les 14
C
1
C
2
Aan welke keersommen uit de tafels tot 10 denk je? a 4 × 30 = 120 b 9 × 70 = 6…30 c 8 × 80 = 6…40 4 × 50 = 2…00 6 × 80 = 4…80 7 × 60 = 4…20 4 × 3 en 4 × 5 9 × 7 en 6 × 8 8 × 8 en 7 × 6
a
3
bd
… × … = 5600 … × … = 7200 Meer antwoorden.
180 = 3 × 60 180 = 60 × …3 180 = …6 × 30 180 = 30 × …6
b 420 = …7 × 60 420 = 60 × …7 420 = …6 × 70 420 = 70 × …6
c 320 = …4 × 80 320 = 80 × …4 320 = …8 × 40 320 = 40 × …8
bd
540 = …6 × 9…0 540 = 9…0 × …6 540 = …9 × 6…0 540 = 6…0 × …9
Schrijf de som als een deelsom en reken die uit. Voorbeeld: 210 = 3 × 70 210 : 70 = 3
aa
b 450 = … × 90 450 : 90 = 5 350 = … × 70 350 : 70 = 5
240 = … × 60 240 : 60 = 4 300 = … × 50 300 : 50 = 6
bd
c 630 = … × 90 630 : 90 = 7 490 = … × 70 490 : 70 = 7
4 CD
59
Bedenk bij elk getal vier sommen. Gebruik de tafels tot 10.
aa
C
blok 5
a b
210 = … × 50 + … 210 : 50 = 4 r 10 500 = … × 60 + … 500 : 60 = 8 r 20
Hoge torens. a Hoe hoog is de kleinste toren op het plaatje? 97 m b Welke toren is 125 m hoger dan de Eiffeltoren? Sears Tower. c Welke torens verschillen 229 meter? Het Empire State Building en de tv-mast. d Hoe oud zijn de Martinitoren en de Eiffeltoren? De Martinitoren is meer dan 540 jaar oud en de Eiffeltoren meer dan 120 jaar. 650 600 550 500 450 400 350 300 250 200 150 100 50 0
610 m 443 m 381 m 318 m
97 m
Martinitoren Eiffeltoren Empire State Sears Tower Building 1469 1889 1931 1974 Groningen Parijs New York Chicago
werkschrift
LB5b_B5L11.indd 59
452 m
Petronas Towers 1996 Kuala Lumpur
blz. 47
TV-mast 2009 Guangzhou
computer
10-02-2009 11:54:26
blok 5
60
C
1
Reken uit. Voorbeeld:
2 9 6−1 2 0 0−1 9 0− 6− 1 0 0+
C
2
les 15 herhalen
7 8 =… 0 0=1 0 0 7 0= 2 0 8= 2 te kort 2 0−2=1 1 8
Hoeveel kosten deze tafellakens? Denk aan de tafel van 7.
aa
a b 630 cent
420 cent
aa
634 487 521 396
− − − −
213 = 421 237 = 250 216 = 305 278 = 118
b 651 743 393 554
− − − −
435 = 216 416 = 327 138 = 255 207 = 347
c 636 901 461 594
− − − −
428 = 208 601 = 300 142 = 319 149 = 445
bd
− − − −
154 = 777 539 = 274 288 = 234 479 = 245
931 813 522 724
1 lapje kost 70 cent. c 490 cent
a d 560 cent
e 280 cent
bf
105 cent
b g 315 cent b h 420 cent
i 630 cent
LB5b_B5L11.indd 60
10-02-2009 11:54:26
les 15 oefenen 3 CD
blok 5
61
a
Schrijf over en vul in. a de tafel van 20
20
40
60
80 …
100 …
120 …
140 …
160 …
180 …
200
de tafel van 70
70
140
210 …
280 …
350 …
420 …
490 …
560 …
630 …
700
samen:
90 180 …
270 …
360 …
450 …
540 …
630 …
720 …
810 …
900
de tafel van 40
40
80
120 …
160 …
200 …
240 …
280 …
320 …
360 …
400
de tafel van 60
60
120
180 …
240 …
300 …
360 …
420 …
480 …
540 …
600
samen:
100 200 …
300 …
400 …
500 …
600 …
700 …
800 …
900 …
1000 …
de tafel van 90
90
180
270 …
360 …
450 …
540 …
630 …
720 …
810 …
900
de tafel van 80
80
160
240 …
320 …
400 …
480 …
560 …
