de Voerstreek. Waar het geschikte milieu echter aanwezig is, nabij de Voer, de Gulp, de Berwijn, de Remersdaalbeek, de Mabeek of bovenloopjes van deze, komen meestal wel enkele exemplaren van deze struikvormige wilg voor, vaak samen met de Rossige wilg en hun onderlinge kruising.
Salix cinerea subspecies oleifolia (Rossige wilg) Rossige wilg is slechts in 0,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Voor deze wilg geldt dezelfde opmerking als bij de Grauwe wilg. Het meest spectaculaire Rossige wilgexemplaar is een hakhoutstoof van Rossige wilg langs de Gulp te Remersdaal, met een stoofomtrek van 340 cm (opname VO20).
Salix x guinieri (Grauwe x Rossige wilg) Grauwe x Rossige wilg is in 0,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Deze wilg werd minstens één keer aangetroffen langs de Remersdaalbeek te Remersdaal (opname VO51). Vermoedelijk is ze nog algemener verspreid langs de diverse beken en riviertjes. Waar deze echter niet begeleid zijn door oud bos of oude houtkanten zijn ze ook niet integraal bemonsterd. Grauwe en Rossige wilg zijn echter snelle kolonisatoren, die niet van oud bos afhankelijk zijn.
Salix x dasyclados (Duitse dot, = Grauwe x Bos-, x Katwilg) Duitse dot is vermoedelijk een drievoudige bastaard van Grauwe-, Bos- en Katwilg. In Vlaanderen zijn enkel twee vrouwelijke klonen gekend, die sinds halfweg de 19de eeuw in gebruik kwamen als mandenmakerswilg. Deze wilg kan dus geen aanspraak maken op een autochtone status, maar is een cultuurhistorisch relict. Duitse dot werd aangetroffen in een graft te Kwinten, Sint-Martens-Voeren (opname VO158).
Salix fragilis var. fragilis (Kraakwilg) Kraakwilg is in 7% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Kraakwilg is niet erg abundant in Voeren, maar langs enkele beken en de riviertjes of ook in enkele bosjes komen mooie exemplaren voor, vaak in een populatie met Schietwilg en de hybride tussen beide. Er zijn slechts weinig plaatsen in Vlaanderen waar zo’n mooie natuurlijke populaties van beide boomvormige wilgen samen voorkomen als langs de Gulp te Remersdaal. De dikste aangetroffen Kraakwilgen zijn knotbomen te Ulvend, Sint-Martens-Voeren, met een stamomtrek van 6 m (opname cr VO146). Langs de Gulp te Teuven komen knotkraakwilgen voor met stamomtrek tot 390 cm (opname VO23). Voor de leeftijdsbepaling van deze bomen verwijzen we naar de bespreking van knotschietwilgen, waar reeds gewezen werd op een tekort aan gegevens om deze bomen tamelijk nauwkeurig te kunnen inschatten.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
127
Langs de Gulp te Remersdaal komt hakhout van Kraakwilg voor met een stoofomtrek van 7m (opname VO22) en 5 m (opname VO19). De combinatie van oude Schiet-, Kraak- en Schiet- x Kraakwilgen op deze plaats maakt dit tot een a-locatie voor boomvormige wilgen en één van de mooiste natuurlijke groeiplaatsen van Vlaanderen. Ook langs de Mabroekbeek komen mooie Kraakwilgstoven voor, met omtrekken tot 5 m (opname VO46).
Salix triandra (Amandelwilg) Amandelwilg is slechts sporadisch aangetroffen in de Voerstreek. Langs de Remersdaalbeek komt een populatie voor met opvallend klein blad (opname VO51). Vermoedelijk gaat het om een oude wijmen(griend-)aanplant. Controle van het geslacht (allemaal identiek?) kan dit bevestigen. Deze Amandelwilg oogt een kloon die we niet elders in Vlaanderen aantroffen en is dus zeker cultuurhistorisch interessant.
Salix viminalis (Katwilg) Volgens Alex Zeevaert werd Katwilg in de streek gebruikt voor het vervaardigen van sporten van ladders. Ook andere wilgen kwamen hiervoor wel in aanmerking. Katwilg is momenteel uiterst zeldzaam in de Voerstreek. Katwilg is meer dan waarschijnlijk te beschouwen als een archeofyt. Veel van de aangetroffen exemplaren in Vlaanderen zijn echter klonen uit de tweede helft van de negentiende en de eerste helft van de 20ste eeuw en dus te beschouwen als oud-cultuurgoed
Salix x holosericea (Grauwe x Katwilg) Deze wilg werd slechts op één plaats in de Voerstreek aangetroffen, namelijk langs de Voer, ter hoogte van de Schoppemerstraat, te Sint-Martens-Voeren (opname VO59). De wilg oogt een spontane kruising, waarbij Grauwe wilg de vrouwelijke ouder is en Katwilg de mannelijke. Bij de oud-cultuur-variëteit van deze kruising, die in de mandenmakerij gebruikt werd, is Katwilg meestal de vrouwelijke ouder. Vrouwelijke planten bij wilgen geven sterker kenmerken door dan mannelijke.
Salix x rubens (Schiet- x Kraakwilg) Schiet- x Kraakwilg werd in 4,7% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De kruising tussen Schiet- en Kraakwilg is aangetroffen als knotboom in het cultuurlandschap en op meer natuurlijke standplaatsen langs de diverse beekjes en riviertjes. De Gulp te Remersdaal is een van de mooiste locaties in Vlaanderen voor het soortencomplex Schietwilg, Kraakwilg en Schiet- x Kraakwilg. Bomen met stamomtrek tot 5 m zijn aangetroffen te Fliberg, Moelingen (opname VO100). Knotbomen met stamomtrek tot 4 m zijn aangetroffen langs de Voer te ’s Gravenvoeren (opname VO114), langs de Gulp te Remersdaal (opnames VO19, VO20) en langs een zijbeekje van de Gulp te Remersdaal (opname VO49). Langs de Gulp te Remersdaal komt hakhout voor met een stoofomtrek tot 5 m. De combinatie van oude Schiet-, Kraak- en Schiet- x Kraakwilgen op deze plaats maakt dit tot een a-locatie voor boomvormige wilgen en één van de mooiste natuurlijke groeiplaatsen van Vlaanderen. Een erg gelijkende locatie is de 128
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Mabroekbeek te Remersdaal, waar eveneens stoven tot 5 m omtrek worden aangetroffen in populaties van de drie belangrijkste boomvormige wilgen (opname VO46).
Salix x rubens var caerulea (Schiet x Kraakwilg var caerulea) Deze wilg is slechts op één plaats aangetroffen, namelijk langs de Remersdaalbeek (opname VO51). Het is onduidelijk of het om een spontane kruising gaat, dan wel om een geplant exemplaar met cultuurhistorisch verleden. Daarom werd slechts een c-aanduiding toegekend.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
129
Sambucus nigra (Gewone vlier) Gewone vlier is in 78,4% van de opnamen als autochtoon aangeduid; Gewone vlier is bijzonder algemeen in de hele Voerstreek, in allerlei houtige kleine landschapselementen alsook in de bossen. Langs de Gulp te Teuven komt Vlierhakhout voor met een stoofomtrek van 350 cm en stamomtrekken tot 80 cm (opname VO23). In een knotbomenrij op een weiderand te Kultje, Remersdaal is een knotvlier aangetroffen met een stamomtrek van 135 cm (opname VO55).
Sambucus racemosa (Trosvlier) Trosvlier is in 6,6% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Trosvlier is in vele plaatsen van Vlaanderen een tamelijk recente verschijning. Niet zelden gaat het om uitzaaiing van aangeplante exemplaren. In Voeren is de kans op autochtoon materiaal reëler. Boswachter Alex Zeevaert heeft de soort er in elk geval altijd gekend. Hier is dus geen sprake van een invasie van de laatste decennia. Trosvlier is aangetroffen in bosranden, in het eigenlijke bos, in houtkanten, in hagen ... te Sint-PietersVoeren, Sint-Martens-Voeren, Teuven en Remersdaal. Locaties met meer dan tien exemplaren zijn onder meer het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/Teuven (opnames VO14, VO15, VO11), het bos te Obsinnich (Teuven, Remersdaal, opnames VO8, VO4, ...) en het bos tussen Hagelstein en Kultje te Remersdaal (opname VO56).
Foto 77. Bloeiende Trosvlier in de rand van een lorkenaanplant in het Vrouwenbos. Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. 130
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Solanum dulcamara (Bitterzoet) Bitterzoet is in 25,8% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Bitterzoet is regelmatig aangetroffen nabij de diverse beekjes en riviertjes in de Voerstreek.
Sorbus aucuparia (Wilde lijsterbes) Wilde lijsterbes is in 26,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. In de Voerense bossen valt het grote aantal boomvormige Wilde lijsterbessen op. Er worden stamomtrekken gevonden tot 150 cm. Uit de jaarringen van een aantal omgezaagde exemplaren, samen met enkele andere bomen van gekende leeftijd konden we een eerste poging ondernemen om een best passende curve opstellen tussen stamdikte en leeftijd. De best passende curve is een machtsvergelijking y = 2,1582 x 0,6126. De grootte van die bomen heeft voor de inschatting van de autochtone status weinig betekenis. De dikste bomen zijn nog geen halve eeuw oud zo blijkt. Ze konden ongehinderd uitgroeien sinds de stopzetting van het middelhoutbeheer in de Voerense bossen, omstreeks 1960. Voor Wilde lijsterbes blijft de inschatting van de autochtone status dus eerder af te leiden uit omgevingsfactoren dan uit de ouderdom van de bomen. Zelfs al werd de soort vroeger consequent als hakhout beheerd, er blijven blijkbaar geen oude hakhoutstoven van bewaard. De Voerense bossen zijn een mooi studievoorbeeld om na te gaan hoe veel ouder Wilde Lijsterbes er nog kan worden. De dikste boomvormige Wilde lijsterbessen zijn aangetroffen in het Veursbos te Sint-Martens-Voeren/ Teuven (opnames VO14, VO9, stamomtrekken 150 cm, 100 cm, 95 cm), in het bos te Gieveld, Teuven (opname VO1, stamomtrek 142 cm), in een houtkant te Hagelsteen, Remersdaal (opname VO40, stamomtrek 145 cm), ... Ook in het Broekbos te Sint-Martens-Voeren komen boomvormige lijsterbessen voor (opname VO191).
Tilia cordata (Winterlinde) Winterlinde is in 3,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Winterlinde wordt als kensoort beschouwd van het Eiken-Haagbeukenbos (Stellario-Carpinetum), een bostype dat in de Voerense bossen goed vertegenwoordigd is op de kalk- en leemrijke bodems. Toch is Winterlinde er verre van algemeen. Jongere, opgaande bomen verraden meestal recente aanplant of uitzaaiing vanuit nabijgelegen aanplant. Slechts wat oudere hakhoutstoven en enkele oude linden aan de erfingang van boerderijen maken meer kans op een autochtone herkomst. Hakhout van Winterlinde met stoofomtrek 6 m is aangetroffen in Fliberg, Moelingen (opname VO100, bindicatie). In het bos te Obsinnich, Teuven is Winterlinde aangetroffen als hakhout, met stoofomtrek 238 cm (opname VO6). Dit is weliswaar niet zeer groot, maar de combinatie Ferrarisbos, oud-bosindicatoren in de kruidlaag, gaafheid van de bosrand en geschiktheid van de bodem voor deze soort en ontbreken van aanplantpatronen pleiten wél voor een toplocatie. Drie opgaande Winterlinden in de bosrand van het Vrouwenbos te Sint-Pieters-Voeren, met stamomtrekken tot 350 cm kregen een b/c-indicatie (opname VO66). Twee Winterlinden in een weide te Plank (Sint-Martens-Voeren), met stamomtrek 290 cm kregen een c-aanduiding (opname VO174). Ten NW van het Veursbos staat een mooie oude boerderijlinde, aan de erfingang (opname VO14). De stamomtrek bedraagt 223 cm. De boom kreeg een c-indicatie. Een tweede boom is afgestorven.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
131
Foto 78. Hakhout van Winterlinde, met stoofomtrek van 6m, langs een holle weg te Fliberg, Moelingen. Foto Hugo De Wettinck, oktober 2006. 132
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Tilia platyphyllos (Zomerlinde) Zomerlinde is in 2,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. De status van de Zomerlindes in Voeren is nog iets minder duidelijk autochtoon dan deze van sommige Winterlinden. Boswachter Alex Zeevaert maakt er attent op dat de aanplanten in de bossen in zijn tijd steeds met lokaal materiaal gebeurden, maar dat de oudste exemplaren die hij kende laanbomen waren bij het klooster van Sinnich. De laan is gekapt in 1938 en het is niet onwaarschijnlijk dat de Zomerlinden in de buurt nog zaailingen zijn van deze dreef. In het bos van Sinnich staat bijvoorbeeld een dikke Zomerlinde (omtrek 310 cm) op geringe afstand van het klooster. Buiten het bos staan her en der nog wat dikkere Zomerlinden, eerder met cultuurhistorische waarde dan als autochtoon materiaal. Bij het toponiem Konenbos (N648 van Teuven richting De Plank) staat een mooie Zomerlinde met stamomtrek 350 cm naast een kruisbeeld (opnamenummer VO25). Linden zijn de meest voorkomende kruisbomen in Vlaanderen, hoewel in Voeren een rijke variatie aan kruisbomen aanwezig is (Zomerlinde, Gewone es, Zomereik, Beuk, Haagbeuk). De ouderdom van deze boom is volgens een regressie tussen bomen met gekende leeftijd en stamomtrek bij benadering 168 jaar. In het gehucht Nurop te Teuven, staat tegenover Plankstraat 7 een nog dikkere Zomerlinde bij een kruisbeeld (opname VO29). De stamomtrek bedraagt 290 cm. De boom hoort eigenlijk bij de boerderij wat verderop in de straat, en werd geplant door de vader van een man die in 1906 geboren is. De kopers van de wei hebben de verkoper beloofd de boom te sparen. Ze schatten de boom 130 jaar oud.
Foto’s 79 en 80. In het gehucht Nurop te Teuven, staat tegenover Plankstraat 7 een Zomerlinde bij een kruisbeeld (opname VO29). De stamomtrek bedraagt 290 cm. De boom hoort eigenlijk bij de boerderij wat verderop in de straat, en werd geplant door de vader van een man die in 1906 geboren is. De kopers van de wei hebben de verkoper beloofd de boom te sparen. Ze schatten de boom 130 jaar oud. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
133
De oudste Zomerlinde in Voeren is wellicht een hakhoutstoof langs een holle weg te Kattenrot, SintMartens-Voeren. De stoofomtrek bedraagt 6 m (opname VO213). Ze kreeg een b-indicatie. Langs de Noorbeek te ’s Gravenvoeren is hakhout met stoofomtrek tot 450 cm aanwezig (opname VO136). Ook in het Schoppembos is oud hakhout van Zomerlinde aangetroffen. De stoven werden evenwel niet opgemeten, maar kregen een b-indicatie (opname VO169). Net buiten Voeren, op Waals grondgebied, enkele honderden m ten zuiden van Sint-Pieters-Voeren, staat een spectaculaire Zomerlinde met grote kans op autochtone herkomst. Het is de zogenaamde ‘Appelboom’ in Val-Dieu, Sart-les-Maines, op de grens van Aubel en Warsage. De boom staat solitair op de grens van een weide en meet 540 cm stamomtrek op 1,6 m hoog. De stamomtrek op 1,5 m is bedrieglijk, omdat de boom op die hoogte zware knobbels vertoont. Volgens de best passende regressie tussen een 60-tal Nederlandse, Belgische en Franse linden met gekende leeftijd en stamomtrek, y = 0,2171 x 1,136 zou deze boom bij benadering 271 jaar oud zijn of met andere woorden van ongeveer 1735 kunnen dateren. Dit is nog ouder dan de dikste knoteiken en knothaagbeuken in Voeren. De boom is omgeven met tal van verhalen. Een uitlegbord bij de boom vat ze als volgt samen: De ‘appelboom’ is een Zomerlinde (Tilia platyphyllos) waarvan de omtrek op 1,6 m hoog 540 cm is, hetgeen laat veronderstellen dat hij min of meer stamt uit de jaren onzes Heren 1432-1452 en bijgevolg in het jaar 2002, tussen 550 en 570 jaar oud is. Hij werd geplant op het grondgebied van Sart-les-Maines, te Val-Dieu en bakende de grens af tussen Aubel en Warsage, waarvan de abt van Val-Dieu de landsheer was. Er werd verteld dat deze linde enkele eeuwen geleden het verzamelpunt was van de werknemers van de abdij van Val-Dieu, in de tijd toen de streek vrij onveilig werd gemaakt door rovers. Er ging ook het gerucht dat op deze plek vrijwilligers werden in dienst genomen tijdens de Franse revolutie. Maar hetgeen daarentegen zeker is, is dat de inwoners van Saint-Jean-Sart kwamen aangelopen op het geluid van een hoorn, om de processie van het Heilig Sacrament uit Sint-Martens-Voeren te zien voorbijkomen. Daarvan werd de naam ‘appelboom’ afgeleid –boom van oproep- (
134
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
135
Foto’s 81, 82, 83, 84, 85 en 86. Diverse aspecten van de ‘Appelboom’ van Warsage. De hangende, harde nootjes met duidelijke ribben en de relatief sterk behaarde bladonderzijde maken duidelijk dat het hier om een Zomerlinde gaat. De stam vertoont op diverse plaatsqen holten en spleten. Toch lijkt de boom globaal nog in zeer goede gezondheid. Foto’s Arnout Zwaenepoel, oktober 2006.
