________________________________________________________________________________________________________________________
5e nieuwsbrief, 16 februari 2014 INTRO: STADSLANDBOUW, KIES PARTIJ VOOR DE PLANTEN KANTOORTORENS VERBOUWEN TOT MOESTUINEN? VOEDSEL ANDERS / RECLAIM THE SEEDS ONDERGRONDS MET DE MOESTUIN ALLES IS GEZONDHEID MAAR NIET HEUS
VOORHEEN WAS GELUK NIET GEWOON WEBSERVICE NOGMAALS GENETISCHE MANIPULATIE BOER ZOEKT (HOBBY)TUINDER DE TAALTUIN VAN GROENMOES AGENDA
STADSLANDBOUW: KIES PARTIJ VOOR DE PLANTEN Er zijn steeds meer stadslandbouwinitiatieven die de groene loper uitleggen in een versteende, rode omgeving. Planten klimmen langs gevels omhoog. Daken krijgen een natuurtapijt. Stoeptegels maken plaats voor bloemperken, de speelplaats wordt speeltuin en naast de supermarkt verschijnt een natuursuper. En toch plaats ik vraagtekens bij dit verschijnsel om rood een beetje groen in te kleuren. Ik ben bang voor Facebookeffecten: vind je dit leuk? Dan gaan we op zoek naar meer tegels, meer gevels, meer daken en meer speelplaatsen. Want die kunnen we dan lekker vergroenen. Waar komt het nieuwe nog hogere etagegebouw, de nieuwe super-de-supermarkt? Onze groene vingers jeuken al. Een groentekas op het dak van de supermarkt: dichter bij de bron kun je je groenten niet kopen, toch? Gelukkig kan het ook anders. Het begint dan bij bewustwording van fouten die in het verleden zijn gemaakt. Want daarvan kun je leren. Groen leven bezorgt je een tegenovergesteld financieel winstgevoel: behaalde (leer)resultaten uit het verleden bieden meer garantie voor groenten op en in de supermarkt verbeteringen in de toekomst. Kijk in Amsterdam-Zuidoost en ontdek dat grootschaligheid in gebouwen wordt ingeruild voor de menselijke maat. Kijk naar de toekomstplannen voor Almere-Oosterwold waar de gemeente een stap terug doet om initiatiefnemers op een organische wijze zelf het gebied te laten inrichten met groen, 1
________________________________________________________________________________________________________________________
landbouw en wegen. In samenwerking met Wageningen Universiteit is ervoor gekozen om lokale voedselvoorziening, energieproductie, sociale cohesie en het lokaal sluiten van kringlopen op een evenwichtige manier met elkaar te verweven. Dit wordt groen dat ertoe doet. Of om met de woorden van journaliste Marie-Claire van de Berg te spreken: groen moet je doen en ze legde haar eigen ervaringen neer in haar boek: GROEN DOEN. Terug naar Almere waar de WUR Almere-Oosterwold al liefkozend Agromere noemt. Iedereen kan er in principe stadsboer worden. Sschapen, geiten en koeien lopen langs je tuinpad en de boer… hij ploegt er voort tussen de huizen van de toekomst. Utopia? Het Tilburgse plan ‘De Nieuwe Warande” is uitgebroed als een woninginrichtingsplan waarbij het middengebied van een door nieuwbouwwoningen omzoomd gebied een groen hart krijgt. Daarin is een stadsfunctie weggelegd voor bestaande landbouwbedrijven en nieuwe groene initiatieven. Het Hart van Brabant met het Groene Hart van Tilburg? Waarom niet? En om de titel boven dit verhaal recht te doen: ga op zoek naar groen dat er al is. In veel nieuwbouwwijken is er tot nu toe voor gekozen om bestaand groen te verwijderen(?) om er ‘nieuw groen’ voor terug te brengen. En bestaande wijken dan? Plant er fruitbomen, waarom kunnen cotoneasters geen kruisbessen zijn? Perkjes, plantsoentjes, boomspiegels: je kunt er fruit, groente, kruiden en bloemen laten groeien. Veel moeite kost het niet, sommige gemeenten helpen er zelfs financieel bij en zelf word je er alleen maar blijer van. In deze verkiezingstijd zou je zo maar naast de Partij voor de Dieren een Partij voor de Planten kunnen aantreffen. De initiatieven zijn er in 2010 wel geweest (hoogleraar Pieter Baas uit Leiden) maar tot een politiek actieve beweging is het nooit gekomen.
