531 2 ha te beoordelen. Alle appels van één boom dienen te
behandeld met RAK 3+4 en Madex Plus, duidelijk lager
onmiddellijk met een daarvoor toegelaten insecticide te
worden bekeken op de aanwezigheid van “wormstekig-
ligt dan op percelen waar de fruitmot alleen bestreden
worden ingegrepen.
heid” (het schadebeeld van fruitmot). Valappels mogen
wordt met Madex Plus. Indien de schade teruggebracht
hierbij niet worden vergeten. Het afvallen is vaak een
wordt tot minder dan 0,5% aangetaste vruchten per ha,
Conclusie
gevolg van wormstekigheid. Bij twijfel dient de vrucht te
dan kan het daarop volgende jaar met alleen het ge-
Met RAK 3+4 is het mogelijk om de schade, veroor-
worden doorgesneden. De gang van de fruitmotlarve is
bruik van RAK 3+4 worden volstaan. Er mag dan echter
zaakt door de larven van de fruitmot en bladrollers, bij
in de richting van het klokhuis. Vraatschade van andere
geen infectiebron met een grote populatie fruitmotten
appel en peer te voorkomen of sterk te beperken. De
larven (o.a. bladrollers) is veel minder diep.
op minder dan 150 meter in de buurt aanwezig zijn.
verwarringstechniek d.m.v. het sexferomoon is een zeer
Om inzicht te krijgen in de populatiegrootte ( 0,5%
APRIL 2012
INFO Minder mot met RAK 3+4® + Madex Plus®
milieuvriendelijke manier van bestrijden en geeft geen
schade) kan ook uitgegaan worden van het volgende
3. Meer dan 2% van de vruchten is aangetast
residu op de vruchten.
Wereldwijd komt fruitmot (Cydia pomonella) voor in
schema: b
(uitgaande van een volle oogst).
Madex Plus is een zeer goed werkend viruspreparaat
appel- en perenboomgaarden. Ondanks dat het zo’n
RAK 3+4
Bij een dergelijke situatie is het belangrijk om ALLE be-
dat de larven van de fruitmot dood. Ook Madex Plus
veelvoorkomend beestje is, en je zou denken dat er dus
• Prima basis voor een optimale bestrijding van fruit-
0,5% schade = gemiddeld
strijdingsmogelijkheden te gebruiken. RAK 3+4 aan de
geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de
veel ervaring met eenvoudige bestrijding mogelijk is, is
1 aangetaste vrucht op:
basis. Verder is het van groot belang dat er vóórdat de
vruchten na de oogst.
dit vaak niet eenvoudig en een zaak van lange adem.
bomen/ha
eerste eieren worden afgezet er een ovicide (eidodend
mot en bladrollers • Werkt het hele jaar door
De schade, wormstekigheid genoemd, kan van jaar
1200
1 boom
middel) wordt gespoten. Zodra er larven uit de eieren
Veiligheidstermijn
tot jaar erg verschillen. Het kan uiteen lopen van een
Madex Plus
2400
2 bomen
komen twee bespuitingen met een chemisch larvicide
Voor Madex Plus geldt dat er niet geoogst mag worden
licht-, tot een zware vruchtaantasting. De aangetaste
• Zeer effectief viruspreparaat tegen fruitmot
Fruitmotlarve links wordt gedood door Madex Plus en een bevrucht
3600
3 bomen
en hierna overgaan op een schema met Madex Plus
op de dag van spuiten.
vruchten zijn vaak de mooist gekleurde vruchten boven
• Zeer handzame verpakking
fruitmotei rechts wordt voorkomen door RAK 3+4
4800
4 bomen
(de 1e bespuiting 0,1 l/ha). Deze Madex Plus bespuitin-
in de boom. De schade is bij de oogst vaak goed te
gen wekelijks blijven herhalen met een dosering van standaard aanplant (boomhoogte 2,25 m, en een rijafstand van 3 m, anders de dosering aanpassen)), deze
Na het vaststellen van de schade kunnen er drie uit-
behandeling herhalen met een dosering van 0,05 l/ha
gangssituaties ontstaan.
0,05 l/ha tot het moment dat er geen larven meer uit de
zien. Voor die tijd is dit lastig. Elk jaar lopen fruittelers
eieren komen.
tegen het probleem aan tijdens de oogst, en dan is het te laat. Een goede bestrijdingsstrategie en een
Controle tijdens het seizoen
nauwgezette controle zijn nodig om de schade van de
Madex Plus is goed mengbaar met Kumulus® S (zwavel)
1. Minder dan 0,5% van de vruchten is aangetast
Voor de controle op de werking van de feromoonver-
fruitmot onder controle te houden. Niet alleen fruitmot,
en andere gebruikelijke insecticiden en fungiciden in de
(uitgaande van een volle oogst).
warring wordt geadviseerd 1 fruitmotval per 2 ha op te
maar ook bladrollers kunnen in de vorm van snoepvre-
fruitteelt (let wel op de pH van de spuitvloeistof (pH 6-8)).
In dit geval kan er worden volstaan met alleen RAK 3+4.
hangen en deze wekelijks te controleren op vangsten.
terij aanzienlijke schade aanrichten, en vergen dus hun
met een interval van 5 tot 7 dagen.
Het aantal vrouwtjes van de fruitmot in het perceel is zo
Worden er meer dan 7-10 motten per week gevangen is
aandacht. Met behulp van RAK 3+4 aan de basis van
Houdbaarheid
laag, dat de kans dat deze door een mannetje worden
het raadzaam met een toegelaten insecticide in te grij-
dit bestrijdingssysteem, is het mogelijk om de fruitmot
Bewaar Madex Plus bij voorkeur koel en donker. Door
gevonden (toevallige ontmoetingen) zeer klein is en er
pen. In de periode half juni - begin juli kunnen de eerste
(Cydia Pomonella) met behulp van feromonen met zeer
Madex Plus tijdens het spuitseizoen in de vriezer te
onder normale omstandigheden bij inzet van
boorgangen van de larven van de fruitmot worden
weinig actieve stof per hectare preventief te controleren.
bewaren blijft de kwaliteit optimaal. Madex Plus is nog
RAK 3+4 weinig schade mag worden verwacht. Mits
verwacht. Het begintijdstip wordt d.m.v. een regionale
De RAK 4 in deze combinatie geeft een verstorende
steeds vloeibaar bij -20°C. Madex Plus kan zo vanuit de
wordt voldaan aan de eerder besproken voorwaarden.
waarschuwing bekend gemaakt.
werking op de paring van bladrollers.