640 …
720 …
800
verschil:
10
20 …
30 …
40 …
50 …
60 …
70 …
80 …
90 …
100 …
de tafel van 50
500
450
400
350 …
300 …
250 …
200 …
150 …
100 …
50
de tafel van 20
200
180
160 …
140 …
120 …
100 …
80 …
60 …
40 …
20
verschil:
300 270 …
240 …
210 …
180 …
150 …
120 …
90 …
60 …
30 …
b 18 35 40 60
7=2r4 6=5r5 9=4r4 8=7r4
b
c
bd
4 CD
Reken uit. a 7 : 2=3r1 11 : 2 = 5 r 1 20 : 3 = 6 r 2 27 : 5 = 5 r 2
a
5 CD
Reken handig. Voorbeeld: 43 −
aa
51 73 104 65
− − − −
9 = 42 9 = 64 9 = 95 19 = 46
even snel
LB5b_B5L11.indd 61
: : : :
c 39 24 61 31
: : : :
4= 9r3 7= 3r3 9= 6r7 2 = 15 r 1
bd
35 51 73 100
− − − −
bd
83 − 18 = 65 172 − 39 = 133 254 − 88 = 166 416 − 198 = 218
: : : :
3 = 11 r 2 4 = 12 r 3 6 = 12 r 1 7 = 14 r 2
19 = 43 − 20 + 1 = 24 b 113 174 155 201
− − − −
19 = 94 39 = 135 29 = 126 99 = 102
blz. 74 - 77 verder
c
91 137 234 432
blz. 78 - 81
19 = 72 89 = 48 59 = 175 99 = 333
plus
blz. 82 - 85 computer
10-02-2009 11:54:29
blok 5
62
C
1
les 16
Zes vijvers. Vergelijk de omtrek en de oppervlakte. 1 cm 1 cm
1 cm op de tekening is 1 m in het echt.
stelt 1 vierkante meter voor.
vijver er 1
vijver jver 2
vijver v er 3
vijver 4
vijver 5
vijver 6
a b c d
Wat is de omtrek van elke vijver in het echt? 14 m Hoeveel vierkante meter is de oppervlakte van elke vijver in het echt? 6, 8, 8, 6, 8, 8 Welke vijvers zijn even groot? 1 en 4; 2, 3, 5 en 6 vierkante meter Teken een vijver die net zo groot is als de grootste vijver, maar die anders van vorm is. Meer antwoorden.
C
2
Bedenk tegelpleintjes met een omtrek van 10 cm.
C
3
Tegelpleintjes. Vergelijk de omtrek. Welk pleintje heeft de grootste omtrek? 3: 10 cm 1 cm
1
2
3
1 cm werkschrift
LB5b_B5L16.indd 1
blz. 48
maatschrift
blz. 20 en 21
computer
11-02-2009 08:58:31
les 17
C
1
Bereken de omtrek en de oppervlakte. Het gele vierkantje is 1 vierkante centimeter. Gebruik je liniaal. a 10 cm en 6 hokjes b 12 cm en 8 hokjes
a
C
2
Bereken de omtrek en de oppervlakte. Gebruik je liniaal.
Wat is de omtrek van figuur 1? … 6 cm Wat is de oppervlakte van figuur 1? … 2 hokjes b Wat is de omtrek van figuur 2? … 8 cm Wat is de oppervlakte figuur 2? … 4 hokjes c Wat is de omtrek van figuur 3? 12 … cm Wat is de oppervlakte van figuur 3? … 5 hokjes d Wat is de omtrek van figuur 4? 14 cm … Wat is de oppervlakte van figuur 4? 10 … hokjes
b 3 CD
bc
1 cm 1 cm
aa
blok 5
63
18 cm en 20 hokjes
2
3
1
4
Wat kost elke figuur? kost 20 euro 1
2
3
4
aa b
Wat kost figuur 1? 18 × € 20 = € 360 b Wat kost figuur 2? 4 × € 20 = € 80 c Wat kost figuur 3? 8 × € 20 = € 160 d Wat kost figuur 4? 3 × € 20 = € 60 werkschrift
LB5b_B5L16.indd 63
blz. 48
computer
17-12-2010 08:45:22
C
1
Een schooldag. Samen bespreken. Hoe ziet jouw schooldag eruit? Wanneer begint en eindigt jullie schooldag? Wanneer zijn de pauzes? Is dat elke dag hetzelfde?
