10054 Werktuigbouwkunde 50242 Maatschappelijk-cultureel niveau 4 1895 is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken van het menselijk samenleven, waarmee hij in verschillende rollen (partner, deelnemer aan sociale verbanden in vrije tijd en werksituatie) in aanraking komt. 1896 kan uitleggen dat opvattingen en gedrag (van hemzelf en anderen) voor een belangrijk deel verband houden met maatschappelijke en culturele posities 1897 is in staat zijn visie weer te geven over de omgang met anderen binnen een (partner) relatie. 1898 is in staat tijdens zijn werk en in zijn vrije tijd op basis van respect om te gaan met mensen van een andere maatschappelijke en culturele achtergrond 1899 kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en -uitgangspunten van de parlementaire democratie 1900 kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en -uitgangspunten van de rechtsstaat 1901 is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken die samenhangen met sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen in de samenleving, waarmee hij als burger en/of beroepsbeoefenaar in aanraking komt 1902 kan uitleggen in hoeverre de eigen opvattingen over sociale en politie ke vraagstukken en die van anderen verband houden met achterliggende levensbeschouwelijke en/of politiekideologische oriëntaties 1903 kan uitleggen op welke wijze het proces van individualisering zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk 1904 kan uitleggen op welke wijze de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving zich manifesteert in de samenle ving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk 1905 kan uitleggen op welke wijze de vergrijzing van de Nederlandse samenleving zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk 1906 kan ten aanzien van actuele sociale en politieke vraagstukken uitleggen op welke wijze beleidsen besluitvormingsprocessen verlopen en welke mogelijkheden (hijzelf als) betrokkene deze processen kunnen beïnvloeden 1907 kan uitleggen en herkennen op welke wijze de internationalisering van de samenle ving zich manifesteert in hun eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 1908 is in staat zijn waarden, normen en opvattingen weer te geven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving 1909 is in staat (zelfstandig) stappen te ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk 1910 is in staat te verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden die voortvloeien uit een arbeidscontract in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen 1911 kan in een gegeven werksituatie aspecten herkennen die samenhangen met veiligheid, gezondheid en welzijn (arbeidsomstandigheden). Hij is in staat op te komen voor zijn belangen 1912 kan verwoorden welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen hun arbeidsorganisatie. Hij kan opkomen voor zijn belangen 1913 is in staat ethische vragen en dilemma's te herkennen die zich kunnen voordoen bij de beroepsuitoefening. Hij kan verwoorden hoe en waarom hij in een gegeven situatie ethisch zou handelen 1914 kan uitleggen wat de gevolgen (kunnen) zijn van de voortg. technologisering van de samenleving voor het arb.bestel in het alg. en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. Hij kan zijn eigen positie ten opzichte van deze veranderingen weergeven 1915 kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voor groepen in de samenle ving en de eigen (toekomstige) beroepsgroep in het bijzonder 1916 kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van de sociale zekerheid voor groepen in de samenleving en de eigen beroepsgroep in het bijzonder 1917 kan actuele sociale en politieke vraagstukken in verband brengen met kenmerken van de sociaal-economische structuur van de Nederlandse samenleving
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 1 van 33
50243 Extra-functioneel niveau 4 1664 kan in een bedrijf functioneren. 1665 kan zelfstandig en nauwgezet werken. 1666 kan initiatief nemen. 1667 kan samenwerken met collega's. 1668 kan beschrijven welke verschijnselen er optreden bij veranderde omstandigheden volgens het beginsel van Watt en hier berekeningen aan uitvoeren. 1669 kan voor geïdealiseerde processen de gaswetten toepassen in berekeningen van verrichte arbeid en rendement. 1670 kan berekeningen uitvoeren aan verandering van lengte-, volume en/of dichtheid ten gevolge temperatuur- of drukverandering. 1671 kan aggregatietoestanden en fase-overgangen beschrijven en eenvoudige energieberekeningen aangaande de faseverandering uitvoeren. 1672 kan de werking verklaren van apparaten voor warmtehuishouding zoals warmtepomp en koelkast. 1673 kan de werking van optische instrumenten verklaren aan de hand van optische verschijnselen. 1674 kan trillingen en lopende golven en interferentie beschrijven aan de hand van frequentie, trillingstijd, voortplantingssnelheid, golflengte en amplitude. 1675 kan aangeven hoe signaaloverdracht door maatregelen bij bron, medium of ontvanger gewijzigd kan worden. 1676 kan de grootheden geluidsintensiteit en geluidsniveau onderscheiden en hieraan berekeningen uitvoeren. 1677 kan de volgende begrippen zuivere en onzuivere stoffen, elementen, verbindingen, atomen en moleculen, atoomopbouw, periodiek systeem, chemische reactie en hun onderlinge samenhang hanteren. 1678 kan industriële toepassingen, meetinstrumenten, gezondheidsrisico's en veiligheidsmaatregelen omschrijven voor de drie soorten ioniserende straling. 1679 kan een computer bedienen. 1680 kan werken met toepassingssoftware. 1681 kan toepassingen van automatisering in produktieprocessen omschrijven. 1682 kan toepassingen van automatisering in ondersteunende bedrijfsprocessen omschrijven. 1814 kan verantwoordelijkheid dragen voor eigen handelingen en uitvoering van taken door collega's. 1815 kan hiërarchisch leidinggeven. 1816 kan medewerkers motiveren en stimuleren. 1817 kan probleemoplossend handelen. 1818 kan planmatig werken. 1819 kan het management adviseren over de organisatie van het werk. 1820 kan veranderingsprocessen begeleiden. 1821 kan twee- en groepsgesprekken voeren zoals klantengesprekken en vergaderingen. 1822 kan teksten en gesprekken kort mondeling samenvatten. 1823 kan spreek- en luisterstrategieën toepassen. 1824 kan teksten lezen en begrijpen zoals vakliteratuur, handboeken, handleidingen en bestekken. 1825 kan verschillende leesstrategieën toepassen. 1826 kan teksten lezen en kort schriftelijk samenvatten. 1827 kan verslagen, rapporten en notulen schrijven. 1828 kan bedrijfsformulieren invullen Engels en Duits, luister- en spreekvaardigheden. 1829 kan mondelinge informatie in de Engelse en Duitse taal begrijpen. 1830 kan in de Engelse en Duitse taal telefonische contacten onderhouden. 1831 kan werkinstructies in de Engelse en Duitse taal interpreteren. 1832 kan werkoverleg in het Engelse en Duitse taal voeren. 1833 kan twee-en groepsgesprekken in de Engels en Duitse taal voeren zoals gesprekken met klanten en vergaderingen. 1834 kan mondeling samenvatten in de Engelse en Duitse taal. 1835 kan teksten in de Engelse of Duitse taal lezen en begrijpen zoals vakliteratuur, handboeken, handleidingen en bestekken. 1836 kan verschillende leesstrategieën toepassen. 1837 kan kennis van en inzicht in de toepassings- en bewerkingsmogelijkheden van materialen, zowel metalen als niet-metalen (zoals kunststoffen) toepassen. 1838 kan kennis van en inzicht in soorten, eigenschappen en toepassingen van koel- en smeermiddelen toepassen. 1839 kan kennis van en inzicht in soorten, eigenschappen en toepassingen van isolatie- en afdichtingsmateriaal toepassen. 1840 kan het ontstaan en de bestrijding van corrosie omschrijven en preventie ervan toepassen. 1841 kan met behulp van juist gekozen meetapparatuur beoordelen of een produkt aan de gestelde kwaliteitseisen voldoet. 1842 kan het doel van onderzoek van materiaalstructuren beschrijven en de onderzoeken uitvoeren. 1843 kan het doel, de uitvoering en het resultaat van warmtebehandelingen beschrijven en warmtebehandelingen toepassen. 1844 kan de samenstelling, eigenschappen en toepassingen van staal, kunststoffen en non-ferro legeringen omschrijven. 1845 kan de samenstelling, eigenschappen en toepassingen van gietstaal en gietijzer omschrijven. 1846 kan veiligheid, gezondheid en welzijn in de totale bedrijfsvoering bevorderen. 1847 kan veiligheids-, gezondheids- en welzijnsrisico's voor werknemers binnen het bedrijf voorkomen. 1848 kan veiligheids-, gezondheids- en welzijnsrisico's voor werknemers op de eigen afdeling beperken, mede oplossen en evalueren. 1849 kan veilig werken. 1850 kan milieu-aspecten met betrekking tot ontwerpen, bewerkingen, onderhoud en installatie omschrijven. 1851 kan milieu-eisen die gesteld worden aan een bedrijf in de metaalbranche toepassen. 1852 kan een bijdrage leveren aan de opbouw van een systeem voor milieuzorg/milieubeleid. 1853 kan milieubewuste houdingen bevorderen. 1854 kan een bijdrage leveren aan de opbouw van een kwaliteitsorganisatie. 8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 2 van 33
1855 kan kwaliteitsproblemen oplossen. 1856 kan kwaliteitssystemen opzetten. 1857 kan functioneren in een kwaliteitsteam. 1858 kan kwaliteitsaspecten doorvoeren. 1859 kan regels en normen voor kwaliteitsborging en -certificering toepassen. 1860 kan ergonomische principes omschrijven. 1861 kan ergonomisch verantwoorde werkomstandigheden bevorderen. 1862 kan wiskundige kennis en vaardigheden inzetten binnen de beroepsgerichte vakken en de techniek. 1863 kan hulpmiddelen, zoals de tabellen, grafieken, (grafische) zakrekenmachine en de computer, adequaat gebruiken. 1864 kan grootheden van de ene eenheid in de andere omrekenen. 1865 kan de wetenschappelijke notatie van getallen en logaritmische schalen interpreteren en gebruiken. 1866 kan schattingen maken over de uitkomst van een berekening en uitkomsten op basis van significantie afronden. 1867 kan de wiskundige verbanden herkennen en gebruiken en de bijbehorende grafieken tekenen en interpreteren. 1868 kan grafieken bij een gegeven situatie analyseren en interpreteren, gebruik makend van karakteristieken. 1869 kan beschrijven wat de invloed is van veranderingen in situatie of formule op een grafiek. 1870 kan verschillende grafieken in een bundel aflezen en vergelijken. 1871 kan werken met expressies, formules, functies en variabelen in wiskundige vergelijkingen. 1872 kan twee functies onderling vergelijken op functiewaarde. 1873 kan logaritme en machtsverheffen toepassen in vergelijkingen en eenvoudige rekenkundige bewerkingen. 1874 kan stelsels lineaire vergelijkingen van maximaal 2 bij 2 oplossen. 1875 kan gebroken vergelijkingen die terug te brengen zijn tot eerstegraads vergelijkingen oplossen. 1876 kan vectoren samenstellen en ontbinden. 1877 kan sinus- en cosinusfuncties en -grafieken herkennen en gebruiken als beschrijvingen van periodieke verschijnselen. 1878 kan herkennen formules toepassen zoals sinusregel, dubbele hoek formule, som en verschilformule. 1879 kan lengte van zijden, grootte van hoeken, omtrek, oppervlakte en zwaartepunt berekenen van elementaire en samengestelde vlakdelen. 1880 kan snijpunten van lijnen en vlakken en snijlijnen van vlakken aangeven in een projectiefiguur, gebruik makend van de incidentierelaties. 1881 kan aanzichten, tekeningen op schaal, uitslagen, doorsneden en serie parallelle doorsneden lichamen in een projectiefiguur construeren, tekenen en/of interpreteren. 1882 kan in een projectiefiguur kortste verbindingslijn, standhoeken, afstanden tussen lijnen en punten en vlakken construeren en berekenen 1883 kan oppervlakten en inhoud berekenen van elementaire en samengestelde ruimtelijke objecten en immateriële ruimtelijke vormen. 1884 kan voorstellingswijzen, axioma's en wetten van de propositie-logica hanteren bij het opstellen en vereenvoudigen waarheidstabellen voor samengestelde bewerkingen en eenvoudige schakelingen. 1885 kan verbanden leggen tussen natuur- en scheikundige begrippen, regels en wetten en hierbij de juiste natuurwetenschappelijke vaktaa hanteren. 1886 kan berekeningen uitvoeren met bekende grootheden en relaties en daarbij de juiste symbolen, eenheden, tabellen en grafieken gebruiken. 1887 kan op systematische wijze natuur- en scheikundige experimenten voorbereiden en uitvoeren. 1888 kan verschillende soorten krachten onderscheiden en hiervan de uitwerking en toepassing beschrijven. 1889 kan verbanden tussen krachten, massa, versnelling, verplaatsingen, elasticiteit, arbeid, snelheid, vermogen, druk en/of momenten toepassen in berekeningen. 1890 kan soorten energie zoals kinetische, potentiële energie en warmte, de onderlinge verbanden alsmede vormen van energieoverdracht omschrijven. 1891 kan de begrippen vloeistofdruk en viscositeit verklaren en toepassen. 1892 kan de continuïteitsvergelijking en de wet van Bernoulli verklaren en toepassen in berekeningen. 1893 kan werken met de absolute temperatuurschaal, absolute druk, gangbare eenheden voor druk en over- en onderdruk. 1894 kan berekeningen uitvoeren aan warmtetransport, opwarmen en afkoelen van stoffen en voorwerpen, en aan relatieve vochtigheid.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 3 van 33
50246 Tekenen en construeren 2462 kan werktuigbouwkundige berekeningen in zijn geheel uitvoeren om een detailconstructie te ontwerpen 2463 kan behulp van een toepassingsprogramma werktuigbouwkundige berekeningen maken 2464 kan bij het maken van werktuigbouwkundige berekeningen voor detailconstructies, het verband leggen met de gehele constructie 2465 kan aan de hand van een ruwe schets een detailconstructie voor piping, apparatenbouw, machinebouw en staalbouw ontwerpen 2466 kan op basis van gemaakte werktuigbouwkundige berekeningen een detailconstructie voor piping, apparatenbouw, machinebouw en staalbouw ontwerpen 2467 heeft kennis en inzicht van gereedschappen en kan op basis daarvan een detailconstructie voor piping, apparatenbouw, machinebouw en staalbouw ontwerpen 2468 kan bij het ontwerpen van detailconstructies verband leggen met de gehele constructie 2469 kan een constructie-ontwerp volledig uitwerken met detail- en samenstellingstekeningen, voorzien van stuklijst, maat-, vorm- en plaatstoleranties 2470 kan met behulp van een CAD-programma en CAD-apparatuur een constructie-ontwerp volledig uitwerken met detail- en samenstellingstekeningen, voorzien van stuklijst, maat-, vorm- en plaatstoleranties 2471 kan bij het ontwerpen en uitwerken van ontwerpen een systeem voor kwaliteitszorg inbouwen 2472 kan bij het ontwerpen en uitwerken van ontwerpen veiligheidsnormen toepassen 2473 kan bij het ontwerpen en uitwerken hydraulische, pneumatische en elektrotechnische onderdelen met behulp van symbolen inpassen 2474 kan vermogens- en rendementsberekeningen met betrekking tot centrifugaalpompen en compressoren maken 2475 kan aan de hand van berekeningen pompkarakteristieken maken 2476 kan op basis van de gewenste toepassingscriteria een pompkeuze maken 2477 heeft kennis van en inzicht in gas- en vloeistofstromingen in leidingen 2478 kan berekeningen uitvoeren ten behoeve van vloeistofstromingen in een pijpleidingsysteem 2479 kan met behulp van tabellen en grafieken leidingweerstanden bepalen 2480 kan leidingappendages met betrekking tot gas- en vloeistoffen bepalen 2481 kan pijpleidingsystemen voor vloeistoffen en assen ontwerpen 2482 kan berekeningen uitvoeren aangaande verbrandingsprocessen van vaste, vloeibare en gasvormige brandstoffen 2483 kan berekeningen uitvoeren ten behoeve van stoomproductie, stoominstallaties en stoomverwerking 2484 kan op basis van inzicht in de bewerkingsmogelijkheden van diverse materialen, zowel metalen als kunststoffen een materiaalkeuze maken 2485 kan het inzicht in soorten, eigenschappen en toepassingen van isolatie- en afdichtingsmaterialen toepassen 2486 heeft kennis van en inzicht in corrosiebestrijding
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 4 van 33