Geadviseerd wordt om vanaf dit tijdstip om de twee
RAK 4 werkt op de vlinders van de vruchtbladroller
diepvries aan de spuitvloeistof worden toegevoegd. De houdbaarheid hangt af van de bewaartemperatuur.
2. 0,5 - 2% van de vruchten is aangetast
weken tot kort voor de oogst te controleren op worm-
(Adoxophyes orana), Leverkleurige bladroller (Pande-
Kamertemperatuur:
6 maanden
(uitgaande van een volle oogst).
stekigheid. Een perceel dient gelijkmatig bemonsterd
mus heparana), Heggebaldroller (Archips rosana), Grote
0 tot 5°C:
2 jaar
Het aantal fruitmotten is zo groot dat het alleen inzetten
te worden d.m.v. vier steekproeven per ha. Iedere
appelbladroller (Archips podana), Groene knopbladrol-
-18°C:
jaren
van RAK 3+4 niet toereikend is voor een voldoende
steekproef bestaat uit 250 appels. Zodra de aantasting
ler (Hedya dimidioalba). Met Madex Plus kunnen de
bestrijding. Madex Plus is een uitstekend middel om
van de vruchten stijgt (zeker als deze > 0,5%), dient er
fruitmotlarven worden bestreden. Beide toepassingen
Madex Plus is in 0,1 l en 0,5 l verpakkingen verkrijgbaar.
de RAK 3+4 werking te ondersteunen. Madex Plus
Fruitmotbestrijdingsadvies
kan het beste worden ingezet met een 1e behandeling
Om met succes een fruitmotbestrijding te kunnen
met 0,1 l/ha zodra de eerste larven uit de eieren komen,
uitvoeren is het noodzakelijk de historie van het perceel
en hierna om de 5 tot 7 dagen herhalen met 0,05 l/ha.
te kennen. Om te weten hoe groot de fruitmotdruk
Voer een behandeling uit zo lang er larven uit de eieren
is, moet het schadeniveau van een perceel, in het
komen. Deze periode kan het beste met behulp van
voorafgaande jaar worden vastgesteld. Dit kan worden
een fruitmotsimulatiemodel worden vastgesteld. Uit
gedaan door bij de oogst minstens 1.000 appels per
vele proeven blijkt dat het schadeniveau bij percelen
5 | DIVISIE AGRO
passen uitstekend in een geïntegreerd bestrijdingssysteem, en geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de vruchten.
Kumulus® S en RAK® 3+4 zijn geregistreerde handelsmerken van BASF Madex Plus® is een geregistreerd handelsmerk van Andermatt Biocontrol AG
Wat zijn feromonen en hoe werken ze? Lees voor het gebruik eerst het etiket
Feromonen zijn signaalstoffen (chemische boodschappendragers) die het gedrag van individuen van dezelfde
BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019 - 6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl
Fruitmot
soort beïnvloeden. Zo scheiden de vrouwtjes van de
Perceelseisen
een suspensieconcentraat. Om een fruitmotlarve te
U kunt RAK 3+4 alleen toepassen op percelen die
doden zijn slechts enkele virusdeeltjes nodig. Zorg wel
minimaal 1 hectare groot zijn. Op plaatsen met een
dat het gewas constant met virusdeeltjes bedekt blijft.
afwijkende boomvorm (bijv. een boom die uitsteekt
Madex Plus wordt opgenomen via vraat. In het darm-
boven de rest van het perceel) dient het aantal ampullen
kanaal wordt door de hoge zuurgraad het eiwit dat het
te worden verdubbeld. Dit geldt ook voor de perceels-
virusdeeltje beschermt afgebroken en wordt het virus
randen. In de directe omgeving van het te behandelen
actief. Na enige tijd zal de larve ophouden met eten en
Verdeling van de door dispensers afgegeven “feromoonwolk” in een
perceel mogen geen grote populaties van de fruitmot
sterven.
aanplant
aanwezig zijn, bijv. een enkele hoogstam met vrij grote aantallen fruitmotten. Een dergelijke infectiehaard vormt
Een granulose virus bestaat uit een eiwitmantel (cap-
fruitmot een zogenaamd seksferomoon af, waarmee
een bedreiging voor het perceel waar RAK 3+4 wordt
side) met daarin een virion (infectieus virusdeeltje).
mannetjes worden gelokt. De vrouwtjes willen hiermee
toegepast.
Omdat het granulosevirus in een eiwitmantel is ingekap-
aangeven dat ze bereid zijn om te paren. Na de paring
seld, wordt het beschermd tegen negatieve invloeden
worden de eitjes bevrucht en na enige tijd komen de
van buitenaf. Madex Plus bevat door zijn formulering
larven (rupsen) uit de eieren. Deze rupsen van de fruit-
natuurlijke virusbeschermers waardoor de afbraak op
mot veroorzaken schade doordat zij diepe gangen in
het gewas minder is dan bij het referentievirus. Echter ook deze eiwitmantel is niet bestand tegen alle
de vruchten eten. De rupsen van de bladrollers kunnen oppervlakkige vraatschade aan de schil veroorzaken.
RAK 3+4 ampul
Fruitmotschade bij appel
omstandigheden. Bij een te lage of te hoge pH breekt
Snoepvreterij door bladrollers
de eiwitmantel af en komen de virionen bloot te liggen. Bij gebruik van RAK 3+4 worden in de aanplant ampul-
verband bij 500 ampullen per ha betekent dit één ampul
Bewaren van RAK 3+4 ampullen
Bijvoorbeeld: boven pH 9 wordt in de darmen van een
len met het seksferomoon van de fruitmot en bladrollers
op ± 4,5 x 4,5 meter. Hang de ampullen zo op dat ze
Verpakkingen met RAK 3+4 mogen niet worden be-
rups de eiwitmantel afgebroken en verspreid het virus
opgehangen. Uit deze ampullen verdampt zeer geleide-
niet beschenen kunnen worden door de zon. De ampul-
waard bij een temperatuur boven 20°C. Niet gebruikte
zich in de rups. Virionen zonder eiwitmantel zijn insta-
lijk gedurende het hele jaar het seksferomoon waardoor
len dienen afwisselend hoger en lager aan de takken te
ampullen kunnen in de gesloten verpakking langdurig
biel en zullen bijvoorbeeld door uv-licht snel worden
de mannetjes verward raken en niet meer in staat zijn om
worden bevestigd (tegen de stam aan).
worden bewaard bij een temperatuur van maximaal 5°C
de vrouwtjes te vinden. Gevolg hiervan is dat er vrijwel
De ampullen zijn licht- en luchtdicht verpakt in een-
(koelkast, diepvries).
geen paring plaats vindt en ook geen bevruchte eitjes
heden van 252 stuks, normaal voldoende voor 0,5 ha.
meer worden gelegd. Voor een goed bestrijdingsresultaat
Tijdens het uithangen moeten handschoenen worden
Randbehandeling
is van belang dat er voortdurend in de gehele aanplant
gedragen.