0
C
les 18
blok 5
64
2
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12
Vergelijk jullie schooltijden met die van een andere school. Samen bespreken. Zo zien de schooltijden eruit op school de Noorderster.
6
7
8
9
10
11
12
1
2
3
4
5
6
Hoe lang is de schooldag? Hoe lang is de middagpauze?
C
3
Hoe lang duurt het? a b 15 … min
30 … min
5.15 5.30
C
4
6.00
5.45 6.00
9 uur
8.30 9.00
werkschrift
d
60 … min
60 … min
7.00
Hoe lang is de winkel open? De openingstijden zijn: 9 en een half uur 30 min
LB5b_B5L16.indd 64
c 15 … min
8.30
30 … min
9.30 9.00
30 … min
10.45
11.15
45 … min
12.00
open: van half negen tot zes uur
6.00
blz. 49
maatschrift
blz. 22 en 23
computer
17-12-2010 08:53:09
les 19
C
1
65
Hoe lang duurt het? a: 1 uur 30 minuten; b: 45 minuten; c: 1 uur en 45 minuten; d: 15 minuten Gebruik een getallenlijn.
aa
C
blok 5
2
b Engelse les 3.00 − 3.45
Spreekuur Van 10.30 tot 12.00
Hoe laat is het?
a
3 CD
4 CD
a
5 CD
a
a 8 uur
b half 4
c Bibliotheek 9.30 − 11.15
bd
Op tv: 13.35 Bibaboerderij 13.50 Teletubbies
20 over 10 of c kwart voor 2 b d 10 voor half 11
Reken uit. a 545 − 315 = 230 486 − 236 = 250 321 − 216 = 105 386 − 258 = 128
b 442 − 218 = 224 336 − 119 = 217 265 − 137 = 128 581 − 262 = 319
c 962 − 329 = 633 790 − 424 = 366 678 − 128 = 550 496 − 387 = 109
bd
Reken uit. a 24 + 76 … = 100 31 + 69 … = 100 49 + 51 … = 100 7 + 93 … = 100
b 45 + 1…05 = 150 63 + …87 = 150 29 + 1…21 = 150 92 + …58 = 150
c 123 + 3…77 = 500 304 + 1…96 = 500 219 + 2…81 = 500 84 + 4…16 = 500
bd
763 − 546 = 217 578 − 369 = 209 834 − 416 = 418 726 − 532 = 194
379 + 3…71 = 750 162 + 5…88 = 750 555 + 1…95 = 750 148 + 6…02 = 750
Welke getallen kun je maken? Bijvoorbeeld: 4 en 52. 1
2
3
4
5
aa b
Welke 9 getallen onder de 20 kun je maken met de kaartjes? 1, 2, 3, 4, 5, 12, 13, 14 en 15 b Welke getallen tussen 40 en 50 kun je maken met de kaartjes? 41, 42, 43, 45 c Welke getallen tussen 150 en 200 kun je maken met de kaartjes? 152, 153 en 154 d Hoeveel getallen onder de 100 kun je maken met de kaartjes? 25
werkschrift
LB5b_B5L16.indd 4
blz. 49
computer
11-02-2009 08:58:42
blok 5
66
C
1
les 20 herhalen
Omtrek en oppervlakte. 1 2
3
4
aa
b
Welk figuur heeft de grootste oppervlakte? 4 Welk figuur heeft de kleinste oppervlakte? 2 b Zoek de 2 figuren met de grootste omtrek. 1 en 3 Zoek de 2 figuren met de kleinste omtrek. 2 en 4 c Hoeveel is de grootste figuur groter dan de kleinste? 2 hokjes d Hoe bereken je de omtrek van 4 het makkelijkst? 2 × 4 + 2 × 3 = 14
C
2
Bekijk de 4 rechthoeken goed. Meet met je liniaal. 1 2
3
4
aa
C
3
LB5b_B5L16.indd 5
b
Zoek de grootste rechthoek. 3 Zoek de kleinste rechthoek. 4 b Welke rechthoeken hebben de kleinste omtrek? 1 en 2 c Daan zegt: ‘De kleinste figuur heeft de grootste omtrek.’ Heeft hij gelijk? Ja
a
Hoe lang duurt de film? a van tot
b van
1 uur en 30 minuten.
