7.1 Scheepsjournaals Thema/ onderwerp: Ontdekkaart Korte samenvatting van de leeractiviteit: De leerlingen vullen de woorden op de goede plek in in de gatentekst. De leerlingen bevragen het scheepsjournaal en maken op deze manier kennis met de scheepsjournaals. Vakgebied(en): • Geschiedenis • Aardrijkskunde • Tekenen Doelstelling(en): • De leerlingen hebben kennis gemaakt met het voorwerp door het, aan de hand van de ontdekkaart, te bevragen. • De leerlingen weten waarom er scheepsjournaal gemaakt werden. Didactische werkvormen: • Klassikaal • Individueel Benodigde tijd: Inleiding: Kern: Verwerking/ afsluiting:
15 minuten 20 minuten 5 minuten
Voorbereiding: • Kopieer de gatentekst • Voorwerp (of een afbeelding) in de klas • Tekenmateriaal Organisatie De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen een gatentekst en een ontdekkaart hebben. Inleiding: De leerkracht zorgt ervoor dat er scheepsjournaals aanwezig zijn in de klas. Kern: Alle leerlingen hebben een ontdekkaart voor zich. Verwerking/ afsluiting: De leerkracht zorgt ervoor dat alle leerlingen op hun plaats zitten.
1
Lesverloop: Inleiding: De leerkracht laat het voorwerp zien en zet de leerlingen aan het werk met de gatentekst. De gatentekst wordt klassikaal besproken. Kern: De leerlingen bevragen het voorwerp a.d.h.v. de ontdekkaart. Verwerking/ afsluiting: De leerkracht bespreekt de ontdekkaart met de leerlingen. Aanvullende ideeën: • De leerkracht kan gebruik maken van de site: http://slavernij.kennisnet.nl hierop staan scheepsjournaals die de leerlingen kunnen bekijken en gebruiken. • De leerkracht kan het fragment van Omroep Zeeland ‘Bij de tijd’ over scheepsjournaals laten zien. Onderwijsleermaterialen: Bijlage 7.1.a: Informatie scheepsjournaal Bijlage 7.1.b: Gatentekst scheepsjournaal Bijlage 7.1.c: Scheepsjournaal MCC bron: scheepsjournaal MCC-schip Johanna Maria Cortes 1758
Bijlage 7.1.d: Ontdekkaart scheepsjournaal
2
Bijlage 7.1.a: Informatie scheepsjournaal In de tijd van de VOC, WIC en MCC waren de kapiteins verplicht om en scheepsjournaal bij te houden. In deze scheepsjournaal schreven ze op waar ze op dat moment voeren, wat voor weer het was, wat er op een boort gebeurde en wie er overleden waren. Het was een groot dagboek over het leven aan boord van het schip. Er zijn nog van deze scheepsjournaals bewaard gebleven, als je deze leest proef je de sfeer aan boord en kun je heel de reis volgen. In de inleiding kun je lezen wie er mee op reis gingen, wat iedereen verdiende en welke goederen er mee gingen. Alles werd genoteerd.
3
Bijlage 7.1.b: Gatentekst scheepsjournaal
Scheepsjournaals Zoals je weet waren er in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, West Indische Compagnie en Middelburgse Commercie Compagnie nog geen ……………… of typemachines. Zelfs simpele pennen waren er niet eens. En als ze er toen waren geweest hadden heel veel mensen er ook niet veel mee gekund. Ze waren …………….. Dat betekent dat ze niet konden lezen en schrijven. Alleen de mensen die de goede banen hadden konden lezen en schrijven. Toch is er in die tijd, ook aan boord van de schepen, geschreven. Er werden ………….. gemaakt. Stukjes tekst waarin wordt verteld wat er die dag is gebeurd. Vaak was het de …………. die zulke stukjes schreef. De ene keer waren ze langer dan de andere keer. Dat lag ook aan het weer. Als het goed weer was en er was verder geen gevaar, dan was er veel tijd om te schrijven. Als het slecht weer was of er dreigde gevaar, was er weinig tijd om te schrijven. Die korte journaals waren eigenlijk hetzelfde als onze journaals nu. Er werd in verteld wat er die dag is gedaan, wat er is gebeurd, welke …………… is afgelegd. Er werd zelfs een weerbericht bijgeschreven: wat voor weer het was en hoe hard de wind was. De journaals werden geschreven voor de ………….. van de WIC en de MCC. Natuurlijk werden ze niet op dezelfde dag uitgezonden of gelezen, ze hadden een beetje vertraging…………………………. kapitein - computers – analfabeet - route – bewindhebbers – dagverslagen
4
Scheepsjournaals Zoals je weet waren er in de tijd van de Verenigde Oost-Indische Compagnie, West Indische Compagnie en Middelburgse Commercie Compagnie nog geen computers of typemachines. Zelfs simpele pennen waren er niet eens. En als ze er toen waren geweest hadden heel veel mensen er ook niet veel mee gekund. Ze waren analfabeet. Dat betekent dat ze niet konden lezen en schrijven. Alleen de mensen die de goede banen hadden konden lezen en schrijven. Toch is er in die tijd, ook aan boord van de schepen, geschreven. Er werden dagverslagen gemaakt. Stukjes tekst waarin wordt verteld wat er die dag is gebeurd. Vaak was het de kapitein die zulke stukjes schreef. De ene keer waren ze langer dan de andere keer. Dat lag ook aan het weer. Als het goed weer was en er was verder geen gevaar, dan was er veel tijd om te schrijven. Als het slecht weer was of er dreigde gevaar, was er weinig tijd om te schrijven. Die korte journaals waren eigenlijk hetzelfde als onze journaals nu. Er werd in verteld wat er die dag is gedaan, wat er is gebeurd, welke route is afgelegd. Er werd zelfs een weerbericht bijgeschreven: wat voor weer het was en hoe hard de wind was. De journaals werden geschreven voor de bewindhebbers van de WIC en de MCC. Natuurlijk werden ze niet op dezelfde dag uitgezonden of gelezen, ze hadden een beetje vertraging…………………
5
Bijlage 7.1.c: Scheepsjournaal MCC, bron: scheepsjournaal MCC-schip Johanna Maria Cortes 1758
6
Vertaling
7
Bijlage 7.1.d: Ontdekkaart scheepsjournaal Ontdekkaart scheepsjournaal Je ziet een scheepsjournaal voor je liggen. Hoe ziet het eruit: • Wat voor kleur heeft het? • Hoe ruikt het? • Hoe klinkt het? • Hoe groot is het? • Hoe dik of hoe dun is het? • Waar is het van gemaakt? • Is het voorwerp compleet? • Is het nieuw of is het oud? • Is het beschadigd of is het versleten? • Is het versierd? • Hoe is het versierd?
Hoe is het gemaakt: • Is het met de hand gemaakt of met een machine? • Uit hoeveel delen bestaat het?
Ouderdom (hoe oud?) en herkomst (waar komt het vandaan?): • Hoe oud zou het voorwerp zijn? • In welk land is het gemaakt, gevonden? • Wie is de eigenaar? • Van wie is het nu?
Waarde: • • • •
Wat was de waarde van het voorwerp vroeger? Wat is de waarde van het voorwerp nu? Wat is de waarde voor jou? Heeft het voorwerp nog steeds dezelfde functie als vroeger?
Wat vind jij? • Wat vind jij van het voorwerp? • Trekt het je aan, nu je er meer over weet? Teken het voorwerp na.
8