Aan de randen van de percelen bestaat het gevaar
Het invliegen van bevruchte vrouwtjes van de fruit-
te meten en de pH indien nodig aan te passen. Vervol-
dat door de wind het seksferomoon verwaait en de
mot vormt een bedreiging als binnen een afstand van
gens Madex Plus al roerend als laatste toevoegen aan
Toepassingstijdstip van RAK 3+4
concentratie te laag wordt. Dit kan als volgt worden
100 meter andere fruitopstanden aanwezig zijn met
de spuitvloeistof en de oplossing direct verspuiten. De
lijkheid dat toch paring plaatsvindt, met later kans op
De ampullen moeten 10 dagen voor het begin van de
ondervangen:
een hoge fruitmotpopulatie. Deze mogelijke invasie
eerste behandeling uitvoeren net voor de eerste larven
schade aan de vruchten.
vlucht worden uitgehangen! Het begin van de vlucht
Bij geïsoleerd liggende percelen, d.w.z. binnen
van bevruchte vrouwtjes kan worden voorkomen door
uit de eieren komen met 0,1 l/ha (uitgaande van een
wordt bepaald door ervaringen uit voorgaande jaren.
150 meter geen infectiebron, worden aan de perceels-
een strook van 30 meter langs de rand te behandelen
Uithangen en dosering van RAK 3+4
De RAK 3+4 ampullen blijven het gehele seizoen werk-
randen meer ampullen opgehangen. In de buitenste
met een insecticide. Hiermee worden de rupsen die
De RAK 3+4 ampullen dienen gelijkmatig over het te
zaam en hoeven slechts één keer aan het begin van het
rijen en aan de kopeinden van de rijen wordt een
uit de eitjes komen van de binnenvliegende vrouwtjes
behandelen perceel te worden verdeeld. In vierkants-
seizoen te worden uitgehangen.
dubbel aantal aangebracht, d.w.z. elke 2 meter een
gedood. “Infectiebronnen” kunnen zijn: houtstapels, een
ampul i.p.v. elke 4,5 meter. De ampullen worden aan de
onbehandeld perceel en stapels met lege kisten. Ook
buitenzijde van de randbomen, of in de windsingel,
bomen van walnoot, tamme kastanje, pruim en kwee-
opgehangen. Deze randbehandeling vindt ook plaats in
peer kunnen infectiebronnen zijn (dit zijn waardplanten
niet geïsoleerd liggende boomgaarden met andere
van de fruitmot).
een voldoende hoge concentratie van het seksferomoon aanwezig is. Is dit niet het geval, dan bestaat de moge-
De uithanghoogte en dosering Boomhoogte
Dosering/ha
hoog
laag
500
30 cm onder kop
± 50 cm hieronder
3-4 m
500
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
>4m
750
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
aan extreme omstandigheden blootgesteld worden,
in een windsingel
zoals een extreme hoge of lage pH (pH<6, pH>8). Het is raadzaam om eerst de pH van de spuitvloeistof
randzones of wanneer het gevaar bestaat dat de
Plaatsing van de ampullen
Tot 3 m
afgebroken. Het is daarom belangrijk dat virussen niet Feromoonverdeling als de randbehandeling kan worden uitgehangen
concentratie feromoon te laag wordt. Bijvoorbeeld
Madex Plus
naast brede rijpaden en bij een jonge aanplant naast
Madex Plus is een biologisch insecticide tegen fruit-
grotere bomen.
mot. De werkzame stof is Cydia pomonella Granulosevirus (CpGv). Madex Plus is onschadelijk voor natuurlijke vijanden en inzetbaar in de traditionele- als
Fruitmotschade op peer
een biologische teelt. Madex Plus is geformuleerd als
2 | DIVISIE AGRO
DIVISIE AGRO | 3
Een houtstapel kan een infectiebron zijn voor fruitmot
DIVISIE AGRO | 4
Perceelseisen
een suspensieconcentraat. Om een fruitmotlarve te
U kunt RAK 3+4 alleen toepassen op percelen die
doden zijn slechts enkele virusdeeltjes nodig. Zorg wel
minimaal 1 hectare groot zijn. Op plaatsen met een
dat het gewas constant met virusdeeltjes bedekt blijft.
afwijkende boomvorm (bijv. een boom die uitsteekt
Madex Plus wordt opgenomen via vraat. In het darm-
boven de rest van het perceel) dient het aantal ampullen
kanaal wordt door de hoge zuurgraad het eiwit dat het
te worden verdubbeld. Dit geldt ook voor de perceels-
virusdeeltje beschermt afgebroken en wordt het virus
randen. In de directe omgeving van het te behandelen
actief. Na enige tijd zal de larve ophouden met eten en
Verdeling van de door dispensers afgegeven “feromoonwolk” in een
perceel mogen geen grote populaties van de fruitmot
sterven.
aanplant
aanwezig zijn, bijv. een enkele hoogstam met vrij grote aantallen fruitmotten. Een dergelijke infectiehaard vormt
Een granulose virus bestaat uit een eiwitmantel (cap-
fruitmot een zogenaamd seksferomoon af, waarmee
een bedreiging voor het perceel waar RAK 3+4 wordt
side) met daarin een virion (infectieus virusdeeltje).
mannetjes worden gelokt. De vrouwtjes willen hiermee
toegepast.
Omdat het granulosevirus in een eiwitmantel is ingekap-
aangeven dat ze bereid zijn om te paren. Na de paring
seld, wordt het beschermd tegen negatieve invloeden
worden de eitjes bevrucht en na enige tijd komen de
van buitenaf. Madex Plus bevat door zijn formulering
larven (rupsen) uit de eieren. Deze rupsen van de fruit-
natuurlijke virusbeschermers waardoor de afbraak op
mot veroorzaken schade doordat zij diepe gangen in
het gewas minder is dan bij het referentievirus. Echter ook deze eiwitmantel is niet bestand tegen alle
de vruchten eten. De rupsen van de bladrollers kunnen oppervlakkige vraatschade aan de schil veroorzaken.
