a b c jaargroep
8
algemene instaptoets leerkrachtdeel
reken-wiskundemethode voor het basisonderwijs
a l g e m e n e
leerkrachtdeel
i n s t a p t o e t s algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Inleiding Introductie Om te kunnen signaleren waarop leerlingen ondersteuning kunnen gebruiken om vloeiend de overstap naar Wizwijs te maken is een duidelijk overzicht nodig van hun kennis over de verschillende domeinen. Wizwijs ontwikkelde hiervoor een algemene instaptoets met bijbehorend registratieformulier en verwijzingsschema. De algemene instaptoets De algemene toets is in zijn geheel of in delen te downloaden van www.wizwijs. nl. De toets heeft 42 opdrachten die gebaseerd zijn op de leerstof van eind groep 7.
Getallen en bewerkingen Betekenis geven aan getallen 1. tellen (hele getallen) 2. tellen (decimale getallen) 3. positionele waarde van cijfers in een getal (hele getallen) 4. positionele waarde van cijfers in een getal (decimale getallen) 5. getallen samenstellen
Bewerkingen: handig rekenen 6. optellen 7. aftrekken 8. vermenigvuldigen (hele getallen) 9. vermenigvuldigen (decimale getallen) 10. delen (hele getallen) 11. delen (eigenschappen van getallen)
Bewerkingen: op papier 12. optellen (hele getallen) 13. optellen (decimale getallen) 14. aftrekken (hele getallen) 15. aftrekken (decimale getallen) 16. vermenigvuldigen (hele getallen) 17. vermenigvuldigen (decimale getallen) 18. delen (hele getallen) 19. delen (decimale getallen)
2
Bij de ontwikkeling van de instaptoets is ervan uitgegaan dat leerlingen de leerstof met een getalbereik tot 100.000 vlot kunnen toepassen. Per toetsonderdeel wordt één opdracht aangeboden. De opdrachten zijn verdeeld over de volgende domeinen: • Getallen en bewerkingen (19 opgaven) • Verhoudingen (4 opgaven) • Meten (9 opgaven) • Verbanden (3 opgaven) • Meetkunde (7 opgaven) Elk domein is onderverdeeld in subdomeinen zodat nauwkeurig vastgesteld kan worden waarop leerlingen ondersteuning kunnen gebruiken (figuur 1).
Verhoudingen 1. breuken 2. procenten 3. decimale getallen 4. verhoudingen (in samenhang metriek stelsel)
Meten 4. lengte 5. gewicht 6. inhoud 7. oppervlakte 8. volume 9. geld 10. tijd 11. kalender 12. temperatuur
Verbanden 13. integratie van leerstof 14. grafieken, tabellen 16. rekenmachine
Meetkunde 1. plaatsbepalen en projectie 2. vormen 3. schaduwen 4. vergroten en verkleinen 5. patronen 6. construeren 7. spiegelen
Figuur 1
algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Inleiding Registratieformulier Instaptoets groep 8 Getallen en bewerkingen (betekenis geven aan getallen en handig rekenen) toetsopdracht 1 t/m 11 toetsopdracht
namen
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
verwijzing
Herinstructie aan de hand van groep 7, les 1 van blok 6, blok 7 en blok 8. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 1 van blok 3 en blok 4. Instapprogramma: effectieve oefenvormen: de getallenkaart. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 1 van blok 3. Herinstructie aan de hand van groep 7, oefenboek, les 1 van blok 7 en blok 8. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 2 van blok 8. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 2 van blok 7 en blok 8. Extra oefenen aan de hand van oefenboek groep 7, les 6, blok 5 en blok 8. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 6 van blok 8 en blok 9. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 7 van blok 4. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 7 van blok 6, blok 7, blok 8 en blok 9.
Figuur 2
De Registratie en verwijzing Het registratieformulier is in zijn geheel of in delen te downloaden van www.wizwijs.nl (figuur 2). Op het formulier vult u de namen in van de leerlingen die de instaptoets maken. U kruist aan welke leerlingen uitvallen op de opdrachten van de instaptoets. In de laatste kolom staat een verwijzing naar geschikte vervolgactiviteiten. Voor onderdelen waarin Wizwijs in aanpak niet wezenlijk verschilt van andere methodes is dit een verwijzing naar herinstructie aan de hand van lessen uit de methode, of losse oefenopdrachten. Voor de leerlijnen waarin de aanpak van Wizwijs wel anders is, zijn instapmodules ontwikkeld. Verwijzing naar herinstructie Herinstructie gebeurt aan de hand van lessen uit jaargroep 7. Bij toetsopdracht 1 (figuur 2) wordt verwezen naar de lessen 1 van blok 6, 7 en 8. U zoekt deze lessen op in het materiaal van jaargroep 7. Als u de lessen in zijn geheel geeft kopieert u alleen van de werkboeken de bijbehorende lessen. In dit voorbeeld heeft u dan de beschikking over drie lessen met opdrachten uit het werkboek. U kunt er ook voor kiezen om de lessen te beperken tot het onderwerp van de toets.
