Inhoudsopgave
AFKORTINGEN
xi
DEEL I. ALGEMEEN
1
1
Inleiding
3
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Uitvoering van de politietaak Taakstelling Kerntakendiscussie Discretionaire beleidsruimte Vertrouwen in de politie Burgerparticipatie Geheimhoudingsplicht
5 5 6 9 11 13 16
3 3.1 3.2
Het oude politiebestel: een korte terugblik Gemeente- en rijkspolitie (1957-1993) Regionale politie (1993-2012)
19 19 21
4 4.1 4.2 4.3
De opmaat voor een nationaal politiebestel Wetsvoorstel 30 880 (2006) Pas op de plaats: opschorting van wetsvoorstel 30 880 (2007) Wetsvoorstel samenwerking en gemeenschappelijk functioneren politie (2009)
33 33 35
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10
De politiewet 2012 Advies van de Raad van State Behandeling in de Vaste Commissie van de Tweede Kamer Vooroverleg met de Eerste Kamer Stemming in de Tweede Kamer Voorlopig verslag van de Vaste Commissie van de Eerste Kamer Expertmeeting Nader voorlopig verslag Plenaire behandeling in de Eerste Kamer Stemming in de Eerste Kamer Conclusie
39 41 42 42 43 44 44 49 51 56 56
6 6.1 6.2 6.3 6.4
De reparatie van de politiewet 2012 Advies van de Raad van State Behandeling in de Tweede Kamer Stemming in de Tweede Kamer Behandeling in de Eerste Kamer
59 59 60 62 62
36
vi
Inhoudsopgave
6.5 6.6
Stemming in de Eerste Kamer Conclusie
65 65
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 7.12 7.13
De hoofdrolspelers in het nationale politiebestel Onze Minister Minister van Defensie Minister van Financiën Regioburgemeester De burgemeester van een gemeente met minder dan 100.000 inwoners Burgemeester Gemeenteraad College van Procureurs-Generaal Hoofdofficier van justitie Officier van justitie Korpschef Politiechef Conclusie
67 67 69 69 69 71 71 72 73 73 74 75 76 76
8 8.1
De bestuurlijke drukte in het nationale politiebestel Conclusie
77 79
9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 9.7 9.8 9.9 9.10 9.11 9.12 9.13 9.14
De complexiteit van het nationale politiebestel Overleg voeren Gezamenlijk optrekken In kennis stellen Inlichtingen verstrekken Elkaar horen Een zienswijze geven Handelen in overeenstemming Handelen na advies Handelen op aanbeveling Handelen op verzoek Bijstand vragen Geschillen beslechten Administratief beroep instellen Conclusie
81 81 82 82 83 83 84 84 85 86 86 86 86 87 87
10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7
Het dualistisch gezag over de politie Het gezag Het gezagsdualisme Gezagsmatige doorzettingskracht Randvoorwaarden voor gezagsafstemming Het medegezag van de Minister van Veiligheid en Justitie Het gezag van de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Conclusie
89 89 90 91 92 93 94 95
11 Het dualistisch beheer van de politie 11.1 Het opperbeheer
97 97
Inhoudsopgave
11.2 11.3 11.4 11.5
Het beheer en de leiding van de korpschef Beheersafstemming op landelijk niveau Beheer volgt beleid? Conclusie
12 De dualistische sturing van de politie 12.1 De vaststelling van de landelijke beleidsdoelstellingen 12.2 De toedeling van de landelijke beleidsdoelstellingen naar de regionale en landelijke eenheden 12.3 Het regionale beleidsplan 12.4 Conclusie
vii
98 98 99 100 101 101 102 102 103
13 De democratische inbedding van de politie 13.1 De inbedding van het beheer van de politie op landelijk niveau 13.2 De inbedding van de beleidsmatige sturing van de politie op landelijk niveau 13.3 De inbedding van de beleidsmatige aansturing van de politie op regionaal niveau 13.4 De inbedding van de beleidsmatige aansturing van de politie op lokaal niveau 13.5 Conclusie
105 105
14 De positie van de Politieacademie 14.1 Conclusie
109 111
15 De relatie met de veiligheidsregio’s 15.1 Conclusie
113 113
16 16.1 16.2 16.3 16.4
Uitgangspunten voor de organisatie van de politie Identiteitskenmerken van de politie Kernwaarden van de politie Cultuurkenmerken van de politie Conclusie
115 116 120 121 122
17
Missie van de politie: Waakzaam en Dienstbaar
123
105 106 106 106
DEEL II. POLITIEWET 2012
125
Hoofdstuk 1. Begripsbepalingen Artikel 1. Begripsbepalingen Artikel 2. Ambtenaren van politie Artikel 2a. Ambtenaren van de politieacademie
127 127 129 131
Hoofdstuk 2. De uitvoering van de politietaak Artikel 3. Politietaak Artikel 4. Taken van de Koninklijke marechaussee Artikel 5. Samenwerking van de politie met de Koninklijke marechaussee Artikel 6. Gebied van de taakuitoefening
132 132 150 161 164
viii
Inhoudsopgave
Artikel 7. Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel
8. 9. 10. 11. 12. 13. 14.