RAK 3+4 ampul
Fruitmotschade bij appel
omstandigheden. Bij een te lage of te hoge pH breekt
Snoepvreterij door bladrollers
de eiwitmantel af en komen de virionen bloot te liggen. Bij gebruik van RAK 3+4 worden in de aanplant ampul-
verband bij 500 ampullen per ha betekent dit één ampul
Bewaren van RAK 3+4 ampullen
Bijvoorbeeld: boven pH 9 wordt in de darmen van een
len met het seksferomoon van de fruitmot en bladrollers
op ± 4,5 x 4,5 meter. Hang de ampullen zo op dat ze
Verpakkingen met RAK 3+4 mogen niet worden be-
rups de eiwitmantel afgebroken en verspreid het virus
opgehangen. Uit deze ampullen verdampt zeer geleide-
niet beschenen kunnen worden door de zon. De ampul-
waard bij een temperatuur boven 20°C. Niet gebruikte
zich in de rups. Virionen zonder eiwitmantel zijn insta-
lijk gedurende het hele jaar het seksferomoon waardoor
len dienen afwisselend hoger en lager aan de takken te
ampullen kunnen in de gesloten verpakking langdurig
biel en zullen bijvoorbeeld door uv-licht snel worden
de mannetjes verward raken en niet meer in staat zijn om
worden bevestigd (tegen de stam aan).
worden bewaard bij een temperatuur van maximaal 5°C
de vrouwtjes te vinden. Gevolg hiervan is dat er vrijwel
De ampullen zijn licht- en luchtdicht verpakt in een-
(koelkast, diepvries).
geen paring plaats vindt en ook geen bevruchte eitjes
heden van 252 stuks, normaal voldoende voor 0,5 ha.
meer worden gelegd. Voor een goed bestrijdingsresultaat
Tijdens het uithangen moeten handschoenen worden
Randbehandeling
is van belang dat er voortdurend in de gehele aanplant
gedragen.
Aan de randen van de percelen bestaat het gevaar
Het invliegen van bevruchte vrouwtjes van de fruit-
te meten en de pH indien nodig aan te passen. Vervol-
dat door de wind het seksferomoon verwaait en de
mot vormt een bedreiging als binnen een afstand van
gens Madex Plus al roerend als laatste toevoegen aan
Toepassingstijdstip van RAK 3+4
concentratie te laag wordt. Dit kan als volgt worden
100 meter andere fruitopstanden aanwezig zijn met
de spuitvloeistof en de oplossing direct verspuiten. De
lijkheid dat toch paring plaatsvindt, met later kans op
De ampullen moeten 10 dagen voor het begin van de
ondervangen:
een hoge fruitmotpopulatie. Deze mogelijke invasie
eerste behandeling uitvoeren net voor de eerste larven
schade aan de vruchten.
vlucht worden uitgehangen! Het begin van de vlucht
Bij geïsoleerd liggende percelen, d.w.z. binnen
van bevruchte vrouwtjes kan worden voorkomen door
uit de eieren komen met 0,1 l/ha (uitgaande van een
wordt bepaald door ervaringen uit voorgaande jaren.
150 meter geen infectiebron, worden aan de perceels-
een strook van 30 meter langs de rand te behandelen
Uithangen en dosering van RAK 3+4
De RAK 3+4 ampullen blijven het gehele seizoen werk-
randen meer ampullen opgehangen. In de buitenste
met een insecticide. Hiermee worden de rupsen die
De RAK 3+4 ampullen dienen gelijkmatig over het te
zaam en hoeven slechts één keer aan het begin van het
rijen en aan de kopeinden van de rijen wordt een
uit de eitjes komen van de binnenvliegende vrouwtjes
behandelen perceel te worden verdeeld. In vierkants-
seizoen te worden uitgehangen.
dubbel aantal aangebracht, d.w.z. elke 2 meter een
gedood. “Infectiebronnen” kunnen zijn: houtstapels, een
ampul i.p.v. elke 4,5 meter. De ampullen worden aan de
onbehandeld perceel en stapels met lege kisten. Ook
buitenzijde van de randbomen, of in de windsingel,
bomen van walnoot, tamme kastanje, pruim en kwee-
opgehangen. Deze randbehandeling vindt ook plaats in
peer kunnen infectiebronnen zijn (dit zijn waardplanten
niet geïsoleerd liggende boomgaarden met andere
van de fruitmot).
een voldoende hoge concentratie van het seksferomoon aanwezig is. Is dit niet het geval, dan bestaat de moge-
De uithanghoogte en dosering Boomhoogte
Dosering/ha
hoog
laag
500
30 cm onder kop
± 50 cm hieronder
3-4 m
500
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
>4m
750
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
aan extreme omstandigheden blootgesteld worden,
in een windsingel
zoals een extreme hoge of lage pH (pH<6, pH>8). Het is raadzaam om eerst de pH van de spuitvloeistof
randzones of wanneer het gevaar bestaat dat de
Plaatsing van de ampullen
Tot 3 m
afgebroken. Het is daarom belangrijk dat virussen niet Feromoonverdeling als de randbehandeling kan worden uitgehangen
concentratie feromoon te laag wordt. Bijvoorbeeld
Madex Plus
naast brede rijpaden en bij een jonge aanplant naast
Madex Plus is een biologisch insecticide tegen fruit-
grotere bomen.
mot. De werkzame stof is Cydia pomonella Granulosevirus (CpGv). Madex Plus is onschadelijk voor natuurlijke vijanden en inzetbaar in de traditionele- als
Fruitmotschade op peer
een biologische teelt. Madex Plus is geformuleerd als
2 | DIVISIE AGRO
DIVISIE AGRO | 3
Een houtstapel kan een infectiebron zijn voor fruitmot
DIVISIE AGRO | 4
Perceelseisen
een suspensieconcentraat. Om een fruitmotlarve te
U kunt RAK 3+4 alleen toepassen op percelen die
doden zijn slechts enkele virusdeeltjes nodig. Zorg wel
minimaal 1 hectare groot zijn. Op plaatsen met een
dat het gewas constant met virusdeeltjes bedekt blijft.
afwijkende boomvorm (bijv. een boom die uitsteekt
Madex Plus wordt opgenomen via vraat. In het darm-
boven de rest van het perceel) dient het aantal ampullen
kanaal wordt door de hoge zuurgraad het eiwit dat het
te worden verdubbeld. Dit geldt ook voor de perceels-
virusdeeltje beschermt afgebroken en wordt het virus
randen. In de directe omgeving van het te behandelen
actief. Na enige tijd zal de larve ophouden met eten en
Verdeling van de door dispensers afgegeven “feromoonwolk” in een
perceel mogen geen grote populaties van de fruitmot
sterven.
aanplant
aanwezig zijn, bijv. een enkele hoogstam met vrij grote aantallen fruitmotten. Een dergelijke infectiehaard vormt
Een granulose virus bestaat uit een eiwitmantel (cap-
fruitmot een zogenaamd seksferomoon af, waarmee
een bedreiging voor het perceel waar RAK 3+4 wordt
side) met daarin een virion (infectieus virusdeeltje).
mannetjes worden gelokt. De vrouwtjes willen hiermee
toegepast.