3
Bijvoorbeeld toetsopdracht 1 van ‘Getallen en bewerkingen’ gaat over getallenlijnen. Voor de leerlingen kopieert u dan de opdrachten over dit onderwerp uit de werkboeken en oefenboeken. In dit voorbeeld betekent dat u van blok 7, les 1, opdracht 1 en 2 uit het werkboek en opdracht 2 uit het oefenboek kopieert. Uit blok 8, les 1 kopieert u dan de opdrachten 3 en 4 uit het oefenboek. Voor de instructie maakt u gebruik van de informatie uit de drie lessen. Voor het kopiëren krijgt u het beste resultaat als u de kopieën verkleint. Oefeningen Het kan een enkele keer voorkomen dat er naar specifieke oefenopdrachten verwezen wordt zoals bijvoorbeeld het geval is bij toetsopdracht 4 van het onderdeel Verhoudingen (figuur 3). Instapmodules De instapmodules zijn te downloaden van www.wizwijs.nl. Per module is een handleiding en instapboek beschikbaar. Vanuit de toetsresultaten wordt verwezen naar de volgende modules: • De getallenkaart, groep 8 • Kolomsgewijs optellen en aftrekken, groep 7 • Kolomsgewijs optellen en aftrekken, groep 8 • Kolomsgewijs vermenigvuldigen, groep 7 • Kolomsgewijs delen, groep 7
algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Inleiding Registratieformulier Instaptoets groep 8 toetsopdracht
Verhoudingen
namen
1 2 3 4
toetsopdracht 1 t/m 4 verwijzing
Herinstructie aan de hand van groep 7, les 9 van blok 7 en blok 8 en les 3 en les 9 van blok 9. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 3 en les 9 van blok 7, blok 8 en blok 9. Herinstructie aan de hand van groep 7, les 12 van blok 7 en les 3 en les 9 van blok 8 en blok 9. Oefeningen met het blokmodel zijn te vinden in de meeste lessen 9 van elk blok in groep 7.
Figuur 3
Extra Op de website staan drie extra modules die standaard gegeven kunnen worden. Er wordt niet naar verwezen vanuit de toets. Om leerlingen te laten wennen aan oefenvormen die in Wizwijs regelmatig gebruikt worden zijn de modules ‘De kruistabel’ en ‘De spinsom’ beschikbaar. Extra Oefenen Extra oefenen gebeurt aan de hand van lessen uit jaargroep 7. Bij toetsopdracht 8 (figuur 2) wordt verwezen naar de lessen 6 uit het oefenboek van blok 5 en 8. U zoekt deze lessen op in het materiaal van jaargroep 7. U kopieert van beide oefenboeken alleen pagina 13. Eventueel voegt u daaraan toe uit oefenboek+ van pagina 13 opdracht 4 en de verrijkingsopdracht. U geeft vervolgens een korte instructie door bijvoorbeeld even elke opdracht voor te bespreken. De leerlingen werken daarna zelfstandig.
Het belang van observaties Tijdens de lessen en tijdens het zelfstandig werken zijn observaties belangrijk om een indruk te krijgen of de leerling de leerstof begrijpt en inzicht heeft in wat hij doet. Het gaat hierbij minder om goede of fouten antwoorden of het wel of niet volledig beheersen van de leerstof. Het is dan ook van belang om tijdens de lessen en zelfstandig werken leerlingen veel aan het woord te laten door ze bijvoorbeeld regelmatig naar hun manier van oplossen te vragen of door ze juist een uitleg te laten geven hoe zij een probleem aanpakken. Deze observaties geven een indruk hoe de leerling de leerstof van Wizwijs oppakt zodat u tijdens het werken met de methode daar rekening mee kunt houden.
