topcollectie
van appel tot dumas in het singer
Rijksmuseum
warmt zich op voor de Grand opening 34ste Jaargang nr. 6 december/januari 2012/2013 Adviesprijs: € 7,50
reis om de wereld in
80 winter highlights
portret in portret
In alle stilte bereidde het Dordrechts Museum de tentoonstelling In the Picture voor. Niemand mocht weten dat de ambitieuze thema-expositie bestemd is voor portretspecialist Rudi Ekkart, die op 1 december afscheid heeft genomen van het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. Wie wil er niet met pensioen met zo’n verrassend eerbetoon? 2013 Jim van der Meer Mohr 20 | Tableau Fine arts magazin december 2012/januaritekst:
Cornelis de Vos (1584/15851651), Portret van Anton Reyniers, Maria Le Witer en hun gezin, 1631, olieverf op doek, 170,3 x 244,7 cm, Philadelphia Museum of Art
Orde of Chaos Eigenhandig stapelt ze de ruimtes van oude gebouwen vol met sloopmateriaal afkomstig uit die panden, zodat er een architectonische installatie ontstaat waarvan uiteindelijk foto’s overblijven. Zo brengt Marjan Teeuwen zowel verwoesting als ordening aan, de polariteiten waar het menselijk bestaan om draait. In haar laatste project toont zij zich meer dan ooit een schepper van abstracte beelden.
Tekst: ETIENNE BOILEAU portretFotografie: LENNY OOSTERWIJK
Marjan Teeuwen in haar installatie Verwoest Huis Bloemhof aan de Putsebocht 58-60 in Rotterdam, 2012
Nederland
HigHlights
zoveel smaken
Grote variatie in de Nederlandse musea deze winter. Een schitterend overzicht van contemplatieve schilderijen uit Scandinavië, een eigentijdse duik in de Gouden Eeuw, feestelijke tafels vol eclectische serviezen en zilver van alle eeuwen, bijzondere voorkeuren uit het depot, indianen op de Dam en zelfs jeans, in alle soorten en maten.
tekst: Anja Frenkel
de Noordelijke ziel In Noord-Europa was het einde van de negentiende en het begin van de twintigste eeuw een cruciaal tijdperk vol artistieke, culturele en intellectuele ontwikkelingen. Steeds meer jonge kunstenaars in Scandinavië zochten naar het doorbreken van academische tradities. Ze wendden zich ter lering en inspiratie in eerste instantie tot collega’s in Frankrijk, maar hun streven was een ‘eigen kunst’ te ontwikkelen. Zoals de Zweedse kunstenaar Richard Bergh het verwoordde: ‘Alle kunst heeft de taak het eigene tot uitdrukking te brengen. Zweedse kunstenaars moeten Zweedse kunst maken’ en Ernst Josephson: ‘Laat mij een Zweedse Rembrandt worden – of laat mij sterven!’ De artistieke experimenten van de Scandinaviërs resulteerden in een beeldtaal die ook wel ‘Noordelijke Beelding’ wordt genoemd. Juist het beeldelement licht is in deze kunst een essentiële, stemmingsbepalende, factor. Maar ook de duisternis, met het expressionisme van Edvard Munch (Noorwegen) en de melancholische werken van Helene Schjerfbeck (Finland) en het symbolisme van de eveneens Finse kunstenaar Akseli Gallen-Kallela. Zij wisten met hun indringende werken de poëtische schoonheid, de kern en de ziel van het mystieke noorden te vangen. De toenemende interesse in Scandinavische kunst zorgde recent voor een stijging van het aantal tentoonstellingen in Europa en de Verenigde Staten. De expositie Nordic Art 1880-1920 – The Modern Breakthrough in het Groninger Museum is een compleet overzicht. De focus ligt op de overgangsperiode waarin stromingen als het realisme, naturalisme en de meer uiteenlopende stijlen zoals het symbolisme en het opkomende modernisme naast elkaar voorkwamen. In feite is de expositie ook een ode aan de volken en culturen van Scandinavië. De prachtige landschappen, portretten en taferelen uit het dagelijkse plattelandsleven tonen zowel overeenkomsten als verschillen tussen de Scandinavische landen. Er zijn veel aantrekkelijke werken te zien van onder anderen Wilhelm Hammershøi, Eero Järnefelt, Ernst Josephson, Anders Zorn, Bruno Liljefors, Carl Larsson en Peder Krøyer. Het is voor het eerst dat deze werken in deze samenstelling in Nederland getoond worden. Groninger Museum t/m 5 mei www.groningermuseum.nl