Omdat het granulosevirus in een eiwitmantel is ingekap-
aangeven dat ze bereid zijn om te paren. Na de paring
seld, wordt het beschermd tegen negatieve invloeden
worden de eitjes bevrucht en na enige tijd komen de
van buitenaf. Madex Plus bevat door zijn formulering
larven (rupsen) uit de eieren. Deze rupsen van de fruit-
natuurlijke virusbeschermers waardoor de afbraak op
mot veroorzaken schade doordat zij diepe gangen in
het gewas minder is dan bij het referentievirus. Echter ook deze eiwitmantel is niet bestand tegen alle
de vruchten eten. De rupsen van de bladrollers kunnen oppervlakkige vraatschade aan de schil veroorzaken.
RAK 3+4 ampul
Fruitmotschade bij appel
omstandigheden. Bij een te lage of te hoge pH breekt
Snoepvreterij door bladrollers
de eiwitmantel af en komen de virionen bloot te liggen. Bij gebruik van RAK 3+4 worden in de aanplant ampul-
verband bij 500 ampullen per ha betekent dit één ampul
Bewaren van RAK 3+4 ampullen
Bijvoorbeeld: boven pH 9 wordt in de darmen van een
len met het seksferomoon van de fruitmot en bladrollers
op ± 4,5 x 4,5 meter. Hang de ampullen zo op dat ze
Verpakkingen met RAK 3+4 mogen niet worden be-
rups de eiwitmantel afgebroken en verspreid het virus
opgehangen. Uit deze ampullen verdampt zeer geleide-
niet beschenen kunnen worden door de zon. De ampul-
waard bij een temperatuur boven 20°C. Niet gebruikte
zich in de rups. Virionen zonder eiwitmantel zijn insta-
lijk gedurende het hele jaar het seksferomoon waardoor
len dienen afwisselend hoger en lager aan de takken te
ampullen kunnen in de gesloten verpakking langdurig
biel en zullen bijvoorbeeld door uv-licht snel worden
de mannetjes verward raken en niet meer in staat zijn om
worden bevestigd (tegen de stam aan).
worden bewaard bij een temperatuur van maximaal 5°C
de vrouwtjes te vinden. Gevolg hiervan is dat er vrijwel
De ampullen zijn licht- en luchtdicht verpakt in een-
(koelkast, diepvries).
geen paring plaats vindt en ook geen bevruchte eitjes
heden van 252 stuks, normaal voldoende voor 0,5 ha.
meer worden gelegd. Voor een goed bestrijdingsresultaat
Tijdens het uithangen moeten handschoenen worden
Randbehandeling
is van belang dat er voortdurend in de gehele aanplant
gedragen.
Aan de randen van de percelen bestaat het gevaar
Het invliegen van bevruchte vrouwtjes van de fruit-
te meten en de pH indien nodig aan te passen. Vervol-
dat door de wind het seksferomoon verwaait en de
mot vormt een bedreiging als binnen een afstand van
gens Madex Plus al roerend als laatste toevoegen aan
Toepassingstijdstip van RAK 3+4
concentratie te laag wordt. Dit kan als volgt worden
100 meter andere fruitopstanden aanwezig zijn met
de spuitvloeistof en de oplossing direct verspuiten. De
lijkheid dat toch paring plaatsvindt, met later kans op
De ampullen moeten 10 dagen voor het begin van de
ondervangen:
een hoge fruitmotpopulatie. Deze mogelijke invasie
eerste behandeling uitvoeren net voor de eerste larven
schade aan de vruchten.
vlucht worden uitgehangen! Het begin van de vlucht
Bij geïsoleerd liggende percelen, d.w.z. binnen
van bevruchte vrouwtjes kan worden voorkomen door
uit de eieren komen met 0,1 l/ha (uitgaande van een
wordt bepaald door ervaringen uit voorgaande jaren.
150 meter geen infectiebron, worden aan de perceels-
een strook van 30 meter langs de rand te behandelen
Uithangen en dosering van RAK 3+4
De RAK 3+4 ampullen blijven het gehele seizoen werk-
randen meer ampullen opgehangen. In de buitenste
met een insecticide. Hiermee worden de rupsen die
De RAK 3+4 ampullen dienen gelijkmatig over het te
zaam en hoeven slechts één keer aan het begin van het
rijen en aan de kopeinden van de rijen wordt een
uit de eitjes komen van de binnenvliegende vrouwtjes
behandelen perceel te worden verdeeld. In vierkants-
seizoen te worden uitgehangen.
dubbel aantal aangebracht, d.w.z. elke 2 meter een
gedood. “Infectiebronnen” kunnen zijn: houtstapels, een
ampul i.p.v. elke 4,5 meter. De ampullen worden aan de
onbehandeld perceel en stapels met lege kisten. Ook
buitenzijde van de randbomen, of in de windsingel,
bomen van walnoot, tamme kastanje, pruim en kwee-
opgehangen. Deze randbehandeling vindt ook plaats in
peer kunnen infectiebronnen zijn (dit zijn waardplanten
niet geïsoleerd liggende boomgaarden met andere
van de fruitmot).
een voldoende hoge concentratie van het seksferomoon aanwezig is. Is dit niet het geval, dan bestaat de moge-
De uithanghoogte en dosering Boomhoogte
Dosering/ha
hoog
laag
500
30 cm onder kop
± 50 cm hieronder
3-4 m
500
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
>4m
750
50 cm onder kop
50-100 cm hieronder
aan extreme omstandigheden blootgesteld worden,
in een windsingel
zoals een extreme hoge of lage pH (pH<6, pH>8). Het is raadzaam om eerst de pH van de spuitvloeistof
randzones of wanneer het gevaar bestaat dat de
Plaatsing van de ampullen
Tot 3 m
afgebroken. Het is daarom belangrijk dat virussen niet Feromoonverdeling als de randbehandeling kan worden uitgehangen
concentratie feromoon te laag wordt. Bijvoorbeeld
Madex Plus
naast brede rijpaden en bij een jonge aanplant naast
Madex Plus is een biologisch insecticide tegen fruit-
grotere bomen.
