3 JAARGANG 14 MAART 2015

3

JAARGANG 14 MAART 2015

Jan Lennips, in de natuur geen dag hetzelfde De ‘verbeelding’ van Ton Scheerhoorn Rinus Heijink, verknocht aan biljarten Jan Wouter Vasbinder, gedenkwaardig en ontroerend bezoek ‘t Hazeltje, Gastouderopvang in Gramsbergen He t

b l a d

vá n ,

vóór

e n

dóór

G r a m s b e rge r s





COLOFON Laatst zag ik een onderzoek dat bij het 10-jarig onderzoek er zelfs helemaal niet naar gevraagd is. bestaan is gehouden onder de lezers van De Groene Toch staat daarin belangrijke informatie. En met inGramsberger. Een van de vragen was of je een be- gang van deze maand staat er een nieuwe zin in: paalde rubriek altijd, vaak, soms of nooit las. Op de ‘Betalende verenigingen/instanties: HCK, Stadsbeantwoorden kon je dan een berekening loslaten en lang, De Koppel, De Binder en Oranjevereniging’. kreeg je vervolgens een klassement. De rubriek met Nu was dat altijd al zo, maar het stond nooit ergens de hoogste score stond bovenaan en de slechtst ge- vermeld. Ik merk ook dat veel mensen niet wisten lezen rubriek kon je helemaal onder aan dat lijstje dat deze organisaties betalen voor de ruimte in De Groene Gramsberger. Vanaf het begin was duide-

vinden. door Jan Maarten de Ruiter

Inmiddels zijn veel van de goed scorende rubrie- lijk dat deze inbreng een van de financiële pijlers ken verdwenen. Dat een rubriek ophoudt te bestaan, onder ons plaatselijk blad moest zijn. Met de mekan om verschillende redenen zijn. Het onderwerp dedeling in het colofon is dit nu ook voor lezers kan volledig uitgemolken zijn, de schrijver houdt er duidelijk. mee op, of er is een beter idee. Het grappige is wel Voor de overige inkomsten zorgen de 16 adverdat de rubriek die stijf onderaan geëindigd is, in dat teerders op pagina 27, de 1280 sympathisanten in klassement nog steeds prominent op pagina 2 van Gramsbergen en buitengebieden, en de 200 abondit blad staat: het voorwoord van het Bestuur.

nees in Nederland en ver daarbuiten.

Nu denk ik zelf dat er een plekje in ons blad is dat Al deze geldstromen zorgen ervoor dat u 11 keer nog minder aandacht krijgt en dat is het colofon. Dat per jaar De Groene Gramsberger in de bus krijgt.

C O L O F O N

BIJZONDeREACTiVIteiTEnBIJZONDeRE

krijgt zo weinig aandacht, dat in het bovengenoemd Veel leesplezier!

2

Kofferbak- & Bolderkar-verkoop op Combibaan

O

p zaterdag 4 april houdt het bestuur van Combibaan Gramsbergen een kofferbakverkoop. Dat heeft hetzelfde principe als een rommelmarkt, alleen nu rijdt u met uw auto en eventuele aanhanger op de combibaan. U sluit achter elkaar aan, zodat de hele baan vol komt te staan met auto’s, aanhangers en bussen. Verkoop

4 APRIL

wordt rechtstreeks naast uw auto gedaan of vanuit de kofferbak. Het toegangshek gaat om 07.00 uur open. Daarna heeft u tot 09.00 uur de tijd om u te installeren. U kunt zich aanmelden via onze site: combibaangramsbergen.nl waar verdere informatie, tarieven en reglementen vermeld staan. De volgorde van inschrijving bepaalt de plek op de combibaan. De kosten van de te huren baanplaatsen zijn 2 euro per meter voertuig met een eventuele combinatie. Voor die prijs krijgt u twee consumpties koffie of thee en gratis gebruik van de toiletten. Voor verenigingen, stichtingen en scholen hebben wij een korting van 25 procent per standplaats. Kinderen tot 18 jaar, die lid zijn van de Combibaan, mogen op vertoon van hun ledenpas zelfs gratis een plek uitzoeken. De catering wordt verzorgd door de Combibaan en de toiletten en entree zijn gratis. En natuurlijk zal een springkussen niet ontbreken.

Bestuur: Dionne Matel-Hakkers, Margriet Mulder-ter Haar, Janette Nijmeijer-Reinders, Geesje Veurink-Wilting, Jan Maarten de Ruiter, Henk Snijders en Henk te Velthuis Redactieadres: Janette Nijmeijer-Reinders, Niets uit deze uitgave mag worden gebruikt en/of openbaar gemaakt dmv druk, Hardenbergerweg 20, 7778 HP Loozen (0524) 56 29 22 Redactie: Annemieke Alfring-Hurink, Hennie Altena-Koning, kopie of op welke wijze dan ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemLienke Beenen-Harsevoort, Annemiek Bras-Zweers, Kariene Ensink-Koopman, ming van het bestuur Jeanet Hakkers, Ilse Klein, Miranda Lanjouw-Ottes, Janine Mink-De Jager, Ingezonden stukken en suggesties sturen naar het redactieadres of aanleveren Trijnie Slot-Altena, Aly Timmer-Suk, Hilleen Westerhof-Spijkers, Roelof Altena, als Word-document via e-mail: [email protected] Henk Boonstra, Jan Hamhuis, Henk Meppelink, Gert Mink, Gerrit Reinders, Gerdinand Rougoor, Bert Sloots en Jan Walgemoed Het bestuur behoudt zich het recht voor om ingezonden stukken aan te passen, cq in te korten Eindredactie: Leen den Braber en Tjeerd Cuperus Uitgave: Stichting De Groene Gramsberger Internet: gramsbergen.nl Verschijnt 11x per jaar

Vormgeving: Geert Westerhof Art&Design Fotografie: Henk Beenen en Gerrit Brink Druk: Gaasbeek MediaGroep Betalende verenigingen/instanties: HCK, Stadsbelang, De Koppel, De Binder en Oranjevereniging Klachten bezorging doorgeven aan: Verspreidingsbureau Dommerholt (0523) 62 07 77 Jaarabonnement: buiten verspreidingsgebied E25,– binnen verspreidingsgebied gratis Abonnementsopgave bij voorkeur via e-mail: [email protected] of aan het redactieadres

Stadsbelangberichten B e s t u u r s a c t i v i t e i t e n

Glasvezel voor Gramsbergen, Ane en De Krim

Cogas is enige tijd geleden begonnen met het ‘verglazen’ van haar verzorgingsgebied. Na verschillende plaatsen in Noordoost-Twente, is het nu de beurt aan Gramsbergen, Ane en De Krim. Cogas zorgt al jaren voor de aanleg en het onderhoud van leidingen en kabels voor gas, elektriciteit en dataverbindingen. Dat is een belangrijke maatschappelijke verantwoordelijkheid. Met het oog daarop is het vanzelfsprekend dat Cogas nu ook onze snelle en stabiele glasvezelverbinding beschikbaar maakt. Met de aanleg van glasvezel investeert Cogas in de toekomst. De huidige netwerken gaan nog jaren mee, maar met het oog op de toekomst biedt glasvezel de oplossing: de capaciteit van het glasvezelnetwerk is oneindig! Cogas verwacht medio 2015 de huishoudens in de gemeente te hebben aangesloten op glasvezel. Voor de aanleg van glasvezel is Cogas een samenwerking aangegaan met CIF. Dat is een Nederlands InvesteringsFonds dat investeert in communicatie-infrastructuur, zoals zendmasten en kabelnetwerken. CIF zorgt ervoor dat de infrastructuur geschikt is voor de meest geavanceerde communicatiediensten, nu en in de verre toekomst. Door samenwerking met CIF kan Cogas het glasvezelnetwerk versneld uitrollen. BAM Infratechniek verglaast Gramsbergen, Ane en De Krim. ‘Met vragen en opmerkingen kunt u altijd terecht bij onze klantenservice’, aldus Hans Kuyper, projectleider van de uitrol van glasvezel bij BAM Infratechniek Telecom BV. Meer Bam-info: baminfratechniek.nl Voor klantenservice: tel. 0529 488 640 of e-mail: [email protected]

Gramsbergen wacht invasie wandelaars en hardlopers 

‘Gramsbergen, daar loop je mee weg!’ vindt dit jaar voor de vierde keer plaats en wordt gehouden op zaterdag 28 maart. Veel wandelaars en hardlopers zullen die dag in Gramsbergen en omgeving het beeld bepalen.  Voor recreatieve en lange-afstand-wandelaars is de Torentocht met wandelingen van 10, 15, 20, 30 en 40 kilometer. Omdat wandelaars steeds meer

belang hechten aan ‘beleving’, gaan de door Jan Maarten de Ruiter uitgezette routes door de buurtschappen rondom Gramsbergen en doen ze bijzondere locaties aan. Dat begint al met de start in bierbrouwerij Mommeriete. Onderweg gaat het natuurlijk langs de toren bij de Boomhofkerk en de meeste routes gaan naar Duitsland met de molen in Laar als stempel- en rustlocatie. De wandelaars op de langste routes gaan langs de vloeivelden richting De Krim en over landgoed De Groote Scheere. Net als vorig jaar wordt de Vecht overgestoken met bootjes. Dit keer in Holtheme ter hoogte van huize Leemgraven. Daar treedt ook dweilorkest De Haarschutters op.  Hardlopers kunnen meedoen aan een recreatieve ontbijtloop. Voor deze Gramsberger Breakfastrun is een parcours van 3 kilometer uitgezet, dat naar keuze een, twee, drie of vier keer kan worden afgelegd. Na afloop kunnen de ongetwijfeld hongerig geworden lopers aanschuiven voor een Engels ontbijt met worstjes, spek, gebakken ei en witte bonen in tomatensaus. Dat wordt geserveerd in restaurant Spiezz op vakantiepark ’t Hooge Holt.  Een nieuw element is de speurtocht door Gramsbergen, speciaal bestemd voor gezinnen met jonge kinderen. Wie wat meer wil weten over de geschiedenis van Gramsbergen kan meelopen met de historische stadswandelingen onder leiding van een gids van het Museum. ‘Gramsbergen, daar loop je mee weg!’ komt tot stand onder auspiciën van Stichting ProGram. Het stichtingsbestuur werkt nauw samen met enkele inwoners, M&M Run Events, Infocentrum Vechtdal, horeca, middenstandsvereniging EMM en agrarische bedrijven. Meer info: gramsbergen.nl/evenementen

Jaarvergadering Stadsbelang

Noteert u alvast in uw agenda de datum van onze jaarvergadering. Deze is op donderdag 26 maart in Dorpshuis de Binder. Aanvang 20.00 uur. U zult ook worden bijgepraat over de voortgang van het zwembad.

door Janny Veldsink-Hofman Secretaris van Stadsbelang Gramsbergen e.o.: Jenneke Tegelaar, Voorstraat 8, 7783 AM Gramsbergen. E-mail:[email protected] Internet: stadsbelanggramsbergen.nl

Activiteit plaatsen? • Ga naar gramsbergen.nl • Klik op de button ‘Tip de Agenda’ • Vul de velden in • Verstuur, minimaal drie maand te voren

3

G

emeentehuizen als kunstlocatie

door Jan Walgemoed en Bert Sloots

In de hal van het voormalige gemeentehuis van Gramsbergen en het bruggebouw dat beide delen van het gemeentehuis van Emmen verbindt, waren al eerder beelden van Ton te zien. Nu is het huis van de gemeente Hardenberg de locatie voor creaties van Ton Scheerhoorn. Naast kunstschilder Tonnis Bolks exposeert Ton in het bedrijfsrestaurant van het gemeentehuis. Wethouder René de Vent opende de expositie op vrijdag 9 januari. De beelden en schilderijen zijn te zien tot eind maart 2015.

Ruimte voor lokale kunstenaars

In maart 2013 deed de gemeente een oproep aan lokale kunstenaars om zich in te schrijven voor een expositie in het gemeentehuis. Een ballotagecommissie beoordeelde de expositieaanvragen en streefde daarbij naar kwaliteit en diversiteit. Ook Ton Scheerhoorn werd uitgekozen om zijn werk te laten zien. Als locatie werd gekozen voor het bedrijfsrestaurant. De exposities duren ongeveer drie maanden.

Technische creatieveling

Hoewel Ton al vroeg tekende, schilderde en fotografeerde, vond vader Scheerhoorn het geen goed idee dat zijn creatieve zoon naar de kunstacademie ging. Als je later brood op de plank wilde hebben, moest je een ‘echt’ vak leren. Ton koos voor technisch onderwijs en vervulde na de lerarenopleiding functies als leraar, coördinator, afdelingshoofd en adjunct-directeur bij diverse onderwijsinstellingen. Maar al vanaf zijn jeugd lag zijn hart bij beeldende kunst en leerde hij veel kunst en kunstenaars kennen. Op school zat Ton ook vaak in commissies die zich bezighielden met aankoop van kunst. Hij ging zich steeds meer in kunst verdiepen. Willem Kind, een kunstenaar in Emmen, zette hem aan om meta-

Ton Scheerhoorn, onderscheidend in beeld Een expositie in het gemeentehuis in Hardenberg met een kunstenaar uit Gramsbergen is niet alledaags. Velen kennen Ton Scheerhoorn inmiddels wel als een creatieve plaatsgenoot, die zich zowel als fotograaf en als beeldend kunstenaar laat gelden. Hoewel Ton niet iemand is die op de voorgrond hoeft te treden, vinden wij hernieuwde aandacht voor deze Gramsberger zeker op zijn plaats. Niet alleen omdat hij een plek heeft gekregen tussen lokale kunstenaars, die zijn gekozen om te exposeren in het gemeentehuis. Ook omdat hij als kunstenaar betrokken is bij verrassende, nieuwe activiteiten. 4

Ontmoeting

Oude man met stok

Diep in gedachten

len beelden te gaan maken. De bijzondere en misschien ook wel zeldzame combinatie van technische en creatieve kwaliteiten, komen hem goed van pas bij het maken van beelden van metaal. Een reis door Zimbabwe inspireerde Ton om beeldende kunst te maken van steensoorten als albast, serpentijn, speksteen en later marmer en graniet. Nadat hij de plaatselijke kunstenaars in Zimbabwe aan het werk zag, ging hij zelf ook met deze materialen aan de slag.

