Wandeloverleg Noord-Holland p/a Govert Flinckstraat 91-2 1072 EE Amsterdam 020-7765788
[email protected]
Opmerkingen bij 'gedetailleerd Programma van Eisen meekoppeling recreatie dijkversterking Hoorn-Amsterdam' (Vista, maart 2013) Jeroen Jacobse namens Wandeloverleg Noord-Holland, 13-5-2014
1. Dit commentaar is gebaseerd op 16/4/2014 van Vista (Klaas Jan Wardenaar) ontvangen documenten, t.w. pagina 18, 20 t/m 44 en 'overzichtskaart basisplan dijkpaden' en 'overzichtskaart extra voorzieningen' uit Meer dan een waterkering – Meekoppeling recreatiepaden in de dijkversterking Hoorn-Amsterdam - Gedetailleerd programma van eisen – 13 maart 2014.' Ter referentie is gekeken naar de ontwerptekeningen van Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier (HHNK) zoals die gepubliceerd zijn op www.hhnk.nl/dijkversterkingen. (http://www.hhnk.nl/dijkversterkingen?u=http%3a%2f%2fwww.dijkvaneendijk.nl %2fdikepage.php%3fdikeid%3d16%26dikemenuid%3d66 en http://www.hhnk.nl/dijkversterkingen?u=http%3a%2f%2fwww.dijkvaneendijk.nl %2fdikepage.php%3fdikeid%3d16%26dikemenuid%3d66 . Zie ook de bijlagen bij dit document). 2. Vooropgesteld: wij kijken primair naar het wandelbelang, maar wij zijn ook fietsers. Positief zijn wij waar duidelijk geprobeerd wordt fietsers en wandelaars (en overig verkeer) te scheiden. Dat komt de veiligheid en de belevingskwaliteit voor eenieder ten goede. Het lijkt onvermijdelijk dat wandelaars en fietsers op verschillende plaatsen hun paden kruisen, maar voor het overige zien wij de scheiding van deze recreatiestromen graag consequenter doorgevoerd. 3. Het lijkt dat voor het programma van eisen de aanleg van een aantrekkelijk fietspad als belangrijkst uitgangspunt is genomen, de instandhouding van de kwaliteit van de wandelgelegenheid lijkt secundair. Omdat wandelen een veel belangrijker vorm van recreatie betreft dan fietsen, zowel naar aantal bestede uren (1,5 x) als naar hoeveelheid bestedingen (3 x – Zie ook het bijvoegsel bij onze notitie Waarover wandelaars willen wandelen, https://www.dropbox.com/s/056lillhi7govzk/Waarover%20wandelaars%20willen %20wandelen%20v%20140314%20COMPACT.pdf), bepleitten wij al eerder dat bij de instandhouding van de belevingskwaliteit voor deze groep de prioriteit dient te liggen. Een fietspad zou daarom slechts moeten worden nagestreefd als er voldoende ruimte is voor gescheiden paden. Absoluut willen wij dat niet stellen, maar wij zien het combineren van wandel- en fietspaden liefst bij uitzondering. Gecombineerde paden dienen in ieder geval gevrijwaard te zijn van scooter- en brommerverkeer. (Zie ook Infoblad Wandelnet, Liever apart en onverhard, https://www.dropbox.com/s/1x2c8sddklxh2fd/INFOBLAD_LIEVER %20APART%20EN%20ONVERHARD.pdf)
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
1
4. In verband met de beperktere actieradius van wandelaars t.o.v. fietsers en gegeven dat de recreatieve behoeften het grootst zullen zijn rond bewoond gebied, is de prioritering van wandelverkeer boven fietsverkeer en de scheiding van paden van groter belang naarmate men dichter in de buurt komt van woongebieden. 5. Scheiding van fietsers en wandelaars lijkt nu vooral mogelijk bij de gratie van de aanpassingen van de vorm van de dijkversterkingen door HHNK, doorgevoerd waar een 'kameeldijk' (of '2 kruinendijk') wordt aangelegd met 2 kruinen. Wij vrezen voor het geval deze kameeldijken niet of niet in de mate zoals in het programma van eisen voorgesteld, worden gerealiseerd. Buiten deze kameeldijken komen wandelaars volgens de ons beschikbare stukken overwegend te lopen over een met fietsers gedeelde 3 tot 4 meter brede weg, iets heel anders dan wat zij nu beleven op de grotendeels bijna exclusief (behoudens wat schapen) door hen gebruikte Markermeerdijk. Vanuit wandeloogpunt is dit niet gewenst. 