STADSLANDBOUW: KANTOORTOREN WORDT MOESTUIN? Ik ben heel wat gewend tegen te komen op het gebied van stadslandbouw. Wie mijn themanummer over dit onderwerp uit 2012 kent weet dat ik me niet meer verbaas over Plantascrapers, Verticrops, pilarenteelt, Farmcitys en Polydomes. Ik moest eraan denken toen ik het verhaal van de ZLTO aanhoorde op een miniconferentie over stadslandbouw in Eindhoven. Ik kon me niet voorstellen dat 2
________________________________________________________________________________________________________________________
de bezoekers aan deze conferentie – die vooral stil moesten zijn en moesten luisteren en kijken naar enkele stadslandbouwvreemde eenden in de bijt – niet graag zelf deelnemer hadden willen zijn. Dit eenrichtingsverkeer stond haaks op de verhalen van anderen die dat tweerichtingenverkeer in de praktijk brengen. Wat dat met die kantoortorens te maken heeft? Heel eenvoudig: de verkeersstromen! Het bedrijf Plantlab in Den Bosch staat model voor eenrichtingsverkeer. Het ontwikkelt technologische hoogstandjes om groenteteelt van ons te vervreemden. We mogen straks bij wijze van spreken de krokettenautomaat opentrekken waar dan een krop sla uitrolt om het eindresultaat te kopen. We mogen zelfs niet naar binnenkijken om te zien hoe die sla is gegroeid. Komt er nog wel grond aan te pas, leven de planten alleen op water en infuusvoedsel? Doemdenken? Op de miniconferentie is me het woord ‘doendenken’ bijgebleven. Doeners? Die zaten allemaal in de zaal denk ik. Ik weet het niet, het was immers eenrichtingssverkeer. Dat tweerichtingenverkeer vind je in buurttuinen, stadstuinen, kindertuinen, permacultuurtuinen, belevingstuinen, gemeenschapstuinen en volkstuinen. Het congres heette “PROEF(DE)TUIN”. Maar van wie dan? In mijn eerder aangehaalde themanummer uit 2012 maak ik onderscheid in stadsgerichte landbouw, open en gesloten stadslandbouw en stadsmoestuinieren. De kantoortorens staan model voor het gesloten systeem. En wat we met zijn allen in die genoemde tuinen doen noem ik geen stadslandbouw, tenminste zo lang economisch belang er niet aan ten grondslag ligt. De ZLTO liet kansen liggen om de stadsgerichte benaderingswijze voor het voetlicht te brengen (zie ook mijn hieraan voorafgaande artikel over Agromere en de Groene Warande). De knappe Eindhovense en Bossche bollen gingen naar ons op zoek om via faceboek en websites verbindingen te leggen terwijl we al lijfelijk aanwezig waren! Ik miste het succesverhaal van Alfred van Kempen, de inspirerende voorzitter/ervaringsdeskundige van de Eindhovense Wasvenboerderij. Hij zat naast me in de zaal en moest na de pauze naar een andere bijeenkomst. Een dag later las ik in het Eindhovens Dagblad dat hij namens Groendomein Wasven een prijs in ontvangst mocht nemen vanwege het initiatief van De Vrije Akker, een nu nog door onkruid overwoekerd stuk grond van 2 ha. waar groenten geteeld gaan worden en fysieke verbindingen worden gelegd met omgeving en kansarmen. Als het dan toch over stadslandbouw gaat…
PROEF DE TUIN VAN GROENDOMEIN WASVEN
3
