7
Voorwoord Productiebedrijven worden geconfronteerd met steeds korter wordende levertijden en veel meer variatie in het aantal producten. Veel klanten willen dat er op klantspecificatie geleverd wordt. Dit legt een zware last op de productontwikkeling, de werkvoorbereiding, de planning, de materiaalvoorziening en de levertijdbewaking. Veel gegevens moeten jarenlang bewaard worden in verband met garantieverplichtingen of vervolgorders. Dat betekent dat deze gegevens teruggevonden en bewerkt moeten kunnen worden. Dit is zonder een goed werkend integraal informatiesysteem niet uitvoerbaar, ook niet voor middelgrote bedrijven. Bovendien werken middelgrote bedrijven vaak als toeleverancier: ze moeten heel flexibel zijn en kunnen aansluiten op de geautomatiseerde systemen van een grote afnemer. Dit werkboek is een vervolg op erp met Navision. De kennis van bedrijfseconomie, logistiek en MS-Office wordt bekend verondersteld. Bij dit boek is nog meer de aandacht op zelfstudie gericht. De student wordt eerst aan de hand van kleine opdrachten, via klikken, door deelgebieden van de stof geleid; aan het eind van een hoofdstuk maakt hij grotere opdrachten per deelgebied. Het boek wordt afgesloten met een grote integrale opdracht, die in een groep kan worden uitgevoerd. Voor deze integrale opdracht hebben we gebruik mogen maken van gegevens van het bedrijf Biddle bv uit Kootstertille, waarvoor onze hartelijke dank. Bij Biddle komen alle bedrijfsfuncties aan bod, van productontwikkeling tot en met de aflevering naar de klant. Alle voorbeelden in het boek zijn ontleend aan Biddle bv. Een bedrijfsbeschrijving staat in hoofdstuk 5. Het materiaal is getest bij de afdeling Bedrijfskunde van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden en al in gebruik bij een aantal hogescholen. De ervaringen en op- en aanmerkingen van deze gebruikers zijn in deze eerste druk verwerkt. Voor verdere op- en aanmerkingen houden we ons aanbevolen. Wij zijn diverse mensen dankbaar voor hun medewerking aan dit boek, met name dhr. P. Stoelwinder (Manager Manufacturing, Biddle bv), medewerkers van Navision Software Nederland bv en
8
Productiebeheer met Navision
studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden – in het bijzonder M. Frölich en J. J. van der Sluis – en ing. K. J. van der Heyden (docent bij de Haarlem Business School). Voor de docenten die met deze boeken gaan werken is bij de uitgever een uitgebreide docentenhandleiding op cd-rom beschikbaar. De software is via Surfdiensten aan te schaffen. Voor cursussen voor docenten en licenties kan men zich richten tot Microsoft Business Solutions-Navision Nederland bv, Nijverheidsplein 21a, 3771 mr Barneveld. Coen Overgaag Oosterbeek April 2001
Jan Schoolderman Drachtstercompagnie
Bij de tweede druk De boeken over Navision blijken in een steeds grotere behoefte te voorzien, zodat in september 2004 een nieuwe druk beschikbaar is. Er is in de tussentijd veel veranderd. Navision is overgenomen door Microsoft en maakt nu deel uit van Microsoft Business Solutions. Daarom is de naam van het boek aangepast. Het boek is gebaseerd op de laatste versie, 370, en er is nu één product-cd-rom voor alle toepassingen. De serie is op verzoek van diverse gebruikers uitgebreid met een boek voor administratie. Dit boek is losstaand te gebruiken. Bij de meeste hbo-opleidingen wordt administratie in de propedeuse gegeven, en erp en productiebeheer komen pas in de hoofdfase aan bod, in combinatie met vakken als logistiek. Via een combinatie van één product-cd-rom met programmatuur en één cd-rom met de docentenhandleidingen en de drie databases kunnen de drie delen worden gebruikt. Wij zijn diverse mensen dankbaar voor hun medewerking aan dit boek. Met name de medewerkers van Microsoft in Barneveld en Roy Hoekstra en Rutger Wind, studenten van de Noordelijke Hogeschool Leeuwarden. Coen Overgaag Oosterbeek Maart 2004
Jan Schoolderman Drachtstercompagnie
9
Doelgroep van Navision Navision is bedoeld voor kleine tot middelgrote productiebedrijven met een omzet tussen de 20 en 500 miljoen gulden, die op zoek zijn naar het volgende: • • • • •
Een volledig geïntegreerde productie- en bedrijfstoepassing Een toepassing die eenvoudig kan worden geïmplementeerd Een flexibele toepassing Een schaalbare toepassing die kan meegroeien met de organisatie Een toepassing die innovatieve technologieën biedt Navision is zeer geschikt voor producenten die:
• Produceren op order • Assembleren op order • Produceren op voorraad Job Shop-productie
Navision is dankzij de hoge mate van flexibiliteit een geschikte oplossing voor de Job Shop. Een Job Shop kan ten minste twee belangrijke typen processen omvatten: produceren op order en assembleren op order. In zijn ‘pure vorm’ is de Job Shop een omgeving voor produceren op order. In een Job Shop is het hele proces gebaseerd op verkooporders: er gebeurt niets totdat u een order van een klant ontvangt. In een omgeving voor assembleren op order worden de belangrijkste subassemblages vooraf samengesteld en opgeslagen. De uiteindelijke assemblage vindt plaats zodra de order van de klant is ontvangen. Hierdoor wordt de totale doorlooptijd korter. Repeterende productie
Dankzij bepaalde hulpprogramma’s in Navision, zoals materiaalbehoefteplanning of Material Requirements Planning (mrp), is dit programma zeer geschikt voor repeterende productie. Bij repeterende productie produceert een bedrijf telkens opnieuw dezelfde set producten. De productiecyclus is niet strak gekoppeld aan de verkoopcyclus. Orders worden evenwel voornamelijk rechtstreeks ingevoerd als productieorders. Voltooide goederen worden als voor-
10
Productiebeheer met Navision
raad opgeslagen in afwachting van verkoop aan de klant. Er kan een groot aantal verschillende producten worden gemaakt, maar datgene wat wordt geproduceerd, maakt altijd deel uit van de standaardlijn van het bedrijf. Dit type productie wordt produceren op voorraad genoemd. Procesmatige productie
Navision is niet geschikt voor continue procesmatige productie. Procesmatige productie wordt gekenmerkt door een continue stroom producten. Een goed voorbeeld hiervan is een chemisch bedrijf. Navision kan weliswaar eenvoudig worden aangepast aan procesmatige productie, maar alleen als het proces een definitief begin en einde heeft. Doelstellingen van Navision • Vereenvoudiging van materiaal- en capaciteitsbeheer – Reductie van voorraden – Sneller beheer van materiaal- en capaciteitsplanning – Minimaal onderhoud van stamgegevens – Beter inzicht in en beheer van het gehele productieproces – Verbetering van de klantenservice – Snelle toegang tot informatie • Kortere doorlooptijd voor orders • Juiste bezetting en werkverdeling voor afdelingen • Inzichtelijker maken van managementinformatie zoals: – Onderhanden werk – Geplande en werkelijke productiviteit van afdelingen – Ruwe informatie met betrekking tot de bezetting van afdelingen – Snelle statistische gegevens over productie of verkoop • Integratie van productiegegevens in gebieden binnen de basistoepassing van Navision – Grootboek – Verkoop – Inkoop – Voorraad • Maken van een basis-mrpii-systeem met apics-terminologie en -methoden • Vermindering van het papiergebruik in de dagelijkse verwerking van de productie-informatie van het bedrijf
11
Samenvatting en aanpak
Productiebeheer met Navision is een flexibele oplossing die bestaat uit een breed bereik van geïntegreerde productie- en bedrijfstoepassingen voor het middenbedrijf. Dit product biedt met name praktische, gebruiksvriendelijke voorzieningen voor het stroomlijnen van de productie- en implementatieprocessen, maar biedt tegelijkertijd snel toegang tot de informatie die nodig is voor de kritieke beslissingen die fabrikanten moeten nemen in een snel veranderende omgeving. Ten behoeve van het hbo-onderwijs is op basis van een reëel bedrijf, namelijk Biddle, een case opgezet. De bedrijfsbeschrijving en de integrale opdracht vormen hoofdstuk 5. Voordat men begint, moet men alvast de bedrijfsbeschrijving van Biddle doorlezen, omdat ook in de hoofdstukken 1 tot en met 4 dit bedrijf als voorbeeld is genomen. Veronderstellingen
• We gaan ervan uit dat alle studenten de theorie ten aanzien van logistiek hebben doorlopen. • We gaan ervan uit dat alle studenten het boek erp met Navision met goed gevolg en recent hebben bestudeerd. • Ten behoeve van het onderwijs worden alleen een aantal basisprincipes verwerkt en zijn veel opties, bijvoorbeeld de gehele reserveringsproblematiek, achterwege gelaten. De studenten kunnen zo beter het overzicht behouden. nb Colsultants die bij Navision een vergelijkbare cursus willen doorlopen, moeten eerst een tentamen Operations Management – dat wil zeggen productie- en voorraadbeheer – met goed gevolg hebben afgelegd.
