3

Relatietijdschrift #16_  juni 2013

Muur van mist Maasstad. Havenstad. Rotterdam en water gaan hand en hand. Kelly Fober (eerstejaars student van de Willem De Kooning Academie) maakte deze bijzondere plaat met water in verschillende vormen. Aan de Maas zie je nog net een glimp van de Rotterdamse ‘Zwaan’ door een muur van mist.

Wilhelminapier _ 2/3

inhoud RTM #16_ juli 2013 Zomer in Rotterdam! Lekker zwemmen in de Kralingse Plas en dobberen op de Rotte. Naar het centrum van de stad met de waterbus of zelf je eten bij elkaar fietsen langs de stadslandbouwgronden. Als vrijwilliger aan de slag, grote schoonmaak in je huis en dus heen en weer naar de afvalcontainer. Het is zo maar een greep uit wat deze zomereditie van RTM je te bieden heeft. Dus steek hem in je tas op weg naar het park, of lees hem rustig door vanuit je tuinstoel… RTM wenst je een hele fijne zomer toe!

Nieuwe Maas 8/9 Stad_RotterdamLab Gemeentelijk en/of Stadsinitiatief?

‘OV met een toeristisch trekje’

14/17 Zwederstraat_Achtergrond Schone mensen maken een schone straat

20/21 Stad_Bouwen aan RTM Verwarming door ‘de rest’

24/25 Stad_RTM Onderneemt Partner voor ondernemers

28/29 Wij zijn Rotterdammers! Erdal Bozdag_Vrijwilligerswerk Rotterdam Sandro Toma_Gilde Rotterdam onderweg over water

10/13

Stad

38/43

30/31 Stad_Leven in RTM Op vakantie in de Maasstad

34/35 Stad_RTM Veiliger Onbezorgd dobberen en drijven

44/47 Brielselaan_Portret Hennie van der Most ‘Een echte ondernemer sterft in het harnas’

‘Iedereen brengt zijn of haar rijkdom mee’

50 Dak van Rotterdam_Gastcolumn Roelof de Vries ‘Mijn grootste smoes ooit’

VERHALEN VERTELLEN VERBINDT

Kop van Zuid_24 uur… ‘Elke seconde vinger aan de pols’

DE ROTTERDAMSE HAVEN MEESTER

48/49

Column Yvonne Nesselaar

De agenda van...

Via Kunst is de Rotterdamse galerie en werkplaats voor kunstenaars ‘van de straat’. Dak- en thuislozen, (ex-)verslaafden, vluchtelingen en mensen met een psychiatrische achtergrond kunnen er terecht om te schilderen, tekenen of muziek te maken. Medewerker Milan Tilder vertelt hoe zijn werkweek eruitziet.

rotterdamse dorpen

‘We gaan de stadsgrens over…’ stond op de voorkant van de verhuiskaart die ik een tijdje geleden van een vriendin kreeg. Ik moest het zinnetje twee keer lezen, voor het tot me doordrong. De vriendin met het grootste Rotterdamse hart dat ik ken, pakt hond en katten op en vertrekt uit de stad. Dat moet wel een erg leuke man met een erg mooi huis zijn.’ Toen ik haar belde bleek het een end minder romantisch. Ik bleek zelfs een beetje schuldig te zijn aan haar verhuizing. Vriendin komt in de zomermaanden regelmatig aanwaaien bij mijn vakantiehuisje in Hoek van Holland en meestal doen we na het strand een rondje dorp. Terug in haar drukke stadswijk bleef het relaxte dorp Hoek van Holland dan dagen door haar hoofd spelen, en steeds vaker fluisterde haar hart ‘verhuizen’.’ ‘Haar move zette me aan het denken. Ik ben dol op mijn zomerhuisje, maar zou ik het ook leuk vinden om in een winters Hoek van Holland te wonen? Het leek me toch een beetje stil en saai voor een echt stadsmens. Bovendien is de A20 berucht om zijn files en ben ik niet zo van de trein. Ik besloot al snel dat het geen goed plan zou zijn, maar heb natuurlijk makkelijk kletsen.’ ‘Het dorpsgevoel waar mijn vriendin naar zoekt, heb ik jaren geleden al gevonden in een heel ander Rotterdams dorp, waar maar weinig doorgaand verkeer is en de bootjes voor de deur liggen. Met theaters, terrassen, toko’s en musea op fietsafstand en met de metro om de hoek. En met mijn Rotterdamse buren uit alle windstreken, die het leven in de grote stad kleurrijk en boeiend maken. Dat zou ik als Hoekenees allemaal te veel missen.’

2 april_10.00 uur Intakegesprek: Ik ga in gesprek met een potentiële nieuwe kunstenaar voor onze club. Helaas kunnen we lang niet iedereen een volledig traject aanbieden, omdat daarvoor bepaalde toelatingseisen gelden. Maar als ik het talent en de wil zie, proberen we iemand toch iets te bieden. Bijvoorbeeld de mogelijkheid om één keer een schilderij te maken. 4 april_13.00 uur Rondleiding: In het atelier geven we regelmatig rondleidingen als onderdeel van de Rotterdamse City Safari. De bezoekers krijgen dan niet alleen te zien wat we allemaal in het atelier hebben, maar nemen ook een kijkje achter de schermen in bijvoorbeeld de muziekstudio. 10 april_14.00 uur Studiosessie: Drie tot vijf keer per dag kunnen onze muzikale talenten aan de slag in onze muziekstudio. Dit keer ga ik aan het werk met een groep rappers. We helpen bij de opnames zelf, en begeleiden ook bij het verdere traject. Dus het in de markt zetten en regelen van promotie. 11 april_11.00 uur Gesprek met wijkagent: Er bestaan veel vooroordelen over onze bezoekers. En er is natuurlijk ook best eens wat aan de hand. Ik bemiddel dan vaak door in gesprek te gaan met de wijkagent over wat er speelt en hoe we dat kunnen aanpakken. 18 april_09.00 uur Voorbereiding tentoonstelling: In overleg met collega’s en kunstenaars en de expositiecommissie, overleggen we welke tentoonstellingen we samenstellen. We bespreken ideeën en bepalen een thema. Daarna maak ik in overleg een selectie uit de kunstwerken en regel ik de verdere promotie. Milan Tilder (op de foto links) werkt dertien jaar bij Via Kunst. Hij organiseert de activiteiten, houdt intakegesprekken met de deelnemers, coacht en begeleidt hen en regelt de dagelijkse zaken in de winkel, studio en galerie. Privé is Milan als kunstenaar actief.

Yvonne Nesselaar is specialist in zorgcommunicatie en maker van VitamineR, het wekelijkse gezondheidsprogramma van Radio Rijnmond. Daarnaast werkt zij mee aan patiënttevredenheidsonderzoeken in diverse zorginstellingen en treedt zij op als dagvoorzitter en gespreksleider.

viakunst.nl

6/7 Rotterdamse Kracht in NL Op zoek naar de juiste plek om jouw participatieproject eens extra onder de aandacht te brengen? Dat kan via Kracht in NL, een actuele nieuws- en kennisbron voor overheid, bedrijfsleven, kenniscentra, kapitaalverschaffers, burgerinitiatieven en maatschappelijke organisaties. Verbinden is het codewoord. Want door je initiatief aan te melden via de website, breng je het onder de aandacht van anderen die ook belang hechten aan een energieke samenleving. Bij mensen die ook graag in elkaar investeren. Of in hun wijk, stad, land, hun werk en hun idealen. Bij mensen die zich

realiseren dat structuren en methoden anders, beter en eenvoudiger kunnen. Die inzetten op slim combineren, eigen kracht en menselijke maat en met elkaar een eigentijdse topsector willen creëren. AANSLUITING

Veel mensen, partijen, deelgenoten en partners hebben zich al bij Kracht in NL aangesloten. Een van die partners (of zoals Kracht in NL dit noemt: ‘aandeelhouders’) is de gemeente Rotterdam. Want zeker in de huidige tijden zoekt ook de gemeente naar

nieuwe vormen van samenwerking. En probeert meer en meer initiatieven aan elkaar en aan partners in de stad te koppelen. ONDER DE AANDACHT

Ben je bezig met een participatie- of inspraak project voor de gemeente Rotterdam? Breng dan ook jouw project onder de aandacht. Of neem eens een kijkje tussen de tal van grote en kleinere initiatieven die al op de website zijn aangemeld. krachtinnl.nl

Rotterdam in Beeld De Reus van Rotterdam, bijnaam van Rigardus Rijnhout (1922-1959), woonde zijn hele leven in de Gouvernestraat in de Rotterdamse wijk het Oude Westen. De 2 meter 37 lange Rotterdammer leed aan een groeistoornis en was jarenlang een bezienswaardigheid. Kunstenaar Herman Lamers maakte een standbeeld van hem. Op ware grootte. Wie Wijkpark Oude Westen aan de Kruiskade binnenloopt, kan het bronzen beeld onmogelijk over het hoofd zien. Trots torent de Reus van Rotterdam boven alles en iedereen uit. Kunstenaar Herman Lamers zette hem op ware grootte in de contouren van een huis, naast een deurlijst van een gewoon formaat en een stoel en schoenen van reuzenafmetingen. Omdat de reus veel gepest werd, bleef hij het liefst binnen. Het beeld geeft passanten het gevoel dat ze bij hem op bezoek zijn. Wie het plateau op loopt, ervaart ook hoe het is om altijd maar te worden aangestaard. Het beeld is tot stand gekomen door de familie van Rijnhout, stichting De Reus van Rotterdam, Sander de Kramer en het Centrum Beeldende Kunst. Voor kunst en cultuur in de stad vormt de gemeente Rotterdam het beleid en zorgt voor de uitvoering. De gemeente stelt zowel structurele subsidies beschikbaar als subsidies voor de uitvoering van eenmalige projecten. rotterdam.nl/kunstencultuur

cbk.rotterdam.nl

Stad

De gemeente kreeg in 2012 flink wat kritiek over zich heen over het Stadsinitiatief. Inmiddels lijken de gemoederen wat bedaard en zijn ook positieve geluiden te horen. RotterdamLab stelt: ‘Het Stadsinitiatief moet in de huidige opzet worden doorgezet.’

Gemeentelijk en/of. Stadsinitiatief?.

Lasse Gerrits

Lasse Gerrits Universitair hoofddocent Bestuurskunde Erasmus Universiteit

‘Ik geef een tweeledig antwoord: ja en nee. Ja, het idee achter het Stadsinitiatief is heel goed. Het levert energie op en stimuleert Rotterdammers om te ondernemen en plannen voor de stad te bedenken. En nee, want het is maar één keer per jaar. Dat is niet voldoende om de energie in de stad optimaal te benutten.’ structureel

‘De gemeente moet er structureel voor openstaan. Mooi om te zien dat de wethouder dat

ook vindt. Ik denk zelfs dat je dit kunt doen zonder geld beschikbaar te stellen. De gemeente moet de Rotterdammers de ruimte geven om dingen te bedenken en uit te voeren. En het uit handen durven geven. Maar daarvoor moet het ambtenarenapparaat wel flexibel zijn. Bijvoorbeeld met de vergunningen. Als een Rotterdammer een goed plan heeft, is het zonde als dit op de plank blijft liggen, omdat die vergunning er maar niet komt. De initiatiefnemer gaat vervolgens zelf wel op zoek naar het geld.’ OVERHEIDSVERSLAAFD

‘Het Stadsinitiatief is niet alleen een leerschool voor de gemeente. Ook voor de Rotterdammer. Veel burgers en ondernemers zijn overheidsverslaafd. Ze willen vrijheid. Maar ze zijn ook gewend dat de gemeente tekent,

regelt, controleert en rekent. Maar we zitten in een andere fase, waarin de verstandhouding tussen de gemeente en haar burgers verandert.’ MEER RISICO

‘Beide partijen moeten meer risico durven nemen. De gemeente staat niet op iedere straathoek om je op te vangen als het misgaat. Als de gemeente en Rotterdammers samenwerken, komen zij zeker tot stedelijke plannen. En klinken die initiatieven in de wijken op langere termijn ook door in de rest van de stad.’

eur.nl

RotterdamLab _ 8/9

korrie louwes

Korrie Louwes Wethouder o.a. innovatie en participatie Gemeente Rotterdam

‘Niet tot in lengte van dagen. Het Stadsinitiatief is geen doel op zich, maar een middel. Een middel om ideeën van Rotterdammers op stedelijk niveau naar boven te halen. En om als gemeente te leren partner te zijn van burgers en ondernemers. Het lef hebben om dingen aan hen over te laten en te vragen wat zij van de gemeente nodig hebben. rechtstreeks zeggen

Ik verwonderde mij over de kritiek. We geven meer dan vier miljard euro uit aan de stad.

Dit is het enige bedrag waar de Rotterdammer rechtstreeks iets over te zeggen heeft. Ja, we moeten bezuinigen en dat doet pijn. Maar daarnaast moeten we wel blijven investeren in Rotterdam.’

droom om uiteindelijk tien procent van de structurele budgetten vrij besteedbaar te maken voor Rotterdammers. Dan is het geen apart project meer, maar hoort het bij de manier van werken van de gemeente.’

‘De gemeente moet nog wel even doorgaan met het Stadsinitiatief om de beweging gaande te houden. Want dat vind ik de grootste verdienste. Het gaat niet alleen om het winnende plan dat het geld krijgt. Het brengt beweging in de stad en Rotterdammers voelen zich gehoord door de gemeente. De initiatiefnemers die niet winnen, zoeken vaak naar andere manieren om hun plan toch uit te voeren. Er zijn altijd Rotterdammers met ideeën, want zij zijn trots op hun stad en zetten zich ervoor in. Door de kennis en kunde en het netwerk van de gemeente ontstijgen de initiatieven het wijkniveau. Het is mijn

‘Voor de gemeente betekent dat ook, dat wij meer flexibel met onze eigen kaders om moeten springen. Niet alle plannen passen binnen deze kaders, maar zijn wel heel waardevol. De regels zijn er niet voor niets, maar wij moeten wel wendbaar zijn. Dat is nieuw: voorheen maakten we regels en daar moesten burgers en ondernemers zich aan houden. Nu kijken wij hoe wij hen tegemoet kunnen komen.’

WEL WENDBAAR

rotterdam.nl/stadsinitiatief

Nieuwe Maas Met de waterbus snel en comfortabel van Rotterdam naar Dordrecht en terug. En tussen Noord en Zuid ‘hoppen’ met de Aqualiner. Zonder files en met de haren in de wind. Arriva legt met haar vervoer over water niet alleen fysiek verbindingen in de stad en met haar omgeving. De dienstverlening gaat nog een stap verder: geen RDM-Campus zonder Aqualiner. Geen Aqualiner zonder RDM-Campus.

Onderweg. over water.