________________________________________________________________________________________________________________________
Mijn idee van stadslandbouw heb ik in de vorm van een light verse hierna verwoord: MIJN EETBARE STAD De Fruitstraat bestaat er nu uit bramen, peren en uit bessen, Plantsoenen die begroeid zijn met meloenen Komkommers, augurken en pompoenen Flankeren er sinds kort de Boonstraat die getooid is met princessen. Toch staan veel Nederlandse plaatsen jarenlang vol fruit Je komt dan mogelijk in Nootdorp, Braambosch, Appelscha of bij de Mispelhoeve uit. Hans van Eekelen Braambosch ligt bij Westerhoven De Mispelhoeve vind je in Eindhovden
VOEDSEL ANDERS / RECLAIM THE SEEDS “Food Otherwise”. Dit is de richting die noch Monsanto, noch Louise Fresco (WUR), noch Gerda Verburg (FAO), noch de (Z)LTO ziet zitten. Toch brengt deze conferentie die op 21 en 22 februari a.s. bij de WUR in Wageningen wordt gehouden een grote groep andersdenkende organisaties bij elkaar die het wereldvoedselprobleem, vanuit een duurzame en eerlijke manier van voedsel produceren, met elkaar bespreken. Met meedenken en meewerken zijn het twee doe-dagen waarop o.a. stadslandbouw, permacultuur, kringlooplandbouw, zaden en biodiversiteit en lokale voedselnetwerken de revue passeren. Er wordt samen gepraat met de Indiase wetenschapper en voedselactivist Vandana Shiva, de Belgische VN-rapporteur Olivier de Schutter en een vertegenwoordiger van de wereldwijd opererende kleine-boerenorganisatie Via Campesina die het recht op zelf voedselverbouwen (voedselsoevereiniteit) uitdragen. Ik wil hierbij aantekenen dat vasthouden aan het huidige voedselsysteem zoals o.a. de Wereldhandelsorganisatie (WTO) wenst, een voortdurend verslechterende positie voor kleine boeren wereldwijd tot gevolg zal hebben en alleen in de kaart speelt van de grote multinationals die hun eigen positie bewaken. Graag wijs ik nogmaals op het boek van Raj Patel (voormalig medewerker van de WTO) die voorbeelden geeft van de wijze waarop kleine boeren worden uitgeknepen, hoe ze proberen een vuist te maken en telkens weer het onderspit delven.De titel van het boek is “Buy this! En de ondertitel: Alles wat je niet wilt weten over eten… 4
________________________________________________________________________________________________________________________
Reclaim the seeds Eerlijk voedsel… ik raak er niet over uitgepraat. En vele anderen met mij. De organisatie ASEED-Europe bestaat uit een bevlogen club mensen die op laagdrempelige wijze aandacht vraagt voor dezelfde problematiek als wordt uitgedragen op voornoemde conferentie. Een van haar actiepunten concentreert zich op eigen beslissingsbevoegdheid van zaadveredelaars en boeren voor het gebruik en de vermeerdering van voedselzaden. Ze organiseert op 8 en 9 maart a.s. in Groningen voor de derde maal de zadenactie “Reclaim the Seeds” (2012 in Amsterdam, 2013 in Den Bosch). Met o.a. zadenruilbeurs en lezingen wordt informatie verstrekt over de consequenties van zadenwetgeving die in Europees verband genomen wordt. Gastsprekers zijn 3 Columbiaanse boeren die komen vertellen over het verzet tegen het vernietigen van rijst- en groentezaden in hun land. De Groenmoesmarkt van 2012 stond eveneens in het teken van de zadenproblematiek met de toenmalige deelname van Stichting Zaadgoed, de genenbank van de WUR en biologisch zadenveredelaar René Groenen uit Esbeek.