Beeldend aan het werk

Ton Scheerhoorn maakt inmiddels beelden in zowel metaal als steen, voor een deel in opdracht. Hij is autodidact. Behalve lascursussen voor zijn metalen sculpturen, heeft Ton geen opleiding voor beeldend kunstenaar gevolgd, maar wel diverse cursussen op het gebied van steenhouwen. In zijn beelden, die meestal figuratief en soms abstract zijn, ontbreken details. De kijker kan er zelf invulling aan geven en ziet vaak nieuwe dingen, wat het allemaal nog boeiender maakt. Voor het maken van metalen beelden en sculpturen maakt Ton eerst een ontwerp. Voor het snijden, walsen, kloppen en lassen van het plaatmateriaal, brengt hij nogal eens een bezoek aan Brunink Metaal in Hardenberg. De medewerkers van dat bedrijf zijn er inmiddels aan gewend dat ‘de kunstenaar uit Gramsbergen’ langs komt en leggen wel eens wat ‘afval’ voor hem apart. De beelden en sculpturen variëren in grootte van 30 centimeter tot ruim 2 meter. Voor het maken van beelden van steen is een heel andere benadering nodig. Bij het maken van een beeld van metaal, is het mogelijk om naar een ontwerp te werken en zo de ‘regie’ te hebben en te houden op het resultaat. Ton zegt: ‘Bij een beeldhouwwerk van steen ga je meer in gesprek met de steen en is op voorhand niet altijd te bepalen wat het resultaat wordt. Ook omdat er soms iets afbreekt, wat je niet wilt.

Foto: Gerrit Brink

Zwakanaga

Ton vertelt enthousiast dat hij enkele jaren geleden samen met een compagnon die in Exloo woont, is gestart met een beeldentuin en galerie met de naam Zwakanaga. Zwakanaga is een Afrikaanse uitspraak voor: ‘Het komt wel goed’. Samen proberen ze elk seizoen weer nieuwe kunstenaars te vinden, die met hun werk willen exposeren in de natuurlijk aangelegde tuin van 5000 vierkante meter. Kwaliteit en variatie staan voorop, waarbij Ton aangeeft er naar te streven de lat elk seizoen weer wat hoger te leggen. De expositietuin wordt dan ook elk jaar vernieuwd, waarbij kunstenaars de gelegenheid krijgen hun werk te tonen. De galerie biedt ruimte aan ongeveer 30 beelden en de tuin aan ruim 120 beelden. De beelden zijn gemaakt van steen, keramiek, hout, metaal, roestvrij staal, glas en een combinatie daarvan. Voor 2015 zijn beelden te zien van 24 exposanten, waaronder werk van Ton zelf. Vanaf 1 mei gaat de tuin weer voor het publiek open. De tuin is vrijdagmiddag, zaterdagmiddag en zondagmiddag geopend. De toegang is gratis. De tuin zorgt voor leuke contacten met bezoekers en kunstenaars uit het hele land. Zo is Ton onlangs uitgenodigd om zijn werk te laten zien in een galerie in Amsterdam.

Opnieuw les geven in Exloo

Zijn didactische kwaliteiten gebruikt Ton graag voor zijn passie. In zijn beeldentuin en galerie in Exloo geeft hij met veel plezier workshops beeldhouwen. ‘Het is prachtig om te zien hoe cursisten, na een dag lang hard werken, trots met hun eigen kunstwerk naar huis gaan. >>

Samen

Vrouw in groene jurk

5

zijds legt de foto die hoort bij de expositie, verbinding tussen zijn beide passies, fotograferen en beeldende kunst. Ook is Ton verbonden aan de kunstuitleen in Almelo en Hardenberg. Verder is werk van Ton te zien in verschillende beeldentuinen in de omgeving en eveneens in zijn eigen tuin aan de Ooster Esch 24.

Fotografie

Al vanaf de tijd dat hij op zijn veertiende een eigen fototoestel kreeg, is fotografie ook een passie van Ton Scheerhoorn. Hij is al jarenlang lid van fotoclub Fotogram Gramsbergen en ook druk met deze hobby. Hij is tevens onderdeel van een klein team binnen Fotogram, dat bezig is met audiovisuele fotoseries met muziek, opvolger van de aloude diaseries. Ton heeft de snelle ontwikkelingen binnen de fotografie steeds beschouwd als een uitdaging om met nieuwe technieken mooie resultaten te laten zien.

Creatief stel

Dans

6

Ze hebben bovendien een leuk dagje uit gehad. Ik zorg er dan ook voor dat het lukt om een kunstwerk aan het eind van de dag af te hebben’, aldus de cursusleider uit Gramsbergen. Er is ruime keuze in steensoorten en kleur. Meestal beginnen ze met een zachtere steensoort, die makkelijk is te bewerken, zoals speksteen of het hardere albast. Ook cursisten die nog nooit een kunstwerk hebben gemaakt, helpt hij graag. ‘Voor mij en voor de cursist leidt dat soms tot verrassende resultaten op een mooie sokkel’, vertelt Ton verder. De workshops zijn op een zaterdag. Zie ook: zwakanaga.nl

Ton en zijn vrouw Janny hebben allebei een carrière in het onderwijs achter de rug, Janny in het basisonderwijs en Ton in het voortgezet onderwijs. Ook kunst hebben ze als gemeenschappelijke interesse en achtergrond. Janny heeft zich ook creatief verder ontwikkeld. Toen ze voor de klas stond, was ze al creatief bezig en na haar afscheid als onderwijzeres is ze een opleiding Beeldend Werken gaan volgen in Groningen. Janny is inmiddels zelfstandig beeldend kunstenaar en heeft ook haar masteropleiding afgerond. Het weefgetouw waarmee Janny kunst maakte met textiel, haar eerste grote passie, is inmiddels uit de huiskamer verdwenen. Ze maakt op dit moment vooral kunstvoorwerpen van keramiek. Beide echtelieden hebben de natuur als inspiratiebron. Aan de keukentafel is kunst dan ook regelmatig onderwerp van gesprek, maar ook buitenshuis zijn Janny en Ton regelmatig te zien bij kunstactiviteiten. Beiden zijn ze onder meer betrokken bij Stedekunst Gramsbergen, die de jaarlijkse kunstmarkt organiseert.

Live in beeld

Wanneer u dit artikel leest is de genoemde expositie in het gemeentehuis, óf net achter de rug óf nog een korte periode te bezichtigen. Als het niet lukt om zijn kunstwerken ‘live’ te bekijken in Verbeelding de diverse beeldentuinen, kunt u uiteraard ook op Onder de naam Hardenberg Art is Ton in het de site tonscheerhoorn-art.nl terecht.  LOC-gebouw in Hardenberg ook actief bij het organiseren van exposities op het gebied van hedendaagse kunst en het beheren van kunstuitleen. Ook in de tijd van de KNSTSPR, KunstSuper, aan het Wilhelminaplein in Hardenberg, was hij betrokken bij het organiseren van exposities. Eind 2014 is een expositie gehouden met het werk van Ton met de naam ‘De Verbeelding’. Met een karakteristieke foto van een jongedame met een ruwe steen als blikvanger, legt Ton enerzijds de verbinding met zijn reis door Zimbabwe, die hem inspireerde om beeldhouwwerken van steen te maken. De Zimbabwaanse kunstenaars werken voornamelijk met serpentijn. Met dit materiaal ging Ton vervolgens ook aan het werk, met prachtige beelden als resultaat. Bij het maken gebruikt hij de natuurlijke vorm en kleurspeling. Ander- Zittende vrouw

door Gert Mink

Isa is gek op bewegen. Ook tijdens het interview laat ze mij allerlei bewegingen en oefeningen zien. Die heeft ze geleerd op gym. Isa zit namelijk op gym, maar ik moet erbij vermelden dat ze ook acrogym en dansen erg leuk vindt. Oja, en toneel vindt ze ook erg mooi. Kortom, allemaal hobby’s waarbij je moet bewegen. Dat komt goed uit, want Isa is er dol op. Elke donderdagmiddag is Isa te vinden in de Sporthal. Isa heeft een speciaal gympakje, dat ze aantrekt als ze gaat gymmen. Na omkleden gaan ze met de hele groep de zaal in en spelen ze eerst even. Zodra juf ze roept, begint de les. Ze hebben les van juf Leonie. De groep waarin Isa zit, is de groep voor grotere kinderen. Er is ook nog een groep voor peuters en kleuters, maar daar is Isa natuurlijk al veel te groot voor. Als de juf groepjes heeft gemaakt, gaan ze allerlei oefeningen doen. Isa vindt de oefening met de ringen het mooist. Dan komt er een stok tussen de ringen en dan moet ze daaraan slingeren en daarna afspringen op de dikke mat. Ook op de balk doet ze allerlei kunstjes, zoals op je tenen lopen. Wat het spannendste is aan gym, is de uitvoering. Isa vindt het erg spannend dat allemaal vreemde mensen naar haar kijken.

Isa Boonstra . . . p o k e G bewegen De nacht voor de uitvoering kan ze daarom ook bijna niet slapen. Bij de uitvoering deed Isa allerlei sprongen. Dat was best ingewikkeld, want ze moest de spreidsprong, de hurksprong, de streksprong en de skatesprong doen. Gelukkig is juf Leonie er dan ook om te helpen. En het ging bijna allemaal goed.

Foto: Henk Beenen

Ik ben op bezoek bij Isa Boonstra. Isa woont aan de Goudenregenstraat, samen met haar moeder Marjon en met Koos de kater. Volgens Isa is Koos een heel lieve kat. Isa zit op obs Prinses Irene in groep 3 bij juf Evelien en juf Annet.

Isa wilde nog wel graag even vertellen over het toneelstukje dat ze gedaan heeft bij De Cring. Dat vond ze erg leuk en grappig. Ze moest teksten uit het hoofd leren en allemaal posities onthouden. Het waren een paar lessen die ze gedaan heeft en daarvan heeft ze erg genoten. Als het toneel weer begint, wil ze daar graag weer aan meedoen.  7

L door Gerrit Reinders

Najaar, 1948 Stationsstraat A 68 en 69

GO

OR

DI

JK

De vijf donkere oorlogsjaren waren jaren van angst en ellende, een tijd van schaarste en behelpen. Maar het was ook een tijd waarin de Gramsberger winkeliers elkaar en iedereen voorthielpen. Na de Tweede Wereldoorlog kwam het winkelbestand weer tot leven en krabbelde langzaam weer op. Een moderne tijd diende zich aan. De mensen van ‘Eendracht Maakt Macht’ organiseerden al gauw een winkeliersactie, waarbij over elke neringdoende een gedichtje werd gemaakt. In onze herinnering maken we een wandeling langs alle winkeliers uit die tijd, maar laten ook andere ambachtslieden, markante figuren en bijzondere zaken niet buiten beschouwing.

S T R A AT

68 69

6 61 2

8

SD

ST

N R IEM

IJK

ST

RA

OO

VA

ER

MA

AT

O

U

D

ES

TR

AA

T

S TAT I O N S

AT

ute de Jong

wordt zijn vaste bijrijder. Gerrit Jan en Lute bezoeAls Lute de Jong ’s morgens naar zijn ken wekelijks de markten in Ommen, Dalfsen, werk gaat, komt hij in de meeste geval- Zuidwolde en Dalen. Daar doen ze zaken met boelen bij zijn oude ren die de markt bezoebaas voor de ken. Bij boeren met veel deur langs. Tot enkele jaeieren worden de kisten ren geleden was Cornevan huis gehaald. Gerrit lis Dorresteijn zijn werkJan is chauffeur. Lute gaat gever en dikwijls denkt over de financiën, hij is Lute daaraan met weede betaalmeester. Bij veel moed terug. Dorresteijn aanbod hebben ze soms was eierhandelaar. Zowel een aanhangwagen achter zijn bedrijf als zijn posde T-Ford. Lute is daarbij tuur waren van een niet de navigator, hij trekt letgeringe omvang. Lute de terlijk aan de touwtjes. De Jong vormde met Gerrit richtingaanwijzers, oranJan Centen een span, dat je pijlen in een houder

wekelijks eieren in de regio opkocht. Lute, zoon van Jan de Jong en Jantje Huigen, is in 1908 geboren, en getogen in Oud-Lutten. Hij doorloopt de lagere school en is hier en daar werkzaam. Regelmatig komt hij bij zijn zus in Gramsbergen, die met schilder Tiens Valkman is getrouwd.

Bij Dorresteijn

Op een goede dag hoort Lute dat Dorresteijn van de eierhal een medewerker zoekt. Hij wordt aangenomen en ingewerkt door Gerrit Jan Centen, plaatselijk bekend als ‘Getjaan van de Kock’. Gerrit Jan heeft een reputatie op te houden, hij is de eerste Gramsberger met een rijbewijs. Hij rijdt in de bestelwagen van zijn baas, een T-Ford, en Lute

naast de cabine, klappen uit door binnen aan een touwtje te trekken. In de wereld van het kippenei is Cornelis Dorresteijn geen kleine jongen. Naast verkoop aan winkeliers en bakkerszaken, exporteert hij veel. Regelmatig gaat een vracht naar Rotterdam, die verscheept wordt naar Engeland. In Italië is een vaste afnemer waar Gerrit Jan alléén naar toe rijdt. Hij is dan een week van huis. Dorresteijn doet niet alleen in eieren. Soms heeft hij ook iets van een projectontwikkelaar. Als een woning verkocht wordt, is hij altijd een van de belangstellenden. Zo bezit hij in de Kruisstraat meerdere panden en kocht hij ook het huisje van ‘Bakkers-Gedientie’, nu de Meiboom. Als het huis van Bodewitz Senior na diens overlijden in juni 1933 geveild wordt, is de eierhandelaar ook een van de aanwezigen. Wanneer het bod op 2850 gulden blijft staan en het ‘Eenmaal…, andermaal…, verkocht!’ geklonken heeft, is ook hier Cornelis Dorresteijn spekkoper.