1

Gerbrand Schutten Directeur Arriva

Een groepje scholieren schommelt op het ponton van de Aqualiner. Zware rugtassen, fietsen aan de hand. Stoere kerels onderweg naar een van de meest innovatieve schoolgebouwen van Europa. De meiden naast hun hebben ze in de gaten. Of is het andersom? Over de Erasmusbrug kruipen de auto’s van Noord naar Zuid en andersom. Het Havenbedrijf kijkt uit over de stad. Terwijl de Rotterdam rustig doorbouwt aan zichzelf en de Kop van Zuid.

Stadstrip _ 10/11

2

De directeur van Arriva slaat meerdere vliegen in een klap. Communicatieadviseurs Joyce de Vries-Pieterman en Laura Haanstra, gewoonlijk werkend vanuit het hoofdkantoor van Arriva in Heerenveen, laat hij vandaag de Rotterdamse dienstverlening over water ervaren. Vanaf de Aqualiner toont hij de stad en wijst enthousiast de highlights van Rotterdam aan. Hotel New York. De Rijnhaven. Alsof hij er zelf is opgegroeid vertelt hij het verhaal van De Kaap. De Vries en Haanstra hebben hun iPhone in de aanslag. ‘Deze stad is erg fotogeniek vanaf het water’, zo vinden de twee en klikken de Veerhaven op de gevoelige plaat.

3

Lijn 7 stopt eerder dan gepland. Een jong stel uit Japan verlaat de tram en aarzelt. Op weg naar een van dé attracties van Nederland: de molens van Kinderdijk. Geen TomTom maar een verfrommeld papiertje met de vertrektijden van de waterbus. ‘Kijk dat is het mooie van het vervoer over water’, vertelt Arriva-directeur Gerbrand Schutten. ‘Het is OV maar heeft zeker een toeristisch trekje.’ Een van de stewards van de waterbus springt op de kade, draait een shaggie en vertelt de twee Japanners in keurig Engels hoe ze in Kinderdijk komen.

Nieuwe Maas

4

Op weg naar de RDM-Campus vertelt Schutten over de totstandkoming van de Aqualiner. ‘Toen de eerste plannen voor de RDM-Campus kwamen, was meteen duidelijk dat er een verbinding over het water moest komen. Anders – zo zei men– zou dit plan niet werken. In samenwerking met de Hogeschool Rotterdam, ROC Albeda, het Havenbedrijf en Arriva ontstond de Campus. En tegelijkertijd de Aqualiner. We vervoeren iedere dag honderden studenten.’ De steward op deze ‘lijn’ schenkt nog een bak koffie in. Een man in onberispelijk pak kijkt uit over de Maas. In gedachten verzonken over een nieuwe opdracht of misschien een sollicitatiegesprek. Het water als perfecte plek voor bespiegeling.

5

Ze lijkt de boot te missen. Een dame trekt nog even een sprintje met haar fiets in de hand. Hoewel de trossen al los zijn, zet de kapitein het schip in de achteruit. ‘Dat is nou het fijne van onze dienstverlening’, vertelt Schutten. ‘We stellen de reiziger echt centraal ‘ De dame lacht dankbaar en met rode wangen vriendelijk naar de steward. ‘Het is mooi dat ook het Havenbedrijf dat als opdrachtgever heel belangrijk vindt’, vertelt de directeur verder. ‘Niet voor niets delen we nu de eerste plaats met de veerdienst naar de Waddeneilanden. Een OV-dienst die jarenlang alleen aan de top stond.’

Stadstrip _ 12/13 Een groep kinderen stormt de Aqualiner op. Een van de onderwijzers van de school uit Heemskerk vertelt dat ze met de kinderen op stap is om ze kennis te laten maken met techniek. ‘We zijn nu op weg naar de RDM-Campus waar ze nog een rondleiding krijgen. Bij de Hogeschool Rotterdam hebben de kinderen stoplichten nagebouwd en met 3D-printing hun eigen sleutelhanger gemaakt. Do, een van de leerlingen, toont met trots haar roze sleutelhanger. ‘Ik vind Rotterdam mooi en je eigen sleutelhanger printen was leuk. Maar of ik echt een technische richting in wil? Liever doe ik iets met mode. Kleding ontwerpen bijvoorbeeld.’ Als een volleerd model kijkt ze de camera in. Ze is al hard onderweg haar droom te realiseren.

6

Trots loopt Schutten rond in het RDM-gebied. Met een twinkeling in zijn ogen vertelt hij de twee communicatieadviseurs over de Onderzeebootloods. ‘Daar brengen we letterlijk duizenden bezoekers naartoe als daar weer een bijzondere tentoonstelling is. Daar op het water komt een dok met een drijvend paviljoen. En daar....’ De twee dames houden hem amper bij. Gerbrand Schutten is duidelijk betrokken. ‘Met onze partners samen in dit gebied werken, is echt geweldig. Het is pionieren. ‘Nee’ bestaat niet en iedereen wíl. Zo kun je een gebied verder brengen. De Aqualiner en de waterbus gaan niet over zomaar een lijntje op het water. Het gaat over verbinden van mensen en gebieden. En daarmee goede dingen doen voor deze stad.’

info

Gebruik maken van de Aqualiner en de Waterbus als openbaar vervoer kan elke dag. Maar beide diensten bieden ook arrangementen; kaartjes die toegang geven tot het vervoer over water, én tot attracties als de Euromast, de SS Rotterdam of Kinderdijk. 7

waterbus.nl / aqualiner.nl

Zwederstraat

Schone mensen. maken een. schone straat. ‘Nee sorry, ik moet nu de deur uit’, klinkt het blikkerig door een intercom. Nog geen minuut later stapt een wit-gegympte jongedame naar buiten. Uiteinden van de glittersjaal om haar hoofd huppelen monter in de wind. ‘Ah, dat was u daarnet?’ Tugba Altintas glimlacht. ‘Heeft u dan helemaal geen klachten over afvalcontainers?’ De jongedame twijfelt nog even, maar blijft dan toch staan om daarover verder te praten…

14/15

Zwederstraat A

ltintas en haar collega’s van het gemeentelijke publieksvoorlichtingsteam spreken bewoners deur na deur, straat na straat, persoonlijk over ronddwalende blikjes. Over tevreden- of ontevredenheid over aantallen containers. En keren dat ze worden geleegd. Over gescheiden afval en straatgeveeg. Ze zijn hier met zijn zessen, Reyhan Fartaj als coördinator niet meegerekend. Fartaj heeft haar witte stadsbolide strategisch geparkeerd op het kruispunt van twee straten; het werkgebied van vandaag. De Zweder- en de Boudewijnstraat in de wijk Bloemhof, deelgemeente Feijenoord. Haar achterbak volgeladen met folders, tasjes, stickers én witte jasjes, door het voorlichtingsteam graag gedragen. ‘Anders denken mensen al snel dat we enquêtes komen afnemen’, grinnikt Lieke Smeets, ter-

Alex Stoter Teamleider milieupark IJsselmonde Gemeente Rotterdam ‘Rotterdammers kunnen bij het milieupark alles kwijt wat niet in een vuilniszak past of hoort. Grote platen glas bijvoorbeeld, of sloopafval en elektrische apparaten. De milieuparken zijn doordeweeks en op zaterdag open. Bij de slagboom controleren wij met een iPad de kentekens om te zien of iemand uit Rotterdam komt. Vervolgens kijken wij wat voor afval zij komen brengen en geven hen een briefje met waar zij dat kwijt kunnen. We zamelen het afval gescheiden in. Er zijn containers voor bijvoorbeeld tuinafval, gipsplaten of ijzer. Spullen die nog heel zijn en functionerende elektrische apparaten, houden wij apart. Deze spullen gaan naar het centrale magazijn van de Piekfijnwinkels. Het andere afval gaat naar verschillende verwerkers. Brandbaar restafval gaat bijvoorbeeld naar de verbrandingsoven.’

wijl ze de eerste deurbel van vandaag indrukt. HONDENPOEP ALS IJSBREKER

Ze werken in duo’s. ‘Voor de zekerheid’, bevestigt Dejaneura Hanley. ‘Je weet natuurlijk nooit wie er opendoet.’ Door een aantal korte vragen te stellen, raken de voorlichters al snel met bewoners in gesprek. Wat ze bijvoorbeeld doen als ze grofvuil hebben. En of ze wel eens spullen bij het milieupark hebben gebracht? Smeets wijst op het formulier waar ze antwoorden per bewoner op noteert. ‘Als bewoners klachten hebben, schrijven we die ook meteen op’, vertelt ze. ‘Dat schept vertrouwen en geeft aan dat we hier zijn om echt naar ze te luisteren.’ Smeets woont zelf ook

16/17 in Rotterdam. ‘Daardoor herken ik sommige problemen. Een bewoner vertelde zich aan hondenpoep te ergeren. Heel irritant, zei ik, want ik zie dit ook bij mij in de buurt. Dit brak direct het ijs.’

gen door dit met bewoners te bespreken. Te begrijpen waaróm ze doen wat ze doen en ze te wijzen op de gevolgen. En natuurlijk alternatieven te bieden, zodat ze het vervolgens anders kunnen aanpakken.’

Al elf jaar is Fartaj bij de publiekvoorlichters betrokken, de laatste jaren als teamcoördinator. Vijf vaste medewerkers en een stabiele groep van negentien jongere oproepkrachten. ‘Als gemeente proberen we gedrag van mensen te veranderen. Een lastige klus, want sommige mensen groeien op met de gewoonte oud brood op straat te gooien, omdat dit volgens het geloof nooit in de prullenbak mag verdwijnen. Die gewoonte verander je niet van de één op de andere dag. Wij proberen oude gewoonten door nieuwe te vervan-

Een kleurig geblokte blouse en spijkerbroek boven een paar zwarte sokken. Celal Gursus staat in de deuropening van zijn woning op de hoek van de Zwederstraat. Zijn voortuin grenst aan een kruispunt waar de wind draait. Daardoor eindigen rondzwervende kranten en plastic verpakkingen zonder pardon bij hem achter het hek. Hij veegt het zelf geregeld aan. ‘Etnische achtergrond en traditionele gewoonten zijn geen reden om vuil op straat te gooien’,

DEZELFDE TAAL

Will Troch Sectorchef Piekfijnwinkels Gemeente Rotterdam ‘Piekfijn is het ‘tweedehandswarenhuis’ van de gemeente Rotterdam. Wij verkopen van alles: van wasmachines en banken tot kinderstoelen en truien. Er zijn vier winkels in de stad, in Prins Alexander, Charlois, Centrum en Hoogvliet. Wij krijgen spullen van Rotterdammers die nog bruikbaar zijn. De ene keer via de milieuparken en de andere keer brengen mensen ze bij de winkel zelf. Ook halen wij inboedels gratis bij Rotterdammers thuis op. Alle goederen gaan naar het centrale magazijn. Daar worden ze schoongemaakt en kleding wordt gewassen als dat nodig is. Vandaaruit worden de items verspreid over de winkels. We merken dat steeds meer mensen naar onze winkels komen. Eerst hadden we ongeveer 600 betalende klanten per week, per winkel. Nu zijn dat er 900. Dat komt niet alleen door de crisis, maar ook omdat het tegenwoordig hip is om tweedehands spullen te kopen. We gaan dus ook erg snel door onze spullen heen. Alles wat schoon en heel is én werkt, is welkom.’

Reyhan Fartaj

Zwederstraat

Francis Bakker Senior publieksvoorlichter Gemeente Rotterdam ‘Naast aanbelacties en andere voorlichtingsactiviteiten, zetten we als team publieksvoorlichting het Afvaltribunaal in om jongeren op middelbare scholen bewust te maken van de gevolgen van zwerfafval. En van hun eigen aandeel erin. We richten –samen met theater In Feite– de aula in als rechtbank. De jongeren staan terecht. Zij worden bijgestaan door twee advocaten: Pro en Contra. Wij stimuleren de leerlingen om stelling en verantwoordelijkheid te nemen. We sturen hen wel een beetje, want het is de bedoeling dat zij inzien wat ze er zelf aan kunnen doen. De meest gangbare uitkomsten zijn dat er meer prullenbakken en meer vuilnismannen moeten komen. Gelukkig zijn er altijd wel één of twee leerlingen die er anders over denken. Zij zetten hun klasgenoten aan tot nadenken: ‘Wij moeten zelf ons afval in vuilnisbakken doen, in plaats van op straat gooien’. Na het tribunaal doen wij een enquête om te kijken wat hen bijblijft. Daaruit blijkt dat de boodschap wel blijft hangen.’

vindt hij. Tenminste, zo vertaalt voorlichtster Dilan Büyükșahin het. Gursus beheerst het Nederlands moeizaam. Daarom spreekt Büyükșahin hem vervolgens in zijn moedertaal aan. Fartaj breekt even in: ‘Daar heb ik geregeld discussie over, want sommige mensen vinden dat we ons tot Nederlands moeten beperken. Maar wat wil je? Juist! Dat onze boodschap overkomt. In dit geval spreekt iemand bijna geen Nederlands en is er geen familielid thuis om te vertalen. Dan is het toch ideaal dat ons team uit jongeren met verschillende nationaliteiten bestaat? Die kunnen we gericht op de achtergrond van de wijk inzetten. Alleen op die manier kunnen we echt iedereen bereiken.’ Büyükșahin vertaalt verder: ‘Volgens meneer Gursus staan hier genoeg containers. Dat sommige bewoners hun afval er toch naast gooien, vindt hij jammer. Volgens hem komt een schone straat voort uit schone mensen. Hij hoopt dat door onze komst iedereen zich er verantwoordelijker voor gaat voelen.’ Tugba Altintas heeft even verderop op een bel gedrukt. Op twee hoog opent een raam. Altintas roept vriendelijk naar boven of mevrouw misschien even tijd voor haar heeft? De vrouw

hangt duidelijk ongeïnteresseerd uit het raam. ‘Grofvuil? Of ik weet waar de papiercontainer staat? Waarom vraag je dat allemaal. Ik ben geen klein kind hoor, ’k heb nu echt geen tijd.’ Prompt klapt het raam dicht en sluiten de gordijnen zich. Er rest Altintas niets dan schouderophalend een folder in de bus te gooien. DE BETALER BEPAALT

Lukt veranderen van gedrag echt met zo’n aanbelactie? ‘Ja, vaak wel’, glimlacht Fartaj, een steelse blik werpend naar twee hoog. ‘Bijvoorbeeld door bewoners erop te wijzen dat een papierbak er van hun belastinggeld is neergezet. En dat ze er dus recht op hebben dat deze op tijd wordt geleegd. Gebeurt dat niet, dan leggen we uit hoe ze daar gemakkelijk een melding over kunnen maken.’ Bovendien schetst Fartaj een aanvullende manier die mensen direct confronteert met gevolgen van hun weggooigedrag. ‘Bij Vogelklas Karel Schot worden zieke vogels verzorgd. Als we bewoners daar rondleiden, zien ze met eigen ogen wat dopjes, blikjes en ander zwerfvuil voor schade aanricht. Geloof me, daar kan jarenlang folderen niet tegenop.’

