Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
16:29
Pagina 1
Een nieuwe toga voor Martin Kropff Pag. 5
WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
Bange konijnen maken mooie landschappen
Malariamedicijn uit witlof
Pag. 6
Pag. 7
1E JAARGANG/ 10 MEI 2007
RESOURCE Pag. 8
#30
EERSTE DAG FORUM: KINDERZIEKTES EN GEBAK
Resource colofon
09-05-2007
16:55
Pagina 2
2
COLOFON Resource, Weekblad voor Wageningen Universiteit en Researchcentrum, is een onafhankelijk weekblad voor personeel en studenten van Wageningen UR en wordt uitgegeven door Cereales Uitgeverij; ISSN 1389-7756. Redactieadres/ Binnenhaven 1, 6709 PD Wageningen, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen, tel. 0317 466666, fax 0317 466667, e-mail
[email protected]; secretariaat Linda Glasmacher en Sandra van den Brink-Vermeulen. Geopend van 8.30 tot 12.30 uur. Redactie/ Korné Versluis (hoofdredacteur, algemeen nieuws), telefoon 0317 466680, e-mail
[email protected]; Lieke de Kwant (eindredactie), telefoon 0317 466685, e-mail
[email protected]; Yvonne de Hilster (eindredactie, studenten), telefoon 0317 466687, e-mail
[email protected]; Gert van Maanen (landbouw, plant, dier), telefoon 0317 466684, e-mail
[email protected]; Sara van Otterloo (eindredactie international pages), telefoon 0317 466691, e-mail
[email protected]; Win Bras (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Alexandra Branderhorst (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Sander Esser ( studenten), telefoon 0317 466666, e-mail
[email protected]; Laurien Holtjer (studenten), telefoon 0317 466689, e-mail
[email protected]; Willem Koert (voeding, biotechnologie), telefoon 0317 466681, e-mail
[email protected]; Henrik Schmale (international pages), telefoon 0317 466666, e-mail
[email protected]; Albert Sikkema (Van Hall Larenstein), telefoon 0317 466669, e-mail
[email protected]; Joris Tielens (economie, buitenland), telefoon 0317 466688, e-mail
[email protected]; Martin Woestenburg (groene ruimte), telefoon 0317 466682, e-mail
[email protected]. Landelijk nieuws: Hoger Onderwijs Persbureau (HOP). Foto's/ Guy Ackermans, Bart de Gouw, Martijn Weterings, BvB, Rita van Biesbergen, Ruben Smit, Hoge Noorden, Jurjen Bersee Illustraties/ Henk van Ruitenbeek, Guido de Groot Vormgeving/ Hans Weggen, telefoon 0317 466686, e-mail
[email protected]. Basisvormgeving/ Office for Design, Loek Kemming Druk/ Dijkman Offset BV Directeur Cereales/ Henk Prevaes Abonnementen/ Studenten van Wageningen Universiteit en personeel van Wageningen UR krijgen Resource gratis; anderen kunnen zich abonneren voor E52,50, buitenland E122,50 per jaar. Inlichtingen: telefoon 0317 466666. Advertenties intern/ Onderdelen van Wageningen UR kunnen tegen speciaal tarief adverteren in Resource. Informatie bij het secretariaat. Kleintjes is de rubriek voor niet-commerciële advertenties. Kosten E5 (studenten en medewerkers E3,50) per 30 woorden. Advertenties extern/ Van Vliet, bureau voor media-advies, Passage 13, Postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023 5714745. Serviceberichten/ Beknopte, zakelijke mededelingen van eenheden van Wageningen UR aan studenten en personeel kunnen gratis in Resource worden geplaatst. Inlichtingen: 0317 466666.
Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
16:29
Pagina 3
3
RESOURCE WEEKBLAD VOOR WAGENINGEN UR/
#30 1E JAARGANG/ 10 MEI 2007
KOERT
HOE DOE IK HET ‘Fijn dat we eindelijk bij elkaar zitten’, zegt Aalt Dijkhuizen. Opgeruimd kijkt hij naar de twintig leden van het nieuwe centrale medezeggenschapsorgaan van Wageningen UR. ‘Jullie denken misschien: weer zo’n capriool van Dijkhuizen. Dijkhuizen slaat twee vliegen in één klap. Dijkhuizen vervangt vier bronnen van ellende - de GV, de Studentenraad, de GMR en de COR – door jullie.’ ‘Ik ben zo trots dat ik mag meedoen’, zegt Heijman ontroerd. Ik denk dat ik droom, denkt Dijkhuizen. De echte Wim Heijman zou nooit zoiets aardigs zeggen. Niet tegen mij. ‘En omdat Dijkhuizen hier allerlei mensen bij elkaar heeft gestopt die niets gemeenschappelijks hebben, zijn jullie het nooit ergens over eens’, vervolgt Dijkhuizen. ‘Ome Aalt kan jullie nu moeiteloos manipuleren’ ‘Onzin’, zegt Heijman. ‘Zo cynisch ben jij niet. Jij doet wat het beste voor ons is.’ ‘Precies’, zegt mevrouw Dijkhuizen. ‘Ik ben nou al heel wat jaartjes met Aalt getrouwd. Gelukkig getrouwd, mag ik wel zeggen. Ik zei nog laatst tegen Aalt: Aalt, we spreken elkaar te weinig. Je werkt altijd.’ ‘En toen zei ik: daar zoeken we een oplossing voor.’ ‘Dat zei je, Aalt. En kijk eens waar ik nu zit?’ ‘Nu zit je samen met Wim in mijn nieuwe medezeggenschapsraad’, zegt Dijkhuizen. ‘Organisatorisch probleem opgelost, gezinsprobleem opgelost. Hoe doe ik het?’ ‘Met een managerstalent dat aangeboren moet zijn’, zegt Heijman. ‘Dit kun je niet leren.’ ‘Heb jij trouwens al boodschappen gedaan?’, vraagt de eega van de leider der leiders. Dijkhuizen slaat zijn hand voor zijn mond. ‘Vergeten’, zegt hij. ‘We hebben voor morgen geen brood meer’, zegt mevrouw Dijkhuizen. ‘En ik moet straks naar cursus.’ ‘Ik kan ook niet’, mompelt Dijkhuizen. ‘Ik moet vanmiddag nog een instituut opheffen.’ ‘Ik ga wel’, biedt Heijman aan. ‘Maanzaadjes? Volkoren? Roept u maar.’ Straks knijp ik in mijn arm of ik niet droom, denkt Dijkhuizen. Maar nu nog even niet. Willem Koert
BOVEN HET MAAIVELD ‘Gooi niet klakkeloos iets weg, maar gebruik je verstand.’
Pag. 10 De gevel van Forum bezorgt je omgekeerde hoogtevrees
HOUDBAARHEID Mensen gooien veel te snel vlees, melk, yoghurt en potgroente weg. Dat komt omdat de termen ‘ten minste houdbaar tot’ en ‘te gebruiken tot’ verwarring wekken, zegt onderzoeker dr. Gerda Casimir deze week in het economenblad ESB.
Pag. 13 ‘Forum was antidepressivum voor universiteit’ Page 21 Ugandan dancers invite students to ‘shake their sitting facilities’
Pag. 23 Experimentele dance van Apzolut op 5 mei
Twee op de drie Nederlanders ziet geen verschil tussen de twee aanduidingen, blijkt uit een peiling van de sociologe. Toch is er een verschil. ‘Te gebruiken tot’ zegt tot wanneer een product gebruikt kan worden zonder dat de gezondheid in gevaar komt. ‘Tenminste houdbaar tot’ geeft aan tot welke datum de fabrikant de kwaliteit garandeert. Die producten zijn na de genoemde datum nog best te eten, maar de fabrikant garandeert niet dat bijvoorbeeld de smaak niets te lijden heeft gehad onder de bewaartijd. Veel levensmiddelen en drankwaren zijn langer en soms zelfs zeer lang houdbaar, mits goed bewaard. Zolang ze een droge, diepgevroren, of donkere plek krijgen, is er van gezondheidsrisico's niet snel sprake, lichtte Casimir toe in het Nederlands Dagblad. Kaas, brood en boter zijn, mits verstandig bewaard, veel langer te gebruiken dan de verpakking suggereert. Over droge producten als pasta, rijst, koffie en zout, hoef je je al helemaal niet druk te maken. Een oplossing voor het probleem heeft de onderzoeker niet direct. Duidelijkere regels voor het gebruik van de termen zijn moeilijk op te stellen. ‘Dat heeft weer te maken met de manier van bewaren. Als een product na drie jaar toch niet te gebruiken is, gaan consumenten klagen.’ Casimir hoopt dat consumenten meer op hun neus en ogen gaan vertrouwen, en minder op de vermeldde datum. ‘Gooi dus niet klakkeloos iets weg, maar gebruik je verstand.’ / KV
Omslagfoto Guy Ackermans
Resource 0730 4-7
09-05-2007
15:39
Pagina 4
1
4
IN ‘T NIEUWS 26 APRIL T/M 9 MEI 2007
MILJOENEN VOOR ZEEUWSE TONG Elf partijen hebben woensdag 25 april een convenant gesloten voor het project Zeeuwse tong. De partijen, waaronder de Rabobank, schelpdierbedrijven en Wageningen UR, willen een bedrijf gaan bouwen dat binnendijks tong kweekt vlakbij de Oosterschelde.
Een ‘draakje’ spuwt het regenwater uit dat van het fietsenhok van Van Hall Larenstein in Velp afstroomt. / foto Jurjen Bersee
AFGEKOPPELD HEMELWATER VLOEIT RIJKELIJK Het nieuwe afvoersysteem voor hemelwater bij hogeschool Van Hall Larenstein in Velp is op 7 mei officieel in gebruik genomen. Het werd in de stromende regen feestelijk geopend door de Rhedense wethouder Harriët Tiemens. Het project maakt deel uit van het afkoppelingsprogramma van de gemeente Rheden. Dat moet voorkomen dat schoon water in het riool terechtkomt. De regen die van de daken van de hogeschool afstroomt wordt naar greppels, geulen en
poelen op het schoolterrein geleid. Bij het afkoppelproject heeft de gemeente samengewerkt met de hogeschool. Docent Tuin- en landschapsinrichting Jaap Spoelstra was daar nauw bij betrokken. ‘Twee studenten hebben een eerste plan ontwikkeld in het kader van de minor stedelijk water’, aldus Spoelstra. ‘Dat plan is gedeeltelijk overgenomen.’ Architect Jan-Willem Hensen heeft voor de hogeschool een drakenkop ontworpen. Uit zijn bek stroomt het water van de overdekte fietsenstalling weg in een met zwerfkeien gedecoreerde greppel. ‘De
draak’ was onderwerp van discussie onder studenten van Tuin- en landschapsinrichting. Spoelstra: ‘De oortjes en ogen worden door sommigen als frutsels bestempeld. Anderen vinden de drakenkop juist speels.’ De ingebruikname vond plaats op een uitgelezen moment. Op de eerste regendag na weken van droogte konden de genodigden de loop van het hemelwater met eigen ogen volgen. De brandweer, die uit voorzorg was uitgenodigd om een buitje na te bootsen, zag werkloos toe. / AB
ASG WIL KENNISCENTRUM IN BRABANT De Animal Sciences Group wil in het Brabantse Chijnsgoed een nieuw regionaal kenniscentrum realiseren, als opvolger van de praktijkcentra voor melkvee in Cranendonck en voor varkens in Sterksel. Het centrum moet een nieuwe organisatievorm krijgen, waarbij Wageningen UR een joint venture aangaat met regionale bedrijven, overheden en stands- en onderwijsorganisaties. ‘Garanties voor financiering bestaan er niet meer. Als je regionaal praktijkonderzoek op de been wilt houden zul je weer gezamenlijk moeten optrekken met belanghebbenden in de directe omgeving’, zegt Paul Vriesekoop, directeur veehouderij bij ASG. Dat in de jaren negentig vrijwel al het praktijkonderzoek onder de vlag van Wageningen UR is gebracht, heeft volgens hem zeker nut gehad, maar de balans is ‘iets te ver doorgeslagen’. Vriesekoop: ‘We hebben in zwaar weer gezeten. Zowel de productschappen als LNV zaten op de knip. Er kwamen minder geld en minder opdrachten voor praktijkonderzoek en dan ontkom je niet aan sluiting
van praktijkcentra. Cranendonck draait nu als gewoon bedrijf met 75 melkkoeien. Vanuit de sector werden we echter benaderd of we geen doorstart kunnen maken en zo is het balletje gaan rollen.’ Vriesekoop heeft sindsdien veel gesproken met de regionale standsorganisatie ZLTO, vertegenwoordigers van het bedrijfsleven en onderwijsinstellingen als AOC Helicon en HAS Den Bosch. ‘Zij constateren dat er een kennisgat is ontstaan en dat er ook voor de continuïteit in de sector behoefte is aan een nauwe relatie tussen onderzoek, ondernemers en onderwijs. De belangrijkste conclusie is dat we, om er iets van te maken, samen de schouders eronder moeten zetten. Als je in kennisontwikkeling voorop wilt lopen, moet je weer investeren’, aldus Vriesekoop. De bouw van een nieuw kenniscentrum in Chijnsgoed vergt van de partners een investering van ruim negen miljoen euro. De plannen liggen inmiddels ter goedkeuring bij de verschillende partners, waaronder de raad van bestuur van Wageningen UR. Nieuwbouw is nodig voor de noodzakelij-
ke schaalvergroting. ‘Sterksel draait als een trein, maar kan op die locatie maar groeien tot 300 zeugen. Wij willen naar een gesloten bedrijf met 600 zeugen en daarnaast stallen voor 200 melkkoeien en het bijhorende jongvee. Nieuwbouw in Chijnsgoed, dat toevallig ongeveer midden tussen Sterksel en Cranendonck in ligt, is dan gewoon de beste optie’, aldus Vriesekoop. De plannen voor het zuidelijke kenniscentrum hebben volgens hem geen rechtstreekse gevolgen voor de andere praktijkcentra. ‘We zitten weer in de zwarte cijfers en kunnen weer toekomstplannen maken. In mijn ideaalplaatje zie ik vier kenniscentra voor Noord, Oost, Zuid en West. In Zuid zijn we het verst gevorderd en in Noord voeren we nu concrete gesprekken.’ Voor de toekomst van praktijkcentra ziet Vriesekoop ook perspectief voor gespecialiseerde projectbedrijven met bijvoorbeeld pluimvee, waterberging of meer interactie tussen boeren en burgers. ‘We moeten niet te benauwd zijn, maar vooral zien waar wel markt ligt.’ / GvM
In totaal is voor het project 15 miljoen beschikbaar, waarvan 6,5 miljoen bestemd is voor onderzoek. In de eerste fase van het project willen onderzoekers van Wageningen Imares en PRI onderzoeken hoe je tong en hun voedsel – zagers – samen kunt kweken in bassins. Het proefbedrijf moet ook zilte gewassen als zeekraal, lamsoor en zeevenkel op gaan leveren. Ervaring met de kweek van tong en zagers is er nog niet. Het zou dus kunnen dat het uiteindelijk niet gaat lukken. Willem Brandenburg van het projectcoördinatieteam vanuit Wageningen UR: ‘Ja, het is spannend. Maar we beginnen er natuurlijk niet zomaar aan. We hebben veel literatuuronderzoek gedaan.’ Het nieuwe bedrijf moet volgens Brandenburg uiteindelijk aan alle kanten duurzaam zijn. Economisch, omdat de teelt een nieuwe inkomstenbron kan opleveren voor Zeeuwse akkerbouwers, en ecologisch, omdat alle kringlopen gesloten moeten zijn. Daarnaast zou het bedrijf ook nog eens het landschap moeten verfraaien. Discussies over dierenwelzijn en milieu, zoals bij de grootschalige zalmteelt, wil hij voorkomen. ‘Het moet iedereen een goed gevoel geven. Maatschappelijk moet er niets aan te merken zijn op deze teelt.’ Het project Zeeuwse tong is volgens Brandenburg geboren uit de Wageningse ‘kennissprong’ Zilte zoom. Wageningen UR investeerde een miljoen in dat project. ‘Dat heeft nu dus heel aardig gerendeerd’, meldt Brandenburg tevreden. / KV
G
De De W wa pa al ge wo
He de za
NIEUWE LEKKAGE IN FORUM Op de achtste verdieping van het Forum is woensdagmorgen 9 mei een waterleiding gesprongen. De omvang van de schade is nog niet duidelijk, maar hoofd Forum Joris Fortuin verwacht dat het onderwijs gewoon door kan gaan. Een gesprongen sprinklerleiding zorgde op 14 maart al voor veel schade aan de kabels van het computernetwerk. De verhuizing van de bibliotheek naar Forum werd daardoor uitgesteld van april tot juni. Ook deze keer sprong de leiding in het gedeelte waar de bibliotheek en hogeschool Van Hall Larenstein komen. Deze keer was het een gewone waterleiding die brak. Volgens Fortuin zal in de loop van de week duidelijk worden hoeveel schade het water deze keer heeft aangericht. De reparateurs waren bijna klaar met het herstel van de vorige schade. / KV
D
va we do vr
t de
n
ed
geje
f
rs et nm
et n-
n-
en
n
Resource 0730 4-7
09-05-2007
15:39
Pagina 5
10 MEI 2007
5
RESOURCE #30
‘Nature wees onze publicatie af omdat die niet verklaart waarom in het eerdere onderzoek wel methaanproductie was gemeten’
PLANTEN PRODUCEREN WEL/GEEN METHAAN Een door Wageningen geleide groep plantenonderzoekers toonde afgelopen week aan dat levende planten geen methaan uitstoten. De atmosfeeronderzoekers die vorig jaar met de opzienbarende claim kwamen dat planten juist flink bijdragen aan de uitstoot van dit broeikasgas, zijn echter nog niet overtuigd. ‘Zij hebben geen methaan gemeten, maar wij wel’, zegt de Utrechtse onderzoeker dr. Thomas Röckmann. ‘Hoe kan een levende plant nou methaan produceren? Het is volstrekt onlogisch en gaat in tegen alle bekende mechanismen in de plantenfysiologie’, zegt dr. Tom Dueck van Plant Research International. Hij was dan ook vol ongeloof toen vorig jaar een onderzoeksteam uit Heidelberg en Utrecht experimenten publiceerde waarbij planten aanzienlijke hoeveelheden methaan produceerden.