Artikel 15.
Artikel 16. Artikel 17.
Geweldgebruik, vrijheidsbeperkende middelen, binnentreden ter hulpverlening en fouilleren Vordering tot inzage van een identiteitsbewijs Ambtsinstructie Samenwerking bij de taakuitoefening Het gezag van de burgemeester Het gezag van de officier van justitie Lokaal driehoeksoverleg Het gezag over de Koninklijke marechaussee en de militair die bijstand verleent De gezagsverantwoording van de burgemeester aan de gemeenteraad; de ministeriële aanwijzing met betrekking tot de handhaving van de openbare orde Aanwijzing van objecten en diensten voor bewaking en beveiliging De inlichtingenverplichting met betrekking tot bewaking en beveiliging ter handhaving van de openbare orde
Hoofdstuk 3. Het beleid ten aanzien van de politie en de organisatie van de politie Artikel 18. Vaststelling landelijke beleidsdoelstellingen Artikel 19. Periodiek overleg over taakuitvoering en beheer Artikel 20. Vaststelling van de beleidsdoelstellingen voor de regionale en landelijke eenheid Artikel 21. Taakuitvoering en bekwaamheid Artikel 22. Bewapening, uitrusting en kleding Artikel 23. Informatie- en communicatievoorzieningen en informatiebeveiliging Artikel 24. Politiegegevens Artikel 25. Het landelijk politiekorps Artikel 26. Rechtspersoonlijkheid en zetel Artikel 27. Taken van de korpschef Artikel 28. Benoeming en ontslag van de korpschef of lid van de korpsleiding Artikel 29. Ministeriële instemming met betrekking tot de taakuitoefening van de korpschef Artikel 30. Regels over het (financieel) beheer Artikel 31. Ministeriële aanwijzingsbevoegdheid Artikel 32. Inlichtingenplicht van de korpschef Artikel 33. Financiële bijdrage Artikel 34. Vaststelling van de begroting en meerjarenraming Artikel 35. Vaststelling van de jaarrekening Artikel 36. Regels met betrekking tot de sterkte- en middelenverdeling Artikel 37. Vaststelling beheersplan en jaarverslag Artikel 38. Taakstelling, benoeming en ontslag van de politiechef Artikel 38a. Aantal wijkagenten Artikel 38b. Gemeentelijke veiligheidsdoelstellingen Artikel 38c. Aanwijzing van de regioburgemeester Artikel 38d. Verantwoordingsplicht van de regioburgemeester
167 190 197 200 204 209 211 219
221 226 231
232 232 236 238 240 242 248 251 253 263 267 272 276 277 284 287 287 290 292 293 298 300 302 304 306 309
Inhoudsopgave
Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel
39. Vaststelling van het regionale beleidsplan en jaarverslag 40. Ministeriële aanwijzing met betrekking tot het regionale beleidsplan 41. Regionaal driehoeksoverleg 41A. Bovenlokaal overleg 42. Taken en leiding van de landelijke eenheden 43. Ministeriële aanwijzing met betrekking tot de landelijke taakuitoefening 44. Straffeloosheid bij het verlenen van een valse identiteit 45. Benoeming van de ambtenaren van politie en andere kroonbenoemingen 46. Benoeming van een hoofd van een territoriaal onderdeel 47. Rechtspositie, veiligheidsonderzoek, klokkenluiders en integriteitsbeleid 48. Rangen en tekens van bijzondere verdiensten
Hoofdstuk 4. De rijksrecherche Artikel 49. De taak van de rijksrecherche Artikel 50. Taakuitoefening, ambtsinstructie en eisen van bekwaamheid van de rijksrecherche Artikel 51. Beheer van de rijksrecherche Artikel 52. Beleidsplan en jaarverslag van de rijksrecherche Artikel 53. Benoeming en ontslag rijksrechercheurs Artikel 54. Verwerking van gegevens door de rijksrecherche Artikel 55. Samenwerking van de rijksrecherche met de politie