4 algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Voorbereiding
Deel A • Toelichting Getallen en bewerkingen
Getallen en bewerkingen
1 Waar ongeveer? Maak vast. Trek een lijn van het getal 950.000 naar de juiste plaats op de getallenlijn.
12 Reken uit. Reken uit hoeveel 253.984 erbij 101.713 is.
Betekenis geven aan getallen
Maak vast aan de getallenlijn. Trek een lijn van het getal 0,007 naar de juiste plaats op de getallenlijn. 2
Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: –
Hoeveel passagiers vliegen per jaar naar Italië? Vul de getallenkaart in. Zoek in de tabel het aantal passagiers dat per jaar van Schiphol naar Italië vliegt. Schrijf dat getal in de getallenkaart. Schrijf daarna dit getal in miljoenen, honderdduizenden, tienduizenden, duizenden, honderden, tienen en enen.
Bewerkingen: op papier
13 Reken uit. Reken uit hoeveel 248,75 erbij 342,60 is. 14 Reken uit. Reken uit hoeveel 704.592 eraf 105.351 is.
3
4 Vul de getallenkaart in. Schrijf 0,750 kilogram in enen, tienden, honderdsten en duizendsten in de getallenkaart.
15 Wat is het verschil? Klant 1501 betaalt € 4,29. Klant 1499 betaalt € 3,55. Reken uit wat het verschil is tussen de bedragen. 16 Hoeveel kosten 12 paarden? Een paard kost in de tijd van de Romeinen 1376 sestertiën. Reken uit hoeveel sestertiën 12 paarden kosten. 17 Hoeveel samen? Reken uit hoeveel 15 keer 108,2 is.
5 Maak het getal. Kleur. Kleur de hokjes met de getallen waarmee je 454.742 maakt.
18 Reken uit. Reken uit hoeveel 89.600 gedeeld door 14 is.
Getallen en bewerkingen
19 Reken uit. Reken uit hoeveel 1119,64 gedeeld door 4 is.
Bewerkingen: handig rekenen
6 Hoeveel ongeveer? Maak vast. Reken uit hoeveel 550.000 erbij 249.000 ongeveer is. Trek een lijn van de som naar de juiste uitkomst. 7 Hoeveel ongeveer? Maak vast. Reken uit hoeveel 751.000 eraf 299.000 ongeveer is. Trek een lijn van de som naar de juiste uitkomst. 8 Reken handig uit. Reken uit hoeveel 10 keer 20 keer 30 keer 40 is. 9 Hoeveel rode tegels? Schrijf de som. Reken uit hoeveel 1 5 deel van het totaal / aantal tegels rood is. Schrijf de som op die erbij past. 10 Maak eerst vast. Reken daarna uit. Trek eerst een lijn van de deelsom naar het juiste hokje. Reken daarna uit hoeveel 20.500 gedeeld door 500 is.
5
11 Reken handig uit. Reken uit hoeveel 1 4 keer 20 keer 20 of 20 / keer 20 gedeeld door 4 is.
algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Voorbereiding Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: rekenmachine
Deel B • Toelichting Verhoudingen 1 Reken uit. Reken uit hoeveel een derde deel van 21.000 is. 2 Wat is de nieuwe prijs? De oude prijs van de ring is 128 euro. Je krijgt 25 procent korting. Reken uit hoeveel je moet betalen. Schrijf het bedrag in de kolom van de nieuwe prijs.
Is er genoeg melk voor 10 kilogram kaas? Reken eerst ongeveer en dan precies. Voor 10 kilogram kaas is 100 liter melk nodig. Reken uit of de 5 koeien samen genoeg melk leveren. Als je antwoord ja is zet je een kruisje bij ja, is je antwoord nee dan zet je een kruisje bij nee.
en met 9 jaar en 4 kinderen vanaf 10 jaar samen kosten voor het themapark Alibi. 11 Hoeveel
uur is de winkel op vrijdag geopend? Elk wit hokje is gelijk aan een uur dat de winkel open is. Tel de witte hokjes. Vul in hoeveel uur de winkel open is. 12 Welke eeuw? Schrijf op in welke eeuw de man is geboren.
3
4 Vul in. Reken uit hoeveel / 190 deel van een kilogram is. Gebruik het blokmodel als ondersteuning.
Meten Maak vast. De afstand tussen Amsterdam en Wenen is 1150 km. Trek een lijn van het kaartje met 600,8 km naar de juiste plaats op de route van Amsterdam naar Wenen. 5
Hoeveel broden kan de bestelbus vervoeren? Het laadvermogen van de bestelbus is 1 ton. Schrijf op hoeveel broden de bestelbus kan vervoeren als 1 brood 500 gram weegt. 6
7 Hoeveel deciliter samen? Reken uit hoeveel deciliter twee pakken van anderhalve liter samen zijn.
13 Vul in. In de grafiek zie je de temperatuur in de schaduw en de temperatuur in de zon. Kijk bij 12.00 uur. Schrijf op hoeveel graden de temperatuur verschilt in de zon en in de schaduw.