Johanna Wemelina

Lute de Jong leert door zijn werk de omgeving goed kennen. Verse eieren verkopen ze veel aan kruideniers, kalkeieren aan bakkers. Dat zijn eieren in kalkwater, om ze langer houdbaar te maken. Lute is op een leeftijd dat hij oog krijgt voor het vrouwelijk schoon. In Lutten voelt hij zich aangetrokken tot een bakkersdochter, een bijdehand meisje met donker haar en een mooie naam. Hij krijgt een relatie met de dochter van bakker Brönstrup. Het klinkt als de titel van een Noorse trilogie: ‘De romance van Lute en Johanna Wemelina Brönstrup’. De wortels van haar familie liggen echter meer oostelijk. Rond 1860 vestigt haar grootvader zich in Hasselt. Aanvankelijk staat deze te boek als landbouwer, later als veenopzichter. Had Johann Friedrich Brönstrup, geboren in 1837 in Recke bij Munster, iets met de aanleg van de Dedemsvaart te maken? Of met de ontginning van het veengebied langs het kanaal? Zijn zoon Jan Wilhelm Friedrich begint later een bakkerij in Lutten.

Gezin De Jong

Het is een gelegenheid om niet voorbij te laten gaan. Het huis van Bodewitz aan de Stationsstraat, de laatste aanwinst van zijn baas, staat

leeg. Lute en Johanna Wemelina weten het zeker: ze willen samen verder door het leven. In 1933 trouwen ze en settelen zich op A 68, naast schoenmaker Schottert. Al gauw worden ze verblijd met een dochter. Jannie wordt in maart 1934 geboren. Ze is niet lang enig kind. Vervolgens ziet Bertha het levenslicht, daarna Jennie, Tinie, Jan, Gerrie en Gerard. Het gezin woont in een plezierige buurt, zeker ook voor de kinderen, zo tegenover de school. Het is voor Lute een domper als in 1945 zijn werkgever overlijdt en het bedrijf opgeheven wordt. Lute werkt nu voor een aannemer van kabel- en rioolwerken.

Koop Evers, A 69

De naaste buurman van Lute de Jong is Koop Evers. Koop is smid. Hij woont onder hetzelfde

dak als Lute, maar heeft het werk aan de overkant van de straat. Zijn smederij is in een witstenen schuur achter het huis van zijn zwager Hendrik Jan van der Veen. Koop is een telg uit een oud Gramsberger geslacht. Een directe voorvader is Evert Hendriks Haarman, die in 1650 meijer op Erve De Haar in Ane is. De familienaam Evers is een afgeleide van Evertszoon. Koop is geboren op de Oldenhof, waar nu Geert Slot woont. Zijn vader, voor de burgerlijke stand Harm Evers, is plaatselijk beter bekend als ‘Kloas-Harm’. Hij is klompenmaker, maar tegelijk ook in dienst van de gemeente. Hij is nachtwacht, de laatste naar later zal blijken. Begin 1900 verhuist het gezin naar de Achterhoek A 62. Het is een omgeving met meer reuring. Da-

gelijks zijn heldere hamerslagen op het aambeeld van de smid te horen. Vanuit de ‘veurkökken’ hebben ze direct zicht op de smederij van Berend Jan Jonink. De jonge Koop raakt gefascineerd door de kunde van de meestersmid en weet al gauw wat hij worden wil. Na de lagere school doet Koop ervaring op bij het smidsvuur en als hij 18 jaar is, gaat hij naar Doornspijk. Als hij Cornelia Vos uit Veen heeft leren kennen, trouwen ze in december 1924 in Gramsbergen en vestigen ze zich in de Voorstraat A 27. Ze beginnen met veel elan. Koop heeft de smederij achter het huis en Cor heeft haar eigen negotie. Zij verkoopt textiel in de winkel. Ze is artistiek en kan buitengewoon mooi zingen. Op A 27 worden hun dochters Grietje, Truida, Harmke en Lientje geboren. Wanneer het in de crisisjaren zakelijk niet voor de wind gaat, verplaatst Koop zijn bedrijf naar de

Boven vlnr: Bertha, Jan, Jannie, Tinie en Jennie de Jong Linkerpagina boven: Lute de Jong en Johanna Wemelina Brönstrup Linkerpagina onder: Lute de Jong aan het werk voor eierhandel Dorresteijn Onder: 1948, klas 5-6 van Meester vd Hulst Lientje Evers (1), Jannie de Jong (2) en Bertha de Jong (3)

1

2

3

9

Kruisstraat. De smederij heeft hij in de schuur naast die van ‘DeuringsHarm’. Daarna verhuizen ze naar de Stationsstraat, waar dochter Joke geboren wordt.

Familie Bodewitz

Boven: De smederij van Jonink Geheel rechts: De notariswoning van Van Barneveld Onder: De smederij van Koop Evers (X) met daar achter de schuur van ‘Deurings Harm’

Het dubbele woonhuis waar de families De Jong en Evers nu wonen is, vergeleken met de bebouwing in de kern van Gramsbergen, vrij nieuw. J.A. Bodewitz, de vader van Jo Bodewitz (de organist en de man van het nieuws), heeft het huis rond 1910 laten bouwen. Zijn werk bij de notaris voerde hem in 1880 naar Gramsbergen, maar zijn wortels liggen in Ommen. De schrijfwijze van de laatste lettergreep van de familienaam doet een Midden-Europese oorsprong vermoeden.

van de Groningse grensverdediging en trouwt op 17 augustus 1806 in het vestingstadje Bourtange met Jantje Adams Medendorp. De vesting Bourtange, ten noorden van Ter Apel, is een onderdeel van de verdedigingslinie van de drie noordelijke provincies en is ontstaan in de 80-jarige oorlog. Twee dochters uit Johann’s vorige relaties blijven in Duitsland. Het huwelijk met Jantje wordt rijkelijk gezegend met nakomelingen. Ze krijgen twee dochters en negen zonen. Als het achtste kind, Hindrik Wilhelm, het huis uit gaat, zoekt die het in zuidelijker streken en trouwt in 1846 in Almelo met Johanna Hofstee. Als Johanna vijf jaar later overlijdt, hertrouwt hij in 1852 in Denekamp met Christina Schoo. Na drie jaar verhuizen ze naar Ommen, waar Hindrik Wilhelm een baan bij de politie krijgt en daar, onder meer, als gevangenbewaarder fungeert. Met Christina krijgt hij acht kinderen. Hun vierde wordt op 8 maart 1859 geboren en krijgt de naam Johan Adriaan.

Oorsprong Polen

Johann Georg Bodewitz, Jürg, zoals ze hem noemden, was bijna een kerstkindje geweest. Hij is geboren op 15 december 1735. Jürg groeide op in zijn geboorteplaats Kleinern, een klein plaatsje in het idyllische Ederthal, westelijk van Kassel, Duitsland. Rond het jaar 1200 hadden zijn voorvaderen zich vanuit Polen in Erfurt gevestigd en waren vermaarde producenten van kleurstoffen. Jürg is al bijna 30 jaar als hij trouwt met een meisje uit het dorp, de vijf jaar jongere Lena Catharina Messersmidt. Ze krijgen vijf dochters en een zoon. De stamhouder, Johann Henrich Christian, heeft eerst bijna tien jaar een relatie met Anna Catharina Palz, vervolgens enkele jaren met Henriëtte Margareta Wick. Kan hij het daarna in Duitsland niet meer vinden? Is misschien de grootheidswaanzin van Napoleon Bonaparte een oorzaak en wordt Krijgskunde zijn metier? Begin 1800 is hij militair in het garnizoen

X

Johan Adriaan

Hij groeit op in het stadje aan de Vecht en na de lagere school bekwaamt hij zich in het administratieve vlak. Als hij begin twintig is, krijgt hij een baan op het kantoor van notaris Van Barneveld in Gramsbergen. Het bevalt hem daar goed en inmiddels heeft hij een aardig meisje leren kennen. Als hij 24 jaar is gaat hij met de drie jaar jongere Aaltje van der Haar uit Hasselt, in het voorjaar van 1883, naar het gemeentehuis waar burgemeester Van Riemsdijk het jonge paar in de echt verbindt. Ze gaan wonen aan het begin van de Kruisstraat, in de woning met huisnaam De Kock. Daar had in vroegere jaren Jan de Kock een brouwerij. Nu, in 1948, woont G.J. Centen daar. Als in 1883 met de Gramsberger kermis, de eerste donderdag in september, de draaimolen draait naast het Meiboomsgat, is het dubbel feest. De eerste Bodewitz is in Gramsbergen geboren. Hendrik Wilhelm ziet het levenslicht op 2 september. Drie jaar later krijgt hij een broertje, Albert Frederik. De eerste dochter, Christina, wordt in oktober 1889 geboren. Het is een zwarte bladzijde in het huwelijk van Johan Adriaan en Aaltje, als in november 1894 hun tien maanden oude dochtertje Alida Johanna Adriana overlijdt. In het voorjaar van 1896 is het gezin compleet als op 27 april een kleine Johan Adriaan wordt geboren. Hem kennen we nu als ‘Beschuut’n-Jo’. Vervolg familie Bodewitz in de volgende aflevering van ‘Toen..’ Bronnen: Jannie Klokkers-De Jong en Johan A. Bodewitz III

10

KDV/BSO de ‘Dassenburcht’

‘K

inderopvang op maat’ met ‘speelruimte’ voor kinderen en ouders

Drie stamgroepen

De locatie in De Binder heeft drie stamgroepen, twee groepen voor 0 tot 4 jaar en een groep voor 1½ tot 4 jaar. De ruimtes zijn groot, bedoeld om jonge kinderen de ruimte te geven zich te ontwikkelen. Immers, dat is de doelgroep die leert kruipen en lopen, en dan moet je meters kunnen maken. Er is een centrale keuken. Elke groep heeft een slaapkamer met acht slaapplekken en er kan een extra rustruimte gecreëerd worden. Kantoor en berging maken het geheel af.

Ieder kind is uniek en bijzonder en van nature nieuwsgierig om de wereld te ontdekken. Vanuit die gedachte bieden we kinderen van 0 tot 13 jaar een vertrouwde en vooral ook fijne plek. Wij hebben ‘oog, oor en hart voor het kind’. Bij ons krijgt ieder kind speelruimte om zich optimaal te ontwikkelen in een uitdagende omgeving. Maar ook de ouder krijgt ‘speelruimte’ door zelf te bepalen hoelang en wanneer gebruik wordt ge- BuitenSchoolse Opvang maakt van de opvang. BuitenSchoolse Opvang biedt ouders hetzelfde concept als kinderopvang. De kinderen heb Uniek concept ben een eigen BSO-ruimte in De Binder. Die is Mededirecteur en -eigenaar Letty Hulzebosch ruim opgezet met diverse ateliers, ingericht om geeft aan, dat kinderdagverblijf de ‘Dassenburcht’ te spelen en te werken. Elke periode heeft een een uniek concept heeft: ‘uurtje-factuurtje’. Dat themablok met leuke leeftijdgerichte activiteibetekent geen vaste contracten en alleen die ten, toewerkend naar een vakantieperiode. Een kwartieren betalen die afgenomen worden. Daar- nieuwsbrief zorgt ervoor dat de BSO-kinderen op door is nog steeds sprake van nieuwe aanmeldingen. Momenteel zijn er vijf locaties voor kinderopvang van 0 tot 13 jaar, in Gramsbergen, Ane, De Krim en Hardenberg.

Meer informatie: kinderdagverblijfdedassenburcht.nl

Subsidie-peuteropvang

Ook biedt de ‘Dassenburcht’ subsidie-peuteropvang aan, bedoeld voor ouders die geen aanspraak kunnen maken op kinderopvangtoeslag. De gemeente zorgt dan voor financiële ondersteuning voor de ouders door subsidie, gekoppeld aan onze lage uurprijs. ‘Zo maken ouders ook gebruik van peuteropvang’, aldus Letty.

Online reserveringssysteem

‘Op alle locaties bieden wij ‘kinderopvang op maat’ aan’, vervolgt mededirecteur en -eigenaar Marjon Kwant. ‘We zijn vijf dagen in de week geopend van 06.45 tot 19.00 uur. Als ouder regel je de opvang zelf via ons online reserveringsysteem en betaal je een vaste, lage uurprijs van 6,40 euro voor alle opvangvormen. Als ouder kun je zelfs, met een sms nog laat reserveren. Dat geeft de mogelijkheid om extra te werken.’

Kopje koffie

Ouders hebben eigen keuze in afname van welke dagen, en van de breng- en haaltijden. ‘Dat geeft rust op de groepen, omdat men niet massaal op een bepaald tijdstip verplicht moet brengen of ophalen’, geeft Marjon aan. ‘Brengen en halen van kinderen door ouders is daardoor vloeiend en er is meer tijd, met een kop koffie, voor de overdracht aan de ouders.’

Gekwalificeerde, Pedagogisch Medewerkers

Op alle locaties staan vaste pedagogisch medewerkers op vaste dagen. Dat zijn professioneel gekwalificeerde leidsters, die jaarlijks bijgeschoold worden, zowel intern als extern. Dagelijks bieden zij een baby-, dreumes-, of peutergericht PUK-dagprogramma aan. De PM-ers hebben een tweejarige opleiding moeten volgen, om goed te kunnen en mogen werken met deze Uk & Puk-methode.

de hoogte zijn van het vakantieprogramma, zodat bekend is wat gaat gebeuren. Natuurlijk hebben zij ook een eigen inbreng in het BSO-programma.