‘Het stond in Nature, maar eerlijk gezegd vond ik de proefopzet methodologisch niet zo sterk. Ik had het gevoel dat het beter kon’, zegt Dueck. Samen met andere onderzoekers uit Utrecht en Nijmegen, en met de Wageningse bedrijven IsoLife en Plant Dynamics werd een elegante proefopzet bedacht. Ze kweekten zes plantensoorten – basilicum, graan, maïs, salie, tomaat en sleutelbloem – in een omgeving waarin de aangeboden CO2 uit het niet-radioactieve isotoop 13 C bestond. ‘Zo hebben we een aantal complete planten tot 99 procent verrijkt met 13 C. Als zo’n plant methaan maakt dan mot dat isotoop daar dus inzitten, maar dat blijkt niet zo te zijn’, aldus Dueck. Aan de meetmethode kan het niet liggen: met de gebruikte foto-akoestieke lasertechniek is een deeltje zelfs tussen een miljard deeltjes aan te tonen. Case closed, dachten de onderzoekers en
stuurden hun publicatie op naar Nature. Dueck: ‘Nadat het daar ruim drie maanden gelegen had kregen we het commentaar dat een goede verklaring ontbrak waarom in het eerdere onderzoek wel methaanproductie was gemeten. Dat vonden we echt de omgekeerde wereld.’ De onderzoekers boden daarop het artikel aan aan het tijdschrift New Phytologist, dat het stuk in drie dagen beoordeelde en het op 27 april online publiceerde. Dueck denkt dat gezichtsverlies mogelijk een rol gespeeld heeft in de afwijzing door Nature. Ook tegenstrever Röckmann snapt dat het tijdschrift er een beetje mee in zijn maag zat. ‘Het is natuurlijk niet leuk als één paper duidelijk ja zegt en een ander duidelijk nee. Ik snap het ook niet echt, maar zou het natuurlijk jammer vinden als wij fout zitten.’ Voor atmosfeeronderzoekers is methaanproductie door planten nu juist een mogelijke verklaring
GEMEENTE WIL EERSTE KEUS BIJ VERKOOP TERREINEN De gemeenteraad van Wageningen heeft De Dreijen en het westelijk deel van Wageningen aangewezen als gronden waarop de Wet voorkeursrecht van toepassing is. Dit betekent dat voor vrijwel alle af te stoten universiteitsterreinen geldt dat ze eerst te koop moeten worden aangeboden aan de gemeente. Het raadbesluit is 18 april gepubliceerd in de Staatscourant en ligt tot 30 mei ter inzage voor inspraak. Uit de bijgevoegde ka-
dastrale kaarten blijkt dat het gaat om het hele universiteitterrein op De Dreijen (21 hectare) en vrijwel alle proefvelden en terreinen tussen de Grebbedijk en het Nieuwe Kanaal (85 hectare) aan de westkant van Wageningen. Het laatste gebied omvat ook Nudepark II, waar de gemeente het bedrijvenpark wil uitbreiden, en Kortenoord, dat volgens het ontwerp-bestemmingsplan is bedoeld voor woningbouw en kennisintensieve bedrijven. De gemeente en Wageningen UR zijn hier-
over al lange tijden in gesprek in verband met de realisatie van Wageningen Campus. Woordvoerder Simon Vink van Wageningen UR zegt ‘verbaasd en verrast’ te zijn over de stap van de gemeente, die volgens hem implicaties heeft voor ‘tal van dossiers rond ons vastgoed- en huisvestingsbeleid’. Hij geeft aan dat hier op dit moment ‘goede gesprekken’ over worden gevoerd met de gemeente en dat er nu geen behoefte bestaat aan een publiek debat over deze kwestie. / GvM
p
voor de mysterieus hoge methaanconcentraties die soms in het veld gemeten worden. Rockmann ziet nog een ontsnappingsmogelijkheid. ‘Wij zijn niet zo bedreven in het omgaan met planten en hebben ze misschien wat minder goed behandeld. Wellicht maken planten alleen onder stress methaan aan en onder optimale omstandigheden juist niet. Onze proefopzet is dan wel minder elegant, maar benadert de natuurlijke omstandigheden juist beter.’ Dueck en Rockmann hebben al een afspraak staan om binnenkort samen de verschillende proefopzetten en uitkomsten nog eens goed tegen het licht te houden. Dueck: ‘Ook dat hoort bij wetenschap. Misschien komen we er samen uit en vinden we een goede verklaring.’ / GvM
(INGEZONDEN MEDEDELING)
Voor foto’s, kaarten en andere informatie over het nieuwe Forum: www.deborn.wur.nl
AGROMISA WEER VRIJWILLIGERSORGANISATIE Stichting Agromisa draait weer op vrijwilligers. De Wageningse ontwikkelingsorganisatie heeft zeven van de tien medewerkers moeten ontslaan.
nnnat
Al ruim zeventig jaar werkt Agromisa vanuit Wageningen aan het beschikbaar maken van landbouwkundige kennis voor kleine boeren in ontwikkelingslanden. De afgelopen jaren professionaliseerde de organisatie, mede dankzij financiële steun van de minister van Ontwikkelingssamenwerking. Die subsidie is afgelopen februari echter ingetrokken. Inmiddels heeft Agromisa haar directeur en zes andere betaalde medewerkers de deur moeten wijzen. ‘Maar met onze vrijwilligers blijven we hetzelfde wezenlijke werk doen. We blijven Agrodoks uitgeven’, zegt Roy Keijzer van Agromisa. De stichting zoekt nu andere bronnen van financiering. / JT
E
m
d
r-
ni. eol
(INGEZONDEN MEDEDELING)
de
DOPY EN PLOV/ In traditioneel Oezbeeks kostuum (dopy) vierde rector prof. Martin Kropff eind april de ondertekening
e er-
van een overeenkomst met het Tashkent Institute of Irrigation and Melioration (TIIM) in Oezbekistan. De overeenkomst, die ook werd getekend door TIIM-rector prof. Toibjon Hudaybertdiev, maakt het studenten van beide instellingen mogelijk een zogeheten double degree te halen voor de masteropleidingen Environmental Sciences en Geo-information Science. De bezoekers boden op vrijdag 27 mei in het Atlasgebouw ook nog een plov aan, de traditionele rijsttafel van dit Centraal-Aziatische land. / GvM, foto GA
Kijk voor meer nieuws op de 'News and Events' site van Wageningen UR: www.intranet.wur.nl
Resource 0730 4-7
09-05-2007
15:39
Pagina 6
1
6
UIT ‘T VELD NIEUWS UIT DE WETENSCHAP
BANGE KONIJNEN ZORGEN VOOR VARIATIE
N M V
Konijnen grazen het liefst zo dicht mogelijk in de buurt van hun burcht. Pas als er echt te weinig voedsel is, wagen ze zich verder weg van hun veilige holen. Hierdoor creëren ze specifieke plekken in het ecosysteem waar planten gebruik van kunnen maken. Natuurbeheerders roepen de laatste tijd regelmatig dat het konijn vervangen kan worden door grote grazers. Onderzoeker dr. Jasja Dekker van de Resource Ecology Group zet hier echter zijn vraagtekens bij. Uit zijn promotieonderzoek blijkt namelijk dat konijnen patronen in ecosystemen creëren die niet ontstaan bij begrazing door runderen en paarden. Niet omdat ze selecteren op kwaliteit, maar omdat ze gebonden zijn aan hun burcht. Voor koeien is het om het even waar ze grazen, als er maar voldoende goed gras is. Maar het eetgedrag van een konijn wordt niet alleen door de kwaliteit van het gras bepaald. De veiligheid is doorslaggevend. Omdat konijnen direct rondom de burcht intensiever grazen dan verderop en omdat de ene plantensoort beter tegen begrazing kan dan de andere, ontstaan er ruimtelijke patronen in de vegetatie. ‘Konijnen maken specifieke niches zoals kale plekken waar pioniersoorten kunnen groeien’, vertelt Dekker. ‘Dat zie ik grote grazers nog niet doen.’ Koeien en paarden kunnen de konijnen wel helpen. In veel gebieden waar de dodelijke konijnenziektes al een tijdje zijn uitgewoed, treedt nauwelijks herstel op van de populatie. Grote grazers kunnen het tij
He br on we he (IP de co bij
Konijnen kunnen niet zonder meer vervangen worden door grote grazers. Doordat ze dicht bij hun holen blijven, creëren ze patronen in de vegetatie die anders niet ontstaan. / foto Jasja Dekker keren. Dekker toonde aan dat een hoge dichtheid aan grote grazers in verruigde gebieden leidt tot meer kleine herbivoren
NIET-SEKSUELE NEMATODE REAGEERT TOCH SNEL Nematoden zijn sneller immuun voor bodemvervuiling dan gedacht. Dit is opmerkelijk omdat zij zich ongeslachtelijk voortplanten, terwijl een snelle verandering in genen juist kenmerkend is voor seksuele reproductie. Onderzoeker Agnieszka Doroszuk bekeek hoe de nematode Acrobeloides nanus reageert op een toename van de zuurgraad en van koper in de bodem. Ze ontdekte dat dit bacterie-etende wormpje langer leeft en meer eieren legt in een vervuilde bodem dan in schone grond. De snelheid waarmee de wormpjes zich genetisch aanpassen aan de nieuwe omstandigheden was opvallend. Er wordt altijd gedacht dat organismen die zich seksueel voortplanten het voordeel hebben dat ze door hun grote genetische variatie snel kunnen inspelen op veranderingen in hun omgeving. ‘Dat ook nematoden snel kunnen reageren op stress, verandert onze kijk op de rol van seksuele voortplanting’, zegt Doroszuk. ‘Seks blijkt niet noodzakelijk te zijn voor een snelle aanpassing.’
Hoe het komt dat de nematoden ook zonder genen uit te wisselen rap resistent worden tegen bodemvervuiling weet de onderzoeker niet. Wel is volgens haar bekend dat de snelheid van mutaties toeneemt onder druk. Ook is het mogelijk dat er aan het begin van de proefopstelling al een nematode met afwijkende genen aanwezig was waarvoor de veranderende pH en koperwaarden juist een uitkomst bleek. Het resultaat is belangrijk voor het gebruik van de niet-seksuele nematoden in bodemonderzoek, omdat die vaak worden gebruikt als indicator voor bodemvervuiling. Nu blijkt dat sommigen goed om kunnen gaan met vervuiling, is het de vraag of ze nog wel zo geschikt zijn. Doroszuk durft echter niet zover te gaan. ‘Nog steeds hebben de nematoden veel voordelen: ze zijn goedkoop en planten zich snel voort. We moeten ons alleen realiseren dat ze zich sneller aanpassen dan tot nu toe werd aangenomen.’ / LH Agnieszka Doroszuk promoveerde op 1 mei 2007 bij prof. J. Bakker, hoogleraar Nematologie.
zoals het konijn. 'Kleine grazers hebben last van veroudering van vegetatie. Grote grazers maaien het weer kort.' / LH
Jasja Dekker promoveerde op 9 mei bij prof. Herbert Prins, hoogleraar Resource Ecology.