GA ONDERGRONDS MET DE MOESTUIN Bij de teelt van groente spelen warmte en licht een belangrijke rol. Niet voor niets wachten we tot de winter stuiptrekkend van ons afscheid neemt want we willen het licht zien als we gaan zaaien en de kiemplantjes boven de grond komen. Toch zijn er groenten die juist bij afscherming van licht goed gedijen of waarvoor het ontbreken van licht juist een voorwaarde is om te groeien of af te rijpen. Champignons groeien het best zonder licht en de witloftrek vindt ook in het donker plaats. We kennen in ons land heel wat locaties waar je lichtmijdende groenten kunt telen. Wat zou je denken van een kelder, een zolder, een mergelgrot, een voormalig fort of bunker. In Belgie worden champignons in grotten geteeld. In Rotterdam gebeurt het zelfs in het voormalige Tropicana. Witlof zou je kunnen telen in leegkomende champignonkwekerijen. In Limburg bestaan nog kilometerslange gangenstelsels van de in onbruik geraakte mijnen. Wat het daglicht niet kan verdragen is daar ook wel te telen. In Londen worden nu de schuilkelders uit de Tweede Wereldoorlog ingericht om moestuinen aan te leggen. Toegegeven, er wordt dan kunstlicht gebruikt om planten te laten groeien waarvoor dat nodig is. Het is toch nog een lange inleiding geworden om je te wijzen op je eigen mogelijkheden om groenten te telen die in bepaalde stadia van de groei geen daglicht nodig hebben. Je hoeft niet ondergronds te gaan maar de teelt kan meestal gewoon in je eigen tuin plaatsvinden. rabarber Nu de winter bijna voorbij is kun je de groei van rabarberstengels bevorderen door voor extra warmte te zorgen onder gelijktijdige afsluiting van het licht. Dat doe je door veel organische mest rond de Foto: www.opasmoestuin.nl opkomende knoppen te leggen en het geheel vervolgens met zwart plastic folie of met omgekeerde emmers of kisten te bedekken. Hierover heen breng je stro aan om 5
________________________________________________________________________________________________________________________
de warmte in huis te houden. Dit noemen we het forceren van de rabarber. Je kunt op deze manier wel drie weken eerder oogsten. De stelen zijn dan lichter en zachter. asperge Asperge is wel de meest bekende groente waarvan de groei van de eetbare stengel zich ondergronds, buiten ons gezichtsveld afspeelt. Tenminste, als we de keuze voor witte asperge maken, want de groene en paarse soort groeit bovengronds. Wie al een aantal jaren asperges teelt zal merken dat de klauwen zich omhoog werken en ook in de breedte kruipen. Als je tussen medio maart en 1 april de bedden opmaakt houd daar dan rekening mee. De bedden maak je dus breder en hoger of… je steekt later minder diep om beschadiging van de wortelhals te vermijden. andijvie Dit is geen groente die je ondergronds teelt maar we komen nu bij een aantal groentesoorten die we door middel van bleken weghouden van het daglicht. Als je enkele weken voor het oogstmoment Foto: www.wilfriedrobert.be de binnenste bladeren bij elkaar bindt of over de krop een bloempot plaatst dan ontstaan er bleke bladeren met een zachte smaak. Niet altijd nodig volgens zaadzakjes. Toch hebben zelf gebleekte een betere smaak. Kijk uit bij veel regenval tijdens het bleken. De samengebonden bladeren kunnen dan gaan rotten omdat ze niet kunnen opdrogen. Een dichte pot is gemakkelijker en is een beter alternatief. sla Wel eens aan gedacht om sla te bleken? Volg de aanwijzingen op die hiervoor bij andijvie worden genoemd. Houd de bleekperiode korter dan bij andijvie, hooguit een week. Gebruik overigens geen pot die ‘potdicht’ is. De sla moet wel kunnen ademen. Gebruik bloempotten of kleine emmers met gaatjes aan de zijkant of boor gaatjes in dichte potten. De handel biedt cloches en stolpen aan die ervoor zijn gemaakt, alleen niet voor mijn portemonnaie. Met eigen potten, emmers, kratten of kisten heb je een prima alternatief. zeekool Zeekool wordt net als rabarber als een meerjarige groente geteeld. Net als bij rabarber kan er in maart een emmer of kist over de plant worden geplaatst om de dan opkomende scheuten van het daglicht af te sluiten waardoor die scheuten gebleekt worden. Net als bij asperge sterft deze plant in de herfst af en komt ze aan het eind van de winter weer boven het maaiveld uit. In plaats van te bleken onder emmer of kist kan dezelfde methode toegepast worden als bij de aspergeteelt. Maak een teeltbed, oogst de witte stengels, stop met oogsten in de loop van juni, maar verwijder dan wel direct het teeltbed. 6