136
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Ulmus glabra (Ruwe iep) Ruwe iep is in 1,4% van de opnamen als ‘mogelijk autochtoon’ aangeduid. Ruwe iep is vermoedelijk een in hoofdzaak geïmporteerde boomsoort in Vlaanderen, die afkomstig is uit de bergstreken van Midden-Europa. Vooral het simultane voorkomen met Gladde en Hollandse iep wijst meestal op aanplant. De boom krijgt dan ook zelden een hogere quotatie dan een c. Een frequent aangetroffen (cultuur?)variëteit is de var. Cornuta met drietoppige bladtop. Deze werd bijvoorbeeld aangetroffen te Sint-Pieters-Voeren (opname VO85) en in het Obsinnnichbos te Teuven (opname VO6). Te ’s Gravenvoeren is hakhout van Ruwe iep aangetroffen met stoofomtrek 1 m (opname VO104).
Ulmus minor (Gladde iep, Veldiep) Veldiep is in 18,3% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Veldiep of Gladde iep komt verspreid voor in de bossen, houtkanten en hagen van de Voerstreek, vaak echter in het gezelschap van Ruwe iep en/of Hollandse iep, wat op aanplant van olmen wijst. Van deze drie is Veldiep de grootste kanshebber op autochtone herkomst. Vooral de haagexemplaren hebben een vrij goede betrouwbaarheid, omdat hiervoor geen cultivars werden gebruikt. Bosexemplaren zijn minder betrouwbaar. De olmenziekte heeft ook in Voeren lelijk huis gehouden onder het iepenbestand. De oudste aangetroffen bomen zijn hakhoutstoven met een omtrek van 400 cm (Fliberg, Moelingen, opname VO100). Stoven tot 300 cm zijn aangetroffen te Ulvend, Sint-Martens-Voeren (opname VO149). Te Fliberg, Moelingen zijn stoven aangetroffen tot 2 m omtrek (opname VO99). Ook te Teuven en ’s Gravenvoeren zijn stoven met dergelijke omtrek aangetroffen (opname VO4, VO104). In de hagen met Veldiep is deze nergens als dominant aangetroffen. Meestal gaat het slechts om een bijsoort, met beperkt voorkomen.
Ulmus x hollandica (Gladde x Ruwe iep) De Hollandse iep is een kruisingsproduct tussen Gladde en Ruwe iep, veruit meest van antropogene oorsprong. Vlaanderen en Nederland waren eeuwenlang het centrum van de olmenveredeling. De kruising is dus een cultuurhistorisch interessant product, maar kan geen aanspraak maken op een autochtone status. Het gelijktijdige voorkomen met andere iepen wijst meestal op mogelijke aanplant, ook van de andere taxa, en noopt dus tot voorzichtigheid bij de interpretatie. De oudste aangetroffen Hollandse iepen zijn stoven met omtrek van 210 cm (Obsinnichbos, Teuven, opname VO6), 2 m (opname VO105).
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
137
Vaccinium myrtyllus (Blauwe bosbes) Blauwe bosbes is in 1,9% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Op verschillende plaatsen in de Voerstreek, meestal op vuursteeneluvium, komt Blauwe bosbes, al dan niet in combinatie met Struikheide voor. In Sint-Pieters-Voeren is Blauwe bosbes aangetroffen bij Lusbergplatz (opname VO65), in Sint-Martens-Voeren staat Blauwe bosbes in het Veursbos (opnames VO14, VO15, VO12).
Viburnum opulus (Gelderse roos) Gelderse roos is in 19,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Gelderse roos is tamelijk zeldzaam in de Voerstreek. De meeste exemplaren worden aangetroffen in beekbegeleidende bosjes of houtkanten. Verder zijn exemplaren aangetroffen in bosranden, in hellingbos en langs holle wegen. Een locatie met meer dan 10 exemplaren Gelderse roos is het Broekbos te Sint-Martens-Voeren (opname VO191). De oudste aangetroffen Gelderse roos is een stoof met omtrek van 3 m nabij het Trichterbeeldje te ’s Gravenvoeren (opname VO111).
Viscum album (Maretak) Maretak is in 12,2% van de opnamen als autochtoon aangeduid. Maretak komt buitengewoon frequent voor in de Voerstreek. De soort staat evenwel voornamelijk in aanplantingen, zowel hoogstamboomgaarden (appel, peer, …) als populierenrijen. Verder is de soort aangetroffen in graftbosjes, in bosranden, in hagen en langs holle wegen. Op een steilrand te Berg, Sint-Martens-Voeren groeit Maretak op een dikke meidoorn (opname VO63). Eén keer is Maretak zelfs aangetroffen op Spaanse aak, in een geschoren haag bij Wad te Teuven (opname VO30). Eén keer is Maretak ook aangetroffen op Winterlinde (opname VO174).
138
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Foto 87. De nog talrijk aanwezige hoogstamboomgaarden in de Voerstreek zijn het belangrijkste biotoop voor Maretak. Sommige bomen, zoals deze appelaar, tellen meer dan 30 exemplaren! Foto Arnout Zwaenepoel, voorjaar 2004. w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
139
140
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Literatuur Cornelis, J., Hermy, M., De Keersmaeker, L. & Vandekerkhove, K. (2007). Bosplantengemeenschappen in Vlaanderen. Een typologie van bossen op basis van de kruidachtige vegetatie. Rapport INBO. R.2007.1. Instituut voor Natuur- en Bosonderzoek en K.U.Leuven, afdeling Bos, Natuur en Landschap, in opdracht van de Vlaamse Overheid, agentschap voor Natuur en Bos, Brussel, 80 p. De Blust, G. (2007). Ecoregio’s en ecodistricten van Vlaanderen. INBO, website Depypere, L. (2004). Taxonomie van het Crataegus-complex (Rosaceae-Maloideae) in Vlaanderen, een vergelijkend morfologisch en genetisch onderzoek. Universiteit Gent, Vakgroep Biologie, onderzoeksgroep zaadplanten, 196 p. + bijlagen. Haveman, R., Schaminée, J.H.J. & Weeda, E.J. (1999). Rhamno-Prunetea. ����������������������������������������� In: Stortelder, A.H.F., Schaminée, J.H.J. & Hermy, M. (1999). Querco-Fagetea. �������������������������������������������� In: Stortelder, A.F.H., Schaminée, J.H.J. & Hommel, P.W.F.M. (1999). De vegetatie van Nederland. Deel 5. Plantengemeenschappen van ruigten, struwelen en bossen: 121-164. Heybroek, H.M. (1992). Behoud en ontwikkeling van het genetisch potentieel van onze bomen en struiken. Dorschkamprapport, Wageningen. Hommel, P.W.F.M., van Dort, K.W. & Schaminée, J.H.J. (1999). Quercetea robori-petraeae. In: Stortelder, A.F.H., Schaminée, J.H.J. & Hommel, P.W.F.M. (1999). De vegetatie van Nederland. Deel 5. Plantengemeenschappen van ruigten, struwelen en bossen: 255-286. Lambinon, J., De Langhe, J.-E., Delvosalle, L., Duvigneaud, J., m.m.v. Boullet, V., D’Hose, R., Geerinck, D., Lebeau, J., Schumacker, R. & Vannerom, H. (1998). Flora van België, het Groothertogdom Luxemburg, Noord-Frankrijk en de aangrenzende gebieden (Pteridofyten en Spermatofyten). Derde druk. Nationale Plantentuin van België, Domein van Bouchout, 1860 Meise, 1091 p. Maes, B. (2006)(Red). Inheemse bomen en struiken in Nederland en Vlaanderen. Herkenning, verspreiding, geschiedenis en gebruik. Boom-Amsterdam, 376 p. Stortelder, A.H.F., Schaminée, J.H.J. & Hermy, M. (1999). Querco-Fagetea. In: Stortelder, A.F.H., Schaminée, J.H.J. & Hommel, P.W.F.M. (1999). De vegetatie van Nederland. Deel 5. Plantengemeenschappen van ruigten, struwelen en bossen: 287-331. Stortelder, A.F.H., Schaminée, J.H.J. & Hommel, P.W.F.M. (1999). De vegetatie van Nederland. Deel 5. Plantengemeenschappen van ruigten, struwelen en bossen. Opulus Press, Uppsala-Leiden, 376 p. Tanghe, M. (1975)(vertaling door Herman Stieperaere). Atlas van België. Commentaar bij de bladen 19A en 19B (Fytogeografie I en II). Nationaal comité voor geografie, commissie voor de nationale atlas, 76 p. Theunissen, H., Sweron, G. & Bemelmans, M. (2004). Op zoek naar K.L.E. Voerstreek. Toerisme Voerstreek vzw, 47 p. Vandenabeele, E;, De Beule, E. & Sweron (2004). Voerstreek. Miljoenen jaren terug in de tijd. Geologische leerpaden. Uitg. Toerisme Voerstreek vzw, Kerkplein 212, 3798 ’s-Gravenvoeren, 35 p. Van der Werf (1991). Bosgemeenschappen. Natuurbeheer in Nederland 5. Pudoc, Wageningen, 375 p. Verloove, F. (2002). Ingeburgerde plantensoorten in Vlaanderen. Mededeling van het Instituut voor Natuurbehoud nr 20, Brussel.
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
141
Vissers, P. & Sweron, G. (2000). Monumentenpaden Voeren. Toerisme Voerstreek vzw, Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, afd. Monumenten en Landschappen, 15 p. www.voerstreek.be 2006 Voerstreek. Zwaenepoel, A. (2006). Rosa dumalis Bechst., de Kale struweelroos, een nieuwe, wilde roos voor Vlaanderen, met determinatieschema voor de hondsrozen, egelantieren en viltrozen. Dumortiera 89: 12-16. Zwaenepoel, A. (2006). Rosa dumalis Bechst. In: Van Landuyt, W., Hoste, I., Vanhecke, L., Van den Bremt, P., Vercruysse, W. & De beer, D. (2006). Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest. Instituut voor natuur- en bosonderzoek, Nationale Plantentuin van België & Flow.Wer p. 761. Zwaenepoel, A. (2006). Rosa agrestis Savi. ����������������������������������������������������������������� In: Van Landuyt, W., Hoste, I., Vanhecke, L., Van den Bremt, P., Vercruysse, W. & De beer, D. (2006). Atlas van de Flora van Vlaanderen en het Brussels Gewest. Instituut voor natuur- en bosonderzoek, Nationale Plantentuin van België & Flow.Wer p. 756.
142
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Bijlage 1 Systematisch en alfabetisch overzicht van de geïnventariseerde autochtone struiken bomen in Voeren. Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Acer campestre
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos
solitair
VO176
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Acer campestre
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Acer campestre
c/s
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Acer campestre
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Acer campestre
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Acer campestre
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Acer campestre
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Acer campestre
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Acer campestre
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Acer campestre
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Acer campestre
a
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Acer campestre
b
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
143
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Acer campestre
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-PietersVoeren
houtkant
VO57
Acer campestre
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Acer campestre
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Acer campestre
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Acer campestre
b
Remersdaal
Kultje
knotbomenrijen
VO55
Acer campestre
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Acer campestre
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Acer campestre
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Acer campestre
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Acer campestre
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Acer campestre
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Acer campestre
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Acer campestre
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Acer campestre
b
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Acer campestre
b
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Acer campestre
c
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Acer campestre
c
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Acer campestre
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Acer nus
pseudoplata-
c/s
St Martens Voeren
houtkant/haag
VO211
Acer nus
pseudoplata-
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Acer nus
pseudoplata-
c
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen en haag
VO34
Alnus glutinosa
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Alnus glutinosa
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Alnus glutinosa
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Alnus glutinosa
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
144
Schoppemer heide
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Alnus glutinosa
b
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Alnus glutinosa
b
Soort
Inheems Deelgemeente karakter
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Alnus glutinosa
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Alnus glutinosa
b/p
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Alnus glutinosa
c
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Alnus glutinosa
c
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Alnus glutinosa
c
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Alnus glutinosa
c
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Alnus glutinosa
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Alnus glutinosa
c
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Berberis vulgaris
c
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Berberis vulgaris
c
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Betula pendula
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Betula pendula
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Betula pendula
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Betula pendula
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Betula pendula
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Betula pendula
c
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Betula pendula
s
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Betula pendula
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Betula pendula
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Betula pendula
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Betula pendula
c
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Betula pendula
c
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Betula pendula
c
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Betula pendula
c
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Betula pendula
c
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Betula pendula
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Betula pendula
c
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Betula pendula
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
145
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Betula pendula
c
Betula pendula
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Betula pendula
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Betula pendula
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Betula pendula
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Soort
Inheems Deelgemeente karakter
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Betula pendula
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Betula pendula
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Betula pendula
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Betula pendula
c
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Betula pendula
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Betula pendula
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Betula pendula
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
graft
VO17
Betula pendula
c
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
Betula pendula
c
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Betula pendula
c
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Betula pendula
c
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
VO36
houtkant
VO37
Betula pendula
c
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
Betula pendula
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Betula pendula
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Betula pendula
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Betula pubescens
b/c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Betula pubescens
c
Remersdaal
bosrand
VO56
Calluna vulgaris
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Calluna vulgaris
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Calluna vulgaris
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Carpinus betulus
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO154
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
146
ts Hagelstein en Kultje
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Soort
Inheems Deelgemeente karakter
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag
VO204
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Carpinus betulus
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Carpinus betulus
a
Remersdaal
nabij Middelhof
solitair
VO50
Carpinus betulus
a
Remersdaal
Kultje
knotbomenrijen
VO55
Carpinus betulus
a
Sint-Martens-Voeren Dal 13, Veurs
solitair
VO58
Carpinus betulus
a
Sint-Martens-Voeren
weide op rand van Vrouwenbos, knotbomenrij Veurs
VO60
Carpinus betulus
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Carpinus betulus
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Carpinus betulus
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Carpinus betulus
a/b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Carpinus betulus
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Carpinus betulus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Carpinus betulus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Carpinus betulus
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Carpinus betulus
b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134 VO57
Carpinus betulus
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
Carpinus betulus
b
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Carpinus betulus
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Carpinus betulus
b
Planck
tussen Planck en Wad
knotbomenrij
VO26
Carpinus betulus
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Carpinus betulus
b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Carpinus betulus
b
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Carpinus betulus
b
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Carpinus betulus
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Carpinus betulus
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Carpinus betulus
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
147
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Carpinus betulus
b
Carpinus betulus
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Carpinus betulus
b
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Soort
Inheems deelgemeente karakter
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Carpinus betulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Carpinus betulus
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Carpinus betulus
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Carpinus betulus
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Carpinus betulus
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Carpinus betulus
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Carpinus betulus
b
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Carpinus betulus
b
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen en haag
VO34
Carpinus betulus
b
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Carpinus betulus
b/c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Carpinus betulus
c
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Carpinus betulus
c
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Carpinus betulus
c
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Carpinus betulus
c
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Carpinus betulus
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Carpinus betulus
c
Remersdaal
Gulp door Obsinnichbos
houtkant
VO21
Carpinus betulus
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Carpinus betulus
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Carpinus betulus
c
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Carpinus betulus
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Carpinus betulus
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Carpinus betulus
c
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Carpinus betulus
c
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Carpinus betulus
c
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Carpinus betulus
c
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
VO36
148
Locatie
bosje
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Carpinus betulus
c/s
Clematis vitalba
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
soort
Inheems deelgemeente karakter
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
haag
VO165
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Clematis vitalba
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Clematis vitalba
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Clematis vitalba
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
149
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Clematis vitalba
a
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Clematis vitalba
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Clematis vitalba
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Clematis vitalba
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Landschapselement Clematis vitalba
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Clematis vitalba
a
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; spoorweg
houtkant en haag
VO44
Clematis vitalba
a
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Clematis vitalba
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Clematis vitalba
a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Clematis vitalba
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Clematis vitalba
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
150
oude
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Clematis vitalba
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Clematis vitalba
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Clematis vitalba
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Clematis vitalba
a
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Clematis vitalba
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Clematis vitalba
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Clematis vitalba
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Clematis vitalba
a
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Clematis vitalba
a
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Cornus mas
c
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Cornus sanguinea
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Cornus sanguinea
a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Cornus sanguinea
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Cornus sanguinea
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Cornus sanguinea
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
151
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Cornus sanguinea
a
Cornus sanguinea
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Cornus sanguinea
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Cornus sanguinea
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Cornus sanguinea
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Cornus sanguinea
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Cornus sanguinea
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hoogbos
houtkant
VO125
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Cornus sanguinea
a/b
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Cornus sanguinea
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Cornus sanguinea
b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Cornus sanguinea
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Cornus sanguinea
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Cornus sanguinea
b
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
houtkant
VO57
Cornus sanguinea
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Cornus sanguinea
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
152
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Cornus sanguinea
b
Cornus sanguinea
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Cornus sanguinea
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Cornus sanguinea
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Cornus sanguinea
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Cornus sanguinea
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursgraft bos
VO17
Cornus sanguinea
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Cornus sanguinea
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Cornus sanguinea
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Cornus sanguinea
b/p
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Cornus sanguinea
c/p
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Corylus avellana
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Corylus avellana
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos
haag
VO183
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
153
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO202
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Corylus avellana
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Corylus avellana
c
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Corylus avellana
c
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Corylus avellana
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Corylus avellana
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Corylus avellana
b
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Corylus avellana
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Corylus avellana
b
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; spoorweg
houtkant en haag
VO44
Corylus avellana
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Corylus avellana
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
154
oude
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Corylus avellana
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Corylus avellana
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
graft
VO17
Corylus avellana
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
Corylus avellana
b
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Corylus avellana
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Corylus avellana
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Corylus avellana
b/c
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hoog- houtkant
VO125
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Corylus avellana
c
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Corylus avellana
c
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
155
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Corylus avellana
c
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Corylus avellana
c
Remersdaal
Gulp door Obsinnichbos
houtkant
VO21
Corylus avellana
c
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Corylus avellana
c
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Corylus avellana
c
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Corylus avellana
c
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Corylus avellana
c
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Corylus avellana
c
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Corylus avellana
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Corylus avellana
c
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Corylus avellana
c
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Corylus avellana
c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/haag
VO79
Corylus avellana
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Corylus avellana
c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Corylus avellana
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Corylus avellana
c
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Corylus avellana
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Corylus avellana
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Corylus avellana
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Corylus avellana
c
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Corylus avellana
c
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Corylus avellana
c
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32 VO33
Corylus avellana
c
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Corylus avellana
c
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Corylus avellana
c
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
VO36
Corylus avellana
c/p
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Crataegus macrocarpa m.