50247 Mechaniseren en installeren 2431 kan kennis van en inzicht in de werking van hydrauliek en pneumatiek en hydraulische en pneumatische componenten toepassen bij onderhouds-, storings- en samenbouwwerkzaamheden 2432 kan hydraulische, pneumatische en elektrotechnische schema's lezen en interpreteren 2433 heeft inzicht in de samenhang tussen hydrauliek/pneumatiek en elektrotechniek binnen de besturingstechniek 2434 heeft inzicht in de principes en toepassingsgebieden van de besturingstechniek en meet- en regeltechniek 2435 heeft inzicht in besturingstechnische schema's en kan deze lezen en interpreteren 2436 heeft inzicht in de werking van een PLC en kan in- en uitgangen van een PLC aansluiten en controleren 2437 heeft inzicht in de programmering van een PLC 2438 heeft kennis van en inzicht in de werking van elektrotechnische, pneumatische en hydraulische schakelingen en kan deze toepassen 2439 kan kennis van en inzicht in de werking van pompen en compressoren en hun toebehoren toepassen bij onderhouds, storing en samenbouwwerkzaamheden 2440 kan op basis van de gewenste toepassingscriteria een pompkeuze maken 2441 heeft kennis van en inzicht in gas- en vloeistofstromingen in leidingen 2442 kan met behulp van tabellen en grafieken leidingweerstanden bepalen 2443 kan metingen verrichten aan vloeistofstromingen in pijpleidingsystemen 2444 kan leidingappendages met betrekking tot gas- en vloeistoffen bepalen 2445 kan kennis van en inzicht in soorten, eigenschappen en toepassingen van koel- en smeermiddelen en isolatie- en afdichtingsmaterialen toepassen 2446 kan de kennis van corrosiebestrijding toepassen 2447 kan bij een storing in een machine, op basis van inzicht in de afz. componenten en de integratie daartussen, tekeningen,en samenspraak met de gebruikers, op logisch deductieve wijze lokaliseren in welk deel van de machine de storing zich voordoet 2448 kan bij een storing in een machine lokaliseren of dit een storing in het pneumatische, hydraulische, elektrotechnische, besturingstechnische of mechanisch gedeelte betreft 2449 kan met behulp van een schema op logische deductieve wijze een storing in hydraulische, en pneumatische componenten en systemen lokaliseren 2450 kan storingen in het mechanisch, hydraulische en pneumatisch gedeelte van machines en apparatuur verhelpen door middel van reparatie en vervanging van onderdelen 2451 kan op een logische deductieve wijze storingen in een schakelschema lokaliseren, analyseren en verhelpen 2452 kan in samenspraak met de gebruiker en met collega's van andere disciplines overleg plegen teneinde een storing in machines en apparaten te lokaliseren 2453 heeft inzicht in de wijze waarop een onderhoudsschema wordt opgesteld en kan dit onderhoudsschema op een juiste wijze gebruiken 2454 kan ten behoeve van het gebruiksklaar maken van machines en apparaten afstelwerkzaamheden verrichten aan zowel de gehele constructie als de afzonderlijke onderdelen 2455 kan ten behoeve van het gebruiksklaar maken van een machine hydraulische en pneumatische componenten en systemen afregelen 2456 kan met inachtneming van arbeidsomstandigheden, veiligheidsvoorschriften, kwaliteitseisen, milieu-eisen en productienormen initiatieven nemen tot aanpassingen in machines en apparaten 2457 kan bij het uitvoeren van reparatie, onderhoud en revisiewerkzaamheden kwaliteits-, milieunormen, arbeidsomstandigheden en veiligheidsnormen inachtnemen en toepassen 2458 kan op basis van een tekening mechanische, hydraulische en pneumatische installaties monteren 2459 kan op basis van inzicht in de toepassingsmogelijkheden van meetapparatuur en met inachtneming van het doel van de meting een keuze maken uit de voorhanden zijnde meetapparatuur 2460 kan afstelwerkzaamheden aan machines en machine-onderdelen verrichten met behulp van juist gekozen meetapparatuur 2461 kan de consequenties van kwaliteitsnormen en certificeringen inachtnemen en toepassen bij samenbouw-, onderhouds-, reparatie- en afstelwerkzaamheden
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 5 van 33
50249 Bedrijfsvoering 2386 kan zowel de algemene als de concrete doelstellingen van een onderneming noemen en toelichten 2387 kan de belangrijkste onderlinge beïnvloedingsaspecten noemen van een onderneming en de maatschappij 2388 kan de in de (metaal)bedrijven meest voorkomende bedrijfsfuncties naar soort en inhoud omschrijven 2389 kan de onderlinge samenhang van de bedrijfsfuncties verklaren en de organisatiestructuur met behulp van een organogram aangeven 2390 kan de noodzaak tot voortdurende productiviteitsverhoging verklaren en methodieken aangeven om deze te bevorderen 2391 kan methoden en middelen noemen om een onderneming en de daarin plaatsvindende operationele processen te besturen 2392 kan het belang van kennis van kosten- en kostprijscalculatie verklaren 2393 kan de in de integrale kostprijsberekeningsmethodiek gebruikelijke begrippen verklaren en toepassen 2394 kan de toepassing noemen van de kostenberekeningsmethodieken ´direct costing´ en ´differentiële kostencalculatie´ 2395 kan kostprijscalculaties uitvoeren van zaken met een beperkte complexiteit 2396 kan op basis van nacalculatiegegevens en kostenontwikkelingen, de doelmatigheid van de bedrijfsvoering beoordelen 2397 kan besparingsberekeningen uitvoeren voor beslissingen op het gebied van werkmethodeverbeteringen en het doen van investeringen 2398 kan een omschrijving geven van het begrip personeelsbeleid en de noodzaak van personeelsbeleid verklaren 2399 kan de operationele activiteiten binnen de personeelsfunctie noemen en toelichten 2400 kan de noodzaak en mogelijke structuren van een goede communicatie toelichten 2401 kan de belangrijkste aspecten bij het leidinggeven omschrijven 2402 kan de voor een onderneming relevante wetgeving op het gebied van arbeid en sociale verzekeringen aangeven 2403 kan marketinginstrumenten die een onderneming nodig heeft om een optimale verkoop te realiseren noemen en verklaren 2404 kan kennis van en inzicht in marktsegmentatie toepassen voor het richten van de onderneming op het juiste marktgebied en de (specifieke) afnemers 2405 kan producten, gekoppeld aan een gekozen prijsstelling, op de juiste wijze presenteren 2406 kan persoonlijke verkooptechnieken toepassen 2407 kan de bewerkingsvormen voor veel voorkomende productiemiddelen zoals machines en installaties aangeven 2408 kan capaciteitstsinformatie en -gegevens verwerken 2409 kan overwegingen en aandachtspunten noemen bij uitbesteding van werkzaamheden 2410 kan op systematische wijze werkmethoden opstellen 2411 kan technieken toepassen om werkmethoden te verbeteren 2412 kan technieken voor voorraadbeheersing toepassen 2413 kan de gewenste materiaal- en gereedschapsvoorzieningen treffen 2414 kan de goederenstroom beschrijven en hierover adviseren
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 6 van 33
50250 Tekenen/construeren MOW 2273 kan berekeningen uitvoeren aan enkelvoudige bewegingen 2274 kan krachten en versnellingen berekenen 2275 kan op basis van kracht en arm het moment berekenen 2276 kan arbeid en vermogen berekenen bij krachten en bewegingen 2277 kan de schuifspanning berekenen bij enkelvoudige statische belasting 2278 kan de normaalspanning berekenen bij een enkelvoudige statische belasting 2279 kan de trek- en drukspanningen berekenen bij een enkelvoudige statische belasting 2280 kan de optredende afschuifspanningen berekenen bij een enkelvoudige statische belasting 2281 kan eenvoudige berekeningen uitvoeren ten aanzien van elastische vervorming 2282 kan op basis van berekeningen beoordelen of een onderdeel sterk en stijf genoeg is voor een gegeven enkelvoudige belasting 2283 kan enkelvoudige belastingsgevallen binnen werktuigbouwkundige constructies herkennen en berekenen 2284 kan toepassingsprogramma's voor werktuigbouwkundige constructies gebruiken 2285 kan eenvoudige detailtekeningen maken 2286 kan relevante normen voor werktuigbouwkundige tekeningen toepassen 2287 kan aangereikte specifieke normen voor (onderdelen van) constructies en apparaten toepassen 2288 kan aangereikte vorm- en plaatstoleranties plaatsen 2289 kan aangereikte lasaanduidingen plaatsen 2290 kan tabellenboeken gebruiken 2291 kan handelsafmetingen van veel voorkomende materialen gebruiken 2292 kan eenvoudige samenstellingstekeningen maken 2293 kan eenvoudige onderdelen van constructies en apparaten opmeten en schetsen 2294 kan dimetrische en isometrische maatschetsen maken van eenvoudige producten 2295 kan uitslagen maken van eenvoudige vormen en van overgangen rond op vierkant of rechthoekig en verbindingen rond op rond en rechthoekig op rond 2296 kan doorsneden en aanzichten maken 2297 kan de Europese (1e kwadrant) en Amerikaanse (3e kwadrant) projectiemethode herkennen 2298 kan eenvoudige administratieve werkzaamheden uitvoeren voor het beheer van tekeningen 2299 kan veel voorkomende werktuigbouwkundige constructies of onderdelen daarvan onderscheiden en benoemen 2300 kan toepassingen van veel voorkomende werktuigen beschrijven 2301 kan elementaire eigenschappen van materialen onderscheiden 2302 kan de meest voorkomende montage-, verbindings,- en bewerkingstechnieken in de constructie- en apparatenbouw beschrijven 2303 kan het krachtenspel van eenvoudige constructies omschrijven 2304 kan voorkomende belastingen binnen eenvoudige werktuigbouwkundige constructies herkennen 2305 kan eenvoudige detailtekeningen maken 2306 kan relevante normen voor werktuigbouwkundige tekeningen toepassen 2307 kan aangereikte specifieke normen voor (onderdelen in de) machinebouw toepassen 2308 kan aangereikte vorm- en plaatstoleranties plaatsen 2309 kan tabellenboeken gebruiken 2310 kan handelsafmetingen van veel voorkomende materialen gebruiken 2311 kan eenvoudige samenstellingstekeningen maken 2312 kan aangereikte passingen plaatsen 2313 kan eenvoudige machine-onderdelen opmeten en schetsen 2314 kan dimetrische en isometrische maatschetsen maken van eenvoudige producten 2315 kan doorsneden en aanzichten tekenen 2316 kan de Europese (1e kwadrant) en Amerikaanse (3e kwadrant) projectiemethode herkennen 2317 kan eenvoudige administratieve werkzaamheden uitvoeren voor het beheer van tekeningen 2318 kan veel voorkomende werktuigen onderscheiden en benoemen 2319 kan toepassingen van veel voorkomende werktuigen beschrijven 2320 kan elementaire eigenschappen van materialen onderscheiden 2321 kan de meest voorkomende montage-, verbindings- en bewerkingstechnieken in de machinebouw beschrijven 2322 kan het krachtenspel van eenvoudige constructies omschrijven 2323 kan voorkomende belastingen binnen eenvoudige werktuigbouwkundige constructies herkennen 2324 kan een programma starten en afsluiten 2325 kan tekeningen en werkbladen oproepen en bewaren 2326 kan standaardinstellingen zoals schaal, papierformaat en lijnsoorten aanpassen 2327 kan werken met relatieve en absolute coördinaten 2328 kan delen groeperen en splitsen 2329 kan layers onderscheiden 2330 kan tekeningen plotten en/of printen 2331 kan eenvoudige berekeningen maken met behulp van een CAD-pakket 2332 kan lijnstukken, rechthoeken, meetkundige figuren, cirkels en cirkelbogen tekenen 2333 kan samengestelde figuren tekenen 2334 kan vlakken arceren 2335 kan onderdelen bematen 2336 kan symbolen plaatsen 8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 7 van 33
2337 kan maximale trekspanning en afschuifspanning berekenen bij meervoudige belasting 2338 kan sterkteberekeningen uitvoeren voor meervoudige statische belastingen 2339 kan de elastische vervorming berekenen bij een gegeven belasting 2340 kan dynamische belasting van roterende onderdelen zoals lagers en tandwielen beoordelen 2341 kan berekeningen met numerieke modellen, zoals eindige elementen methode, globaal interpreteren 2342 kan functionele eisen ten aanzien van mechanische belasting vertalen in technische specificaties in een ontwerp 2343 kan met behulp van tabellen en berekeningen controleren of voorgestelde standaardonderdelen voldoen aan de technische eisen 2344 kan op basis van gegeven specificaties tekeningen detailleren 2345 kan op basis van gebruiksgegevens grensmaten, oppervlakteruwheid, vorm- en plaatstoleranties bepalen en aangeven 2346 kan lasaanduidingen aangeven 2347 kan bij detailleringen gebruik maken van genormaliseerde onderdelen 2348 kan documentatie over handelsartikelen benutten bij het detailleren van tekeningen 2349 kan de schematische tekenwijze toepassen van onderdelen, zoals tandwielen, pompen en appendages 2350 kan zelfstandig samenstellingstekeningen maken met stuknummering en verwijzing naar detailtekeningen 2351 kan bij tekeningen stuklijsten en materiaalstaten maken 2352 kan op basis van gegeven specificaties opstellingsplannen, overzichtstekeningen en schema's voor constructies en apparaten maken 2353 kan constructies, apparaten en de directe omgeving opmeten en schetsen 2354 kan volgens isometrische en dimetrische projectiemethode schetsen 2355 kan projecties en uitslagen maken 2356 kan werktuigbouwkundige normen toepassen bij het tekenen van (onderdelen van) constructies en apparaten 2357 kan de functie en werking van veel voorkomende constructies en apparaten beschrijven 2358 kan de functionele kwaliteitseisen noemen die aan onderdelen gesteld worden zoals afmetingen, materiaal en toleranties 2359 kan op basis van eenvoudige berekeningen en geraadpleegde tabellen keuzes maken bij de detaillering 2360 kan de technieken waarmee onderdelen vervaardigd en samengesteld worden beschrijven 2361 kan de functionele kenmerken, werking en toepassing van in de constructie en apparatenbouw gangbare werktuigbouwkundige elementen, systemen en hulpwerktuigen beschrijven 2362 kan technische knelpunten bij het uitwerken van tekeningen signaleren en hierover overleggen 2363 kan op basis van eenvoudige berekeningen en geraadpleegde tabellen voorstellen doen voor eenvoudige oplossingen van technische knelpunten in het ontwerp 2364 kan een systematische werkmethodiek voor het maken van samenstellings- en detailtekeningen hanteren 2365 kan bedrijfsvoorschriften, kwaliteitsborgingsprocedures, milieu- en veiligheidsvoorschriften toepassen 2366 kan op basis van gegeven specificaties tekeningen detailleren 2367 kan op basis van gebruiksgegevens grensmaten, oppervlakteruwheid, vorm- en plaatstoleranties bepalen en aangeven 2368 kan bij detailleringen gebruik maken van genormaliseerde onderdelen 2369 kan documentatie over handelsartikelen benutten bij het detailleren van tekeningen 2370 kan op schematische tekenwijze werktuigbouwkundige onderdelen zoals veren, tandwielen en lagers aangeven 2371 kan zelfstandig samenstellingstekeningen maken met stuknummering en verwijzing naar detailtekeningen 2372 kan bij tekeningen stuklijsten en materiaalstaten maken 2373 kan op basis van gegeven specificaties opstellingsplannen, overzichtstekeningen en schema's voor machinebouw maken 2374 kan machine-onderdelen opmeten en schetsen 2375 kan volgens isometrische en dimetrische projectiemethode schetsen 2376 kan de meest informatieve doorsneden en aanzichten bepalen en tekenen 2377 kan de functie en werking van machines, mechanismen en onderdelen die nodig zijn voor het ontwerp beschrijven 2378 kan de functionele kwaliteitseisen noemen die aan onderdelen gesteld worden zoals afmetingen, materiaal en toleranties 2379 kan op basis van eenvoudige berekeningen en geraadpleegde tabellen, keuzes maken bij de detaillering 2380 kan de technieken beschrijven waarmee de toegepaste werktuigbouwkundige onderdelen vervaardigd en samengesteld worden 2381 kent de functionele kenmerken, werking en toepassing van in de machinebouw gangbare werktuigbouwkundige elementen, systemen en hulpwerktuigen 2382 kan technische knelpunten bij het uitwerken van tekeningen signaleren en hierover overleggen 2383 kan op basis van eenvoudige berekeningen en geraadpleegde tabellen voorstellen doen voor eenvoudige oplossingen van technische knelpunten in het ontwerp 2384 kan een systematische werkmethodiek voor het maken van samenstellings- en detailtekeningen hanteren 2385 kan bedrijfsvoorschriften, kwaliteitsborgingsprocedures, milieu- en veiligheidsvoorschriften toepassen
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 8 van 33