________________________________________________________________________________________________________________________
bleekselderie Selderie om te bleken. Deze groente lijkt wel vergeten (net als zeekool overigens). Misschien komt het vanwege de moeite die we moeten doen om de stengels bij elkaar te binden maar er zijn inmiddels rassen die niet gebleekt hoeven te worden. Zaai bleekselderie nu al binnenshuis bij een temperatuur van ca. 20 ˚C. Als je dat ter plaatse in de grond zou doen dan is de periode te kort om te kunnen oogsten. Ook de buitentemeratuur zal overdag ca. 20 ˚C moeten halen en als je bedenkt dat het wel drie weken kan duren voordat selderie kiemt dan schiet er onvoldoende tijd over om nog op tijd te kunnen oogsten. Of je wel of niet bleekt is overigens een kwestie van smaak. Als je ook daadwerkelijk tot bleken wil overgaan houd er dan al rekening mee bij het uitplanten. Maak een geul (zoals je dat bijv. bij prei zou doen) en plant de selderie hierin uit. Een week of drie voordat je wilt oogsten bind je de bossige stengels samen en aard je de stengels in een aantal keren aan totdat alleen het blad nog boven de grond uitsteekt. De smaak van gebleekte selderie is zachter dan die van de niet gebleekte. kardoen Ik heb me wel eens aan het bleken van kardoen gewaagd maar het werd geen succes. Maar jaloers was ik wel op de met stro omwikkelde kardoenstengels die ik eens in de moestuin bij kasteel Doorwerth zag staan. Grote, ca. anderhalve tot twee meter hoge planten waren het. Van kardoen – die veel op artisjok lijkt – eet je niet de bloembodems maar de gebleekte stengels. Dat bleken doe je dan ongeveer 3 weken voordat je de stengels – want daar gaat het om – gaat oogsten. Op de afgebeelde foto is er karton voor gebruikt. Nadeel van karton is dat je alert moet zijn op slechtweeromstandigheden waardoor karton, en je stengel, kan gaan rotten. Kardoen kan al vanaf maart worden gezaaid, uitsluitend binnenshuis en ze mag pas na de IJsheiligen naar buiten.
ALLES IS GEZONDHEID MAAR NIET HEUS De landelijke campagne ‘alles is gezondheid” is in Oegstgeest van start gegaan. Die viel samen met de door Paul de Leeuw gepresenteerde Nationale Eettest. Bij de conferentie in Oegstgeest ben ik niet geweest (was ik ook niet voor uitgenodigd zoals minister Schippers en minister Ascher) en spelletjes over eten zijn niet aan me besteed. Waarom is eten zo bijzonder? Omdat we kennelijk te veel eten. Wat doen we eraan? Met Nieuwjaar goede voornemens maken, er veel over praten, de eetfabrieken de schuld geven en de vermoorde onschuld spelen omdat we niet weten wat vrije radicalen met antioxydanten uitspoken. We tellen de calorieen, vermenigvuldigen vetten met eiwitten, meten en wegen ons een slag in de rondte omdat de Weight Watchers ons dat hebben opgelegd. We tellen de 7
________________________________________________________________________________________________________________________
E-nummers bij elkaar op, zijn boos op suiker die overal en onder allerlei namen in ons voedsel is verstopt en eten het liever puur omdat we saccharine en aspartaam niet vertrouwen. We kunnen kiezen uit een vijftigtal dieeten, uit tientallen dieet-, gezondheids- en kookboeken en we staren ons blind op die fantastische televisiekoks. Kennelijk moest er Slow Food komen, mogen we geen eten meer weggooien en moeten we twee stuks fruit combineren met 2 ons groenten. De supermarkt die bij de laatste eko-tellingen weer een paar procent meer bioIk ben op mijn Eproducten in het schap heeft laaft zich aan onze belangstelling nummer gezet voor superfood. We hollen van de ene hype naar de andere omdat we overal bij willen horen. We moeten vooral al onze vrienden laten weten hoe gezond we bezig zijn. Bloggers over voedsel zijn er te kust en te keur. Facebook is nu op zijn hoogtepunt en ik doe aan het “eetgedruis” mee door de ruim 600 nieuwsbrieflezers te laten weten hoe ik erover denk. Terwijl ik nota bene geen expert ben. Voedseldeskundigen? Wie zijn dat? Sinds professor Katan mijn hart heeft gestolen door zijn onwetendheid te etaleren op een gebied waarvan nu juist hij als Hans van Eekelen wetenschapper alles dient te weten en daarmee vele collega’s op zeer grote tenen trapte, ja sindsdien acht ik me zelf expert. En wat zegt deze expert vervolgens: neem niets aan van een ander zonder eerst je eigen verstand te gebruiken. En mijn verstand zegt me: alles staat en valt met de manier waarop je leeft. Ben je daar niet tevreden mee zet dan een klein stapje in de gewenste gezonde richting. Niet meer en niet minder. Als je dat een tijdje kunt volhouden en je je er prettig bij voelt dan zet je het volgende stapje. Niks dieet, niks superfood, niks calorieen tellen, niks aan je vrienden vertellen. Gewoon doen. Doe het voor jezelf. Ik heb geen landelijke campagne en geen Nationale Eettest nodig!