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Crataegus macrocarpa
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Crataegus macrocarpa?
a
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Crataegus x media
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Crataegus x media
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Crataegus x media
a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Crataegus x media
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO199
Crataegus x media
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
156
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus x media
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Crataegus x media
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Crataegus x media
b
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Crataegus x media
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altem- haag
VO141
Crataegus x media
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Crataegus x media
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Crataegus x media
a
Moelingen
Fliberg 3
haag
VO101
Crataegus x media
a
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Crataegus x media
a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Crataegus x media
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Crataegus x media
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Crataegus x media
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Crataegus x media
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Crataegus x media
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Crataegus x media
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Crataegus x media
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Crataegus x media
a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Crataegus x media
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Crataegus x media
a
Teuven
Wad
VO30 VO33
haag en knotbomen
Crataegus x media
a
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Crataegus x media
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Crataegus x media
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Crataegus x media
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Crataegus x media
a/b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
Crataegus x media
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Crataegus x media
b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Crataegus x media
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Crataegus x media
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Crataegus x media
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
VO82
157
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus x media
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Crataegus x media
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Crataegus x media
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Crataegus x media
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Crataegus x media
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Crataegus x media
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Crataegus x media
p
Moelingen
Fliberg 3
haag
VO101
Crataegus x subsphaericea cf.
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO199
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO202
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Crataegus laevigata a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Crataegus laevigata b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
158
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Crataegus laevigata a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Crataegus laevigata a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Crataegus laevigata a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Crataegus laevigata a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Crataegus laevigata a
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Crataegus laevigata a
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Crataegus laevigata a
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
houtkant en haag
VO44
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Crataegus laevigata a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Crataegus laevigata a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Crataegus laevigata a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Crataegus laevigata a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Crataegus laevigata a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Crataegus laevigata a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Crataegus laevigata a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Crataegus laevigata a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Crataegus laevigata a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Crataegus laevigata a
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Crataegus laevigata a
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Crataegus laevigata a
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
VO33
159
Inheems karakter
Soort
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus laevigata b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Crataegus laevigata b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Crataegus laevigata b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Crataegus laevigata b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Crataegus laevigata b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Crataegus laevigata b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Crataegus laevigata b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Crataegus laevigata b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Crataegus laevigata b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Crataegus laevigata b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Crataegus laevigata b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Crataegus monogyna
a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO144
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO146
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO148
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO152
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
160
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
haag
VO165
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Plank
haag
VO173
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos
haag
VO183
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO199
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
161
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO202
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Crataegus monogyna
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Crataegus monogyna
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Crataegus monogyna
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Crataegus monogyna
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Crataegus monogyna
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Crataegus monogyna
p
St Martens Voeren
Kattenrot
haag
VO204
Crataegus monogyna
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Crataegus monogyna
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Crataegus monogyna
a
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
162
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Crataegus monogyna
a/b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Crataegus monogyna
a/b
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Crataegus monogyna
a/b
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Crataegus monogyna
a/b
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Crataegus monogyna
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO84
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
holle weg naar Hoogbos
houtkant
VO119
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
163
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Crataegus monogyna
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altembroek
haag
VO141
Crataegus monogyna
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Crataegus monogyna
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Crataegus monogyna
b
Moelingen
Fliberg 3
haag
VO101
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
Kultje
knotbomenrijen
VO55
Crataegus monogyna
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
164
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Crataegus monogyna
b
Crataegus monogyna
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Crataegus monogyna
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/haag
VO79
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Crataegus monogyna
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Crataegus monogyna
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Crataegus monogyna
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Crataegus monogyna
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
165
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Crataegus monogyna
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Crataegus monogyna
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Crataegus monogyna
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Crataegus monogyna
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Crataegus monogyna
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursgraft bos
VO17
Crataegus monogyna
b
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Crataegus monogyna
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Crataegus monogyna
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Crataegus monogyna
b
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Crataegus monogyna
b
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Crataegus monogyna
b
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Crataegus monogyna
b
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Crataegus monogyna
b
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
Crataegus monogyna
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Crataegus monogyna
b/p
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Crataegus monogyna
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Crataegus monogyna
c
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
Gulp door Obsinnichbos
houtkant
VO21
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
houtkant en haag
VO44
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Crataegus monogyna
c
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Crataegus monogyna
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Crataegus monogyna
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
166
VO33 en
VO34 VO36
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Crataegus monogyna
c
Crataegus monogyna
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Crataegus monogyna
c
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Crataegus monogyna
c/s
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Cytisus scoparius
a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Cytisus scoparius
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Cytisus scoparius
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Cytisus scoparius
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Cytisus scoparius
a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Cytisus scoparius
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Cytisus scoparius
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Cytisus scoparius
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Cytisus scoparius
a
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Cytisus scoparius
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Cytisus scoparius
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Cytisus scoparius
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Cytisus scoparius
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Cytisus scoparius
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
VO16
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Euonymus europaeus
a
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Euonymus europaeus
b
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Euonymus europaeus
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Euonymus europaeus
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Euonymus europaeus
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
167
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Euonymus europaeus
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Euonymus europaeus
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Euonymus europaeus
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Euonymus europaeus
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Euonymus europaeus
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Euonymus europaeus
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Euonymus europaeus
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
VO126
168
bos (> 5 ha)
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altemhaag broek
VO141
Euonymus europaeus
a/b
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Euonymus europaeus
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Euonymus europaeus
b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Euonymus europaeus
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Euonymus europaeus
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Euonymus europaeus
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Euonymus europaeus
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Euonymus europaeus
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Euonymus europaeus
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Euonymus europaeus
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Euonymus europaeus
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Euonymus europaeus
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
VO16
Euonymus europaeus
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
169
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Euonymus europaeus
b/p
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Fagus sylvatica
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Fagus sylvatica
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Fagus sylvatica
c
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Fagus sylvatica
c/p
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Fagus sylvatica
c/p
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Fagus sylvatica
c/s
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Fagus sylvatica
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Fagus sylvatica
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Fagus sylvatica
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Fagus sylvatica
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
VO16
Fagus sylvatica
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Fagus sylvatica
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Fagus sylvatica
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Fagus sylvatica
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Fagus sylvatica
c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Fagus sylvatica
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Fraxinus excelsior
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO154
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Plank
solitair
VO201
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Fraxinus excelsior
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO144
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO148
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
170
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO152
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Plank
haag
VO173
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos
haag
VO183
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Voer
solitair
VO207
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Fraxinus excelsior
c
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Fraxinus excelsior
p
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Fraxinus excelsior
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
171
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Fraxinus excelsior
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Fraxinus excelsior
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Fraxinus excelsior
a/b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Fraxinus excelsior
a/b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Fraxinus excelsior
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Fraxinus excelsior
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Fraxinus excelsior
a/b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
holle weg naar Hoogbos
houtkant
VO119
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Fraxinus excelsior
b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Fraxinus excelsior
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Fraxinus excelsior
b
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Fraxinus excelsior
b
Planck
tussen Planck en Wad
knotbomenrij
VO26
Fraxinus excelsior
b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Fraxinus excelsior
b
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Fraxinus excelsior
b
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
houtkant en haag
VO44
Fraxinus excelsior
b
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Fraxinus excelsior
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Fraxinus excelsior
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Fraxinus excelsior
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Fraxinus excelsior
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Fraxinus excelsior
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Fraxinus excelsior
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Fraxinus excelsior
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Fraxinus excelsior
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Fraxinus excelsior
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Fraxinus excelsior
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Fraxinus excelsior
b
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Fraxinus excelsior
b/p
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
172
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Fraxinus excelsior
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Fraxinus excelsior
c
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Fraxinus excelsior
c
Remersdaal
Gulp door Obsinnichbos
houtkant
VO21
Fraxinus excelsior
c
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Fraxinus excelsior
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Fraxinus excelsior
c
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Fraxinus excelsior
c
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Fraxinus excelsior
c
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Fraxinus excelsior
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Fraxinus excelsior
c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Fraxinus excelsior
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Fraxinus excelsior
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
173
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Fraxinus excelsior
c
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Fraxinus excelsior
c
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Fraxinus excelsior
c
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Fraxinus excelsior
c
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Fraxinus excelsior
c/p
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Fraxinus excelsior
c/p
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Fraxinus excelsior
c/p
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Fraxinus excelsior
c/p
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Fraxinus excelsior
c/p
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Fraxinus excelsior
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Fraxinus excelsior
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/haag
VO79
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO144
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO148
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Hedera helix
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Hedera helix
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Hedera helix
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Plank
haag
VO173
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kwinten/Bergendal
houtwal/houtkant
VO185
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
174
VO33 en
VO34
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kwinten
solitair
VO192
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Hedera helix
a
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag
VO204
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Hedera helix
a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Hedera helix
b
St Martens Voeren
Konenbos
solitair
VO176
Hedera helix
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Hedera helix
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Hedera helix
a
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Hedera helix
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115 VO57
Hedera helix
a
Chapelle St-Anne
holle weg net ten Z van Sint-Piehoutkant ters-Voeren
Hedera helix
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Hedera helix
a
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Hedera helix
a
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
houtkant en haag
VO44
Hedera helix
a
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Hedera helix
a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Hedera helix
a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Hedera helix
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Hedera helix
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Hedera helix
a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Hedera helix
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Hedera helix
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Hedera helix
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Hedera helix
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Hedera helix
a
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Hedera helix
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Hedera helix
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Hedera helix
a
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Hedera helix
a
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Hedera helix
a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
175
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Hedera helix
a
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Hedera helix
a
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Hedera helix
a
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Hedera helix
a
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Hedera helix
a
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Hedera helix
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Hedera helix
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Hedera helix
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Hedera helix
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Hedera helix
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
176
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altemhaag broek
VO141
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Hedera helix
b
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Hedera helix
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Hedera helix
b
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Hedera helix
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Hedera helix
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Hedera helix
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Hedera helix
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Hedera helix
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Hedera helix
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Hedera helix
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Hedera helix
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Hedera helix
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Hedera helix
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Hedera helix
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Hedera helix
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Hedera helix
c
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Hedera helix
c
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Hedera helix
c/p
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Plank
haag
VO173
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Ilex aquifolium
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
177
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Ilex aquifolium
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Ilex aquifolium
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Ilex aquifolium
b/s
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Ilex aquifolium
c
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Ilex aquifolium
c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Ilex aquifolium
c
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Ilex aquifolium
c
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Ilex aquifolium
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Ilex aquifolium
c
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
solitair
VO42
Ilex aquifolium
c
Sart-les-Maines
grens Aubel/Warsage nabij St-Pieters-Voeren
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Ilex aquifolium
c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Ilex aquifolium
c/s
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Ilex aquifolium
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Ligustrum vulgare
c
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Ligustrum vulgare
c/p
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Ligustrum vulgare
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Ligustrum vulgare
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
178
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Lonicera periclymenum
a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Lonicera periclymenum
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Lonicera periclymenum
a
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Lonicera periclymenum
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Lonicera periclymenum
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Lonicera periclymenum
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Lonicera periclymenum
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Lonicera periclymenum
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Lonicera periclymea num
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Lonicera periclymenum
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
a
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
179
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Lonicera periclymenum
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Lonicera periclymenum
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Lonicera periclymenum
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Lonicera periclymenum
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Lonicera periclymenum
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Lonicera periclymenum
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Lonicera periclymenum
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Lonicera periclymenum
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Lonicera periclymenum
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Lonicera periclymenum
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Lonicera periclymenum
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Lonicera periclymenum
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
VO16
Lonicera xylosteum c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Malus sylvestris
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Malus sylvestris
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Mespilus germanica a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Mespilus germanica a
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Mespilus germanica a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Mespilus germanica a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Mespilus germanica b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Mespilus germanica b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Mespilus germanica b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Mespilus germanica b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Mespilus germanica b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Mespilus germanica b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Mespilus germanica b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
180
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Inheems karakter
Soort
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Mespilus germanica b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Populus tremula
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Populus tremula
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Populus tremula
c
Teuven
Prunus x fruticans
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Prunus x fruticans
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Prunus x fruticans
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Prunus x fruticans
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Prunus x fruticans
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Prunus x fruticans
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Prunus x fruticans
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Prunus x fruticans
c
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Prunus x fruticans
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Prunus x fruticans
c
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Prunus avium
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Prunus avium
c
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Prunus avium
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Prunus avium
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Prunus avium
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
181
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Prunus avium
c
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Prunus avium
c/s
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Prunus avium
s
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO202
Prunus avium
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hoog- houtkant
VO125
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Prunus avium
c
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Prunus avium
c
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Prunus avium
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Prunus avium
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Prunus avium
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Prunus avium
c
Teuven
graft in weiland naast het Veurs- graft
VO17
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Prunus avium
c/p
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Prunus avium
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Prunus avium
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
182
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Prunus spinosa
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Konenbos
haag
VO183
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Prunus spinosa
c
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Prunus spinosa
s
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Prunus spinosa
a/b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Prunus spinosa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Prunus spinosa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Prunus spinosa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Prunus spinosa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Prunus spinosa
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg naar Hoogbos
houtkant
VO119
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
183
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hoogbos
houtkant
VO125
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altembroek
haag
VO141
Prunus spinosa
b
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Prunus spinosa
b
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Prunus spinosa
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Prunus spinosa
b
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Prunus spinosa
b
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Prunus spinosa
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Prunus spinosa
b
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mahoutkant en knotbomen VO45 broek
Prunus spinosa
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Prunus spinosa
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Prunus spinosa
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Prunus spinosa
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
184
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Prunus spinosa
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Prunus spinosa
b
Teuven
Driesenhof
haag
VO5
Prunus spinosa
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Prunus spinosa
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Prunus spinosa
b
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Prunus spinosa
b/c
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Prunus spinosa
b/c
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Prunus spinosa
b/c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Prunus spinosa
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Prunus spinosa
c
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Prunus spinosa
c
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105 VO57
Prunus spinosa
c
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
Prunus spinosa
c
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Prunus spinosa
c
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Prunus spinosa
c
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Prunus spinosa
c
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Prunus spinosa
c
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Prunus spinosa
c
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Prunus spinosa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Prunus spinosa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Prunus spinosa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Prunus spinosa
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Prunus spinosa
c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Prunus spinosa
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Prunus spinosa
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
bos (> 5 ha)
VO16
haag en knotbomen
VO30
Prunus spinosa
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
Prunus spinosa
c
Teuven
Wad
Prunus spinosa
c
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Prunus spinosa
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Pyrus pyraster
c
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Pyrus pyraster
c
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Pyrus pyraster
c
Teuven
Quercus x rosacea
b/p
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Quercus x rosacea
c
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Quercus x rosacea
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Quercus x rosacea
c/p
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Quercus x rosacea
s
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Quercus petraea
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
185
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Quercus petraea
c
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Quercus petraea
c/p
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Quercus petraea
c/s
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Quercus petraea
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Quercus petraea
c
‘s Gravenvoeren
houtkant
VO134
Quercus petraea
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
holle weg rond oude steengroeve
Locatie nr
VO93
Quercus petraea
c
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Quercus petraea
c/p
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Quercus petraea
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Quercus petraea
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Quercus petraea
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Quercus robur
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Quercus robur
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Quercus robur
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Quercus robur
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Quercus robur
c
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Quercus robur
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Quercus robur
c
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Quercus robur
c
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Quercus robur
c
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Quercus robur
c/p
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Quercus robur
c/p
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Quercus robur
c/p
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Quercus robur
c/s
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Quercus robur
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Quercus robur
b/c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Quercus robur
b/p
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
186
en
VO34
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Quercus robur
c
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138 VO57
Quercus robur
c
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
Quercus robur
c
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Quercus robur
c
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Quercus robur
c
Remersdaal
Kultje
knotbomenrijen
VO55
Quercus robur
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Quercus robur
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Quercus robur
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Quercus robur
c
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Quercus robur
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Quercus robur
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Quercus robur
c
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Quercus robur
c
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Quercus robur
c
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Quercus robur
c
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Quercus robur
c/p
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Quercus robur
c/p
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Quercus robur
c/p
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Quercus robur
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Quercus robur
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Quercus robur
c/s
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Rhamnus frangula
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Rhamnus frangula
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Rhamnus frangula
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rhamnus frangula
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
en
VO34
187
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rhamnus frangula
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rhamnus frangula
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rhamnus frangula
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rhamnus frangula
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rhamnus frangula
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rhamnus frangula
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Ribes rubrum
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Ribes rubrum
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Ribes rubrum
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Ribes rubrum
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Ribes rubrum
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Ribes rubrum
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Ribes rubrum
c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Ribes rubrum
c
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Ribes rubrum
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Ribes rubrum
c
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
houtkant en haag
VO44
Ribes rubrum
c
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
Ribes rubrum
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Ribes rubrum
c
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Ribes rubrum
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Ribes rubrum
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Ribes rubrum
c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Ribes rubrum
c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Ribes rubrum
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Ribes rubrum
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Ribes rubrum
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Ribes rubrum
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Ribes rubrum
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha)
VO16
Ribes rubrum
c
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Ribes rubrum
c/s
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Ribes rubrum
c/s
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Ribes rubrum
s
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Ribes rubrum
s
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Ribes rubrum
s
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Ribes rubrum
s
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Ribes spicatum
c
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Ribes spicatum cf
c
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Ribes uva-crispa
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Ribes uva-crispa
a
St Martens Voeren
Kwinten/Bergendal
houtwal/houtkant
VO185
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
188
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Kwinten
solitair
VO192
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Ribes uva-crispa
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Ribes uva-crispa
c
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
189
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Ribes uva-crispa
a
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Ribes uva-crispa
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Ribes uva-crispa
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Ribes uva-crispa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Ribes uva-crispa
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Ribes uva-crispa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Ribes uva-crispa
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Ribes uva-crispa
a/b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Ribes uva-crispa
a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Ribes uva-crispa
b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Ribes uva-crispa
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Ribes uva-crispa
c
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Ribes uva-crispa
c
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Ribes uva-crispa
c
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Ribes uva-crispa
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Ribes uva-crispa
c
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Ribes uva-crispa
c
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Ribes uva-crispa
c
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Ribes uva-crispa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Ribes uva-crispa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Ribes uva-crispa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Ribes uva-crispa
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Ribes uva-crispa
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Ribes uva-crispa
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
190
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Ribes uva-crispa
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Ribes uva-crispa
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Ribes uva-crispa
c
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Ribes uva-crispa
c
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Ribes uva-crispa
c
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Rosa agrestis
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Rosa agrestis
a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Rosa agrestis
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Rosa agrestis cf
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Rosa arvensis
a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Rosa arvensis
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Rosa arvensis
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa arvensis
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Rosa arvensis
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rosa arvensis
a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rosa arvensis
a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Rosa arvensis
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa arvensis
a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rosa arvensis
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Rosa arvensis
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rosa arvensis
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Rosa arvensis
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Rosa arvensis
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa arvensis
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rosa arvensis
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rosa arvensis
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rosa arvensis
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Rosa arvensis
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
191
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa canina andegavensis
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
haag
VO165
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
192
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa canina canina a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
holle weg naar Hoogbos
houtkant
VO119
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hoogbos
houtkant
VO125
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa canina canina a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Kasteel Altembroek
haag
VO141
Rosa canina canina a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Rosa canina canina a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Rosa canina canina a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Rosa canina canina a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Rosa canina canina a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
193
Inheems karakter
Soort
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa canina canina a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Rosa canina canina a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Rosa canina canina a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Rosa canina canina a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Rosa canina canina a/b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Rosa canina canina b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Rosa canina canina b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Rosa canina canina b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rosa canina canina b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Rosa canina canina b
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Rosa canina canina b
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Rosa canina canina b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Rosa canina canina b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Rosa canina canina b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rosa canina canina b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Rosa canina canina b
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rosa canina canina b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa canina canina b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rosa canina canina b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rosa canina canina b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa canina canina b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Rosa canina canina b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa canina canina b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rosa canina canina b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rosa canina canina b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Rosa canina canina b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Rosa canina canina b
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Rosa canina canina b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Rosa canina canina b
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Rosa canina canina b
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
194
VO33
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Inheems karakter
Soort
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Rosa canina canina b
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen
Rosa canina canina b
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Rosa canina canina b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Rosa canina dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Rosa canina dumaa lis
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Rosa canina dumaa lis
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Locatie nr en VO34
195
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
holle weg naar Hoogbos
houtkant
VO119
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Rosa canina dumalis
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa canina dumalis
a
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Rosa canina dumalis
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Rosa canina dumalis
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Rosa canina dumalis
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Rosa canina dumalis
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
196
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rosa canina dumalis
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa canina dumalis
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Rosa canina dumalis
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rosa canina dumalis
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Rosa canina dumalis
b
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Rosa canina dumalis
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Rosa canina dumalis
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Rosa canina
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Rosa canina
a
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Rosa canina
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Rosa corymbifera
a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
197
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa corymbifera
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa corymbifera
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa corymbifera
a
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Rosa corymbifera
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Rosa corymbifera
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Rosa corymbifera
a
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Rosa corymbifera
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Rosa corymbifera
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Rosa corymbifera
b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Rosa corymbifera
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Rosa corymbifera
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Rosa corymbifera
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rosa corymbifera
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Rosa corymbifera
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rosa corymbifera
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Rosa corymbifera
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa corymbifera
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa corymbifera
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rosa corymbifera
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rosa corymbifera
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Rosa corymbifera
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
198
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa dumalis
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Rosa a pseudoscabriuscula
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Rosa a pseudoscabriuscula
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rosa a pseudoscabriuscula
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Rosa a pseudoscabriuscula
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Rosa pseudoscabria uscula
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Rosa pseudoscabria uscula
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa pseudoscabria uscula
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rosa pseudoscabria uscula
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Rosa rubiginosa
c/p
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Rosa rubiginosa?
