Geheugensteun Een overzicht van de Europese instellingen en de beleidsvorming van de EU met betrekking tot geestelijke gezondheid en mensen met geestelijke gezondheidsproblemen
Small text MHE-SME ?
Inhoud 1. De Europese instellingen...........................................................................................2 De Europese Raad........................................................................................................................ 2 De Raad van de Europese Unie...................................................................................... 3 De EPSCO-raad..................................................................................................................... 4 De Europese Commissie........................................................................................................ 4 Het Europees Parlement....................................................................................................... 5 Het Hof van Justitie van de Europese Unie.................................................... 8 Het Comité van de Regio’s.................................................................................................. 9 Het Europees Economisch en Sociaal Comité............................................... 9
2. Besluitvormingsproces van de EU...........................................................10 3. B eleidvormingsproces van de EU met betrekking tot de geestelijke gezondheid.......................13 De EU 2020-strategie............................................................................................................13 De sociale open coördinatiemethode................................................................... 14 Het Comité voor Sociale Bescherming..................................................... 15 Het Europese semester: Annual Growth Survey (jaarlijkse groeianalyse) en Nationale hervormingsprogramma’s................................................................... 16 Het Europese semester van de Beleidscoördinatie............................... 17 De Europese Jaren.................................................................................................................... 18 Volksgezondheid......................................................................................................................... 19 De grondrechten in de EU................................................................................................ 21
4. Nuttige websites................................................................................................................27
In een notendop Meer info
Wat kun je doen?
1
1.
De Europese instellingen Een beknopte beschrijving van de EU-instellingen De Europese Unie wordt geleid door zes instellingen: de Europese Raad, het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie, de Europese Commissie, het Hof van Justitie en de Europese Rekenkamer; hun bevoegdheden en verantwoordelijkheden vloeien voort uit de Europese verdragen. Verschillende andere instellingen zoals het Europees Economisch en Sociaal Comité en het Comité van de Regio’s fungeren als adviesorganen.
De Europese Raad De Europese Raad brengt staatshoofden en regeringen van alle EUlidstaten bijeen. De Europese Raad vergadert minstens een keer om de zes maanden. De huidige President van de Europese Raad is Herman Van Rompuy, die de instelling zal voorzitten tot 31 mei 2012. De Raad heeft als hoofddoel de algemene politieke richting en prioriteiten van de EU te bepalen. Als dusdanig beslist het over de wijziging van EU-verdragen of het aanvaarden van nieuwe landen als leden. Hoewel de Europese Raad de EU-agenda kan beïnvloeden, heeft het geen bevoegdheid aangaande het stemmen op wetten.
2
Er is dus geen praktische reden om te lobbyen bij de Europese Raad.
De Raad van de Europese Unie De Raad van de Europese Unie (voorheen de Ministerraad, niet te verwarren met de Europese Raad) brengt ministers van de EU-lidstaten met verschillende bevoegdheden bijeen. De samenstelling van de Raad hangt dan ook af van de besproken thema’s; in totaal zijn er tien verschillende formaties van de Raad. De Raad geldt als het belangrijkste wetgevende orgaan van de EU, en hij heeft dan ook sterk uiteenlopende taken. Samen met het Europees Parlement stemt hij wetgevingsbesluiten en de begroting van de Unie, zet het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid uit en sluit internationale overeenkomsten. Elke lidstaat is telkens voor zes maanden voorzitter van de Raad volgens een vooraf vastgelegde rotatiesysteem. Samen met de President van de Raad organiseert het land dat het voorzitterschap bekleedt vergaderingen, zit ze voor en stelt overeenkomsten op. Drie voorzitterschappen vormen samen een “Triovoorzitterschap”, wat betekent dat ze met elkaar samenwerken voor het opstellen van een algemeen programma voor een periode van 18 maanden. Tijdschema voor EU-voorzitterschappen: Januari-juni
2012: Denemarken Juli-december 2012: Cyprus Januari-juni
2013: Ierland Juli-december 2013: Litouwen Januari-juni
2014: Griekenland 2014: Italië
Juli-december Januari-juni
2015: Letland 2015: Luxemburg
Juli-december
3
Bekleedt
uw land in de nabije toekomst het voorzitterschap van de EU? Neem dan contact op met uw ministeries en probeer geestelijke gezondheid op de agenda te plaatsen of tracht gezamenlijk een conferentie of seminarie te organiseren.