6. Waar bij een enkele dijk wandelaars en fietsers gescheiden worden, zien wij in het ontwerp steeds dat het de wandelaars zijn die van de dijk af naar de buitenkant worden geleid, zelfs zodanig dat er soms 2 paden parallel onder aan de dijk komen te lopen (p. 23, p. 24, p. 25 ). Waarom worden de fietsers niet van de dijk af geleid? Ook vanuit het fietsersoogpunt lijkt het meerwaarde te hebben als dit bij tijd en wijle gebeurt. 7. Aard van het pad Wat verstaat Vista onder verharding en halfverharding? Maakt men wel onderscheid? Op basis van de kaartjes met bestaande paden, de legenda en onze kennis van de fysieke werkelijkheid, zien we dat Vista paden waar nu schelpengruis ligt, aanmerkt als 'wandelpad verhard', net als paden waar nu asfalt ligt. (zie bijv. p, 42, 43, 44). Nieuwe paden geeft men aan als 'wandelpad gras' of '(half-)verhard'. Wij zien graag duidelijkheid. Onder hard verstaan wij geasfalteerd of met tegels of stenen voorzien. Onder halfverhard verstaan wij schelpenpaden, gravelpaden of aangestampte mergelpaden. Wandelaars lopen liefst zo zacht mogelijk, dus over graspaden of desnoods halfverharde paden. Laat verharding van wandelpaden nooit verder gaan dan halfverharding. 8. De breedte van het pad De voorziene 'paden' mogen die naam gezien hun breedte bijna niet meer dragen, zeker waar het gaat om de gecombineerde fiets/wandel'paden'. 3 tot 4 meter breed signaleren wij op sommige plaatsen. Dan zijn het o.i. eerder 'wegen' dan 'paden'. Wat ons betreft hoeven de aparte wandelpaden niet breder dan 1 meter. Wandelaars hebben o.h.a. genoeg aan een padbreedte van een halve meter. Bredere paden verleiden fietsers, ook als een pad niet voor hen bedoeld is. Wij vinden de gewenste stukken fietspad breed. Door het fietspad zo breed (meestal voorgesteld 2,5 m) te wensen wordt het moeilijker voldoende ruimte te vinden voor gescheiden paden, o.a. ook voor een fietspad op de binnenteen langs de weg. Dat zouden
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
2
wij zo hier en daar wel graag zien. 2 meter lijkt ons meer dan breed genoeg voor een recreatief fietspad met lage spitsuurintensiteit (op basis van documentatie Fietsersbond: http://www.fietsberaad.nl/index.cfm?repository=Breedte+van+fietspaden). 9. De basisprofielen (p. 18) Zie ook de opmerking hierboven over de breedte van paden Profiel 1. conventionele versterking: met fietspad (2,5 m) op de kruin en wandelpad aan buitendijkteen (1,2-1,5m) in combinatie met beheerpad. Het gaat hier om dijkstukken waar wandelaars nu op de kruin lopen. Wij zien dit graag gehandhaafd, dus in een variant op profiel 1 met wandelpad op de kruin en het fietspad aan de (buiten)teen van de dijk. Zoals getekend is er onder aan de teen ook veel meer ruimte voor een breed pad als het fietspad. Het wandelpad mag smaller. Profiel 2. conventionele versterking met gecombineerd fiets-/wandelpad 2,8 m op de kruin. Samenvoeging van fiets- en wandelpad moet men slechts doorvoeren als het echt niet anders kan. Kunnen de fietsers niet op een pad langs de verkeersweg of over de weg? Profiel 3 heeft hier de voorkeur. Is er sprake een gecombineerd pad, dan dient in ieder geval brommerverkeer geweerd te worden. Profiel 3. conventionele versterking met fietspad naast bestaande autoweg en wandelpad op de kruin. Dit heeft onze voorkeur boven profiel 2. Profiel 4. oeverdijk met fietspad op lage (buiten)kruin in combinatie met beheerpad en eventueel een wandelpad aan de dijkteen. Wij denken in de tekening wandelpad te zien op de hogere binnenkruin van de 2-kruinige dijk. Zo zien wij het graag. Bij een 2-kruinige dijk zien wij graag fietsers en wandelaars gescheiden op ieder hun 'eigen' dijkkruin en wandelaars op de hoogste kruin. Profiel 5. constructieve versterking met wandelpad op kruin in combinatie met damwand (Durgerdam) en fietsers over de verkeersweg. NB Hier loopt nu onderaan de dijkteen ook een havenpad aan de waterkant. Profiel 6. constructieve versterking met fietspad op bestaande autoweg en wandelpad van 2,5 meter breedte op kruin buitenste kamelendijk. Een 2,5 meter brede wandelweg nodigt fietsers uit ook als het pad daar niet voor bestemd is. Dit is echt te breed. Maximaal 1 meter breedte. 