WANKELEND ECOSYSTEEM HERSTELT TRAAG Een visstand die maar langzaam herstelt of een plantensoort die na een brand schoorvoetend terugkeert. Het zijn tekenen aan de wand, zeggen Wageningse ecologen in The American Naturalist. Als een ecosysteem veel tijd nodig heeft om te herstellen van een verstoring van het evenwicht, dan staat het systeem op het punt om in te storten. Vijvers met helder water die troebel worden, koraalriffen die afsterven of bossen die plaatsmaken voor woestijnen. Het zijn ecologische veranderingen, die zich soms razendsnel kunnen voltrekken. Dr. Egbert van Nes en prof. Marten Scheffer van de leerstoelgroep Aquatische ecologie en waterkwaliteitsbeheer noemen die omslagen catastrophical shifts. ‘In dit artikel tonen we aan de hand van modelstudies aan dat je zulke kritische veranderingen van tevoren kunt zien aankomen’, zegt Van Nes. ‘Dat een verstoring van het natuurlijke evenwicht meer tijd nodig heeft om te herstellen als een ecosysteem op instorten staat, ligt voor de hand. Maar toen we simulaties uitvoerden
ontdekten we dat al lang voordat een systeem een catastrophical shift doorgaat, het herstel van het evenwicht langzamer gaat verlopen.’ Dat is nuttige kennis voor de beheerders van zulke kwetsbare gebieden. Ze kunnen bijtijds zien aan het tempo waarmee de natuur herstelt van bijvoorbeeld brand of het de verkeerde kant opgaat. Hoe die beheerders kunnen voorkomen dat het ecosysteem onherroepelijk verandert, vertelt de studie van de Wageningers niet. ‘Dat hangt af van de oorzaak van de komende omslag’, zegt Van Nes. ‘Die is in elk ecosysteem weer anders.’ Op Van Nes’ leerstoelgroep werkt een aio aan verfijnder modellen die beheerders misschien meer inzicht geven in hoe ze een catastrophical shift kunnen voorkomen. / WK
He 22 ra fe Ce vr fe de M lag om de te de na ge bu m wo De na va op va ga gr In co rin ru lië m br na Om bo du ko le pe sim bij tot 13 ge CO inv Vo dig st pla va vo bo rin Er 'W ke
e
s-
r
s en
f eolt
e
o
Resource 0730 4-7
09-05-2007
15:39
Pagina 7
10 MEI 2007
7
RESOURCE #30
‘In het algemeen bestaat er geen risico zolang er geen rauwe melk wordt geconsumeerd’ NIET GELD MAAR MENS PROBLEEM VOOR KLIMAAT Het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen is best te betalen, maar het ontbreekt aan politieke wil om eraan te werken. Dat staat in het derde rapport van het International Panel on Climate Change (IPCC). De schattingen voor de bijdrage van de bosbouw aan het verlagen van de concentratie is om die reden naar beneden bijgesteld. Het kost elke wereldburger gemiddeld zo'n 225 euro per jaar om de wereldwijde temperatuursstijging als gevolg van het broeikaseffect onder de veilige norm van twee graden Celsius te houden. Dat meldde het IPCC op vrijdag 4 mei. De aanpak van het broeikaseffect heeft dan ook nauwelijks een effect op de economische groei, concludeert het IPCC. Maar het daadwerkelijk realiseren van een lagere uitstoot is moeilijk te realiseren. Daarom heeft de groep wetenschappers die onder leiding van dr. Gert-Jan Nabuurs van Alterra het hoofdstuk over bosbouw schreven, de schatting van de bijdrage van die sector naar beneden bijgesteld. 'De vorige schattingen waren meer theoretisch', aldus Nabuurs. 'Men ging ervan uit dat er tientallen miljoenen hectaren bebost zouden kunnen worden, maar dat bleek lastig.' De belangrijkste reden om de schattingen naar beneden bij te stellen zijn de praktijkervaringen die in de afgelopen decennia zijn opgedaan met bebossing en het stoppen van de ontbossing. Dat laatste bijvoorbeeld gaat erg moeizaam. Zo is in West-Europa de grond duur en het landgebruik versnipperd. In de tropen zijn de eigendomsstructuren complex, heerst er armoede, en zijn de regeringen vaak niet daadkrachtig en soms corrupt. Bovendien dreigt in bijvoorbeeld Brazilië nu nieuwe ontbossing omdat boeren maïs verbouwen om te verwerken tot biobrandstof, en door de toenemende vraag naar soja voor Europese varkens. Om te zorgen dat boeren stoppen met ontbossen of overstappen op bosbouw moet er dus meer betaald worden. De nieuwe cijfers komen van nieuwe, nauwkeurigere modellen die uitgaan van data van lokale veldexperimenten en betere cijfers leveren dan de simpelere, wereldwijde modellen. Die komen bij een marktprijs van 75 euro per ton CO2 tot een vermindering van de uitstoot van 13,8 gigaton in 2030. De nieuwe berekeningen gaan uit van een vermindering van de CO2 -uitstoot van 2,7 gigaton in 2030 bij een investering van gemiddeld 75 euro per ton. Volgens Nabuurs is het voor de bosbouw nodig om naar een duurzame exploitatie te streven, met een constante oogst en bijplant, zodat de CO2 zolang mogelijk wordt vastgehouden. Prioriteit nummer één blijft volgens Nabuurs het stoppen van de ontbossing, want dat kan leiden tot een halvering van de emissies. Er ligt dus een enorm politiek probleem. 'Want in de landbouw spelen dezelfde zaken', stelt Nabuurs. / MW
ZIEKENHUISBACTERIE SPRINGT OOK VAN KOE NAAR MENS De gevreesde ziekenhuisbacterie MRSA blijkt ook overdraagbaar tussen koeien en mensen. Onderzoekers uit Boedapest, Lelystad en Utrecht beschrijven in het tijdschrift Emerging Infectious Disease het eerste gedocumenteerde optreden van deze uitwisseling. De onderzoekers baseren de overdracht van methicilline-resistente Staphylococus aureus (MRSA), de bacterie die niet meer gevoelig is voor gebruikelijke antibiotica, op analyses van melkmonsters die tussen 2002 en 2004 zijn genomen op een Hongaars melkveebedrijf. Hierin werden meerdere MRSA-stammen aangetroffen. In de keeluitstrijkjes die vervolgens werden genomen bij twaalf mensen die op dit bedrijf in nauw contact waren geweest met de koeien, werd in één geval ook een
MRSA-stam aangetoond. Met behulp van moleculaire PCR-typeringtechniek kon worden vastgesteld dat deze stam zo verwant is met een van de stammen in de melk, dat er sprake moet zijn van transmissie. In welke richting de overdracht heeft plaatsgevonden – van mens op koe of van koe op mens – kon niet worden vastgesteld. Dat de MRSA-bacterie van mens en dier kan overspringen was al bekend van onder meer honden, paarden en varkens. De onderzoekers vermoeden dat er in dit geval een relatie bestaat met het gebruik van antibiotica waarmee op het bedrijf uierontsteking (mastitis) werd behandeld. ‘Verschillende koeien testen positief op MRSA, wat er op wijst dat MRSA wijdverspreid op het bedrijf voorkomt’, zo stellen ze in het tijdschrift.
Het risico dat MRSA-bacteriën zich vanuit melkvee naar de bevolking verspreidt schatten de onderzoekers laag in. ‘In het algemeen bestaat er geen risico zolang er geen rauwe melk wordt geconsumeerd. Echter, mensen in nauw contact met MRSA-geïnfecteerd melkvee, waaronder dierenartsen, boeren, melkers en medewerkers van slachthuizen, kunnen vanuit deze bron besmet raken’, zo schrijven ze. Ook in Nederland worden antibiotica ingezet tegen uierontsteking en is de MRSAbacterie incidenteel aangetroffen bij melkgevende koeien en in rauwe melk. Vanuit de Animal Sciences Group was prof. Jaap Wagenaar, tevens hoogleraar Klinische infectiologie in Utrecht, betrokken bij het onderzoek. Hij was in verband met een verblijf in het buitenland niet beschikbaar voor commentaar. / GvM
Zoete alsem (foto) bevat een verbinding die de malariaparasiet kan doden. Wageningse wetenschappers gaan proberen deze stof te laten aanmaken door het minder kieskeurige plantje cichorei, een witlofvariant.
GOEDKOOP MALARIAMEDICIJN UIT WITLOF Wageningse plantenwetenschappers gaan een witlofvariant maken die het antimalariamiddel artemisinine aanmaakt. Dat gebeurt in samenwerking met het bedrijf Dafra Pharma dat de grondstof wil gebruiken om goedkope malariamedicijnen te maken voor de Afrikaanse markt. Artemisinine is een complexe verbinding uit het plantje zoete alsem of Artemisia annua, waarvan tientallen jaren geleden een Chinese onderzoeker ontdekte dat ze de malariaparasiet in het lichaam kan doden. Het middel is zo effectief dat de WHO combinaties van artemisinine en andere medicijnen aanbeveelt als eerstelijnmedicatie tegen malaria.
Zoete alsem is echter een kieskeurig plantje. ‘Artemisia groeit optimaal op grote hoogten’, zegt dr. Bruno Jansen van Dafra Pharma. ‘Het plantje bevat bovendien maar kleine hoeveelheden actieve stof. Een hectare levert ongeveer zeven kilo.’ In 2004 was een kilo artemisinine goed voor 230 dollar. Daarna is de WHO artemisinine gaan promoten en steeg de prijs tot 1200 dollar per kilo. ‘Om betaalbare malariamedicijnen te kunnen blijven leveren hebben we een efficiënter bron nodig’, zegt Jansen. ‘Synthetiseren van artemisinine is onbetaalbaar’, aldus prof. Harro Bouwmeester van de leerstoelgroep Plantenfysiologie en Plant Research International. ‘Maar de bitterstoffen in cichorei, een witlofvariant
die grondstoffen voor voedingsvezels en wasmiddelen levert, lijken op artemisinine. De oorzaak dat de cichorei geen artemisinine maar die bitterstoffen maakt is een enzym, dat de zoete alsem wel heeft en de cichorei niet.’ Door het gen voor dat enzym via biotechnologie alsnog in te brengen verwacht Bouwmeester dat hij de cichorei artemisinine kan laten maken. Dafra Pharma en Wageningen schatten dat een hectare cichorei tot zeven keer meer artemisinine zal opleveren dan een hectare zoete alsem. De onderzoekers hopen dat ze over vijf jaar een cichoreiplant in handen hebben die daadwerkelijk artemisinine aanmaakt. / WK
Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
16:29
Pagina 8
ACHTERGROND
1
8
Het duurt nog tot september voor het Forum met gepast ceremonieel officieel wordt geopend. Op dinsdag 1 mei – de dag van de arbeid – stroomden de eerste studenten echter al door de gangen. De datum was toepasselijk, want overal in het nieuwe onderwijsgebouw van Wageningen UR waren bouwvakkers en monteurs nog volop aan het werk.
door RICHARD ESSER, LAURIEN HOLTJER en KORNÉ VERSLUIS, foto’s GUY ACKERMANS
8.00 uur Na ruim twee jaar bouwen is het zover: Forum gaat open. Eén van de twee automatische draaideuren is daar zo enthousiast over dat hij onophoudelijk rondjes draait, ook zonder bezoek. Bij de informatiebalie delen medewerkers intussen folders uit met een plattegrond en de huisregels. Leden van Argo staan klaar om studenten naar hun plaats van bestemming te loodsen. 8.20 uur Volle bak in de liften. Ze zijn niet allemaal beschikbaar omdat eentje gereserveerd is voor de bouwvakkers. Die zijn in alle vroegte begonnen met het afwerken van het gebouw en met het schoonvegen van de gangen. 8.30 uur Alsof we in een groot warenhuis staan, roept een vriendelijke vrouwenstem over de intercom dat er na elk college gratis koffie en gebak wordt geserveerd in het Grand Café op de begane grond.
Alleen het linker zonnescherm gaat naar beneden. Als je op het omhoogknopje drukt
8.45 uur ‘Kan je even kijken of er nog mensen bij de andere zaal zijn?’, vraagt docent Adri Jacobs aan een medewerker van Forum. ‘Er ontbreken er nog een paar.’ Even later is de groep compleet en kan het practicum Meteorology & Air Quality beginnen. Door de binnenramen is te zien hoe andere groepjes studenten nog over de hoge loopbrug dwalen, op zoek naar een college dat waarschijnlijk ook al is begonnen. 9.15 uur Deny Iyai uit Indonesië houdt zijn koffiepauze op de loopbrug naar de bibliotheek, die nog afgesloten is voor publiek. Hij zal de komende weken veel in het Forum zijn voor zijn cursus ecologie. Hij vindt het gebouw lekker ruim. Jammer alleen dat er nog geen Engelstalige folders zijn. Maar hij is netjes door iemand naar zijn lokaal geleid. 9.20 uur Op de begane grond staat een lange rij studenten voor
de tafel waar de dames van de catering koffie en thee serveren. De kleurige petitfours, met een afbeelding van het Forumgebouw erop, vinden gretig aftrek. 9.30 uur Hans Jansen, studiecoördinator van de opleiding Bosen natuurbeheer, komt net terug van een rondleiding. En er is hem iets eigenaardigs opgevallen. Als bosbouwer keek hij meteen naar de latten waarmee de wand van de hal bekleed is. Die zijn volgens hem van Oregon Pine, hout van de Douglasspar. ‘Kijk eens naar die jaarringen. In Nederland zijn ze ongeveer een centimeter breed, maar deze zijn veel dunner.’ Hij wijst er een aan. ‘En dat betekent volgens mij dat ze alleen maar uit de old growth forests van Noord-Amerika kunnen komen. Die bomen waren misschien wel duizend jaar oud.’ Frits Mohren, hoogleraar Bosecologie en bosbeheer, is het met Jansen eens. ‘In de Verenigde Staten heeft de milieubeweging er voor kunnen zorgen dat de houtindustrie van die bossen afblijft, dankzij de spotted owl. Dus waarschijnlijk komt dit uit Canada. Of het FSC-hout is? Ik denk het niet.’ Joris Fortuin, baas van het gebouw, meldt later overigens dat het hout wel degelijk gecertificeerd is. 10.15 uur Evert van Silfhout, coördinator van alle Forummedewerkers, loopt met een collega over de loopbrug van de achtste verdieping. Hij wijst naar een paar zalen op de vierde etage die propvol zitten. ‘Misschien moeten we daar even naar kijken, hoe dat beter kan in het rooster.’ 10.28 uur De zon schijnt onbarmhartig fel op de witte muren van een driehoekig zaaltje waar Jan Willem Hofstee, voor een publiek van louter jongens, begonnen is met zijn college Field Crop Technology. De beelden van de beamer zijn maar net te zien. Een man van het Facilitair Bedrijf komt na enige tijd vertellen dat de zonneschermen vandaag helaas niet zullen werken. ‘Erg jammer. Het is heel vervelend’, antwoordt Hofstee, en gaat verder met zijn verhaal.