Natuurlijk

Een natuurlijk speelterrein zorgt ervoor dat kinderen op avontuur kunnen, als ze buiten zijn. Boomstammen, paadjes, struiken en heuveltjes zorgen voor grote uitdagingen, als je dat op kinderniveau bekijkt, natuurlijk aangevuld met fiets, emmer en schep. 

11

R

inus Heijink en Nederlands Kampioenschap

door Henk Meppelink

Voor deze editie van ‘de Groene’ spreek ik met Gramsberger Rinus Heijink. Rinus is inmiddels 40 jaar en komt van oorsprong uit Ane. Hij is een zoon van Jan en Hennie Heijink, wel bekend van café, restaurant, zalencentrum d’ Oale Delle. Rinus is verknocht aan biljarten. Ik spreek openlijk met hem over zijn uitdagingen, maar ook over zijn beperkingen.

Biljarten met paplepel ingegoten

‘Wedstrijden biljarten mag pas met 18 jaar’, vertelt Rinus. ‘Maar door destijds dispensatie aan te vragen, kon ik als 17-jarig lid van biljartvereniging d’ Oale Delle al mee doen voor de prijzen. Ik hoefde er ook niet echt voor te reizen om mijn favoriete sport te beoefenen. Ik woonde nog thuis en het was maar een kwestie van een deur opendoen en het warme laken van de biljarttafel lachte mij uitnodigend toe. Ik kon dus biljarten wanneer ik wilde. Het was dus niet zo gek dat ik er snel ‘besmet’ raakte met het spel. Ook mijn vader, broer Harry en zus Jennie spelen biljart. Het is mij dus eigenlijk met de paplepel ingegoten.’

Favoriete spelvorm

Rinus speelt mee in twee competities, te weten Libre en Driebanden. De competities lopen van september tot april en in die periode speelt hij ongeveer twee wedstrijden per week. ‘Omdat de ‘bil-

Rinus Heijink

het gewestelijk kampioenschap, dat in mijn geval Overijssel, Drenthe, Friesland en Groningen omvat. Als je daar kampioen van bent, mag je uiteindelijk naar het Nederlands Kampioenschap. Het kampioenschap in St. Willibrord ging over zeven wedstrijden in twee dagen en Nederlands bekendste biljarter Dick Jaspers, opende het. Ik heb ook nog even met hem gesproken’, vertelt Rinus trots. Tijdens zijn verhaal kijkt hij regelmatig even naar de bokaal, die hij destijds heeft ontvangen. Harriet heeft inmiddels de bewegende beelden van de huldiging gevonden en we zien Rinus op het erepodium staan. ‘Ik was toen best zenuwachtig en wist mij eigenlijk geen houding te geven toen het Wilhelmus werd gespeeld’, vertelt hij eerlijk. Op de beelden zie ik Rinus met een bos bloemen op het podium staan en hij krijgt de medaille om gehangen. Even wordt niets gezegd en het Wilhelmus wordt ingezet. Een mooi moment waar Rinus met trots, maar ook wat weemoedig op terug kijkt. Want hij weet deksels goed, dat hij dat niveau nooit meer zal halen. Rinus heeft sinds een aantal jaren te kampen met ernstige, lichamelijke beperkingen.

Handicap

De tweede plaats in het Nederlands Kampioenschap behaalde hij in 2003. Dat is al weer twaalf jaar geleden. Intussen is veel gebeurd in het leven van Rinus. De ernstige spierziekte Multiple Sclerose heeft het leven van Rinus en van zijn gezin behoorlijk overhoop gehaald. Verplaatsen kan hij zich alleen nog met behulp van een rolstoel. Het vermogen om volledig onafhankelijk te functioneren, is daardoor dermate aangetast, dat werken niet meer gaat. Maar ook alledaagse dingen als fietsen en autorijden lukt niet meer. Sinds kort is zijn woning aangepast met een slaapkamer en douche op de begane grond, omdat traplopen ook niet meer gaat. Drempels zijn weggehaald, zodat hij zich in huis met de rolstoel makkelijker kan verplaatsen. De beperking heeft een behoorlijke impact op zijn gezinssituatie en zijn toekomstperspectief. Ook zijn biljartprestaties lijden daar onder.

jart-arena’ meestal een café is’, zegt Rinus, ‘heb ik zo ongeveer alle cafés in de regio wel gezien.’ Natuurlijk gaat het er tijdens een wedstrijd fanatiek aan toe, maar na afloop van de partij zijn de sociale contacten, gezelligheid en ontspanning onder het genot van een lekker biertje, voor Rinus ook belangrijk. Met Libre heeft hij een hoogste score van 15 staan. Ondanks dat, gaat zijn voorkeur toch uit naar Driebanden, omdat de moei- Aangepast materiaal lijkheidsgraad bij Driebanden hoger ligt. Dat er- ‘Met biljarten leer je om vanuit je arm te stovaart hij als meer uitdaging. ten’, vertelt Rinus. ‘Omdat mijn spierkracht geleidelijk steeds minder wordt, heb ik geleerd om van Nederlands Kampioenschap uit de schouder te stoten. Ik ben volledig van mijn Ook zijn echtgenote Harriet speelt af en toe rolstoel afhankelijk, waardoor het zicht op de bilbiljart en is trots op de prestaties van Rinus. Rinus jarttafel ook anders is. Dat alles vergt een heel anis inmiddels al 23 jaar serieus wedstrijdspeler. Als dere techniek. Maar met wat aanpassingen, zoals ik vraag naar zijn mooiste ervaring in zijn carriè- een zwaardere en verlengde keu, is het nog steeds re, springt Harriet in de benen om wat materiaal, mogelijk om mijn sport, die nu meer hobby is gefoto’s en ereprijzen te zoeken. Een foedraal, dat ik worden, te blijven uitoefenen. Toch vind ik het alleen ken om vishengels in op te bergen, blijkt soms frustrerend als het niet meer lukt zoals vroeook een opbergzak voor biljartkeus. Die wordt leeg ger.’ Maar hij heeft het er niet bij laten zitten. Hij geschud en hij laat verschillende keus zien. Trots speelt wel wat minder wedstrijden dan vroeger, vertelt hij over zijn tweede prijs tijdens het Neder- maar reist nog regelmatig met zijn scootmobiel en lands Kampioenschap Libre Klein, vierde klasse aanhanger waarop zijn rolstoel staat, naar de wein 2003. Ik heb al wat bijgeleerd en weet dat ‘Li- kelijkse trainingen of wedstrijbre’ staat voor de spelvorm en ‘klein’ voor de af- den. Zo nodig brengt Harmetingen van de biljarttafel. In het gesprek wordt riet hem weg, of wordt mij duidelijk, dat deelnemen aan het Nederlands hij door zijn biljartmaKampioenschap geen vrije inschrijving is. Een ten opgehaald, want hij heel traject gaat eraan vooraf om aan dat kam- wordt gesteund door pioenschap te kunnen deelnemen. ‘Eerst moet je zijn gezin en zijn vrienkampioen of tweede worden in je district. Vervol- den. Daar is hij maar wat gens word je uitgenodigd om deel te nemen aan dankbaar voor!

12

Biljarten staat bekend als een echte cafésport, maar ik besef dat ik daar menig biljarter mee tekort doe. In het gesprek met Rinus merk ik dat het absoluut meer is dan een gezellig tafelspelletje. Termen als: Moyenne, Libre, Piqué en Masser rollen over de keukentafel alsof het dagelijkse snacks zijn. Op mijn vraag: ‘Hoe groot is nu een biljarttafel?’ moeten de papieren even worden geraadpleegd, maar het is mij wel duidelijk: biljarten is een serieuze sport die toevallig of niet, veelvuldig in het café wordt beoefend. ‘Dat is dan wel weer een leuke en vooral gezellige bijkomstigheid’, vindt Rinus. Trainen doet hij niet meer. Het is nu vooral hobby geworden. Wel vindt hij het lastig, dat hij zo afhankelijk is van anderen en hij zegt ook dat de toegang tot verschillende cafés vaak lastig is. Denk daarbij aan trappetjes en hoge drempels. Maar met wat hulp van omstanders lukt het meestal wel. Zoals het echte sporters betaamt, geeft Rinus de moed niet op en blijft hij strijdbaar. Als buurtbewoner heb ik van dichtbij de impact van zijn ziekte, met alle gevolgen van dien, ervaren. Hij weet als geen ander dat het niet altijd even mak-

kelijk is, maar het dwingt diep respect af hoe strijdbaar hij blijft. Respect geldt zeker ook voor zijn vrouw Harriet en zijn drie kinderen, die Rinus volledig steunen.

Opnieuw Nederlands Kampioen?

Ook met biljarten blijft hij strijdbaar. Want op 14 en 15 maart is Rinus opnieuw de uitdaging aangegaan om Nederlands Kampioen te worden. Deze keer met rolstoelbiljarten. Het zou zo maar kunnen zijn dat op 15 maart het Wilhelmus voor hem is ingezet, maar op het moment van dit schrijven weten we dat nog niet. En wie gunt hem dat nou niet? Het zou een bekroning zijn voor zijn acceptatievermogen, zijn veerkracht en zijn strijdbaarheid. En dat niet alleen in de biljartsport, ik zie het veel breder! 

Boven en geheel onder: Tweede prijs tijdens het Nederlands Kampioenschap Libre Klein, vierde klasse in 2003

Foto: Henk Beenen

Cafésport

13

Henk Kremer, Ane 5 april 1945

door Geesje Veurink-Wilting

Het was een dag waarop je voelde dat er iets gaande was. Er zat spanning in de lucht. Duitse legereenheden trokken in wanorde via de Anerdijk richting Coevorden. Ik zat ‘s middags te vissen aan de Vecht, toen er geschoten werd. Het geluid kwam uit de richting van De Haandrik. Meteen hoorde ik mijn vader op zijn vingers fluiten, wat zoveel betekende als, ‘direct thuiskomen’. Hij stond achter het huis en wees richting De Haandrik. ‘Kijk, daar staat wat in brand.’ Later bleken dat de boerderijen van Hazelaar, van

Bevrijdingsdag van Gramsbergen door Henk Lenters, ‘Henk van Nieuhoff’

Er gingen geruchten in Gramsbergen dat de Canadezen op De Haandrik waren aangekomen. Nieuwsgierig geworden gingen wij met een groepje van vier man naar De Haandrik. Het waren de heer Klaassen, een volwassen man uit Amsterdam, Jo Bodewitz, mijn broer Jan en ik. Jo, Jan en ik waren tieners. De heer Klaassen sprak Engels en dat kwam dus goed van pas. Op De Haandrik aangekomen, zagen wij een carrier over de Vechtbrug bij het café van Fokke Kiewiet staan.

Bevrijding Gramsbergen 6 april 1945 Ieder jaar op 5 mei herdenken we de bevrijding van de Tweede Wereldoorlog. Op 4 mei staan we in Gramsbergen stil bij de gevallenen in die oorlog. Op 6 april 1945 werd Gramsbergen bevrijd, nu zeventig jaar geleden. Ter gelegenheid van zestig jaar bevrijding werd door HCK een boek uitgegeven, getiteld ‘Stappen door de oorlogsjaren van Gramsbergen 1940-1945’. In dat boek staan verhalen en herinneringen van personen die de Tweede Wereldoorlog zelf hebben meegemaakt, maar ook gebeurtenissen die ze hebben van horen zeggen. En verhalen van dankbare mensen die in oorlogstijd door gastvrije Gramsberger gezinnen zijn opgevangen, maar ook verdrietige verhalen van mensen die iemand uit hun familiekring moesten missen. Nu we zeventig jaar bevrijding vieren, willen we u enkele gedeelten uit dat boek laten lezen, van personen die bevrijding hebben meegemaakt. 14

Haandrikman en het café van Fokke Kiewiet te zijn. De Tommies, Canadezen, waren vanuit Laar via De Vilsterborg Nederland binnengekomen en hadden de gebouwen waar Duitsers ingekwartierd zaten, in brand gestoken om ze uit de huizen te verdrijven.

Jan Naarding, ambtenaar op het gemeentehuis

Op 6 april werd Gramsbergen bevrijd. Op het Meiboomplein werd gedanst, gehost en feest gevierd, maar de feeststemming werd getemperd door de onzekerheid over de afgevoerde burgemeester Baron van Voerst van Lynden. Men kon toen nog niet weten dat hij nooit meer terug zou komen.

Koos

Kees

Koos en Kees Verwijs, onderduikers uit Rotterdam.

Begin april werden we door de Canadese en Poolse troepen bevrijd. Bijzonder tragisch was het bericht dat de buurman van ons onderduikadres, Jan Hulter, op de drempel van de vrijheid, samen met drie andere verzetslieden, Groenewoud, Mellema en Kappert, in een vuurgevecht met de Duitsers waren omgekomen. Als een boek klaar is, komen altijd nieuwe herinneringen bij mensen boven. Die personen willen wij ook graag de gelegenheid geven om hun verhaal te vertellen.