18/19

Jon Meijer Directeur Schoon Gemeente Rotterdam

WANDELENDE FOLDERS

Onderzoek door de Tilburgse en Rotterdamse universiteit onderschrijft de kracht van aanbelacties; inzet van zichtbare middelen (denk aan stickers of posters) in combinatie met zo’n actie leidt tot veertig procent minder grofvuil dan bij verspreiden van enkel zichtbare middelen. Bovendien: het team beloont bewoners die tijdens de aanbelactie aangeven bereid te zijn zich ook in te zetten tijdens buurtactiviteiten, met een groene sticker naast de bel. Dit teken van goede wil maakt dat andere bewoners niet willen achterblijven en ook mee gaan doen aan bijvoorbeeld schoonmaakmiddagen. De aanbelacties wekken dan ook steeds meer interesse binnen andere grote steden. En bij Rotterdamse partners als woningcorporaties en welzijnsinstellingen. Daarnaast krijgt Fartaj aanvragen van andere afdelingen binnen de Rotterdamse gemeente. Bijvoorbeeld om bewoners in Hillegersberg en Noord erop te wijzen dat babydoekjes rioolbuizen hopeloos verstoppen. Of om op de markt zowel publiek als kooplui te bewegen geen vuil meer over te laten voor de altijd aanwezige meeuwen. Fartaj: ‘Ik beschrijf ons

wel eens gekscherend als ‘wandelende folders’. We houden vast aan onze manier van werken, maar de boodschap waarmee we op pad gaan, kan per dag verschillen.’ Duim omhoog

De trots in Fartajs ogen is duidelijk te lezen. ‘Het vergt geduld, vriendelijkheid en vooral lef om zomaar bij mensen aan te bellen. Maar onze harten kloppen voor Rotterdam. We kunnen nog zo veel lastige gesprekken voeren. Maar als een bewoonster met oude kranten onderin haar wandelwagen naar de papiercontainer loopt en haar duim naar ons opsteekt, weten we precies waarvoor we het doen.’ melding maken?

Een melding maken over (zwerf)afval, containers en andere overlast in uw straat, kan via de Buiten Beter-app voor de smartphone, via onderstaande webpagina van de gemeente Rotterdam en telefonisch via 14 010. rotterdam.nl/meldingen

‘Afval scheiden is goed voor het milieu én de portemonnee van de Rotterdammer. Het verwerken van gecombineerd restafval is namelijk een stuk duurder dan recyclen. Dus hoe minder Rotterdammers afval scheiden, hoe hoger de afvalstoffenheffing. Door onwetendheid en gemakzucht scheiden mensen niet. Daarnaast heeft Rotterdam veel hoogbouw, meer dan andere grote steden. En het is bekend dat mensen met minder ruimte, minder apart inzamelen. Maar ik ben ervan overtuigd dat ook Rotterdammers die in een flat wonen, afval kunnen scheiden. Bij iedere flat zijn genoeg containers, uitzonderingen daargelaten. De komende tijd controleren wij de hoeveelheid containers en de spreiding ervan. Ook gaan we het makkelijker maken om afval te scheiden, en moeilijker om dat niet te doen. Wij hebben aan het college voorgesteld om gescheiden afvalstromen straks aan huis op te halen, terwijl men zelf restafval moet wegbrengen. Verder kijken wij of we een proef kunnen doen met een beloningssysteem. Rotterdammers die gescheiden inzamelen krijgen daar dan een vergoeding voor.’

Stad

Robbert schuijff en marjolein boer

Verwarming door ‘de rest’ Het stroomt door onze aderen. Water. Onze Maasstad ‘drijft’ erop sinds de aanleg van de Nieuwe Waterweg in 1872. Ruim 140 jaar later wordt opnieuw gewerkt aan een prestigieus waterproject. In opdracht van het Warmtebedrijf Rotterdam bouwt aannemer Visser & Smit Hanab namelijk ‘De Nieuwe Warmteweg’. Een 26 kilometer lange ondergrondse verwarmingsbuis die restwarmte uit het havengebied naar de stad brengt voor stadsverwarming.

Bouwen aan RTM _ 20/21

De tegenstelling is treffend. Een rij ‘groene’ windmolens markeert de grens van het Rotterdamse havengebied met zijn ‘grijze’ petrochemische installaties en zware industrie. Toch bewijst de Nieuwe Warmteweg (DNWW) dat zelfs deze ‘oude industrie’ onderdeel wordt van een duurzamere toekomst. ‘Sterker nog, alleen dit project levert al een CO2-reductie op van 71 tot 81 kiloton’, calculeert Robbert Schuijff. Gemiddeld is dat de uitstoot van 35.000 mensen; ongeveer de populatie van het centrum van Rotterdam. ‘Hiermee hebben we al een zesde van onze doelstelling te pakken.’ DADEN & DOELEN

Schuijff is als projectmanager bij de gemeente Rotterdam nauw betrokken bij het Rotterdam Climate Initiative. Een doelstelling van dit klimaatprogramma: versterking van de economie, maar dan met 50 procent minder CO2-uitstoot in 2025 ten opzichte van 1990. De Nieuwe Warmteweg is een uitgelezen mogelijkheid om aan deze doelstelling verder te werken. Voor realisatie en exploitatie richtten de gemeente Rotterdam, Woonbron en energiemaatschappij E.ON samen het Warmtebedrijf op. ‘Het is niet zo dat we er bij ieder duurzaam project zelf inspringen’, legt Schuijff uit. ‘Onze rol is het bij elkaar brengen van partijen, faciliteren en meewerken aan financiële oplossingen. Gezien de aanzienlijke CO2-reductie en om er zeker van te zijn dat het project zou starten, namen we als gemeente hier een leidende rol. Geen woorden maar daden.’ Het beginpunt van de 26 kilometer lange buis is de afvalen energiecentrale van AVR-Van Gansewinkel in Rozenburg. Met de warmte die vrijkomt bij het verbranden van afval, gebeurt nu nog weinig. De Nieuwe Warmteweg met een capaciteit van vijftigduizend huishoudens brengt daar straks verandering in. Water wordt opgewarmd tot 120 graden Celsius en voorziet kilometers verderop duizenden woningen én het Maasstad Ziekenhuis van warmte. Hoewel het koppelen van warmtevraag en -aanbod in theorie niet revolutionair is, duurde het toch lang voordat de eerste schop de grond in ging. Het sluiten van de afval- en energiecentrale aan de Brielselaan was een van de oorzaken. ‘Deze centrale stond in het originele ontwerp, dus met de sluiting moesten zowel ontwerp als businesscase om’, legt Schuijff uit. Het vergt slim ontwerp- en rekenwerk om het project ook financieel rendabel te maken. ‘Heel wat businesscases verdwenen in de prullenbak. Het project moet draaien zónder subsidie. En dat is gelukt. Duurzaamheid is business.’ SPECTACuLAIR DIEPTEPUNT

Grote delen van het project zijn nu klaar. ‘Het is een grote puzzel waarvan we nu de laatste stukjes leggen’, vertelt Marjolein Boer, woordvoerder van Visser & Smit Hanab. De aannemer legt grote pijpen naar verdelers in de stad,

waarvandaan Eneco en Nuon de aansluiting voor hun klanten verzorgen. De grootste uitdaging was de aanleg van twee pijpleidingen van anderhalve kilometer. ‘Het ‘dieptepunt’ van het project’, glimlacht Boer. ‘Met behulp van de speciale HDD-techniek, boorden we vanaf de Brielselaan op Rotterdam-Zuid zestig meter diep onder Katendrecht door naar de Wilhelminapier.’ De boor kwam boven tussen Hotel New York en de Cruise Terminal. In twee weekenden in maart werden de aanvoer- en retourleiding van DNWW met een snelheid van ongeveer tweehonderd meter per uur door de boorgangen getrokken. Een bijzondere operatie waarbij de Erasmusbrug volledig was afgesloten en ook het scheepvaartverkeer enkele uren was gestremd. Buizen van 750 meter kwamen over het water vanuit Hoek van Holland, werden ter plekke aan elkaar gelast en opgehesen. Anderhalve kilometer buis van 295.000 kilo hing op twintig meter hoogte onder een hoek voor het boorgat en stak voor de Erasmusbrug langs het water in. ‘Een spectaculair en uniek tafereel‘, schetst Boer. Opgelucht: ‘Gelukkig hebben de Rotterdammers dat ook zo ervaren. Eén van de drukste knooppunten van Rotterdam afsluiten, is niet niks. We hebben er open en helder over gecommuniceerd maar waren toch onder de indruk van alle positieve reacties. Met dank aan de Rotterdammers is het project zo’n succes.’ AANGESLOTEN

Aan het einde van dit jaar levert De Nieuwe Warmteweg de eerste warmte en in het voorjaar 2014 moet het project helemaal afgerond zijn. Steeds meer woningen en bedrijven worden aangesloten. Nieuwbouw, maar ook steeds meer bestaande bouw. Bovendien tekende Rotterdam in april met veertien andere partijen een ambitieverklaring om samen te werken aan een duurzaam aanbod van warmte en koude. ‘Dat moet ook wel om de CO2-reductiedoelstelling te halen’, weet Schuijff. ‘DNWW is dan ook de volgende in een hele rij projecten naar een duurzamer Rotterdam.’ cijfers dnww

• 7200 stukken leiding van in totaal 26 kilometer. • 150.000 m3 grondverzet • 6 HDD boringen (2 x 3, aanvoer en retour): 2 x 1.050 m, 2x 190 m en 2 x 1.500 m • Doorsnede buizen: 60 tot 90 cm • In het gesloten systeem van DNWW circuleert 25 miljoen liter water. Eén week werk in vijf minuten. Timelapse-filmpje met 44.000 foto’s van het ‘intrekken’ van 1.500 meter pijpleiding. dnww.nl

Stad Geprezen Slim Slopend De gemeente Rotterdam ontvangt deze maand het eerste BREEAM sloopcertificaat ter wereld. De Dutch Green Building Council reikt dit uit voor het duurzaam en slim slopen van een vijflaags flatgebouw aan de Marthalaan in Rotterdam-Hoogvliet. Slim Slopen: de naam zegt het al, is zo efficiënt mogelijk slopen. Iets dat de gemeente al een aantal jaar doet. Het is het stokpaardje van Cor Luijten, projectleider Slim Slopen bij het gemeentelijk Ingenieursbureau. Wat is Slim Slopen? ‘Bij Slim Slopen wordt waar mogelijk handmatig gesloopt. Dat verlaagt de CO2-uitstoot, kent minder restmaterialen, vergroot het hergebruik en biedt werkgelegenheid aan mensen die nu moeilijk aan de slag komen. Het is niet de bedoeling om álle machines door mensenhanden te vervangen. Alleen waar dat veilig kan en een beter resultaat oplevert, zowel technisch als sociaal. Het streven van Rotterdam is om waar mogelijk

duurzaam te slopen met de Slim Slopen Tool.’ De Slim Slopen-Tool? ‘Een rekenmachine, ontwikkeld door het Ingenieursbureau en IVAM (onderzoeks- en adviesbureau op gebied van duurzaamheid, red.). Brandstof is het sleutelwoord van de rekentool, die becijfert hoeveel CO2 en NOx vrijkomt in de keten van slopen, logistiek en herbestemming van de restmaterialen. Nadenken over die logistiek betekent ook kijken naar hergebruik in de buurt en niet afvoeren naar bijvoorbeeld Groningen.’ De Slim Slopen Tool is opgenomen in het gloednieuwe BREEAM keurmerk, dat duurzame sloop beoordeelt en beloont. Hart van dit keurmerk zijn de berekeningen uit de Slim Slopen Tool voor de materialen- en de transportcategorie. Luijten: ‘Nog te vaak wordt gedacht ‘Duurzaam is duur’, maar dat is niet zo. Zeker niet als dit de reguliere manier van werken is. Daarom stellen we

de Slim Slopen Tool gratis aan iedereen ter beschikking. De tool is ook bedoeld om bewustwording te creëren. We willen de markt stimuleren na te denken over hun eigen proces en gedrag. Zo concluderen aannemers nu bijvoorbeeld dat machines en aggregaten niet gelijktijdig aan hoeven, maar pas aangezet kunnen worden bij daadwerkelijk gebruik.’ Wat biedt de toekomst? ‘In de huidige economie wordt minder gesloopt en meer gerenoveerd. Ik denk dat je de Slim Slopen-manier in de renovatiewereld een op een kunt toepassen: efficiënt hergebruik van materialen, inzetten van social return, verspilling voorkomen én nadenken over brandstof. Daar ligt een mooie uitdaging!’

rotterdam.nl/slim_slopen breeam.nl

Stadshavens werkt vanuit de bron Ze namen ooit als eerste hun intrek op het RDM-terrein op Heijplaat. Maar nu de ontwikkeling van het Merwe-Vierhavensgebied in volle gang is, zet programmabureau Stadshavens Rotterdam van daaruit de activiteiten voort. Samen met het gebiedsteam MerweVierhavens is het programmabureau nu in het kantoor naast de oude radarpost aan de Lekhaven gevestigd. Tussen de Beneluxtunnel en de Erasmusbrug liggen de Stadshavens van Rotterdam. Een stoer gebied met havengebouwen, lange

kades en fraaie vergezichten. Als de Maasvlakte 2 helemaal klaar is, trekt een deel van de havenactiviteiten weg uit deze havens. Dat

schept ruimte voor nieuwe bestemmingen op en langs het water. Het programmabureau Stadshavens Rotterdam werkt al jarenlang aan de toekomstbestendigheid en concurrentiekracht van stad en haven. Onder andere door het gebied knooppunt te laten zijn voor duurzame innovaties, gekoppeld aan scholing en de regionale arbeidsmarkt, wordt een aantrekkelijk vestigingsklimaat gecreëerd voor het internationale bedrijfsleven. Merwehaven-Vierhavens groeit steeds verder uit tot een multifunctioneel gebied, waar kennis en kunde in onder andere Clean Tech en woonmilieus op en aan het water, worden gecombineerd. Een herontwikkeling die zal leiden tot sociale, culturele en economische meerwaarde voor stad en regio. Luuk Prevaes, sinds februari de nieuwe directeur van het programmabureau Stadshavens Rotterdam, viel daarom ‘met zijn neus in de boter’, zoals hij het zelf zegt. ‘De verhuizing was al een feit voordat ik hier begon. We zitten aan de Nieuwe Waterweg op de grens van haven en stad. Ik vind het erg leuk dat we onze activiteiten nu voortzetten vanuit een van de pareltjes van de Rotterdamse Stadshavens.’

Bouwen aan RTM _ 22/23 geprojecteerd

Net écht bewoond Een pand met dichtgetimmerde ramen ziet er niet erg uitnodigend uit. Verloedering ligt op de loer. Maar ook leegstaande panden kunnen er gezellig uitzien. Met fotoplaten voor de ramen lijkt het alsof er nog iemand woont.

overbuurvrouw zei al tegen Stad010 dat ze het zo fijn vond dat er eindelijk weer iemand woonde’, lacht Bosch. Of het toeval is of niet, er is inmiddels een aspirant-koper. ‘Geen idee of dat door de platen komt, maar het is wel opvallend.’