ix
311 316 319 320 298 326 327 329 330 332 346 348 349 355 356 357 358 358 359
Hoofdstuk 5. Bijstand Artikel 56. Bijstand tussen eenheden van de politie Artikel 57. Bijstand door de Koninklijke marechaussee Artikel 58. Bijstand door andere onderdelen van de krijgsmacht Artikel 59. Bijzondere bijstandseenheden Artikel 60. Bijstand aan de rijksrecherche Artikel 61. Bijstand aan de Koninklijke marechaussee Artikel 62. Bijstand voor de handhaving van de openbare orde Artikel 63. Bijstand voor de strafrechtelijke handhaving en de taken ten dienste van de justitie Artikel 64. Bijstand aan de Koninklijke marechaussee voor bewaking en beveiliging
360 362 364 365 368 372 373 374
Hoofdstuk 6. Toezicht Artikel 65. Taken Inspectie Openbare Orde en Veiligheid Artikel 66. Taakvaststelling, rapportage en jaarverslag van de Inspectie openbare orde en veiligheid Artikel 67. Toezichthoudende inspectieambtenaren
376 376 380 381
Hoofdstuk 7. De behandeling van klachten Artikel 67A. Onafhankelijke klachtencommissies
382 388
374 375
x
Inhoudsopgave
Artikel Artikel Artikel Artikel Artikel
68. 69. 70. 71. 72.
Regels voor klachtbehandeling door de politie Regels voor klachtenregeling defensie Verantwoordelijkheid voor de klachtbehandeling Plaats van indiening van een klacht Termijn voor de afhandeling van een klacht
393 398 399 401 403
Hoofdstuk 8. Slotbepalingen Artikel 73. Intrekking Politiewet 1993 Artikel 74. Evaluatiebepaling Artikel 75. Tijdstip van inwerkingtreding Artikel 76. Citeertitel
403 403 403 404 405
DEEL III. GEDELEGEERDE REGELGEVING
407
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15
Regeling beheer politie 409 Mandaatbesluit politie november 2013 425 Regeling financieel beheer politie 443 Besluit verdeling sterkte en middelen politie 459 Besluit wijkagenten 463 Besluit melden vermoeden van misstand bij Rijk en Politie 467 Ambtsinstructie voor de politie, de Koninklijke Marechaussee en de buitengewoon opsporingsambtenaar (Ambtsinstructie 1994) 485 Besluit bewapening en uitrusting politie 547 Aanwijzingsbesluit bewapening en uitrusting politie 561 Regeling Dienst speciale interventies 567 Regeling bijstand bestrijding luchtvaartterrorisme 575 Regeling klachtbehandeling politie 579 Klachtenregeling rijksrecherche 587 Klachtenregeling politietaken Koninklijke Marechaussee/krijgsmacht 2004 591 Uitvoeringsregeling klachtbehandeling politie 2013 595
DEEL IV. GRENSOVERSCHRIJDENDE POLITIESAMENWERKING
601
2 3 4 5
603 609 635 675
Inleiding Verdrag van Senningen Verdrag van Enschede Verdrag van Prüm
LITERATUUROVERZICHT
713
JURISPRUDENTIEREGISTER
727
TREFWOORDENREGISTER
733
Afkortingen
AB ABB AIVD Ambtsinstructie 1994 AMvB AOE Awb BAHV Barp BBE BBO Bbup BIG BOA BoBB BRATRA BSB BSB Bvp Bvsm BZK CCR CIO DB&B DKDB DLIO DLOC DLOS DLR DNR DOC DOS DRIO DSI DSP DSRT DV&O DVP EHRM EVRM Gemw