Verbanden 14 Reken uit. Kijk naar de tabellen. Reken uit hoeveel liter brandstof het vliegtuig tijdens de vlucht naar Athene verbruikt. 15 Maak
de lijn van de aantallen op Schiphol af. In de tabel zie je het aantal vertrekkende en gelande vliegtuigen. In de grafiek zijn de lijnen van de aantallen op Schiphol en de overige luchthavens getekend. De lijn van Schiphol is nog niet af. Gebruik de tabel om deze lijn af te maken. 16 Gebruik
M+ , M-
en MR .
Hoeveel betaal je? Gebruik de geheugenknoppen op je rekenmachine. Vul het boodschappenlijstje in. Reken uit hoeveel je betaalt.
Hoe groot is de oppervlakte? Schrijf in vierkante centimeters. De vloer is 1 meter lang en 1 meter breed. Reken de oppervlakte uit in vierkante centimeters. 8
9 Hoeveel liter past er in de kubus? De bak is 1 meter lang, 1 meter breed en 1 meter hoog. 1 kubieke decimeter is evenveel als 1 liter. Reken uit hoeveel liter in de kubus past.
6
10 Hoeveel kost het samen? Gebruik je rekenmachine. Reken uit hoeveel 2 volwassenen, 3 kinderen tot
algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Jaargroep
8
Voorbereiding Voor deze toets heeft iedere leerling nodig: spiegel kleurpotloden
Deel C • Toelichting Meetkunde 1 Hoe lang is de stal? Op de plattegrond is 1 centimeter in werkelijkheid 5 meter. Reken uit hoe lang de stal in werkelijkheid is. 2 Welke vorm? Maak vast. Trek een lijn van de stoofpot naar de juiste vorm. 3 Hoe hoog is de zuil? Teken. Als de zuil 1 meter hoog is, is de schaduw 4 meter. Teken hoe hoog de zuil is als de schaduw 2 meter is. 4 Teken en kleur 3 × zo hoog. Teken en kleur de staaf drie keer zo hoog. 5 Maak af. Spiegel het patroon linksboven drie keer. Je mag je spiegel gebruiken.
Hoeveel m² plaat heb je nodig om deze doos te maken? De doos is 0,5 meter lang, 2 meter breed en 0,5 meter hoog. Vul in hoeveel vierkante meter plaat je nodig hebt. 6
7 Maak de Romeinse mozaïektegel af. Pak je spiegel. Een deel van de mozaïektegel is ingekleurd. Plaats je spiegel op de spiegellijn en maak de tegel verder af.
7 algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
Colofon Hoofdauteur Mieke van Groenestijn, Hogeschool Utrecht, Faculteit Educatie Auteur Els van Herpen Vormgevingsconcept x-hoogte, Tilburg Nicolette Obers (studio Zwijsen) Opmaak Louis Donders, (vlnr) communicatievormgeving, Tilburg Foto omslag Kasper van ’t Hoff Fotografie, Eindhoven Projectgroep Uitgeverij Zwijsen
© Uitgeverij Zwijsen BV, Tilburg www.zwijsen.nl en www.wizwijs.nl Behoudens de in of krachtens de Auteurswet van 1912 gestelde uitzonderingen mag niets uit deze uitgave worden verveelvoudigd, opgeslagen in een geautomatiseerd gegevensbestand, of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enige wijze, hetzij elektronisch, mechanisch, door fotokopieën, opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever. Voor zover het maken van reprografische verveelvoudigingen uit deze uitgave is toegestaan op grond van artikel 16h Auteurswet 1912 dient men de daarvoor wettelijk verschuldigde vergoedingen te voldoen aan de Stichting Reprorecht (Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.reprorecht.nl). Voor het overnemen van gedeelte(n) uit deze uitgave in bloemlezingen, readers en andere compilatiewerken (artikel 16 Auteurswet 1912) kan men zich wenden tot de Stichting PRO (Stichting Publicatie- en Reproductierechten Organisatie, Postbus 3060, 2130 KB Hoofddorp, www.cedar.nl/pro). De uitgever heeft getracht alle rechthebbenden te achterhalen. Indien iemand meent als rechthebbende in aanmerking te komen, kan hij of zij zich tot de uitgever richten.
algemene instaptoets leerkrachtdeel Wizwijs jaargroep 8 - © Uitgeverij Zwijsen B.V., Tilburg - www.wizwijs.nl