De EPSCO-raad Beleidsmakers uit de gezondheidszorg dienen zich te concentreren op de EPSCO-raad. De Raad voor Werkgelegenheid, Sociaal Beleid, Volksgezondheid en Consumentenzaken (EPSCO – Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council) is samengesteld uit ministers voor tewerkstelling, sociale bescherming, consumentenbescherming, gezondheid en gelijke kansen; zij komen ongeveer vier keer per jaar samen. De Raad stemt over de Europese regels die de nationale wetten harmoniseren of coördineren met betrekking tot zaken als arbeidsomstandigheden, versterking van het nationale beleid ter voorkoming van ziekte en ter bestrijding van de voornaamste gezondheidsbedreigingen, en bescherming van de consumentenrechten. Aangezien echter de lidstaten zelf verantwoordelijk zijn voor het tewerkstellings- en sociale beschermingsbeleid, kan de EU enkel niet-bindende aanbevelingen stemmen of gemeenschappelijke doelstellingen vooropstellen voor de lidstaten. Ga
na wat er op de agenda staat: www.consilium.europa.eu/press/councilmeetings.aspx?lang=en. Doe zelf voorstellen bij het bevoegde nationale ministerie.
4
De Europese Commissie De Europese Commissie is een politiek onafhankelijke instelling die de algemene belangen van de Europese Unie behartigt. Als uitvoerend orgaan van de Europese Unie geeft zij de aanzet voor het maken van nieuwe wetten, voert besluiten uit en handhaaft de EU-verdragen.
De Europese Commissie telt 27 Europese Commissarissen, een per lidstaat, gekozen uit de lijst van kandidaten die werd voorgedragen door de EU-landen. De Commissarissen moeten onafhankelijk optreden, zij vertegenwoordigen de Europese Unie en niet hun individuele lidstaat. Het College van Commissarissen vergadert een keer per week, doorgaans op woensdag, in Brussel. Het werk van de Commissie steunt op administratieve departementen, DG’s (directoraten-generaal) genoemd. De DG’s zijn verantwoordelijk voor bepaalde beleidsdomeinen; zij stellen de wetten op die officieel worden zodra het College van Commissarissen ze heeft gestemd op de wekelijkse vergadering. Schrijf
een position paper, persbericht of open brief, gericht aan de President van de Europese Commissie en/of de bevoegde Commissaris, bv. de Commissaris voor Gezondheid, Werkgelegenheid, & Sociale Zaken, enz. Lijst van Europese Commissarissen: http://ec.europa.eu/commission_ 2010-2014/index_en.htm. Antwoord op open overleg over wetsvoorstellen; link: http://ec.europa. eu/yourvoice/consultations/links/index_en.htm.
Het Europees Parlement Het Europees Parlement is de enige instelling van de Europese Unie waarvan de leden rechtstreeks verkozen zijn door de EU-burgers. Momenteel telt het 736 Leden van het Europees Parlement (MEP’s) en het deelt gelijke wetgevende en budgettaire bevoegdheden met de Raad van de Europese Unie. Als instelling die de Europese burgers vertegenwoordigt is het een van de belangrijkste democratische pijlers van de EU. Om de vijf jaar vinden er verkiezingen plaats, en de zetels zijn verdeeld in verhouding tot de bevolking van elke lidstaat. De huidige President van het Europees Parlement is Jerzy Buzek.