50252 Plaat en constructie MOW 2164 kan machinaal zagen 2165 kan knippen volgens rechte lijnen en uithoeken 2166 kan metaal snijbranden en/of plasmasnijden 2167 kan slijpen 2168 kan afbramen 2169 kan afwerken 2170 kan werken met eenvoudige transport- en hijsmiddelen 2171 kan volgens vastgestelde kwaliteitseisen werken 2172 kan veiligheidsvoorschriften toepassen 2173 kan vakhandelingen geïntegreerd toepassen 2174 kan onderdelen samenstellen door middel van booglassen 2175 kan onderdelen monteren 2176 kan machinaal zagen 2177 kan metaal knippen 2178 kan afbramen 2179 kan slijpen 2180 kan afwerken/schuren 2181 kan zwenkbuigen (maximaal twee buigingen) 2182 kan buigen met een kantpers (maximaal twee buigingen) 2183 kan puntlaswerk uitvoeren 2184 kan blindklinkwerk uitvoeren 2185 kan werken met eenvoudige transport- en hijsmiddelen 2186 kan volgens vastgestelde kwaliteitseisen werken 2187 kan veiligheidsvoorschriften toepassen 2188 kan strip-, plaat- en profielmateriaal buigen met behulp van handgereedschap en kan daarbij buiglijnen aftekenen 2189 kan plat-, strip- en profielmateriaal buigen met behulp van hoekenbuigapparatuur 2190 kan onderdelen vervaardigen uit plat- en profielmateriaal 2191 kan onderdelen samenstellen met behulp van booglassen 2192 kan vakhandelingen geïntegreerd toepassen in gebogen plat- en profielconstructies 2193 kan het werk uitvoeren: - volgens juiste werkwijze, - volgens kwaliteitseisen, 2194 kan veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen bij de werkzaamheden 2195 kan kunststoffen herkennen 2196 heeft inzicht in eigenschappen en toepassingen van kunststoffen zoals thermoplastische, thermohardende, en laminaatversterkte kunststoffen 2197 kan verwerkingsmethoden kiezen voor het verwerken van kunststoffen 2198 heeft inzicht in het bewerken van kunststoffen zoals gieten, vervormen, buigen, lijmen, lassen en verspanen 2199 kan op basis van een werktekening en een werkopdracht: een bew.volgorde, werkmeth. en bew.condities bepalen, de benodigde bew. span- en meetgereedsch. selecteren,de te bewerken producten stellen en spannen 2200 kan volgens gestelde kwaliteitseisen werken 2201 kan fundamentele veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen 2202 kan uitslagen lezen 2203 kan plaat knippen volgens gebogen lijnen met behulp van een knabbel- en knibbelscharen 2204 kan plaat uithoeken met behulp van uithoekschaar 2205 kan uitslagen van plaatdelen aftekenen en knippen 2206 kan buigen met behulp van een zwenkbuigmachine (minimaal 4 buigingen) 2207 kan buigen met behulp van een kantpers (minimaal 4 buigingen) 2208 kan rechthoekige en vlakke onderdelen vervaardigen uit plaatmateriaal 2209 kan onderdelen samenstellen met behulp van booglassen, puntlassen en (blind)klinken 2210 kan vakhandelingen geïntegreerd toepassen in rechthoekig gebogen plaatconstructies 2211 kan het werk uitvoeren in: staal, roestvaststaal, aluminium 2212 kan het werk uitvoeren: volgens juiste werkwijze, volgens kwaliteitseisen 2213 kan veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen bij de werkzaamheden 2214 kan eenvoudige CNC-programma's maken voor CNC-ponsen met behulp van simulatiesoftware 2215 kan (enkelvoudig) gaten CNC-ponsen 2216 kan gaten CNC-ponsen op een rechte lijn 2217 kan een rechte sleuf CNC-pons-nibbelen 2218 kan een eenvoudig product vervaardigen met behulp van een CNC-pons-nibbelmachine 2219 kan eenvoudige CNC-programma's maken voor CNC-kanten met behulp van simulatie-software 2220 kan een CNC-kantbank die voorzien is van het juiste gereedschappen starten en bedienen 2221 kan bij het CNC-kanten het klempunt bepalen 2222 kan een 90° hoek zetten en corrigeren 2223 kan een eenvoudig product van vier zettingen maken 2224 kan veiligheids- en milieuvoorschriften toepassen bij de werkzaamheden
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 9 van 33
50253 Verspanen MOW 2127 kan handmatig metaal zagen 2128 kan vijlbewerkingen uitvoeren 2129 kan boren 2130 kan conisch en vlak verzinken 2131 kan handmatig draadsnijden en tappen 2132 kan gereedschap onderhouden 2133 kan werkstukken stellen 2134 kan werkstukken spannen 2135 kan een werktekening interpreteren 2136 kan aftekenen 2137 kan merktekens plaatsen 2138 kan metalen en niet-metalen onderscheiden 2139 kan diverse metaalsoorten onderscheiden 2140 kan toepassingen noemen van diverse metaalsoorten 2141 kan onderdelen meten 2142 kan onderdelen controleren 2143 kan onderdelen keuren 2144 kan meetgereedschappen onderhouden 2145 kan controlegereedschappen onderhouden 2146 kan fundamentele veiligheidsvoorschriften toepassen 2147 kan aftekenen 2148 kan machinaal zagen 2149 kan cilindrische en conische gaten ruimen 2150 kan sleufgaten vijlen en pasmaken van onderdelen door middel van vijlen 2151 kan onderdelen samenstellen door middel van paspennen 2152 kan koperen pijp buigen 2153 kan strip- en profielmateriaal buigen 2154 kan plaat knippen en zetten 2155 kan vaste verbindingen maken door middel van krimpen, persen, solderen en lijmen 2156 kan handgereedschappen slijpen 2157 kan onderdelen vervaardigen door middel van draaien, frezen en bankwerken 2158 kan producten samenstellen en monteren 2159 kan op basis van een werktekening en een werkopdracht: - een bewerkingsvolgorde, werkmethode en bewerkingscondities bepalen - materiaal uittrekken - eenvoudige verspaningsberekeningen maken - de benodigde snij-, span- en meetgereedschappen selecteren - de te bewerken en te monteren producten stellen en spannen - volgens gestelde kwaliteitseisen werken 2160
kan de bewerkte producten meten en keuren
2161 kan de bewerkte producten meten en keuren 2162
kan in- en uitwendig langs- en dwarsdraaien
2163 kan in- en afsteken 2897 kan boren en verzinken 2898 kan schroefdraadsnijden met snijplaat en machinetap 2899 kan ruimen met een machineruimer 2900 kan spannen met behulp van een drieklauwplaat met zachte klauwen en spantang 2901 kan draaien met behulp van een steuncenter 2902 kan in- en uitwendig conisch draaien door middel van het schuinstellen van de beitelslede 2903 kan profieldraaien met profielbeitels 2904 kan kartelen 2905 kan lasten aanslaan 2906 kan lasten transporteren 2907 kan volgens gestelde kwaliteitseisen werken 2908 kan fundamentele veiligheidsvoorschriften toepassen 2909 kan vlakfrezen 2910 kan uitsparingen met rechte hoeken frezen 2911 kan rechte doorlopende gleuven frezen 2912 kan rechte, één- en tweezijdige begrensde gleuven frezen 2913 kan rechte vlakken en twee- en vierzijdig begrensde uitsparingen frezen 2914 kan schuine vlakken en rechte en stompe hoeken en gleuven frezen 2915 kan scherpe hoeken, trapezium- en V-gleuven frezen 2916 kan halfholle en bolle radiussen frezen 2917 kan stellen en spannen 2918 kan lasten aanslaan 2919 kan lasten transporteren 8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 10 van 33
2920 kan volgens gestelde kwaliteitseisen werken 2921 kan fundamentele veiligheidsvoorschriften toepassen 2922 kan met behulp van simulatie-apparatuur en/of een CNC-bewerkingsmachine eenvoudige CNC-producten programmeren, simuleren en/of bewerken 2923 kan op basis van een werktekening en een werkopdracht: een bewerkingsvolgorde en werkmethode bepalen materiaal uittrekken de benodigde verspaningsgegevens vastleggen de benodigde snij-, span- en meetgereedschappen selecteren de te bewerken producten stellen en spannen volgens gestelde kwaliteitseisen werken 2924 kan de bewerkte producten meten en keuren 2925 kan fundamentele veiligheidsvoorschriften toepassen 52998 Montage/onderhoud MOW 2225 kan begrippen uit de pneumatische aandrijftechniek omschrijven 2226 kan de werking van een persluchtinstallatie verklaren 2227 kan het doel, de werking, het toepassingsgebied en het logische symbool van pneumatische aandrijfcomponenten en schakelelementen omschrijven 2228 kan de werking van het besturingsgedeelte van pneumatische systemen verklaren met behulp van schema's 2229 kan pneumatische componenten samenbouwen aan de hand van een pneumatisch schema 2230 kan de werking van elektro-pneumatische besturingen verklaren met behulp van schema's 2231 kan eenvoudige volgorde-besturingen opzetten met behulp van wegsignaaltijddiagrammen (WST-diagrammen) 2232 kan (elektrisch-)pneumatische componenten samenbouwen aan de hand van een (elektrisch-) pneumatisch schema 2233 kan natuurkundige en basisbegrippen in de hydrauliek omschrijven 2234 kan de werking van een hydraulische installatie verklaren 2235 kan het doel, de werking, het toepassingsgebied en het logische symbool van hydraulisch aandrijfscomponenten en schakelelementen omschrijven 2236 kan hydraulische componenten samenbouwen aan de hand van een elektrisch schema 2237 kan de werking van eenvoudige hydraulische schakelingen met behulp van schema's verklaren 2238 kan hydraulische schakelingen opbouwen, in gebruik nemen, inspecteren en beproeven 2239 kan de werking van programmeerbare besturingen verklaren 2240 kan het doel, de werking en het toepassingsgebied van sensoren omschrijven 2241 kan, mits er sprake is van een veilige keten met zeer lage spanningen, in- en uitgangen van programmeerbare besturingen aansluiten op elektro-pneumatische componenten en vervolgens de werking controleren 2242 kan, mits er sprake is van een veilige keten met zeer lage spanningen, sensoren en schakelelementen aansluiten op programmeerbare besturingen en vervolgens de werking controleren 2243 kan het doel, de werking en het toepassingsgebied van geheugens in een besturing verklaren 2244 kan met behulp van sequentiële function charts (SFC) de werking van programmeerbare besturingen verklaren 2245 kan (elektrisch-)pneumatische schakelingen inclusief geheugens opbouwen, inspecteren en beproeven 2246 kan voor eenvoudige elektro-pneumatische systemen met programmeerbare besturing, programma's invoeren en de werking testen 2247 kan vormen van energie, energieomzetting, energieoverdracht en energietransport beschrijven 2248 kan de werking en toepassing van pompen, centrifugaalpompen en hun toebehoren beschrijven 2249 kan de principes van installaties waaronder verbrandingsmotoren, pompen, c.v.- en koelinstallaties verklaren 2250 kan eenvoudige vermogens- en rendementsberekeningen maken van verbrandingsmotoren, pompen en compressoren 2251 kan de belangrijkste elektronische basisbegrippen hanteren 2252 kan de basisprincipes van warmteoverdracht verklaren 2253 kan soorten appendages voor vloeistofleidingen noemen en de toepassing verklaren 2254 kan aangeven wat het doel is van onderhoud 2255 kan verschillende onderhoudsconcepten zoals preventief onderhoud en storingsafhankelijk onderhoud herkennen 2256 kan de begrippen toestandsafhankelijk onderhoud en gebruiksafhankelijk onderhoud hanteren 2257 kan documentatie ten behoeve van onderhoud hanteren 2258 kan een eenvoudige machine of installatie beschrijven aan de hand van hoofdsystemen, subsystemen, componenten en elementen 2259 kan de werking van een eenvoudige machine of installatie beschrijven aan de hand van energie-overdracht, aandrijflijn en bedieningslij 2260 kan inspecties uitvoeren 2261 kan eenvoudige storingen en/of lekken lokaliseren 2262 kan onderdelen reinigen, ontluchten en/of vervangen 2263 kan middelen toepassen ter voorkoming van overmatige corrosie, wrijving en/of slijtage 2264 kan uitgevoerde onderhoudswerkzaamheden rapporteren 2265 kan voorzorgsmaatregelen treffen voor het veilig uitvoeren van onderhoudswerkzaamheden 2266 kan voorzorgsmaatregelen treffen ter voorkoming van milieuvervuiling 2267 kan de eigen onderhoudstaken en bevoegdheden plaatsen in het kader van eerste- en tweede-lijnsonderhoud 2268 kan de soorten en de eigenschappen van isolatie- en afdichtingsmaterialen noemen en de toepassing verklaren 2269 kan onderhoudsvormen en inspectiemethoden noemen en toepassen 2270 kan montage van apparatuur, machines en constructies beschrijven 2271 kan eenvoudige demontage- en montageopdrachten op het gebied van de machinebouw uitvoeren 2272 kan conventionele bewerkingen uitvoeren zoals pijpbewerken, pijpfitten en pijpmontage
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 11 van 33
53376 Commerciele techniek 2487 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, bedrijfseconomische begrippen en principes hanteren en toepassen. 2488 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, kostencalculaties uitvoeren. 2489 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, logistieke planningen opstellen en berekeningen uitvoeren. 2490 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, commercieel-economische begrippen en principes hanteren en toepassen. 2491 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, met betrekking tot de (internationale) goederenhandel, zowel inkoop als verkoop, calculaties maken en interpreteren, en facturen samenstellen. 2492 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, met betrekking tot beleidsbepalende factoren (product-, prijs-, promotie-, plaats- en distributiebeleid) calculaties uitvoeren en interpreteren. 2493 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, met betrekking tot marktonderzoek, berekeningen uitvoeren en interpreteren 2494 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, juridische begrippen en principes hanteren en toepassen. 2495 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, bedrijfsadministratieve begrippen en principes hanteren en toepassen. 2496 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, zowel mondeling als schriftelijk in het Nederlands en Engels communiceren. 2497 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, zowel mondeling als schriftelijk op eenvoudige wijze in het Duits communiceren *. (facultatief) 2498 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, in het Nederlands en Engels gestelde teksten lezen en interpreteren. 2499 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, eenvoudige in het Duits gestelde teksten lezen en interpreteren *. (facultatief 2500 kan in relatie tot technisch-commerciële werkzaamheden, gebruikmaken van verschillende communicatiemiddelen en softwarepakketten. 2501 kan een technisch-commercieel project in samenwerking met anderen opzetten, uitvoeren, afronden en presenteren.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 12 van 33
10232 Middenkaderfunctionaris Automatiserings Elektronica (MK-AEC) 50849 Maatschappelijk Culturele Vorming 2521 de leerling is in staat zijn mening te weer te geven over vraagstukken van het menselijk samenleven, waarmee hij in verschillende rollen (partner, deelnemer aan sociale verbanden in vrije tijd en werksituatie) in aanraking komt. 2522 de leerling kan uitleggen dat opvattingen en gedrag (van hemzelf en anderen) voor een belangrijk deel verband houden met maatschappelijke en culturele posities. 2523 de leerling is in staat zijn visie weer te geven over de omgang met anderen binnen een (partner)relatie. 2524 de leerling is in staat tijdens zijn werk en in zijn vrije tijd op basis van respect om te gaan met mensen van een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. 2525 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de parlementaire democratie. 2526 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de rechtsstaat. 2527 de leerling is in staat zijn waarden, normen en opvattingen weer te geven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving. 2528 de leerling is in staat (zelfstandig) stappen te ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. 2529 de leerling is in staat te verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2530 de leerling kan in een gegeven werksituatie aspecten herkennen die samenhangen met veiligheid, gezondheid en welzijn (arbeidsomstandigheden). Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2531 de leerling kan verwoorden welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen zijn arbeidsorganisatie. Hij kan opkomen voor zijn belangen. 2532 de leerling is in staat ethische vragen en dilemma’s te herkennen die zich kunnen voordoen bij de beroepsuitoefening. Hij kan verwoorden hoe en waarom hij in een gegeven situatie ethisch zou handelen. 2533 de leerling is in staat (zelfstandig) informatie in te winnen omtrent zijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2534 de leerling is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken die samenhangen met sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen in de samenleving, waarmee hij als burger en/of beroepsbeoefenaar in aanraking komt. 2535 de leerling kan uitleggen in hoeverre de eigen opvattingen over sociale en politieke vraagstukken en die van anderen verband houden met achterliggende levensbeschouwelijke en/of politiek-ideologische oriëntaties. 2536 de leerling kan uitleggen op welke wijze het proces van individualisering zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2537 de leerling kan uitleggen op welke wijze de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2538 de leerling kan uitleggen op welke wijze de vergrijzing van de Nederlandse samenleving zich manifesteert in de samenleving als gehee en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2539 de leerling kan ten aanzien van actuele sociale en politieke vraagstukken uitleggen op welke wijze beleids- en besluitvormingsprocessen verlopen en met welke mogelijkheden hijzelf als betrokkene danwel betrokkenen deze processen kan (kunnen) beïnvloeden. 2540 de leerling kan uitleggen en herkennen op welke wijze de internationalisering van de samenleving zich manifesteert in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2541 de leerling kan uitleggen wat de gevolgen (kunnen) zijn van de voortgaande technologisering van de samenleving voor het arbeidsbestel in het algemeen en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. Hij kan zijn eigen positie ten opzichte van deze veranderingen weergeven. 2542 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voor groepen in de samenleving en de eigen (toekomstige) beroepsgroep in het bijzonder. 2543 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van de sociale zekerheid voor groepen in de samenleving en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. 2544 de leerling kan actuele sociale en politieke vraagstukken in verband brengen met kenmerken van de sociaal-economische structuur van de Nederlandse samenleving.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 13 van 33