2 uur en 15 minuten.
tot
11-02-2009 08:58:42
les 20 oefenen 4 CD
5 CD
a
a
6 CD
Reken uit. a 24 + 35 = 59 44 + 17 … = 61 38 + 51 … = 89 27 + 33 … = 60
b 41 + 49 … = 90 73 + 27 … = 100 62 + 48 … = 110 39 + 71 … = 110
c
65 + 66 … = 131 59 + 59 … = 118 115 + 28 … = 143 164 + 36 … = 200
bd
77 + 88 … = 165 86 + 95 … = 181 254 + 63 … = 317 169 + 75 … = 244
Reken uit. a Vul aan tot € 1 met centen 45 c 55 c 55 c 45 c 85 c 15 c 70 c 30 c
b Vul aan tot € 2 met centen 40 c 160 c 165 c 35 c 90 c 110 c 115 c 85 c
c Vul aan tot € 5 en gebruik € € 1,20 € 3,80 € 3,85 € 1,15 € 1,50 € 3,50 € 2,89 € 2,11
bd
Vul aan tot € 20 en gebruik € € 9,65 € 10,35 € 3,05 € 16,95 € 14,99 € 5,01 € 10,30 € 9,70
67
Hoeveel? 1 m = 100 cm; 1 l = 100 cl; 1 l = 1000 ml; 1 km = 1000 m
aa
7 CD
blok 5
a
40 cl + 60 cl = 1 l 23 cl + 77 … cl = 1 l 55 cl + 45 … cl = 1 l 5 cl + 95 … cl = 1 l
b
75 cm + 25 … cm = 1 m 34 cm + 66 … cm = 1 m 109 cm + 91 … cm = 2 m 49 … cm + 151 cm = 2 m
c 200 ml + 8…00 ml = 1 l 375 ml + 6…25 ml = 1 l 6…05 ml + 395 ml = 1 l …70 ml + 930 ml = 1 l
bd
125 m + …875 m = 1 km 455 m + 1…545 m = 2 km …38 m + 1962 m = 2 km 6…66 m + 1334 m = 2 km
Maak de getallenmuurtjes. a 76 ... 33 43 ... ... 15
18
c 7 ... 3 2 ...
even snel
LB5b_B5L16.indd 67
27
bd 8 ...
4 ...
4 2 ...
144 ...
2
blz. 74 - 77 verder
79 ...
65
25
15 ...
1
b
38 ...
41
252 ... 100 152 ... 48 52 ... ... 100 ... 29 19 33 67 ...
blz. 78 - 81
plus
blz. 82 - 85 computer
05-01-2010 12:07:16
68
blok 5
les 21
C
1
Wie ziet wat? 1 B, 2 D, 3 A en 4 C
C
2
Hoe ziet de dobbelsteen eruit? Ga ergens anders staan.
C
3
Wat ziet opa? Plaatje 1 Opa staat voor de deur van zijn huis. Hij kijkt naar de boom en het schuurtje. 1
werkschrift
LB5b_B5L21.indd 1
blz. 50
Links: 1, 2 en 3; rechts 3, 6 en 5; achter 1, 3 en 5
2
maatschrift
3
blz. 26 en 27
computer
10-02-2009 15:40:27
les 22
C
1
Waar zijn de foto’s genomen? 1
2
3
blok 5
69
4
aa
Welke foto is aan de voorkant genomen? 1 b Welke aan de achterkant? 3 c Welke aan de rechterkant? 2 d Welke aan de linkerkant? 4
b
C
2
Tel de blokjes die je ziet. Er zijn niet meer blokjes dan je op de tekening ziet.
aa b
Hoeveel blokjes tel je als je tegen de voorkant aankijkt? 11 b Hoeveel zie je aan de rechterkant? 10 c Hoeveel aan de linkerkant? 10 d Hoeveel aan de achterkant? 11 En uit hoeveel blokjes bestaat het hele bouwwerk? 20
3 CD
Klokkijken. 1
2
3
4
aa 4 CD
b
Hoe laat is het? a Hoeveel minuten duurt het nog tot 5 uur? 25 b Hoe laat was het 5 minuten geleden? Half 5 c Hoe laat is het over een half uur? 5 minuten over 5 d Hoe laat is het over 3 kwartier? 10 minuten voor half 6
a
b
Hoe laat is het op klok 1? Kwart voor 8. b Hoeveel minuten zit er tussen klok 2 en 3? 50 minuten. c Hoeveel minuten zit er tussen klok 3 en 4? 35 minuten. d Hoeveel minuten zit er tussen klok 1 en 4? 230 minuten of 3 uur en 50 minuten.
werkschrift
LB5b_B5L21.indd 2
blz. 50
computer
10-02-2009 15:40:29