De heer Klaassen sprak de mannen in het Engels aan en vroeg hun door te rijden naar Gramsbergen. Zij antwoordden dat dat niet mocht, omdat op dat moment het front aan De Haandrik was. Na veel heen en weer gepraat stemden de soldaten uiteindelijk toe. Wij klommen op de carrier en reden mee naar Gramsbergen. Op de brug bij café Boonstra aangekomen, kwam Derk Boonstra met een witte vlag zwaaiend naar buiten gelopen. De militairen richtten onmiddellijk de mitrailleurs op hem, maar schoten niet. Er waren naar later bleek, vlak daarvoor Duitsers in het café geweest. Wij zijn daarna verder gereden. Daarbij moest Jo Bodewitz steeds vooruit lopen om te zien of alles veilig was. Het viel op dat er geen mens op straat liep. Op het Meiboomplein stopten we weer. Op dat moment kwam mijn moeder aangelopen. Ze zwaaide met haar armen en riep: ‘Kom direct van dat ding af, want hier zijn Duitsers in de buurt.’ Er had een Duitser met een Panzerfaust op de hoek bij de Waag gelegen. We gingen snel met mijn moeder mee naar binnen, allemaal in de grote kelder. We dachten dat het Canadezen waren die ons meegenomen hadden, maar later hoorden we dat het geen Canadezen maar Polen waren, die Engels konden spreken! Even verder hebben ze in de buurt van het Gemeentehuis met Duitsers gevochten. Achteraf gezien waren wij met ons vieren, samen met de Polen, de eersten die de bevrijding van Gramsbergen meemaakten. De Duitse bezetter werd verdreven.

Bevrijdingsfeest door Gerrit Bosch, geboren in Ane 1931

Op de morgen van 5 april 1945 werden wij bevrijd. Canadese soldaten arriveerden vanuit Gramsbergen bij de ‘brug van Thieme’, Leferink. Dat was de brug in Ane, over de nu niet meer bestaande Dedemsvaart. Eerst kwamen ze in kleine verkenningsvoertuigen, die onder groot gejuich van de toegelopen bevolking over de brug reden, nadat natuurlijk eerst vastgesteld was dat geen springlading door de Duitsers was aangebracht. Ze verdwenen meteen weer in westelijke richting, langs de noordkant van de Dedemsvaart. Iedereen was natuurlijk uitgelaten en je zag opeens jongemannen uit het dorp die je jaren niet gezien had, omdat ze waren ondergedoken. En ook een enkele Duitse soldaat, die de avond daarvoor was gedeserteerd en een boerenschuur ingedoken, om zich de volgende dag over te geven aan de Tommies. Maar later op die dag ontstond een probleem. De grote tanks die arriveerden bleken een centimeter te breed om tussen de verticale ijzeren pijlers van de ophaalbrug door te kunnen. Hoewel natuurlijk voor geen kleintje vervaard, reden ze die pijlers toch maar liever niet omver, want dan zou de hele brug instorten. Hoe nu verder? Onder de toeschouwers was een timmerman die wist dat de volgende brug over de Dedemsvaart, één kilometer verder, die ‘van Baarslag’, iets breder was. Misschien had hij geholpen bij de bouw of reparatie van de brug. Hij nam zijn duimstok, die een timmerman altijd bij zich draagt, mat de breedte van de tank op, stapte op zijn fiets en reed zo snel hij kon naar de andere brug. Even later kwam hij terug, roepend: ‘Het kan, het kan!’ Enkele vrijwilligers klommen op de tank en wezen de bemanning hoe je daar, langs een boerenweggetje, kon komen. Een paar dagen later werd de brug in Ane ontmanteld en vervangen door een brede Bailey-brug, waarover toen een heel tankregiment denderde, op weg naar Coevorden en verder naar Groningen.

Enkele jaren geleden waren we op 6 juni, D-day, in de Franse stad Caen op vakantie. Caen was een van de eerste plaatsen die na de invasie in Normandië bevrijd werden. Canadese militairen van hetzelfde regiment als van ‘de brug bij Ane’, zouden de hele mars vanuit Normandië naar Groningen overdoen. Toevallig logeerden wij in hetzelfde hotel waar zij ook het bevrijdingsfeest vierden. Toen we ’s avonds naar de bar gingen om nog iets te drinken, werden we vrolijk onthaald: ‘What do you drink?’ In de feestzaal heb ik toen de commandant met zijn vrouw, opgezocht om hem de geschiedenis van de bevrijding van Ane door zijn voorgangers te vertellen. Hij vond het een smakelijk verhaal.

Ik ben benieuwd of er nog oude dorpsgenoten zijn die de bevrijding van Ane bewust hebben meegemaakt en om het ook te kunnen navertellen!

Door de vreugde van de bevrijding destijds, hebben veel oorlogsslachtoffers niet de aandacht gekregen die ze verdienden. Daarom is het goed dat we nu, zeventig jaar later, deze gebeurtenissen gedenken om ze niet te vergeten. 

Soldaten van de SAS (Special Air Service). Deze jeep met de naam ARTHUR is ook in Coevorden gefotografeerd. Militairen gaven vaak hun jeeps namen van familieleden of andere bekenden

Linksonder: SAS-soldaten in Ane bij de ‘brug van Thieme’, Leferink. Aan de overzijde van de vaart belangstellenden bij bakker Van der Hulst Onder: Het oorlogsmonument bij het voormalige gemeentehuis

15

O

pleiding

door Roelof Altena

Jan heeft na de lagere school in Ane, de lts in Hardenberg bezocht en daar de opleiding voor loodgieter gevolgd. Na de schoolperiode heeft hij bij de bedrijven waar hij werkte, verschillende cursussen gevolgd die op zijn werk betrekking hadden. Twee jaar geleden heeft hij een cursus Ongedierte Bestrijding gevolgd voor het bestrijden van bruine ratten, muizen, mollen en wespen. In 2014 heeft hij zijn jachtdiploma gehaald en veel geleerd over flora en fauna. Jan heeft een gastjagersverklaring van Johan Slatman, waarbij hij soms mag helpen in het jachtgebied van Johan en zijn combinanten.

Eerste baan

Na de afronding van de lts was er weinig werk. Het eerste jaar ging hij werken als melkmonsternemer, daarna bij Wavin in drie ploegen, vervolgens bij Markhorst en bij pottenbakkerij van Flora keramiek. Allemaal heel mooi en afwisselend werk, maar altijd binnen. Het liefst wilde hij buiten werken. Dat lukte hem bij Hulsink en later bij Lareco, waar ze leidingen en buizen moesten leggen. Dat was volgens Jan prachtig werk, waar hij met plezier op terug kijkt. Het had één nadeel, altijd ver van huis en dus veel reizen of in de kost. Toen een advertentie in de Toren stond waarin de gemeente Gramsbergen een chauffeur/ onderhoudswerker vroeg, heeft Jan daarop gesolliciteerd en werd hij aangenomen. In 2001 is hij bij de gemeentelijke herindeling in dezelfde functie overgegaan naar de gemeente Hardenberg.

Jan Lennips

Muskusratten-bestrijder

Vandaag een interview met Jan Lennips, die er samen met zijn collega’s voor moet zorgen, dat de grootte van de muskusrat-populatie niet uit de hand loopt. Jan is een buitenmens met veel interesse in de natuur. ‘De natuur is geen dag hetzelfde’, volgens Jan. Jan is 50 jaar, geboren in de Meene en opgegroeid in Ane. Hij woont nu met zijn vrouw Alice, hun dochter Sharien en zoon Jorian, op een prachtige plek aan de Keukenweg in Ane.

16

Snuffelen bij andere bedrijven

Een jaar of zes geleden deed zich de mogelijkheid voor om een dag mee te lopen bij een andere werkgever. Bij Waterschap Reest en Wieden was er de mogelijkheid een dag mee te gaan met een muskusratvanger. Dat leek Jan mooi en inderdaad, het beviel hem direct prima. Helaas was het maar voor één dag. Drie jaar geleden gaf de leidinggevende van Jan aan, dat er een mogelijkheid was om drie dagen te gaan werken als muskusrattenbestrijder bij Waterschap Velt en Vecht. Dat was in het kader van meer samenwerken tussen waterschap en gemeente. Inmiddels is Velt en Vecht gefuseerd met Regge en Dinkel en is de nieuwe naam van het waterschap nu Vechtstromen. Nu werkt Jan drie dagen per week voor het waterschap en de overige dagen voor de gemeente. Daar doet hij de ongediertebestrijding en alle andere voorkomende

werkzaamheden, zoals ‘s winters op de vrachtauto om zout te strooien. Dat doet hij al zestien jaar en hij vindt het nog altijd heel mooi werk. Het is een combinatie die Jan heel goed bevalt.

Muskusrat

De muskusrat is oorspronkelijk afkomstig uit Noord-Amerika. De naam van het diertje is eigenlijk niet goed gekozen. Het is namelijk geen rat, maar een lid van de woelmuizenfamilie. De muskusrat wordt, inclusief staart, ongeveer 60 centimeter lang en weegt dan ongeveer anderhalve kilo. Hij heeft een lange platte staart en is een goede zwemmer, die lang onder water kan blijven. De muskusrat is ook bekend van het muskusbont en de muskusolie. In België staat de muskusrat in restaurants op het menu. In het begin van de vorige eeuw is de muskusrat uit Noord-Amerika meegenomen naar Europa door een Tsjechische graaf, die ze uitzette op zijn landgoed om er op te kunnen jagen. Na ongeveer tien jaar werd het aantal al geschat op twee miljoen, dus het diertje voelt zich in Europa goed thuis.

Voortplanting

Een muskusrat kan drie tot vier keer per jaar een nest van vijf tot zes jongen grootbrengen. De jongen uit het eerste nest zijn datzelfde jaar al geslachtsrijp en kunnen dan al een eerste worp produceren. Duidelijk zal zijn dat deze voortplantingsdrift voor grote problemen zorgt bij de bestrijding. In 1970 zijn de eerste exemplaren gevangen in Zuid-Holland en sindsdien wordt jacht op het dier gemaakt.

Leefomgeving

Muskusratten zijn altijd te vinden in de buurt van water. Nederland en dan vooral waterrijke provincies, zijn een eldorado voor deze dieren. De

muskusrat is bekend om zijn enorme knaaglust, waardoor hele rietkragen worden weggevreten, maar ook landbouwgewassen lust hij graag. In het voor- en najaar gaan de muskusratten op reis om zich ergens anders te vestigen. Ze kunnen daarbij wel 15 kilometer per dag afleggen.

Beverrat

Beverrat

Ook de beverrat is vrijwel uitsluitend een planteneter. Het is een groot dier. De lichaamslengte is 60 centimeter en met de staart er bij 100 centimeter. Het gewicht is 7 tot 9 kilo. De beverrat krijgt maximaal drie keer per jaar jongen. Hij richt veel schade aan, onder meer aan dijken en slootwallen. Het dier is een matige zwemmer en een klunzige duiker. Hij kan slecht tegen de kou. Na een langdurige kouperiode neemt de populatie dan ook sterk af.

Bestrijding muskus- en beverrat

Muskusratten worden gevangen met klemmen of fuiken. Deze fuiken worden in de voor- en najaarstrek in duikers en schijnduikers geplaatst. Jan en zijn collega’s werken veel met zogenaamde appelbakken. Dat zijn drijvende fuiken waarin appels als lokaas worden gebruikt. In de trekperiode liggen tussen De Haandrik en Ommen ongeveer honderd van deze appelbakken. Elke week in de trekperiode, gaan Jan en zijn collega’s per boot, quad of auto, de fuiken langs om te kijken of er wat gevangen is. De beverratten worden in levend-vangende-kooien gevangen. Het waterschap heeft in deze buurt ongeveer 35 van deze kooien staan tussen De Haandrik en de Duitse grens en nog 20 kooien op het Picardikanaal. De beverrat wordt met appels, suikerbieten en wortels in de kooi gelokt. De meeste beverratten komen binnen uit Duitsland door de Vecht, Picardikanaal en het Schoonebekerdiep. In Duitsland wordt weinig aan bestrijding van deze dieren gedaan. De kooien worden iedere dag gecontroleerd. Er wordt ook gewerkt met zenderkooien. Die kooien geven een signaal af als er wat in zit. De vangers krijgen dan een sms-bericht.

gangen zitten en zetten er dan vervolgens klemmen voor. In het werkgebied van Waterschap Vechtstromen, dat zich uitstrekt van Odoorn tot Haaksbergen, werden in 2014, 3276 muskusratten en 135 beverratten gevangen. De populatie beverratten nam het laatste jaar toe. Het aantal muskusratten nam het laatste jaar iets af, maar dat schommelt nog wel eens.

Noodzaak

Deze dieren zijn zo schadelijk dat bestrijding ervan wettelijk is geregeld. Het grootste gevaar van de muskusrat schuilt in zijn gegraaf. Muskusratten graven holen om in te leven en om nesten in te bouwen. De nesten worden ook wel ‘bouwen’ Speurwerk genoemd. Muskusratten kunnen wel 1 kubieke In de periode buiten de trek, gaan Jan en zijn meter zand verzetten. De uitgangen naar de nescollega’s één keer per jaar met de quad, of lopend ten liggen altijd onder de waterlijn, waardoor de met lieslaarzen aan, alle 11165 kilometer water- holen voor eventuele vijanden niet toegankelijk

zijn. Vooral oevers en dijken zijn favoriet om holen en gangenstelsels in aan te leggen, waardoor koeien en tractoren kunnen wegzakken. Ook bestaat natuurlijk het gevaar dat door het gegraaf in dijken, deze waterkeringen ernstig verzwakt raken. Naast dreigende dijkdoorbraken door te veel water of door lange droge periodes waardoor de dijken uitgedroogd raken, bestaat dus ook nog het gevaar van de muskusrat, die de dijken zou kunnen ondermijnen. Wegen en spoorwegen kunnen door het gegraaf ook verzakken. Jan is heel erg tevreden met zijn werk. Hij geniet elke dag van de vrijheid en de natuur waarin hij mag werken.

Fotografie: Henk Beenen

gangen van het waterschap langs om de ratten op te sporen en te vangen. Volgens Jan kun je aan de begroeiing en hoe dit is afgevreten zien, of dat is gedaan door de muskusrat of door watervogels. Als ze sporen zien, gaan ze met lieslaarzen langs de slootkanten en voelen op die manier waar de

Hobby’s Muskusrat

Jan mag graag fietsen, op jacht gaan en tuinieren en dat is dan ook rond zijn huis goed te zien. 