Het eerste gebouw dat hiermee uitgedost werd, was een pand van de gemeente aan de Kaatsbaan. ‘Het stond al jaren leeg en zag er verpauperd uit’, vertelt Francina Bosch, vastgoedbeheerder bij de gemeente Rotterdam. ‘De ramen waren dichtgetimmerd met beplating als tijdelijke maatregel tegen krakers. De buren, Stad010 (een samenwerkingsverband van professionals op gebied van stedelijke ontwikkeling, red.) vroegen of de gemeente daar niets aan kon doen. Samen met hen zijn we naar een oplossing gaan zoeken.’

Als het pand verkocht wordt, gaan de platen eraf. Bosch: ‘We kunnen ze opnieuw gebruiken voor andere leegstaande panden. Als de ramen een andere maat hebben, zijn de platen aan te passen.’ In Rotterdam zijn genoeg andere leegstaande gebouwen. Worden die allemaal beplakt? Bosch: ‘Stad010 heeft een aantal panden van de gemeente gezien en legt deze voor. Mocht er een verzoek binnenkomen over een particulier of bedrijfspand, dan kan ik de partijen met elkaar in contact brengen.’ Verder kijkt Bosch naar panden op strategische plekken. ‘Gebouwen die in het oog springen, kunnen in aanmerking komen voor de fotoplaten.’

Uiteindelijk kozen de partijen voor platen met foto’s van interieurs er op. Met planten, een krans aan de ‘voordeur’ en glas-in-lood. ‘We hebben ook de omgeving van het huis opgeruimd, dus het ziet er weer netjes uit. De

[email protected]

Een pand gezien dat verfraaiing verdient? Neem dan contact op met Francina Bosch.

Stad Ondernemers noemen de gemeente wel eens een ‘veelkoppig monster’, omdat ze zo veel verschillende contactpersonen hebben voor hun vragen. Daar wil de gemeente Rotterdam iets aan doen. Daarom is sinds vorig jaar een groep van bijna veertig ambtenaren aangesteld als accountmanager. Zij zijn het vaste aanspreekpunt voor hun klanten.

Stendert krommendam

rené hanssens

Partner voor ondernemers ‘Al die verschillende contactpersonen betekende in de praktijk dat een bedrijf soms de ene dag bezoek kreeg van de ene ambtenaar en de volgende dag van een andere. Er was weinig afstemming met elkaar’, vertelt René Hanssens. Hij is accountmanager voor internationale ondernemers bij het Rotterdam Investment Agency (gemeentelijk bureau dat bedrijven en hun werknemers ondersteunt en adviseert). ‘We weten nu van elkaar wanneer er bezoeken

zijn en wat er besproken wordt.’ Deze aanpak betekent weliswaar dat er een eerste aanspreekpunt is, maar niet per se dat bedrijven nog maar één gezicht zien. ‘Een gesprek met iemand van sociale zaken is immers heel anders dan met Gemeentebelastingen. Maar de accountmanager zorgt er wel voor dat alle betrokkenen informatie uitwisselen. Een stuk efficiënter.’ Met accountmanagement richt de gemeente zich op strategische partners.

RTM onderneemt _ 24/25

‘Dit zijn vooral de middelgrote en grote ondernemers en organisaties. Bijvoorbeeld bedrijven die veel investeren in de stad, veel werkgelegenheid bieden of echt een icoon voor het Rotterdamse bedrijfsleven zijn. Zzp’ers en kleinere ondernemers kunnen met vragen altijd terecht bij de Ondernemersbalie’, vervolgt Hanssens. ‘Het uiteindelijke doel van accountmanagement is dat bedrijven blijven en investeren in Rotterdam. Dit willen we als gemeente maximaal faciliteren.’ WAT HEB JE NODIG?

De accountmanagers bespreken elk jaar met de bedrijven en instellingen hoe het gaat, wat trends en ontwikkelingen in de sector zijn en wat men vindt van de gemeentelijke dienstverlening. ‘Zo houden we een goede relatie in stand, maar krijgen we als gemeente ook informatie die we kunnen gebruiken als input voor ons beleid. We voeren strategische gesprekken over bijvoorbeeld belastingklimaat, infrastructuur, huisvesting en arbeidsmarkt. Centraal staat de vraag: wat heb je nodig om te groeien en hoe kan de gemeente hierbij ondersteunen? Groei betekent immers werkgelegenheid’, aldus Hanssens. ‘Als blijkt dat er knelpunten zijn, dan kunnen we hierover in gesprek gaan met bijvoorbeeld een wethouder. Zo kunnen we kwesties oplossen die in de weg staan van een succesvolle onderneming.’ ONBEKEND MAAKT…

‘Als accountmanager hebben we ook een taak om bedrijven met elkaar in contact te brengen’, vertelt Hanssens verder. ‘De verschillende ondernemingen kennen elkaar vaak niet, maar kunnen wel veel voor elkaar betekenen. We organiseren bijvoorbeeld netwerkbijeenkomsten of brengen partijen bij elkaar bij evenementen als het Filmfestival en het Red Carpet Dinner, dat we zelf organiseren voor onze grote klanten. Er ontstaan vaak mooie samenwerkingsprojecten en dat is weer goed voor het Rotterdamse bedrijfsleven.’ SOEPELE OVERKOMST

Unilever is een van de bedrijven waarvan Hanssens accountmanager is. De onderneming heeft alle marketingen reclameactiviteiten van de merken in Europa ondergebracht in een kantoor aan het Rotterdamse Weena. ‘Dat is een prachtig resultaat voor de gemeente, het levert im-

mers honderden banen op’, zegt Hanssens. De komst van Unilever startte met een bijeenkomst met onder andere de Rotterdamse burgemeester Aboutaleb, wethouder Karakus en de directeur van Unilever. ‘We hebben toen besproken hoe wij als gemeente kunnen helpen om de overkomst naar onze stad soepel te laten verlopen. Alle randvoorwaarden moeten in orde zijn. Denk aan verhuizing en huisvesting van medewerkers en aan bouwvergunningen. Nu het bedrijf in Rotterdam fors wordt uitgebreid, ondersteunen we onder meer de zoektocht naar internationale scholen voor kinderen van de medewerkers en organiseren we welkomstbijeenkomsten’.

‘De praktische quick wins zijn heel waardevol’ Stendert Krommendam, HR director Europe Unilever ‘Voor alle praktische zaken op HR-gebied bel ik in eerste instantie René Hanssens, mijn eerste aanspreekpunt binnen de gemeente. Van het regelen van parkeerplaatsen tot vergunningen voor een verbouwing. Dat is handig, want het voorkomt dat ik eerst allerlei mensen moet bellen, voordat ik bij de juiste persoon ben beland. René is een soort tussenpersoon en verwijst door. Voor heel praktische zaken als inschrijvingen bij de gemeente en bij de bank kan René bemiddelen. Juist die quick wins zijn heel waardevol. Je vindt sneller je weg in een bureaucratisch proces. Op deze manier maakt de gemeente het bedrijven gemakkelijker om te ondernemen. Ik vind het een goed concept.’ ‘Behalve het regelen van de praktische zaken, denkt René ook met ons mee. Bij het project dat wij samen doen, komen veel medewerkers van het buitenland over naar onze Rotterdamse vestiging. We bespreken dan bijvoorbeeld met elkaar hoe we partners van deze medewerkers hier aan het werk krijgen of hoe we op andere vlakken de overstap naar ons land gemakkelijker kunnen maken. Dat onze medewerkers zich hier thuisvoelen, is belangrijk voor het succes van ons bedrijf. Het is fijn dat de gemeente daar ook een steentje aan bijdraagt.’ rotterdam.nl [email protected]

Stad Virtueel brandjes blussen Havenmedewerkers die in een nagebouwde 3D-haven een veiligheidsoefening doen. Of kinderen die op de iPad hun schrijfmotoriek verbeteren. Rotterdam is internationale koploper op het gebied van serious games en e-learning. De gemeente subsidieert dit omdat het de economie en de werkgelegenheid ten goede komt. Computerspelletjes zijn al lang niet meer alleen ontspannen tijdverdrijf voor thuis op de bank. Zowel op scholen als in het bedrijfsleven wordt steeds meer gebruik gemaakt van serious games en e-learning. Rotterdam neemt een toppositie in op dit gebied. Dat is ook duidelijk te zien aan het groeiend aantal gespecialiseerde bedrijven in de stad. In de regio Rotterdam zijn maar liefst veertig gamingbedrijven actief. Goed voor de economie én de werkgelegenheid. De Maasstad blijkt voor deze nieuwe mediasector een inspirerende omgeving vanwege de haven, internationale bedrijven, ontwikkelingen op medisch vlak en de vele opleidingen binnen de creatieve sector. Bovendien kiezen jongeren steeds vaker voor een carrière in de wereld van de ‘computerspelletjes’. Operaties uitvoeren op de computer, of een brand blussen in een virtuele haven op de iPad. In plaats van leren uit een boek of kijken naar instructiefilms, oefenen steeds meer professionals dit digitaal en virtueel. Zo ontwikkelde het Rotterdamse gamebedrijf Vertigo, samen met het Oogziekenhuis en de TU Delft, de Safety Game voor de zorgsector.

Een trainingsspel waarbinnen allerlei scenario’s in de operatiekamer nagespeeld kunnen worden. Ook in het onderwijs wordt steeds meer gedaan met e-learning. Ranj Serious Games is de bedenker van Juf-in-aBox, een educatief spel waarmee kinderen op ontspannen wijze hun fijne schrijfmotoriek trainen. In het voorjaar verscheen ook het nieuwe magazine Serious New Learning.

Het eerste nummer werd aan wethouder Karakus uitgereikt. Hij zei verrast en onder de indruk te zijn hoe ver we het al gebracht hebben in deze wereld. ‘Rotterdam is in staat geweest uit te groeien tot een wereldspeler. Daar ben ik trots op. De gemeente zet in op een nieuwe economie en daar zijn serious games en e-learning een belangrijk onderdeel van.’

Digitaal loket heeft de toekomst De overheid zoekt naar steeds meer toepassingsmogelijkheden voor de digitale afhandeling van aanvragen, wijzigingen en gegevensdeling. Ook de gemeente Rotterdam heeft het digitaal aanbieden van producten en diensten als uitgangspunt. De gemeente Rotterdam werkt voortdurend aan de uitbreiding en verbetering van de digitale dienstverlening. Via Mijn Loket kunnen ondernemers al allerlei zaken regelen. Om van deze diensten gebruik te kunnen maken, hebben ondernemers

eHerkenning nodig. Deze eHerkenning regelt dat bedrijven zich digitaal kunnen identificeren wanneer ze online zaken regelen met de overheidsinstellingen of gemeentes. Eenmaal in het bezit van een eHerkenningsmiddel kan een ondernemer bij de gemeente Rotterdam een subsidie of ontheffing milieuzone aanvragen binnen Mijn Loket. Er zijn zes erkende aanbieders voor eHerkenning, die elk een eigen prijs rekenen voor de geboden bemiddeling. eHerkenning kent vier betrouwbaarheidsniveaus. Het benodigde niveau heeft ook invloed op de prijs. Maar eenmaal

rotterdam.nl/mijnloketvoorbedrijven

geregeld staat daar het gemak van digitale afhandeling tegenover. In de toekomst gaan bovendien meer overheidsinstanties eHerkenning gebruiken om hun diensten te ontsluiten. Nu al zijn aanvragen voor een omgevingsvergunning, watervergunning en melding via Omgevingsloket online in te dienen voor alle provincies en gemeentes. Geen ondernemer? Ook als bewoner kun je steeds meer gemeentelijke zaken digitaal afhandelen. Kijk op pagina 32 voor de mogelijkheden.

RTM onderneemt _ 26/27 geprojecteerd Samen met BeRtje aan de slag Ze is enthousiast, gedreven en betrokken. Eigenschappen die je als BeRt, oftewel ‘Betrokken Rotterdammert’ in huis moet hebben. Angré Scholtens is een van de veertig BeRtjes. Ambtenaren van de gemeente Rotterdam die in eigen tijd werkzoekenden bij de arm nemen om weer aan de slag te komen. ‘Ik denk met iemand mee over een cv, een sollicitatiebrief of help zoeken naar vacatures’, vertelt Scholtens. ‘Soms is een oppeppraatje al voldoende. Als ik iemand kan helpen, dan doe ik dat. Zo zit ik in elkaar.’ ‘Ik ben nu ruim een jaar BeRt en heb twee mensen naar een baan begeleid. Dat voelt als een enorme winst. Je helpt mensen vooral met motiveren door te gaan met zoeken. En daarbij de moed niet te laten zakken. Daarnaast moet je soms aansturen op herscholing of een andere richting binnen het vakgebied.’

Persoonlijke aandacht, daar ligt volgens haar de kracht van dit vrijwilligersproject. ‘Klantmanagers van de gemeente zijn de eerste ingang voor werk- en uitkeringszaken. Maar zij kunnen een werkzoekende niet altijd voor de volle honderd procent aandacht geven. Een BeRt kan meer tijd besteden aan persoonlijke begeleiding. Bovendien is onze ondersteuning niet verplicht.’ Al zo’n tweehonderd werkzoekenden gaven zich op voor dat duwtje richting een baan. Maar ook binnen de gemeentelijke organisatie stijgt de werkdruk door de bezuinigingen. Niet alle werkzoekers zijn daardoor bij een BeRt onder de pannen. ‘Dat is jammer. Druk of niet, dit hoort bij je werk, staat goed op je cv en je leert er veel van’, vindt Scholtens. ‘Met mijn enthousiasme hoop ik nóg meer collega-ambtenaren over de streep te trekken BeRt te worden. Want zeker in onrustige tijden, waarin de banen niet voor het oprapen liggen, moet je er voor elkaar zijn.’

geprojecteerd

Angré scholtens [email protected]

Stad ‘We hebben van alles wat in huis’

Sandro Toma Taalhulpcoördinator Gilde Rotterdam

Van rondleidingen door de stad tot taalhulp en een computerspreekuur. De vrijwilligers van Gilde Rotterdam, onderdeel van het hiernaast genoemde Vrijwilligerswerk Rotterdam, zijn van alle markten thuis. Het overdragen van kennis staat bij deze enthousiastelingen hoog in het vaandel. WAT IS GILDE?

‘Gilde is een vrijwilligersorganisatie die kennis en vaardigheden wil delen. Dat doen we door taalhulp te bieden aan anderstaligen, kennis over te dragen met bijvoorbeeld lezingen en geven van informatie over allerlei onderwerpen. En rondleidingen door de stad aan te bieden. Gilde is een soort tussenpersoon, wij brengen vraag en aanbod bij elkaar. Daarnaast organiseren we bijeenkomsten voor de vrijwilligers om ervaringen en ideeën uit te wisselen. Ook houden we intakegesprekken met alle vrijwilligers en met mensen die van onze taalhulp gebruik willen maken, om te bespreken wat zij willen en wat wij kunnen bieden.’ WERKEN BIJ GILDE ALLEEN OUDEREN?