mot. De werkzame stof is Cydia pomonella Granulosevirus (CpGv). Madex Plus is onschadelijk voor natuurlijke vijanden en inzetbaar in de traditionele- als
Fruitmotschade op peer
een biologische teelt. Madex Plus is geformuleerd als
2 | DIVISIE AGRO
DIVISIE AGRO | 3
Een houtstapel kan een infectiebron zijn voor fruitmot
DIVISIE AGRO | 4
531 2 ha te beoordelen. Alle appels van één boom dienen te
behandeld met RAK 3+4 en Madex Plus, duidelijk lager
onmiddellijk met een daarvoor toegelaten insecticide te
worden bekeken op de aanwezigheid van “wormstekig-
ligt dan op percelen waar de fruitmot alleen bestreden
worden ingegrepen.
heid” (het schadebeeld van fruitmot). Valappels mogen
wordt met Madex Plus. Indien de schade teruggebracht
hierbij niet worden vergeten. Het afvallen is vaak een
wordt tot minder dan 0,5% aangetaste vruchten per ha,
Conclusie
gevolg van wormstekigheid. Bij twijfel dient de vrucht te
dan kan het daarop volgende jaar met alleen het ge-
Met RAK 3+4 is het mogelijk om de schade, veroor-
worden doorgesneden. De gang van de fruitmotlarve is
bruik van RAK 3+4 worden volstaan. Er mag dan echter
zaakt door de larven van de fruitmot en bladrollers, bij
in de richting van het klokhuis. Vraatschade van andere
geen infectiebron met een grote populatie fruitmotten
appel en peer te voorkomen of sterk te beperken. De
larven (o.a. bladrollers) is veel minder diep.
op minder dan 150 meter in de buurt aanwezig zijn.
verwarringstechniek d.m.v. het sexferomoon is een zeer
Om inzicht te krijgen in de populatiegrootte ( 0,5%
APRIL 2012
INFO Minder mot met RAK 3+4® + Madex Plus®
milieuvriendelijke manier van bestrijden en geeft geen
schade) kan ook uitgegaan worden van het volgende
3. Meer dan 2% van de vruchten is aangetast
residu op de vruchten.
Wereldwijd komt fruitmot (Cydia pomonella) voor in
schema: b
(uitgaande van een volle oogst).
Madex Plus is een zeer goed werkend viruspreparaat
appel- en perenboomgaarden. Ondanks dat het zo’n
RAK 3+4
Bij een dergelijke situatie is het belangrijk om ALLE be-
dat de larven van de fruitmot dood. Ook Madex Plus
veelvoorkomend beestje is, en je zou denken dat er dus
• Prima basis voor een optimale bestrijding van fruit-
0,5% schade = gemiddeld
strijdingsmogelijkheden te gebruiken. RAK 3+4 aan de
geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de
veel ervaring met eenvoudige bestrijding mogelijk is, is
1 aangetaste vrucht op:
basis. Verder is het van groot belang dat er vóórdat de
vruchten na de oogst.
dit vaak niet eenvoudig en een zaak van lange adem.
bomen/ha
eerste eieren worden afgezet er een ovicide (eidodend
mot en bladrollers • Werkt het hele jaar door
De schade, wormstekigheid genoemd, kan van jaar
1200
1 boom
middel) wordt gespoten. Zodra er larven uit de eieren
Veiligheidstermijn
tot jaar erg verschillen. Het kan uiteen lopen van een
Madex Plus
2400
2 bomen
komen twee bespuitingen met een chemisch larvicide
Voor Madex Plus geldt dat er niet geoogst mag worden
licht-, tot een zware vruchtaantasting. De aangetaste
• Zeer effectief viruspreparaat tegen fruitmot
Fruitmotlarve links wordt gedood door Madex Plus en een bevrucht
3600
3 bomen
en hierna overgaan op een schema met Madex Plus
op de dag van spuiten.
vruchten zijn vaak de mooist gekleurde vruchten boven
• Zeer handzame verpakking
fruitmotei rechts wordt voorkomen door RAK 3+4
4800
4 bomen
(de 1e bespuiting 0,1 l/ha). Deze Madex Plus bespuitin-
in de boom. De schade is bij de oogst vaak goed te
gen wekelijks blijven herhalen met een dosering van standaard aanplant (boomhoogte 2,25 m, en een rijafstand van 3 m, anders de dosering aanpassen)), deze
Na het vaststellen van de schade kunnen er drie uit-
behandeling herhalen met een dosering van 0,05 l/ha
gangssituaties ontstaan.
0,05 l/ha tot het moment dat er geen larven meer uit de
zien. Voor die tijd is dit lastig. Elk jaar lopen fruittelers
eieren komen.
tegen het probleem aan tijdens de oogst, en dan is het te laat. Een goede bestrijdingsstrategie en een
Controle tijdens het seizoen
nauwgezette controle zijn nodig om de schade van de
Madex Plus is goed mengbaar met Kumulus® S (zwavel)
1. Minder dan 0,5% van de vruchten is aangetast
Voor de controle op de werking van de feromoonver-
fruitmot onder controle te houden. Niet alleen fruitmot,
en andere gebruikelijke insecticiden en fungiciden in de
(uitgaande van een volle oogst).
warring wordt geadviseerd 1 fruitmotval per 2 ha op te
maar ook bladrollers kunnen in de vorm van snoepvre-
fruitteelt (let wel op de pH van de spuitvloeistof (pH 6-8)).
In dit geval kan er worden volstaan met alleen RAK 3+4.
hangen en deze wekelijks te controleren op vangsten.
terij aanzienlijke schade aanrichten, en vergen dus hun
met een interval van 5 tot 7 dagen.
Het aantal vrouwtjes van de fruitmot in het perceel is zo
Worden er meer dan 7-10 motten per week gevangen is
aandacht. Met behulp van RAK 3+4 aan de basis van
Houdbaarheid
laag, dat de kans dat deze door een mannetje worden
het raadzaam met een toegelaten insecticide in te grij-
dit bestrijdingssysteem, is het mogelijk om de fruitmot
Bewaar Madex Plus bij voorkeur koel en donker. Door
gevonden (toevallige ontmoetingen) zeer klein is en er
pen. In de periode half juni - begin juli kunnen de eerste
(Cydia Pomonella) met behulp van feromonen met zeer
Madex Plus tijdens het spuitseizoen in de vriezer te
onder normale omstandigheden bij inzet van
boorgangen van de larven van de fruitmot worden
weinig actieve stof per hectare preventief te controleren.
bewaren blijft de kwaliteit optimaal. Madex Plus is nog
RAK 3+4 weinig schade mag worden verwacht. Mits
verwacht. Het begintijdstip wordt d.m.v. een regionale
De RAK 4 in deze combinatie geeft een verstorende
steeds vloeibaar bij -20°C. Madex Plus kan zo vanuit de
wordt voldaan aan de eerder besproken voorwaarden.
waarschuwing bekend gemaakt.
werking op de paring van bladrollers.