50859 Algemene Vaardigheden MK -functionaris elektrotechniek 2563 de leerling kan teksten die betrekking hebben op de beroepssituatie, lezen en essentiële informatie uit deze teksten weergeven en ter discussie stellen. 2564 de leerling kan, op zijn beroepssituatie betrekking hebbende teksten, op zijn publiek gericht, duidelijk, begrijpelijk en overzichtelijk schrijven en invullen en zich correct en vaardig in het Nederlands uitdrukken, waarbij spelling, woordkeus en stijl op de juiste wijze wordt toegepast. 2565 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie de (voor hem) essentiële informatie in mondelinge communicatie samenvatten, parafraserend weergeven en impliciete bedoelingen voor zover mogelijk herkennen en beoordelen. 2566 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie op een vaardige wijze omgaan met computerapparatuur, tekstverwerkingsprogrammatuur en randapparatuur ten behoeve van productie, distributie en opslag van de voor hem relevante teksten. 2567 de leerling kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van audiovisuele media, naslagwerken, vakliteratuur en geautomatiseerde gegevensbestanden. 2568 de leerling kan Engelse teksten, die op de beroepssituatie betrekking hebben, lezen en de essentiële informatie uit deze teksten weergeven, ter discussie stellen en interpreteren. 2569 de leerling kan contacten onderhouden met klanten en leveranciers, werkinstructies ontvangen en interpreteren, telefoongesprekken voeren in de Engelse taal, gericht bedrijfsinformatie geven en samenwerken met technici die zich van de Engelse taal bedienen. 2570 de leerling kan informatie, in de Engelse taal aangeboden, via lezingen, bijscholingscursussen en demonstraties volgen en verwerken. 2571 de leerling kan op expressies van veel voorkomende rekenkundige en algebraïsche functies bewerkingen uitvoeren. 2572 de leerling kan stelsels van lineaire vergelijkingen (drie variabelen) oplossen. 2573 de leerling kan van een relatie de inverse van relatie, het bijbehorende domein en bereik en het volledige origineel van nul bepalen en de grafiek tekenen. 2574 de leerling kan verbanden leggen tussen gegevens en functies, tussen functies onderling en tussen de bijbehorende grafieken onderling, waarbij onder functies wordt verstaan: eerste en tweede graadsfunctie, goniometrische functies allemaal met of zonder modules-strepen en enkelvoudige argumenten (x) of (t). 2576 de leerling kan van veel voorkomende meetkundige figuren de voorkomende eigenschappen bepalen. 2577 de leerling kan in een twee dimensionaal vlak vectoren ontbinden en samenstellen en de som- en verschilvector bepalen en tekenen, met en zonder kentallen , alsmede in het complexe vlak (het Gauss-diagram) de product- en verschilvector berekenen en tekenen. 2578 de leerling kan goniometrische grafieken met samengestelde argumenten (2x, 2t of t tekenen en met behulp van elementaire formules goniometrische vergelijking en ten behoeve van snijpuntenbepaling oplossen. 2579 de leerling kan bewerkingen met complexe getallen uitvoeren en toepassen binnen de elektrotechniek. 2580 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze wiskundige problemen in de techniek oplossen. 2581 de leerling kan het SI-stelsel en de symbolen voor grootheden en eenheden overeenkomstig NEN 999 toepassen. 2582 de leerling kan verschillende (basis)eigenschappen binnen de mechanica, de gastheorie en trillingsleer omschrijven en enkele wetten toepassen. 2583 de leerling kan licht zowel als elektromagnetische golf (met als kenmerken golflengte en EM-spectrum) als deeltjesverschijnsel omschrijven. 2584 de leerling kan de eigenschappen van licht bij spiegel- en brekingswetten omschrijven. 2585 de leerling kan de eigenschappen van geluidsbronnen beschrijven en berekeningen uitvoeren ten behoeve van een gewenste en verantwoorde geluidssterkte, gezien in relatie tot de ruimte waarin de geluidsbronnen staan en de gemiddelde afstand van de personen in die ruimte tot de geluidsbron(nen). 2586 de leerling kan de eigenschappen van warmte-geleiding van in de elektrotechniek toegepaste materialen omschrijven. 2587 de leerling kan de voor de elektrotechniek belangrijke scheikundige eigenschappen verklaren. 2588 de leerling kan de bouw van de materie op basis van chemische eigenschappen omschrijven en voorbeelden, gevolgen en toepassingen van ioniserende straling aangeven. 2589 de leerling kan praktische meetopstellingen opbouwen en vanuit het experiment de verlangde grootheid bepalen, registreren en interpreteren. 2590 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en zijn bevindingen vastleggen.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 14 van 33
50860 Basisvaardigheden informatietechniek 2545 de leerling kan PC-besturingssystemen gebruiken en de veel voorkomende commando's toepassen. 2546 de leerling kan met behulp van structogrammen eenvoudige programma's in hogere en lagere programmeertalen ontwikkelen ten behoeve van besturings- en regelschakelingen. 2547 de leerling kan omgaan met editor, compiler, assembler en debugger voor het ontwikkelen van eenvoudige PC-programma's voor hogere en lagere programmeertalen. 2548 de leerling kan aan elektrische netwerken voor gelijk- en wisselstroomcircuits in zowel éénfase- als driefasencircuits de daarvoor benodigde berekeningen maken. 2549 de leerling kan de verschillende manieren van transmissietechnieken voor zowel telecommunicatie als datacommunicatie omschrijven en verbindingen tot stand brengen volgens de gangbare methoden. 2550 de leerling kan digitale schakelingen ontwerpen, bouwen, afregelen en testen. 2551 de leerling kan met behulp van microprocessoren, I/O-programmering en interfaceschakelingen, besturingssystemen ontwerpen, testen, onvolkomenheden lokaliseren en verhelpen. 2552 de leerling kan eenvoudige analogeschakelingen ontwerpen, met gebruikmaking van gangbare componenten en passieve en actieve filterschakelingen. 2553 de leerling kan voor eenvoudige besturingsschakelingen een juiste keuze maken uit de gangbare regelaars, sensoren en actuatoren. 2554 de leerling kan eenvoudige schakelingen en eenvoudige automatiseringssystemen documenteren, produceren, testen, fouten lokaliseren en verhelpen. 2555 de leerling kan de voorkomende materialen en componenten binnen de elektronica verwerken en bewerken volgens de daarbij behorende normen. 2556 de leerling kan de binnen de elektronica voorkomende gereedschappen goed toepassen en deze correct onderhouden. 2557 de leerling kan samengestelde schakelingen voor de verschillende elektrische installaties volgens de geldende normen met een CADsysteem omzetten in tekeningen. 2558 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze technische problemen in de techniek oplossen. 2559 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen en organiseren. 2560 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 2561 de leerling kan de bedrijfsvoering, bedrijfsorganisatie, productieprocessen en de juridisch-sociale aspecten van een bedrijf omschrijven 2562 de leerling kan de veiligheidsvoorschriften naar behoren uitvoeren en een veilige werkhouding aannemen. 50868 Service Verlenen aan Moderne Communicatieapparatuur 2649 de leerling kan eenvoudige communicatie-installaties in bedrijven ontwerpen en plannen. 2650 de leerling kan communicatieapparatuur modificeren en onderhouden. 2651 de leerling kan de juiste keuze maken uit de beschikbare communicatieapparatuur. 2652 de leerling kan veel voorkomende fouten in communicatieapparatuur lokaliseren en herstellen. 2653 de leerling kan eenvoudige print-lay-out ontwikkelen en printen vervaardigen, bestukken en controleren. 2654 de leerling kan voor computergestuurde systemen de benodigde software in HP en/of LP onderhouden en modificeren. 2655 de leerling kan eenvoudige centrale antennenetwerken binnen gebouwen plannen. 2656 de leerling kan eenvoudige centrale antennesystemen installeren, inregelen, modificeren en onderhouden. 2657 de leerling kan antennesystemen plaatsen, richten en inregelen. 2658 de leerling kan meetopstellingen realiseren voor het verrichten van metingen met geautomatiseerde meetsystemen. 2659 de leerling kan gegevens uit technische databoeken interpreteren. 2660 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen en organiseren. 2661 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 2662 de leerling kan in een project, mits aan hem toegewezen, de voorgaande eindtermen realiseren. 50869 Ontwerpen en modificeren van besturingselectronica 2635 de leerling kan eenvoudige regelsystemen voor besturingsprocessen ontwerpen en bouwen. 2636 de leerling kan procesbesturingen onderhouden en modificeren. 2637 de leerling kan besturings- en regelsystemen installeren, inregelen en modificeren. 2638 de leerling kan eenvoudige print-lay-out ontwikkelen en printen vervaardigen, bestukken en controleren. 2639 de leerling kan verschillende P-, PI- en PD-regelsystemen inregelen, fouten lokaliseren en repareren. 2640 de leerling kan eenvoudige problemen analyseren en omzetten in hardwareschakelingen. 2641 de leerling kan aan microcomputersystemen onderhoud verrichten en optredende interface problemen oplossen. 2642 de leerling kan in vermogensbesturingen en vermogensregelingen storingen lokaliseren en verhelpen. 2643 de leerling kan in besturingen en regelingen modificaties uitvoeren. 2644 de leerling kan voor computergestuurde systemen de benodigde software in HP en/of LP onderhouden en modificeren 2645 de leerling kan meetopstellingen realiseren voor het verrichten van metingen met geautomatiseerde meetsystemen. 2646 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen en organiseren. 2647 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 2648 de leerling kan in een project, mits aan hem toegewezen, de voorgaande eindtermen realiseren.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 15 van 33
50870 Ontwikkelen/Modificeren/Onderhoud en Bedrijfscontrolesystemen 2622 de leerling kan vanuit beroepsrichting en bedrijfsvoering een bijdrage leveren bij het ontwerp en het onderhoud van een Arbo-, Milieuen Kwaliteitszorgsysteem. 2623 de leerling kan eenvoudige netwerken voor communicatie binnen gebouwen plannen. 2624 de leerling kan eenvoudige communicatienetten voor telefoon, datacommunicatie aanleggen, inregelen, modificeren en onderhouden. 2625 de leerling kan eenvoudige communicatienetten voor audio- en video-installaties aanleggen, inregelen, modificeren en onderhouden. 2626 de leerling kan eenvoudige installaties voor bedrijfsbewaking binnen gebouwen plannen. 2627 de leerling kan eenvoudige bedrijfsbewakingsinstallaties installeren, inregelen, modificeren en onderhouden. 2628 de leerling kan eenvoudige bedrijfsbewakingssystemen ontwikkelen/modificeren. 2629 de leerling kan bedrijfsbewakingssystemen onderhouden en repareren. 2630 de leerling kan meetopstellingen realiseren voor het verrichten van metingen met geautomatiseerde meetsystemen. 2631 de leerling kan gegevens uit technische databoeken interpreteren. 2632 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen en organiseren. 2633 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 2634 de leerling kan in een project, mits aan hem toegewezen, de voorgaande eindtermen realiseren. 50871 Projectmanagement Automatiserings electronica 2612 de leerling kan ten behoeve van installaties en apparatuur onderhoudsprojecten voorbereiden. 2613 de leerling kan ten behoeve van installaties en apparatuur onderhoudsprojecten coördineren. 2614 de leerling kan ten behoeve van installaties en apparatuur onderhoudsprojecten administratief begeleiden. 2615 de leerling kan ten behoeve van installaties en apparatuur onderhoudsprojecten technisch begeleiden. 2616 de leerling kan installaties en basisapparatuur modificeren aan de hand van in overleg opgestelde specificaties. 2617 de leerling kan de bedrijfskundige kennis binnen zijn werkzaamheden toepassen. 2618 de leerling kan mondeling rapporteren met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2619 de leerling kan schriftelijk rapporteren met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2620 de leerling kan werkoverleg voeren met betrekking tot de uitvoering van projectwerkzaamheden. 2621 de leerling kan een bijdrage leveren aan het ontwerp en onderhoud aan de veiligheids-, milieu-, arbo- en kwaliteitssysteem.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 16 van 33
10235 Middenkaderfunctionaris Automatiserings Energietechniek (MK-AEN) 50849 Maatschappelijk Culturele Vorming 2521 de leerling is in staat zijn mening te weer te geven over vraagstukken van het menselijk samenleven, waarmee hij in verschillende rollen (partner, deelnemer aan sociale verbanden in vrije tijd en werksituatie) in aanraking komt. 2522 de leerling kan uitleggen dat opvattingen en gedrag (van hemzelf en anderen) voor een belangrijk deel verband houden met maatschappelijke en culturele posities. 2523 de leerling is in staat zijn visie weer te geven over de omgang met anderen binnen een (partner)relatie. 2524 de leerling is in staat tijdens zijn werk en in zijn vrije tijd op basis van respect om te gaan met mensen van een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. 2525 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de parlementaire democratie. 2526 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de rechtsstaat. 2527 de leerling is in staat zijn waarden, normen en opvattingen weer te geven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving. 2528 de leerling is in staat (zelfstandig) stappen te ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. 2529 de leerling is in staat te verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2530 de leerling kan in een gegeven werksituatie aspecten herkennen die samenhangen met veiligheid, gezondheid en welzijn (arbeidsomstandigheden). Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2531 de leerling kan verwoorden welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen zijn arbeidsorganisatie. Hij kan opkomen voor zijn belangen. 2532 de leerling is in staat ethische vragen en dilemma’s te herkennen die zich kunnen voordoen bij de beroepsuitoefening. Hij kan verwoorden hoe en waarom hij in een gegeven situatie ethisch zou handelen. 2533 de leerling is in staat (zelfstandig) informatie in te winnen omtrent zijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2534 de leerling is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken die samenhangen met sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen in de samenleving, waarmee hij als burger en/of beroepsbeoefenaar in aanraking komt. 2535 de leerling kan uitleggen in hoeverre de eigen opvattingen over sociale en politieke vraagstukken en die van anderen verband houden met achterliggende levensbeschouwelijke en/of politiek-ideologische oriëntaties. 2536 de leerling kan uitleggen op welke wijze het proces van individualisering zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2537 de leerling kan uitleggen op welke wijze de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2538 de leerling kan uitleggen op welke wijze de vergrijzing van de Nederlandse samenleving zich manifesteert in de samenleving als gehee en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2539 de leerling kan ten aanzien van actuele sociale en politieke vraagstukken uitleggen op welke wijze beleids- en besluitvormingsprocessen verlopen en met welke mogelijkheden hijzelf als betrokkene danwel betrokkenen deze processen kan (kunnen) beïnvloeden. 2540 de leerling kan uitleggen en herkennen op welke wijze de internationalisering van de samenleving zich manifesteert in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2541 de leerling kan uitleggen wat de gevolgen (kunnen) zijn van de voortgaande technologisering van de samenleving voor het arbeidsbestel in het algemeen en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. Hij kan zijn eigen positie ten opzichte van deze veranderingen weergeven. 2542 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voor groepen in de samenleving en de eigen (toekomstige) beroepsgroep in het bijzonder. 2543 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van de sociale zekerheid voor groepen in de samenleving en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. 2544 de leerling kan actuele sociale en politieke vraagstukken in verband brengen met kenmerken van de sociaal-economische structuur van de Nederlandse samenleving.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 17 van 33