5
Het Parlement is georganiseerd volgens politieke fracties. Een politieke fractie moet minstens 20 MEP’s afkomstig uit minstens 6 EU-lidstaten tellen. Er zijn zeven politieke fracties in het Europees Parlement: De Europese Volkspartij (Christendemocraten). De Progressieve Alliantie van Socialisten en Democraten in het Europees Parlement. De Alliantie van de Democraten en Liberalen voor Europa. De Groenen / Vrije Europese Alliantie. De Europese Conservatieven en Hervormers. Het Europees Unitair Links / Noords Groen Links. Het Europa van Vrijheid en Democratie. Het Europees Parlement draagt bij tot het opstellen van de Europese wetgeving en ziet toe op een vlotte werking van de Europese Unie, samen met de Raad van de Europese Unie en de Commissie. De rol van het Europees Parlement is uitgebreid sinds het Verdrag van Lissabon van kracht is: in veel opzichten plaatst het het Europees Parlement (EP) als wetgever op gelijke voet met de Raad, met name voor het vaststellen van de EU-begroting en het bepalen van het beleid voor landbouw, justitie en binnenlandse zaken. Leden van het Europees Parlement doen hun werk via een systeem van gespecialiseerde comités, waarvan er drie van bijzonder belang zijn voor MHE-leden.
6
De Commissie Werkgelegenheid en Sociale Zaken (EMPL) De commissie staat in voor: Het werkgelegenheidsbeleid en alle aspecten van het sociaal beleid zoals werkomstandigheden, sociale zekerheid en sociale bescherming. Gezondheids- en veiligheidsmaatregelen op de werkplek. Het Europees Sociaal Fonds. Het beroepsopleidingsbeleid, met inbegrip van beroepskwalificaties. Vrij verkeer van werknemers en gepensioneerden. De sociale dialoog. Alle vormen van discriminatie op de werkplek en op de arbeidsmarkt, uitgezonderd deze op basis van geslacht.
Commissie Milieubeheer, Volksgezondheid en Voedselveiligheid (ENVI) De commissie staat in voor: Milieubeleid en milieubeschermende maatregelen. Volksgezondheid, meer bepaald: a. programma’s en specifieke acties op het gebied van volksgezondheid; b. farmaceutische en cosmetische producten; c. gezondheidsaspecten van bioterrorisme; d. het Europees Bureau voor de Geneesmiddelenbeoordeling en het Europees Centrum voor Ziektepreventie en Controle. Voedselveiligheidskwesties. Commissie Burgerlijke Vrijheden, Justitie en Binnenlandse Zaken (LIBE) De commissie staat in voor: De bescherming van EU-burgerrechten, mensenrechten en grondrechten, met inbegrip van de bescherming van minderheden, zoals bepaald in de Verdragen en in het Handvest van de Grondrechten van de EU. Maatregelen die nodig zijn om alle vormen van discriminatie, andere dan deze op basis van geslacht of deze op de werkplek of arbeidsmarkt te bestrijden. Inrichten en ontwikkelen van een gebied waar vrijheid, veiligheid en rechtvaardigheid heerst (asiel, migratie, grensgeschillen, politiële samenwerking). Het Europees Waarnemingscentrum voor Drugs en Drugverslaving. Zoek
uit welke MEP’s belangstelling hebben voor geestelijke gezondheidsproblemen. Hou regelmatig contact met MEP’s van uw land, in het bijzonder leden die betrokken zijn bij comités die begaan zijn met geestelijke gezondheid, bijvoorbeeld EMPL, ENVI, LIBE. Onderhoud regelmatig contact met uw nationale Parlementsleden, aangezien de nationale Parlementsleden worden geraadpleegd over bepaalde wetsvoorstellen.