17

‘

Prachtige tijd

door Hennie Altena-Koning en Miranda Lanjouw-Ottes

Mijn naam is Jan Wouter, zoon van Willem Vasbinder en Olga van der Hoeden. Ik ben geboren op 26 september 1945 in het huis van de oude burgemeester Van Riemsdijk. Dat huis herinner ik me vaag als deftig en donker. Als jongetje ben ik er vaak op bezoek geweest. En de stoelen voor Het Dorpshuis zijn er in de tuinkamer, door heel veel vrijwilligers gelakt. Het was een prachtige tijd. Ik heb een jongere broer, Maarten en had een ouder zusje, Marijke, dat ik nooit heb gekend. Ze is enkele weken na haar geboorte overleden. Ook heb ik een pleegzusje, Ruth Bueno de Mesquita, in Gramsbergen beter bekend als Geesje

Daar zat ze

Het was in juni 1969. Ik studeerde natuurkunde in Delft en kwam nog even thuis in de Voorstraat 1, vóór ik enkele weken in ‘mijn’ kibboets in Israël in de visvijvers zou gaan werken. Ik kwam binnen en daar zat ze, op de bank naast mevrouw Heep uit De Krim, die met haar man even op bezoek was. Mevrouw Heep zag de vonken spatten. In februari 1970 zijn we in Delft getrouwd.

Kerncentrale

In 1973 ben ik afgestudeerd. In die tijd was kernenergie nog populair en mijn eerste baan was in Arnhem, als onderzoeker bij de KEMA, waar een nieuw type kernreactor werd ontwik-

Elk bezoek aan Gramsbergen was In deze rubriek vertellen oud-Gramsbergers over hun herinneringen aan Gramsbergen. Deze maand Jan Wouter Vasbinder, tijdelijk woonachtig in Singapore. Door de jaren heen heeft hij door zijn werk in verschillende landen gewoond.

18

Eerste schooldag

Aan mijn eerste schooldag heb ik een vage herinnering. Ik mocht die dag voor het eerst pinda’s eten. Aan de hand van mijn moeder liep ik naar school. Dat was toen nog de oude school aan de Stationsstraat, naast het huis van meester Van der Hulst. We liepen langs bakker Bosch en ik kreeg een ijsje. De nieuwe lagere school, obs Prinses Irene, was toen al in aanbouw. Na de lagere school ging ik naar de brugklas in Coevorden en daarna naar het lyceum in Coevorden. In 1963 deed ik mijn eindexamen gymnasium.

keld. Als eerste baan was dat geweldig. Begin 1975 verhuisden Irit en ik naar Israël met onze eerste dochter Jitske, geboren in 1973. Ik ging daar werken bij het Israëlisch elektriciteitsbedrijf dat een kerncentrale wilde bouwen. Het is er nooit van gekomen. De plaats waar ze wilden bouwen was te gevoelig voor aardbevingen. Ook de dreiging van aanvallen met raketten was te groot en de oplossing om het geheel onder de grond te bouwen was te duur. Het project werd op een laag pitje gezet. Ik wilde in de kernenergie blijven werken en dat was in Israël niet mogelijk.

Israël

Terug naar Nederland

Kort daarna verliet ik Gramsbergen om naar Israël te gaan, waar ik een jaar in een kibboets, een collectieve landbouwnederzetting, heb gewerkt. Ik was bijna 18 jaar, Israël was geweldig, de meisjes waren er mooi en stralend. Ik besloot dat ik later in Israël wilde wonen. Dat heb ik ook gedaan, met mijn vrouw Irit, een Israëlisch meisje dat ik in het huis van mijn ouders in Gramsbergen heb ontmoet. Dat ik haar daar heb ontmoet was niet zo vreemd, want het huis van mijn ouders stond altijd open voor vrienden, vreemdelingen en mensen die tijdelijk een veilige plaats nodig hadden. Mede daardoor heb ik een fantastische jeugd gehad.

Bij de Kernfysische Dienst in Voorburg vond ik een baan en in augustus 1977 keerden we terug naar Nederland. Mijn ouders woonden toen al in Warnsveld en de eerst zes maanden na onze terugkomst hebben we daar gewoond. We waren toen met zijn vijven, want in Israël hadden we in 1975 Dorit en Nienke er bij gekregen, een meisjes-tweeling. Door de week logeerde ik bij de familie Van Os in Voorburg, de vroegere dierenarts in Gramsbergen.

Keerpunt

1980 was een belangrijk keerpunt in ons leven. De Nederlandse regering besloot een maatschappelijke discussie over kernenergie te be-

ginnen. Irit was weer zwanger en ik kreeg een baan als technisch wetenschappelijk attaché in Washington. Een mooiere baan kun je je haast niet voorstellen. Een vrij mandaat om door heel Amerika op zoek te gaan naar nieuwe dingen, technisch en wetenschappelijk. We hebben vijf jaar Amerika verkend en leren kennen. Ik heb er geleerd hoe je nieuwe ontwikkelingen kunt stimuleren, en ook hoe het niet moet. En ook hoe je samenwerking op gang kunt brengen tussen partijen die elkaar niet kennen en niet begrijpen, zoals universiteiten en bedrijven. Ook is onze zoon Jonathan daar in 1981 geboren.

Leuke problemen

In december 1989 trokken Irit en ik met onze kinderen in het huis van mijn ouders in Warnsveld. Van daaruit heb ik een aantal jaren in Den Haag gewerkt. Toen het heen en weer reizen te veel werd, heb ik met een oude vriend uit een vorige baan een eigen bedrijf opgericht. In zekere zin kreeg ik daarmee de vrijheid terug, die ik in de Verenigde Staten zo had leren waarderen. We concentreerden ons op dingen die we leuk vonden, zoals zoeken naar nieuwe combinaties van wetenschappen, ontwikkelen van samenwerking tussen bedrijven en universiteiten, opzetten van stimuleringsprogramma’s, regionale ontwikkeling en andere leuke problemen. Je wordt er niet rijk van, maar plezier in je werk is veel belangrijker. Links: Jan Wouter (l) met broer Maarten

Linkerpagina links: Jan Wouter en zijn vrouw Irit Linkerpagina rechts vlnr: Jan Wouter, opa Merjenburgh en Riekje

Rechtsonder: Jan Wouter bij zijn meest recente bezoek aan Gramsbergen

gedenkwaardig en ontroerend Eind 1985 kwamen we terug, ons gezinnetje van zes en Miep Meijerink. Miep hielp ons het laatste halve jaar in de Verenigde Staten. In zekere zin werd daarmee een cirkel gesloten. Miep had het huishouden van mijn ouders gerund en mij als baby in bad gestopt. Nu runde ze ons huishouden in Washington en deed onze zoon in bad. We hebben ontzettend veel plezier met Miep gehad.

Even wennen

In Washington woonden we in een prachtig huis met grote open tuin. In Nederland woonden we in een eengezinswoning in Zoetermeer met een postzegeltje als tuin. Het was even wennen. Een van de grote voordelen was natuurlijk dat we weer dicht bij mijn ouders woonden. Dat voordeel werd alleen maar groter toen mijn moeder ziek werd en in 1986 overleed en mijn vader, toen ook al heel ziek, alleen achter bleef in Warnsveld. Mijn vader overleed in januari 1989 tussen zijn kinderen en kleinkinderen, terwijl hij luisterde naar de Vijfde Symfonie van Beethoven. De laatste avonden met hem in Warnsveld waren gevuld met zijn verhalen over Gramsbergen. Hij hield van de mensen daar en zijn verhalen gingen over die mensen.

Singapore

We wonen nog steeds in Warnsveld, maar zijn tijdelijk verhuisd naar Singapore. Daar wonen we met z’n tweeën op de elfde verdieping van een flatgebouw op de campus van een van de universiteiten van Singapore. Ik heb er de ideale baan voor een 65-plusser: het opzetten van een nieuw onderzoeksinstituut. Het is een verhaal op zich dat ik graag vertel, maar waarvoor de ruimte nu te kort is. Dit jaar gaan we weer terug naar Warnsveld.

Bezoeken aan Gramsbergen

‘

Miep

Het is raar, maar ik ben vaker in Gramsbergen geweest in de tijden dat we buiten Nederland woonden, dan in de tijd dat we in Warnsveld woonden. In 1985 of 1986, begeleidde ik mijn vader naar een bijeenkomst in café Bolte, ter gelegenheid van een herdenking van de voetbalclub Gramsbergen. Of die keer dat ik met mijn vader bij de begrafenis van Barones van Voerst van Lynden was. En verder toen we Miep hebben begraven. De laatste keer was ongeveer een jaar geleden, toen we De Binder en het Museum bezochten en ik met mijn vriend van de lagere school, Egbert Kwant, oude herinneringen kon ophalen. Elk bezoek was gedenkwaardig en ontroerend.

19

Gastouderopvang Hazeltje door Ilse Klein en Lienke Beenen-Harsevoort

De winkeldeur van Stationsstraat 23, het pand waar ooit het winkeltje van Harm de Weerd gevestigd was, is tegenwoordig weer open. Nu geeft die deur toegang tot het gezellige onderkomen van Gastouderopvang Hazeltje.

20

V

rolijk

Het Hazeltje valt behoorlijk op door de vrolijke meubeltjes en kleurrijke knutselwerkjes die vanaf de straat te zien zijn. Daar is weer leven in de brouwerij. Astrid WillemsNoppert runt hier een ruim opgezette gastouderopvang en heeft daar duidelijk veel plezier in. De familie Willems kocht het pand in september 2014 en ging direct aan het klussen, zodat de eerste kinderen al in januari terecht konden bij de gastouderopvang.

Astrid

Astrid kwam voor iets heel anders naar Gramsbergen. Ze zou hier in een pand aan de Voorstraat een eigen bloemenwinkel beginnen. Op het allerlaatste moment bleek dat niet door te kunnen gaan, omdat het pand verkocht werd. Maar Astrid en haar gezin woonden toen al in Gramsbergen. Ze waren tijdelijk op vakantiepark ‘t Hooge Holt neergestreken, nadat ze in recordtempo hun huis in Heemse hadden verkocht. Wat nu? Astrid zat zonder werk en zonder huis. Ze voelden zich als gezin heel snel thuis in Gramsbergen en besloten hier te blijven wonen. Even speelde Astrid met de gedachte alsnog een winkel te beginnen, maar al gauw gingen de plannen een heel andere kant op. Het eerste huis dat serieus werd bekeken, bood namelijk mogelijkheden om Astrids gastouderopvang weer nieuw leven in te blazen. En de charme van het oude pand had zijn uitwerking op de familie Willems. Ze waren verkocht. De beslissing werd snel genomen en de koop gesloten.

Bloemen

Astrid is geboren in 1979 en opgegroeid in Beerzerveld. Eenmaal getrouwd heeft ze een paar jaar in Bergentheim gewoond en daarna acht jaar in Heemse. Ze volgde een opleiding Zorg en Welzijn, maar kwam in de bloemenwereld terecht. Tot het jaar 2000 werkte

Astrid in een van de bloemenwinkels van haar vader. Toen ze moeder werd van Justin, nu 14 jaar, stopte ze met werken in de winkel om voor haar zoon te zorgen. Al snel kwamen er andere kinderen bij, omdat ze veel ging oppassen voor vrienden en familie. Ook haar eigen gezin breidde zich uit. Zoon Melvin, 12 jaar, werd geboren en een paar jaar later Elroy, die nu 10 jaar is. Dochter Eline is een jaartje jonger en de jongste van Eduard en Astrid.

In Heemse had Astrid haar eigen gastouderopvang-aan-huis. Alle spullen daarvan waren weggegeven of verkocht. Veel kreeg ze terug en van anderen kreeg ze ook veel aangeboden. Ze kocht nieuwe spullen en leefde zich uit op de inrichting van de ene helft van het huis. Die werd helemaal opgefrist en ingericht om kinderen van 0 tot 12 jaar te kunnen opvangen. Nu kan het niet anders of een kind voelt zich meer dan welkom in deze ‘woonkamer’, de gastvrijheid straalt ervan af. De eerste klantjes werden al snel aangemeld. Toen bekend werd dat Astrid niet in ‘bloemen’ maar in ‘kinderen’ verder ging, besloot een gezin uit Hardenberg, dat altijd kinderopvang via Astrid had geregeld, hun kinderen voortaan in Gramsbergen te laten opvangen.

Hazeltje

De naam Hazeltje koos Astrid omdat ze een fan is van Hazeltje, het haasje met lange oren uit het prentenboek ‘Raad eens hoeveel ik van je hou’. Dat was ook jarenlang het favoriete voorleesboek van zoon Elroy. Ze woonden in de wijk Hazenbos in Heemse en daarom kwam Astrid op de naam Hazeltje. Die naam heeft ze aangehouden en het grappige haasje is ook terug te vinden in het logo van de gastouderopvang.

Astrid paste zoveel op kinderen van anderen, dat ze er een officiële gastouderopvang van maakte, toen de jongste naar de basisschool ging. Het huis was in de loop van de jaren toch al veranderd in een soort kinderparadijs. De aanmeldingen kwamen als vanzelf.

VVE

Fotografie: Henk Beenen

Heemse

Astrid volgde in de loop van de tijd een aantal cursussen, zoals Voor- en Vroegschoolse Educatie, VVE. VVE is onderdeel van het onderwijsachterstanden­beleid en wordt gebruikt op kinderdagverblijven en peuterspeelzalen. Het heeft ook speciale programma’s voor gastouders. Het doel is peuters beter voor te bereiden op de basisschool en achterstand te voorkomen. Astrid benadrukt dat ze geen kinderdagverblijf is en ook geen buitenschoolse opvang. Het gaat haar om het aanbieden van vertrouwde en gezellige opvang met veel ruimte om te spelen en te knutselen.