‘Nee, dat is zeker niet meer het geval. Zo’n dertig jaar geleden werd Gilde wel opgezet voor 50-plussers. Veel mensen gingen toen rond 55 jaar met vroegpensioen. Om hen te stimuleren vooral niet achter de geraniums te gaan zitten en hun kennis door te geven, werd deze vrijwilligersorganisatie opgezet. Inmiddels kunnen mensen van alle leeftijden, die het leuk vinden iets te betekenen voor Rotterdammers en bezoekers van onze stad, bij ons aankloppen. Zo geeft een jonge student sinds kort taalhulp bij ons. Veel vrijwilligers hebben altijd gewerkt en ontdekken nu een heel andere kant van zichzelf. Het werkt dus ook verrijkend.’ IS ER VEEL ANIMO VOOR DE ACTIVITEITEN?

‘Zowel de toestroom van vrijwilligers als geïnteresseerden voor onze activiteiten groeit gestaag. Dit jaar zijn bijna vierhonderd vrijwilligers actief binnen de rondleidingen, taalhulp en het verdere aanbod. Van onze activiteiten wordt goed gebruik gemaakt. Van lezingen over verschillende culturen tot een groepje dat elke zaterdagochtend bij elkaar komt om de Chinese bewegingsleer Chi Kung uit te oefenen. Afgelopen jaar hadden we meer dan 4.000 deelnemers voor de stadswandelingen. En bij ons taalhulponderdeel merken we dat de mensen die daaraan deelnemen het Nederlands sneller leren. Ook daar zijn we echt trots op.’ gilderotterdam.nl

Wij zijn Rotterdammers! _ 28/29 ‘Er zijn altijd vrijwilligers nodig’

Erdal Bozdag Teamleider Vrijwilligerswerk Rotterdam

Rotterdam telt meer dan 150.000 vrijwilligers. Er zijn allerlei verschillende organisaties die zich bezighouden met vrijwilligerswerk. Om alle kennis bij elkaar te brengen en efficiënter te werken, is een aantal vrijwilligerssteunpunten sinds begin dit jaar opgegaan in Vrijwilligerswerk Rotterdam. Bij hun Servicebalie in de Centrale Bibliotheek kan iedereen terecht met vragen over vrijwilligerswerk. WAT DOEN JULLIE PRECIES?

‘We adviseren en ondersteunen vrijwilligersorganisaties, bijvoorbeeld bij vragen over beleid, werving en het binden van vrijwilligers aan je organisatie. Ook brengen we vrijwilligers en organisaties bij elkaar via onze website. Rotterdammers die vrijwilligerswerk willen doen, kunnen zich aanmelden en reageren op vacatures die organisaties plaatsen. Waar we ons ook op richten is scholing en deskundigheidsbevordering voor zowel vrijwilligers als organisaties die met vrijwilligers werken. Dat kan een basiscursus zijn over vrijwilligerswerk in het algemeen, maar ook een training voor coördinatoren die leidinggeven aan een groep vrijwillige krachten. We richten ons daarnaast ook op promotie van vrijwilligerswerk in Rotterdam.’ ZIJN ER GENOEG VRIJWILLIGERS?

‘Er zijn altijd mensen nodig. Dat zou je in eerste instantie misschien niet verwachten, omdat in onze vacaturebank het aantal vrijwilligers hoger is dan het aantal vacatures. Niet elke vacature is passend voor iedereen en het kan ook zijn dat een vrijwilliger niet structureel, maar eenmalig vrijwilligerswerk kan of wil doen. Daarnaast is soms specifieke kennis of ervaring nodig. Door alle bezuinigingen is er momenteel ook een toenemende vraag naar vrijwilligers vanuit de zorg en de cultuursector.’ KAN IEDEREEN VRIJWILLIGERSWERK DOEN?

‘Iedere Rotterdammer die iets voor een ander en voor de stad wil doen, kan als vrijwilliger aan de slag. Geïnteresseerden kunnen zich bij onze vacaturebank aanmelden en reageren op vacatures. Als er een match is, volgt een gesprek met de organisatie en de vrijwilliger. We houden zelf geen aparte screening, maar blijven wel op de achtergrond aanwezig om te helpen als dat nodig is. Ik roep elke Rotterdammer dan ook graag op langs te komen bij onze Servicebalie om zijn of haar ideale klus te vinden.’ vrijwilligerswerkrotterdam.nl

Stad Geen strooptocht naar shampoo op mini-formaat en zakken aardappelen voor op de achterbank. Deze zomer nodigt Rotterdam.info iedereen uit om op reis te gaan door de Maasstad. Staycation: net zo heerlijk relaxen, genieten en ontdekken, alleen dan lekker dicht bij huis.

Op vakantie in de Maasstad De crisis drukt op veler portemonnee. Onderzoek van het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) wees eerder dit jaar uit dat ongeveer een kwart van de Nederlanders deze zomer niet over de grenzen gaat. En sowieso is een vliegreis naar de zon niet voor iedereen haalbare kaart. Rotterdam.info promoot daarom in juli en augustus het op reis gaan in eigen stad. En programmeert onder de noemer ‘Staycation’ allerhande extra uitjes, arrangementen en rondleidingen voor iedereen die de Maasstad eens van een ‘vakantiekant’ wil leren kennen. ROTTERDAM APP

Met de Rotterdam-app van Rotterdam.info heb je altijd en overal de leukste Rotterdamse adressen bij de hand. Bekijk de stadsplattegrond, de agenda met alle data van festivals en evenementen en verschillende wandelroutes. Met foto’s, audio en video word je puntsgewijs langs unieke plekken in de stad geleid. De app is ook zonder internetverbinding beschikbaar.

Rotterdam.info aan de Rotterdamse Coolsingel is dé plek voor stadspromotie. Petra Eielts, vanuit de gemeente werkzaam bij Rotterdam.info: ‘We herkennen de trend dat steeds meer Nederlanders vakantie dicht bij huis vieren. De term Staycation is dan ook niet door ons verzonnen, maar zie je wel op steeds meer plekken terug.’ De term is oorspronkelijk komen overwaaien uit Amerika. En krijgt door de invulling van Rotterdam.info nu ook een typisch Rotterdams tintje.

UITPLAN.NL/ROTTERDAM

Zin in een avondje uit maar geen idee waar je moet beginnen? Op Uitplan.nl kun je een leuke avond in Rotterdam samenstellen. Wil je bijvoorbeeld iets eten bij een Surinaams restaurant, vervolgens een animatiefilm bekijken en afsluiten in een cocktailbar? Bij Uitplan vind je gemakkelijk aansluitende activiteiten op loopafstand van elkaar.

‘We richten binnen ons pand aan de Coolsingel een reisbureautje in’, vertelt Eielts verder. ‘Daar kan iedereen zijn of haar gewenste reis laten uitstippelen. Kunstliefhebbers, natuurvrienden, avonturiers… Door middel van vakantiethema’s met bijhorende programma’s, bieden we voor elk wat wils.’ Denk dan aan thema’s als strand, stadslandbouw en aan natuurschoon op fietsafstand. Aan wandelroutes langs beeldende kunst en met je voeten in het gras ontbijten op de stadscamping. ‘Bovendien biedt het reisbureau ook zogeheten package-deals’, vervolgt Eielts. ‘Enveloppen met daarin kortingsbonnen om je reis door deze stad nóg leuker te maken.’ PLAYGROUNDS

Met Playgrounds vind je alle speeltuinen, skateparken, kinderboerderijen, parken en tuinen in Rotterdam en omgeving met één druk op de knop. De app geeft een routebeschrijving en uitleg bij de plekken. Daarnaast kunnen gebruikers zelf ook foto’s toevoegen en speelplekken beoordelen met sterren.

Leven in RTM _ 30/31

Wist je bijvoorbeeld dat je de ingrediënten voor een eigen biologische maaltijd bij een aantal adressen zo bij elkaar kunt fietsen? Of dat er op het eiland van Brienenoord in de jaren dertig een clubhuis stond waar Rotterdamse jeugd in de frisse lucht konden vertoeven? Dat de binnenstad ook speciale en bijzondere natuurlijke plekken herbergt? ‘Deze en vele andere verborgen bezienswaardigheden maken we tijdens speciale Staycation-tours zichtbaar’, verklapt Eielts. BELEEF DE HAVEN

De Rotterdamse haven is constant in beweging. Met de Beleef de haven-app verken je het havengebied vanuit je luie stoel. Via interactieve panoramafoto’s en informatie over de metamorfose van deze stadshavens. Om de haven echt te ervaren kun je vervolgens op de fiets of lopend genieten van vier afwisselende havenroutes.

Lekker naar het strand van Nesselande, kunst minnen met een terrasje tussendoor en een diner toe… Eielts: ‘Je hoeft je komende zomer geen moment te vervelen.’ En dat terwijl je je haren wast onder je eigen douche en even naar de supermarkt kunt lopen voor een kilootje piepers… Vakantie in de Maasstad? Dat klinkt helemaal zo gek nog niet! info en tips

Rotterdam.info is hét centrale informatiepunt van en over Rotterdam, adres Coolsingel 195-197. Hier kun je terecht voor informatie en tips over Rotterdam, variërend van attracties en uitgaan tot architectuur en wonen. De medewerkers staan je graag persoonlijk te woord, maar je kunt ook zelf het brede aanbod van Rotterdam bekijken. Bezoek ook eens de website voor de uitagenda en alle nuttige informatie over de stad overzichtelijk op een rij. En natuurlijk voor het speciale Staycation-aanbod. rotterdam.info

Stad Sportpedagoog maakt duidelijk verschil Je lekker uitleven én laten zien welke talenten je hebt. Het sportveld is de plek voor jongeren om dat te kunnen doen. Maar ook een plek waar gedrags- en opvoedproblemen aan het licht komen. Ineke Kalkman van Rotterdam Sportsupport zet in op een verbetering van dat gedrag. Brandjes in kleedkamers, lekgestoken banden, boetes voor de teams die niet komen opdagen. Het toenemend aantal incidenten bij amateurclubs baart ook de gemeente Rotterdam zorgen. Daarom stelde de gemeente aan Sportsupport de vraag mee helpen te bij de ontwikkeling van een beter en veiliger sportklimaat. Daar gaat Kalkman voor, die als sportpedagoog nu verschillende clubs onder haar hoede heeft. ‘Je besteedt aandacht aan de opvoedkant van het trainerschap. Je geeft trainers handvatten hoe om te gaan met moeilijk gedrag. Lastige kinderen die de training verstoren? Neem hen even apart en vraag wat er aan de hand is. Ook ondersteun ik de besturen en ben een schakel tussen partijen. Bij een vereniging in Kralingen-Crooswijk woonde ik ooit een training bij, omdat een van de jongens onhandelbaar was. Hij was snel afgeleid, was bij elk opstootje betrokken en trok de rest erin mee. Na afloop vroeg ik hem naar een reactie. Ook sprak ik leerkrachten op school, waar het ook niet goed bleek te gaan. En zijn ouders, want het probleem zat hem uiteindelijk in de thuissituatie. We hebben afspraken gemaakt. Laat iemand uitpraten, kom op tijd en loop niet zomaar weg. Dat hielp, op het veld en op school gaat het nu beter.’ In de afgelopen twee jaar werkte de sportpedagoog voor een proef bij twee voetbalvereni-

ineke kalkman

gingen in IJsselmonde. ‘Bij De Rotterdamse Leeuw ging het eerst om figuurlijk brandjes blussen. Nu is er veel veranderd, omdat de basis op orde is. We stelden samen met leden, trainers en vrijwilligers van de club gedragsregels op. Die zitten nu tussen de oren. Huisregels zijn zo belangrijk. Hang ze op! Laat zien hoe je met elkaar omgaat en een prettige sfeer creëert. Je ziet dat trainers meer plezier hebben in hun werk en beter kunnen omgaan met raddraaiers.’ Gedragsverbeteringen, een grotere betrokkenheid van ouders en pupillen die langer bij een club blijven. Conclusies van het VerweyJonker Instituut bevestigen het succes van de

pedagogische aanpak. ‘Ons werk maakt duidelijk verschil’, aldus een trotse Kalkman. ‘Sportsupport wil samen met de gemeente, sportbonden, jeugdzorg en sportclubs het pedagogisch project verder uitrollen over de stad. We zijn echt gegroeid in de opvoedrol bij verenigingen. Zes jaar geleden stond je er als sportpedagoog alleen voor. Nu werken we samen met het jeugdzorgdnetwerk en werkt een tweede sportpedagoog bij ons. Clubs staan op om aan een beter klimaat te werken. Daar krijg ik echt kippenvel van.’ Sportclubs met pedagogische vraagstukken kunnen terecht bij de helpdesk van Sportsupport.

[email protected]

Tien jaar toenemend DigiD-gemak DigiD is jarig. Tien jaar geleden geboren als Nieuwe Authenticatie Voorziening ofwel Burgerpin en vervolgens na een jaar DigiD gedoopt. Vanaf 2005 kunnen alle inwoners zich ermee via internet identificeren. Bij veel overheidsinstellingen kun je met je persoonlijke DigiD zaken via internet regelen. Denk aan gemeentes, de Belastingdienst, de Sociale Verzekeringsbank, het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen, de politie en de waterschappen. Ook de gemeente

Rotterdam stelt via Mijn Loket een groot aantal producten en diensten beschikbaar. Zo kun je makkelijk en snel door in te loggen met DigiD een kopie van een akte Burgerlijke Stand of een uittreksel uit de Gemeentelijke Basis Administratie aanvragen. Je kunt ook online je verhuizing doorgeven of bijvoorbeeld een parkeervergunning aanvragen. Op Mijn Loket kun je niet alleen zaken aanvragen, ook kun je jouw persoonlijke gegevens uit de Gemeentelijke Basis Administratie of een overzicht van je gemeen-

telijke belastingaanslagen bekijken. Als het nodig is, kun je er voor deze belastingaanslagen zelfs een verzoek voor een betalingsregeling of kwijtschelding doen. De gemeente werkt voortdurend aan uitbreiding en verbetering van de digitale diensten. Heb je nog geen DigiD? Vraag het aan op www.digid.nl. Binnen enkele dagen ontvang je een persoonlijke inlogcode. rotterdam.nl/mijnloket

Leven in RTM _ 32/33 geprojecteerd

‘Rembrandts van naoorlogse periode’ Rotterdam krijgt er een aantal rijksmonumenten bij. Onder meer de Doelen, het Hilton Hotel en Central Post ontvangen de monumentenstatus. Is beton de nieuwe trend? Minister Jet Bussemaker (o.a. Cultuur) presenteerde in maart dit jaar de lijst met nieuwe rijksmonumenten. Gemeenten, de erfgoedwereld en andere experts konden bouwwerken voordragen. Landelijk zijn er 89 gebouwen geselecteerd. Het huis van Buchem, de St. Bavokerk en de St. Dominicuskerk maken de Rotterdamse selectie compleet. Alle bouwwerken stammen uit de late wederopbouwperiode (1959-1965). Het zijn vooral betonnen gebouwen met een strak ritme. ‘Rotterdam kent een andere schoonheid dan bijvoorbeeld Amsterdam. De gebouwen benadrukken de stoerheid van de stad en vertellen het verhaal van de wederopbouw’, legt Marinke Steenhuis, voorzitter van de Rotterdamse Commissie Welstand en Monumenten, uit. ‘Rotterdam was zwaar gehavend na de oorlog. De stad koos samen met ondernemers tijdens de wederopbouw een duidelijke architectonische stijl. De betonnen gebouwen geven Rotterdam een internationaal karakter en tonen het

rotterdam.nl/monumenten

optimisme dat de Maasstad had na de oorlog. Ze laten zien: ‘wij durven wel wat’.’ Door de geselecteerde bouwwerken aan te wijzen als rijksmonument, blijft deze periode ook in de toekomst zichtbaar. Steenhuis: ‘De nominatie drukt een positieve stempel op de gebouwen. Ze krijgen extra zorg en mogen niet meer zomaar worden verbouwd. De eigenaren kunnen een beroep doen op leningen en subsidies die een restauratie beter betaalbaar maken. De gebouwen zijn eigenlijk de Rembrandts van de naoorlogse periode. Zonde als daar iets mee gebeurt.’ De lijst is nog niet definitief. De Raad voor Cultuur brengt er nog advies over uit en eigenaren die geen behoefte hebben aan alle verplichtingen die een monument met zich meebrengt, kunnen nog bezwaar maken. Steenhuis: ‘Een groot deel van de Rotterdamse genomineerde gebouwen zijn al gemeentelijke monumenten. Het is dus een logische stap dat ze nu ook als rijksmonument geselecteerd zijn. Ik ben daar trots op. De naoorlogse gebouwen moeten we koesteren.’ Naar verwachting maakt minister Bussemaker dit najaar de definitieve lijst met nieuwe rijksmonumenten bekend.