7
Het Hof van Justitie van de Europese Unie Het Hof van Justitie van de Europese Unie heeft zijn hoofdzetel in Luxemburg. Het Hof van Justitie heeft als rol erop toe te zien dat de Europese wetgeving wordt nageleefd en dat de verdragen correct worden geïnterpreteerd en toegepast. Sinds het Verdrag van Lissabon van kracht is, heeft het Hof van Justitie meer rechtspraakbevoegdheid. Het Hof van Justitie omvat drie afdelingen: het Hof van Justitie, het Gerecht en het Gerecht voor ambtenarenzaken. Het Gerecht voor Ambtenarenzaken behandelt bepaalde gevallen met betrekking tot arbeidsverhoudingen en sociale zekerheid tussen de EU en haar ambtenaren, alsmede geschillen tussen bepaalde EU-organen. Het Gerecht is bevoegd om vorderingen te horen die door natuurlijke of rechtspersonen worden ingesteld tegen de handelingen of nalatigheden van de instellingen, organen, bureaus of agentschappen van de EU, vorderingen ingesteld door de lidstaten tegen de Commissie, vorderingen tot vergoeding van schade veroorzaakt door EU-instellingen, vorderingen met betrekking tot handelsmerken van de Gemeenschap, en beroepen tegen beslissingen van het Gerecht voor Ambtenarenzaken. Het Hof van Justitie neemt prejudiciële beslissingen en behandelt beroepen tegen het Gerecht. Het Hof van Justitie velt ook oordelen in kwesties die voortvloeien uit het Handvest van de Grondrechten waarin de fundamentele rechten van de mens voor de burgers van alle lidstaten zijn opgenomen.
8
De rechters worden benoemd door de regeringen van de lidstaten, in onderlinge overeenstemming. Momenteel zijn er 11 Advocaten-generaal (gerechtelijke adviseurs die openbare, niet-bindende juridische adviezen geven).
Andere instellingen en organen van de Europese Unie Het Comité van de Regio’s Het Comité van de Regio’s is het assemblee van de EU van regionale en lokale vertegenwoordigers. Het werd ingericht op grond van het Verdrag van de Europese Unie en is samengesteld uit vertegenwoordigers van regionale en lokale overheden. De leden hebben als opdracht de regionale en lokale overheden, alsook de gemeenschappen die zij vertegenwoordigen, te betrekken bij het besluitvormingsproces van de EU en hen te informeren over het beleid van de EU. De Europese Commissie, het Europees Parlement en de Raad moeten het Comité verplicht raadplegen in verband met beleidszaken die regio’s en steden aanbelangen. Het Comité van de Regio’s kan beroep aantekenen bij het EU Hof van Justitie als hun rechten worden geschonden of als het meent dat een EU-wet indruist tegen het subsidiariteitsbeginsel of de regionale of lokale bevoegdheden niet respecteert. Het Comité van de Regio’s kan ook uit eigen beweging adviezen geven en deze voorleggen aan de Commissie, het Parlement en de Raad.
Het Europees Economisch en Sociaal Comité Het Europees Economisch en Sociaal Comité (EESC) is een adviesorgaan dat de verschillende organisaties vertegenwoordigt die zich bezighouden met het economische en sociale leven, zoals werkgevers, vakbonden en consumenten. Het EESC verdedigt de belangen van het maatschappelijk middenveld in politieke discussies met de Raad, het Parlement en de Commissie. Het maakt integraal deel uit van het Europees besluitvormingsproces: het moet voorafgaand aan elke beslissing over een sociaal en economisch beleid worden geraadpleegd. Het kan ook advies uitbrengen over andere onderwerpen, hetzij uit eigen beweging of op verzoek van andere EUinstellingen.
9
2.