Vo ba vo lij
St lig H te he o ec sc tw va a
Fr he P fe
D st pe rij C b ve m ga
N w ka ra ge
-
n r-
n.
s e
ut
e
r.’
mt
Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
16:29
Pagina 9
10 MEI 2007
9
RESOURCE #30
KLEINE ONGEMAKKEN IN IMPOSANT
FORUM
11.03 uur Voor de hoofdingang is het een wirwar van fietsen. Een baliemedewerkster plakt A4-tjes op de buitenmuur voorzien van extra pijlen richting de blijkbaar nog moeilijk vindbare fietsenkelder. 11.20 uur Studenten van Field Crop Technology hebben pauze en liggen beneden op de fatboys. Voor docent Jan Willem Hofstee een goed moment om nog even de aandacht te vestigen op de defecte zonneschermen. De linker heeft hij zelf al naar beneden gekregen. ‘Door op het omhoog-knopje te drukken.’ De rechter protesteert echter nog steeds. Twee monteurs buigen zich over de schakelaars. Tien minuten later zakt ook zonnescherm twee, alleen zit daar nu een scheur in. ‘Die wordt vervangen’, zegt de jongen met de schroevendraaier. ‘Net als de tientallen andere die kapot zijn.’
kunde, evenals de bodemprofielen die aan een speciale richel hangen. ‘Maar nergens een prullenbak’, verzucht bodemexpert Toine Jongmans die zich voorbereidt op zijn college dat over tien minuten begint. Volgens Forumregels is drinken en eten alleen toegestaan in de horecadelen. ‘Ze gaan ervan uit dat studenten zich daar netjes aan houden. Ik ben al zolang docent, ik weet wel beter’, zegt Jongmans.
Oosterschelde. ‘De helft is helaas doodgegaan’, zegt Van den Boogaart. ‘Waarschijnlijk omdat er nog zooi in de waterleiding zat. Koper en tin en zo, daar kunnen de meeste beesten niet tegen.’ De zeekomkommer en zeenaaktslak in ieder geval niet. Studenten moeten het nu doen met oesters en mosselen.
15.20 uur In het depot van de bibliotheek op de begane grond 13.24 uur overziet Bertus Blankenstein een enorme rij gele bakDe studenten Bodem, water, atmosfeer druppelen bin- ken met boeken. Dagelijks worden er ruim zevenhonnen. ‘Welkom’, begint Jongmans enthousiast. Een luide derd aangevoerd vanuit de verschillende bibliotheken warenhuisdingdong uit de luidsprekers valt hem onver- van Wageningen UR. Ze zijn één meter lang, net als de wachts in de rede. ‘Ik ben al veertig jaar docent, maar planken van de rolkasten in het depot. Blankenstein hier kan ik niet tegenop’, zegt Jongmans als de studen- coördineert de verhuizing, en is al ruim een maand beten uitbundig reageren op de mededeling over gratis zig. ‘We hebben nu ongeveer acht kilometer staan. Er gebak. komen er nog twaalf.’ Veel merkt hij niet van de eerste onderwijsdag. ‘Alleen stonden er vanmorgen een paar 14.20 uur studenten met hun fiets hier in het depot. Die waren op 11.50 uur De roltrappen naar boven doen het nu ook niet meer. zoek naar de fietsenkelder.’ Fred Jonker van de roostering maakt een rondje door Een reparateur in blauwe overal staat met een koffer het gebouw. ‘Hé, daar zijn de stoelen’, zegt hij bij zaal vol elektronica bij de motor bovenaan de trap. Hij opent 16.00 uur PC629. Dat hier twee keer zoveel stoelen staan als ta- een luik in de grond en verdwijnt daar half in. ‘ThermiDe monteur in blauwe overal heeft zijn taak volbracht; fels verklaart het tekort in een andere zaal. sche motorbeveiliging’ zegt een display. ‘Service bellen.’ de roltrap doet het weer. ‘Dat ben ik, dus het moet goed komen’, zegt de mon12.10 uur teur vanuit de diepte. ‘De motor slaat telkens af omdat 17.15 uur De roltrap van de tweede naar de eerste verdieping de beveiliging zegt dat hij oververhit is. Maar dat is niet Het gebouw loopt leeg. Twee studenten fietsen tegelijstaat net voor lunchtijd stil. Dan maar met grote stapzo. Eens kijken wat er is.’ kertijd het steile hellinkje van de fietsenkelder op. Halpen naar beneden. Studenten en docenten staan in de verwege verliezen ze vaart en vallen tegen elkaar aan. rij voor de soepjes, pistoletjes en tosti’s van het Grand 14.45 uur Binnen ruimen de medewerkers van het Grand Café Café. Medewerkers van omliggende gebouwen komen Zeventig biologiestudenten bestuderen zeesterren en op. Een groepje bouwers puft uit met een colaatje. Er binnen in de hoop een kijkje te mogen nemen in het wormen in een practicumzaal op de achtste verdieping. staan nog vier Forumgebakjes in de doos. veelbesproken Forum. Helaas, een bord op de bar Dierkundige dr. Jos van den Boogaart slalomt in oudmaakt duidelijk dat het niet de bedoeling is om rond te Wageningse zomerdracht – Tevasandalen en korte 19.00 uur gaan lopen. Lunchen in het nieuwe gebouw mag wel. broek – tussen de rijen door. ‘Het is goed dat er geen Het ploegje bewakers heeft de begane grond aangetassen mee naar binnen mogen, anders zou er geen veegd, en vergrendelt de draaideur. De nachtwaker 13.05 uur doorkomen aan zijn.’ blijft alleen achter. Ongemakken met liften, roltrappen, Nostalgie. In een ruimte op de zesde verdieping, halver- Vanaf deze etage kijk je ver de Betuwe in. In de venster- computers en borende bouwers zullen er tot de officiëwege de linkervleugel, staan tussen de ergonomische bank staan boterhamdoosjes met dode zeesterren, le opening in september elke dag wel zijn. Maar grote kantoormeubels, witte muren en hypermoderne appa- wijngaardslakken, en regenwormen. Verderop staat het problemen heeft de eerste onderwijsdag niet opgeleratuur oude vertrouwde houten ladekastjes uit de vori- traditionele pronkstuk van het practicum, het zeeaqua- verd. < ge eeuw. Ze komen uit het oude gebouw van Bodemrium met inheemse fauna. Vorige week gevangen in de
Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
ACHTERGROND
16:29
Pagina 10
10
ISOLEMENT, CHAOS EN
1
E W d g
GRANDEUR
d
‘
D ge de co d ke D he D bo e w ov e e D he st m ve w m Ir W n he re ba va sl ba ge D H d ve W
‘Z R tu do tr va Zo e zi R ze ve
Resource 0730 1, 3, 8-11
09-05-2007
16:29
Pagina 11
10 MEI 2007
11
RESOURCE #30
Een imposante bakstenen kolos met voortreffelijke voorzieningen, die het provinciale Wageningen een metropolitische uitstraling geeft. 'Maar dan kom je door de draaideur binnen, en waan je je in een parkeergarage.' Omgevingswetenschappers geven hun eerste indruk van het Forum.
door WILLEM KOERT, foto GUY ACKERMANS
‘D
it gebouw is een statement, een uitroepteken’, zegt dr. Henk de Haan van de leerstoelgroep Sociaal-ruimtelijke analyse. ‘Hier is een vlakte met nog helemaal niets. Er groeit zelfs nog geen gras. En uit dat niets verrijst dit kolossale gebouw.’ De Haan staat voor de oostelijke ingang van het Forumgebouw waar door werkverkeer opgeworpen stofwolken de vlakte hebben veranderd in een kwade plek voor contactlenzendragers. Het gebouw is, zeker van zo dichtbij, imposant. Kijk je omhoog, dan word je onwillekeurig bevangen door een omgekeerde hoogtevrees. De grootheid van het Forum wordt versterkt doordat het alleen staat. ‘Er is geen stedelijke omgeving’, zegt De Haan. ‘Er zijn geen andere gebouwen. Er is geen boekwinkel, geen plek waar je een broodje gaat eten, er helemaal niets. Ik weet niet of dat nog zal komen, ik weet ook niet of het de bedoeling is, maar het zegt iets over de relatie tussen de universiteit en het hbo aan de ene kant en de stad aan de andere kant. Die relatie is er niet. Het gebouw staat los van Wageningen.’ De Haan, van origine antropoloog, betreurt dat. Voor hem hoort een universiteit in een gemeenschap, in een stad. ‘Dat is goed voor de stad’, zegt De Haan. ‘Werknemers en studenten houden winkels draaiende en verlevendigen de straten. Het is goed voor de studenten, want de stad gaat het ontstaan van een ivorentorenmentaliteit tegen.’ Ir. Mark Hendriks, journalist en medewerker van het Wageningse Architectuurcentrum Ahoi, deelt de mening van De Haan. Het isolement van de kolos valt ook hem op. ‘De keuze om het onderwijs hier te concentreren gaat gevolgen hebben voor Wageningen, ben ik bang’, zegt hij. ‘Het zou me niet verbazen als studenten van de toekomstige lichtingen minder vaak zullen besluiten om in Wageningen te gaan wonen. De bereikbaarheid is verbeterd. Je zou hier colleges kunnen volgen zonder dat je een stap in de stad zet.’ Dat is jammer, maar misschien onvermijdelijk, denkt Hendriks. In een tijd waarin supermarkten, speelparadijzen, bowlingbanen en zelfs kerken buiten de steden verrijzen, kun je verwachten dat ook een instelling als Wageningen UR zijn tenten opslaat in de periferie. METRO ‘Zojuist stonden we voor een kathedraal’, zegt ir. Paul Roncken van de leerstoelgroep Landschapsarchitectuur. ‘Een groots, magnifiek gebouw. Maar dan kom je door de draaideur binnen, en dan waan je je in een metro of een parkeergarage. Boven je hoofd is een dak van beton dat steunt op betonnen pilaren.’ Zonde, oordeelt Roncken. ‘In zo’n gebouw als dit wil je ervaren dat het groot is. Boven je hoofd hoort ruimte te zijn. Dat hoort bij de grandeur van publieke gebouwen.’ Ronckens collega, de landschapsarchitecte Lenzholzer, wijst op de roltrap die zich achter een betonpilaar verschuilt en bezoekers naar de eerste verdieping
brengt. ‘Je kunt niet zien waar die trap naartoe gaat’, zegt ze. ‘Vanaf hier gezien eindigt hij bij het plafond. Jammer. Als je zou kunnen zien waar die roltrap naartoe gaat, had je geweten dat je in een groot gebouw was.’ Pluspunt van de roltrap is dat hij bijdraagt aan de stedelijke allure van Wageningen; het is de eerste roltrap die de groene kennisstad rijk is. Op de begane grond en de eerste verdieping is het Forumgebouw net zo onoverzichtelijk als het organogram van Wageningen UR. Net zo min als buitenstaanders nog hun weg kunnen vinden tussen de businessunits, centra en secties krijgen bezoekers hoogte van het gebouw als ze binnenkomen. ‘Op deze plek ervaar ik dit als een chaotisch gebouw’, zegt Lenzholzer. ‘Ik weet niet hoe het in elkaar zit. Als ik er een paar keer ben geweest zal het wel veranderen, maar zonder wegwijzers zullen bezoekers hier hopeloos verdwalen.’ Publieke gebouwen moeten eigenlijk geen wegwijzers nodig hebben, vindt Lenzholzer. Als het goed is, is hun architectuur zo doordacht dat ze hun eigen kaart zijn. Pas op de tweede verdieping laat het Forumgebouw aan bezoekers zien hoe het in elkaar steekt en hoe groot het is. Boven je hoofd zijn geen betonnen lappen meer die de onderdelen van het gebouw met elkaar verbinden. Sociologen hebben in tientallen studies beschreven hoe zulke gebouwen congregaties van gelovigen en verzamelde aanhangers van een politieke ideologie hun massaliteit laten beseffen. Psychologen hebben ontdekt dat ze creatieve en abstracte denkprocessen stimuleren. Revoluties, rellen en oproer beginnen niet zelden in statige, grote gebouwen. ‘Zoals dit hoort een publiek gebouw te zijn’, zegt Henk de Haan, als hij staat op de tweede verdieping. ‘Je bent niet thuis en niet bij iemand op visite. Je voelt je vrij maar toch geborgen. Wat je hier ervaart zou je ook beneden moeten ervaren.’ BIBLIOTHEEK Neem een gebouw en knip er een zich over meerdere verdiepingen uitstrekkende bolvorm uit. Daarna zet je op alle verdiepingen aan de zijden van de uitgespaarde bol leestafels, zodat iedereen die plaatsneemt alle an-
Tegenover de winst aan uitstraling staat dat Wageningen een stukje van zijn ziel kwijt is