c/p
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rosa stylosa?
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Rosa subcollina
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa tomentosa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Rosa tomentosa
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Rosa tomentosa
a
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Rosa tomentosa
a
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Rosa tomentosa
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Rosa tomentosa
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Rosa tomentosa
a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
houtkant
VO57
Rosa tomentosa
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
Rosa tomentosa
a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Rosa tomentosa
a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rosa tomentosa
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rosa tomentosa
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Rosa tomentosa
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Rosa tomentosa
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
199
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rosa tomentosa
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa tomentosa
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rosa tomentosa
a
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Rosa tomentosa
a
Teuven
graft in weiland naast het Veursgraft bos
VO17
Rosa tomentosa
a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23 VO24
Rosa tomentosa
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Rosa tomentella
a
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Rosa tomentella
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Rosa tomentella
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Rosa tomentella
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Rosa tomentella
a
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Rosa tomentella
a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rosa tomentella
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rosa tomentella
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
200
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Rosa tomentella
a
Rosa tomentella
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rosa tomentella
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Rosa tomentella
a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Rosa tomentella
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rosa tomentella
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Rosa tomentella
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Rosa tomentella
a
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Rosa tomentella
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Rosa stylosa
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rubus caesius
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Rubus caesius
a
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Rubus caesius
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Rubus caesius
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rubus caesius
a
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; oude spoorweg
houtkant en haag
VO44
Rubus caesius
a
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Rubus caesius
a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Rubus caesius
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rubus caesius
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rubus caesius
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Rubus caesius
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rubus caesius
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rubus caesius
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rubus caesius
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rubus caesius
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Rubus caesius
a
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Rubus idaeus
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rubus idaeus
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Rubus idaeus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Rubus idaeus
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Rubus idaeus
c
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Rubus idaeus
c
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Rubus idaeus
c
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Rubus idaeus
c
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rubus idaeus
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
201
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Rubus idaeus
c
Rubus idaeus
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rubus idaeus
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rubus idaeus
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Rubus idaeus
c
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rubus idaeus
c
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rubus idaeus
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rubus idaeus
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Rubus idaeus
c
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Rubus idaeus
c
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinhoutkant nich
VO37
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO144
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos
haag
VO183
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kwinten
solitair
VO192
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
202
Locatie
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Rubus-sp
a
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Rubus-sp
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
van kerkhof tot Sint-Denijskapel
houtkant
VO121
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Rubus-sp
a
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143 VO57
Rubus-sp
a
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
Rubus-sp
a
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Rubus-sp
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
203
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rubus-sp
a
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Rubus-sp
a
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Rubus-sp
a
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Rubus-sp
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rubus-sp
a
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Rubus-sp
a
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Rubus-sp
a
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Rubus-sp
a
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Rubus-sp
a
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Rubus-sp
a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Rubus-sp
a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rubus-sp
a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Rubus-sp
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Rubus-sp
a
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Rubus-sp
a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Rubus-sp
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
204
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/haag
VO79
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Rubus-sp
a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Rubus-sp
a
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Rubus-sp
a
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Rubus-sp
a
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Rubus-sp
a
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Rubus-sp
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rubus-sp
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Rubus-sp
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8 VO16
Rubus-sp
a
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
Rubus-sp
a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Rubus-sp
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Rubus-sp
a
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Rubus-sp
a
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Rubus-sp
a
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Rubus-sp
a
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Rubus-sp
a
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
Rubus-sp
a
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Rubus-sp
a
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
Rubus-sp
a
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinhoutkant nich
VO37
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Rubus ulmifolius
a
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Rubus ulmifolius
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Rubus ulmifolius
a
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Rubus ulmifolius
a
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Rubus ulmifolius
a
Remersdaal
waterreservoir Aubel
haag/knotbomen
VO43
Rubus ulmifolius
a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
VO33 en
VO34 VO36
205
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Rubus ulmifolius
a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Rubus ulmifolius
a
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Rubus ulmifolius
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Rubus ulmifolius
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Rubus ulmifolius
a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Rubus ulmifolius
a
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Rubus ulmifolius
a
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Rubus ulmifolius
a
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Salix x guinieri
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix rubens caeruc lea
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix caprea x oleia folia
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Salix cinerea cineb rea
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Salix x guinieri
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Salix x rubens
a
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Salix x rubens
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Salix x rubens
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Salix x rubens
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Salix x rubens
b
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Salix x rubens
b
Remersdaal
Mabroekbeek
houtkant
VO46
Salix x rubens
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Salix x rubens
c
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mahoutkant en knotbomen VO45 broek
Salix x rubens
c
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix x rubens
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Salix x reichardtii
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix alba
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Salix alba
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Salix alba
b
St Martens Voeren
Kwinten/Bergendal
houtwal/houtkant
VO185
Salix alba
b
St Martens Voeren
Kwinten
solitair
VO192
Salix alba
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Salix alba
c
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Salix alba
a
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Salix alba
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Salix alba
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Salix alba
b
Moelingen
Fliberg 3
haag
VO101
Salix alba
b
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Salix alba
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Salix alba
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Salix alba
b
Teuven
solitair
VO18
Salix alba
b/c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Salix alba
c
‘s Gravenvoeren
houtkant/haag
VO116
206
wei langs weg Teuven-Obsinnich
Witte paard
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Salix alba
c
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Salix alba
c
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Salix alba
c
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Salix alba
c
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Salix alba
c
Remersdaal
Mabroekbeek
houtkant
VO46
Salix alba
c
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Salix alba
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Salix alba
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Salix alba
c
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Salix alba
c
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Salix caprea
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Salix caprea
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Salix caprea
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Salix caprea
b
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Salix caprea
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Salix caprea
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Salix caprea
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Salix caprea
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Salix caprea
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
Moleke
houtwal/houtkant
VO108
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Salix caprea
b
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Salix caprea
b
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Salix caprea
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Salix caprea
b
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Salix caprea
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Salix caprea
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Salix caprea
b
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; spoorweg
houtkant en haag
VO44
Salix caprea
b
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Salix caprea
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Salix caprea
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Salix caprea
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix caprea
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Salix caprea
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Salix caprea
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Salix caprea
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
oude
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
207
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Salix caprea
b
Salix caprea
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Salix caprea
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Salix caprea
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Salix caprea
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Salix caprea
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Salix caprea
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Salix caprea
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Salix caprea
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Salix caprea
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Salix caprea
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Salix caprea
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Salix caprea
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
bos (> 5 ha)
VO16
Salix caprea
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
Salix caprea
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Salix caprea
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Salix caprea
b
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
VO36
Salix caprea
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
houtkant
VO37
Salix cinerea
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Salix cinerea
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix cinerea
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Salix cinerea
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Salix cinerea oleifolia
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Salix cinerea oleifolia
a
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Salix fragilis fragilis
a
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
houtkant
VO24
Salix fragilis fragilis
a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
Salix fragilis fragilis
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Salix fragilis fragilis
b
Remersdaal
Mabroekbeek
houtkant
VO46
Salix fragilis fragilis
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Salix fragilis fragilis
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Salix fragilis fragilis
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Salix fragilis fragilis
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Salix fragilis fragilis
b
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
208
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Salix fragilis fragilis
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO146
Salix fragilis fragilis
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Salix fragilis fragilis
p
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Salix fragilis fragilis
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Salix fragilis fragilis
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Salix fragilis fragilis
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Salix fragilis fragilis
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Salix triandra
c/p
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO144
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO146
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosje
VO152
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Comberg
bosrand/bos >5 ha
VO156
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO161
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO162
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO163
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Komberg Kwinten graft
VO164
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
haag
VO165
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kwinten
houtkant/haag
VO171
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand
VO180
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kwinten/Bergendal
houtwal/houtkant
VO185
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kwinten
bosrand/bosje
VO187
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
209
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO194
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand
VO196
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO199
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO200
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Broekbos zuid
bosrand
VO203
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand
VO209
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Sambucus nigra
b
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Sambucus nigra
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Sambucus nigra
a
Remersdaal
Kultje
knotbomenrijen
VO55
Sambucus nigra
a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Schoppem
haag
VO13
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Beekberg
houtkant
VO105
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
houtkant
VO109
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Dalhemmerkruis
houtkant
VO110
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
langs de rivier de Voer
houtkant
VO114
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
ten NO van Sint-Denijskapel
houtkant
VO123
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
210
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Wittekapel
haag
VO132
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Ottegroeven
houtkant
VO133
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Vitsen
haag
VO135
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Oude steengroeve
bosje
VO137
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
graft ten zuiden Noorbeek
houtkant
VO138
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Sambucus nigra
b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Sambucus nigra
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pietershoutkant Voeren
VO57
Sambucus nigra
b
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Sambucus nigra
b
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Sambucus nigra
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Sambucus nigra
b
Moelingen
Longchamp
haag/houtkant/bosje
VO102
Sambucus nigra
b
Moelingen
nabij centrum
houtkant
VO103
Sambucus nigra
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Gulp t.h.v. de spoorweg
houtkant
VO20
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Gulp door Obsinnichbos
houtkant
VO21
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Gulp nabij de kasteelhoeve
houtkant
VO22
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Sambucus nigra
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Sambucus nigra
b
Remersdaal
kruispunt N648-N608
haag en knotbomen
VO41
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Remersdaal-Chevemont; spoorweg
houtkant en haag
VO44
Sambucus nigra
b
Remersdaal
holle weg ts Reesberg en Mabroek
houtkant en knotbomen VO45
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Mabroekbeek
houtkant
VO46
Sambucus nigra
b
Remersdaal
holle weg ten N van Mabroek
houtkant
VO47
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Driesschen
houtkant
VO48
Sambucus nigra
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Sambucus nigra
b
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Sambucus nigra
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Sambucus nigra
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
oude
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
211
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Sambucus nigra
b
Sambucus nigra
Landschapselement
Locatie nr
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
b
Sint-Martens-Voeren Berg
haag
VO72
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Sambucus nigra
b
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO70
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/haag
VO76
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO87
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Sambucus nigra
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Sambucus nigra
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Sambucus nigra
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Sambucus nigra
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Sambucus nigra
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Sambucus nigra
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Sambucus nigra
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Sambucus nigra
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Sambucus nigra
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg Planck-Aubel
bos (> 5 ha)
VO16
Sambucus nigra
b
Teuven
graft in weiland naast het Veursbos
graft
VO17
Sambucus nigra
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Sambucus nigra
b
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Sambucus nigra
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
212
Locatie
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sambucus nigra
b
Teuven
gehucht Nurop
graft/houtkant
VO28
Sambucus nigra
b
Teuven
kerkwegel van ‘boerengolf’ nr kerk hagen en knotbomen Teuven
VO33
Sambucus nigra
b
Teuven
Toren
houtkant
VO35
Sambucus nigra
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinhoutkant nich
VO37
Sambucus nigra
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/haag
VO79
Sambucus racemosa
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Sambucus racemosa
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Sambucus racemosa
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Sambucus racemosa
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Sambucus racemosa