Besluitvormingsproces van de EU In de Raad van de Europese Unie is stemming met een gekwalificeerde meerderheid (QMV) de algemene regel sinds het Verdrag van Lissabon. Opdat een maatregel ingang zou kunnen vinden, is een dubbele meerderheid van 55 % van de EU-lidstaten vereist die 65 % van de bevolking van de Unie vertegenwoordigen. Veertig belangrijke items gingen over van eenparigheid naar een gekwalificeerde meerderheid van stemmen, met inbegrip van justitie en binnenlandse zaken in zijn geheel. Enkel voor de meest gevoelige gebieden is er nog eenparigheid van stemmen vereist: belastingen, sociale zekerheid, burgerrechten, talen, zetels van de instellingen en de grote lijnen van het gemeenschappelijk buitenlands, veiligheids- en defensiebeleid.
10
De wetgevende macht van het Europees Parlement wordt gebruikt in overeenstemming met vier verschillende procedures, afhankelijk van het soort voorstel in kwestie: Raadpleging: er wordt een adviserende mening gegeven, maar het advies is niet juridisch bindend. Medebeslissingsprocedure: als de Raad geen rekening heeft gehouden met de positie van het Parlement in zijn gemeenschappelijk standpunt, kan laatstgenoemde verhinderen dat het voorstel wordt aangenomen. Instemming of Consent (sinds de inwerkingtreding van het Verdrag van Lissabon): in dit geval is de mening van het Parlement juridisch bindend en moet dus worden nageleefd.
De medebeslissingsprocedure verloopt als volgt: De Europese Commissie dient een wetsvoorstel in. Het Europees Parlement geeft een eerste advies, met een eenvoudige meerderheid van stemmen, op basis van een verslag opgesteld door een van de Parlementaire Commissies. De Commissie kan haar voorstel wijzigen teneinde rekening te houden met de Parlementaire amendementen. De Raad van de Europese Unie geeft een eerste advies. Als de Raad alle amendementen van het Europees Parlement goedkeurt of als het Parlement geen amendementen heeft voorgesteld, kan de wet worden goedgekeurd. Zoniet neemt de Raad een “gemeenschappelijk standpunt” in, in overeenstemming met de regels voor een gekwalificeerde meerderheid van stemmen (behalve in bepaalde gevallen zoals het vrije verkeer van personen of cultuur, waarvoor eenparigheid van stemmen vereist is). De Commissie geeft haar advies over dit gemeenschappelijk standpunt. Het Europees Parlement geeft een tweede advies. Er zijn verschillende mogelijkheden: het Europees Parlement aanvaardt het gemeenschappelijk standpunt van de Raad en de wet wordt goedgekeurd; het Europees Parlement amendeert het gemeenschappelijk standpunt, dat vervolgens opnieuw aan de Raad wordt voorgelegd; het Europees Parlement verwerpt het gemeenschappelijk standpunt en de wet wordt niet goedgekeurd. De Raad van de Europese Unie geeft een tweede advies over de amendementen van het Parlement. Als zij worden goedgekeurd, kan de wet worden aangenomen; anders wordt het Bemiddelingscomité bijeengeroepen. Indien er een meningsverschil blijft, wordt de wet bestudeerd door een bemiddelingscomité. Het bemiddelingscomité brengt de leden van de Raad en het Parlement bijeen, in aanwezigheid van de Commissie. Als er een compromis wordt bereikt, wordt de wet ter goedkeuring voorgelegd aan het Parlement en de Raad. Zoniet wordt ervan afgezien.
11
Een wet wordt goedgekeurd wanneer de Raad en het Parlement ze in dezelfde bewoordingen hebben aanvaard. Zij treedt in werking na publicatie in het Publicatieblad van de Europese Unie. Als het gaat om een verordening is deze juridisch bindend en onmiddellijk van toepassing in alle lidstaten. Als het gaat om een richtlijn is deze eveneens juridisch bindend maar beschikken de lidstaten over een tijdsbestek om deze op te nemen in hun nationale rechtssysteem.
12
Als het gaat om een besluit is dat enkel voor een specifiek geval bedoeld en is het enkel bindend voor de instelling tot wie het gericht is (bijvoorbeeld een lidstaat of een individueel bedrijf).