dere bezoekers in het gezicht kan kijken. Die constructie hebben de ontwerpers voor de bibliotheek van het Forumgebouw gekozen. ‘Michel Foucault noemt zo’n constructie een panopticum’, zegt De Haan. ‘Architecten hebben het vaak toegepast in gevangenissen, zodat bewakers vanuit elk punt elk ander punt in de gaten konden houden. Hier is dat principe toegepast op de bibliotheek. Zo ben je dus als je leest in de bibliotheek in de publieke ruimte. Je kunt iedereen zien en je kunt gezien worden. Interessant.’ De Forumbibliotheek lijkt te zijn ontworpen voor de nadagen van het papieren tijdperk, waarin onderzoekers meer pdf’jes lezen dan artikelen van papier. ‘Er is weinig plaats voor boeken’, zegt landschapsarchitect Roncken, blikkend naar de nog lege kasten. In de nieuwe bibliotheek zal nog maar een fractie van de boeken direct toegankelijk zijn voor bezoekers. Ze verhuizen naar de kelders van de Forumbibliotheek, waar medewerkers ze alleen op verzoek vandaan zullen halen. Spijtig, oordeelt Roncken. ‘In een bibliotheek horen boeken. Veel boeken. Je moet langs de boeken kunnen lopen, je moet ze kunnen oppakken en er doorheen bladeren, al was het maar om nieuwe ideeën op te doen. Misschien is het bij voedingswetenschappers of sociologen anders, maar ontwerpers zijn bladeraars.’ INHAALSLAG Terwijl haar blik glijdt van de glimmende, hardstenen tegels op de vloer van de gangen naar de betonnen wanden, realiseert Sanda Lenzholzer zich dat de ontwerpers van het Forum compromissen hebben moeten sluiten. ‘De tegels hebben een stedelijke uitstraling, net als de bakstenen muren in de zijvleugels. Jammer dat je dan toch zoveel beton terugziet. Beton is drukkend en zwaar. Het is natuurlijk goedkoper, maar het blijft zonde.’ Dergelijke compromissen zijn niet zichtbaar in de college- en practicumzalen. ‘Dit is een stuk beter dan ik gewend was toen ik nog op De Hucht rondliep’, zegt Mark Hendriks, die in 2004 als planoloog afstudeerde aan Wageningen Universiteit. Net als de afmetingen van het Forumgebouw geven de collegezalen aan dat er iets is veranderd in Wageningen. ‘Legio studenten hebben jarenlang college gekregen in tweedehands gebouwen’, zegt Hendriks. ‘Ze waren verspreid over de stad. Het had zijn charme maar het was provinciaal. Nu komen al die studenten in een universiteitsgebouw met voorzieningen die niet onderdoen voor wat je vindt in Nijmegen of Rotterdam.’ Met het Forumgebouw maakt Wageningen een inhaalslag, vindt Hendriks. Maar tegenover de winst aan uitstraling, kwaliteit en efficiency staat dat Wageningen een stukje van zijn ziel heeft moeten verkopen. ‘Het oude Wageningen was kleinschalig, en daarom was de scheidslijn tussen onderzoek en onderwijs dun’, zegt Hendriks. ‘Je zag als student de onderzoekers hun werk doen. Ze werkten vaak in het gebouw waar je college kreeg, of je zag ze bezig in de proeftuinen.’ Het imposante Forum maakt daar een einde aan. <
Resource 0730 12-15
09-05-2007
15:40
Pagina 12
REPORTAGE
12
1
IN BEELD
O
U
HERDENKEN EN VIEREN Ruim honderdduizend mensen vierden dit jaar Bevrijdingsdag in Wageningen. Vierhonderd vrijwilligers, onder wie veel studenten, werkten mee aan de voorbereidingen van het festival. Studentenvereniging SSR-W organiseerde het hoofdpodium op de Markt, KSV St. Franciscus verzorgde het feest op het
plein Wageningen Centraal – bij de vereniging voor de deur – en de mensen achter ‘gitaarherriepodium’ Kabaal am Gemaal komen van oorsprong van jongerenvereniging Unitas. Ondanks de onbekende muziek was ook Dense Architecture, het plein met experimentele dance, flink in trek. Door de hele stad heen waren
studenten vrijheidstickers en folders aan het uitdelen. Een dag eerder, tijdens de herdenking, bracht theatergroep De Waterlanders in samenwerking met de dansers van Ill Skill Squad en videokunstenaar Kaat Slogatt de voorstelling Vragenvuur. / foto’s Bart de Gouw, tekst Joris Tielens
Be
W
H
T G
‘H he Ha Ca ee da do ne ke op ta ve To ee br he is
Resource 0730 12-15
09-05-2007
15:40
Pagina 13
10 MEI 2007
13
RESOURCE #30
OUDE KOEIEN UIT DE ARCHIEVEN VAN WAGENINGEN UR
FORUM IS GEBOREN UIT JALOEZIE
-
De geestelijk vader van het Forumgebouw is Bert Speelman. Tijdens een bezoek aan de Universiteit Maastricht, eind jaren negentig, werd de toenmalige rector jaloers. Het duurde even, maar vorige week is zijn toekomstvisie voor Wageningen werkelijkheid geworden.
Bert Speelman, eind jaren negentig. / foto GA
Speelman was in die tijd voorzitter van de vaste commissie voor onderwijs, de machtige adviescommissie waaraan de raad van bestuur destijds een groot deel van het onderwijsbeleid overliet. Hij was nog geen lid van de raad van bestuur, maar wie iets wilde met het onderwijs aan de universiteit kon niet om Speelman heen. Hij was de motor achter de plannen voor onderwijsvernieuwing. Er moest bijvoorbeeld meer aandacht komen voor probleemgericht onderwijs (PGO). Om zich te laten inspireren ging Speelman daarom met een delegatie naar Maastricht, de Nederlandse bakermat van die onderwijsvorm. ‘Wij waren daar bij gezondheidswetenschappen. En ik was erg onder de indruk van dat gebouw. Ze hadden daar moderne voorzieningen, en vooral: alles bij elkaar. Studieruimtes, een bibliotheek, collegezalen, sociale hoekjes. Dat moesten we in Wageningen ook hebben’, vertelt de oud-rector.
‘Het aantrekkelijke vond ik dat je daardoor een soort gemeenschap krijgt. Dat fietsen door de stad is wel fijn Wagenings, maar een leefgemeenschap krijg je niet op de fiets van de Dreijen naar Zodiac. Daarvoor moet je één centrale ontmoetingsplek hebben.’ Maar in 1998 was er geen tijd voor verheven gedachten over gemeenschapszin. De universiteit kreeg een bezuiniging opgelegd van dik tien miljoen euro. Dat kostte 275 arbeidsplaatsen. 25 Leerstoelgroepen werden opgeheven, en ondertussen moest de fusie met de instituten van DLO geregeld worden. Na een roerig jaar vol protest en inspraakvergaderingen kwam het plan voor een nieuw onderwijsgebouw opnieuw op tafel. Volgens Speelman was er toen snel overeenstemming over. ‘Als raad van bestuur wilden we er ook een signaal mee afgeven. Er hing een hele depressieve stemming rond de universiteit. De studentenaantallen liepen terug, mensen riepen dat wij de universiteit verkwanselden in de fusie met DLO. Door een nieuw gebouw neer te zetten wilden wij aangeven dat wij er wél in geloofden.’ In 2001 ging de raad van toezicht akkoord met de investering van negentig miljoen euro. ‘Dat was veel geld, maar we
konden laten zien dat renovatie van de bestaande gebouwen minstens net zo duur was.’ Nostalgische gevoelens over de gebouwen als stenen herinnering aan het verleden van de landbouwhogeschool, speelden voor de bestuurders nauwelijks een rol. ‘Om het plan rond te krijgen, moesten we verkopen. Dat was helder. Bovendien speelde ook dat we in verschillende gebouwen veel narigheid waren tegengekomen. Asbest in het Transitorium, gedoe met de brandweer over verschillende andere oude gebouwen. We hebben wel nagedacht over wat we met die panden moesten, maar het zou al snel veel te duur worden. Je kunt wel van alles willen, maar uiteindelijk moeten er ook rekeningen betaald worden.’ Op veel enthousiasme kon het plan niet meteen rekenen. Nog steeds zijn veel docenten kritisch. Het gebouw zou te duur zijn, de leerstoelgroepen zouden de rekening betalen. ‘Ach, dat over die kosten is onzin. Het is iets anders. Ik heb een jaar of veertig rondgelopen hier, en nog nooit meegemaakt dat er begrip was voor veranderingen. Ik had het er zelf ook niet op, trouwens. Dat verandert wel met de jaren. Let maar op, over een paar jaar hoor je er niets meer over, en wil niemand terug.’ / Korné Versluis
WERKPLEK HARRY VAN DE HURK
TOSTI’S, FALAFEL EN GEVULDE COURGETTE ‘Het is een uitdaging om een eetgelegenheid van de grond af op te starten’, vertelt Harry van de Hurk, de kok van het Grand Café in het Forum. Tot voor kort had hij een eigen lunchroom in Limburg. ‘Maar daar heb ik de deuren van dicht moeten doen vanwege andere bestemmingsplannen.’ Nu zwaait hij de scepter in de keuken van het Forum. Voorlopig alleen nog op de begane grond, maar zodra het restaurant op de eerste verdieping open is, verkast hij naar boven. Tot die tijd is het nog improviseren met een ontbrekende afzuigkap en ruimtegebrek. Maar dat maakt Harry niet uit. ‘Ik heb er juist veel plezier in’, zegt hij. ‘Koken is leuk hoor, maar dat doe ik al 32 jaar.’
Wat hem echt motiveert, is zorgen dat alles gaat lopen en goed blíjft lopen. Vooral de menukaart afstemmen op het brede publiek dat in Forum komt eten, test zijn creativiteit. Want behalve kroketten en tosti’s is er ook vraag naar vegetarische falafel en salades. En buiten de basiskaart om zorgt de chefkok ook nog voor speciale snelle happen, zoals zijn eigen favoriet: gevulde courgette met noten, feta, olijven en een gorgonzolasausje. ‘We worden niet meer gesubsidieerd door Wageningen UR. Dus daar hangt wel een prijskaartje aan. Maar we houden ook rekening met studenten door een speciaal, betaalbaar studentenmenu samen te stellen.’ / Laurien Holtjer foto Guy Ackermans
Resource 0730 12-15
09-05-2007
15:40
Pagina 14
OPINIE
14
1
M.I.
De taartjes waarmee de ingebruikname van het Forum werd gevierd, zijn allang weer op en vergeten. Bij de fietsenstalling in de kelder – die al uitpuilt – hangen briefjes waarop wordt gewaarschuwd voor de gladde vloer. Overal zijn nog installateurs aan het werk, studenten zoeken hun weg en nieuwsgierige buitenstaanders kijken wat verwonderd rond. Hoe bevalt het Forum?
door LAURIEN HOLTJER en YVONNE DE HILSTER ‘We hebben complimenten gekregen van andere medewerkers’
Dini Straatman, één van de drie receptionisten ‘De eerste week? Leuk en spannend! Hiervoor zat ik op het secretariaat van Plant Research International. Daar was alles anders omdat het een gesloten gebouw is. Ik schreef bezoekers in en zorgde dat ze op de goede plek kwamen. Hier vinden mensen meer hun eigen weg. Ik kreeg wel veel vragen over waar iets is, zoals toiletten of een bepaald klaslokaal. Om iedereen goed te kunnen helpen had
‘Het gebouw is mooi, maar niet alles is even praktisch’
Annewieke Verloop, eerstejaars Levensmiddelentechnologie, in een groepswerkruimte ‘Op zich is het gebouw mooi, maar niet alles is even praktisch. Er zijn nergens prullenbakken. Je mag officieel nergens eten, maar je kunt ook je kauwgom niet kwijt. Om hier te komen moet je trouwens met een glazen loopbrug. Het is een raar idee
dat daar niks onder zit, maar ik durf wel te kijken. Je kunt alleen wel zo over de rand heenstappen. Net als bij de ramen hier rond de koepel, daar stap je ook zo uit. Ramen tot op de grond vind ik ook een beetje eng. Ik denk dat het plafond ook nog afgewerkt moet worden. Oh, dat blijft zo? Een plus zijn de roltrappen. Die hadden best tot de zevende gemogen. Maar de lift is ook snel. De stoelen zitten goed. Voor ons groepje van acht personen hebben we ook een grotere tafel nodig. Dat de computers en internet het hier nog niet doen is even onhandig. Nu moet ik veel overschrijven.’
Gerrit Heida, ict-consultant bij EDUsupport, op de begane grond ‘De eerste dagen werkte ik achter de balie in de hal, maar dat is geen geschikte werkplek. Het tochtte en ik heb een trui aangehad vanwege de kou. Ik kreeg ook steeds
‘Als wij hier een printopdracht geven, rolt het document er in Gaia uit’
Pim Kupers, derdejaars Landschapsarchitectuur, in een computerlokaal ‘We hebben dit hele lokaal tot onze beschikking om een regioplan op te stellen, een opdracht waarmee we onze bachelorfase afronden. De ruimte is prima, maar het is wel balen dat we de computertafels en bureaustoelen niet kunnen verzetten om RSI te voorkomen. En we missen een grote papierbak. De bak die voor oud papier bedoeld is, is binnen een uur vol. We maken continue schetsen.
Verder verliep alles nog wat chaotisch. Vrijdag kreeg een groep van veertig studenten college in een veel te kleine zaal hiernaast. Ook printen gaat nog niet helemaal goed. Als wij hier een printopdracht geven, rolt het document er in Gaia uit. En de printer op onze gang staat in verbinding met computers daar. Er ontbraken ook nog dingen in het begin, zoals een flap-over. Maar we kloppen gewoon bij het docententeam aan als we iets nodig hebben. Dat is wel anders nu. Op de Hucht zaten we dichtbij alle docenten. Als ik iets wilde weten, liep ik gewoon even langs. Nu kan dat niet meer. Daarom hebben we van alle docenten telefoonnummers en emailadressen gekregen.’
‘Dit geeft meer het idee van een grote universiteit’
Yvonne Visser, aio bij Levensmiddelenchemie en PGO-begeleider ‘Dit is mijn derde ochtend hier. Ik vind het wel leuk om in een nieuw gebouw te zitten. Dit geeft meer het idee van een grote universiteit. Er is beneden veel ruimte om te zitten en te eten. Maar een kopje koffie is wel duur, 1 euro 10 geloof ik, 45 cent meer dan uit de automaat. Zolang je in je
‘Het is hier nogal kaal, je mag nog geen gat boren’ vragen over de wc’s, en over het oplaadapparaat voor de chipknip dat er nog niet is. In deze kamer is het weer te warm, en krap. We moeten nog met de meubels schuiven. De afvalscheiding in de prullenbak is wel goed, alleen is de papierbak na een paar blaadjes vol. En het is hier nogal kaal. Onze vorige kamer was vol schilderijen en planten, en hier mag je nog geen gaatje boren. We zijn nu ook voor iedereen zichtbaar. Misschien plakken we wel folie op de ramen. Maar op zich is het gebouw wel mooi. Het grijze beton is wat grauw, maar het houtwerk ziet er goed uit.’