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Sambucus racemosa
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Sambucus racemosa
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Sambucus racemosa
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Sambucus racemosa
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Sambucus racemosa
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Sambucus racemosa
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
Sambucus racemosa
b
Teuven
wei in de Kloosterhofstraat
knotbomenrijen haag
Sambucus racemosa
b
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
VO36
Sambucus racemosa
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO145
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant
VO147
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
St Martens Voeren
houtkant
VO153
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Comberg
haag
VO155
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO158
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO160
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Schoppembos
haag
VO167
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Comberg/Kwinten
houtkant
VO172
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO189
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO193
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
VO16 en
VO34
213
Inheems karakter
Soort
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Mosdelle
graft
VO197
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Kattenrot
haag/struweel
VO205
Solanum dulcamara a
St Martens Voeren
Schoppem
haag
VO210
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
graften aan grens
houtkant
VO113
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
nabij Trichterbeeldje
houtkant
VO117
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Solanum dulcamara a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Solanum dulcamara a
Moelingen
Hof Navagne
houtkant
VO98
Solanum dulcamara a
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Solanum dulcamara a
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Solanum dulcamara a
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Solanum dulcamara a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO64
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO62
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO97
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO96
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO94
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Solanum dulcamara a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO73
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO75
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag
VO90
Solanum dulcamara a
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Solanum dulcamara a
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Solanum dulcamara a
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Solanum dulcamara a
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinnich
houtkant
VO24
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
214
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Onder Kattenrot
houtkant/bosrand/bosje VO170
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand
VO179
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Konenbos oost-zuidoost
bosrand
VO181
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosrand/bosje
VO182
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Konenbos zuid
bosrand/bos >5 ha
VO184
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
De Plank
haag
VO202
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Sorbus aucuparia
b
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Sorbus aucuparia
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Sorbus aucuparia
b
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Sorbus aucuparia
b
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
houtkant
VO57
Locatie nr
Sorbus aucuparia
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
Sorbus aucuparia
b
Remersdaal
ts Plaan en Mabroek
bosje
VO39
Sorbus aucuparia
b
Remersdaal
Hagelsteen
haag en knotbomen
VO40
Sorbus aucuparia
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Sorbus aucuparia
b
Remersdaal
ts Hagelstein en Kultje
bosrand
VO56
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos zuidelijke tip
bos (> 5 ha)
VO9
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO11
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Sorbus aucuparia
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Sorbus aucuparia
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Sorbus aucuparia
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant
VO78
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Gieveld
bos (> 5 ha)
VO1
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Sorbus aucuparia
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8 VO16
Sorbus aucuparia
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
Sorbus aucuparia
b
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Sorbus aucuparia
b
Teuven
holle weg van Wad naar Gieveld
houtkant
VO32
Sorbus aucuparia
b
Teuven
bosje langs de Kloosterhofstraat
bosje
VO36
Sorbus aucuparia
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
215
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Sorbus aucuparia
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Sorbus aucuparia
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Sorbus aucuparia
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
houtkant/bosrand/haag VO80
Sorbus aucuparia
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand/bos >5 ha
VO81
Sorbus aucuparia
c
Remersdaal
Reesberg
houtkant
VO38
Sorbus aucuparia
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Sorbus aucuparia
c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Sorbus aucuparia
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO74
Sorbus aucuparia
c
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Sorbus aucuparia
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Sorbus aucuparia
c/s
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Tilia cordata
c
St Martens Voeren
Plank
solitair
VO174
Tilia cordata
b
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Tilia cordata
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Tilia cordata
b/c
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand
VO66
Tilia cordata
c
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Tilia cordata
c
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Tilia cordata
c
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Tilia platyphyllos
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bos (> 5 ha)
VO169
Tilia platyphyllos
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Tilia platyphyllos
c/p
St Martens Voeren
Konenbos oost
bosrand/haag
VO175
solitair
VO42
Tilia platyphyllos
b
Sart-les-Maines
grens Aubel/Warsage nabij St-Pieters-Voeren
Tilia platyphyllos
c
‘s Gravenvoeren
langs Noorbeek
houtkant
VO136
Tilia platyphyllos
c
Teuven
Gulp te Teuven
houtkant
VO23
Tilia platyphyllos
c/p
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO92
Tilia platyphyllos
c/p
Sint-Martens-Voeren
‘Konenbos’; Teuven richting De solitair Planck (N648)
VO25
Tilia platyphyllos
c/p
Teuven
gehucht Nurop, Planckstraat 7
solitair
VO29
Ulmus glabra cornuta
c
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Ulmus glabra cornuta
c
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Ulmus glabra cornuta
c
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO85
Ulmus glabra
c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO86
Ulmus glabra
c/p
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Ulmus glabra cf
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Ulmus minor
b
St Martens Voeren
Kwinten
haag
VO186
Ulmus minor
b
St Martens Voeren
Kattenrot/Schoppem
bosrand
VO213
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Ulvend
houtkant/haag
VO149
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO151
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graften
VO159
216
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
graftencomplex Kwinten
graft
VO166
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO190
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Schoppem
bosrand/bos >5 ha
VO208
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Schoppemer heide
houtkant/haag
VO211
Ulmus minor
c
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Ulmus minor
a/b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Ulmus minor
b
‘s Gravenvoeren
haag
VO13
Ulmus minor
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO61
Ulmus minor
b
Sint-Pieters-Voeren
Sint-Pieters-Voeren
haag
VO71
Ulmus minor
b
Sint-Pieters-Voeren
De Voer/St-P.-Voeren
houtkant/haag
VO82
Ulmus minor
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant/haag/bosrand VO89
Ulmus minor
b
Teuven
Dikkenbos, ‘veeweg’
haag en knotbomenrij
VO27
Ulmus minor
b/c
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant
VO88
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
aan zessprong
houtkant
VO104
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124 VO125
Schoppem
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg helling
bosrand
VO128
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Noorbeek
houtkant
VO130
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Ulmus minor
c
‘s Gravenvoeren
Koetsweg
bosrand
VO143
Ulmus minor
c
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Ulmus minor
c
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Ulmus minor
c
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Ulmus minor
c
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Ulmus minor
c
Teuven
Obsinnich, Waalse grens
bos (> 5 ha)
VO4
Ulmus minor
c
Teuven
houtkant ten Z van klooster te Sinhoutkant nich
VO24
Ulmus minor
c/p
‘s Gravenvoeren
Sint-Annakapel
houtkant
VO107
Ulmus minor
c/p
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Ulmus minor
c/p
‘s Gravenvoeren
nabij kerkhof
houtkant/haag
VO118
Ulmus minor
c/p
‘s Gravenvoeren
Snouwenberg
houtkant/bosrand
VO129
Ulmus minor
c/p
Moelingen
Fliberg
houtkant
VO99
Ulmus minor
c/p
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Vaccinium myrtillus
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Vaccinium myrtillus
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Vaccinium myrtillus
a
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO15
Vaccinium myrtillus
a
Sint-Pieters-Voeren
houtkant/haag
VO65
Lusbergplatz
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
217
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Viburnum opulus
a
St Martens Voeren
Broekbos
bos (> 5 ha)
VO191
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Ulvend
bosrand/bosje
VO150
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Komberg
bos (> 5 ha)
VO157
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Schoppembos
bosrand
VO168
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Konenbos west
bosrand
VO177
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Mosdelle
bosrand
VO198
Viburnum opulus
b
St Martens Voeren
Kattenrot zuid
bosrand
VO206
Viburnum opulus
a
‘s Gravenvoeren
Witte paard
houtkant/haag
VO116
Viburnum opulus
a
Moelingen
Fliberg 2
houtkant/bosje
VO100
Viburnum opulus
a/b
‘s Gravenvoeren
bos nabij Kasteel Altembroek
bosrand/bos >5 ha
VO142
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
Trichterbeeldje
houtkant
VO111
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124 VO125
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
Hoogbos
bos (> 5 ha)
VO126
Viburnum opulus
b
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Viburnum opulus
b
Chapelle St-Anne
holle weg net Z van Sint-Pieters-Voeren
houtkant
VO57
Viburnum opulus
b
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Viburnum opulus
b
Remersdaal
zijbeekje van de Gulp
houtkant
VO49
Viburnum opulus
b
Remersdaal
Remersdaalbeek
houtkant
VO51
Viburnum opulus
b
Remersdaal
Mabeek
houtkant
VO52
Viburnum opulus
b
Remersdaal
Rozengaarden-Pontus
haag/houtkant
VO54
Viburnum opulus
b
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/bosrand
VO95
Viburnum opulus
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos, W-zijde
bos (> 5 ha)
VO10
Viburnum opulus
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos
bos (> 5 ha)
VO12
Viburnum opulus
b
Sint-Martens-Voeren Veursbos NW
bos (> 5 ha)
VO14
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Lusbergplatz
houtkant/haag
VO65
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO67
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO68
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Zwaan/Vrouwenbos
bosrand/haag
VO69
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Stroevenbos
bosrand
VO77
Viburnum opulus
b
Sint-Pieters-Voeren
Berg
houtkant
VO91
Viburnum opulus
b
Teuven
Driezenhof
bos (> 5 ha)
VO2
Viburnum opulus
b
Teuven
bos ten Z van kasteel Teuven
bos (> 5 ha)
VO3
Viburnum opulus
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO6
Viburnum opulus
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Viburnum opulus
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
Viburnum opulus
b
Teuven
Veursbos ten O van de weg bos (> 5 ha) Planck-Aubel
VO16
Viburnum opulus
b
Teuven
beek bij Tunnel Veurs naar Sinnich
VO37
218
houtkant
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Soort
Inheems karakter
Deelgemeente
Locatie
Landschapselement
Locatie nr
Viburnum opulus
c/p
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
Gesticht
houtkant
VO106
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
omgeving Trichterbeeldje
haag/houtkant/bosje
VO112
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
holle weg nabij Hoogbos
houtwal/bos >5 ha
VO115
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
graften ten NW van het dorp
houtkant/bosrand
VO120
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
holle weg ten noorden van dorp
houtkant
VO122
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
Sint-Denijskapel ten ZW
houtkant
VO124
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
holle weg aansluitend op Hooghoutkant bos
VO125
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
Kinkenberg
houtkant
VO127
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
Steenboskapel
haag
VO131
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
holle weg rond oude steengroeve
houtkant
VO134
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
nabij Vitsen
houtwal/bosje
VO139
Viscum album
a
‘s Gravenvoeren
Schoppermerheide
houtkant
VO140
Viscum album
a
Remersdaal
oevers van de Gulp
houtkant
VO19
Viscum album
a
Remersdaal
(ten N van ) Graaf
haag
VO53
Viscum album
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO63
Viscum album
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO93
Viscum album
a
Sint-Martens-Voeren Berg
houtkant/haag
VO83
Viscum album
a
Sint-Martens-Voeren Schoppemerstraat langs de Voer
houtkant
VO59
Viscum album
a
St Martens Voeren
Plank
solitair
VO174
Viscum album
a
St Martens Voeren
Konenbos
bosje
VO178
Viscum album
a
St Martens Voeren
Broekbos oost
bosrand
VO188
Viscum album
a
St Martens Voeren
Ulvend
haag
VO195
Viscum album
a
St Martens Voeren
Schoppem aan de Voer
houtkant
VO212
Viscum album
a
Teuven
Wad
haag en knotbomen
VO30
Viscum album
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO7
Viscum album
b
Teuven
Obsinnich
bos (> 5 ha)
VO8
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
219
220
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Bijlage 2 Zeldzaamheid van autochtone soorten in Voeren
Inheems karakter Soort
a
Acer campestre
9
a/b b
Max 213
b/c b/p b/s c
51
Acer pseudoplatanus Alnus glutinosa
1
6
1
Berberis vulgaris Betula pendula Betula pubescens
1
Calluna vulgaris
3
Carpinus betulus
8
Clematis vitalba
88
4
66
s
64
30,0
VA
4
64
0
0,0
7
1
8
3,8
ZZ
2
8
0
0,0
6
14
6,6
ZZ
2
14
0
0,0
2
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
47
22,1
Z
3
48
1
0,5
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
95
44,6
VA
4
95
0
0,0
90
42,3
VA
4
90
0
0,0
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
1
83
39,0
VA
4
84
1
0,5
1
145
68,1
A
5
146 1
0,5
15
3
1
1
2
Cornus mas
Opn p/s %p/s
1
1
1
Tot a-c %Opn a-c Zeldz Zklasse Tot
3
39
5
c/s c/p p
(Max 213)
1
Cornus sanguinea
19
Corylus avellana
2
89
Crataegus laevigata
75
12
87
40,8
VA
4
87
0
0,0
Crataegus macrocarpa
2
1
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
Crataegus monogyna
4
24 135 1
1
185
86,9
A
5
186 1
0,5
Crataegus x media
34
5
1
53
24,9
Z
3
54
1
0,5
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
8
14
6,6
ZZ
2
14
0
0,0
69
32,4
VA
4
69
0
0,0
20
9,4
ZZ
2
23
3
1,4
148
69,5
A
5
155 7
3,3
144
67,6
A
5
145 1
0,5
46
21,6
Z
3
46
0
0,0
3
1,4
UZ
1
4
1
0,5
41
19,2
Z
3
41
0
0,0
22 41
Crataegus x subsphaericea cf. Cytisus scoparius
6
Euonymus europaeus
31
1 1
4
5
Hedera helix
73
17 52
13
36
1
9
Ilex aquifolium
1
1
6
Fraxinus excelsior
1
Ligustrum vulgare Lonicera periclymenum
19
1
14
22 15
Fagus sylvatica
53
1
3
101 1
6
2
1
28
8
3 31
1
1
10
Lonicera xylosteum
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
Malus sylvestris
2
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
22
10,3
Z
3
22
0
0,0
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
11
5,2
Mespilus germanica
4
18
Populus tremula
3
Prunus avium
2
Prunus spinosa Prunus x fruticans
6
79
4
Pyrus pyraster 1
Quercus robur
2
Quercus x rosacea
1
49
23,0
Z
3
60
1
1
124
58,2
A
5
126 2
0,9
3
10
4,7
ZZ
2
10
0
0,0
3
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
1
1
35
7
Quercus petraea
10
46
5
1
20
7
3,3
ZZ
2
27
20
9,4
1
33
2
15
39
18,3
Z
3
54
15
7,0
1
2
3
1,4
UZ
1
5
2
0,9
1
1
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
221
Inheems karakter Soort
a
a/b b
Rhamnus frangula
10
Ribes rubrum
2
b/c b/p b/s c
1
Ribes spicatum Ribes uva-crispa
44
Rosa agrestis
4
Rosa arvensis
32
Rosa canina andegavensis
1
Rosa canina canina 88
4
Max 213
30
Tot a-c %Opn a-c Zeldz Zklasse Tot
Opn p/s %p/s
10
4,7
ZZ
2
10
0
0,0
25
11,7
Z
3
29
4
1,9
2
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
19
97
45,5
VA
4
97
0
0,0
4
1,9
UZ
1
4
0
0,0
33
15,5
Z
3
33
0
0,0
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
130
61,0
A
5
130 0
0,0
20
c/s c/p p
2
s
(Max 213)
4
1
14 28
Rosa canina dumalis
47
21
68
31,9
VA
4
68
0
0,0
Rosa corymbifera
44
14
58
27,2
VA
4
58
0
0,0
Rosa dumalis
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
Rosa 8 pseudoscabriuscula
8
3,8
ZZ
2
8
0
0,0
0
0,0
2
2
0,9
Rosa rubiginosa
2
Rosa stylosa
2
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
Rosa subcollina
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
Rosa tomentella
50
50
23,5
Z
3
50
0
0,0
Rosa tomentosa
31
31
14,6
Z
3
31
0
0,0
Rubus caesius
16
16
7,5
ZZ
2
16
0
0,0
19
8,9
ZZ
2
19
0
0,0
Rubus idaeus
4
15
Rubus ulmifolius
20
1
21
9,9
ZZ
2
21
0
0,0
Rubus-sp
143
1
144
67,6
A
5
144 0
0,0
Salix alba
2
11
26
12,2
Z
3
26
0
0,0
Salix caprea
1
55
56
26,3
VA
4
56
0
0,0
Salix caprea x oleifolia
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
1
12
Salix cinerea
4
4
1,9
UZ
1
4
0
0,0
Salix cinerea cinerea
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
1
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
15
7,0
ZZ
2
16
1
0,5
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
0
0,0
1
1
0,5
Salix cinerea oleifolia
1
Salix fragilis fragilis 2
11
1
Salix rubens caerulea
1
1
1
Salix triandra
1
Salix x guinieri
2
2
0,9
UZ
1
2
0
0,0
Salix x reichardtii
1
1
0,5
UZ
1
1
0
0,0
Salix x rubens
1
6
3
10
4,7
ZZ
2
10
0
0,0
Sambucus nigra
2
163 1
1
167
78,4
A
5
167 0
0,0
13
1
14
6,6
ZZ
2
14
0
0,0
55
25,8
VA
4
55
0
0,0
56
26,3
VA
4
56
0
0,0
7
3,3
ZZ
2
7
0
0,0
Sambucus racemosa Solanum dulcamara
55
Sorbus aucuparia
44
5
5
Tilia cordata
2
1
4
222
2
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Inheems karakter Soort
a
Max 213
a/b b
b/c b/p b/s c
3
2
Tilia platyphyllos
c/s c/p p 4
s
(Max 213)
Tot a-c %Opn a-c Zeldz Zklasse Tot
Opn p/s %p/s
5
2,3
UZ
1
9
4
1,9
Ulmus glabra
3
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
Ulmus glabra cornuta
3
3
1,4
UZ
1
3
0
0,0
39
18,3
Z
3
45
6
2,8
4
1,9
UZ
1
4
0
0,0
41
19,2
Z
3
42
1
0,5
26
12,2
Z
3
26
0
0,0
Ulmus minor
1
8
1
29
6
Vaccinium myrtillus 4 Viburnum opulus
3
Viscum album
24
1
37 2
1
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
223
224
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Bijlage 3 Regressievergelijkingen tussen de stamomtrek en de leeftijd van bomen met gekende stamomtrek en leeftijd.
Verband stamomtrek-leeftijd Gewone esdoorn
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
meetdatum
Baron Ruzettelaan Brugge
20
10
geplant 2006 als 10 jaar oud boompje
2006
Baron Ruzettelaan Brugge
18
10
geplant 2006 als 10 jaar oud boompje
2006
Baron Ruzettelaan Brugge
21
10
geplant 2006 als 10 jaar oud boompje
2006
Baron Ruzettelaan Brugge
21
10
geplant 2006 als 10 jaar oud boompje
2006
Baron Ruzettelaan Brugge
19
10
geplant 2006 als 10 jaar oud boompje
2006
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
88
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia, op 15 m van elkaar
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
57
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
90
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
73
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
66
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
76
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
84
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
67
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
86
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Ring Brugge Scheepsdalebrug tot Dampoort
55
26
geplant in 1990, als 10-jarige boom A.p. 2006 Negenia
Recolettenberg Cassel
135
40
bosboom, omgezaagd exemplaar
Rijkeveldestraat 15 Assebroek
180
41
geplant in 1970 (als 5 jarige boom?); 2006 solitair in tuin
Recolettenberg Cassel
171
60
bosboom, omgezaagd exemplaar
Irisch house cemetery Kemmel
165
65
geplant 1951, als 10-jarige boom? A. p. 2006 Atropurpureum
Irisch house cemetery Kemmel
165
65
geplant 1951, als 10-jarige boom? A. p. 2006 Atropurpureum
Calmeynbos De Panne
238
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
256
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
237
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
236
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
220
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
244
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
267
104
bosboom geplant 1903
7-Oct-07
Buiten Boeverievest Brugge
422
126
leeftijd ongeveer zeker; solitair
2006
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
2006
2006
225
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.Gewone.esdoorn 160 140 120 100 80 60 40 20 0
0,8971
y = 0,621x 2 R = 0,9482
Reeks1 Macht (Reeks1)
0
100
200
300
400
500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
226
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Noorse esdoorn
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
oude spoorweg Assebroek
35
13
twee ex; 1 omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
Calmeynbos De Panne
219
104
geplant in 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
239
104
geplant in 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
266
104
geplant in 1903, bosboom
7-Oct-07
Verband.stamomtrek-leeftijd.Noorse.esdoorn 140 1,0714
y = 0,2912x 2 R = 0,9932
Leeftijd.in.jaar
120 100 80
Reeks1 Macht (Reeks1)
60 40 20 0 0
100
200
300
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
227
Verband stamomtrek-boomleeftijd Paardenkastanje Leeftijd in jaar
Commentaar
Baron Ruzettelaan 35 Assebroek 110
25
solitaire boom geplant in 1989 (als boom 8-Oct-07 van 7 jaar oud?)