3.
Beleidvormingsproces van de EU met betrekking tot de geestelijke gezondheid en mensen met geestelijke gezondheidsproblemen De EU 2020-strategie De EU 2020 “Strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” werd gelanceerd in 2010 en is de Europese strategie in de aanloop naar het jaar 2020. De strategie brengt een aantal veranderingen teweeg in de prioriteiten en procedures op het gebied van sociale integratie en sociale bescherming. Volgens de Communicatie van de Europese Commissie rond een “Europese Strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei” en de bijeenkomst van de Europese Raad van 26 maart 2010 kan de strategie worden samengevat in 7 “kerninitiatieven”: De zeven kerninitiatieven hebben in meer of mindere mate betrekking op het gebied van de geestelijke gezondheid en sociale integratie: 1. “Innovatie-Unie” om de voorwaarden en toegang tot financiering voor onderzoek en innovatie te verbeteren die resulteren in producten en diensten die groei en werkgelegenheid creëren. Innovatie Partnerschap voor Actief ouder worden, sociale innovatie.
13
2. “Jeugd in beweging” om de prestaties van onderwijssystemen te verbeteren en om de toegang van jongeren tot de arbeidsmarkt te vergemakkelijken. 3. “Een digitale agenda voor Europa” (high-speed internet) e-health. 4. “Efficiënt gebruik van hulpbronnen in Europa” om de economische groei te helpen loskoppelen van het gebruik van middelen en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen te stimuleren. 5. “Een industrieel beleid voor het tijdperk van de mondialisering” om het ondernemingsklimaat te verbeteren, met name voor kmo’s, en de mondiale concurrentiepositie te verbeteren. 6. “Een agenda voor nieuwe vaardigheden en banen” om de arbeidsmarkten te moderniseren en mensen meer voor zichzelf te leren opkomen door hun vaardigheden te ontwikkelen, de arbeidsparticipatie te bevorderen, het arbeidsaanbod en de vraag beter op elkaar af te stemmen, onder meer via arbeidsmobiliteit Inclusie van mensen met geestelijke gezondheidsproblemen in de arbeidsmarkt. 7. “Europees platform tegen de armoede” om een sociale en territoriale samenhang te garanderen, mensen die in armoede leven en sociaal uitgesloten zijn een waardig leven te bieden en actief aan de samenleving te laten deelnemen. Sociale integratie en cohesie, welzijn.
De sociale open coördinatiemethode
14
Volgens de Open coördinatiemethode (OMC) coördineren de lidstaten vrijwillig hun beleid en goede praktijken inzake sociale bescherming en sociale integratie met inbegrip van pensioenen, gezondheidszorg en langdurige zorg, waarbij de lokale en regionale overheden evenals de partners en ngo’s worden betrokken. De Commissie zal ook haar standpunt voorbereiden met betrekking tot de toekomst van de sociale OMC.
Peer Reviews Peer Reviews met betrekking tot de Sociale bescherming en Sociale integratie zijn een belangrijk instrument van de sociale open coördinatiemethode (OMC). Zij stimuleren de samenwerking voor de modernisering van de sociale bescherming en de strijd tegen armoede en sociale uitsluiting in de Europese Unie via een vrijwillig wederzijds leerproces tussen de landen. Het gastland stelt zijn beleidsmatige aanpak voor met als doel: leren van de “goede praktijken” in andere landen – en om uit te maken of dit effectief zou kunnen worden overgedragen naar andere lidstaten. Het gastland kan de Peer Review bijeenkomsten ook benutten om deskundig advies te verzamelen uit andere landen teneinde het proces van een belangrijke politieke hervorming op het gebied van sociale bescherming en sociale integratie (of een nieuw programma of institutionele regeling) degelijk geïnformeerd te kunnen voorbereiden. Het is de bedoeling te profiteren van de bestaande “goede praktijken” in andere EU-landen om de eigen hervormingen efficiënter te maken. Peer Reviews hebben plaats in de vorm van workshops voor deskundigen: voornamelijk overheidspecialisten uit de geselecteerde deelnemende landen wisselen er hun best practices uit op het gebied van beleidsformuleringen en hervormingen. Een essentieel onderdeel van de Open coördinatiemethode is het uitwisselen van informatie, ervaringen en voorbeelden van best practices. Het Comité voor de werkgelegenheid (EMCO) en het Comité voor Sociale Bescherming (CSB) fungeren als discussieplatforms tussen de lidstaten.