Kiki

Het Hazeltje heeft zich daarom ook geabonneerd op het programma van Kiki, wat staat voor ‘Kansen in kinderen’. Het Kiki-materiaal geeft

21

suggesties voor het stimuleren van een goede spraak- en taalontwikkeling. Het draait allemaal om beer Kiki, die in het huis van de gastouder komt wonen en daaromheen worden allerlei avonturen en activiteiten bedacht. Astrid heeft er al veel goede ideeën door opgedaan en heeft ook deelgenomen aan trainingen. Beer Kiki stimuleert kinderen om spelenderwijs steeds beter te praten, lezen en bewegen. De kinderen vinden de beer geweldig en het is voor hen heel normaal dat Kiki bij Astrid woont. Als Kiki dan ook nog een nachtje bij je mag komen logeren, ben je als peuter natuurlijk trots en blij.

Tuin

Astrid is gek op kinderen en trouwens ook op bloemen en dieren. Voor wat de bloemen betreft, houdt ze het tegenwoordig bij papieren knutselbloemen. Voor kleine dieren is wel plek in huize Willems, of in de tuin voor een paar konijnen, wat vogels en een paar kippen. Want hoe leuk is het voor kinderen om een bak met kuikens die je voorzichtig mag aaien, in huis te hebben. Achter het huis is een natuurtuin-in-wording te zien. Er komen nog houten speeltoestellen en een blokhutje als speelhuisje staat nog op het verlanglijstje. Het liefst zou Astrid een blote-voetenpad in de tuin aanleggen, om in de zomer lekker te kliederen met zand en water. Zij ziet het al helemaal voor zich. Vies worden mag!

Fotografie: Henk Beenen

Wonen

22

bouwd en daar slaapkamers werden afgetimmerd, schreeuwde een van de zoons naar boven dat ze moesten stoppen met breken, omdat het plafond naar beneden kwam. Dat bleek gelukkig niet het geval. Alleen de oude plafondplaten, waar het originele balkenplafond mee afgetimmerd was, lieten los. Tot hun verrassing kwamen daaronder de originele goed bewaarde details tevoorschijn. Het huis is gebouwd in 1910. Astrid heeft al een paar dames gesproken, die in dit huis geboren zijn.

Praktisch

De scheiding tussen woon- en opvanggedeelte is goed te zien maar heel praktisch, zodat het tegelijkertijd ook een geheel is. Meestal zit Astrid met de kinderen in het gedeelte van het huis dat bestemd is voor de gastouderopvang. Daar staan twee grote hoge boxen en alle spelmaterialen. In de kast staan volop spelletjes en knutselspullen. Als Astrid op een dagdeel maar één baby opvangt, zit ze ook wel in hun eigen woonkamer. De baby kan boven slapen in een van de kamertjes. Als de oudere eigen kinderen thuis zijn, hebben ze, als ze dat willen, hun privédomein, maar in de praktijk loopt het door elkaar. Dat is ook het principe van gastouderopvang: kleinschalige opvang in het eigen gezin, met veel persoonlijke aandacht. Daardoor ontstaat een persoonlijke band met de gastouder.

Flexibel

De wettelijke regels zijn duidelijk, een gastouder mag maximaal zes kinderen van 0 tot 13 jaar opvangen, inclusief de eigen kinderen tot 10 jaar. Zijn de kinderen jonger dan 4 jaar, dan mogen maximaal vijf kinderen worden opgevangen. Voor de hele kleintjes geldt dat maximaal twee kinderen van 0 en maximaal vier kinderen van 0 tot 1 jaar tegelijk mogen worden opgevangen. Doordat een gastouder meestal op een klein aantal kinderen tegelijk past, is deze meestal heel flexibel. Dat geldt ook voor Hazeltje, want Astrid biedt 24-uurs-zorg aan. Een kind kan ook ‘s nachts blijven slapen of in het weekend komen. Het kan voor een paar uur of voor meer dagdelen in de week, voor langere tijd of in geval van nood juist voor een korte periode.

Peutergroep

In Nederland wordt elke opvang regelmatig onderzocht op veiligheid, hygiëne en op de goede manier bijhouden van de urenadministratie. Die controles worden niet altijd van tevoren aangekondigd. Astrid staat geregistreerd in het Landelijk Register Kinderopvang en ingeschreven bij meer gastouderbureaus, waardoor ze voor elk gezin de gewenste regeling kan maken, inclusief het regelen van de kinderopvangtoeslag. Op het moment van dit schrijven zijn bij Hazeltje op verschillende dagdelen nog plaatsen beschikbaar. Op donderdag is nog ruimte in het peutergroepje. Astrid is dit groepje gestart voor die kinderen, die niet naar een kinderdagverblijf gaan, maar wel graag een peuterspeelzaal willen bezoeken. Het gaat om een klein groepje van vijf kinderen van 2 tot 4 jaar.

Het woongedeelte moet nog verder opgeknapt worden, maar daar neemt de familie ruim de tijd voor. Eduard werkt zelfstandig als vrachtwagenchauffeur en probeert regelmatig klustijd in te plannen. Maar ook nu al is het een fijne woonplek. In de voorkamer zijn de originele pla- De broer van Astrid heeft de website ontwikkeld, fonds weer te zien, prachtig beschilderd met bloe- waarop van alles te lezen en te zien is over Hazelmen. Toen de ruime bovenverdieping werd ver- tje. Kijk op: gastouderopvanghazeltje.nl 

Exposities

Wat te zien in het Museum Historie van uw streek De namen van de ‘Foto van Vrogger’ die in De Groene Gramsberger staat, kunt u bekijken op onze site: www.museumgramsbergen.nl Kent u ontbrekende namen, of heeft u andere aanvullingen? Reageer dan via [email protected]

Gramsbergen 70 jaar bevrijding. Dit jaar herdenken we dat 70 jaar geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. In het Museum is een herinneringstentoonstelling ingericht omdat Gramsbergen op 6 april 1945 werd bevrijd. Voorwerpen en gebeurtenissen tussen 19401945 zijn in deze tentoonstelling te zien. HCK houdt op 6 april een feestelijk herdenking waarvoor u wordt uitgenodigd. Programma: museumgramsbergen.nl Barbier-Kapper Een kleine expositie van oude kappersattributen. Slag bij Ane In het Museum wordt de beruchte Slag bij Ane, die op 28 juli 1227 plaatsvond, met een uitgebreide expositie belicht. Ook een prachtige collectie eeuwenoude munten is in deze expositie te zien. De munten zijn in een Gramsberger akker bij De Vecht, gevonden door amateur-archeoloog Jan Godeke. Verborgen Talent Oud-Gramsberger Jannie Boonstra, ook wel bekend als ‘Jannie van de Brugge’, toont een aantal prachtige schilderijen. Jannie kreeg les van Jan Oosting uit Hardenberg. Als voorbeeld schildert ze graag schilderijen van de Haagse School, zoals van de schilders Maris, Mesdag, Israël en Weissenbach. Ook schildert ze luchten en sobere taferelen.

deur Henk van de Brugge en Garriet van Jurries-Willem Dag luu, Grambargen stiet op dit moment op zien kop. In ’t centrum bint ze begund met het anleggen van de glasvezel. Veur tilleviesie en zo. Dat kent zien weergaa niet. Overal zie-j de kabels oet de grond stekken, met hier en door een pion um alles een bettie of te scharmen. Veur de rest is het chaos. Now bint ze ok gangs op het ni’jje stuk. Ze zegt wal ‘s, het mut eerst slimmer wörden veurdat het weer better wordt, mar hier zit i’j natuurlijk niet op te wachten. Dizze glasvezel wördt veural an-elegd um straks alle communicatie, zoas internet en dat gedoe, sneller te loaten warken. Vandoor. En door wördt, zo a-j wal eziene hebt, drok an ewarkt. Um die kabels vlot in de grond te kriegen, maakt ze gebroek van boetenlaanders. Ok door is over noa edacht. Vrogger zag i’j nog wal ‘s, as ‘t er iene in de stroate met de schuppe an ’t wark was, dat er dan

In het Infocentrum is ook een nostalgisch winkeltje U kunt daar onder meer terecht voor: • VVV-cadeaubonnen • wandelroutes • fietsroutes en kaarten met de nieuwe fietsknooppunten • informatie uit de omgeving • boeken van De Groote Scheere, Stappen door de oorlogsjaren van Gramsbergen, De Canon van Hardenberg • meel van de ambachtelijke molen en streekproducten, naar eigen keuze verpakt als cadeautje • authentiek speelgoed Openingstijden: dinsdag t/m vrijdag 10.00-17.00 uur, zaterdag van 10.00-16.00 uur

tien Grambargers met de haande in de buuste bi’j stunn’ te kieken. En as ze er allennig mar bi’j stunn’ te kieken was ‘t nog niet zo arg mar de meesten heulen den ienen ok nog van ’t wark. Vandoor dat ze op het idee bint ekommen um dit wark deur boetenlaanders te loaten doen. A-j teeg’n zo’n iene wal wat zegt of niet, ze begriept er toch niks van. As ik het goed eheurd hebbe, komt dizze luu oet Polen. Dat bint zogenaamde glasvezelpolen.

vrouw een pak joghurt onder in de winkelkarre had liggen den lek was. Dat had ze aginnie deur. Ze was de hele winkel deur e-west met dat lekke pak. Sommige paden had ze twie keer enömmen zodat de chaos door helemoale niet meer te overzien was. ’t Mooiste was, dat die luu met den stofzoeger niet zo rap met dat ding oet de vuute konn’. Met het gevolg, dat den streep joghurt allennig mar langer en langer weud. Doorbi’j kwam ok nog dat die vrouw orig snel deur de winkel leup met die Woor ze ok drok an de gange bint, winkelkarre want ze mos op tied bi’j de dat is op het ni’jje winkelplein. Door schoele wee’n um heur kroost op te hakomt weer drie ni’jje winkels bi’j. len. I’j könt ow veurstellen, dat dat een Ja, het kan raar lopen. In ’t westen van mooie race was teeg’n mekaar. Mar ik ’t laand bint ze dagenlang met mekaar kan ow bi’j dizzen vertellen, dat die an de proot um wat te bedenken um de vrouw ewunnen hef. Ze was as eerste winkels niet te mutten sluten en hier bi’j de kassa. Mar ze stund door nog wordt er drie ni’jjen bi’j ebouwd. mar net of de stofzoegerploeg kwam al Toevallig kwam ik nog an de aandere de hoek umme zetten. Now ja, twie vliekaante in de winkel. Iene van het perso- gen in ien klap, de vloere was weer neel was door drok in de weer tussen de schone en de stofzoeger had zien nut bestellingen met een stofzoeger. Door tus- wezen. sendeur leupen aandere personeelsleden met poetsdoeken de vloere schoone te Luu, dit was ’t weer, maken. Bleek, dat er een wit spoor van het giet ow goed! ien of aandere substantie deur alle gangpaden leup. Ok alles zat er onder. I’j konn’n precies zien woor as ze langs Heeft u suggesties voor ‘Ni’js’? Mail naar: [email protected] elopen was. Achterof bleek, dat er een

23

A door Aly Timmer-Suk

ls ik op bezoek kom bij het gezin Bosch, word ik in de gang begroet door vader en broer Tygo. Tygo wil mij graag zijn zusjes laten zien. Het eerste wat mij opvalt zijn de grote bruine ogen van Tygo en even later zie ik dat zijn zusjes ook allebei bruine ogen hebben. Volgens moeder Bernadette hebben ze de ogen van vader geërfd. Midden in de kamer staat een grote box van 2 bij 2 meter met allemaal speelgoed. Die grote box is erg handig, want met drie kleine kinderen die alles willen ontdekken, is het lastig om ze allemaal tegelijk in de gaten te houden.

by’s hadden na veertien dagen hun normale kleur weer. De kinderen moesten in het ziekenhuis ter observatie blijven en ook omdat de borstvoeding niet goed ging. Ze dronken niet goed en kregen de eerste week sondevoeding. Moeder is na één week naar huis gegaan en de tweeling mocht na twee weken.

Geboren

In Gramsbergen woont een aantal tweelingen, of een helft ervan. Hoe is het om een tweeling te zijn? Deze maand was ik op bezoek bij Vera en Nora Bosch. Vera en Nora wonen met hun ouders Bernadette en Harry en oudere broer Tygo op de Loozermars

Vera en Nora zijn 7 februari 2014 geboren. Moeder vertelt dat ze in juli 2013 erg misselijk uit haar werk kwam en de huisarts haar doorstuurde naar het ziekenhuis voor onderzoek. In het ziekenhuis werd een echo gemaakt en daarop was te zien dat ze in verwachting was van een tweeling. Ze was toen acht weken zwanger. Het plan was om na 37 weken zwangerschap te bevallen, maar bij de 35-wekenecho bleek dat er sprake was van het zogenaamde Twin-to-Twin-syndroom, TTS. Dat syndroom kan ontstaan bij eeneiige tweelingen, als er sprake is van één placenta. In de bloedvaten van de placenta gaat de bloedstroom voornamelijk in één richting en de ene foetus krijgt te veel en de andere te weinig bloed. Dat is niet zonder risico en moeder werd 4 februari direct opgenomen in het ziekenhuis om de baby’s goed in de gaten te kunnen houden. Drie dagen later zijn Vera en Nora geboren. Vera is als eerste geboren en twaalf minuten later kwam Nora. Vera woog bij de geboorte 3040 gram en Nora 3085 gram. Na de geboorte had Nora een rode huidskleur en Vera een bleke huidskleur. Dat is op de foto, die direct na de geboorte is gemaakt, duidelijk te zien en was een gevolg van het TTS-syndroom. Vera was slap en kreeg direct nadat ze geboren was extra zuurstof. Beide ba-

Vera en Bosch Toen de tweeling thuis kwam, brak een drukke periode aan. Gelukkig was er hulp van familie. De moeder van Harry heeft vier maanden lang ’s avonds geholpen met eten koken.