Stad Op een zwoele zomerdag een verfrissende duik nemen in de Kralingse Plas. Of met je bootje richting het Brielse Meer varen. Zomer in Rotterdam! Veel mensen werken ieder jaar hard om ervoor te zorgen dat wij veilig en onbezorgd van de Rotterdamse wateren kunnen genieten.

Onbezorgd dobberen en drijven Stefan Scholtes Zwemwaterinspecteur Omgevingsdienst Midden Holland (ODMH)

‘Hygiëne en veiligheid staan voorop. In de winter controleren we vooral zwembaden. In de zomer zijn van 1 mei tot 1 oktober voornamelijk de 117 officiële zwemwaterlocaties aan de beurt. We kijken naar alles wat met veiligheid te maken heeft: van de waterkwaliteit tot rondslingerend vuil. We hebben weleens een zwemverbod moeten geven, terwijl het water prima was. Maar het strand was bezaaid met glasscherven. Dat is gewoon vervelend. Iedere twee weken nemen de waterschappen monsters op alle locaties. Die testen ze op blauwalg en andere bacteriën. Uiteraard houden we ook vervuiling in de vorm van olie, chemisch afval en andere stoffen in de gaten. Het zwemwater op de officiële zwemwaterlocaties, controleren we namens de provincie Zuid-Holland. Daarbij werken we samen met de gemeente, de politie en de GGD. Als wij bijvoorbeeld zien dat er op een strandje een kapotte of overvolle prullenbak staat, geven we dit door aan de gemeente.‘ GEZONDE WATEREN

‘Over het algemeen zijn de Rotterdamse zwemwateren van prima kwaliteit en kun je met een gerust hart een duik nemen. Als we ergens blauwalg constateren, kunnen we niet meer doen dan de mensen waarschuwen en soms

een zwemverbod instellen. Het is vaak wachten tot het water weer gezond is. Er zijn wel methodes om het proces te versnellen, maar een echt waterdichte manier is er nog niet. Vooral in langdurig zonnige periodes met weinig regen, ligt blauwalg op de loer. In tijden van een hittegolf, is het gegarandeerd raak.’ GOED GEINFORMEERD

‘Wie gaat zwemmen in ‘vervuild’ water kan te maken krijgen met gezondheidsklachten. Zo kan een gezellig dagje uit zomaar tot flinke hoofdpijn, buikpijn, jeuk of diarree leiden. Op de informatieborden bij het water kun je alles over de waterkwaliteit en andere informatie vinden. Toch zien veel bezoekers de borden over het hoofd. Daarom staat alle actuele informatie ook op onderstaande website en kunnen mensen terecht bij de zwemwatertelefoon. In principe ben je vrij om in Rotterdam te zwemmen waar je wilt. Uitzondering zijn gebieden waar nadrukkelijk aangegeven staat dat dit niet mag. Bijvoorbeeld in de haven of bij sluizen. Het is alleen wel goed te bedenken dat alleen de officiële zwemlocaties zoals de Zevenhuizerplas door ons gecontroleerd worden. Het zwemt toch lekkerder als je weet dat het water schoon is.’ zwemwater.nl zwemwatertelefoon: 0800-9036

RTM veiliger _ 34/35

stefan scholtes

Henk Blaauw Wijkagent Maasvlakte Zeehavenpolitie

‘Van Gorinchem tot de Noordzee houden wij met de Zeehavenpolitie toezicht op de recreantenvaart. In de regio Rotterdam zijn het Brielse Meer en het Haringvliet de twee grootste gebieden. Daar zijn we dan ook continu aanwezig. Kleinere recreatiegebieden zoals de Schie of de Rotte vallen onder de politie in het betreffende district. Zij roepen alleen onze hulp in bij problemen of als er bijvoorbeeld een evenement is.’ NIEUWE SPEEDBOOT

‘Veiligheid staat altijd voorop. Van zowel de vaarders als van de mensen eromheen. Hoe hard gaat de boot? Heeft de bestuurder een vaarbewijs? Is er een dodemanskoord aanwezig? De meeste klachten die binnenkomen, gaan over snelheidsovertredingen. Iemand heeft bijvoorbeeld een nieuwe speedboot en wil even aan zijn familie op de kant laten zien hoe hard hij kan. Het lijkt leuk: vlak langs de kant scheuren en de familie nat maken. Ze beseffen vaak niet hoe gevaarlijk dat is. Er kan namelijk net iemand langs de kant zwemmen. Een ongeluk zit in een klein hoekje.’ ‘Het recreatieseizoen loopt van 1 april tot 1 september, maar het verschilt per dag of we op pad gaan. Als het

henk blaauw

slecht weer is, gebruiken we onze boten in het havengebied. Dan gaan we gewoon terug naar onze dagelijkse politietaak. Elk recreatiegebied heeft eigen regels. Zo mag je in het Brielse Meer maar 12 km per uur varen. Dit komt omdat het een afgesloten vaargebied is. Dat is bijvoorbeeld het Haringvliet weer niet. Daar mag iedereen met een vaarbewijs harder dan 20 km per uur. Over het algemeen gelden op het water dezelfde regels als op de weg. Alleen het BPR (Binnenvaart Politie Reglement) maakt onderscheid tussen de verschillende soorten schepen. Zo gaat zeilvaart voor motorvaart en beroepsvaart voor pleziervaart. Op het water zijn de regels iets ingewikkelder dan op de weg. Je kunt niet zomaar zeggen: ik kom van rechts, dus ik mag voor.’ OP VERKENNING

‘Wat belangrijk is om te weten als je met je bootje Rotterdam gaat verkennen, is dat het havengebied voor recreanten verboden terrein is. De enige haven waar je mag varen is de Parkhaven. Vooral de Maashaven is met de komst van de SS Rotterdam erg populair. Even een kijkje nemen bij dat immense schip. Maar ook dit is levensgevaarlijk. Beroepsvaarders verwachten de recreanten niet en dan kan het goed mis gaan. Kijken naar de SS Rotterdam mag, maar dan wel vanaf de Waterweg.’ politie.nl/onderwerpen/zeehavenpolitie

Stad De V van verbinding Een economische crisis en een terugtredende overheid. Dat betekent dat de overheid, ook als het gaat om veiligheid, meer moet overlaten aan inwoners, bedrijven en het maatschappelijk middenveld. Maar waar liggen de grenzen? Onder de naam ‘Project V’ ontwikkelt de gemeentelijke Directie Veiligheid een visie op veiligheid voor de periode 2014-2018. De Directie ontwikkelt die visie en het beleidskader voor de komende periode nadrukkelijk in samenwerking met inwoners, ondernemers, veiligheidspartners en

maatschappelijke organisaties. Om samen op zoek te gaan naar antwoorden op de vragen die komende jaren spelen. Volgens Marcel dela Haije (Stadsmarinier bij de gemeente Rotterdam) maakt Veiligheid gebruik van de kracht van de stad. ‘De overheid lost het probleem niet op. Bewoners en ondernemers weten heel goed wat er speelt in hun wijk of buurt. Door gebruik te maken van die kennis, kunnen we slimme combinaties maken van bijvoorbeeld preventief beleid aan de ene kant en repressie daar waar nodig.’

Eén manier om gebruik te maken van de aanwezige kennis in de stad, is het houden van wijkgesprekken. Die worden in samenwerking met de deelgemeenten georganiseerd omdat die weten wat er lokaal speelt, wie het beste benaderd kan worden en hoe zo’n gesprek goed kan worden georganiseerd. Het wijkgesprek heeft als doel te kijken hoe het veiligheidsbeleid de afgelopen jaren is ervaren. Onder het motto; met lessen uit het verleden kun je aan de slag met de toekomst.

De Buurt Bestuurt verder Bewoners die samen met professionals bepalen welke top-3 aan problemen in de buurt aangepakt moeten worden. Dat is Buurt Bestuurt in een notendop. De professionals geven vervolgens aan hoe ze die problemen aanpakken en overleggen met de bewoners wat zij zelf kunnen doen.

2011 was het burgemeester Aboutaleb die het belang van deze werkwijze inzag en gaf aan Buurt Bestuurt in heel Rotterdam te willen zien. De Directie Veiligheid van de gemeente Rotterdam ging aan de slag om deze manier van werken ook in andere deelgemeenten aan te moedigen.

Politieagent Hans Hoekman startte in 2009 met Buurt Bestuurt in de Pupillenbuurt in Delfshaven. De aanpak bleek succesvol. In

Het succes van sommige Buurt Bestuurtcomités, de inzet van het projectteam en de stimulans van de burgemeester resulteert in

ruim vijftig comités in Rotterdam dit jaar. ‘In de ene wijk werkt het beter dan in de andere wijk’, erkent Carolien van Eykelen van de Directie Veiligheid. ‘Daarom investeren we in de mensen die het werk moeten doen. Zowel professionals als de buurtbewoners. Als projectteam vragen we ons iedere keer af hoe we een comité zo goed mogelijk kunnen ondersteunen. Wij bepalen dus niks, maar faciliteren.’ Projectsecretaris Martin Selsig vertelt dat de website en bijbehorende, ontwikkelde app daar een mooi voorbeeld van zijn. ‘Toen Buurt Bestuurt in 2009 startte en Hans Hoekman de bewoners op de hoogte wilde brengen van de vorderingen, verstuurde hij tientallen sms’jes per keer. We kwamen erachter dat er behoefte was aan een platform waarop niet alleen de professionals met de bewoners kunnen communiceren, maar ook de bewoners van de verschillende comités onderling. Nu is dat platform er.’ Volgens Van Eykelen is dat laatste een mooie ‘bijvangst’ van Buurt Bestuurt. ‘Je ziet dat bewoners in een buurt of wijk elkaar leren kennen, maar door onder andere de website zie je ook kennisdeling in de stad. Omdat contactgegevens snel te vinden zijn, weten inwoners en professionals van verschillende comités elkaar snel te vinden.’ Maar het mooist vinden Van Eykelen en Selsig de nieuwe manier van werken van Buurt Bestuurt. ‘Dit is waar de overheid volgens ons naar toe gaat. Faciliteren en ondersteunen, ruimte geven en daarbij gebruik maken van de kracht van een buurt en haar inwoners.’ rotterdam.nl/buurtbestuurt

RTM veiliger _ 36/37 geprojecteerd

Goed geïnformeerd op weg Veilig en efficiënt van Rotterdams A naar B. Hoe vlotter het verkeer doorstroomt, hoe beter dit lukt. Vanuit de verkeersregiekamer houden speciaal opgeleide verkeersoperators van de gemeente de wegen nu 24 uur per dag in de gaten. En voor plekken waar geen camera’s hangen, staan twee motoren startklaar. De tientallen digitale informatiepanelen maken het verkeersplaatje compleet.

En dat houdt niet op bij het alarmeren van hulpdiensten. De verkeersoperators kunnen allerlei systemen in werking zetten. Bijvoorbeeld binnen een paar tellen verkeersinformatie op de digitale informatiepanelen (DRIPS) aanpassen. Of het motorteam op pad sturen om verkeer te regelen als verkeerslichten ineens uitvallen. Marree: ‘Zo zorgen we ervoor dat eventuele overlast voor verkeersdeelnemers zoveel mogelijk wordt beperkt.’

Soms is het van tevoren bekend dat een weg of kruispunt wordt afgesloten. Denk aan wegwerkzaamheden of de Coolsingel, die ’s zomers met enige regelmaat wordt afgezet om festivalgangers de ruimte te geven. Vaak is verkeer echter ónvoorspelbaar. Files en verkeersongevallen hebben bovendien ook dikwijls gevolgen voor de kruispunten en verkeersaders eromheen. ‘Een twaalftal centralisten van de meldkamer heeft een speciale opleiding gevolgd’, legt Fred Marree van de gemeente uit. ‘Zij vormen samen met medewerkers van verkeersregiekamer, de permanente ogen en oren van onze wegen. Bij een incident, springen zij snel in en nemen de nodige maatregelen.’

Een aantal hoofdwegen is inmiddels al voorzien van digitale informatiepanelen. Eind dit jaar zijn de in totaal 34 panelen volledig operationeel. Marree: ‘We kunnen hierop de duur van een rijroute aangeven. En bij grote calamiteiten of omleidingen de automobilisten op alternatieve routes wijzen.’ De informatie op de panelen wordt elke vijf minuten ververst op basis van meetgegevens. Die gegevens worden bovendien doorgestuurd naar een landelijke database, zodat ook op de Rotterdamse ring en via routeplanners de informatie up-to-date blijft.

Stad

kunstwerk: it’s never too late to say sorry

38/39

Verhalen vertellen . verbindt .

Iedereen heeft een verhaal te vertellen en dat is te merken in Rotterdam. Het borrelt verhalen over het verleden, het heden en de toekomst. Van migrantenverhalen tot blogs: initiatieven groeien als paddenstoelen uit de grond.