Geadviseerd wordt om vanaf dit tijdstip om de twee
RAK 4 werkt op de vlinders van de vruchtbladroller
diepvries aan de spuitvloeistof worden toegevoegd. De houdbaarheid hangt af van de bewaartemperatuur.
2. 0,5 - 2% van de vruchten is aangetast
weken tot kort voor de oogst te controleren op worm-
(Adoxophyes orana), Leverkleurige bladroller (Pande-
Kamertemperatuur:
6 maanden
(uitgaande van een volle oogst).
stekigheid. Een perceel dient gelijkmatig bemonsterd
mus heparana), Heggebaldroller (Archips rosana), Grote
0 tot 5°C:
2 jaar
Het aantal fruitmotten is zo groot dat het alleen inzetten
te worden d.m.v. vier steekproeven per ha. Iedere
appelbladroller (Archips podana), Groene knopbladrol-
-18°C:
jaren
van RAK 3+4 niet toereikend is voor een voldoende
steekproef bestaat uit 250 appels. Zodra de aantasting
ler (Hedya dimidioalba). Met Madex Plus kunnen de
bestrijding. Madex Plus is een uitstekend middel om
van de vruchten stijgt (zeker als deze > 0,5%), dient er
fruitmotlarven worden bestreden. Beide toepassingen
Madex Plus is in 0,1 l en 0,5 l verpakkingen verkrijgbaar.
de RAK 3+4 werking te ondersteunen. Madex Plus
Fruitmotbestrijdingsadvies
kan het beste worden ingezet met een 1e behandeling
Om met succes een fruitmotbestrijding te kunnen
met 0,1 l/ha zodra de eerste larven uit de eieren komen,
uitvoeren is het noodzakelijk de historie van het perceel
en hierna om de 5 tot 7 dagen herhalen met 0,05 l/ha.
te kennen. Om te weten hoe groot de fruitmotdruk
Voer een behandeling uit zo lang er larven uit de eieren
is, moet het schadeniveau van een perceel, in het
komen. Deze periode kan het beste met behulp van
voorafgaande jaar worden vastgesteld. Dit kan worden
een fruitmotsimulatiemodel worden vastgesteld. Uit
gedaan door bij de oogst minstens 1.000 appels per
vele proeven blijkt dat het schadeniveau bij percelen
5 | DIVISIE AGRO
passen uitstekend in een geïntegreerd bestrijdingssysteem, en geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de vruchten.
Kumulus® S en RAK® 3+4 zijn geregistreerde handelsmerken van BASF Madex Plus® is een geregistreerd handelsmerk van Andermatt Biocontrol AG
Wat zijn feromonen en hoe werken ze? Lees voor het gebruik eerst het etiket
Feromonen zijn signaalstoffen (chemische boodschappendragers) die het gedrag van individuen van dezelfde
BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019 - 6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl
Fruitmot
soort beïnvloeden. Zo scheiden de vrouwtjes van de
531 2 ha te beoordelen. Alle appels van één boom dienen te
behandeld met RAK 3+4 en Madex Plus, duidelijk lager
onmiddellijk met een daarvoor toegelaten insecticide te
worden bekeken op de aanwezigheid van “wormstekig-
ligt dan op percelen waar de fruitmot alleen bestreden
worden ingegrepen.
heid” (het schadebeeld van fruitmot). Valappels mogen
wordt met Madex Plus. Indien de schade teruggebracht
hierbij niet worden vergeten. Het afvallen is vaak een
wordt tot minder dan 0,5% aangetaste vruchten per ha,
Conclusie
gevolg van wormstekigheid. Bij twijfel dient de vrucht te
dan kan het daarop volgende jaar met alleen het ge-
Met RAK 3+4 is het mogelijk om de schade, veroor-
worden doorgesneden. De gang van de fruitmotlarve is
bruik van RAK 3+4 worden volstaan. Er mag dan echter
zaakt door de larven van de fruitmot en bladrollers, bij
in de richting van het klokhuis. Vraatschade van andere
geen infectiebron met een grote populatie fruitmotten
appel en peer te voorkomen of sterk te beperken. De
larven (o.a. bladrollers) is veel minder diep.
op minder dan 150 meter in de buurt aanwezig zijn.
verwarringstechniek d.m.v. het sexferomoon is een zeer
Om inzicht te krijgen in de populatiegrootte ( 0,5%
APRIL 2012
INFO Minder mot met RAK 3+4® + Madex Plus®
milieuvriendelijke manier van bestrijden en geeft geen
schade) kan ook uitgegaan worden van het volgende
3. Meer dan 2% van de vruchten is aangetast
residu op de vruchten.
Wereldwijd komt fruitmot (Cydia pomonella) voor in
schema: b
(uitgaande van een volle oogst).
Madex Plus is een zeer goed werkend viruspreparaat
appel- en perenboomgaarden. Ondanks dat het zo’n
RAK 3+4
Bij een dergelijke situatie is het belangrijk om ALLE be-
dat de larven van de fruitmot dood. Ook Madex Plus
veelvoorkomend beestje is, en je zou denken dat er dus
• Prima basis voor een optimale bestrijding van fruit-
0,5% schade = gemiddeld
strijdingsmogelijkheden te gebruiken. RAK 3+4 aan de
geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de
veel ervaring met eenvoudige bestrijding mogelijk is, is
1 aangetaste vrucht op:
basis. Verder is het van groot belang dat er vóórdat de
vruchten na de oogst.
dit vaak niet eenvoudig en een zaak van lange adem.
bomen/ha
eerste eieren worden afgezet er een ovicide (eidodend
mot en bladrollers • Werkt het hele jaar door
De schade, wormstekigheid genoemd, kan van jaar
1200
1 boom
middel) wordt gespoten. Zodra er larven uit de eieren
Veiligheidstermijn
tot jaar erg verschillen. Het kan uiteen lopen van een
Madex Plus
2400
2 bomen
komen twee bespuitingen met een chemisch larvicide
Voor Madex Plus geldt dat er niet geoogst mag worden
licht-, tot een zware vruchtaantasting. De aangetaste
• Zeer effectief viruspreparaat tegen fruitmot
Fruitmotlarve links wordt gedood door Madex Plus en een bevrucht
3600
3 bomen
en hierna overgaan op een schema met Madex Plus
op de dag van spuiten.
vruchten zijn vaak de mooist gekleurde vruchten boven
• Zeer handzame verpakking
fruitmotei rechts wordt voorkomen door RAK 3+4
4800
4 bomen
(de 1e bespuiting 0,1 l/ha). Deze Madex Plus bespuitin-
in de boom. De schade is bij de oogst vaak goed te
gen wekelijks blijven herhalen met een dosering van standaard aanplant (boomhoogte 2,25 m, en een rijafstand van 3 m, anders de dosering aanpassen)), deze
Na het vaststellen van de schade kunnen er drie uit-
behandeling herhalen met een dosering van 0,05 l/ha
gangssituaties ontstaan.