10. Opmerkingen per pagina en sectie met referentie aan kaarten en tekeningen van HHNK: p. 21 HE 3 HHNK dwarsdoorsneeplaatje “VKA Hoorn-Edam sectie 3”: 2 kruinendijk. Vista: enkele dijk... ??? Plannen veranderd? Zo nee, dan wandelaars en fietsers s.v.p. scheiden en elk op 'eigen'
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
3
kruin (profiel 4). Zo ja, dan -nieuw wandelpad meteen vanaf HE 2 laten lopen buiten plasje om over vooroever -nieuw wandelpad aan oever s.v.p. gras i.p.v. (half)verhard p.22 zie hierboven voor HE 3 HE 4 HHNK dwarsdoorsneeplaatje “VKA Hoorn-Edam sectie 4”: 2 kruinendijk. Vista: enkele dijk... ??? Plannen veranderd? Zo nee, dan wandelaars en fietsers s.v.p. elk op 'eigen' kruin (profiel 4). Zo ja, fietsers s.v.p. op de binnenteen van de dijk of over de autoweg (profiel 3)? Wandelpad s.v.p. gras of desnoods halfverhard. p. 23 HE 5 Een nieuw wandelpad gras beneden aan de buitenteen van de dijk heeft niet zo veel meerwaarde gezien het feit dat er buitendijks al een bestaand wandelpad loopt. Daarom is het beter fietspad en wandelpad van locatie te wisselen, fietspad op de teen van de dijk en wandelpad op de kruin (variant op profiel 1). Ook voor de fietsers heeft dit meerwaarde i.v.m. afwisseling. Het bestaande wandelpad gras langs het water is overigens afgesloten in het vogelbroedseizoen. Kijkend naar dwarsdoorsneeplaatjes “VKA Hoorn-Edam sectie 5A” en “VKA sectie 5B” van HHNK, vragen wij ons echter af of wij e.e.a. goed 'lezen', of dat zaken wel goed zijn weergegeven in de kaartjes van Vista. Volgens HHNK gaat het om een 2 kruinendijk of een dijk met breed binnentalud . Dan lijkt het logischer het fietspad op een 'eigen' kruin te laten lopen (profiel 4) of op het binnentalud (profiel 3). In ieder geval is het graswandelpad hier gewenst op de kruin. HE 6 graspad (of desnoods halfverhard pad) i.p.v. verhard pad s.v.p. p. 24 HE 6 Het als nieuw '(half)verhard' wandelpad aangegeven pad op de dijk ten noorden van de sluis bij Schardam bestaat nu reeds als graspad. Dat zien wij graag behouden. HE 7 Kaartje wekt de indruk dat het nieuw aan te leggen graspad lager op de buitenteen van de versterkte dijk komt te liggen (volgens profiel 1). Na bekijken dwarsdoorsnee-tekening HHNK (“VKA Hoorn-Edam sectie 7A tot dijkpaal 16”) rijst de vraag of het niet de kruin van de dijk de bedoeling is, gelezen te worden. Dat laatste zien wij ook graag omdat lager langs het water al een wandelpad loopt (gestippeld). De meerwaarde van een 2e lager gelegen wandelpad is dan beperkt. Mocht er toch een aan de lage buitenteen van de dijk gelegen pad moeten komen, dan is dat misschien leuker voor fietsers als afwisseling
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
4