Stad Een echte Rotterdammer Hij is een echte Rotterdammer Hij zag de bommen en de brand En na het puin de kale vlakte Hij kent de smaak nog van het zand Hij heeft gewerkt in de haven Hij heeft de palen hier zien slaan En als er ergens wordt gegraven Zie je ‘m bij de bouwput staan Want hij is echt ’n Rotterdammer Iemand met heimwee in het bloed En met de tranen langs z’n wangen Staart ie de toekomst tegemoet. Zij speelde vroeger langs het water Bij het standbeeld van Piet Heijn En komt ze daar nu, jaren later Dan lijkt Delfshaven half zo klein.

Daniël Dee Stadsdichter Rotterdam ‘De belangstelling voor poëzie groeit. Ik vind het leuk om stadsdichter te zijn, het opent deuren. Ik wil Rotterdammers in aanraking brengen met poëzie, en ik wil Rotterdamse dichters een podium bieden. Er is namelijk veel werk wat te gek is, maar bij velen onbekend. Daarom ben ik bezig met een website: rotterdamsedichters.nl. Hierop verschijnt informatie over poëzie door de eeuwen heen, van biografieën tot video’s. Deze zomer wil ik de eerste twintig dichters presenteren. De site is handig voor bijvoorbeeld scholieren en voor dichters zelf. Want van de levende dichters staan natuurlijk ook de bookingsgegevens vermeld. Verder ben ik bezig met een boek. Dichters lopen een dag mee met iemand die zij belangrijk vinden. Bijvoorbeeld een welzijnswerker of wijkagent. Dan komt aan de linkerkant een portret van die persoon en rechts een gedicht naar aanleiding van deze dag. Het idee erachter is om van de vooroordelen over poëzie af te komen.’

In de krant ziet ze de foto’s Waar je naar raden moet Waar zo’n foto is genomen En ze heeft het altijd goed

Want zij is echt ’n Rotterdamse Iemand met heimwee in het bloed En met haar tranen langs haar wangen Gaat ze de toekomst tegemoet. Hij is geboren in Turkije Maar hij vond werk in Nederland Nu in z’n flat in Lombardijen Glijden de kralen door zijn hand. Elke nacht ligt hij te dromen Van zijn dorp bij Istanbul Met het pleintje en de bomen En die ene lege stoel Want hij is echt ’n Rotterdammer Iemand met heimwee in het bloed En met de kralen in zijn handen Telt ie de toekomst tegemoet. Dit is een stad om van te houden Dit is een stad die toekomst heeft Want het verleden zit niet in gebouwen Maar in het heimwee dat hier leeft.

40/41 H

iernaast de songtekst ‘Een echte Rotterdammer’, van Arie van der Krogt. ‘Verhalen komen in de plaats van plannen’, vindt hij. ‘Als je elkaar verhalen hebt verteld, is plannen maken vervolgens een fluitje van een cent.’ Van der Krogt is niet alleen een hedendaagse troubadour. Ook werkt hij sinds 1978 voor de gemeente Rotterdam én hij is een van de drijvende krachten achter ‘Het verhaal van Rotterdam’. Wat dit initiatief inhoudt? Het is een zoektocht naar het DNA van de stad door verhalen uit alle hoeken en gaten bij elkaar te brengen. Want verhalen kunnen mensen raken, nieuwsgierig maken

en een gevoel van trots geven. Van Der Krogt: ‘Het is pedanterig om te zeggen dat wij zijn begonnen, dat is ook niet zo. We hebben wel het voortouw genomen om bij elkaar te komen.’ Denk hierbij aan de stadsgidsen van Around Town en Herco Kruik (onder andere bekend vanwege zijn Rotterdam scheurkalender). Een ander voorbeeld is Belvédère, het Rotterdamse verhalenhuis op Katendrecht; een collectief van zelfstandige Rotterdamse creatieve ondernemers. Linda Malherbe maakt daar deel van uit. ‘Verhalen verzamelen is niet ons doel. Mensen met elkaar verbinden, daar gaat het om.’

René Spork Projectmanager Stadsarchief ‘Een van mijn projecten bij het Stadsarchief is het Verhaal van Rotterdam. Zonder onze archieven en verzamelingen kan het verhaal van de stad niet worden verteld. Een stad zonder geheugen is een stad zonder toekomst. Samen met erfgoedpartners zoals Museum Rotterdam, willen we de geschiedenis van de stad zichtbaar maken. Dat betekent overigens niet dat het alleen om het verleden draait. Het gaat juist om de verbinding tussen het verleden en het heden, want de Maasstad beschikt over het vermogen om zichzelf opnieuw uit te vinden. Centraal staat het DNA van Rotterdam. Denk aan de haven, de skyline, jongeren, ondernemen en ‘bruggen bouwen’. Het Stadsarchief zoekt verbinding met partners en we sluiten bijvoorbeeld actief aan tijdens de Museumnacht en de Week van de geschiedenis. De naam Stadsarchief zegt het al: onze kerntaak is het verzamelen van archief. Vervolgens gebruiken (amateur)onderzoekers en andere geïnteresseerden ons materiaal om een verhaal te reconstrueren.’

Arie van der krogt

Stad

Hans van Willigenburg Mede-initiatiefnemer Stadslog ‘Stadslog draait van meet af aan om de vraag hoe je een stad kleur geeft. We zoeken stemmen die echte Rotterdamse verhalen vertellen en de stad als het ware ‘vermenselijken’. Dat mogen eigenwijze en grillige stemmen zijn. Liefst wel! Daar hoort ook bij dat we onaangenaam durven zijn. Terwijl het Algemeen Dagblad kritisch is bij incidenten, zetten wij structureel vraagtekens bij bouwprojecten en budgetverdelingen. Onze samenstelling van auteurs is een mix van ervaren rotten en beginners. De nieuwste auteur, Kiki Bakker, legt in ‘Uncensored’ allerlei Rotterdamse levens vast. Voorlopig leveren de auteurs kosteloos een bijdrage aan Stadslog. We hebben een paar kleine sponsors; aan het eind van het jaar hopen we meer partners te hebben. Misschien is crowdfunding wel een optie. Ik vind het mooi om te zien dat ondernemers en politici graag bereid zijn hun verhaal te vertellen. En we zijn ook enigszins gevreesd. In die zin is Stadslog al een medium dat ertoe doet.’

linda malherbe

Verbinden doet het collectief bijvoorbeeld via groepsportretten. De tentoonstelling Zuiderlingen (waar bewoners ‘van Zuid’ in woord en beeld werden geportretteerd, red.) bleek een groot succes en portretten van Noorderlingen volgden. Malherbe: ‘We hebben hiermee echt veel mensen bereikt en het mooie is dat elke groep ‘trots’ laat zien.’ Van de Filipijnse gemeenschap tot de Ethiopische kerk en van rechters tot pizzabakkers. Allemaal poseerden ze graag voor de camera van Joop Reijngoud. ‘Ik vind het bijzonder om al die werelden in onze stad te zien’, zegt Malherbe. ‘Pas tijdens de opening van de tentoonstelling zagen de deelnemers de foto’s. De verschillende groepen ontmoetten elkaar en raakten al snel met elkaar in gesprek.’

Volgens Van der Krogt draait een verhaal altijd om tegenstellingen.’ De Pauluskerk en Sonja’s bruidshuis hebben het jarenlang op een respectvolle manier naast elkaar uitgehouden. Als je tegenstellingen in de communicatie probeert te vermijden, is een verhaal volslagen oninteressant. Als stad moet je dan ook successen én problemen delen.’

Belvédère is ook de plek voor de ‘Volkskeuken’. Chinese, Turkse, Palestijnse, Poolse en Italiaanse Rotterdammers. Migrantenfamilies koken hun favoriete maaltijd en vertellen ondertussen hun levensverhaal. ‘We zijn de derde stad van de wereld met de meeste nationaliteiten’, legt Malherbe uit. ‘Dat is toch mooi? We kunnen er echt trots op zijn, want iedereen brengt zijn of haar rijkdom met zich mee. Neem bijvoorbeeld het migrantenverhaal hier rechts.’

Hoe de toekomst er voor Het verhaal van Rotterdam uitziet? ‘Over een jaar hebben we een agenda met verschillende activiteiten’, zegt de stadstroubadour. ‘Mensen weten waar ze naar verhalen kunnen luisteren en waar zij ze kunnen vertellen. En over twee jaar houden we een verhalenfestival op verschillende plekken in de stad.’

Voor Het verhaal van Rotterdam wordt de verzameling verhalen verdeeld over acht thema’s, bijvoorbeeld stad van nieuwkomers of wederopbouw en moderne architectuur. Het netwerk wil Van der Krogt nog flink uitbreiden. Onder andere met de blogs Vers Beton en Stadslog. ‘Verhalenvertellers en verhalenmakers. Het is leuk als ze elkaar ontmoeten.’

belvedererotterdam.nl

42/43

Eeva Liukku Hoofdredacteur Vers Beton

De Hu-Familie ‘Plots begon oma te zwaaien. Toen pas besefte ik dat we weggingen, zonder haar. Mijn zus (11) en ik (9) wisten niet dat wij voor altijd zouden emigreren naar Nederland. Ik ben geboren in YuHu (Jade Fles), een dorp onder de bergvoeten nabij Wenzhou in China. Onlangs ben ik op zoek gegaan naar mijn wortels. De straat van mijn oma en opa is een van de oudste straten in YuHu. De meeste huizen zijn nog steeds hetzelfde als vroeger, maar opa’s en oma’s huis is pasgeleden opnieuw gebouwd. Het huis staat als een metalen schittering tussen de stenen en houten huizen. Mijn vader vertrok naar Nederland toen mijn moeder in verwachting was van mij. Al snel ging mijn moeder erachteraan. Toen wij tien jaar later herenigd waren, kon ik mijn vader niet met ‘papa’ aanspreken. Ik zei gewoon ‘hee’ of zoiets. Pas toen ik in hun restaurant ging werken, moesten we wel met elkaar praten. We kregen alsnog een band.’

‘Ik voel me vooral Nederlands, maar ik hou ook van mijn moederland China. In Amsterdam, waar ik studeerde, leerde ik mijn man Saydat kennen. Hij wilde heel graag naar Rotterdam en is een Feyenoord-fan door dik en dun. Wij gingen samenwonen in Lombardijen en we konden de fans voor een wedstrijd naar de Kuip zien lopen. Ik had vroeger niks met Rotterdam, ik vond het maar een criminele stad. Totdat ik hier kwam wonen. Ik heb de stad leren kennen en ik ben van haar gaan houden, ook door het stukje unieke Chinese geschiedenis. Laatst probeerde ik uit te vinden hoe je beeldend kunstenaar in het Wenzhounees zegt. Ik heb mijn oma verteld dat ik ‘tekenaar’ ben. Een ander woord voor kunstenaar kennen wij niet. Mijn lang gekoesterde wens is zojuist in vervulling gegaan: het opzetten van Studio Zi, een Chinees kunstenaarsen designerscollectief gevestigd aan de 1e Middellandstraat: Fenmei Hu’.

rotterdam.nl/verhaalvanrotterdam

‘We zijn met Vers Beton begonnen omdat een stedelijk blog niet bestond. Het is een verslag van wat op dit moment in de stad gebeurt; een Rotterdams tijdschrift met opiniestukken en debat. Het idee is dat mensen meer nadenken en discussiëren over de stad. Sinds april kan iedereen ook bij ons langskomen met verhalen, vragen en suggesties. Dan kan elke vrijdagmiddag op een wisselende plek. We werken met een enthousiaste groep vrijwilligers. Dat neemt niet weg dat we uitzoeken hoe we geld kunnen verdienen en kunnen uitgroeien tot een journalistiek productiehuis. We willen ook offline evenementen organiseren, want het is best logisch om het debat in levende lijve voort te zetten. We doen ons best het niveau van onze artikelen hoog te houden. Dat zien we terug in de reacties op het web, die gaan vooral over de inhoud. Ook raadsleden plaatsen soms een reactie. Dat vind ik positief, want het betekent dat ze Vers Beton serieus nemen.’

Brielselaan

‘Een echte. ondernemer sterft. in het harnas’. Dankzij rasondernemer Hennie van der Most is Rotterdam in 2014 een attractie rijker. De oude afvalverbrandingsoven op Zuid bouwt hij om tot een waar speelparadijs. Onvermoeibaar blijft hij plannen maken én uitvoeren. ‘Ondernemen is iets laten groeien en dat houdt nooit op.’

44/45

Brielselaan

H

et opkopen van leegstaande bedrijfsgebouwen en ombouwen tot iets recreatiefs, zoals een pretpark, restaurant, of hotel. Daar staat Hennie van der Most om bekend. Zo toverde hij de Duitse kerncentrale Kalkar om tot pretpark Kernwasser Wunderland. Nu maakt hij van de vuilverbrandingsoven ‘De kathedraal’ aan de Rotterdamse Brielselaan een speelwalhalla. Speelstad Rotterdam krijgt een maritiem thema. Veel meer laat Van der Most niet los. Hij bedenkt zelf de thema’s en die zijn altijd tijdloos. ‘Als ik zo’n pand binnenloop, voel ik me als een vis in het water. In mijn hoofd richt ik het al helemaal in.’ SHOPPEN BIJ SLOPERIJEN

Op zoek naar stuurwielen, ankers en andere scheepvaartattributen hoeft de succesvolle ondernemer niet. Hij is een verwoed verzamelaar en zijn oogst ligt opgeslagen in meerdere hallen. ‘Ik heb heel veel spullen op thema en ik haal het overal en nergens vandaan. Dat doe ik al dertig jaar met een goede vriend. Op zaterdag maken we een tocht langs sloperijen, ook in Engeland.’ Hergebruik van gebouwen en spullen is niet alleen goed voor het milieu, ook voor de portemonnee. ‘Het scheelt natuurlijk enorm dat ik niet nieuw hoef te bouwen. En ik vind het belangrijk de entreeprijs laag te houden. Voor pretparken als de Efteling ben je al snel 300 euro kwijt voor een dagje uit met de familie.’ Wie straks Speelstad Rotterdam bezoekt, telt 7,50 per persoon neer en betaalt apart voor sommige attracties. Is het bouwen van pretparken een jongensdroom? Nee, Van der Most is alles behalve een dromer. ‘Ik ben een echte ondernemer; ik zie de mogelijkheden en ik laat mijn onderneming groeien.’ Van krullenjongen in een metaalfabriek tot een zakenman met achthonderd mensen in dienst. Hij betrekt zijn personeel overal bij en neemt klachten serieus. Daarom hebben zijn bedrijven naar eigen zeggen ook geen ondernemingsraad nodig. ‘Ik ben open naar mijn medewerkers, ik motiveer mensen en geef ze verantwoordelijkheid. Waarom een ondernemingsraad

46/47

als ik alles toch al deel?’ Zijn medewerkers zijn voor Van der Most van onschatbare waarde. ‘Mijn personeel heeft me groot gemaakt.’ HANDJES MAKEN WAARDE