Eeneiige of twee-eiige tweeling

Vera en Nora zijn dus een eeneiige tweeling. Dat was bij de eerste echo al te zien. De kinderen lijken niet sprekend op elkaar. De ouders, familie en vrienden konden de kinderen daarom goed uit elkaar houden. Op een paar foto’s lijken ze wel een beetje op elkaar, maar meestal zie je twee verschillende kinderen. Het gezicht van Vera is ronder en Vera’s ogen zijn donkerder dan die van Nora. Vera heeft een iets afgeplat schedeltje, Nora niet. Daarnaast is Vera langer dan Nora. Bovendien heeft Vera een grote aardbeienvlek op haar buik. Moeder Bernadette twijfelde, op basis van de uiterlijke verschillen, of het wel een eeneiige tweeling was en dat heeft ze bij nacontrole aan de gynaecoloog gevraagd. De gynaecoloog bevestigde dat het wel om een eeneiige tweeling gaat, ook omdat het TTS-syndroom niet bij twee-eiige tweelingen voorkomt. Ook wat karakter betreft zijn ze erg verschillend.

24

er graag bij zitten als de tweeling eten krijgt en dan moet hij natuurlijk ook af en toe een hapje. Hij doet moeder na en zegt dan: ‘Ja zusjes, het eten komt er zo aan.’ Het gaat ook wel eens mis. Moeder heeft wel eens een fruithapje op tafel klaargezet en toen ze even wegliep om iets te pakken, hoorde ze achter zich gesmak en zag dat Tygo het fruithapje al heerlijk aan het opeten was… Tygo mag graag stoeien met Vera. Nora zit tijdens het gesprek even gezellig bij mij op schoot en Tygo gaat bij Vera in de box. Ze ‘stoeien’ met elkaar en rollen samen over het boxkleed en even later ‘knuffelen’ ze elkaar. Broer Tygo is nu tweeënhalf jaar en gaat naar de peuterspeelzaal. Foto: Gerrit Brink

Vera is spontaan en aanwezig. Ze is nergens bang voor en drukt haar grote broer makkelijk opzij. Nora is rustiger en bedachtzamer. Zij kijkt eerst de kat uit de boom. Dat is tijdens ons gesprek ook duidelijk te zien, want Vera staat rechtop in de box met haar handen aan de spijlen te kijken en probeert aandacht te krijgen. Nora zit naast haar

Uitjes

Moeder gaat niet zo snel met drie kleine kinderen op stap. Het duurt erg lang voordat alle kinderen zijn aangekleed en dat geldt natuurlijk vooral in de winterperiode. Bovendien ging de tweeling tot voor kort ‘s morgens nog een poosje slapen. Nu alleen nog ‘s middags. Ook de vakanties slaan ze nu even over. Bernadette zegt dat ze dit ook niet zo erg vindt. Als de kinderen groter zijn, dan halen ze dat wel weer in!

Nora

Tot slot

Moeder Bernadette vertelt dat er inmiddels vier generaties zijn. De moeder van oma leeft ook nog en daarom hebben de meisjes een overgrootmoeder en grootmoeder. Dat is wel bijzonder. Het is ook erg bijzonder dat de buren ook een tweeling hebben. Die tweeling is ouder en komt binnenkort in De Groene Gramsberger. De tweelingen hebben elkaar nog niet ontmoet, maar dat zal in de toekomst vast nog wel een keer gebeuren! en zit rustig op het boxkleed te spelen. Hoewel het erg druk is met drie kleine kindeZijn er ook nog overeenkomsten? Die zijn er niet ren en er veel luiers moeten worden verschoond, zoveel, maar volgens moeder hebben ze allebei is het ook erg gezellig. Gelukkig gaat het met de lange, slanke vingers en voeten. tweeling erg goed en hoewel ze erg verschillend Een tweeling komt in de familie niet voor. zijn, gaat het wel om een tweeling! 

Slapen

De tweeling slaapt op één kamer en ze liggen elk in een bedje. Dat ze ’s nachts niet altijd rustig in hun bed liggen, blijkt wel als ze ’s morgens uit bed worden gehaald. De ene keer liggen ze dwars in bed en de andere keer ondersteboven! De laatste paar maanden wordt Nora ’s nachts nog wel eens wakker. Als Nora wakker wordt en huilt, slaapt Vera gewoon door.

Broer Tygo

Tygo was net anderhalf jaar, toen de tweeling geboren werd. Toen hij met zijn vader op bezoek kwam in het ziekenhuis, had hij alleen oog voor de lift, de klokken en de speelgoedkamer. Hij keek even naar de baby’s en wilde direct daarna weer weg. Hij vond het wel interessant dat zijn moeder in het ziekenhuis lag… Tygo is erg zorgzaam en als een van zijn zusjes huilt, gaat hij er naar toe om te troosten. Hij wil

25

BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn BIJZONDeRE ACTiVIteiTEn 26

Blijspel Toneelvereniging Roke voor p vrijdag 20 maart houdt Stichting Vrienden van De Binder Vrienden van de Binder een donateursavond voor haar leden, met medewerking van

O

20 MA ART

Toneelvereniging Roke, in Dorpshuis De Binder. De acteurs gaan dan het blijspel ‘Reurigheid in de bouw’ spelen. Het blijspel heeft drie bedrijven en is geschreven door Herman van der A. Klaas Kroeze heeft een bouwbedrijf. Zijn beide dochters zijn ook werkzaam in de zaak. Opa wil van achter de schermen nog een stevige vinger in de pap hebben en bemoeit zich overal mee. De dochters vinden dat maar niets, vooral Loes heeft hele andere ideeën over werken en leiden van een bedrijf. Ze zorgt er dan ook voor door de boel flink in de mailing te nemen, dat haar vader, maar vooral opa, hoog in de gordijnen klimmen. Na de nodige opwinding en hilariteit komt alles toch weer op z’n pootjes terecht. De toegang voor de avond is voor donateurs van de Stichting gratis, niet leden: 5 euro. Kaarten zijn verkrijgbaar in Dorpshuis De Binder of aan de zaal. De avond begint om 20.00 uur.

Uitvoering Soli Deo Gloria Ane

2 8 M A ART

O

p zaterdag 28 maart verzorgt Chr. Muziekvereniging Soli Deo Gloria uit Ane haar jaarlijkse uitvoering in Zalencentrum De Anerhof, Marsweg 6 in Ane. Het concert begint om 19.45 uur en de zaal is geopend vanaf 19.15 uur. Verder is er een pauze met verloting. De entree is gratis. Alle onderdelen van de vereniging zullen weer van de partij zijn om u een gezellige muzikale avond te bezorgen. Ook de gezamenlijke blokfluitgroep van Harmonie Crescendo en SDG Ane zal optreden. Deze enthousiaste groep leerlingen wordt gedirigeerd door Henk Mink. Het opleidingsorkest onder leiding van Luuk Mink, de mallet-

band met instructeur Marcel van Nieuwland en de fanfare met dirigent Egbert Stroeve, zullen u voor de pauze een gevarieerd programma laten horen: koralen, popmuziek, solistische optredens, alles komt aan bod. Na de pauze zullen de malletband en de fanfare het concert vervolgen met het thema Country & Western. Het zal een feest der herkenning worden met onder meer muziek van de wereldberoemde Italiaanse componist Ennio Morricone. Ook zal muziek uit de film Dances with Wolves te horen zijn. Kortom, met SDG Ane gaat u een muzikale reis maken door het Wilde Westen van Amerika!

Bevrijdingsfeest 6 april, Tweede Paasdag

6 APRIL

D

it jaar herdenken we dat 70 jaar geleden een einde kwam aan de Tweede Wereldoorlog. Op 6 april 1945 werd Gramsbergen bevrijd. Nu, 70 jaar later, willen we deze dag niet ongemerkt voorbij laten gaan en HCK heeft een programma samengesteld, voor elk wat wils. Om 10.30 uur is de opening van de expositie ‘70 jaar Bevrijding’ in het Museum. Op het Meiboomplein zijn oude oorlogsvoertuigen opgesteld. Vanaf 11.00 uur worden films getoond, getiteld ‘Stappen door de oorlogsjaren van Gramsbergen’. Daarvoor nodigen wij alle personen uit die geboren zijn vóór 6 april 1945. ‘s Middags vertrekken vanaf het Meiboomplein de oude legervoertuigen voor een route langs oorlogsmonumenten. Men kan instappen naar gelang er ruimte is. Ook is er een fietsroute langs deze monumenten. Voor het avondprogramma hebben we Jacqueline Quarles van Ufford uitgenodigd. Zij zal vertellen over haar boek ‘Liefste, we zijn op reis’. Jacqueline is de kleindochter van de in de Tweede Wereldoorlog omgekomen burgemeester Van Voerst van Lynden. Voor de juiste aanvangstijden: zie museumgramsbergen.nl

De Groene Gramsberger wordt mede mogelijk gemaakt door onderstaande sponsors:

AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA AGENDA BIJZONDeREACTiVIteiTenBIJZONDeREACTiVIteiTenBIJZONDeREACTiVIteiTen

Kindervrienden Gramsbergen

P B

ingo

In de week voor Eerste Paasdag, komen de leden van Comité de Kindervrienden bij elkaar om de paaseieren verstopklaar te maken. Daarbij krijgen ze steevast hulp van een groot aantal vrijwilligers. De eieren worden voor de gewenste kleur op de ouderwetse manier gekookt met ‘Buisman’, bloemetjes, uien en rode kool, en worden daarna met slaolie glimmend gewreven. Dan volgt het vullen van de netjes. Voor ieder kind één, met een paasei, een sinaasappel, een ei van chocolade en een walnoot. Zondagochtend Eerste Paasdag worden ongeveer achthonderd eieren in het Gramsberger Bosje verstopt. De kinderen verzamelen zich om 10.00 uur bij Sportpark Het Hoge Holt, waarna gezamenlijk in een lange rij naar het Gramsberger Bosje wordt gelopen. Op een afgezet terrein mogen de kinderen in twee leeftijdsgroepen gaan zoeken. De winnaar is het kind dat het grote, gouden en/of zilveren (ganzen)paasei vindt.

20 MA ART

Comité de Kindervrienden organiseert weer een gezellige Paasbingo bij café Bolte. U bent van harte welkom op vrijdag 20 maart vanaf 20.00 uur. En er zijn natuurlijk weer leuke prijzen te winnen!

P

aaseieren zoeken

almpasen

Zoals elk jaar houdt Comité de Kindervrienden weer een Palmpasen-optocht, en wel op zondag 29 maart. Op Palmzondag verzamelen de kinderen zich om 09.30 uur op het Meiboomplein. Daar wordt eerst gezamenlijk het ‘Pilm-Palm-Paosenlied’ gezongen, waarna een kleine rondgang door Gramsbergen wordt gemaakt. De optocht gaat ook over de parkeerplaats van ’t Welgelegen, zodat de oudste inwoners van Gramsbergen kunnen meegenieten van de creaties van de kleintjes. De laatste jaren gaat de optocht met de vrolijk versierde palmpaasstokken, ook door de Boomhofkerk. De dominee past het in, in de dienst die gehouden wordt. Na deze dienst keren de kinderen terug naar het Meiboomplein en krijgen ze een lekkere traktatie.

29 MA ART

20 maart

29 maart

Comité de Kindervrienden Paasbingo bij café Bolte (zie boven)

30 en 31 maart

22 maart

4 april

Donateursavond De Binder (zie pag. 26)

Comité de Kindervrienden Palmpasenoptocht (zie boven) Harmonie Crescendo Jaarlijkse Eieractie

Prot. Gemeente Gramsbergen Kinderdienst 10:30 - 11:00 uur KC De Vlaswiek

Combibaan Gramsbergen Kofferbak verkoop (zie pag. 2)

28 maart

5 april

Gramsberger Torentocht (zie pag. 3)

6 april

Jaarlijkse uitvoering SDG Ane (zie pag. 26)

Gramsberger Breakfastrun (zie pag. 3)

Een GroeNE cadeau-Tip!

Comité de Kindervrienden Paaseieren zoeken (zie boven) HCK Bevrijdingsfeest (zie pag. 26)

11 april

Voorjaarsconcert mannenkoor ’t Vechtdal met dirigent Freddy Veldkamp, Harry Hamer - orgel, Wilco Veldkamp - piano, Marlies van Gangelen - hobo en Geert Westerhof - solo GKV De Horizon, aanvang: 20.00 uur Kaarten voorverkoop: kapsalon Breukelman

20 en 21 april

Voorverkoop seizoenkaarten Hattematbad Vanaf 18 maart aanvraagformulieren verkrijgbaar bij Dorpshuis De Binder, Plusmarkt Alfring of via websites van gemeente: hardenberg.nl/zwembaden of hardenberg.nl/voorverkoop Enveloppe met aanvraag in brievenbus bij zwembad of naar Hattematbad, Hattemattestraat 5, 7783 BM Gramsbergen

Geef familieleden, vrienden of kennissen, die niet in Gramsbergen e.o. wonen, een origineel cadeau: EEN JAAR LANG DE GROENE GRAMSBERGER VOOR SLECHTS E 25.–! (Bij verzending naar het buitenland wordt extra porto in rekening gebracht)

Stuur een briefje met het bezorgadres van de nieuwe abonnee(s) naar: Dionne Matel, Loozermars Zuid 68, 7783 EK Gramsbergen of mail de gegevens naar: [email protected] Stort uw betaling op rekeningnr.: NL12 RABO 0147 7942 77 tnv Stichting De Groene Gramsberger in Gramsbergen. Na ontvangst van de betaling wordt voor verzending gezorgd. Het volgende nummer verschijnt: 15 april. Uiterste inleverdata mei-nummer: vóór 1 april.