50859 Algemene Vaardigheden MK -functionaris elektrotechniek 2563 de leerling kan teksten die betrekking hebben op de beroepssituatie, lezen en essentiële informatie uit deze teksten weergeven en ter discussie stellen. 2564 de leerling kan, op zijn beroepssituatie betrekking hebbende teksten, op zijn publiek gericht, duidelijk, begrijpelijk en overzichtelijk schrijven en invullen en zich correct en vaardig in het Nederlands uitdrukken, waarbij spelling, woordkeus en stijl op de juiste wijze wordt toegepast. 2565 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie de (voor hem) essentiële informatie in mondelinge communicatie samenvatten, parafraserend weergeven en impliciete bedoelingen voor zover mogelijk herkennen en beoordelen. 2566 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie op een vaardige wijze omgaan met computerapparatuur, tekstverwerkingsprogrammatuur en randapparatuur ten behoeve van productie, distributie en opslag van de voor hem relevante teksten. 2567 de leerling kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van audiovisuele media, naslagwerken, vakliteratuur en geautomatiseerde gegevensbestanden. 2568 de leerling kan Engelse teksten, die op de beroepssituatie betrekking hebben, lezen en de essentiële informatie uit deze teksten weergeven, ter discussie stellen en interpreteren. 2569 de leerling kan contacten onderhouden met klanten en leveranciers, werkinstructies ontvangen en interpreteren, telefoongesprekken voeren in de Engelse taal, gericht bedrijfsinformatie geven en samenwerken met technici die zich van de Engelse taal bedienen. 2570 de leerling kan informatie, in de Engelse taal aangeboden, via lezingen, bijscholingscursussen en demonstraties volgen en verwerken. 2571 de leerling kan op expressies van veel voorkomende rekenkundige en algebraïsche functies bewerkingen uitvoeren. 2572 de leerling kan stelsels van lineaire vergelijkingen (drie variabelen) oplossen. 2573 de leerling kan van een relatie de inverse van relatie, het bijbehorende domein en bereik en het volledige origineel van nul bepalen en de grafiek tekenen. 2574 de leerling kan verbanden leggen tussen gegevens en functies, tussen functies onderling en tussen de bijbehorende grafieken onderling, waarbij onder functies wordt verstaan: eerste en tweede graadsfunctie, goniometrische functies allemaal met of zonder modules-strepen en enkelvoudige argumenten (x) of (t). 2576 de leerling kan van veel voorkomende meetkundige figuren de voorkomende eigenschappen bepalen. 2577 de leerling kan in een twee dimensionaal vlak vectoren ontbinden en samenstellen en de som- en verschilvector bepalen en tekenen, met en zonder kentallen , alsmede in het complexe vlak (het Gauss-diagram) de product- en verschilvector berekenen en tekenen. 2578 de leerling kan goniometrische grafieken met samengestelde argumenten (2x, 2t of t tekenen en met behulp van elementaire formules goniometrische vergelijking en ten behoeve van snijpuntenbepaling oplossen. 2579 de leerling kan bewerkingen met complexe getallen uitvoeren en toepassen binnen de elektrotechniek. 2580 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze wiskundige problemen in de techniek oplossen. 2581 de leerling kan het SI-stelsel en de symbolen voor grootheden en eenheden overeenkomstig NEN 999 toepassen. 2582 de leerling kan verschillende (basis)eigenschappen binnen de mechanica, de gastheorie en trillingsleer omschrijven en enkele wetten toepassen. 2583 de leerling kan licht zowel als elektromagnetische golf (met als kenmerken golflengte en EM-spectrum) als deeltjesverschijnsel omschrijven. 2584 de leerling kan de eigenschappen van licht bij spiegel- en brekingswetten omschrijven. 2585 de leerling kan de eigenschappen van geluidsbronnen beschrijven en berekeningen uitvoeren ten behoeve van een gewenste en verantwoorde geluidssterkte, gezien in relatie tot de ruimte waarin de geluidsbronnen staan en de gemiddelde afstand van de personen in die ruimte tot de geluidsbron(nen). 2586 de leerling kan de eigenschappen van warmte-geleiding van in de elektrotechniek toegepaste materialen omschrijven. 2587 de leerling kan de voor de elektrotechniek belangrijke scheikundige eigenschappen verklaren. 2588 de leerling kan de bouw van de materie op basis van chemische eigenschappen omschrijven en voorbeelden, gevolgen en toepassingen van ioniserende straling aangeven. 2589 de leerling kan praktische meetopstellingen opbouwen en vanuit het experiment de verlangde grootheid bepalen, registreren en interpreteren. 2590 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en zijn bevindingen vastleggen. 50880 Projectmanagement Automatiserings energietechniek 2684 de leerling kan installatie- en onderhoudsprojecten voorbereiden. 2685 de leerling kan installatie- en onderhoudsprojecten coördineren. 2686 de leerling kan met betrekking tot installatie- en onderhoudsprojecten de planning en het budget bewaken. 2687 de leerling kan installatie- en onderhoudsprojecten technisch begeleiden. 2688 de leerling kan bedrijfskundige vaardigheden binnen een geautomatiseerd productiebedrijf of deel daarvan toepassen. 2689 de leerling kan mondeling rapporteren met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2690 de leerling kan schriftelijke rapportages maken met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2691 de leerling kan met betrekking tot de uitvoering van projectwerkzaamheden werkoverleg voeren. 50882 Uitwerken/Tekenen/Inregelen in Bedrijf stellen Industriele Installaties 2676 de leerling kan volgens instructies ontwerpschetsen van elektrische besturings-, aandrijf- en meet- en regelinstallaties uitwerken en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2677 de leerling kan elektro pneumatische componenten monteren en aansluiten. 2678 de leerling kan nieuw geïnstalleerde of gemodificeerde besturingssystemen inregelen en in bedrijf stellen. 2679 de leerling kan nieuw geïnstalleerde of gemodificeerde geregelde aandrijfinstallaties inregelen en in bedrijf stellen. 2680 de leerling kan nieuw geïnstalleerde of gemodificeerde eenvoudige meet- en regelprocessen inregelen en in bedrijf stellen. 2681 de leerling kan elektrische metingen verrichten aan de genoemde systemen in relatie tot de genoemde werkzaamheden. 2682 de leerling kan storingen lokaliseren en opheffen in relatie tot de genoemde werkzaamheden. 2683 de leerling kan de werkzaamheden genoemd onder 3, 4, 5, 6 en 7 schriftelijk vastleggen in een verslag.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 18 van 33
50883 Installeren/Onderhouden Elektrische Industriele Installaties 2692 de leerling kan elektrische bedrading installeren ten behoeve van besturings-, meet/regel- en aandrijfinstallaties. 2693 de leerling kan op basis van specificatie de juiste stuurcomponent of regelaar kiezen ten behoeve van sturing of aandrijving waartoe de volgende stuur- en regelcomponenten worden gerekend: softstarters, wisselstroomschakelaars, wisselstroomregelaars, mutatoren, frequentie-omzetters en choppers (1e en 2e kwadrant bedrijf). 2694 de leerling kan elektrische geregelde en/of gestuurde aandrijvingen en toestellen installeren en aansluiten. 2695 de leerling kan opnemers, actuatoren, besturingsmodulen en procesregelaars installeren en aansluiten. 2696 de leerling kan de Mens Machine Interface (MMI) in relatie tot besturingsinstallaties bedienen ten behoeve van onderhoudswerkzaamheden. 2697 de leerling kan alle componenten in een enkelvoudig beveiligde elektrische meet- en regelkring op hun functionaliteit controleren. 2698 de leerling kan genoemde installaties integraal preventief en correctief onderhouden. 2699 de leerling kan de genoemde (deel) installaties beperkt inregelen, afstellen en in en uit bedrijf stellen. 2700 de leerling kan bestaande PLC-programma's modificeren. 2701 de leerling kan meervoudige storingen lokaliseren en opheffen. 2702 de leerling kan een bijdrage leveren aan het ontwerp en onderhoud van een Arbo-, milieu- en kwaliteitszorgsysteem. 50884 Installeren/Onderhouden Elektrische Componenten Installaties 2663 de leerling kan de elektrische bedrading van opnemers en actuatoren installeren. 2664 de leerling kan de componenten van een besturingsinstallatie (zoals opnemers, actuatoren en besturingsmodulen) installeren en aansluiten. 2665 de leerling kan parameters van een besturingsinstallatie (zoals tellers en timers) wijzigen. 2666 de leerling kan een gegeven PLC-programma of gegeven modificaties op een bestaand programma invoeren en testen. 2667 de leerling kan de elektrische bedrading van meet- en regelkringen installeren en aansluiten. 2668 de leerling kan meet- en regelkringcomponenten verifiëren en justeren. 2669 de leerling kan meet- en regelkringen controleren. 2670 de leerling kan meetopstellingen ten behoeve van het meten van procesgrootheden visueel controleren. 2671 de leerling kan op basis van specificatie de juiste vermogenselektronicacomponent of regelaar (1e en 2e kwadrant bedrijf) kiezen waartoe de volgende componenten en regelaars worden gerekend: frequentie-omzetter, softstarter, wisselstroomschakelaar en/of wisselstroomregelaar. 2672 de leerling kan elektrische gestuurde aandrijvingen en toestellen installeren en aansluiten. 2673 de leerling kan de genoemde aandrijvingen beperkt inregelen en in bedrijf stellen. 2674 de leerling kan de genoemde componenten en apparatuur preventief en correctief onderhouden. 2675 de leerling kan enkelvoudige storingen lokaliseren en opheffen. 50885 Basisvaardigheden energietechniek 2502 de leerling kan aan elektrische netwerken voor gelijk- en wisselstroomcircuits in zowel éénfase- als driefasencircuits de daarvoor benodigde berekeningen maken. 2503 de leerling kan zelfstandig aan elektrische installaties, machines en onderdelen daarvan werkzaamheden verrichten voor montage en aansluiting, onderhoud, opsporen en verhelpen van storingen, modificatie en in bedrijf stellen. 2504 de leerling kan samengestelde schakelingen voor de verschillende elektrische installaties volgens de geldende normen met CADsystemen omzetten in tekeningen. 2505 de leerling kan de benodigde gereedschappen op een adequate wijze gebruiken en onderhouden. 2506 de leerling kan zelfstandig aan elektrische installaties en onderdelen daarvan metingen verrichten, meetgegevens interpreteren en daarop passende maatregelen nemen. 2507 de leerling kan de benodigde materialen verwerken tot functionele constructies. 2508 de leerling kan van veel voorkomende digitale besturings- en analogeschakelingen de werking verklaren. 2509 de leerling kan van veel voorkomende elektrische en pneumatische sensoren en actuatoren de principiële werking verklaren. 2510 de leerling kan de werking van veel toegepaste transformatoren en machines verklaren en voor stroom, spanning en vermogen, voor éénfase- en driefasensystemen berekeningen uitvoeren. 2511 de leerling kan aan éénfase-, driefasennetten, gelijkricht- en besturingsschakelingen, metingen verrichten, berekeningen uitvoeren, storingen lokaliseren en verhelpen. 2512 de leerling kan eenvoudige licht- en krachtinstallaties ontwerpen, modificeren, berekenen, tekenen, installeren, testen en in bedrijf stellen. 2513 de leerling kan in schakelingen en installaties de juiste beveiligingsmaterialen berekenen en bepalen. 2514 de leerling kan eenvoudige digitale en analoge schakelingen ontwerpen, berekenen, modificeren, afregelen en testen. 2515 de leerling kan eenvoudige besturingsprogramma's, volgens de geldende IEC-484 normen, voor PLC’s ontwerpen en testen. 2516 de leerling kan een gangbaar PC-besturingssysteem hanteren met de veel voorkomende toepassingen. 2517 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze technische problemen in de techniek oplossen. 2518 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen. 2519 de leerling kan de bedrijfsvoering, bedrijfsorganisatie, productieprocessen en de juridisch-sociale aspecten van een bedrijf omschrijven 3089 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 3090 de leerling kan de veiligheidsvoorschriften naar behoren uitvoeren en een veilige werkhouding aannemen.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 19 van 33
10237 Middenkaderfunctionaris Elektrotechnische Installatietechniek (MK-EIT) 50849 Maatschappelijk Culturele Vorming 2521 de leerling is in staat zijn mening te weer te geven over vraagstukken van het menselijk samenleven, waarmee hij in verschillende rollen (partner, deelnemer aan sociale verbanden in vrije tijd en werksituatie) in aanraking komt. 2522 de leerling kan uitleggen dat opvattingen en gedrag (van hemzelf en anderen) voor een belangrijk deel verband houden met maatschappelijke en culturele posities. 2523 de leerling is in staat zijn visie weer te geven over de omgang met anderen binnen een (partner)relatie. 2524 de leerling is in staat tijdens zijn werk en in zijn vrije tijd op basis van respect om te gaan met mensen van een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. 2525 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de parlementaire democratie. 2526 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de rechtsstaat. 2527 de leerling is in staat zijn waarden, normen en opvattingen weer te geven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving. 2528 de leerling is in staat (zelfstandig) stappen te ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. 2529 de leerling is in staat te verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2530 de leerling kan in een gegeven werksituatie aspecten herkennen die samenhangen met veiligheid, gezondheid en welzijn (arbeidsomstandigheden). Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2531 de leerling kan verwoorden welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen zijn arbeidsorganisatie. Hij kan opkomen voor zijn belangen. 2532 de leerling is in staat ethische vragen en dilemma’s te herkennen die zich kunnen voordoen bij de beroepsuitoefening. Hij kan verwoorden hoe en waarom hij in een gegeven situatie ethisch zou handelen. 2533 de leerling is in staat (zelfstandig) informatie in te winnen omtrent zijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2534 de leerling is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken die samenhangen met sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen in de samenleving, waarmee hij als burger en/of beroepsbeoefenaar in aanraking komt. 2535 de leerling kan uitleggen in hoeverre de eigen opvattingen over sociale en politieke vraagstukken en die van anderen verband houden met achterliggende levensbeschouwelijke en/of politiek-ideologische oriëntaties. 2536 de leerling kan uitleggen op welke wijze het proces van individualisering zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2537 de leerling kan uitleggen op welke wijze de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2538 de leerling kan uitleggen op welke wijze de vergrijzing van de Nederlandse samenleving zich manifesteert in de samenleving als gehee en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2539 de leerling kan ten aanzien van actuele sociale en politieke vraagstukken uitleggen op welke wijze beleids- en besluitvormingsprocessen verlopen en met welke mogelijkheden hijzelf als betrokkene danwel betrokkenen deze processen kan (kunnen) beïnvloeden. 2540 de leerling kan uitleggen en herkennen op welke wijze de internationalisering van de samenleving zich manifesteert in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2541 de leerling kan uitleggen wat de gevolgen (kunnen) zijn van de voortgaande technologisering van de samenleving voor het arbeidsbestel in het algemeen en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. Hij kan zijn eigen positie ten opzichte van deze veranderingen weergeven. 2542 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voor groepen in de samenleving en de eigen (toekomstige) beroepsgroep in het bijzonder. 2543 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van de sociale zekerheid voor groepen in de samenleving en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. 2544 de leerling kan actuele sociale en politieke vraagstukken in verband brengen met kenmerken van de sociaal-economische structuur van de Nederlandse samenleving.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 20 van 33