Dries Kemmel
200
117
bomen op plein; ± bomenrij of ook als solitair 2006 te beschouwen
Dries Kemmel
250
117
bomen op plein; ± bomenrij of ook als solitair 2006 te beschouwen
Locatie
228
Stamomtrek in cm
Meetdatum
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knot-Zwarte els
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
3
3
bosplantsoen
1993
Veldstraat 54 Oostkamp
41
16
Veldstraat 54 Oostkamp
60
17
Veldstraat 54 Oostkamp
80
17
Veldstraat 54 Oostkamp
67
17
boerderij Decraemer Veldstraat Oostkamp
242
100
geplant in 1993 als (3-jarig?) bosplantsoen; reeds één keer geknot geplant in 1993 als (3-jarig?) bosplantsoen; reeds één keer geknot geplant in 1993 als (3-jarig?) bosplantsoen; reeds één keer geknot geplant in 1993 als (3-jarig?) bosplantsoen; reeds één keer geknot Gentil Decraemer (70 jr) heeft de boom altijd als volwassen gekend
2006
9-Oct-07
9-Oct-07
9-Oct-07
14-Oct-07
Verband.stamomtrek-leeftijd.knot.Zwarte.els 120 2
y = 0,0009x + 0,2051x
Leeftijd.in.jaar
100
2
R = 0,9889
80 Reeks1 Macht (Reeks1) Polynoom (Reeks1)
0,7154
y = 1,0931x
60
2
R = 0,8936 40 20 0 0
100
200
300
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
229
Verband stamomtrek-leeftijd Ruwe berk
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Schobbejakshoogte Sint-Kruis
6
7
spontane opslag in heideterrein
2006
Schobbejakshoogte Sint-Kruis
9
8
spontane opslag in heideterrein
2006
Schobbejakshoogte Sint-Kruis
12
11
spontane opslag in heideterrein
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
54
16
geplant in 1993 als 3 jarig boompje
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
56
19
geplant in 1993 als 3 jarig boompje
2006
Dalevijverstraat 18 Oostkamp
132
20
tuinboom; was 18 jaar geleden een spontane 2006 zaailing van een vinger dik
Veldstraat Moerbrugge, bosje 106 Frans Wille
32
hoekboom van bosje (dikste boom)
2006
Paalbos Sint-Kruis
120
45
bosboom
2006
Teuven, Veursbos
190
46
bosboom
2006
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.Ruwe.berk 50 45 40 35 30 25 20 15 10 5 0
0,5007
y = 2,7729x 2 R = 0,8692
Reeks1 Macht (Reeks1)
0
50
100
150
200
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
230
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-boomleeftijd Palmboompje
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Polderstraat 2c Sint-Kruis
42
126
Leeftijdsschatting op basis van leeftijd huis
2006
Kerkhof Vivenkapelle
59
145
Maximale leeftijd; mogelijk recenter
2006
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
231
Verband stamomtrek-boomleeftijd opgaande Haagbeuk
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
27
15
Leeftijd exact; geplant als bosplantsoen
2005
Veldstraat 54 Oostkamp
29
15
Leeftijd exact; geplant als bosplantsoen
2005
Veldstraat 54 Oostkamp
29
17
Leeftijd exact; geplant als bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
37
17
Leeftijd exact; geplant als bosplantsoen
7-Oct-07
Oostrozebeke, boerderij Ten Dale
135
80
Leeftijdsschatting op basis van aandui2006 ding minimale leeftijd door boer
zagerij Ruddervoorde
144
85
jaarringen van boomstam geteld op de 2006 zagerij
Calmeynbos De Panne
136
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
159
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
155
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
129
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Arentshof Brugge
256
134
Leeftijdsschatting op basis van tuinaan2006 leg
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.opgaande.Haagbeuk 200 180 160 140 120 100 80 60 40 20 0
1,0959
y = 0,3936x 2
R = 0,9753 Reeks1 Macht (Reeks1)
0
50
100
150
200
250
300
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
232
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knothaagbeuk
Locatie
Stam- Leefomtrek tijd Commentaar in cm in jaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
27
15
leeftijd exact
2005
Veldstraat 54 Oostkamp
29
15
leeftijd exact
2005
Veldstraat 54 Oostkamp
29
17
leeftijd exact
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
37
17
leeftijd exact
7-Oct-07
Voeren, gem. van 10 bomen van di205 verse plaatsen
132
leeftijdsinschatting Alex Zeevaert gemiddel2006 de knothaagbeuk Voeren: 40 jr voor WOI
Voeren, Remersdaal, Kultje
196
170
leeftijd afgeleid van twee knoteiken in dezelfde rij
2006
Voeren, Remersdaal, Kultje
245
170
leeftijd afgeleid van twee knoteiken in dezelfde rij
2006
Dal 13, Veurs, Sint-Martens-Voeren 303
250
leeftijd volgens de bewoners van de bijhorende vakwerkboerderij
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.knothaagbeuk
Leeftijd.in.jaar
300 1,1674
y = 0,2999x 2 R = 0,991
250 200
Reeks1 Macht (Reeks1)
150 100 50 0 0
50
100
150
200
250
300
350
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
233
Verband stamomtrek-leeftijd Tamme kastanje Locatie
Stam- Leefomtrek tijd Commentaar in cm in jaar
Meetdatum
boomkwekerij
7
7
2006
Nederland, Arnhem
765
300
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
Nederland, Arnhem
765
350
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
België, Vinderhoute
908
400
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
België, Vinderhoute
908
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
Zwitserland, Brusino Arsizio
1061
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Italië, Albions
1172
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Oostenrijk, Pottschach
1200
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Portugal Montesinho
1200
500
leeftijdschatting 2006
2006
Spanje Can Cuc
1265
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Groot-Brittannië, Pantre Llanhaeadr, The three 1269 sisters
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Portugal, Beira Valente Castanheiro de Lameira 1274 Longa
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Spanje Can Cuc
1265
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Italië, Albions
1172
600
leeftijdsschatting Jeroen pater 2002
2002
Groot-Brittannië, Pantre Llanhaeadr, The three 1269 sisters
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Portugal, Beira Valente Castanheiro de Lameira 1274 Longa
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Zwitserland, Brusino Arsizio
1061
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Groot-Brittannië, Tortworth
1149
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Frankrijk Pont l’Abbé
1410
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1997
1997
Frankrijk Pont l’Abbé
1410
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1997
1997
Groot-Brittannië, Tortworth
1149
1100
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.Tamme.kastanje 1200
Leeftijd.in.jaar
1000 800
0,8695
y = 1,238x 2 R = 0,9425
600
Reeks1 Macht (Reeks1)
400 200 0 0
500
1000
1500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.cm.hoogte 234
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Tamme kastanje dreven
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
boomkwekerij
7
7
Rooigem Sint-Kruis
375
244
dreef in kasteelpark
2006
Rooigem Sint-Kruis
283
244
dreef in kasteelpark
2006
Rooigem Sint-Kruis
339
244
dreef in kasteelpark
2006
Rooigem Sint-Kruis
304
244
dreef in kasteelpark
2006
Rooigem Sint-Kruis
440
244
dreef in kasteelpark
2006
Commentaar
Meetdatum
2006
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.Tamme. kastanje.dreven 350 300 250 200 150 100
0,9032
y = 1,2419x 2
R = 0,9905
Reeks1 Macht (Reeks1)
50 0 0
200
400
600
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m. hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
235
Verband stamomtrek-leeftijd Gele kornoelje
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
8
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
10
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
10
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
10
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
12
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
12
13
geplant 1997 als (3 jr oude?) struikjes
9-Oct-07
Koning Albert I-park, Brugge
106
53
stamomtrek op 40 cm; leeftijdsschatting op ba2006 sis van datum parkaanleg
Verband.stamomtrek-leeftijd.Gele.kornoelje 60 0,5871
y = 3,3333x 2 R = 0,9764
Leeftijd.in.jaar
50 40
Reeks1 Macht (Reeks1)
30 20 10 0 0
50
100
150
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
236
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Hazelaar
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
17
16
geplant in 1993 (als 3 jr oud?) bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
18
16
geplant in 1993 (als 3 jr oud?) bosplantsoen
2006
Voeren
30
30
jaarringen geteld
2006
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
237
Verband stamomtrek-leeftijd solitaire meidoorn
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
struik in houtkant Veldstraat 54 Oostkamp
30
16
geplant in 1993 als (3 jaar oud?) bosplantsoen
2006
struik in houtkant Veldstraat 54 Oostkamp
33
16
geplant in 1993 als (3 jaar oud?) bosplantsoen
2006
Sint-Baafskerk Sint-Andries
101
71
leeftijdsschatting op basis van kerkouderdom
2006
Sint-Baafskerk Sint-Andries
104
71
leeftijdsschatting op basis van kerkouderdom
2006
Sint-Baafskerk Sint-Andries
115
71
leeftijdsschatting op basis van kerkouderdom
2006
hofgatboom Poperinge bij kapel
154
96
leeftijdsschatting op basis van kapelouderdom
2006
hofgatboom Poperinge bij kapel
120
96
leeftijdsschatting op basis van kapelouderdom
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.solitaire.meidoorn
Leeftijd.in.jaar
120
1,2023
y = 0,2581x 2 R = 0,9827
100 80
Reeks1 Macht (Reeks1)
60 40 20 0 0
50
100
150
200
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.cm.hoogte
238
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd solitaire Beuk
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Gistelse steenweg Sint-Andries
84
21
gemiddelde stamomtrek van 10 straat2006 bomen
Baron Ruzettelaan 35 Assebroek
93
25
geplant 1989 (als boom van 7 jaar 8-Oct-07 oud?)
Baron Ruzettelaan 35 Assebroek
108
25
geplant 1989 (als boom van 7 jaar 8-Oct-07 oud?)
Baron Ruzettelaan 35 Assebroek
108
25
geplant 1989 (als boom van 7 jaar 8-Oct-07 oud?)
Rijkeveldestraat 15 Assebroek
129
45
boom geplant ca 1966 ( als 5 jaar oude 2006 boom?)
domein Groenenberg, Lennik
400
100
leeftijd exact (Waters & Bossen 1978)
2006
Galgenberg Sint-Andries, kapelboom
340
128
leeftijd vrij excact
2006
Gentpoortvest Brugge
347
151
leeftijdsschatting op basis van park2006 aanleg
Meetdatum
Verband.stamomtrek-leeftijd.solitaire.Beuk 160
1,2116
y = 0,0988x
Leeftijd.in.jaar
140
2
R = 0,9412
120 100
Reeks1 Macht (Reeks1)
80 60 40 20 0 0
100
200
300
400
500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
239
Verband stamomtrek-leeftijd beukendreven
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Gistelse steenweg Sint-Andries
68
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
67
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
80
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
95
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
89
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
118
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
79
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
69
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
83
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Gistelse steenweg Sint-Andries
92
21
geplant 1989-1990 (als 5 jarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
88
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
78
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
88
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
89
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
77
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
71
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
89
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
84
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
89
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Beverhoutstraat Oostkamp
107
33
geplant in 1978 (als vijfjarige boom?)
2006
Rijkeveldestraat 15 Assebroek
129
41
tuinboom in rijtje van verschillende bomen
2006
Engelendalelaan Sint-Kruis
130
42
laanbomen
2006
Engelendalelaan Sint-Kruis
94
42
laanbomen
2006
Engelendalelaan Sint-Kruis
124
42
laanbomen
2006
Engelendalelaan Sint-Kruis
141
42
laanbomen
2006
Engelendalelaan Sint-Kruis
120
42
laanbomen
2006
Sterrebos Rumbeke
230
101
dreefbomen
2006
Sterrebos Rumbeke
250
101
dreefbomen
2006
Sterrebos Rumbeke
180
101
dreefbomen
2006
galgenberg Sint-Andries
340
128
dreefbomen
2006
Brugs kerkhof
235
165
dreefbomen
2006
Brugs kerkhof
255
165
dreefbomen
2006
Brugs kerkhof
280
165
dreefbomen
2006
Brugs kerkhof
284
165
dreefbomen
2006
Brugs kerkhof
389
165
dreefbomen
2006
Beisbroek
219
170
dreefbomen
2006
Beisbroek
230
170
dreefbomen
2006
Beisbroek
239
170
dreefbomen
2006
Beisbroek
329
170
dreefbomen
2006
Beisbroek
338
170
dreefbomen
2006
baan Sijsele Maldegem
260
242
laanbomen
2006
240
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
baan Sijsele Maldegem
416
242
laanbomen
2006
Rooigem Sint-Kruis
407
244
dreefbomen Sterrebos
2006
Rooigem Sint-Kruis
273
244
dreefbomen Sterrebos
2006
Rooigem Sint-Kruis
290
244
dreefbomen Sterrebos
2006
Rooigem Sint-Kruis
380
244
dreefbomen Sterrebos
2006
Rooigem Sint-Kruis
284
244
dreefbomen Sterrebos
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.beukenrijen 350 1,4705
y = 0,0403x 2 R = 0,9015
Leeftijd.in.jaar
300 250 200
Reeks1
150
Macht (Reeks1)
100 50 0 0
100
200
300
400
500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
241
Verband stamomtrek-leeftijd bosbeuk
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
334
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
223
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
186
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
257
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
242
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd solitaire es
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Bevrijdingslaan Brugge
22
10
Zeelaan Lissewege
37
13
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
32
15
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
36
15
geplant 1998 als 6 jaar oude 7-Oct-07 boom
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
55
15
geplant 1998 als 6 jaar oude 7-Oct-07 boom
Loppemse straat Oostkamp
85
25
gemiddelde stamomtrek van 2006 10 bomen in een rij
Voeren
90
30
jaarringen geteld van afge2006 zaagde boom; o op 150 cm
bosje Frans Wille Moerbrugge
72
32
bosboom; geplant als 2-jarig 2006 bosplantsoen in 1977
Voeren
110
50
jaarringen geteld van afge2006 zaagde boom; o op 150 cm
Voeren
140
55
jaaringen geteld van afge2006 zaagde boom; o op 150 cm
Voeren
208
70
jaarringen geteld van afge2006 zaagde boom; o op 150 cm
Perwez, Sint-Donatiuskapel Thorembais-lesBéguines
502
108
leeftijd ca exact; leeftijd kapel 1979 gekend: 1870
Zweden, Djurso, Yggdrasil
982
175
leeftijdsbepaling Jeroen Pater 2006 2006
Zweden, Djurso, Yggdrasil
982
200
leeftijdsbepaling Jeroen Pater 2006 2006
Groot-Brittannië, Clapton
990
200
leeftijdsbepaling Jeroen Pater 1999 1999
Groot-Brittannië, Clapton
990
300
leeftijdsbepaling Jeroen Pater 1999 1999
Meetdatum
Commentaar
gemiddelde stamomtrek van 4 2006 zeer recent geplante bomen gemiddelde stamomtrek van 10 zeer recent geplante 2006 bomen geplant 1998 als 6 jaar oude 7-Oct-07 boom
Verband.stamomtrek-leeftijd.solitaire.es 350
Leeftijd.in.jaar
300 250
0,8097
y = 0,8195x 2 R = 0,9704
200
Reeks1 Macht (Reeks1)
150 100 50 0 0
200
400
600
800
1000
1200
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
243
Verband stamomtrek-leeftijd essendreven
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
9
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
10
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
9
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Lodistraat Hertsberge
8
4
geplant 2005 op 16 m afstand
2006
Bevrijdingslaan Brugge
21
10
geplant 1999; 17 m afstand
2006
Bevrijdingslaan Brugge
25
10
geplant 1999
2006
Bevrijdingslaan Brugge
22
10
geplant 1999
2006
Bevrijdingslaan Brugge
19
10
geplant 1999
2006
Hillestraat Ruddervoorde
40
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
33
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
20
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
38
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
51
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
24
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
48
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
33
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
30
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Hillestraat Ruddervoorde
28
10
ongeveer 10 jaar oud volgens eigenaar
2006
Zeebruggelaan Lissewege
27
11
geplant 1998 op 18 m afstand
2006
Zeebruggelaan Lissewege
23
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
31
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
40
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
23
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
27
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
32
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
25
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
21
11
geplant 1998
2006
Zeebruggelaan Lissewege
30
11
geplant 1998
2006
Zeelaan Lissewege
30
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
30
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
33
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
29
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
41
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
50
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
35
13
geplant 1996
2006
244
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Zeelaan Lissewege
40
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
43
13
geplant 1996
2006
Zeelaan Lissewege
37
13
geplant 1996
2006
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
32
15
geplant 1998 als 6 jaar oude boom
7-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
36
15
geplant 1998 als 6 jaar oude boom
7-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
55
15
geplant 1998 als 6 jaar oude boom
7-Oct-07
Dampoort - Kruispoort Brugge
46
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
52
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
60
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
61
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
67
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
46
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
47
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
39
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
39
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Dampoort - Kruispoort Brugge
44
19
geplant in 1990 op 15 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
79
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
92
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
79
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
76
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
98
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
85
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
88
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
88
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
90
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Loppemse straat Oostkamp
79
25
geplant 1984 op 14 m afstand
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.essenrijen 30
0,7512
y = 0,8763x 2 R = 0,9059
Leeftijd.in.jaar
25 20
Reeks1
15
Macht (Reeks1)
10 5 0 0
50
100
150
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
245
Verband stamomtrek-leeftijd boses
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
231
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
218
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
224
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
202
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
211
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
200
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
232
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
260
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
298
104
bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
268
104
bosboom
7-Oct-07
246
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knotes
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
19
11
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2001
Veldstraat 54 Oostkamp
28
11
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2001
Veldstraat 54 Oostkamp
36
16
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
27
16
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
24
16
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
38
16
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
28
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
41
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
48
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
50
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
51
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
82
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
53
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
47
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
57
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
52
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
55
17
geplant 1993 als (3-jarig?)bosplantsoen
7-Oct-07
Hazegraspolderdijk Knokke
176
70
leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
Hazegraspolderdijk Knokke
142
70
leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
Hazegraspolderdijk Knokke
147
70
leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
Hazegraspolderdijk Knokke
220
70
leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
hoeve Groendijkje Lissewege
200
100
leeftijdsschatting bewoner
2006
Voeren
300
110
jaarringen geteld op omgezaagde boom
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.knotes 120
0,8918
y = 0,6226x
Leeftijd.in.jaar
100
2
R = 0,8739
80 Reeks1
60
Macht (Reeks1)
40 20 0 0
100
200
300
400
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
247
Verband stamomtrek-leeftijd Hulst
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
13
16
geplant 1995 (als 5 jr oude plant?)