VOEDSEL is net zo gezond als een computer De gebruiker bepaalt wat goed voor hem is
Hans van Eekelen
8
________________________________________________________________________________________________________________________
VOORHEEN WAS GELUK NIET GEWOON Constanze heet ze. De vrouw die ik nooit ontmoette maar wier moestuin ik enkele jaren geleden heb bezocht en met wie ik onlangs een telefooncontact had. Haar verhaal is toch wel bijzonder. Enkele jaren geleden liepen tv-programma’s de deur van haar groentekas in Heeze plat omdat ze een bijzondere relatie had met een toprestaurant in haar woonplaats. Nee, niet op het persoonlijke vlak. Er was vraag naar de groenten die ze als amateurtuinder teelde. Groenten van een moestuinhobbyist in een sterrenrestaurant. Dat kon toch niet waar zijn?! Dat leverde haar veel visite op uit Hilversum. Toen mijn niet geplande visite er min of meer mee samenviel had Constanze het wel eventjes gehad met die mediagekte. Ik kwam net terug van de insectentuin van Staatsbosbeheer op de Plaetse bij de Strabrechtse Heide. Ik was nieuwsgierig naar de moestuinen die in een verlaten tuinderskas tijdelijk waren aangelegd. Dit fenomeen bestond toen bij mijn weten niet. Nu vind je ze in het Groningse Zuidbroek, in Almere en in het Westland. Tuinbouwkassen met volkstuintjes. Het voordeel van laatstgenoemde kassen is o.a. dat de eigenaar van de kas je met raad en daad terzijde staat. Enfin, terug naar Constanze en haar moestuin die inmiddels verplaatst is naar De Plaetse die ik hiervoor noemde. Ze is niet alleen ontdekt door de koks van hostellerie Van Galen, restaurant Boreas en van het Ketelhuis op Strijp S in Eindhoven. Haar nieuwe locatie werd haar aangeboden door Staatsbosbeheer die teruggreep naar het idee van de bijna verdwenen boerderijmoestuin. Ze wordt er bijgestaan door bewoners van Kempenhaeghe, een epileptiecentrum, eveneens in Heeze. Het bijzondere is dat deze bewoners met zo veel overgave de schoffel hanteren dat ze ook hun epileptieaanvallen wegschoffelen. Dat er ook wel eens plantjes worden weggeschoffeld waarvoor dat niet bedoeld was, och Constanze maalt er niet om als ze ziet wat voor geluk er van deze mensen afstraalt dat ze niet eerder kenden… Voor hen was geluk voorheen niet gewoon.
WEBSSERVICE www.plantaardig.com Deze website is gelieerd aan de Groente en Fruitencyclopedie van de Vlaamse moestuindeskundigen Luc Dedeene en Guy de Kinder. Het boek is een succesnummer, de website eveneens. Wat de website zo aantrekkelijk maakt is de interactieve relatie met de lezers. Van hen komen veel vragen en tips die moestuinders op weg helpen. Interessant is ook de door hen uitgegeven nieuwsbrief waarin actuele, ook op het weer van dat moment betrekking hebbende teelttips worden gegeven. Het boek, een standaardwerk waarvan ik 10 jaar geleden de eerste druk kocht is volgens de website al aan de 6e druk toe. Een bestseller dus.