Administratiefrechtelijke Beslissingen Afstemmingsoverleg Bewaking en Beveiliging Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdienst Ambtsinstructie voor de politie, de Koninklijke Marechaussee en de buitengewoon opsporingsambtenaar algemene maatregel van bestuur Aanhoudings- en ondersteuningseenheid Algemene wet bestuursrecht Besluit administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften Besluit algemene rechtspositie politie Bijzondere bijstandseenheid Besluit buitengewoon opsporingsambtenaar Besluit bewapening en uitrusting politie Bijstandinstructie gemeentepolitie Buitengewoon opsporingsambtenaar Beleidsoverleg Bewaken en Beveiligen Brand en traangaas Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten Brigade Speciale Beveiligingsopdrachten Besluit verplichte politiegegevens Besluit verdeling sterkte en middelen politie Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties Coördinatiecommissie Rijksrecherche chief information officer Dienst Bewaken en Beveiligen Dienst Koninklijke en Diplomatieke Beveiliging Dienst Landelijke Informatieorganisatie Dienst Landelijk Operationeel Centrum Dienst Landelijke Operationele Samenwerking Dienst Landelijke Recherche Dienst Nationale recherche Defensie Operatie Centrum Dienst Operationele Samenwerking Dienst regionale informatieorganisatie Dienst Speciale interventies Dienst Spoorwegpolitie Dienst Specialistische recherche toepassingen Dienst Vervoer en Ondersteuning Dienst Verkeerspolitie Europees Hof voor de Rechten van de Mens Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens Gemeentewet
xii
Gst. Gw HR I ICT II IKR IOOV KLPD Kmar LFNP LFTO LFTO LID-WIV LJN LLOC LOCC LSOP MIVD MvA MvT NCTV NGB NJ OM PBW QRA RBBL Rbp Rdsi Rfbp RID-WIV Rkp Rpc Rttvp SPP Sr Stb. Stcrt. SUO Sv VGB VNG VOG WAHV
Afkortingen
Gemeentestem Grondwet Hoge Raad Eerste Kamer Informatie- en communicatietechnologie Tweede Kamer Instructie Korps Rijkspolitie Inspectie Openbare Orde en Veiligheid Korps landelijke politiediensten Koninklijke marechaussee Landelijk functiegebouw Nederlandse Politie Blz. 372 Landelijk team forensische opsporing Landelijke Informatie Dienst die werkzaamheden verricht voor de AIVD Het jurisprudentienummer van rechtspraak.nl Landelijk Operationeel coördinatiecentrum Landelijk Operationeel Coördinatie Centrum Landelijke selectie- en opleidingsinstituut politie, Politie onderwijs- en kenniscentrum Militaire Inlichtingen- en Veiligheidsdienst Memorie van Antwoord Memorie van Toelichting Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid Nederlands Genootschap van Burgemeesters Nederlandse Jurisprudentie openbaar ministerie Penitentiaire beginselenwet# Quick Reaction Alert Regeling bijstand bestrijding luchtvaartterrorisme Regeling beheer politie Regeling Dienst speciale interventies reparatiewet Wet van 21 december 2012, Stb. 2012, 660 (kamerstuk 33 368) Regeling financieel beheer politie Regionale Informatiedienst die werkzaamheden verricht voor de AIVD Regeling klachtbehandeling politie Regeling politiecellencomplex Regeling training en toetsing vuurwapengebruik politie strategische personeelsplanning Wetboek van Strafrecht Staatsblad Staatscourant Schengen Uitvoeringsovereenkomst Wetboek van Strafvordering Verklaring van geen bezwaar Vereniging van Nederlandse Gemeenten Verklaring omtrent het gedrag Wet administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften
Afkortingen
WBOPZ Wet BOD Wet RO WID WIV 2002 Wno WPG WUID Wvo Wvo
xiii
Wet bijzondere opnemingen psychiatrische ziekenhuizen Wet bijzondere opsporingsdiensten Wet op de rechterlijke organisatie Wet op de identificatieplicht Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2002 Wet Nationale ombudsman Wet politiegegevens Wet op de uitgebreide identificatieplicht Wert veiligheidsonderzoeken Wet veiligheidsonderzoeken