50859 Algemene Vaardigheden MK -functionaris elektrotechniek 2563 de leerling kan teksten die betrekking hebben op de beroepssituatie, lezen en essentiële informatie uit deze teksten weergeven en ter discussie stellen. 2564 de leerling kan, op zijn beroepssituatie betrekking hebbende teksten, op zijn publiek gericht, duidelijk, begrijpelijk en overzichtelijk schrijven en invullen en zich correct en vaardig in het Nederlands uitdrukken, waarbij spelling, woordkeus en stijl op de juiste wijze wordt toegepast. 2565 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie de (voor hem) essentiële informatie in mondelinge communicatie samenvatten, parafraserend weergeven en impliciete bedoelingen voor zover mogelijk herkennen en beoordelen. 2566 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie op een vaardige wijze omgaan met computerapparatuur, tekstverwerkingsprogrammatuur en randapparatuur ten behoeve van productie, distributie en opslag van de voor hem relevante teksten. 2567 de leerling kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van audiovisuele media, naslagwerken, vakliteratuur en geautomatiseerde gegevensbestanden. 2568 de leerling kan Engelse teksten, die op de beroepssituatie betrekking hebben, lezen en de essentiële informatie uit deze teksten weergeven, ter discussie stellen en interpreteren. 2569 de leerling kan contacten onderhouden met klanten en leveranciers, werkinstructies ontvangen en interpreteren, telefoongesprekken voeren in de Engelse taal, gericht bedrijfsinformatie geven en samenwerken met technici die zich van de Engelse taal bedienen. 2570 de leerling kan informatie, in de Engelse taal aangeboden, via lezingen, bijscholingscursussen en demonstraties volgen en verwerken. 2571 de leerling kan op expressies van veel voorkomende rekenkundige en algebraïsche functies bewerkingen uitvoeren. 2572 de leerling kan stelsels van lineaire vergelijkingen (drie variabelen) oplossen. 2573 de leerling kan van een relatie de inverse van relatie, het bijbehorende domein en bereik en het volledige origineel van nul bepalen en de grafiek tekenen. 2574 de leerling kan verbanden leggen tussen gegevens en functies, tussen functies onderling en tussen de bijbehorende grafieken onderling, waarbij onder functies wordt verstaan: eerste en tweede graadsfunctie, goniometrische functies allemaal met of zonder modules-strepen en enkelvoudige argumenten (x) of (t). 2576 de leerling kan van veel voorkomende meetkundige figuren de voorkomende eigenschappen bepalen. 2577 de leerling kan in een twee dimensionaal vlak vectoren ontbinden en samenstellen en de som- en verschilvector bepalen en tekenen, met en zonder kentallen , alsmede in het complexe vlak (het Gauss-diagram) de product- en verschilvector berekenen en tekenen. 2578 de leerling kan goniometrische grafieken met samengestelde argumenten (2x, 2t of t tekenen en met behulp van elementaire formules goniometrische vergelijking en ten behoeve van snijpuntenbepaling oplossen. 2579 de leerling kan bewerkingen met complexe getallen uitvoeren en toepassen binnen de elektrotechniek. 2580 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze wiskundige problemen in de techniek oplossen. 2581 de leerling kan het SI-stelsel en de symbolen voor grootheden en eenheden overeenkomstig NEN 999 toepassen. 2582 de leerling kan verschillende (basis)eigenschappen binnen de mechanica, de gastheorie en trillingsleer omschrijven en enkele wetten toepassen. 2583 de leerling kan licht zowel als elektromagnetische golf (met als kenmerken golflengte en EM-spectrum) als deeltjesverschijnsel omschrijven. 2584 de leerling kan de eigenschappen van licht bij spiegel- en brekingswetten omschrijven. 2585 de leerling kan de eigenschappen van geluidsbronnen beschrijven en berekeningen uitvoeren ten behoeve van een gewenste en verantwoorde geluidssterkte, gezien in relatie tot de ruimte waarin de geluidsbronnen staan en de gemiddelde afstand van de personen in die ruimte tot de geluidsbron(nen). 2586 de leerling kan de eigenschappen van warmte-geleiding van in de elektrotechniek toegepaste materialen omschrijven. 2587 de leerling kan de voor de elektrotechniek belangrijke scheikundige eigenschappen verklaren. 2588 de leerling kan de bouw van de materie op basis van chemische eigenschappen omschrijven en voorbeelden, gevolgen en toepassingen van ioniserende straling aangeven. 2589 de leerling kan praktische meetopstellingen opbouwen en vanuit het experiment de verlangde grootheid bepalen, registreren en interpreteren. 2590 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en zijn bevindingen vastleggen.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 21 van 33
50885 Basisvaardigheden energietechniek 2502 de leerling kan aan elektrische netwerken voor gelijk- en wisselstroomcircuits in zowel éénfase- als driefasencircuits de daarvoor benodigde berekeningen maken. 2503 de leerling kan zelfstandig aan elektrische installaties, machines en onderdelen daarvan werkzaamheden verrichten voor montage en aansluiting, onderhoud, opsporen en verhelpen van storingen, modificatie en in bedrijf stellen. 2504 de leerling kan samengestelde schakelingen voor de verschillende elektrische installaties volgens de geldende normen met CADsystemen omzetten in tekeningen. 2505 de leerling kan de benodigde gereedschappen op een adequate wijze gebruiken en onderhouden. 2506 de leerling kan zelfstandig aan elektrische installaties en onderdelen daarvan metingen verrichten, meetgegevens interpreteren en daarop passende maatregelen nemen. 2507 de leerling kan de benodigde materialen verwerken tot functionele constructies. 2508 de leerling kan van veel voorkomende digitale besturings- en analogeschakelingen de werking verklaren. 2509 de leerling kan van veel voorkomende elektrische en pneumatische sensoren en actuatoren de principiële werking verklaren. 2510 de leerling kan de werking van veel toegepaste transformatoren en machines verklaren en voor stroom, spanning en vermogen, voor éénfase- en driefasensystemen berekeningen uitvoeren. 2511 de leerling kan aan éénfase-, driefasennetten, gelijkricht- en besturingsschakelingen, metingen verrichten, berekeningen uitvoeren, storingen lokaliseren en verhelpen. 2512 de leerling kan eenvoudige licht- en krachtinstallaties ontwerpen, modificeren, berekenen, tekenen, installeren, testen en in bedrijf stellen. 2513 de leerling kan in schakelingen en installaties de juiste beveiligingsmaterialen berekenen en bepalen. 2514 de leerling kan eenvoudige digitale en analoge schakelingen ontwerpen, berekenen, modificeren, afregelen en testen. 2515 de leerling kan eenvoudige besturingsprogramma's, volgens de geldende IEC-484 normen, voor PLC’s ontwerpen en testen. 2516 de leerling kan een gangbaar PC-besturingssysteem hanteren met de veel voorkomende toepassingen. 2517 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze technische problemen in de techniek oplossen. 2518 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen. 2519 de leerling kan de bedrijfsvoering, bedrijfsorganisatie, productieprocessen en de juridisch-sociale aspecten van een bedrijf omschrijven 3089 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 3090 de leerling kan de veiligheidsvoorschriften naar behoren uitvoeren en een veilige werkhouding aannemen. 50894 Ontw., begroten en opleveren elektrische industriële installaties 2728 de leerling kan elektrische industriële installaties (voedende installaties) ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2729 de leerling kan ontwerptechnische berekeningen uitvoeren. 2730 de leerling kan elektrische installaties voor speciale ruimten (zoals vochtige, stoffige en explosie gevaarlijke ruimten) toegepast binnen de industrie ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2731 de leerling kan de genoemde elektrische installaties begroten met behulp van een geautomatiseerd calculatiesysteem. 2732 de leerling kan de exploitatiekosten van de genoemde elektrische installaties berekenen. 2733 de leerling kan de situatie op de bouwplaats of een bestaande situatie beoordelen met betrekking tot de realiseerbaarheid van het elektrotechnisch ontwerp. 2734 de leerling kan gedurende de uitvoering van de installatiewerkzaamheden ontwerptechnische aanpassingen realiseren omwille van de praktische uitvoerbaarheid. 2735 de leerling kan de genoemde elektrische installaties controleren en in bedrijf stellen. 2736 de leerling kan de genoemde installaties opleveren. 2737 de leerling kan de genoemde elektrische installaties periodiek inspecteren en een inspectierapport opstellen. 2738 de leerling kan adviseren ten aanzien van het onderhouden van de genoemde elektrische installaties. 50895 Ontw., begroten & opleveren elektr. Utiliteitsinstallaties 2714 de leerling kan verlichtingsinstallaties ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2715 de leerling kan ontwerptechnische berekeningen uitvoeren, waaronder lichttechnische berekeningen. 2716 de leerling kan elektrische installaties voor utiliteitsgebouwen ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2717 de leerling kan elektrische installaties voor speciale ruimten (zoals vochtige, stoffige en explosie gevaarlijke ruimten) toegepast binnen de utiliteit ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2718 de leerling kan de genoemde elektrische installaties begroten met behulp van een geautomatiseerd calculatiesysteem. 2719 de leerling kan energiebesparende maatregelen adviseren met betrekking tot de elektrische energieverbruikers in een utiliteitsgebouw. 2720 de leerling kan de exploitatiekosten van de genoemde elektrische installaties berekenen. 2721 de leerling kan de situatie op de bouwplaats of een bestaande situatie beoordelen met betrekking tot de realiseerbaarheid van het elektrotechnisch ontwerp. 2722 de leerling kan gedurende de uitvoering van de installatiewerkzaamheden ontwerptechnische aanpassingen realiseren omwille van de praktische uitvoerbaarheid. 2723 de leerling kan de genoemde elektrische installaties controleren en in bedrijf stellen. 2724 de leerling kan de genoemde installaties opleveren. 2725 de leerling kan de genoemde installaties periodiek inspecteren en een inspectierapport opstellen. 2726 de leerling kan adviseren ten aanzien van het onderhouden van genoemde elektrische installaties. 2727 de leerling kan een bijdrage leveren aan het ontwerp en onderhoud van een Arbo-, milieu- en kwaliteitszorgsysteem.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 22 van 33
50896 Ontw., begroten & oplev. elektr. woninginstall. & gewone kl. bedr.install. 2703 de leerling kan de elektrische installatie voor een woning ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2704 de leerling kan de elektrische installatie voor een gewone kleine bedrijfsruimte (maximaal 3 x 80 ampère) ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2705 de leerling kan de elektrische installatie voor een kleine medische ruimte (ruimten klasse S0, S1 en S2) ontwerpen en tekenen met behulp van een geautomatiseerd tekensysteem. 2706 de leerling kan de genoemde elektrische installaties begroten met behulp van een geautomatiseerd systeem. 2707 de leerling kan energiebesparende maatregelen adviseren met betrekking tot de elektrische energieverbruikers in een woning, een kleine bedrijfsruimte en een kleine medische ruimte. 2708 de leerling kan de exploitatiekosten van de genoemde elektrische installaties berekenen. 2709 de leerling kan de situatie op de bouwplaats of een bestaande situatie beoordelen met betrekking tot de realiseerbaarheid van het elektrotechnisch ontwerp. 2710 de leerling kan gedurende de uitvoering van de installatiewerkzaamheden ontwerptechnische aanpassingen realiseren omwille van de praktische uitvoerbaarheid. 2711 de leerling kan de genoemde elektrische installaties controleren en in bedrijf stellen. 2712 de leerling kan de genoemde installaties opleveren. 2713 de leerling kan de genoemde installaties periodiek inspecteren en een inspectierapport opstellen.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 23 van 33
53037 Algemene ondernemersvaardigheden (AOV) 2747 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten met betrekking tot de marketing. Aandachtspunten: •marktstrategieën •marketingmix •marktvormen •concurrentie-analyse/positionering •commerciële samenwerkingsverbanden. 2748 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse marketinginstrumenten en daaraan gekoppeld hun onderlinge relatie. Aandachtspunten: •vestigingsplaats •inrichting vestiging (winkel-/bedrijfsruimten) •prijsstelling •product •personeel •reclame en promotie •omgang met klanten en opdrachtgevers •verkoop/opdrachtverwerving. 2749 De leerling kan een omschrijving geven van de inhoud en het belang van marktonderzoek. Aandachtspunten: •vormen van marktonderzoek •omzetanalyse •omzetprognose. 2750 De leerling kan een omschrijving geven van kwaliteitszorg in relatie tot de marketing. Aandachtspunten: •relatie wens van de klant en het te leveren product •kwaliteitscontrole bij inkoop/productie/opslag/verkoop •levering en nazorg •klachtenbehandeling. 2751 De leerling kan een omschrijving geven van diverse wetten met betrekking tot de klant en bedrijf omtrent een ordelijk economisch verkeer. Aandachtspunten: •vestigingsregels •regels voor de bescherming van de consument •regels ter bescherming van het bedrijf •wet ketenaansprakelijkheid •koop, verkoop, huur, verhuur, lease. 2752 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten met betrekking tot de logistiek en de onderlinge relatie aangeven. Aandachtspunten: •product/productie •personeel •materieel •kwaliteitszorg. 2753 De leerling kan een omschrijving geven met betrekking tot de diverse aspecten bij het opstellen van een calculatie/begroting. Aandachtspunten: •kostenposten/groepen en prijzen •directe en indirecte kosten •vaste en variabele kosten •algemene kosten en percentageberekening •kosteninformatie. 2754 De leerling kan een omschrijving geven van de belangrijkste regels waaraan een offerte/factuur moet voldoen. Aandachtspunten: •Nederlandse taal •vormgeving •inhoud. 2755 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten met betrekking tot inkoop- en voorraadbeleid ten behoeve van de goederenstroom/productieproces en onderlinge relaties aangeven. Aandachtspunten: •inkoopplan, -budget •inkoopkanalen •leveringsvoorwaarden •omzetsnelheid, bestelfrequentie •voorraadbeheer (tijd, kosten, administratie, in-/uitgaande goederen) •opslag. 2756 De leerling kan een omschrijving geven met betrekking tot de inzet van personeel en middelen. Aandachtspunten: •werkoverleg, opdrachtformulering en leiderschap •planning en bewaking personeel (bezettingsplan) •inzet/planning/bewaking van goederen/materialen/derden; machines/ gereedschap/ materieel •bewaking tijd, kosten, kwaliteit •ARBO-zorg •derving- en diefstalbestrijding. 2757 De leerling kan een omschrijving geven met betrekking tot de inrichting van bedrijfsruimten. Aandachtspunten: •routing van goederen/productieproces •inrichting bedrijfsruimten en werkplaatsen/-terreinen (in- en extern) •transport en transportmiddelen (in- en extern). 2758 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten met betrekking tot de geautomatiseerde gegevensverwerking. Aandachtspunten: •relevante begrippen •toepassingsmogelijkheden van programmatuur.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 24 van 33
2759 De leerling kan een omschrijving geven van de belangrijkste wettelijke regelingen voor werkgevers. Aandachtspunten: •Burgerlijk Wetboek (overeenkomsten, personen- en familierecht, erfrecht, zakenrecht , faillissementswetgeving, ARBO-recht, milieurecht) •belastingrecht (inkomstenbelasting, vennootschapsbelasting, vermogensbelasting, gemeentelijke belastingen). 2760 De leerling kan de relatie aangeven tussen interne en externe organisatie van het bedrijf en het bedrijfsleven. Aandachtspunten: •vergunningverlenende instanties (zoals Kamer van Koophandel en Fabrieken, Gemeente) •controlerende instanties (zoals Keuringsdienst van Waren, Economische Controledienst, Arbeidsinspectie) •voorlichtende instanties (zoals branche-organisatie EIM, IMK, HBD, HBA, innovatiecentra). 2761 De leerling kan een omschrijving geven van personeelsmanagement. Aandachtspunten: •sociale, economische en juridische aspecten •functies en taken •functiebeschrijvingen. 2762 De leerling kan de relatie aangeven tussen personeelsmanagement en organisatiestructuren. Aandachtspunten: •organisatiestructuren •leiderschap •delegatie en bevoegdheden •overlegstructuren. 2763 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten die een rol spelen bij de bepaling van personeelsbehoeften. Aandachtspunten: •kwalitatieve en kwantitatieve personeelsbehoefte •methoden voor behoeftebepaling personeels •personeelsplanning. 2764 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten die een rol spelen bij de aanname van personeel. Aandachtspunten: •wervingsmethoden •selectiemethoden •CAO, arbeidsovereenkomsten. 2765 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten die een rol spelen bij het behoud van personeel. Aandachtspunten hierbij zijn: •introductie •beoordelings-/functioneringsgesprekken •opleiding/scholing. 2766 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten die een rol spelen bij het ontslag van personeel. Aandachtspunten: •externe instanties (arbeidsbureau, vakbonden, branche-organisaties) •ontslaggronden •ontslagprocedure. 2767 De leerling kan een omschrijving geven van de specifiek wettelijke regelingen met betrekking tot werknemers. Aandachtspunten: •sociale- en arbeidswetgeving •Burgerlijk Wetboek (CAO, arbeidsrecht, proeftijd, opzegtermijn, ontslag) •loonbelasting •arbeidsomstandigheden. 2768 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten van administratie in het MKB. Aandachtspunten: •doel en functie •bepalingen in de wetgeving •opbouw/inrichting financiële administratie •exploitatie-overzicht. 2769 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten van een balans en een resultatenrekening. Aandachtspunten: •begrippen met betrekking tot de balans en de resultatenrekening •opzet en verwerkingswijze •rekeningschema. 2770 De leerling kan een omschrijving geven van veranderingen in het eigen vermogen. Aandachtspunten: •begrip eigen vermogen •kosten, opbrengsten, prive-opnamen en winstreserve •nettowinst, fiscale winst en bedrijfseconomische winst. 2771 De leerling kan een omschrijving geven van veranderingen in de liquide middelen. Aandachtspunten: •kas •begrip liquide middelen •verwerkingsmethoden (kas, bank, giro) •valuta, betalingsmiddelen. 2772 De leerling kan een omschrijving geven van de administratieve verwerking van de goederenstroom. Aandachtspunten: •uitgaande goederen •binnenkomende goederen •voorraadadministratie/werkenadministratie •diverse posten. 2773 De leerling kan een omschrijving geven van veranderingen in vorderingen en schulden en de administratieve verwerking ervan uiteenzetten. Aandachtspunten: •debiteuren-/crediteurenbeheer •vooruitbetaalde en nog te betalen kosten •omzetbelasting.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 25 van 33