PO Re va ge of Po
É M S
WAT VIND JE VAN HET FORUM?
ik van tevoren de plattegrond bestudeerd. Ook vroegen veel studenten en docenten waar de koffieautomaten stonden, maar die zijn er nog niet. Eigenlijk is alles goed verlopen de eerste week. We hebben ook complimenten gekregen van andere medewerkers in het gebouw. Natuurlijk zijn er wel dingen fout gegaan. Zo riep ik per ongeluk op de eerste dag via de intercom iets om tijdens de colleges. Het was zo druk met mensen bij de balie en telefoontjes dat ik was vergeten op tijd te melden dat iedereen gratis koffie en gebak kon krijgen. Toen ik het alsnog deed, had ik er niet bij stil gestaan dat de colleges al waren begonnen. Maar ach, daar kon iedereen om lachen.’
P
lokaal kunt, de lift werkt en ze niet om de hoek boren heb ik er geen last van dat het gebouw nog niet af is. Dat ik nu heen en weer moet om les te geven vind ik niet raar. Ik heb sowieso al twee werkplekken, op Zodiac en in het Biotechnion. Voor een PGO-groepje is deze ruimte wel klein, we moesten met zijn negenen om een tafel voor zes. Het raam waaide ook steeds dicht. Voor mensen met hoogtevrees is dit geen fijn gebouw. En we moeten nog maar zien hoe het afstudeervakkers vergaat nu die niet meer bij op de leerstoelgroep werken. De roltrap heeft me wel verrast, en de fatboys. Ik ben benieuwd naar het park en de buitenfaciliteiten in de zomer.’
‘De sfeer is goed, ontspannen en inspirerend’
Nicolas Georgallis, Erasmusstudent Environmental Sciences van Cyprus ‘Ik heb hier nu een week college en ik vind het een fijn en interessant gebouw. Het heeft leuke hoeken die er anders uitzien. De sfeer is goed, ontspannen en inspire-
rend. Hiervoor zat ik vooral op de Hucht. Nu kom ik gelukkig meer masterstudenten tegen. Het voelt hier ook niet vreselijk serieus, niet zo erg universitair. Door de roltrap heeft het gebouw wel iets weg van een winkelcentrum. De collegezaal was prima, niks bijzonders, net als Gaia waar ik eerder ben geweest. De eerste dagen waren de bouwwerkzaamheden wat vervelend, maar dat is nu minder. Hopelijk zijn ze gauw klaar.’
M do 15 de de nie ge ga Ik vo sc ni va Va de ra en va kij be m de va go Te Wa is. le ve de m log el we st m Te de nie ge re tra be ge ne wo se ge ve Te vo vra ee an de co st In sa re st pe he ze
M St St
et En
et bza-
we
a, n
Resource 0730 12-15
09-05-2007
15:40
Pagina 15
10 MEI 2007
POST POST is de brievenrubriek van Resource, bestemd voor reacties van lezers. Brieven kunnen worden gericht aan
[email protected] of aan Resource, rubriek Post, Postbus 357, 6700 AJ Wageningen.
ÉÉN CENTRALE MEDEZEGGENSCHAPSRAAD Met deze brief wil ik de discussie, geopend door Korné Versluis in Resource 29 (pagina 15), over het voorstel voor een nieuw medezeggenschapmodel voortzetten. Eén van de belangrijkste consequenties van het nieuwe voorstel is dat de studentenvertegenwoordiging er ernstig op achteruit zal gaan. Ik zal het voorstel van de raad van bestuur voor één grote centrale medezeggenschapsraad in meer detail vanuit de Wageningse methode benaderen: de koppeling van theorie met praktijk. Vanuit theoretisch opzicht ben ik het met de raad van bestuur en Versluis eens. Eén raad is een stuk overzichtelijker, goedkoper en makkelijker te begrijpen dan een stelsel van vier verschillende raden. Echter, als we kijken naar de praktische situatie wordt het beeld genuanceerder. Het model doet namelijk geen recht aan de complexiteit van de organisatie, goede vertegenwoordiging van alle geledingen en uitgangspunten van goed management. Ten eerste moet geconstateerd worden dat Wageningen UR een complexe organisatie is. Om de drie zeer verschillende onderdelen (WU, DLO en VHL) adequaat te kunnen vertegenwoordigen, is in de loop der jaren deze, op het eerste gezicht ingewikkelde medezeggenschapstructuur ontstaan. De logica is dat de verschillende onderdelen elk hun eigen raad hebben die precies weet wat er speelt. Een simpel medebestuursorgaan doet geen recht aan de enorme diversiteit binnen het concern. Ten tweede merkt Versluis terecht op dat de universiteit er bekaaid afkomt in het nieuwe model met de helft minder vertegenwoordigers. Daarbij komt dat alle andere universiteiten in Nederland naast centrale raden ook nog faculteitsraden hebben. Het aantal studentvertegenwoordigers voor de universiteit wordt dus nog kleiner in het nieuwe voorstel. Bovendien wordt het verschil in abstractieniveau tussen raad en student veel te groot. Ditzelfde geldt overigens voor stafleden van de universiteit. Ten slotte wil de raad van bestuur het voorstel doordrukken zonder belangrijke vragen te beantwoorden. Wie vraagt naar een definitie van de doelen krijgt geen antwoord, voorstellen om het huidige model te verbeteren zijn genegeerd en de consequenties van het voorstel zijn volstrekt onduidelijk. In tijden dat het goed gaat met de organisatie, wordt wel eens vergeten wat er bereikt is in het verleden door inbreng van studenten en medewerkers. Laten we hopen dat we niet op de weg terug zijn naar het autoritaire bestuursmodel van de jaren zestig. Mattijs Smits, namens de Progressieve Studenten Fraktie (PSF) en de Christen Studenten Fractie (CSF)
15
RESOURCE #30
V.D.REDACTIE FORUM ‘Let maar op, over een paar jaar hoor je er niets meer over en wil niemand terug’, zegt voormalig rector Bert Speelman in Oude Koeien (pagina 13) over het gebouw waarvan hij de geestelijk vader genoemd mag worden. In zijn betoog – ‘een universitaire leefgemeenschap krijg je pas als je één ontmoetingsplek hebt’ – zit een kern van waarheid. En ondanks alle – vaak terechte – klachten over hoge kosten, intensieve roostering en het uit elkaar trekken van studenten en medewerkers, moet één ding gezegd: het Forum is een imposant gebouw geworden dat alles in zich heeft om de ambities van Speelman
en zijn opvolgers waar te maken. Het is mooi en licht, en kan studenten een inspirerende omgeving bieden. Dat blijkt ook uit de eerste reacties van bewoners en bezoekers. Forum geeft de indruk dat je aan een grote universiteit zit. Inderdaad een trendbreuk met de toch wat kneuterige gebouwtjes van de universiteit die nu her en der in Wageningen staan. Het gebouw past bij de internationale statuur waar bestuurders het zo graag over hebben. Het betrekken van het nieuwe gebouw en de positieve instroomcijfers – als Wageningen Universiteit niet uitkijkt, is het
straks ook qua studentenaantallen echt niet meer de kleinste van Nederland – lijken gunstige voortekenen. Als die niet bedriegen wordt 2007 het jaar waarin Wageningen definitief alle schroom van zich afspoelt. De vooroordelen die met enige regelmaat weer de kop opsteken, kunnen zelfverzekerd worden gepareerd. Voortaan kan iedereen lachen als een criticus in een column schrijft dat het boeren of geitenwollen Wageningen de naam universiteit niet waardig is. Om dan kalmpjes te zeggen: ‘Kom een keertje langs op ons Forum aan de Droevendaalsesteeg.’ / Gert van Maanen
HR
Henk van Ruitenbeek
DE HOOG ENGE BEESTJES Voor echt enge beesten moet je in de tropen zijn. Daar hebben de dorpelingen last van menseneters zoals leeuwen en tijgers en soms van een dolle olifant. Je moet er uitkijken voor zwarte mamba’s en ratelslangen, om maar te zwijgen van haaien, piranha’s, giftige schorpioenen en ander lopend, kruipend, zwemmend en vliegend ongedierte. Wat enge beesten betreft is Nederland eigenlijk een achtergebleven gebied. Eens in de zoveel tijd valt een leeuw zijn bewaker of een dompteur aan of bijt een door-
gefokte hond zijn baasje dood. Echte griezelige beesten hebben we, op de mens zelf na, niet. De adder is schuw, de vos doet alleen de kip kwaad, de kat is alleen voor de vogeltjes niet voor de poes en de wolf kijkt wel uit om naar Nederland te emigreren. Maar gelukkig gaat het de laatste tijd toch goed met de enge beestjes in Nederland. De eikenprocessierups is voor onze wielrenners gevaarlijker dan de rotonde en ook wandelaars doen er verstandig aan de waarschuwingen voor deze
griezels niet in de wind te slaan. Dankzij Wageningen hebben we er nog weer een eng beestje bij: de teek. De teek is het gevaarlijkste dier van de lage landen. De helft van onze teken is besmet en kan de ziekte van Lyme overbrengen. In het afgelopen jaar zijn maar liefst 1861 argeloze bos- en weidebezoekers door teken gebeten. Maar we kunnen ons wapenen tegen de teek. Een tekentang in de keukenla is de beste Wageningse beleidsaanbeveling van de laatste tijd. / Kees de Hoog
Resource 0730 20-24
09-05-2007
15:41
Pagina 20
INTERNATIONAL
1
20 Ugandan actor Stephen Rwangyezi warns: ‘Even today, the Idi Amins are not in short supply’
ASCENSION BREAK The next edition of Resource appears on 24 May. Thursday 17 May, Ascension Day, is a public holiday.
WHAT’S ON Thursday 10 May 20.00 / Workshop: Draw like Rembrandt in 2 hours at LA13. 20.30 / Working Man’s Death, see www.movie-w.nl 22.00 / Satisfaction party at SSR-W. 23.00 / WSO party Occupy the Dance Floor at Unitas. Friday 11 May 20.30 / The Death of Mr Lazerescu, see www.movie-w.nl 20.30 / Danscafé: folk dancing with De Wieledansers in Community Centre De Nude. 24.00 / Disco party at the International Club. Saturday 12 May 19.30 / Talk on Romania, part of Movie-W Romanian film festival. LA13. 20.30 / The Way I Spent the End of the World, see www.movie-w.nl 22.00 / Colombian Cultural Evening at the International Club. 23.00 / Herb-a-lize it at Unitas. Reggae Time.
TEETHING TROUBLES AND CAKE The official opening ceremony for the Forum building is not until September, but on Tuesday 1 May – Labour Day – the first students poured in. It was a fitting day to start, as builders and repairmen were still busy in the new Wageningen UR education building. 8.00 After over two years of building work, the Forum is finally open. One of the two automatic revolving doors is so happy that it keeps on turning even without people. At the information desk people are handing out leaflets with a map and the regulations for the new building. Members of Argo are on hand to help students find their way. 8.30 It’s bit like being in a big department store – a friendly female voice announces over the intercom that after each lecture there is free coffee and cake in the Grand Café on the ground floor. 8.45 ‘Can you check whether there are still people in the other lecture hall?’ asks lecturer Adri Jacobs of a Forum helper. ‘I’m still missing a few.’ A few moments later everyone has arrived and the
Meteorology & Air Quality practical can start. Through the internal windows other groups of students can still be seen wandering over the high footbridge, looking for a lecture that has also probably already started. 9.15 Deny Iyai from Indonesia takes a coffee break on the bridge leading to the library, which is still closed to the public. He’ll be in the Forum a lot in the coming weeks for his ecology course. He likes the space in the building. It’s a shame though that there are no leaflets in English. Still, someone has helped him find the room he needs. 10.28 The sun shines mercilessly on the white walls of a triangular room where Jan Willem Hofstee has started a lecture on Field Crop Technology for an all-male audience. The pictures from the projector are just visible. After a while a man from Facility Management comes to say that the sunshades will not be working today. ‘That’s a shame. It’s a real nuisance,’ answers Hofstee, and continues his lecture.
Sunday 13 May 15.00 / Sunday Afternoon Jazz in WICC with JZZZZZP Jump Jazz & Jive.
12.10 The escalator from the second to the first floor grinds to a halt just before lunch. Students walk downstairs, where it’s time for lunch. 13.05 ‘Not a rubbish bin in sight,’ sighs soil expert Toine Jongmans, who’s preparing to start a lecture in ten minutes. According to the Forum rules, eating and drinking is only allowed in the designated areas. ‘They are assuming that students will meekly obey the rule. I’ve been a lecturer long enough to know better,’ says Jongmans. 14.20 The up-escalators have stopped working as well. A repairman in blue overalls is standing with a case full of electronics next to the motor at the top of the stairs. He opens a hatch in the floor and disappears. ‘Thermal motor safety’ is on the display. ‘Call service department’. ‘That’s me, so we should be alright,’ says the repairman out of his hole. ‘The engine keeps cutting out because the safety mechanism says it’s overheating, but it isn’t. Let’s see what’s wrong.’ 14.45 Seventy biology students are examining starfish and worms in a practical room on the eighth floor. The view from the window stretches out beyond the Rhine. On the window sill is the traditional star attraction of the practical, the marine aquarium with indigenous fauna, caught last week in the Oosterschelde River. ‘Unfortunately half have died,’ says animal expert Van den Boogaart. ‘There was probably still stuff in the water pipes. Copper and tin and so on; most animals can’t survive that.’ The sea cucumber and sea slug have not survived. The students have to make do with oysters and mussels.
Wednesday 16 May 23.00 / Best from Dutch soil at Unitas: Groeten uit Holland 2. Friday 18 May 20.30 / 12:08 East of Budapest, see www.movie-w.nl 22.00 / 100% Salsa Party at International Club. Saturday 19 May 20.30 / Rock ‘n’ Roll at Unitas. 24.00 / ISOW Party at International Club.
Ac am th da fa ne te dic th
Rw Ug to au st yo be au en sc bu
Th th wa irr be ea th we ar ‘D ev co fe le In wa eig
16.00 The repairman in blue overalls has finished his work – the escalator is working again.
Wednesday 23 May 20.00 / Gospel choir Sela perform open-air concert in the Marketplace. Also Thursday 23 May.
17.15 The building empties. Inside the workers clear up the Grand Café. A group of builders relaxes with a glass of coke. There are four Forum cakes left in the box.