2006
kapel Hermitage Sint-Andries
20
25
leeftijd exact
2006
Beverhoutstraat 7 Oedelem
30
35
leeftijd exact
2006
Rijkeveldestraat 15 Assebroek
28
41
leeftijd exact
2006
Sint-Baafskerk Sint-Andries
57
72
leeftijd exact
2006
Sint-Baafskerk Sint-Andries
62
72
leeftijd exact
2006
kerkhof Sint-Kruis
72
80
leeftijd exact
2006
kerkhof Sint-Kruis
77
80
leeftijd exact
2006
Akkerstraat 96 Oedelem
107
136
ingang boerderij; leeftijd exact
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.solitaire.Hulst 160
Leeftijd.in.jaar
140
0,9486
y = 1,4702x 2 R = 0,9822
120 100
Reeks1
80
Macht (Reeks1)
60 40 20 0 0
50
100
150
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
248
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knot-notelaar
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
bosje Baron Ruzettelaan Assebroek
4
7
zaailing
8-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
37
21
nog niet geknot; geplant 1993 (als 7 jr oude plant?)
9-Oct-07
Hazegraspolderdijk Knokke
110
70
knot-okkernoot;leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
Hazegraspolderdijk Knokke
110
70
knot-okkernoot; leeftijdsschatting Roger Rabaey
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.knot-notelaar 80 70
0,6941
y = 2,3953x 2 R = 0,9593
Leeftijd.in.jaar
60 50
Reeks1 Macht (Reeks1)
40 30 20 10 0 0
20
40
60
80
100
120
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.cm.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
249
Verband stamomtrek-leeftijd Mispel
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
25
18
geplant in 1993 als (5-jarig?) vruchtboompje
2006
Kernemelkstraat 6 Oedelem
81
50
geplant ca 1956; geënt op meidoorn
2006
250
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd plataan
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
boomkweker’ij
7
7
2006
vesten Brugge
400
127
2006
Saint-Guilhem-le-désert (Fr)
700
148
Botanieken hof Brugge
415
154
Lamanon
800
250
Commentaar
Meetdatum
2006 Bouches-du-Rhône
Verband.stamomtrek-leeftijd.Plataan 300
Leeftijd.in.jaar
250
0,7194
y = 1,7423x 2 R = 0,9854
200
Reeks1
150
Macht (Reeks1)
100 50 0 0
500
1000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
251
Verband stamomtrek-leeftijd knot-Zwarte populier
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
34
9
geplant 2005 als 7 jaar oude poot
7-Oct-07
252
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd opgaande Zwarte populier
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
32
9
geplant 2005 als 7 jaar oude poot
7-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
33
9
geplant 2005 als 7 jaar oude poot
7-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
35
9
geplant 2005 als 7 jaar oude poot
7-Oct-07
Frankrijk, Charmes sur l’Herbasse
965
150
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
24-Jun-05
Frankrijk, Charmes sur l’Herbasse
965
175
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
24-Jun-05
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
253
Verband stamomtrek-leeftijd Canadapopulier
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd Commentaar in jaar
meetdatum
Pijpeweg Damme
10
3
marilandica pas geplant
2006
Pijpeweg Damme
11
3
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
55
7
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
48
7
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
36
7
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
75
7
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
62
7
marilandica pas geplant
2006
Damse vaart
282
84
marilandica bomenrij
2006
Damse vaart
292
84
marilandica bomenrij
2006
Damse vaart
306
84
marilandica bomenrij
2006
Damse vaart
312
84
marilandica bomenrij
2006
Damse vaart
333
84
marilandica bomenrij
2006
kanaal Brugge-Gent
423
102
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
kanaal Brugge-Gent
444
102
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
kanaal Brugge-Gent
452
102
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Calmeynbos De Panne
344
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
330
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
353
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
413
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
363
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
336
104
regenerata, geplant 1903, bosboom
7-Oct-07
Kazernevest Brugge
390
114
serotina solitair
2006
Boeverievest Brugge
386
127
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Boeverievest Brugge
426
127
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Boeverievest Brugge
449
127
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Boeverievest Brugge
466
127
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Boeverievest Brugge
516
127
regenerata bomenrij; ver uit elkaar staand, ca solitair 2006
Gentpoortvest Brugge
468
150
marilandica solitair
254
2006
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband.stamomtrek-leeftijd.Canadapopulier 160 1,1267
y = 0,124x
140
2
R = 0,9506
Leeftijd.in.jaar
120 100 Reeks1 Macht (Reeks1)
80 60 40 20 0 0
200
400
600
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
255
Verband stamomtrek-leeftijd Ratelpopulier
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
zaailing Beverhoutsveld Oostkamp
7
7
Veldstraat 54 Oostkamp
42
16
Geplant in 1993 als 3 jaar oud boompje 2006
Veldstraat 54 Oostkamp
51
16
Geplant in 1993 als 3 jaar oud boompje 2006
Veldstraat 54 Oostkamp
54
17
Geplant in 1993 als 3 jaar oud boompje 7-Oct-07
Commentaar
Meetdatum
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.Ratelpopulier 0,4334
18
y = 3,0258x 2
R = 0,9934
Leeftijd.in.jaar
16 14 12 10
Reeks1
8
Macht (Reeks1)
6 4 2 0 0
20
40
60
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
256
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd bos Grauwe abeel
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
325
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
440
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
257
Verband stamomtrek-leeftijd Zoete kers
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Boomkwekerij
7
7
Veldstraat 54 Oostkamp
33
13
geplant in 1996 als bosplantsoen van (3jaar?) oud 2006
Voeren
98
57
jaarringen geteld van afgezaagde boom
Commentaar
Meetdatum 2006
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.Zoete.kers 60
Leeftijd.in.jaar
50
0,7678
y = 1,3297x 2 R = 0,8932
40
Reeks1
30
Macht (Reeks1)
20 10 0 0
50
100
150
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
258
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knoteik
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
36
16
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
40
16
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
49
16
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
48
17
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
49
17
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
58
17
Geplant 1993 (als 3-jarig?) bosplantsoen
7-Oct-07
Hertsberge, Lodisstraat
150
47
leeftijd exact volgens landbouwer
2006
Weidestraat Assebroek
89
60
dode holle knotspaartelg; jaarringen geteld
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
110
60
dode holle knotspaartelg; jaarringen geteld
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
120
60
dode niet holle knotspaartelg; jaarringen geteld
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
115
60
dode holle knotspaartelg; jaarringen geteld
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
126
60
levende knotspaartelg zelfde knotbomenrij
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
76
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
107
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
111
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
78
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
119
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
147
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
163
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
100
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
80
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
121
60
idem
13-Oct-07
Weidestraat Assebroek
127
60
idem; hakhoutstoof is 3 m omtrek
13-Oct-07
Schoonhove Oostkamp
300
160
jaarringen geteld op omgezaagd exemplaar
2005
Vichte Kerkdreef
305
284
leeftijdsschatting
2005
Verband.stamomtrek-leeftijd.knoteik 300 Leeftijd.in.jaar
250 1,1979
y = 0,1995x
200
2
Reeks1
R = 0,8403
150
Macht (Reeks1)
100 50 0 0
100
200
300
400
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
259
Verband stamomtrek-leeftijd eikendreven
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat Oostkamp
40
16
geplant in 1993 (als 3 jaar oud bosplantsoen?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
52
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
53
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
62
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
66
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
43
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
45
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
50
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
50
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
58
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
58
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
73
17
geplant in 1994-1995 (als 5-jarige boom?)
2006 2006
Scharestraat Hertsberge
47
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?) op 15 m afstand
Scharestraat Hertsberge
63
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
70
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
45
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
62
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
82
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
52
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
66
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
76
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Scharestraat Hertsberge
58
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
98
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?) op 13 m afstand
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
68
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
73
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
112
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
87
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
103
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
74
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
84
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
83
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Maalse steenweg Sint-Kruis
90
23
geplant in 1988 (als 5-jarige boom?)
2006
Brugs kerkhofdreef
111
27
laanbomen
2006
Brugs kerkhofdreef
95
27
laanbomen
2006
Brugs kerkhofdreef
119
27
laanbomen
2006
Brugs kerkhofdreef
117
27
laanbomen
2006
Brugs kerkhofdreef
102
27
laanbomen
2006
Park van Loppem
80
31
kasteelpark
2006
Park van Loppem
90
31
kasteelpark
2006
260
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Park van Loppem
95
58
kasteelpark
2006
Park van Loppem
105
58
kasteelpark
2006
Park van Loppem
107
58
kasteelpark
2006
Park van Loppem
145
58
kasteelpark
2006
Park van Loppem
145
71
kasteelpark
2006
zagerij Vanhaelemeesch Ruddervoorde
193
102
jaarringen geteld
2006
zagerij Vanhaelemeesch Ruddervoorde
224
120
jaarringen geteld
2006
klooster Vivenkapelle
200
140
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
204
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
151
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
224
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
124
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
221
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
218
150
toegangsdreef
2006
Kampveldhoeve Oostkamp
298
150
toegangsdreef
2006
Bisschopsdreef Sint-Kruis
178
244
dubbele rij, laanbomen
2006
Bisschopsdreef Sint-Kruis
251
244
dubbele rij, laanbomen
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.eikendreven 300
Leeftijd.in.jaar
250 1,4317
y = 0,0557x 2 R = 0,7899
200
Reeks1 Macht (Reeks1)
150 100 50 0 0
100
200
300
400
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
261
Verband stamomtrek-leeftijd boseik
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
220
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
204
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
170
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
262
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd solitaire eik
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Moerkerkesteenweg Sint-Kruis
61
17
gemiddelde stamomtrek van tien straatbo2007 men; leeftijd exact
Scharestraat Hertsberge
62
23
gemiddelde stamomtrek van tien straatbo2007 men; leeftijd exact
Chêne à clous Jurbise, grens Erbaut-Herchies
145
28
fetisjboom, spijkerboom; leeftijd exact
kasteelpark Beisbroek
387
170
leeftijdsschatting op basis van kasteelaanleg 2006
Florenville Abdij van Orval
402
185
leeftijd wellicht exact
Wieze (Lebbeke)
364
230
leeftijdsschatting 1989
1989
Stoumont Kerk Rahier
420
274
leeftijdsschatiig 1902
1902
Spiere kasteelpark
700
276
leeftijdsschatting op basis van datum parkaanleg
Luxemburg, Hersberg, Bildcheskouescht
740
300
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1997
1997
Groot-Brittannië, Lydham, Lydham Manor Oak
1279
300
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Lydham, Lydham Manor Oak
1279
325
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Stoumont Kerk Rahier
575
350
leeftijdsschatting 1978
1978
Luxemburg, Hersberg, Bildcheskouescht
740
350
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1997
1997
Erquelinnes, gemeentebos Soire-sur-Sambre
392
375
leeftijdsschatting Bos & Groen 1978
1978
Brussel Kersbeeklaan Vorst
518
380
Joséphine eik
Zwitserland, Chatillon, Chene 890 des Bosses
380
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
gerechtsboom Lummen
520
400
leeftijdsschatting in 1917
1917
Zwitserland, Chatillon, Chene 890 des Bosses
420
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Nederland, Laren, Dikke Boom
767
425
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2005
2005
Nederland, Fleringen
723
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
Hongarije, Hedervar, Arpad Tölgy
760
450
leeftjdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Nederland, Laren, Dikke Boom
767
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2005
2005
Letland, Sejas
906
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Noorwegen, Mollestad, Mollestadeika
912
450
leeftijdsschatting Jeroen pater 2001
2001
Litouwen, Stelmuze, Stelmuzes 935 Azuolas
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Duitsland, Berteroda
1004
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Zweden, Gällstaö, Olof Palmes 1013 Ek
450
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Letland, Kaive, Kaives Dizozols
1018
450
leeeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Denemarken, Jagersborg Dyrehave, Skovfogedegen
1068
450
leeftijdsschatting Jeroen pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Nonington, Majesty
1234
450
leeeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Meetdatum
263
gerechtsboom Lummen
635
500
leeftijdsschatting in 1978
1978
gerechtsboom Lummen
520
500
leeftijdsschatting in 1917
1917
Nederland, Fleringen
723
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
Oostenrijk, Bierbaum, Tausend725 jährige Eiche
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
België, Ferage
776
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
Estland, Urvaste, Tamme-Lauri Tamm
825
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Denemarken, Karleby, Valdemarsegen
954
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Zweden, Gällstaö, Olof Palmes 1013 Ek
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Letland, Kaive, Kaives Dizozols
1018
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Polen, Zabor, Napoleon
1041
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Noorwegen, Horten, Tordenski1050 oldeika
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Groot-Brittannië, Sherwood Fo1062 rest
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Denemarken, Jagersborg Dyre1068 have, Skovfogedegen
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Zweden, Ekerö
1074
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Mottisfont Ab1074 bey, Oakleigh Oak
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Nonington, Ma1234 jesty
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Manthorpe
500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Hongarije, Hedervar, Arpad Töl760 gy
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Estland, Urvaste, Tamme-Lauri 825 Tamm
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Duitsland, Nagel, hrige Eiche
910
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Noorwegen, Mollestad, Molle912 stadeika
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Litouwen, Stelmuze, Stelmuzes 935 Azuolas
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
945
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1998
1998
Spanje, Sobrado, Carbayon de 987 Valentin
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Polen, Kadyny, Jan Bazynski
990
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Polen, Piotrowice, Chrobry
995
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Polen, Zabor, Napoleon
1041
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Zweden, Ekerö
Tausendjä-
Polen, Bartkow, Bartek
1316
1074
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Mottisfont Ab1074 bey, Oakleigh Oak
550
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
gerechtsboom Lummen
635
600
leeftijdsschatting in 1978
1978
Oostenrijk, Bierbaum, Tausend725 jährige Eiche
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
chêne de concoret (Fr, Morbi900 han)
600
leeftijdsschatting
Duitsland, Nagel, hrige Eiche
910
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
945
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1998
1998
Tausendjä-
Polen, Bartkow, Bartek 264
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Frankrijk, Concoret, Chene à 951 guillotin
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2000
2000
Frankrijk, Beauval-en-Caux
959
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Duitsland, Minzow, Kroneiche
969
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Tsjechië, Namesti nad Oslavou, 974 Zizkuv Dub
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Spanje, Ruente, Belén
1000
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Duitsland, Krügersdorf, Dicke 1015 Eiche
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
België, Liernu
1041
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
1167
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Manthorpe
1316
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Letland, Sejas
906
650
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Spanje, Sobrado, Carbayon de 987 Valentin
650
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Groot-Brittannië, Jack of kent Oak
Kentchurch,
990
650
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Frankrijk, Concoret, Chene à 951 guillotin
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2000
2000
959
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Tsjechië, Namesti nad Oslavou, 974 Zizkuv Dub
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
gerechtsboom Liernu (Eghezée) 980
700
leeftijdsschatting 1978
1978
Frankrijk, Allouville-Bellefosse, 995 Chene Chapelle
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1998
1998
Spanje, Ruente, Belén
1000
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Duitsland, Nöbdenitz, Tausend1015 jährige Eiche
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Frankrijk, Chene de St. Vincent 1040 de Paul
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
België, Liernu
1041
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
Noorwegen, Horten, Tordenski1050 oldeika
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Groot-Brittannië, Sherwood Forest
1062
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Duitsland, Ivenack, Ivenacker 1135 Eichen
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
Groot-Brittannië, Jack of kent Oak
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Frankrijk, Montravail, Chene de 868 Montravail
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
gerechtsboom Liernu (Eghezée) 980
800
leeftijdsschatting
Frankrijk, Allouville-Bellefosse, 995 Chene Chapelle
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1998
1998
Duitsland, Nöbdenitz, Tausend1015 jährige Eiche