››
Richard Bergh (1858-1919), Na het modelzitten, 1884, olie op doek, 145 x 200 cm, coll. Malmö Art Museum, Zweden Eugène Jansson (1862-1915), De avond valt over Riddarfjärden, 1899, olie op doek, 150 x 201 cm, coll. Prins Eugens Waldemarsudde, Stockholm < Wenzel Tornøe (1844-1907), Naaistertje, Pinkstermorgen, 1882, olie op doek, 40 x 36 cm, coll. Randers Kunstmuseum, Denemarken december 2012/januari 2013 Tableau Fine arts magazine | 29
Marlene Dumas, Naomi, 1995, olieverf op doek, 130 x 110 cm > Desiree Dolron, Xteriors V, 2008, kleurenfoto (Kodak endura print), 173 x 125 cm
De collectie de Heus-Zomer Tot 1989 wist het vermogende echtpaar Victoria en Henk de Heus-Zomer hoegenaamd niets van kunst: ‘Eigenlijk zijn wij helemaal geen mensen voor kunst. In onze omgeving was niemand ermee bezig. Maar blijkbaar was er iets dat ons erin interesseerde’. Inmiddels behoren zij met hun collectie tot de grootste verzamelaars van hedendaagse kunst in ons land. tekst: Chris Reinewald
Internationale
HigHlights
in kleuren & Geuren
De komende weken is het rond de feestdagen goed toeven in veel buitenlandse musea. Geniet van de schitterende renaissanceschilderijen van Jan Rombouts in Leuven, of het spectaculaire overzicht van het werk van de extravagante Dalí in Parijs. Snuif in New York een vleug op van de eerste museale geurtentoonstelling en vier ‘s avonds oudjaar in het MoMA tijdens een unieke vertoning van The Clock van Christian Marclay.
tekst: Peter Wouters
Was getekend: Jan R. Na de succestentoonstelling rond Rogier Van Der Weyden zet het Leuvense museum M opnieuw een oude meester centraal. In de eerste helft van de zestiende eeuw maakte de Leuvense schilderkunst, die nog met een been in de laatgotische traditie van Dieric Bouts stond, kennis met een andere vormentaal. De schilder die zijn werken signeerde met het monogram ‘IANR’ speelde een voortrekkersrol in de nieuwe ontwikkelingen. Recent wetenschappelijk onderzoek zette een historische misinterpretatie van dit monogram recht en identificeerde de Leuvense schilder Jan Rombouts als de enige echte auteur van het monogram. De tentoonstelling Getekend, Jan R. Een renaissancemeester herontdekt presenteert de ontdekking van de ware identiteit van IANR en zijn oeuvre. Jan Rombouts (ca. 1480-1535) was een zelfbewuste en opmerkelijk veelzijdige kunstenaar. Naast schilderijen maakte hij ook tekeningen, glas-in-lood en gravures. Complexe composities, figuren in beweging, een levendig kleurenpalet, een minutieus oog voor detail en pseudorenaissance architectuurelementen verraden Rombouts’ neus voor de vernieuwing die via de grote Zuid-Nederlandse kunstcentra Antwerpen en Brussel ook Leuven bereikte. Hij bracht de Leuvense schilderkunst tot een hoogtepunt en loodste die de renaissance binnen. Lang werd het monogram IANR toegeschreven aan Jan van Rillaer (ca. 1520/1525-1570). Als gevolg van de nieuwe toeschrijvingen is van Van Rillaer plots geen enkel schilderij meer bekend. Wel weet men uit archiefmateriaal nog veel over zijn activiteiten als stadsmeester-schilder van Leuven. Hij maakte bijvoorbeeld praalwagens voor de jaarlijkse Ommegang-processie en deed tal van andere klussen als huisschilder van de stad. Een aantal van Jan Rombouts’ topwerken vertoeven al vijfhonderd jaar in de stad waar ze zijn ontstaan en velen bevinden zich in de M-collectie. Ze worden nu gepresenteerd in een internationale samenhang dankzij bruiklenen uit binnen- en buitenland. Rombouts’ werk wordt geconfronteerd met dat van Albrecht Bouts, Lucas Van Leyden, Albrecht Dürer en de Leuvense meesters. ››
M Museum • Leuven t/m 17 februari www.mleuven.be
Jan Rombouts, De bevrijding van Petrus, (detail), foto: Paul Laes < De heilige Margaretha van Antiochië en de draak (detail), coll. M, Leuven, foto: Dominique Provost
december 2012/januari 2013 Tableau Fine arts magazine | 71