Thursday 24 May 20.15 / Local musical group perform Tommy rock opera in Junushoff. 23.00 / Navigators’ student party in Café het Gat. 23.00 / Alice in Wonderland Party at Unitas.
19.00 The security team has swept the ground floor and the revolving door is still. The night guard remains behind alone. Minor problems with lifts, escalators, computers and busy builders will undoubtedly continue until the official opening in September. But the first day of teaching in the Forum has passed without big problems. / RE, LH, KV
ERRATUM In the article ‘North Vietnamese agriculture not sustainable’ on page 20 of Resource # 29, the name of the PhD researcher is wrongly noted. Mai Van Trinh writes the following: ‘My name is Trinh and my family name is Mai Van. Vietnamese people put the first name last.’
11.03 There’s a mass of bikes in front of the main entrance. A woman from the reception desk posts extra A4s with arrows to show the way to the cycle cellar, which is obviously difficult to find.
‘S
A student takes a photo of the Forum cake with her mobile. / photo GA
Hu
F
Ab st go 5 Ne Fe
Th na Wa ne th
Resource 0730 20-24
09-05-2007
15:41
Pagina 21
10 MAY 2007
21
RESOURCE #30
SNAPPED
f
r,
es. d d
ys
of
s . s ne
WHO Bon Tinpovong from Thailand, doing Food Innovation Management at VHL in Wageningen.
WHY AT HOME? ‘I can’t concentrate at school. There’s too much unrest for me to think or find information. My room at Hoevestein is quiet.’
GOING WHERE? ‘I had a practical this morning and now I’m going home for lunch. After that I plan to work on a project for school, on my laptop.’
SEEN FORUM ALREADY? ‘I heard that we’ll move to a new building in the coming year. I look forward to it. Forum looks beautiful. This building is not made for studying.’ / YdH
‘SHAKE YOUR SITTING FACILITIES’
POST
Actor and teacher Stephen Rwangyezi is a man with two faces. One moment he’s the passionate leader of a group of young dancers from Uganda. ‘Shake your sitting facilities,’ he shouts to the audience. The next he’s donned Western clothes and is telling the story of the most ruthless dictator in African history. ‘Even today, the Idi Amins are not in short supply.’
ONE CENTRAL COUNCIL
Rwangyezi had been invited for the Uganda Festival in Wageningen, which took place last week at LA13. The mixed audience of Dutch and international students got to see the Ndere Troupe of young men and women dancing to the beats of traditional music. The Movie-W auditorium was much too small, and the energy of the youngsters from primary school and high school had the theatre bursting at its seams. They started with a dance from the foot of the mountains in the West, ‘where love was invented’, as Rwangyezi put it. The irregular rhythm of a heart that’s in love became louder and more intense with each jump of the boys, and every shake of the girls’ hips. They danced like cows as well, to show the Dutch how proud they are of their animals. Rwangyezi taunts: ‘Dutch cows have not completed evolution! Where are their horns?’ But he comforted his audience as well. ‘If you’re feeling jealous, it’s OK,’ he says after his lengthy praise of Ugandan women. Indeed, there is much to be jealous about, watching the girls dance with as many as eight small pots piled high on their heads.
Dancers of the Ndere Troupe from Uganda perform in LA13. / photo Christopher Baan After the break the scene changes. In comes a different man, his head bare and a serious expression on his face. Rwangyezi the actor was in the Oscarwinning movie ‘The last king of Scotland’, that was shown during the Uganda Festival. More than that, he was 16 years
old when the subject of the film, the dictator Idi Amin, came to power. ‘People should know about him, and how his psyche is rooted in African history. I could write pages and pages of names of people who were killed, just for opposing the president.’ / RE
STILL TWENTY GERANIUMS LEFT
he
in VHL students in Wageningen have sold nearly one thousand geraniums to raise money for a good cause. The 850 euros will go to a school in Bangladesh.
e
s
p
ll.
of ut
Huang Xiaojing, governor of Fujian Province with Chinese students. / photo Wang Yiding
FIRST HONORARY FELLOWSHIP About twenty Chinese students, all studying in Wageningen, welcomed the governor of Fujian Province, Saturday 5 May. Huang Xiaojing was in the Netherlands to accept an Honorary Fellowship from Wageningen UR. The title was introduced recently for international people who are neither alumni of Wageningen UR nor academics, but are nevertheless promoting Wageningen in their home region for its importance in
agriculture and environment. The governor was the first to receive the fellowship. Because the town of Wageningen was celebrating Dutch Liberation Day the ceremony took place in Utrecht, at the office of Cinmar, a company that has several projects in Fujian province. The Chinese delegation visited other companies as well, including the Aalsmeer Flower Auction, Schiphol Airport and dairy company Campina. / LH
‘We’ve still got about twenty plants left,’ says Fouad Lakhal, one of the fifteen first-year students of Agri Systems Management and Regional Development. The project was part of the business management competence. The students grew geraniums from cuttings and sold them in student complexes in Wageningen. ‘In retrospect, some things could have been done better,’ said Lakhal. ‘We had problems transporting the plants from the greenhouses to the sales points. But we are satisfied because we will donate the money to a school in Bangladesh through the charity organisation Moments of Joy. We hope that the proceeds next year will also go to a good cause.’ / AB
This letter continues the discussion started by Resource correspondent Korné Versluis about the new co-management model (page 5 Resource # 29). The idea of the new model proposed by the Executive Board of Wageningen UR is to reduce the four different co-management bodies to just one. One of the most important consequences of the new model is that the power of students will be much less. I would like to consider this new model in more detail using a typical Wageningen method: making the connection between theory and practice. I agree with the Executive Board and Versluis from the theoretical point of view. One co-management council is clearer, cheaper and easier to understand than a system with four different councils. However, if we look from a practical point of view, the picture is more complicated. The proposed model does not do justice to the complexity of the organisation, nor does it adequately represent all sections of the organisation or the principles of good governance. First, Wageningen UR is a complex organisation. The current, apparently complex co-management model has been developed to represent the three very different parts of the concern (WU, DLO and VHL). The logic is that there is a council for each of the entities that knows exactly what is going on. Students are, for instance, well represented by the WUStudent Council. A simple co-management model does not do justice to the diversity of interests within the concern. Second, Versluis rightly argues that the university gives up a lot in the new model, as its number of representatives will be halved. Bear in mind that other Dutch universities also have faculty councils with student seats. The number of student representatives is very small in the current proposal. Moreover, the difference in level of abstraction between council and student is too great, and the same is true for university staff. Finally, the Executive Board wants to push the proposal through without answering important questions. A request to define the goals goes unanswered, proposals to improve the current model have been ignored and the consequences of the proposal are completely unclear. When things are going well in the organisation, one tends to forget what has been achieved in the past by student and staff input in co-management. Let’s hope we are not in for a return to the authoritarian university government of the sixties. Mattijs Smits (PSF), on behalf of the Progressive Student Party (PSF) and the Christian Student Party (CSF)
Resource 0730 20-24
09-05-2007
15:41
Pagina 22
STUDENT
22
1 Honderd vale gieren hebben in de Spaanse provincie Burgos een koe en een kalf verslonden. Normaal gesproken eten ze alleen karkassen, maar sinds boeren hun dode dieren netjes opruimen storten ze zich ook op levende dieren. In Nederland leven natuurlijk geen gieren in het wild, maar boeren pas op: uit het roofvogelpark Stonehenge is een witruggier ontsnapt. En nu hij geen eendagskuikens meer voorgeschoteld krijgt, zou hij wel eens fanatieker kunnen worden.
Ze zijn lastiger kwijt te raken dan een rondzoemende mug in je slaapkamer: Wageningse entomologen. Zelfs in het vliegtuig naar vermeende zonnige oorden duiken ze op. KLM-huisblad Holland Herald verraste reizigers afgelopen maand op een portret van medisch entomoloog Bart Knols en zijn ‘brainwave’: Limburgse kaas gebruiken om Afrikaanse malariamuggen te vangen. Knols schat dat hij afgelopen maand 1,7 miljoen reizende lezers heeft bereikt.
>
‘C U
LISANKA
No pr Re La W in m da Be
HI HA HARDLOPEN Langzaam doe ik mijn ogen open. De zon schijnt mijn slaapkamerraam binnen. Het is pas half zeven en toch ben ik klaarwakker. Ik trek mijn sportschoenen aan en stop mijn iPod in mijn broekzak. Tijd om te gaan hardlopen met Evy. Zij die ook zo gek is om op dit vroege tijdstip zichzelf compleet belachelijk te maken. Ik begin aan mijn warming-up en huppel vrolijk door de straten van Leeuwarden. Ik ben niet de enige die al wakker is. Mannen in pak fietsen voorbij. Loslopende honden dartelen om gapende baasjes heen. En ik zie heel veel verschillende soorten vogels. Die weten dat de ochtend de fijnste tijd van de dag is. Dan hoor ik Evy in mijn oor praten. Het is tijd om drie minuten aan een stuk te lopen. Mijn schoenen vliegen over het asfalt. Voorbijgangers glimlachen. Ik voel me sportief. Helaas is dat gevoel al snel voorbij. Ik begin zwaar te ademen en heb moeite het tempo vol te houden. ‘Kom op, je kan het’, roept Evy, ‘de drie minuten zijn bijna om.’ Ik moet lachen. Het lijkt wel alsof Evy precies weet wanneer ik er doorheen zit. Door haar opbeurende woorden ren ik de drie minuten met gemak uit. Ik heb nu drie minuten om uit te hijgen, voordat ik weer drie minuten moet rennen. Evy babbelt ondertussen vrolijk verder. Hoe goed dit is voor je conditie en dat ik over tien weken maarliefst vijf kilometer achter elkaar kan lopen. Een half uur later sta ik weer in mijn achtertuin. Ik loop naar binnen, pak een glas water en zet Evy uit. Ik krijg een dag rust. Op internet download ik alvast de volgende podcast. Les twee van de zevenentwintig. Bij overmorgen schrijf ik met roze letters ‘hardlopen met Evy’ in mijn agenda. Niet vergeten. / Lisanka van Scheijndel
Het winnende ontwerp van Gerwin de Vries en Alexander Herrebout, met kunstmatige duinen in het midden en roze flamingo's die afkomen op zoutwaternatuur.
STUDENTEN WINNEN ONTWERPPRIJS De Wageningse studenten Landschapsarchitectuur Gerwin de Vries en Alexander Herrebout hebben de Archiprix International gewonnen, een tweejaarlijkse internationale prijs voor mensen die afstuderen in architectuur, stedenbouwkunde of landschapsarchitectuur. De Wageningers ontwierpen het Dredge landscape park voor in Haarlemmermeer. Het park zou twaalf miljoen kubieke me-
ter vervuild slib uit de noordelijke Randstad moeten kunnen verwerken. De zware metalen in het slib worden met het zoute kwelwater waar de polder nu last van heeft, uitgespoeld naar de Heavy metal garden. Daar groeien acacia’s, zinkviooltjes en waterlelies die de zware metalen vastleggen. Binnen twintig jaar ontwikkelt het gebied zich volgens de ontwerpers tot een landschapspark dat het verhaal vertelt van het schoongemaakte slib.
De zoutwaternatuur van de Heavy metal garden vormt het centrum van het park, en kan volgens de ontwerpers zelfs flamingo's aantrekken. Een kunstmatig duinlandschap van het schoongemaakte zand dient als speeltuin, en daarnaast ontstaat een mozaïek van zand, veen en klei uit het slib met diverse hoogtelijnen en waterpartijen. Het minder verontreinigde slib wordt gebruikt om gradiënten in de polder te maken. / MW
‘Juist de eenvoud van ons ontwerp sprak de jury aan. Eigenlijk hebben we alleen iets wat er al is vormgegeven’, vertelt
Re he Th m ge dj ha m lev na tro ee op
BIOMASSA VERHANDELEN OP INTERNET De winnaars van de Business Challenge 2007 worden internetondernemers. In Hotel De Wageningse Berg werden op woensdag 2 mei de prijzen voor het meest haalbare en meest innovatieve plan uitgereikt aan studenten van Wageningen Universiteit. De twee teams hopen komend jaar al te kunnen beginnen met hun bedrijf. David Borgman, die samen met Frank Derksen het meest innovatieve plan had, kan nog niet zeggen wat er nou zo innovatief is aan hun idee, ‘want de hele universiteit leest mee’. Hij wil alleen kwijt dat hij op internet een handelsplaats voor biomassa wil oprichten. De biomassa kan
worden gebruikt om elektriciteit op te wekken, warmte te genereren, of biobrandstoffen te produceren. Gijsbert-Jan Lambrechts wil met zijn plan eveneens het wereldwijde web op. Samen met Petra Lengyel uit Hongarije en Zumi Nguyen uit Vietnam won hij de prijs voor het meest haalbare plan. Via internet willen ze de afvalwaterzuivering van bedrijven analyseren en bedienen. Het is te duur voor bedrijven om hun proceswater zomaar te lozen, en daarom hebben ze vaak een eigen zuiveringsinstallatie. ‘Om die te optimaliseren is veel kennis nodig, en die kunnen wij bieden’, zegt Lambrechts. Borgman is al in gesprek met mogelijke
partners, zodat hij misschien binnen een jaar kan beginnen. ‘Mijn studie zal daarvoor wel op een lager pitje moeten, totdat het loopt, en ik de juiste mensen heb verzameld om het draaiende te houden.’ De student Bedrijfswetenschappen heeft nog een jaar te gaan. ‘Misschien kan ik het bedrijf wel koppelen aan mijn afstuderen, dat zou mooi zijn.’ De studie Bioprocestechnologie van Lambrechts duurt ook nog een jaar. Deze zomer hoopt hij naar Vietnam te gaan om potentiële klanten op te sporen. ‘De vriend van mijn Vietnamese teamgenote bouwt zuiveringsinstallaties, dus dat komt goed uit.’ / RE
OUD-LARENSTEINERS WINNEN PRIJSVRAAG MET HUN ‘OMMETJE’ ‘Larenstein werpt zijn vruchten af’, zegt Maaike Breure enthousiast. Samen met Geeke van Doornen heeft ze de landelijke Ommetjesprijsvraag gewonnen van Landschapsbeheer Nederland. De twee oud-studenten van Van Hall Larenstein in Velp bedachten het Ommetje Poelpolder, in de buurt van Lisse. Met het prijzengeld – dertigduizend euro – kunnen ze nu hun wandeling realiseren.