Zonder zijn medewerkers was hij niet ver gekomen. ‘Handjes maken de waarde en praters leveren alleen toegevoegde waarde. In deze maatschappij zijn veel te veel praters.’ Niet lullen, maar poetsen, zo voegt hij toe. ‘Ik had Rotterdammer kunnen zijn.’ Zijn roots liggen in Slagharen en Van der Most woont in Lochem. Maar over Rotterdam gesproken: hij heeft niets te klagen over de inzet van de gemeente. ‘Rotterdam denkt vóóraf mee, dat vind ik echt top. Een coördinator van de gemeente regelt veel voor mij. Dat is ideaal. Als ik bijvoorbeeld de brandweer nodig heb, hoef ik niet zelf op zoek te gaan naar de juiste persoon.’ Meedenken dus. Dat doet de ondernemer ook als raadslid van de Lochemse VVD. Zijn idee voor een werkatelier is in een vergevorderd stadium. Het is een uitgewerkt plan om langdurig werklozen weer op de rails te krijgen. ‘Het zijn natuurlijk andere aantallen dan in Rotterdam, maar in Lochem staan 355 mensen aan de zijlijn en zeventien ambtenaren zijn bezig om deze mensen aan het werk te krijgen. Dat kan anders.’ De bedoeling is dat alle langdurig werklozen verplicht aanwezig zijn van acht tot vijf. Ze mogen zelf kiezen wat ze doen: een vak leren, uitgezonden worden naar een klus of recreëren. ‘De gemeente Lochem verandert de naam waarschijnlijk in Bruisend Plein. Tja, dat zijn de ondoorgrondelijke wegen van de politiek’, verzucht Van der Most. ‘Ik vind het jammer dat het verschil tussen rijk en arm zo groot is. Het is echt véél te groot’, vindt de ondernemer. ‘Ik heb het gevoel dat de overheid het niet ziet, niet echt. We hebben de financiële crisis gehad en die trof vooral de banken en de overheid. Nu pas is de economische crisis begonnen.’ De spil van de economie is volgens Van der

‘Mijn personeel heeft me groot gemaakt’ Most slopen en bouwen, of restauratie en hergebruik. ‘We missen mensen met handjes Het uitvoerende werk is vooral in handen van buitenlanders, zoals de Polen.’ Tijd voor meer technisch onderwijs. En een andere oplossing ziet de zakenman in het pensioengeld. ‘Het kapitaal uit de pensioensfondsen moeten we hier in Nederland in het bedrijfsleven investeren en niet in het buitenland. We hebben het per slot van rekening hier verdiend en we zijn dan in één keer uit de problemen.’ MOBIEL DINEREN

Denkt Van der Most eigenlijk zelf al aan zijn pensioen op 63-jarige leeftijd? Het blijkt een zinloze vraag. De komende tien jaar heeft hij in ieder geval zijn handen nog vol. Hij is niet alleen bezig met Speelplein Rotterdam, ook een mobiele toren is ‘in de maak’. Stapels tekeningen laten het ontwerp tot in detail zien. ‘Je stapt beneden het restaurant binnen en terwijl je een hapje eet, gaat het restaurant omhoog.’ De toren zelf is ook mobiel. ‘Met twaalf vrachtwagens zetten we ‘m weer in een andere stad.’ De bijzondere projecten hebben Van der Most geen windeieren gelegd. ‘Geld is voor mij geen doel op zich, het is een middel om iets te bereiken’, stelt de miljonair. ‘Natuurlijk heb ik een mooi huis, een mooie auto en ja, een helikopter. Die helikopter is voor mij noodzakelijk om me te verplaatsen. Privé gebruik ik ‘m zelden.’ De geslaagde zakenman is niet te betrappen op hobby’s. Het woord alleen al. ‘Hobby’s? Nee, die heb ik niet. Vakantie? Nee, daar heb ik niet veel mee. Ik ga natuurlijk wel naar het buitenland, maar dat is voor handelsmissies.’ Behalve zijn familie –hij is de trotse vader van drie dochters– draait zijn leven om ondernemen. Ophouden is voor hem geen optie. ‘Een echte ondernemer sterft in het harnas.’

Kop van Zuid

De Rotterdamse Wat doen die geelblauwe bootjes toch die hele dagen op de Maas dobberen? En waarvoor zijn die gele radars aan de kade eigenlijk? RTM liep eens een dienst mee met de havenmeesters van het Havenbedrijf Rotterdam. 07.00 uur Een waterig zonnetje breekt door het wolkendek. The Gypsy, een zeeschip uit Rio de Janeiro, meldt zich via de marifoon bij verkeersbegeleider Jaap van Drongelen. Op zijn scherm is de Gypsy een bewegend icoontje op weg naar open zee. ‘Wij zorgen voor een vlotte, veilige en schone afwikkeling van de scheepvaart in de haven’, legt Van Drongelen uit, terwijl hij het voertuig met zijn muis aanklikt en bekijkt welke lading het schip draagt. 10.11 uur Het Havenbedrijf Rotterdam investeert flink om haar doelstellingen te realiseren. ‘We noemen onszelf niet voor

niets de Champignons League in de wereld van Vessel Traffic Services, oftewel de verkeersbegeleiding’, aldus een trotse Van Drongelen. ‘Ze komen vanuit de hele wereld kijken naar onze apparatuur en manier van werken.’ RUIKEN OF ALLES GOED GAAT

Vanuit het Verkeerscentrum Rotterdam in de Botlek hebben de verkeersbegeleiders een magnifiek uitzicht over de haven. ‘We zouden dit werk technisch gezien kunnen doen vanaf de Veluwe. Maar het is belangrijk dat we zien wat voor weer het is. Dat we letterlijk ruiken of alles goed gaat. We houden iedere seconde vinger aan de pols.’ 11.58 uur De Rotterdamse haven is een van de veiligste in de wereld. In het World Port Center op de Kop van Zuid bevinden zich de meldkamer van politie, brandweer en

ambulance in één ruimte met het Havencoördinatiecentrum van het Havenbedrijf. Perswoordvoerder Schellekens licht toe: ‘Bij calamiteiten weten de verschillende diensten elkaar direct te vinden. Zo hebben we alles snel onder controle, is er onderlinge afstemming en kunnen we met één stem naar buiten communiceren.’ Op 57 kilometer uit de kust meldt een schip zich aan. Gevaarlijke lading. Een rood icoontje verschijnt in de getekende vaargeul op het metersgroot digitale scherm. Deze lading komt duidelijk niet ongezien de stad door. VLOTTE DOORVOER

14.14 uur Scheepvaartmeester John van Mouriks draait patrouilleboot 11 vakkundig richting twee man op de kade. ‘Gisteren had hun schip technische problemen waardoor ze ergens anders moest liggen. Wij pikken de bemanning even op voor de aflossing.’

24 uur... _ 48/49

haven meester Collega Marcel Looijschelder schudt de twee opgepikte matrozen de hand. ‘Het is hier in de haven geven en nemen. We zijn toezichthouders, maar zeker ook dienstverleners. Op deze manier zorgen we er voor dat de doorvoer in de haven vlot verloopt.’ Een van de matrozen steekt zijn duim op. ‘Jullie zijn echt top. Bedankt!’ Looijschelder lacht en wenkt zijn maat. ‘Het anker van de Pullman daar hangt nog half naar beneden. Neem jij even contact op?’ MENSELIJKE MOTOROLIE

Arjen Klop, nautisch medewerker op de 11, is een vaste waarde van het team. Hij zorgt voor het innerlijke van zowel de mens als het schip. ‘Kleine reparaties in de machinekamer regel ik zelf.’ Hij is de menselijke motorolie van de patrouilleboot. Met zwemvest aan opent hij de reling van het schip. De twee opgepikte matrozen beginnen aan twee

weken hard werken. Van Mouriks draait zijn lieveling de haven in. ‘Het is iedere dag anders. Over een uur ligt die boot er niet meer. Zijn de wolken anders en is weer wat aan de hand.’ 15.01 uur Een uitgestrekt haven- en industriegebied zoals Rotterdam kent, kan niet zonder uitgebreide veiligheidsmaatregelen. De patrouilleboten zijn de ogen en oren van de verkeersbegeleiding op de verkeerscentra. Looijschelder is een van die ogen en oren en voert regelmatig controles uit. ‘We kijken of alle schepen aan de veiligheidsvoorwaarden voldoen. Maar milieu is ook heel belangrijk. Wat doet een schipper bijvoorbeeld met z’n olie?’ De bijzondere opsporingsambtenaren handhaven. ‘Toch gaan wij er vanuit dat als we aan boord komen, alles in orde is. Wij zijn een ultieme combinatie van toezichthouders en handhavers aan de ene kant, en dienstverleners aan de andere kant.’

BOOT VAN DE ZAAK

15.43 uur Van Mourik geniet zichtbaar van ‘zijn’ haven. ‘Wie kan nu zeggen dat hij een boot heeft van de zaak? Ik kan dat! En weet je wat het mooist is? Op het eind van het jaar heb ik geen bijtelling.’ Looijschelder loopt in zijn lichtgevende jas het dek op. Van Mourik grapt: ‘Je lijkt wel een dobber!’ Dan trekken zijn lippen strak. Serieuze blik. ‘We hebben het mooiste beroep van de wereld. We genieten van het uitzicht en de contacten, maar geloof me. Als er een brand is, of iets met chemische stoffen, dan zijn we er. We zijn opgeleide havenmeesters, geschoolde opsporingsambtenaren en getrainde brandweermannen. Wij nemen de beslissingen ter plekke als het mis gaat. En dat altijd met onze collega’s, de haven en de stad in ons achterhoofd.’ portofrotterdam.com

Dak van Rotterdam

Gastcolumn Roelof de Vries Als Drentse Rotterdammer brengt Roelof de Vries de Maasstad met zijn bureau Little Planet wel heel bijzonder in beeld. Op de website ‘Het Dak van Rotterdam’ kun je een virtuele wandeling maken over de daken van de Rotterdamse Skyline. De Vries ziet zijn werk als medium, niet als kunst. Hij vindt zichzelf niet zozeer fotograaf, eerder multimediale communicator. Hij maakt gebruik van hoogkwalitatieve, specialistische fotografische technieken. De basis is 360 graden-fotografie. Hierbij worden in alle richtingen foto’s gemaakt die naadloos aan elkaar worden gemonteerd, waardoor de toeschouwer zich in de ruimte waant.

‘Mijn grootste smoes ooit’ ‘Eind augustus 2001 stapte deze Drentse boer voor het eerst uit de trein op Rotterdam Centraal Station. Afkomstig uit een klein dorpje zonder stoplichten, met een kroeg en een supermarkt en zonder enige kennis van de grote stad, begon hier het avontuur van Stad en Studie. De keuze om vanuit het kleine dorpje Sleen te verhuizen naar de grote stad Rotterdam lag helemaal voor de hand: Ik wilde niet naar Groningen! Bijna iedere jongere die opgroeit in Zuid-Oost Drenthe en doorleert, vertrekt naar Groningen voor de studie aan Hogeschool of Universiteit. Dus een vertrek naar Groningen betekende dat ik nog vier jaar tegen de hoofden aan zou kijken, waar ik al mijn hele leven tegenaan keek. Daarnaast klonk het ook wel stoer om als Drent te zeggen ‘Ik woon in Rotterdam’. Lopend door stationshal van Sybold dacht ik nog even terug aan de wijde uitzichten, de weilanden en de bossen van Drenthe. Het zou in de komende jaren allemaal veranderen. Eenmaal buiten gekomen kwam er resoluut een einde aan mijn gemijmer: Dit is Rotterdam! De enige stad in Nederland met een echte skyline en op dat moment de stad met het hoogste gebouw van Nederland: De Delftse Poort.

Vanaf de eerste minuut werd ik gegrepen door het gebouw. Niet om z’n vormgeving, niet door de spiegeling maar vooral door z’n hoogte en de fascinatie voor het uitzicht dat je zou hebben als je er bovenop zou staan. Dus, er was een missie; ik moest op de Delftse Poort staan. Een belletje naar de Delftse Poort bood helaas geen positief antwoord: ‘Nee meneer, als we iedere geïnteresseerde op dit dak zetten dan zijn we over twintig jaar nog bezig, dus daar kunnen we niet aan beginnen’. Ofwel, ik moest met een veel betere smoes komen. Want waarom zou ik eigenlijk op dat gebouw moeten staan? Jarenlang heeft de wens diep in m’n achterhoofd gezeten, tot het moment dat ik in 2003 voor het eerst een 360 graden-foto zag. De

smoes ontvouwde zich in enkele seconden. Juist omdat niemand er mag staan moest ik erheen. Om te fotograferen wat niemand kan zien. Rotterdam in beeld brengen vanuit een niet te benaderen perspectief. En dan niet op één dak maar op zo veel mogelijk daken. Waarom? Gewoon! Omdat Rotterdam fantastisch is! Het Dak van Rotterdam heeft een Rotterdamse Drent en Drentse Rotterdammer van me gemaakt. Na honderden uren werk en bijna een miljoen website-bezoekers verder, is de smoes nog steeds niet af. Wijde uitzichten en nieuwe perspectieven blijven komen, zeker hier in Rotterdam.’ dakvanrotterdam.nl

Colofon RTM is het relatietijdschrift van de gemeente Rotterdam, gericht aan iedereen die vanuit professie of passie betrokken is bij het wel en wee van de stad en haar inwoners. RTM werpt een blik op de toekomst en legt verbanden tussen het gemeentelijke beleid en voor wie dit bedoeld is. RTM verschijnt vier maal per jaar. Abonnementen zijn gratis. Stuur hiervoor uw adresgegevens naar: [email protected] RTM online: rotterdam.nl/rtm Hoofdredactie: Petra Berrevoets (gemeente Rotterdam) Eindredactie: Afke Vermeer (gemeente Rotterdam) Beeldredactie: Marjanne Wondergem & Miranda Spek (gemeente Rotterdam) Redactie: Petra van Arum, Marcel Jongmans, Wim Kok, Claudie Post, Marianne Post, Marjon van Schie, Miranda Spek, Emma Veringa, Afke Vermeer, Marjanne Wondergem (gemeente Rotterdam), Stefan van Ewijk en Annemiek de Gelder (freelance) en Yvonne Nesselaar (vaste columniste) Fotografie: Hannah Antonysz: 6/7, 10/11, 12/13, 20/21, 26, 33, 36, 48/19 John Vane: 6, 22, 27, 32, 34/35, 38/39, 40/41, 42/43, 50 Levien Willemse: Cover, 8/9, 14/15, 16/17, 18/19, 24/25, 28/29, 30/31, 37, 44/45, 46/47 Arnoud Verhey 23 Warmtebedrijf Rotterdam 20

Met dank aan: Peter den Bok, Guiseppe Rapisarda, Marian ’t Jong, Michelle Visser en Ellen Stuit (gemeente Rotterdam), en natuurlijk alle geinterviewden. Oorspronkelijk ontwerp: Lava Opmaak: Trichis communicatie en ontwerp, Rotterdam (trichis.nl) Druk: Veenman+, Rotterdam (veenmanplus.nl)

sarah el aissaoui