2774 De leerling kan een omschrijving geven van duurzame bedrijfsmiddelen en de administratieve verwerking ervan uiteenzetten. Aandachtspunten: •afschrijving en afschrijvingsmethoden •groot onderhoud •diverse posten. 2775 De leerling kan een liquiditeitsbalans samenstellen en de financiële kengetallen berekenen en beoordelen. Aandachtspunten: •vaste en vlottende activa •kort/lang vreemd vermogen/reserveringen •liquiditeit •solvabiliteit •werkkapitaal •gemiddelde krediettermijn •omloopsnelheid. 2776 De leerling kan op basis van de financiële administratie een calculatie/begroting samenstellen. Aandachtspunten: •kostenposten/groepen en prijzen •directe en indirecte kosten •vaste en variabele kosten •algemene kosten en percentageberekeningen •kosteninformatie. 2777 De leerling kan over de diverse aspecten van een exploitatierekening een oordeel geven en hun onderlinge relatie aangeven. Aandachtspunten: •economisch resultaat •rentabiliteit •cash-flow •brutowinst •gewaardeerde kosten. 2778 De leerling kan op basis van een balans- en resultatenrekening een uitwerking maken van het bedrijfsbudget/begroting naar de diverse budgetvormen en begrotingsonderdelen. Aandachtspunten: •omzetbudget •kostenbudget •investeringsbudget •liquiditeitsbudget/-begroting •financieringsbudget. 2779 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse aspecten met betrekking tot ondernemingsvormen. Aandachtspunten: •soorten (eenmansbedrijf, v.o.f., c.v., b.v., maatschap) •juridische aspecten (oprichting, inschrijving, naamgeving, aansprakelijkheid, financiering, continuïteit, winstverdeling, winstreservering 2780 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse belastingswetten. Aandachtspunten: •belastingstelsel •inkomstenbelasting •vennootschapsbelasting •vermogensbelasting •omzetbelasting. 2781 De leerling kan een omschrijving geven van de diverse soorten verzekeringen. Aandachtspunten: •pensioenverzekering •bedrijfsschadeverzekering •aansprakelijkheidsverzekering. 2782 De leerling kan een ondernemingsplan maken voor een bedrijf van maximaal vijf personen. Aandachtspunten: •doel en functie •marketing •operationeel management •personeel en organisatie •financiële administratie •financieel management. 2783 De leerling kan de relatie aangeven tussen de diverse aspecten van een ondernemingsplan.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 26 van 33
53038 Bedrijfstechniek 2784 De leerling kan aangeven wat de meest relevante informatiebronnen en onderzoeksmethoden zijn die gebruikt kunnen worden bij het opzetten van een marketingplan voor een installatiebedrijf 2785 De leerling kan voor een installatiebedrijf een uitwerking maken van de meest relevante marketingaspecten. Aspecten: •de marketinginstrumenten prijs, product, plaats en promotie toepassen. 2786 De leerling kan een omschrijving geven van de relatie van een gegeven product in een bepaalde installatiebranche en de markt. Aspecten: •commerciële interpretatie van het begrip product uitleggen •marktsegmentatie toepassen. 2787 De leerling kan voor een installatiebedrijf een uitwerking maken van de financieringsbehoefte en investering op projectniveau en op bedrijfsniveau. Aspecten: •betalingstermijnen opstellen en bewaken •prijsindexering toepassen •leverancierskrediet toepassen •financiële verloop van werkzaamheden bewaken •relevante jaarstukken en kengetallen beoordelen •exploitatieberekeningen beoordelen. 2788 De leerling kan voor een installatiebedrijf een uitwerking maken van opdrachtverwervende en verkoopbevorderende maatregelen. Aspecten: •functionele relaties tussen partijen in het bouwproces aangeven •commerciële administratie met inbegrip van offertebeheer opzetten. 2789 De leerling kan voor een installatiebedrijf een uitwerking maken van de relatie tussen inkoop en logistiek enerzijds en de verkoop anderzijds. Aspecten: •bestelprocedures opstellen •inkoop- en leveringsvoorwaarden beoordelen •beginselen van voorraadbeheer beoordelen •koop, huurkoop, huur en lease beoordelen •logistieke processen in een installatiebedrijf omschrijven •doel en opzet van de inkoop- en voorraadadministratie uitwerken •verwervingskosten en gereedschap, materieel en huisvesting berekenen •leveranciersdocumentatie beheren •prijsvergelijkingen maken •elektronische inkoop toelichten •verbanden tussen locatie en commercie aangeven. 2790 De leerling kan voor een installatiebedrijf de administratie als "tool of management" toepassen. Aspecten: •werkadministratie met inbegrip van kosten en voortgangsbewaking opzetten •urenadministratie opzetten •kostprijsbepaling aangeven •relatie tussen financiële administratie en werkadministratie beoordelen •relatie tussen administratie en commerciële informatie beoordelen •relatie tussen administratie en kengetallen voor de calculatie beoordelen. 2791 De leerling kan voor een installatiebedrijf een commerciële prijs respectievelijk een aanbiedingsprijs uitwerken. Aspecten: •prijsbeleid en kostprijs relateren •principes van risicoverrekening uitwerken •kostprijscalculaties uitwerken •betalingscondities en projectfinanciering uitwerken •meer- en minderwerk en stelposten verrekenen •de relatie tussen exploitatie- en investeringskosten van een installatie aangeven. 2792 De leerling kan voor een installatiebedrijf een offerte samenstellen. 2793 De leerling kan een omschrijving geven van de meest relevante aspecten die in een installatiebranche een rol spelen bij de aanbesteding respectievelijk verkoop van een bepaald product. Aspecten: •standaard leveringsvoorwaarden, administratieve bepalingen en bestekken beoordelen •de vormen en procedures bij inschrijving, aanbesteding en overeenkomsten aangeven •partijen en hun rol aangeven bij aanbesteding en verkoop •de aansprakelijkheden van een installatiebedrijf aangeven. 2794 De leerling kan een omschrijving geven van de factoren die in een bepaalde installatiebranche van invloed zijn op de service, garantie en leveringsvoorwaarden van een bepaald product en daartoe: •aansluitvoorwaarden van het betreffende nutsbedrijf aangeven •relevante aspecten van erkenningsregelingen in de betreffende branche aangeven. 2795 De leerling kan zich met betrekking tot de commerciële aspecten bedienen van de in de branche meest geëigende vormen van communicatie. 2796 De leerling kan een uiteenzetting geven van de wettelijke bepalingen die in een installatiebranche van belang zijn bij de commerciële bedrijfsvoering. 2797 De leerling kan voor een installatiebedrijf in een bepaalde branche een oordeel geven over de diverse aspecten die van belang zijn bij de te leveren producten. Aspecten: •eisen en wensen met betrekking tot ontwerp, realisatie en inspectie/onderhoud inventariseren •gebruikskenmerken en verbanden tussen apparatuur, geleidingen, centrale voorzieningen en meet-, regel- en schakelapparatuur uitwerken •relevante installaties, deelinstallaties, hun functie, opbouw, prestatiekenmerken en uitvoeringsvormen beoordelen en daarover adviseren •relevante voorschriften en wettelijke eisen aangeven •prijs/prestatieverhoudingen van systemen beoordelen •technisch bestek en ontwerp beoordelen op informatie en normen •vormen van oplevering, onderhoud en inspectie aangeven •keuzecriteria met betrekking tot de aard van de installatie en de apparatuur aangeven •informatiebronnen over technische ontwikkelingen in de betreffende branche aangeven.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 27 van 33
2798 De leerling kan voor een installatiebedrijf in een bepaalde branche een uiteenzetting geven van de diverse aspecten die van belang zijn bij de uit te voeren productieprocessen. Aspecten: •voorwaarden en begrenzingen in aard en volume van ontwerp-, montage-, onderhouds- en inspectiewerkzaamheden aangeven •rol van andere bedrijven en organisaties op het gebied van ontwerpen, personeelsvoorziening en materiële middelen aangeven •vormen van samenwerking aangeven •automatisering binnen de productieprocessen beschrijven •verloop van het bouw-, installatie- en onderhoudsproces beschrijven •instanties die betrokken zijn bij de uitvoering van productieprocessen aangeven •voorwaarden bij de bedrijfsinrichting en outillage aangeven. 2799 De leerling kan een omschrijving geven van de kengetallen en normen die in een installatiebedrijf in een bepaalde branche bij de producten en productieprocessen een belangrijke rol vervullen. 2800 De leerling kan voor een bepaald product een kostprijs/begroting uitwerken. Aspecten: •kostenposten aangeven •arbeidsuren, materialen en andere benodigde middelen, diensten en voorzieningen bepalen. 2801 De leerling kan zich met betrekking tot het product-/productie-analyse en begroting bedienen van de binnen de branche meest geëigende vormen van communicatie en documentatie. 2802 De leerling kan voor een bepaalde installatiebranche de wettelijke bepalingen omschrijven die van belang zijn voor de daarbij behorende producten, alsmede de normen en richtlijnen die opgesteld zijn door overheids- en andere instanties en instituten. 2803 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche een uitwerking maken van de diverse aspecten die een rol spelen b de voorbereiding van een productieproces. Aspecten: •bouwkundige informatie verwerven •installatie- en montagetechniek afstemmen op de meest voorkomende bouwtechnieken •technisch bestek en administratieve bepalingen beoordelen •bouwplaats- en werkplekvoorzieningen uitwerken •tijdige beschikbaarheid van mensen, materialen, werkinstructies en overige middelen uitwerken •werk door derden en levering van derden uitwerken. 2804 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche een uitwerking maken van de diverse aspecten die een rol spelen b de organisatie van een productieproces. Aspecten: •verloop van een ontwerpproces uitwerken •bouwplaatsorganisatie uitwerken •projectbeheersing (tijd, kwaliteit en kosten) uitwerken •inzetten van beschikbare mensen en middelen uitwerken •beoordeling en afname van gereed werk en werk door derden uitwerken •beheer van technische documentatie uitwerken. 2805 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche een uitwerking maken van de diverse aspecten die een rol spelen b de uitvoering van een productieproces. Aspecten: •voorschriften ten aanzien van ontwerp-, installatie-, onderhouds- en inspectiewerk omschrijven •het installatieproces op partners in het bouwproces en voorwaarden vanwege de opdrachtgever afstemmen •maatregelen vanwege veiligheid voor mens en milieu omschrijven •gereedschap, documentatie, materialen en apparatuur beheren •gerealiseerde productie documenteren •leiding geven. 2806 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche een omschrijving geven van de aspecten die van belang zijn bij de beheersing van een gegeven productieproces. Aspecten: •het proces in termen van tijd, kwaliteit en kosten specificeren •de productievoortgang registreren •het productieverloop bijsturen •meer- en minderwerk afhandelen •leveringsvoorwaarden en financiering bewaken. 2807 De leerling kan een uitwerking maken van de aspecten die van belang zijn bij de nacalculatie en evaluatie van een gegeven productieproces van een bedrijf binnen een bepaalde installatiebranche. Aspecten: •administratie ten behoeve van kengetallen opzetten •productiviteit vergelijken •nacalculatiesysteem opzetten •alternatieven in organisatie en uitvoering van productieprocessen beoordelen. 2808 De leerling kan zich met betrekking tot het productieproces bedienen van de binnen de branche meest geëigende vormen van communicatie. 2809 De leerling kan voor een bepaalde installatiebranche de wettelijke bepalingen omschrijven die van belang zijn voor de daarbij behorende productieprocessen, met inbegrip van de normen en richtlijnen die zijn opgesteld door overheids- en andere instanties en instituten. 2810 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche een product- en productieplan maken, gebaseerd op product/marktverhoudingen, streefomzetten en marktontwikkelingen. 2811 De leerling kan voor een bedrijf in een bepaalde installatiebranche de relatie aangeven tussen het ondernemingsplan, het product/productieplan en de capaciteiten met betrekking tot de productieprocessen. 2812 De leerling kan voor een bedrijf binnen een bepaalde installatiebranche een uiteenzetting geven over de aspecten die een belangrijke rol vervullen met betrekking tot kwaliteitszorg, alsmede aangeven welke regelingen terzake bestaan. 2813 De leerling kan de verzekeringen omschrijven die van belang zijn voor een onderneming in een bepaalde installatiebranche. 2814 De leerling kan een omschrijving geven van de wettelijke bepalingen, waaronder die van arbeidsomstandigheden, milieu en hygiëne, voor zover zij van belang zijn voor een bepaalde installatiebranche.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 28 van 33
53145 Installeren geintegreerde installaties 2739 De leerling kan een ontwerp maken voor beheersysteem ten behoeve van een woning. 2740 De leerling kan een ontwerp maken voor een beheersysteem ten behoeve van een utiliteitsgebouw. 2741 De leerling kan de genoemde installaties parametreren, modificeren en in bedrijf stellen. 2742 De leerling kan een gebouwbeheerproces met behulp van de PC visualiseren en beheersbaar maken. 2743 De leerling kan een geïntegreerde elektrische installatie aanleggen. 2744 De leerling kan de geïnstalleerde installatie in bedrijf stellen. 2745 De leerling kan de genoemde installatie inspecteren en opleveren. 2746 De leerling kan de genoemde werkzaamheden rapporteren, documenteren en presenteren.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 29 van 33