Ne un uit De ge ‘vl m nie kle zo ste je
Breure. Zij heeft, net als Van Doornen, de deeltijdopleiding Tuin- en landschapsinrichting in Velp gevolgd en studeerde af in 2005. Inmiddels heeft ze een eigen ontwerpbureau voor tuin, landschap en openbaar gebied. Van Doornen, ook werkzaam als zelfstandig ontwerper, nam contact met Breure op toen ze op internet de prijsvraag van Landschapsbeheer tegenkwam. Het idee voor de wandeling was snel geboren. Breure maakt ’s ochtends altijd een wandeling vanuit een woonwijk in het Zuid-Hollandse Lisse naar de polderdijk. ‘Ik zag dan altijd dat poldertje liggen ach-
ter een hek en was nieuwsgierig. Ik wilde dat hek over.’ Breure en Van Doornen gingen aan de slag met historisch materiaal en topografische kaarten en plaatsten hun wandeling in een cultuurhistorische context. ‘Het is een oud poldertje uit 1624 en het contrast is groot met het omringende gebied waar de bollencultuur na 1850 een grote vlucht nam’, licht Breure toe. ‘Daarnaast wordt in ons ommetje de landschappelijke waarde beschreven. De Poelpolder is een open weidegebied waar bijvoorbeeld grutto’s, scholeksters en ganzen zitten.’
De techniek waarmee ze de wandeling hebben samengesteld, hebben ze op Larenstein opgedaan, vertelt Breure. ‘Het inventariseren en analyseren van een landschap, er een visie op geven en dat alles uitwerken, dat werkt. Met die benadering leer je alles in een groter geheel te plaatsen en te vertalen.’ Het Ommetje Poelpolder toont ‘op schitterende wijze hoe je in een verstedelijkte omgeving met vrij eenvoudige ingrepen een ommetje kan realiseren’, aldus het juryrapport. / AB
Ap da
W B
De un uit plo va ze
De slo de De Ni de te na te er
n
n n in of-
ns
Resource 0730 20-24
09-05-2007
15:41
Pagina 23
10 MEI 2007
23 Kunstenares Emeke Buitelaar kan tevreden zijn over het resultaat van de regendans die zij onlangs uitvoerde bij twee akkerbouwers. De sjamaan met de Indianennaam Ala wa sta we-chez – ‘Zij die de goede weg gaat’ – blijft bescheiden. ‘Ik heb wel een signaal afgegeven. Als we met meer liefde met de aarde omgaan dan zal zij ons meer geven.’ Een onbetwiste neerslagmagneet is de wethouder die maandag 7 mei de hemelwaterafvoer van hogeschool Larenstein in Velp opende.
Nederland behoudt zijn laatste rijksuniversiteit, maar de term RUG verdwijnt uit het logo van de Groningse universiteit. De afkorting wordt onder het tapijt geveegd omdat ‘rug’ in het Engels ‘vloerkleed’ betekent. De hoogleraar marketing van – sorry – de RUG roemt het nieuwe logo en is blij met de bordeauxrode kleur. ‘Met de combinatie blauw/groen zoals bij Wageningen moet je oppassen’, stelt hij. ‘Een deel van de bevolking bereik je niet door kleurenblindheid.’
‘COOL DAT GASTEN HIERVOOR UIT GRONINGEN KOMEN’ Normaal is Wageningen ‘niet zo’n progressief dorpje qua muziek’, zegt Rens Wijnakker, vijfdejaars student Landschapsarchitectuur aan Wageningen Universiteit. Maar één dag in het jaar komen er wél tweeduizend mensen dansen op experimentele live dancemuziek, en dat is tijdens het Bevrijdingsfestival op 5 mei. Rens organiseerde samen met anderen het podium Dense Architecture, achter Theater Junushoff. ‘We willen live dancemuziek promoten’, zegt Rens. ‘Normaal gesproken zie je op dancefestivals vooral dj’s, wij hebben alleen maar live acts gehad. Mensen die dus ter plekke muziek maken met laptops of instrumenten.’ Dat levert experimentele dansmuziek op die namen draagt als breakbeat, jungle, electro en micromusic. Dat laatste komt uit een gameboy waar iemand een spelletje op speelt. De spelcomputer-dj combineert
RESOURCE #30
het geluid dat daaruit komt met een beat of geluidseffecten. ‘Vooral in het begin van de dag hebben we experimentele muziek gehad met veel breaks. Later op de avond was het wat toegankelijker dansen op lekkere vierkwartsmaat techno en drum-‘n-bass.’ Rens heeft als een van de coördinatoren van het experimentele plein veel werk gehad aan de voorbereidingen. Hij kreeg de smaak te pakken door het organiseren van de Fingerlickin’-feesten op Unitas. Samen met vijfentwintig andere vrijwilligers bedacht hij de aankleding van het podium en het programma voor Dense Architecture. Het plein trekt relatief weinig Wageningers, zegt Rens, die toch meer commerciële muziek zoeken, maar des te meer liefhebbers uit de rest van het land, onder wie programmeurs die op zoek zijn naar nieuw talent. ‘Het is cool dat gasten uit Groningen komen rijden om naar jouw feestje te komen. Daar doe ik het voor.’ / JT
Een Britse man die van artsen te horen had gekregen dat hij nog maar een half jaar te leven had, heeft het ziekenhuis aangeklaagd nu blijkt dat de diagnose niet deugde. Bij nader inzien had de man geen kanker, maar een ongevaarlijke ontsteking. Hij had echter al wel ontslag genomen, was zijn geld en bezittingen aan het verbrassen en had zijn hypotheek niet meer betaald. Dat komt er nou van als je kiest ‘for quality of life’.
HET ECHTE WERK
e
n
gde
foto Guy Ackermans
BRUGGEN SLAAN BIJ STORK Hessel Hoogkamp, masterstudent Bedrijfs- en consumentenwetenschappen, liep via Integrand een paar maanden rond bij Stork Food Systems in Boxmeer, als onderzoeker en ‘een soort projectmanager’. De uitkomsten van zijn onderzoek moeten de managers en medewerkers van de belangrijkste productieafdeling dichter bij elkaar brengen.
n
at re og be-
e m
e mt
nds g -
e-
u-
Apzolut tovert breakcore uit zijn laptop bij Dense Architecture, het experimentele dancepodium op het Bevrijdingsfestival. / foto Bart de Gouw
WAGENINGERS ZEVENDE OP BATAVIERENRACE DOOR PECH De Batavierenrace is voor het Wageningse universiteitsteam op een teleurstelling uitgelopen. Door tijdstraffen werd de ploeg, vorig jaar nog de trotse winnaar van het universiteitsklassement, dit jaar zevende. De warmte en de administratieve rompslomp speelden de 25 lopers parten bij de Batavierenrace op zaterdag 28 april. De mensen die bij deze estafetteloop van Nijmegen naar Enschede deelnemen aan de universiteitscompetitie, moeten zich ter voorkoming van fraude zowel voor als na hun etappe melden met een identiteitsbewijs. Eén Wageningse loper kwam er echter te laat achter dat zijn paspoort
nog in Limburg lag. En de loper die de langste etappe won, was zo uitgeput dat hij vergat zich af te melden. Het drama was compleet toen een loper ‘s middags in de brandende zon in elkaar zakte. Met een zonnesteek werd Mischa afgevoerd naar het ziekenhuis. Gelukkig mocht hij snel weer naar huis. ‘Ik heb er alleen wat hoofdpijn aan over gehouden’, vertelt hij. Het Groningse team was dit jaar het snelst. De beste algemene klassering voor een studententeam van Wageningen Universiteit was van WAV Tartlétos (23e), op de voet gevolgd door de sporters van WSAC Ibex (36e). / YdH
‘Het probleem was, kort door de bocht, dat het managementteam zich afvroeg of ze de goede dingen deden, dat wat de klant wil bijvoorbeeld, en dat de mensen op de afdelingen zich afvroegen of ze het goed deden, en of dat meetbaar was. Omdat ze geen lopendebandwerk doen en werken met zelfsturende teams, is kwaliteit en efficiëntie niet zomaar te kwantificeren. Met een balanced score card heb ik de afstand proberen te overbruggen tussen managers en afdelingsteams, die twee eilanden waren. In deze theorie kom je via de strategie en visie van het bedrijf en verschillende perspectieven op het bedrijf uiteindelijk tot kritische succesfactoren en persoonlijke indicatoren. Van de acht maanden heb ik er bijna vijf op kantoor in Boxmeer gezeten, in een ruimte met werkvoorbereiders en ingenieurs, totaal tien man, en een koffieautomaat op de hoek. Daar kwam je de 17-jarige stagiair tegen en de man van 45 die al meer dan 20 jaar bij Stork werkte. Ik ging met de auto, en was er ’s ochtends
voor achten; de meeste mensen werken daar van half acht tot vijf en je past je daaraan aan. Gepaste kleding is gewoon een nette blouse met broek. De cultuur is open, mensen kunnen bij elkaar binnenlopen, en iedereen houdt het bij zijn eigen vak. De medewerkers op de werkvloer willen eigenlijk alleen maar met techniek bezig zijn. Om de verschillende visies te horen vormde ik een werkgroep met acht personen met mensen van alle lagen. Zes keer drie uur hebben we samen gezeten. Op een flap-over bereidde ik de brainstormsessies voor. Het was tegelijk mijn aantekeningenblok. Twintig vellen heb ik volgeschreven, voor en achter, om papier te besparen. Ik kreeg alleen wel klachten over mijn handschrift. Ik was in het begin wel zenuwachtig, maar iedereen bleek graag zijn zegje te doen. En, minstens zo belangrijk, wilde naar elkaar luisteren. Het was soms best lastig objectief te blijven en niet uit te gaan voeren wat ik vond. Uit mijn onderzoek kwam onder andere dat mensen op de werkvloer beter Engels moesten leren spreken omdat ze soms aan vergelijkbare afdelingen in het buitenland worden uitgeleend. En dat kwaliteit belangrijker is dan kosten en tijd. Tussendoor heb ik overigens nog drie tentamens gedaan, en gehaald. Zat ik om zes uur ’s ochtends in de auto, en was ik om half drie ’s middags weer in de Leeuwenborch om een vak te volgen.’ / Yvonne de Hilster
Resource 0730 20-24
09-05-2007
15:41
Pagina 24
STUDENT
RESOURCE #30
24 Het is zoiets als de manager van Dolly Parton een prijs geven voor de uitmuntende voorgevel van de zangeres. Het Uiergezondheidscentrum Nederland heeft de Uitstekende Uiergezondheid Award in het leven geroepen. Omdat zij ‘de uiergezondheid op hun bedrijf op een hoog niveau hebben’ krijgen vijf melkveehouders gratis toegang tot een zomersymposium en vijfhonderd euro. Hoog tijd voor een koe in de ‘onafhankelijke, deskundige jury’.
PRIKBORD
De geit Rose, die internationaal in het nieuws kwam nadat ze gedwongen in het huwelijk trad met een Soedanese man, is afgelopen week gestikt in een plastic zak toen ze iets eetbaars zocht in de straten van Juba. Een lokale rechtbank van ouderen veroordeelde de man eerder dit jaar tot het huwelijk nadat hij zich aan het dier had vergrepen. Het BBC-verslag van de trouwerij groeide uit tot één van de meest gelezen internetverhalen.
[email protected]
VOOR JE MOOISTE FOTO, JE EERSTE VERHAAL, JE EIGEN CARTOON
KONINGINNEFEEST Studentenvereniging Quercus van hogeschool Van Hall Larenstein viert ieder jaar op Koninginnedag een feestje in de steeg voor sociëteit de Drie Haringen in Arnhem. Op een buitenpodium traden dit jaar van twee uur ’s middags tot half één ‘s nacht bands op, mailt voorzitter Willem Paulus. ‘Daarna was er een drum-’n-bassshow in de sociëteit. Om zes uur verliet het laatste lid de sociëteit.’ Op het jaarlijkse evenement waren ook afvaardigingen van de studentenverenigingen Arboricultura, Nji Sri en Ceres aanwezig. Verder komen er vooral veel oud-leden van Quercus op het feest af. ‘Voor hen is het de jaarlijkse reünie’, vertelt Willem. En de volgende generatie kan ook alvast kennismaken met de essentie van het studentenleven.
MET DE ROLSTOEL DOOR FORUM Jitka rolt zonder problemen de helling op naar de draaideur van het Forum, en gaat naar binnen. ‘Wat groot!’ De Erasmusstudente uit Tsjechië kijkt rond. ‘Ziet er goed uit.’ Dan ziet ze de verhoogde houten vloer met fatboys erop. ‘Daar kan ik met de rolstoel niet komen’, zegt ze teleurgesteld. Want het ziet er wel gezellig uit. Het Forum is een week open en moet een huiskamer voor studenten worden. Om te zien hoe toegankelijk het gebouw is voor gehandicapten, neemt Jitka een kijkje. De lift brengt haar gemakkelijk naar de tweede verdieping. Daar wachten brede witte deuren, die voor de brandveiligheid niet open mogen blijven staan. Ze geeft de grote deur met haar rechterhand zetjes en duwt tegelijk met haar andere hand haar rolstoel voort. ‘Dat gaat wel’, vindt ze. Met een soepele beweging opent ze de deur van een invalidentoilet dat ze tegenkomt. ‘Prima.’ De collegezalen zijn minder handig. Het middenpad tussen de rijen tafels is te smal. ‘Au!’ Haar hand zit klem tussen de tafelpoot en een wiel. ‘Dat is te krap. Ik
pas onder de tafel, maar om hier te kunnen zitten moet een tafel apart worden gezet, alsof je een vreemd wezen bent.’ De computerzalen zijn gelukkig wat ruimer, maar de grote glazen scheidingsdeuren op de gangen vormen weer een obstakel. Als ze ze probeert te openen krijgt Jitka het warm in haar coltrui. Zonder aarzelen rijdt Jitka over de loopbrug naar de ingang van de bibliotheek, onder een roodwit lint door. Het briefje ‘geen toegang’ is minder dringend dan de vraag of er wel een lift is. Een vriendelijke Duitse werkman wijst haar de weg. Gelukkig, een lift. Op de zevende verdieping blijft de studente staan bij een groot raam. ‘Wow. Geweldig om zo het vlakke land te zien.’ Dat ze het raam in een groepsruimte niet zelf open kan zetten vindt ze minder belangrijk. ‘Ik kan overal makkelijk komen. Het duurde alleen wel lang voor de lift kwam. Maar het voornaamste minpunt vind ik dat je ook hier weer alleen met de chipknip kunt betalen. Die heb ik niet.’ / Yvonne de Hilster
<