PLANTAARDIG.COM
UW GROENTEGIDS
www.plantaardig.nu Heel anders van vorm en inhoud is de website met bijna dezelfde naam als hiervoor genoemd. Het is de site van tuinontwerper Suze Peters die haar sporen verdiend heeft met ontwerp en inrichting van 9
________________________________________________________________________________________________________________________
terras- en daktuinen. Planten spelen er de hoofdrol in, vooral eetbare eetbare planten. Ze is voornamelijk actief in de Randstad, is er op veel plaatsen te vinden voor lezing en advies. Ze weet inmiddels alles over onkruid en dan vooral de positieve kanten ervan. Hoewel niet op haar website te vinden is haar vorig jaar (met co-auteurs) uitgebrachte boek “Onkruid” een verademing. Maak kennis met haar en haar boek want ze komt er graag voor uit Rotterdam om je er op de Groenmoesmarkt over te vertellen en van onkruid te laten proeven. www.vlaco.be Het ligt niet voor de hand om te grasduinen op een website die de professionele biologische afvalverwerking in Vlaanderen ten dienste staat. En daarom wijs ik graag op deze site die anders aan je aandacht zou ontsnappen. Waarom? Met als ondertitel ertitel “meer halen uit de biologische kringloop” geeft de Vlaco ook tips en adviezen aan hobbytuinders. Dit voert van het hoe en waarom van comcom posteren via tips over voedselverspilling tot aan recepten, gebaseerd op eten dat je wellicht in de gft-bak gft zou willen doen. Van de vier hoofdrubrieken zijn ‘compostgebruik’ en ‘thuis kringlopen’ de moeite van het doorspitten waard en daarvoor hoef je niet in Vlaanderen te wonen. www.gezondverstandavonden.nl In hett artikeltje over ALLES IS GEZONDHEID heb ik gerefereerd aan het gebruiken van je eigen gege zonde verstand bij het beoordelen van wat goed voedsel voor je is. En ook daarvoor bestaat een website die je daarbij van dienst wil zijn. Genoemde website is het communicatiekanaal communicatiekanaal van de stichting Gezond Verstand Avonden, waarin Anneke Bleeker een kartrekkersrol vervult. Zij heeft een serie boeken op haar naam staan waarin we kennis kunnen maken met veel onbekende, ook wilde, eetbare planten. Hoe we met de eigen gezondheid gezondheid om kunnen gaan is onderwerp van vele lezingen die in het gehele land worden gegeven. Daarbij zijn een aantal sprekers betrokken, o.a. Dennis Vervlossen uit Eindhoven die een minilezing zal verzorgen op de Groenmoesmarkt.
NOGMAALS GENETISCHE MANIPULATIE MANIPU In mijn vorige nieuwsbrief liet ik je weten dat de provincie Friesland de eerste gentechvrije provincie van Nederland is. InIn tussen is Brussel de eerste Europese stad met een verbod op het telen van genetisch gemodificeerde organismen. Maar de maand maan februari heeft nog meer goed nieuws in petto: tot mijn aangename verbazing stuurt de Tweede Kamer de Nederlandse regering naar Brussel met de boodschap om tegen de toelating van een bepaalbepaal de genetisch gemanipuleerde maïs te stemmen. Want Nederland was dat at eigenlijk niet van plan. Het chemische bedrijf Pioneer (dit keer niet Monsanto) wacht al heel lang om haar onkruidbestrijdingsmiddelen op deze bedoelde maïs los te laten. Het NJET van Nederland kan Duitsland overhalen om hetzelfde te doen waarmee de kans kans op de teelt van dit GGOGGO 10
________________________________________________________________________________________________________________________
gewas wel eens verkeken kan zijn. Let wel: kiest Europa, ondanks een nee van Nederland toch voor toelating dan geldt dat voor alle landen van de EU, graag of niet.