0,05 l/ha tot het moment dat er geen larven meer uit de
zien. Voor die tijd is dit lastig. Elk jaar lopen fruittelers
eieren komen.
tegen het probleem aan tijdens de oogst, en dan is het te laat. Een goede bestrijdingsstrategie en een
Controle tijdens het seizoen
nauwgezette controle zijn nodig om de schade van de
Madex Plus is goed mengbaar met Kumulus® S (zwavel)
1. Minder dan 0,5% van de vruchten is aangetast
Voor de controle op de werking van de feromoonver-
fruitmot onder controle te houden. Niet alleen fruitmot,
en andere gebruikelijke insecticiden en fungiciden in de
(uitgaande van een volle oogst).
warring wordt geadviseerd 1 fruitmotval per 2 ha op te
maar ook bladrollers kunnen in de vorm van snoepvre-
fruitteelt (let wel op de pH van de spuitvloeistof (pH 6-8)).
In dit geval kan er worden volstaan met alleen RAK 3+4.
hangen en deze wekelijks te controleren op vangsten.
terij aanzienlijke schade aanrichten, en vergen dus hun
met een interval van 5 tot 7 dagen.
Het aantal vrouwtjes van de fruitmot in het perceel is zo
Worden er meer dan 7-10 motten per week gevangen is
aandacht. Met behulp van RAK 3+4 aan de basis van
Houdbaarheid
laag, dat de kans dat deze door een mannetje worden
het raadzaam met een toegelaten insecticide in te grij-
dit bestrijdingssysteem, is het mogelijk om de fruitmot
Bewaar Madex Plus bij voorkeur koel en donker. Door
gevonden (toevallige ontmoetingen) zeer klein is en er
pen. In de periode half juni - begin juli kunnen de eerste
(Cydia Pomonella) met behulp van feromonen met zeer
Madex Plus tijdens het spuitseizoen in de vriezer te
onder normale omstandigheden bij inzet van
boorgangen van de larven van de fruitmot worden
weinig actieve stof per hectare preventief te controleren.
bewaren blijft de kwaliteit optimaal. Madex Plus is nog
RAK 3+4 weinig schade mag worden verwacht. Mits
verwacht. Het begintijdstip wordt d.m.v. een regionale
De RAK 4 in deze combinatie geeft een verstorende
steeds vloeibaar bij -20°C. Madex Plus kan zo vanuit de
wordt voldaan aan de eerder besproken voorwaarden.
waarschuwing bekend gemaakt.
werking op de paring van bladrollers.
Geadviseerd wordt om vanaf dit tijdstip om de twee
RAK 4 werkt op de vlinders van de vruchtbladroller
diepvries aan de spuitvloeistof worden toegevoegd. De houdbaarheid hangt af van de bewaartemperatuur.
2. 0,5 - 2% van de vruchten is aangetast
weken tot kort voor de oogst te controleren op worm-
(Adoxophyes orana), Leverkleurige bladroller (Pande-
Kamertemperatuur:
6 maanden
(uitgaande van een volle oogst).
stekigheid. Een perceel dient gelijkmatig bemonsterd
mus heparana), Heggebaldroller (Archips rosana), Grote
0 tot 5°C:
2 jaar
Het aantal fruitmotten is zo groot dat het alleen inzetten
te worden d.m.v. vier steekproeven per ha. Iedere
appelbladroller (Archips podana), Groene knopbladrol-
-18°C:
jaren
van RAK 3+4 niet toereikend is voor een voldoende
steekproef bestaat uit 250 appels. Zodra de aantasting
ler (Hedya dimidioalba). Met Madex Plus kunnen de
bestrijding. Madex Plus is een uitstekend middel om
van de vruchten stijgt (zeker als deze > 0,5%), dient er
fruitmotlarven worden bestreden. Beide toepassingen
Madex Plus is in 0,1 l en 0,5 l verpakkingen verkrijgbaar.
de RAK 3+4 werking te ondersteunen. Madex Plus
Fruitmotbestrijdingsadvies
kan het beste worden ingezet met een 1e behandeling
Om met succes een fruitmotbestrijding te kunnen
met 0,1 l/ha zodra de eerste larven uit de eieren komen,
uitvoeren is het noodzakelijk de historie van het perceel
en hierna om de 5 tot 7 dagen herhalen met 0,05 l/ha.
te kennen. Om te weten hoe groot de fruitmotdruk
Voer een behandeling uit zo lang er larven uit de eieren
is, moet het schadeniveau van een perceel, in het
komen. Deze periode kan het beste met behulp van
voorafgaande jaar worden vastgesteld. Dit kan worden
een fruitmotsimulatiemodel worden vastgesteld. Uit
gedaan door bij de oogst minstens 1.000 appels per
vele proeven blijkt dat het schadeniveau bij percelen
5 | DIVISIE AGRO
passen uitstekend in een geïntegreerd bestrijdingssysteem, en geeft geen aantoonbare residuen van actieve stof op de vruchten.
Kumulus® S en RAK® 3+4 zijn geregistreerde handelsmerken van BASF Madex Plus® is een geregistreerd handelsmerk van Andermatt Biocontrol AG
Wat zijn feromonen en hoe werken ze? Lees voor het gebruik eerst het etiket
Feromonen zijn signaalstoffen (chemische boodschappendragers) die het gedrag van individuen van dezelfde
BASF Nederland B.V. - Divisie Agro - Postbus 1019 - 6801 MC ARNHEM - Telefoon (026) 3717271 - www.agro.basf.nl
Fruitmot
soort beïnvloeden. Zo scheiden de vrouwtjes van de