(variant op profiel 1). Zoals wij het nu begrijpen a.d.h.v. de dwarsdoorsnee-tekening van HHNK, komt het graspad op de kruin en het fietspad lager op de binnenkant van de dijk (profiel 3). Hoe dan ook wij zien het nieuw graspad graag op de kruin, zoals dat nu ook het geval is. p.25 zie hierboven p.24, HE 7 sectie HE 8 Kunnen paden hier niet gescheiden, fietspad op de binnenteen van de dijk (profiel 3). Op dwarsdoorsnee-tekening “VKA Hoorn-Edam sectie 8b” van HHNK lijkt deze binnenteen breed met veel ruimte. Wandelpad s.v.p. gras of halfverhard. p. 26 HE8/HE9 graspaden i.p.v. verharde wandelpaden s.v.p. , desnoods halfverharde paden p. 30 HE 12 bij de zeesluis van Edam is een wandelpad ingetekend als nieuw. Is hier voorzien in een nieuwe ophaalbare wandel/fietsbrug? Wandelaars maken momenteel gebruik van de sluis om over te steken, maar er is sprake van dat HHNK overweegt deze passagemogelijkheid te sluiten in verband met veiligheidsrisico's. Een ophaalbare wandel/fietsbrug zou mogelijk kunnen aan de buiten('zee')kant van de sluis. p. 32 HHNK sectie EA 3: enkele versterkte dijk bij 3a denken we hier 2 parallelle wandelpaden te zien... Gaat het in één geval niet om een fietspad? Zo ja , dan zien wij hier graag scheiding doorgevoerd. Fietsers van de dijk af naar de binnenteen of de autoweg (profiel 3). Nieuw wandelpad s.v.p. in de vorm van graspad (of halfverhard) i.p.v. verhard. p. 34 sectie EA 4 HHNK: 2 kruinendijk Vista enkele versterkte dijk..., fietsers naar de autoweg volgens profiel 3. HHNK-plan veranderd? Zo nee, dan ruimte voor fietsers op 'eigen' dijkkruin (profiel 4) p. 37 De scheiding wandelen en fietsen is een verbetering t.o.v. de huidige situatie. p.38 sectie EA 5 HHNK VKA: 2 kruinendijk Vista: enkele dijk...??? plan veranderd? Zo ja, enkele dijk, dan bij jachthaven en camping fietspad en wandelpad wisselen:
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
5
wandelaars op dijkkruin en fietspad op buitenteen (ongeveer als huidige situatie – variant profiel 1) Zo nee, 2-kruinige dijk, dan fietspad en wandelpad gescheiden op 'eigen' kruin (profiel 4). positief: voorgestelde extra wandelpad (stippels) om de Nes! (ook door ons eerder bepleit) p.39 sectie EA 6 HHNK VKA: 2 kruinendijk Vista: hier enkele dijk... ??? Plan veranderd? Zo nee, dan fiets en wandel scheiden s.v.p. (profiel 4). Zo ja, enkele dijk, dan fietspad tussen haven/camping en Uitdam naar autoweg s.v.p. (profiel 3). p. 40 sectie EA 8 2-kruinige dijk scheiding wandelen en fietsen is verbetering t.o.v. nu wandelpad gras of halfverhard i.p.v. verhard s.v.p. p. 41 sectie EA 9 2-kruinige dijk scheiding wandelen en fietsen is verbetering t.o.v. nu wandelpad gras of halfverhard i.p.v. verhard s.v.p. sectie EA 10 HHNK: twee kruinendijk Vista hier enkele dijk...??? Plan veranderd? Zo nee, dan fiets en wandel scheiden volgens profiel 4 zo ja, dan wandelpad en fietspad scheiden volgens profiel 3 of (variant) profiel 1. p. 42 sectie EA 10 HHNK VKA: twee kruinendijk Vista hier enkele dijk... ??? Plan veranderd? Zo nee, dan fiets en wandel scheiden s.v.p. volgens profiel 4 Zo ja, dan scheiden volgens profiel 3 of variant profiel 1. sectie EA 11 HHNK VKA: twee kruinendijk Vista: hier echter aangegeven als enkele dijk... ??? Plan veranderd? Zo nee, dan fiets en wandel scheiden s.v.p. volgens profiel 4. Zo ja, dan fiets- en wandelpaden scheiden volgens profiel 3 of variant profiel 1. Vista: Fietspad 2,5 m + wandelpad 1,5 m..., een 4 meter brede recreatieweg? Is er aan buitenteen van dijk (IJdoorn) geen ruimte voor gescheiden pad volgens profiel 1? Wandelpad s.v.p. niet verhard, maar gras of maximaal halfverhard.
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
6
p. 43 bij voorkeur niet meer verharding dan halfverharding p. 44 Het wandelpad op de dijk staat hier aangegeven als te handhaven bestaand verhard pad. Dit pad is een schelpenpad. Wij zien deze halfverharding graag gehandhaafd of terug, geen verhard pad.
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
7
BIJLAGEN 1. Ontvangen en hier besproken pagina's van Vista uit Getailleerd Programma van Eisen 2. HHNK Voorkeursalternatief Hoorn-Edam 3. HHNK Voorkeursalternatief Edam-Amsterdam
Wandeloverleg NH, Opmerkingen bij gedetailleerd PvE meekoppeling recreatie dijkversterking HoornAmsterdam (Vista, maart 2014), 13-5-2014
8