10926 Telecom ICT Engineer (MK-Tel / ICT) 50849 Maatschappelijk Culturele Vorming 2521 de leerling is in staat zijn mening te weer te geven over vraagstukken van het menselijk samenleven, waarmee hij in verschillende rollen (partner, deelnemer aan sociale verbanden in vrije tijd en werksituatie) in aanraking komt. 2522 de leerling kan uitleggen dat opvattingen en gedrag (van hemzelf en anderen) voor een belangrijk deel verband houden met maatschappelijke en culturele posities. 2523 de leerling is in staat zijn visie weer te geven over de omgang met anderen binnen een (partner)relatie. 2524 de leerling is in staat tijdens zijn werk en in zijn vrije tijd op basis van respect om te gaan met mensen van een andere maatschappelijke en culturele achtergrond. 2525 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de parlementaire democratie. 2526 de leerling kan uitleggen in hoeverre opvattingen en gedragingen (van hemzelf en anderen) aansluiten bij de basiskenmerken en uitgangspunten van de rechtsstaat. 2527 de leerling is in staat zijn waarden, normen en opvattingen weer te geven over de betekenis van (betaalde en onbetaalde) arbeid voor individu en samenleving. 2528 de leerling is in staat (zelfstandig) stappen te ondernemen die kunnen leiden tot het vinden en aanvaarden van betaald werk. 2529 de leerling is in staat te verwoorden welke rechten, plichten en verantwoordelijkheden voortvloeien uit een arbeidscontract in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2530 de leerling kan in een gegeven werksituatie aspecten herkennen die samenhangen met veiligheid, gezondheid en welzijn (arbeidsomstandigheden). Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2531 de leerling kan verwoorden welke mogelijkheden werknemers in een gegeven situatie hebben om invloed uit te oefenen binnen zijn arbeidsorganisatie. Hij kan opkomen voor zijn belangen. 2532 de leerling is in staat ethische vragen en dilemma’s te herkennen die zich kunnen voordoen bij de beroepsuitoefening. Hij kan verwoorden hoe en waarom hij in een gegeven situatie ethisch zou handelen. 2533 de leerling is in staat (zelfstandig) informatie in te winnen omtrent zijn rechten, plichten en verantwoordelijkheden in geval van werkloosheid, ziekte of arbeidsongeschiktheid in een gegeven situatie. Hij is in staat op te komen voor zijn belangen. 2534 de leerling is in staat zijn mening weer te geven over vraagstukken die samenhangen met sociaal-culturele en demografische ontwikkelingen in de samenleving, waarmee hij als burger en/of beroepsbeoefenaar in aanraking komt. 2535 de leerling kan uitleggen in hoeverre de eigen opvattingen over sociale en politieke vraagstukken en die van anderen verband houden met achterliggende levensbeschouwelijke en/of politiek-ideologische oriëntaties. 2536 de leerling kan uitleggen op welke wijze het proces van individualisering zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2537 de leerling kan uitleggen op welke wijze de ontwikkeling van Nederland tot een multiculturele samenleving zich manifesteert in de samenleving als geheel en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2538 de leerling kan uitleggen op welke wijze de vergrijzing van de Nederlandse samenleving zich manifesteert in de samenleving als gehee en in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2539 de leerling kan ten aanzien van actuele sociale en politieke vraagstukken uitleggen op welke wijze beleids- en besluitvormingsprocessen verlopen en met welke mogelijkheden hijzelf als betrokkene danwel betrokkenen deze processen kan (kunnen) beïnvloeden. 2540 de leerling kan uitleggen en herkennen op welke wijze de internationalisering van de samenleving zich manifesteert in zijn eigen leefsituatie en (toekomstige) beroepspraktijk. 2541 de leerling kan uitleggen wat de gevolgen (kunnen) zijn van de voortgaande technologisering van de samenleving voor het arbeidsbestel in het algemeen en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. Hij kan zijn eigen positie ten opzichte van deze veranderingen weergeven. 2542 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van arbeidsmarkt en werkgelegenheid voor groepen in de samenleving en de eigen (toekomstige) beroepsgroep in het bijzonder. 2543 de leerling kan uitleggen en herkennen wat de betekenis is van veranderingen op het gebied van de sociale zekerheid voor groepen in de samenleving en de eigen beroepsgroep in het bijzonder. 2544 de leerling kan actuele sociale en politieke vraagstukken in verband brengen met kenmerken van de sociaal-economische structuur van de Nederlandse samenleving.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 30 van 33
50859 Algemene Vaardigheden MK -functionaris elektrotechniek 2563 de leerling kan teksten die betrekking hebben op de beroepssituatie, lezen en essentiële informatie uit deze teksten weergeven en ter discussie stellen. 2564 de leerling kan, op zijn beroepssituatie betrekking hebbende teksten, op zijn publiek gericht, duidelijk, begrijpelijk en overzichtelijk schrijven en invullen en zich correct en vaardig in het Nederlands uitdrukken, waarbij spelling, woordkeus en stijl op de juiste wijze wordt toegepast. 2565 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie de (voor hem) essentiële informatie in mondelinge communicatie samenvatten, parafraserend weergeven en impliciete bedoelingen voor zover mogelijk herkennen en beoordelen. 2566 de leerling kan binnen zijn beroepssituatie op een vaardige wijze omgaan met computerapparatuur, tekstverwerkingsprogrammatuur en randapparatuur ten behoeve van productie, distributie en opslag van de voor hem relevante teksten. 2567 de leerling kan bij het verwerven van informatie gebruik maken van audiovisuele media, naslagwerken, vakliteratuur en geautomatiseerde gegevensbestanden. 2568 de leerling kan Engelse teksten, die op de beroepssituatie betrekking hebben, lezen en de essentiële informatie uit deze teksten weergeven, ter discussie stellen en interpreteren. 2569 de leerling kan contacten onderhouden met klanten en leveranciers, werkinstructies ontvangen en interpreteren, telefoongesprekken voeren in de Engelse taal, gericht bedrijfsinformatie geven en samenwerken met technici die zich van de Engelse taal bedienen. 2570 de leerling kan informatie, in de Engelse taal aangeboden, via lezingen, bijscholingscursussen en demonstraties volgen en verwerken. 2571 de leerling kan op expressies van veel voorkomende rekenkundige en algebraïsche functies bewerkingen uitvoeren. 2572 de leerling kan stelsels van lineaire vergelijkingen (drie variabelen) oplossen. 2573 de leerling kan van een relatie de inverse van relatie, het bijbehorende domein en bereik en het volledige origineel van nul bepalen en de grafiek tekenen. 2574 de leerling kan verbanden leggen tussen gegevens en functies, tussen functies onderling en tussen de bijbehorende grafieken onderling, waarbij onder functies wordt verstaan: eerste en tweede graadsfunctie, goniometrische functies allemaal met of zonder modules-strepen en enkelvoudige argumenten (x) of (t). 2576 de leerling kan van veel voorkomende meetkundige figuren de voorkomende eigenschappen bepalen. 2577 de leerling kan in een twee dimensionaal vlak vectoren ontbinden en samenstellen en de som- en verschilvector bepalen en tekenen, met en zonder kentallen , alsmede in het complexe vlak (het Gauss-diagram) de product- en verschilvector berekenen en tekenen. 2578 de leerling kan goniometrische grafieken met samengestelde argumenten (2x, 2t of t tekenen en met behulp van elementaire formules goniometrische vergelijking en ten behoeve van snijpuntenbepaling oplossen. 2579 de leerling kan bewerkingen met complexe getallen uitvoeren en toepassen binnen de elektrotechniek. 2580 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze wiskundige problemen in de techniek oplossen. 2581 de leerling kan het SI-stelsel en de symbolen voor grootheden en eenheden overeenkomstig NEN 999 toepassen. 2582 de leerling kan verschillende (basis)eigenschappen binnen de mechanica, de gastheorie en trillingsleer omschrijven en enkele wetten toepassen. 2583 de leerling kan licht zowel als elektromagnetische golf (met als kenmerken golflengte en EM-spectrum) als deeltjesverschijnsel omschrijven. 2584 de leerling kan de eigenschappen van licht bij spiegel- en brekingswetten omschrijven. 2585 de leerling kan de eigenschappen van geluidsbronnen beschrijven en berekeningen uitvoeren ten behoeve van een gewenste en verantwoorde geluidssterkte, gezien in relatie tot de ruimte waarin de geluidsbronnen staan en de gemiddelde afstand van de personen in die ruimte tot de geluidsbron(nen). 2586 de leerling kan de eigenschappen van warmte-geleiding van in de elektrotechniek toegepaste materialen omschrijven. 2587 de leerling kan de voor de elektrotechniek belangrijke scheikundige eigenschappen verklaren. 2588 de leerling kan de bouw van de materie op basis van chemische eigenschappen omschrijven en voorbeelden, gevolgen en toepassingen van ioniserende straling aangeven. 2589 de leerling kan praktische meetopstellingen opbouwen en vanuit het experiment de verlangde grootheid bepalen, registreren en interpreteren. 2590 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en zijn bevindingen vastleggen.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 31 van 33
50860 Basisvaardigheden informatietechniek 2545 de leerling kan PC-besturingssystemen gebruiken en de veel voorkomende commando's toepassen. 2546 de leerling kan met behulp van structogrammen eenvoudige programma's in hogere en lagere programmeertalen ontwikkelen ten behoeve van besturings- en regelschakelingen. 2547 de leerling kan omgaan met editor, compiler, assembler en debugger voor het ontwikkelen van eenvoudige PC-programma's voor hogere en lagere programmeertalen. 2548 de leerling kan aan elektrische netwerken voor gelijk- en wisselstroomcircuits in zowel éénfase- als driefasencircuits de daarvoor benodigde berekeningen maken. 2549 de leerling kan de verschillende manieren van transmissietechnieken voor zowel telecommunicatie als datacommunicatie omschrijven en verbindingen tot stand brengen volgens de gangbare methoden. 2550 de leerling kan digitale schakelingen ontwerpen, bouwen, afregelen en testen. 2551 de leerling kan met behulp van microprocessoren, I/O-programmering en interfaceschakelingen, besturingssystemen ontwerpen, testen, onvolkomenheden lokaliseren en verhelpen. 2552 de leerling kan eenvoudige analogeschakelingen ontwerpen, met gebruikmaking van gangbare componenten en passieve en actieve filterschakelingen. 2553 de leerling kan voor eenvoudige besturingsschakelingen een juiste keuze maken uit de gangbare regelaars, sensoren en actuatoren. 2554 de leerling kan eenvoudige schakelingen en eenvoudige automatiseringssystemen documenteren, produceren, testen, fouten lokaliseren en verhelpen. 2555 de leerling kan de voorkomende materialen en componenten binnen de elektronica verwerken en bewerken volgens de daarbij behorende normen. 2556 de leerling kan de binnen de elektronica voorkomende gereedschappen goed toepassen en deze correct onderhouden. 2557 de leerling kan samengestelde schakelingen voor de verschillende elektrische installaties volgens de geldende normen met een CADsysteem omzetten in tekeningen. 2558 de leerling kan op een gestructureerde werkwijze technische problemen in de techniek oplossen. 2559 de leerling kan zelfstandig zijn werkzaamheden organiseren en technische bevindingen vastleggen en organiseren. 2560 de leerling kan op basis van economische en technische principes de commerciële haalbaarheid van gemaakte keuzes motiveren. 2561 de leerling kan de bedrijfsvoering, bedrijfsorganisatie, productieprocessen en de juridisch-sociale aspecten van een bedrijf omschrijven 2562 de leerling kan de veiligheidsvoorschriften naar behoren uitvoeren en een veilige werkhouding aannemen. 50865 Projectmanagement Telematica 2815 de leerling kan ten behoeve van telematica-installaties en -apparatuur onderhoudsprojecten voorbereiden. 2817 de leerling kan ten behoeve van telematica-installaties en -apparatuur onderhoudsprojecten coördineren. 2818 de leerling kan ten behoeve van telematica-installaties en -apparatuur onderhoudsprojecten administratief begeleiden. 2819 de leerling kan ten behoeve van telematica-installaties en -apparatuur onderhoudsprojecten technisch begeleiden. 2820 de leerling kan telematica-installaties, -apparatuur en software modificeren aan de hand van in overleg opgestelde specificaties. 2821 de leerling kan de bedrijfskundige kennis binnen zijn werkzaamheden toepassen. 2822 de leerling kan mondeling rapporteren met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2823 de leerling kan schriftelijk rapporteren met betrekking tot projectwerkzaamheden. 2824 de leerling kan werkoverleg voeren met betrekking tot de uitvoering van projectwerkzaamheden. 2825 de leerling kan een bijdrage leveren aan het ontwerp en onderhoud aan de veiligheids-, milieu-, arbo- en kwaliteitssysteem. 53263 Onderhoud en Beheer Netwerken 4 2855 De kandidaat kan een functioneel netwerkontwerp opstellen. 2856 De kandidaat kan op basis van het functioneel netwerkontwerp een eenvoudig inrichtingsplan opstellen. 2857 De kandidaat kan op basis van het inrichtingsplan een netwerk met meerdere servers realiseren. 2858 De kandidaat kan op basis van het inrichtingsplan een netwerk met meerdere netwerkbesturingssystemen realiseren. 2859 De kandidaat kan een netwerkautorisatieplan opstellen. 2860 De kandidaat kan de toegang tot netwerken beheren. 2861 De kandidaat kan eisen voor beveiliging van programmatuur, gegevens en documentatie naar concrete procedures vertalen. 2862 De kandidaat kan zorgdragen voor het operationeel houden van componenten in een netwerk met meerdere servers. 2863 De kandidaat kan netwerkstoringen oplossen. 2864 De kandidaat kan problemen bij het gebruik van een netwerk oplossen. 2865 De kandidaat kan procedures m.b.t. het onderhoud en beheer van netwerken opstellen. 2866 De kandidaat kan de documentatie van een netwerk met meerdere servers opstellen. 56104 Telecom/ICT 2826 de leerling kan vanuit beroepsrichting en bedrijfsvoering een bijdrage leveren bij het ontwerp en het onderhoud van een Arbo-, Milieuen Kwaliteitszorgsysteem. 2827 de leerling kan de belangrijkste eigenschappen van analoge en digitale transmissiewegen onderscheiden 2828 de leerling kan de eigenschappen en toepassingen van de verschillende soorten transportmedia kenschetsen. 2829 de leerling kan twisted-pair, coax- en glasvezelkabels aansluiten en installeren. 2830 de leerling kan door middel van metingen fouten in bekabelingssystemen aantonen. 2831 de leerling kan de functie van de verschillende vormen van (de)modulatietechnieken verklaren. 2832 de leerling kan metingen verrichten aan (de)modulatoren. 2833 de leerling kan de eigenschappen en de principiële werking van analoge zenders en ontvangers voor beeld en geluid verklaren. 2834 de leerling kan analoge zend- en ontvangstsystemen samenstellen. 2835 de leerling kan de principes van multi-media-streaming zenders en ontvangers verklaren en parametreren.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 32 van 33
56105 Routing & switching-technieken 2836 de leerling kan de opbouw van telecommunicatienetwerken verklaren. 2837 de leerling kan de functies en de werking van hard- en softwarecomponenten op alle lagen van de netwerkarchitectuur verklaren. 2838 de leerling kan de functies en het effect van toegepaste protocollen voor routering en switching op de lagen van de netwerkarchitectuu verklaren. 2839 de leerling kan de signaleringstechnieken voor het opbouwen van een verbinding toelichten. 2840 de leerling kan met tools de signaleringsprotocollen analyseren en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2841 de leerling kan met test- en meet-apparatuur interfaces analyseren. 2842 de leerling kan de functie van routeringsprotocollen verklaren. 2843 de leerling kan de functie van laag 3 –schakelaars toelichten. 2844 de leerling kan de protocollen binnen servers, werkstations en netwerkcomponenten configureren en parametreren. 2845 de leerling kan met behulp van tools datacommunicatieprotocollen op OSI-laag 2, 3 en 4 analyseren. 2846 de leerling kan aan de hand van een technisch ontwerp een datacommunicatiesysteem realiseren. 2847 de leerling kan aan de hand van een functioneel ontwerp een technisch ontwerp voor een datacommunicatiesysteem opstellen. 2848 de leerling kan het de Quality of Service binnen een netwerk verklaren. 2849 de leerling kan fouten in netwerken analyseren. 2850 de leerling kan een bedrijfsnetwerk koppelen aan het netwerk van een telecombedrijf. 2851 de leerling kan de werking en functionaliteit van bedrijfscentrales uiteenzetten. 2852 de leerling kan een bedrijfstelefooncentrale configureren. 2853 de leerling kan de functie van de componenten binnen een spraak over IP- netwerk verklaren. 2854 de leerling kan een spraak over IP-netwerk opbouwen. 56107 Transmissie 2867 de leerling kan de opbouw van een CATV-netwerk verklaren. 2868 de leerling kan de opbouw van het koperen aansluitnetwerk voor telefonie verklaren. 2869 de leerling kan de opbouw van mobiele netwerken beschrijven. 2870 de leerling kan de principes en eigenschappen van satellietcommunicatie verklaren. 2871 de leerling kan de opbouw van een fiber to the home netwerk beschrijven. 2872 de leerling kan de opbouw van een transportnetwerk beschrijven. 2873 de leerling kan verklaren op welke wijze digitale transmissie binnen een telecommunicatie- en datacommunicatienetwerk plaatsvindt. 2874 de leerling kan de eigenschappen van de verschillende transmissiewegen tussen de klant en een telecombedrijf verklaren. 2875 de leerling kan metingen verrichten voor het onderhoud van het CATV-netwerk en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2876 de leerling kan metingen verrichten voor het onderhoud van het vaste telefoonnetwerk en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2877 de leerling kan metingen verrichten voor het onderhoud van een mobiel telecommunicatienetwerk en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2878 de leerling kan metingen verrichten voor het onderhoud van fiber-to-home-netwerken en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2879 de leerling kan metingen verrichten voor het onderhoud van transportnetwerken en kan een toelichting geven op de gemeten parameters. 2880 de leerling kan schotelantennes uitrichten op een satelliet.
8-11-2006
Eindtermen TechnoDesign
Pagina 33 van 33