BOER ZOEKT (HOBBY)TUINDER Na de paardenfluisteraar kwam de varkensfluisteraar. Biologische varkensboer en voormalig dierenarts Kees Schepens uit Best is er beroemd door geworden. Zijn varkens van het ras “Duke of Berkshire” worden dan ook heerlijk in de watten (=modder) gelegd. Maar Kees en Frances Scheepens willen meer. Noem het maar het nieuwe gemengde bedrijf met veeteelt en (kleinschalige) tuinbouw. Een aantal Brabantse bedrijven is in de laatste jaren die weg opgegaan: biologisch veeteeltbedrijf ’t Schop in Hilvarenbeek heeft voor die weg gekozen, biologisch varkensbedrijf de Jofrahoeve in Esch gaat zijn bedrijf combineren met een stadsboerderij in Rosmalen, biologisch veeteeltbedrijf Sumiran uit Heusden (Asten) teelt rogge en tarwe. Nu de varkens van Kees een A-locatie hebben gekregen in de Hemelrijken in Oirschot (landgoed ’s-Heerenvijvers) nodigt die hemelse plek uit tot het in gebruik nemen van een kleine lap grond (voorlopig ca. 200 m2) voor groenteteelt. Maar vindt maar eens iemand die op zo’n idyllisch gelegen plek tot rust wil komen. Of je nu permaculturist bent, stadslandbouwer zonder grond of volkstuinder die een eigen plek ambieert: ga eens kijken en praten met Frances Scheepens. Een mooiere plek vind je niet. Neem contact op met: Frances Scheepens Educatieboerderij Walnoot en Wilg, Hogevleutweg 5, 5681 PD Best, 06-22800294, Winkel geopend : Vrijdagmiddag 1-5 uur, Zaterdag 10 – 4 uur, www.walnootenwilg.nl, www.dukeofberkshire.nl.
DE TAALTUIN VAN GROENMOES Kringlooptuinieren
LOCAAL VOEDSEL KENT GEEN EENUMMERS
moestuinieren op een rotonde
Hans van Eekelen / Groenmoes februari 2014
(meer taaltuinideeen vind je op de Groenmoesmarkt) 11
________________________________________________________________________________________________________________________
AGENDA 20 t/m 23 febr.
Den Bosch Brabanthallen
Tuinidee algemene tuinbeurs met enkele deelnemers op moestuingebied www.tuinidee.nl
21, 22 febr.
Wageningen WUR
Conferentie Food Otherwise Duurzame en eerlijke voedselproductie www.st-otherwise.org
1 maart
Oirschot Zalencentr. ’t Zand
afhalen zaaiagenda voor de moestuin tussen 11.00-13.00 uur
8, 9 maart
Haren (GR) Hortus Haren
Reclaim the Seeds Actie van ASEED-Europe met aandacht voor recht op vrij gebruik van voedselzaden; tevens zadenmarkt www.reclaimtheseeds.nl
15, 16 maart
Urtrecht Fort Hoofddijk
Vol van de Bol Bollenweekend met aanbod zomerbollen; ook pootgoed voor de moestuin, zaden en materialen www.uu.nl/NL/BotanischeTuinen
16 maart
Oss Maaslandcollege
Landelijke GENOEG-dag met o.a. presentatie van boek ‘de eerlijke moestuin’ www.genoeg.nl
23 maart
Oirschot Zalencentr. ’t Zand
Groenmoesmarkt in maart verschijnt speciale nieuwsbrief over Groenmoesmarkt www.groenmoes.nl
In een van de volgende nieuwsbrieven aandacht voor
“Stadse Boeren”,
een oorspronkelijk
Bosch’ initiatief dat stadslandbouw met andere disciplines verbindt en door de provinciebrede benadering onlangs bijna 1 miljoen euro voor activiteiten beschikbaar kreeg. Op 16 februari 2014 zijn er 620 nieuwsbriefabonnees Wil je geen nieuwsbrief meer ontvangen? Stuur een e-mail naar
[email protected] met de mededeling ‘uitschrijven’ en de berichtgeving zal worden stopgezet. Best, 16 februari 2014 Hans van Eekelen
[email protected] / www.groenmoes.nl 12