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Frankrijk, Chene de St. Vincent 1040 de Paul
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Duitsland, Ivenack, Ivenacker 1135 Eichen
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2003
2003
Duitsland, Erle, Feme Eiche
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
Polen, Kadyny, Jan Bazynski
Frankrijk, Beauval-en-Caux
Kentchurch,
1167
1221
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
265
Frankrijk, Montravail, Chene de 868 Montravail
900
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
gerechtsboom Liernu (Eghezée) 980
900
leeftijdsschatting
Zweden, Kvill, Rumskullaeken
900
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
gerechtsboom Liernu (Eghezée) 980
1000
leeftijdsschatting
Denemarken, Jagerspris Nords1038 kov, Kongeegen
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Duitsland, Erle, Feme Eiche
1221
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2004
2004
Zweden, Kvill, Rumskullaeken
1475
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Denemarken, Jagerspris Nords1038 kov, Kongeegen
1400
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
1475
2002
2006
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.solitaire.eik 1600 1400 1200 1000 800 600 400 200 0
y = 0,2263x1,1416 R2 = 0,7775
0
500
1000
1500
Reeks1 Macht (Reeks1)
2000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m. hoogte
266
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Wintereik
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
boomkwekerij
7
7
Groot-Brittannië, Shobdon Oak
1069
300
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Shobdon Oak
1069
325
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Midhurst, Queen Elizabeth Oak
1291
600
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Midhurst, Queen Elizabeth Oak
1291
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Pontfadog Oak
1338
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Groot-Brittannië, Pontfadog Oak
1338
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Commentaar
Meetdatum 2006
Verband.stamomtrek-leeftijd. Wintereik
Leeftijd.in.jaar
1200 1000 800
0,8544
Reeks1 Macht (Reeks1)
y = 1,2782x 2 R = 0,9571
600 400 200 0 0
500
1000
1500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m. hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
267
Verband stamomtrek-leeftijd Robinia
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
boomkwekerij
3
3
bosplantsoen
2006
Rijkeveldestraat 15 Assebroek
136
45
tuinboom; leeftijd vrij exact
2007
Engels klooster Brugge
236
82
stamomtrek op 150 cm gemeten; jaarringen 2006 geteld van omgezaagde boom
Leeftijd.in.jaar
Verband.stamomtrek-leeftijd.Robinia 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
0,7403
y = 1,3131x 2
R = 0,997 Reeks1 Macht (Reeks1)
0
50
100
150
200
250
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.cm.hoogte
268
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd knotwilg (alba, rubens, fragilis)
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
25
5
wilgenpoot Salix alba van 5-6 jaar 9-Oct-07 oude tak
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
25
6
wilgenpoot Salix alba van 5-6 jaar 9-Oct-07 oude tak
Oude Ieperse weg Wevelgem
51
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
91
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
36
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
59
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
56
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
51
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
50
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
54
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Oude Ieperse weg Wevelgem
57
9
S. alba, 4 jaar geleden geplant als 10-Oct-07 5 jarige poot
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
67
14
knot Salix fragilis in haag
9-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
58
14
knot Salix fragilis in haag
9-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
56
14
knot Salix fragilis in haag
9-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
55
14
knot Salix fragilis in haag
9-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
65
14
knot Salix fragilis in haag
9-Oct-07
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
57
14
knot Salix x rubens ‘breed blad’ in 9-Oct-07 haag
Bakkerhoek Dadizele
102
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
96
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
93
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
113
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
102
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
101
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
134
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
120
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
118
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Bakkerhoek Dadizele
118
16
knot S. alba, 1 x geknot, geplant 10-Oct-07 1996 als 5-jarige poot
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
89
17
knot Salix alba; reeds twee keer ge9-Oct-07 knot; op 2,5 m van elkaar
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
Meetdatum
269
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
102
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
116
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
123
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
118
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
99
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
106
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
107
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
107
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
112
17
knot Salix alba; reeds twee keer geknot; op 2,5 m van elkaar
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
147
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
146
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
124
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
117
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
115
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
130
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
108
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
96
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
114
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Lieverstede, Legeweg nr 200, Oostkamp
125
22
knot Salix alba; reeds drie keer geknot; plantafstand 2,5 m
9-Oct-07
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae208 mer
28
knot alba in rij van knotwilg en opgaande populier
13-Oct-07
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae205 mer
28
knot alba in rij van knotwilg en opgaande populier
13-Oct-07
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae220 mer
28
knot alba in rij van knotwilg en opgaande populier
13-Oct-07
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae243 mer
28
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae205 mer
28
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae270 mer
28
Veldstraat Moerbrugge boerderij Decrae245 mer
28
knot alba alleenstaand op hoek om 13-Oct-07 draden aan te spannen
Oude spoorweg Assebroek
264
36
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
Oude spoorweg Assebroek
255
36
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
270
knot alba in rij van knotwilg en 13-Oct-07 opgaande populier knot alba alleenstaand op hoek om draden aan te spannen; nu reeds 13-Oct-07 hol knot alba alleenstaand op hoek om 13-Oct-07 draden aan te spannen
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Oude spoorweg Assebroek
245
36
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
Oude spoorweg Assebroek
267
36
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
Oude spoorweg Assebroek
253
36
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; jaarringen geteld
9-Oct-07
Douvevallei Westouter
700
150
schatting
Kasteelpark Limburg
800
200
schatting
Verband.stamomtrek-leeftijd.knotwilg
Leeftijd.in.jaar
250 2
y = 0,0002x + 0,1081x + 1
200
2
R = 0,975 Reeks1 Macht (Reeks1) Polynoom (Reeks1)
150 0,8577
y = 0,3221x
100
2
R = 0,8861
50 0 0
200
400
600
800
1000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
271
Verband stamomtrek-leeftijd opgaande Schietwilg
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
bosje Baron Ruzettelaan Assebroek
5
5
tak van 2 m lang, bruikbaar als poot
8-Oct-07
bosje Baron Ruzettelaan Assebroek
7
7
tak van 2,5 m lang, bruikbaar als poot
8-Oct-07
Nederland, gegevens Bert Maes
155
47
geplant in 1965 (als 5 jr oude plant?)
31-Oct-07
Nederland, gegevens Bert Maes
215
62
geplant in 1950 (als 5 jr oude plant?)
31-Oct-07
Nederland, gegevens Bert Maes
230
62
geplant in 1950 (als 5 jr oude plant?)
31-Oct-07
Calmeynbos De Panne
312
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
België, Kazernevest Brugge
316
114
gemeten 2006
2006
België, Botanieken hof Brugge
372
151
maximale leeftijd, anno 2006
2006
België, Botanieken hof Brugge
400
151
maximale leeftijd anno 2006
2006
België, Kazernevest Brugge
405
114
gemeten 2006
2006
Letland, Dzenisu Dizvitols
845
100
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Letland, Dzenisu Dizvitols
845
150
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Estland, Rasina Remmelgas
1092
150
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Estland, Rasina Remmelgas
1092
200
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2001
2001
Verband.stamomtrek-leeftijd.opgaande. Schietwilg 250 0,6592
y = 1,9629x 2 R = 0,9473
Leeftijd.in.jaar
200 150
Reeks1 Macht (Reeks1)
100 50 0 0
500
1000
1500
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
272
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd opgaande Kraakwilg
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
62
13
Salix fragilis russeliana; geplant in 1998 als 5-jarige tak
2006
Veldstraat 54 Oostkamp
74
14
Salix fragilis russeliana; geplant in 1998 als 5-jarige tak
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
318
104
Salix fragilis furcata, geplant in 1903
7-Oct-07
Verband.stamomtrek-leeftijd.opgaande.Kraakwilg
Leeftijd.in.jaar
120
1,3119
y = 0,0537x
100
2
R = 0,9955
80 Reeks1
60
Macht (Reeks1)
40 20 0 0
100
200
300
400
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
273
Verband stamomtrek-leeftijd knot Kraakwilg
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
25
5
wilgenpoot van 5 jaar oud
1998
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
67
14
geplant in 1998 als 5-jarige poot
7-Oct-07
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
58
14
geplant in 1998 als 6-jarige poot
7-Oct-07
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
56
14
geplant in 1998 als 6-jarige poot
7-Oct-07
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
55
14
geplant in 1998 als 6-jarige poot
7-Oct-07
Veldstraat 54 8020 Oostkamp
65
14
geplant in 1998 als 6-jarige poot
9-Oct-07
274
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Salix x rubens
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54, 8020 Oostkamp
57
14
geplant in 1998 als 5-jarige poot; rubens ‘breed blad’
9-Oct-07
Oude spoorweg Assebroek
264
72
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; 9-Oct-07 jaarringen geteld
Oude spoorweg Assebroek
255
72
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; 9-Oct-07 jaarringen geteld
Oude spoorweg Assebroek
245
72
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; 9-Oct-07 jaarringen geteld
Oude spoorweg Assebroek
267
72
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; 9-Oct-07 jaarringen geteld
Oude spoorweg Assebroek
253
72
knot Salix x rubens; 1 ex omgezaagd; 9-Oct-07 jaarringen geteld
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
275
Verband stamomtrek-leeftijd Gewone vlier
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54, Oostkamp
21
16
geplant in 1993 als 3 jr oud struikje
2006
Veldstraat 54, Oostkamp
23
16
geplant in 1993 als 3 jr oud struikje
2006
276
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd Wilde lijsterbes
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
19
13
zaailing van 1993
2006
Voeren
60
27
jaaringen geteld; basis is 70 cm; 60 cm op 1,5 m 2006 hoog
Voeren
150
46
jaarringen geteld bij omgezaagde boom
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.Wilde.lijsterbes 0,6126
Leeftijd.in.jaar
50
y = 2,1582x 2 R = 0,9994
40 30
Reeks1 Macht (Reeks1)
20 10 0 0
50
100
150
200
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.cm.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
277
Verband stamomtrek-leeftijd Taxus
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
boomkwekerij
7
10
Hertsberge, Lodisstraat
30
50
jaarringen geteld
2006
Drogenbos Sint-Niklaaskerk
188
122
leeftijdsschatting 1978
1978
Arentshof Brugge
228
134
leeftijdsschatting tuin
2006
Brugs kerkhof
200
200
leeftijdsschatting a.d.h. van ouderdom 2006 kerkhof
Drogenbos Sint-Niklaaskerk
220
200
leeftijdsschatting 1978
Caesarboom Lo
280
300
leeftijdsschatting op basis van verhaal 2006 en prent
Kasteelbrakel Domein de Robiano
400
400
415 cm aan de voet gemeten; hoogte op 150 cm is schatting
Groot-Brittannië, Much Marcle
829
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Frankrijk, La Lande-Patry
1058
Commentaar
Meetdatum
2006
volgens ouderdom
1978
700
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Beavechain Kasteel Valduc, Hamme575 Mille
769
hoogte op 20 cm hoogte (2001)
2001
Groot-Brittannië, Tisbury
916
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Frankrijk, La Haye de Routot
1000
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Frankrijk, La Lande-Patry
1058
800
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Groot-Brittannië, Much Marcle
829
900
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Frankrijk, La Haye de Routot
1000
1000
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002
2002
Groot-Brittannië, Tisbury
916
1200
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
ifs de la-haye-de-routot (Fr, Eure)
1400
1300
schatting van 1300 tot 1600 jaar
ifs de la-haye-de-routot (Fr, Eure)
1600
1300
schatting van 1300 tot 1600 jaar
Groot-Brittannië, Crowhurst
1001
1500
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2006
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.Taxus
Leeftijd.in.jaar
1600 1400
0,9205
y = 1,5717x 2 R = 0,9567
1200 1000 800 600
Reeks1 Macht (Reeks1)
400 200 0 0
500
1000
1500
2000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte 278
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd lindendreven
Locatie
Stamomtrek in cm
LeefCommentaar tijd
Gulden Vlieslaan Brugge
55
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
61
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
48
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
71
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
69
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
73
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
54
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
62
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
64
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Gulden Vlieslaan Brugge
54
20
geplant in 1991 (als 5-jarige boom?) op 10 m afstand
2006
Beukboomstraat Pittem
80
45
Rijkeveldestraat Assebroek
183
46
41 jaar geleden geplant (als 5-jarige boom?)
2006
Hillestraat Ruddervoorde
174
50
45 jaar geleden geplant (als 5-jarige boom?)
2006
Hillestraat Ruddervoorde
181
50
45 jaar geleden geplant (als 5-jarige boom?)
2006
kerkplein Ver-Assebroek
170
129
4 rijen linden
2006
Bisschopsdreef Sint-Kruis
229
286
2 bomen aan begin van eikendreef
2006
Bisschopsdreef Sint-Kruis
255
286
2 bomen aan begin van eikendreef
2006
Meetdatum
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.lindendreven 350
Leeftijd.in.jaar
300 250 200
Reeks1
1,4142
y = 0,0614x 2 R = 0,7896
150
Macht (Reeks1)
100 50 0 0
50
100
150
200
250
300
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
279
Verband stamomtrek-leeftijd solitaire linde
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Veldstraat 54 Oostkamp
30
14
Winterlinde geplant in 1993 als bosplantsoen
2004
Veldstraat 54 Oostkamp
31
14
Winterlinde
2004
Veldstraat 54 Oostkamp
37
14
Winterlinde
2004
Veldstraat 54 Oostkamp
56
14
Winterlinde
2004
Veldstraat 54 Oostkamp
51
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
40
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
40
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
40
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
34
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
50
17
Winterlinde
7-Oct-07
Veldstraat 54 Oostkamp
71
17
Winterlinde
7-Oct-07
Rijkeveldestraat 15
183
40
Zomerlinde geplant 1964
2004
Haringmarkt Damme
241
100
Hollandse of Winter?
2006
Stamproy
450
200
winterlinde
Blijham
565
200
Zomerlinde
Obbicht
460
200
Zomerlinde
Wartena
450
200
Hollandse linde
Heumen
520
200
Hollandse linde
Laren
470
200
Hollandse linde
Ijselvliet
600
200
Hollandse linde
Nemerlaer
540
200
Hollandse linde
Rosmalen
450
200
Hollandse linde
Rucphen
500
200
Hollandse linde
Oosterhof
450
200
Hollandse linde
Westhove
450
200
Hollandse linde
Losser
500
250
winterlinde
Vorden
533
250
zomerllinde
Heer
490
250
Zomerlinde
Cotessen
490
250
Zomerlinde
Bemelen
452
250
Zomerlinde
Gieten
450
250
Hollandse linde
Kallenbroekerweg
460
250
Hollandse linde
Rijndijk
465
250
Hollandse linde
Ooyen
532
250
Hollandse linde
Beers
492
250
Hollandse linde
Nieuw Gassel
450
250
Hollandse linde
Haarendael
465
250
Hollandse linde
Zegenwerp
475
250
Hollandse linde
Boomen
465
250
Hollandse linde
Oisterwijk
450
250
Hollandse linde
Schalkwijk
470
250
Hollandse linde
280
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Linde Oostkamp
525
269
Zomerlinde
Epen
512
275
Zomerlinde
Hilverbeek
510
275
Hollandse linde
Schans
494
275
Hollandse linde
Vlagtwedde
485
300
winterlinde
De Lind
450
300
Zomerlinde
Balk
560
300
Hollandse linde
Kerkepad
550
300
Hollandse linde
Ijzeren hek
600
300
Hollandse linde
Heuvel
450
300
Hollandse linde
Uithof
525
300
Hollandse linde
Linde Oostkamp
682
323
Zomerlinde, geplant 1655
Vrijthof
565
325
Hollandse linde
Nuenen
625
350
Zomerlinde
Eelde
585
350
Hollandse linde
De Klinze
600
350
Hollandse linde
Diepenveen
600
350
Hollandse linde
Overberg
600
350
Hollandse linde
Soestdijk
650
350
Hollandse linde
Levendaal
600
350
Hollandse linde
Avekapelle
595
355
Zomerlinde geplant 1634
Warken
700
400
Hollandse linde
Sambeek
780
450
Hollandse linde
tilleul de Réaumont (Fr)
900
600
Isère
tilleul de grange-sauvaget
1500
529
Jura; boom helemaal opengescheurd; omtrek nt relevant
2006
2006
Verband.stamomtrek-leeftijd.linde 900
1,1112
y = 0,2497x 2 R = 0,966
800 Leeftijd.in.jaar
700 600 500
Reeks1 Macht (Reeks1)
400 300 200 100 0 0
500
1000
1500
2000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
281
Verband stamomtrek-leeftijd boslinde
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
180
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
167
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
455
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
207
104
bosboom, geplant 1903
7-Oct-07
282
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
Verband stamomtrek-leeftijd opgaande Gladde iep
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Veldstraat 54 Oostkamp
56
16
geplant in 1993 (als 3 jr oud?) 2006 bosplantsoen
Veldstraat 54 Oostkamp
65
17
geplant in 1993 (als 3 jr oud?) 7-Oct-07 bosplantsoen
Orme de Gérouville (Meix-devant-Virton)
750
620
geplant 1294; soort = ?
Frankrijk, Biscarrosse
789
300
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002 2002
Frankrijk, Biscarrosse
789
400
leeftijdsschatting Jeroen Pater 2002 2002
Meetdatum
Verband.stamomtrek-leeftijd.opgaande.Gladde.iep 700
Leeftijd.in.jaar
600 500
1,2641
y = 0,0931x
400
2
R = 0,9745
Reeks1 Macht (Reeks1)
300 200 100 0 0
200
400
600
800
1000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
283
Verband stamomtrek-leeftijd Fladderiep
Locatie
Stamomtrek in cm
Leeftijd in jaar
Commentaar
Meetdatum
Calmeynbos De Panne
5
5
zaailing of wortelopslag?
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
396
104
Geplant 1903
7-Oct-07
Calmeynbos De Panne
350
104
Geplant 1903
7-Oct-07
Polen, Komorow
930
350
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Polen, Komorow
930
400
leeftijdsschatting Jeroen Pater 1999
1999
Verband.stamomtrek-leeftijd.Fladderiep 450 400 Leeftijd.in.jaar
350
0,7981
y = 1,2469x 2 R = 0,9735
300 250
Reeks1
200
Macht (Reeks1)
150 100 50 0 0
200
400
600
800
1000
Stamomtrek.in.cm.op.1,5.m.hoogte
284
a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n | n o v. ‘ 0 7 | w v i
w v i | n o v. ‘ 0 7 | a u t o c h t o n e b o m e n e n s t r u i k e n i n d e g e m e e n t e V o e r e n
285