Het Comité voor Sociale Bescherming Houdt
15
toezicht op de uitvoering van de Open coördinatiemethode. Evalueert de doeltreffendheid van de lopende hervormingen. Reageert op initiatieven van de Commissie en verzoeken van de Raad en heeft een adviserende functie. Verleent zijn goedkeuring aan de Gezamenlijke verslagen over Sociale bescherming en Sociale integratie. Beslist over Peer Reviews.
Neem contact op met de leden van het CSB van uw land en verschaf geregeld informatie over geestelijke gezondheid; wijs hen op zaken die verband houden met geestelijke gezondheid en scherp hun gevoeligheid daarvoor aan. Benader uw nationale CSB-leden en moedig ze aan om een voorstel te doen voor een Peer Review rond geestelijke gezondheid (voor informatie omtrent eerdere Peer Reviews, zie: www.peer-review-social-inclusion.eu).
Het Europese semester: Annual Growth Survey (jaarlijkse groeianalyse) en Nationale hervormingsprogramma’s
16
Sinds de goedkeuring van de EU 2020-strategie voor slimme, duurzame en inclusieve groei, past de Europese Unie een nieuw rapporteringsmechanisme toe voor EU-lidstaten. Een belangrijke verandering is dat de lidstaten niet langer afzonderlijke Nationale Strategierapporten over Sociale bescherming en Sociale integratie indienen bij de Europese Commissie. Deze rapporten zijn nu opgenomen in bredere Nationale hervormingsprogramma’s die de EU-lidstaten sinds 2011 jaarlijks opstellen. De Nationale hervormingsprogramma’s omvatten een sociaal en werkgelegenheidselement. In voorgaande jaren waren MHE-leden betrokken bij lobbyactiviteiten voor een betere integratie van aspecten van de geestelijke gezondheid en sociale integratie in de Nationale Strategierapporten voor Sociale bescherming en Sociale integratie; de huidige en toekomstige lobbystrategieën moeten nu verwijzen naar de Nationale hervormingsprogramma’s. De nieuwe beleidscyclus, het zogenaamde “Europese Semester”, werkt als volgt: De nieuwe halfjaarlijkse cyclus vangt elk jaar in januari aan wanneer de Commissie haar Annual Growth Survey (AGS) publiceert; deze wordt dan besproken door Raadsformaties en het Europees Parlement, voorafgaand aan de voorjaarsbijeenkomst van de Europese Raad in maart. Op de voorjaarsbijeenkomst bepalen de lidstaten, voornamelijk op basis van de Annual Growth Survey, de voornaamste uitdagingen waarvoor de EU staat en geven zij strategisch advies over het beleid.
Daarmee
rekening houdend stellen de lidstaten hun begrotingsdoelstellingen op middellange termijn voor en bespreken deze aan de hand van Stabiliteits- en Convergentieprogramma’s; tegelijk stellen zij Nationale hervormingsprogramma’s op met daarin de maatregelen die zij zullen nemen met betrekking tot gebieden als tewerkstelling, onderzoek, innovatie, energie of sociale integratie. In april worden deze twee documenten dan ter goedkeuring naar de Europese Commissie gestuurd. Op basis van de beoordeling van de Commissie geeft de Raad landgebonden advies; in juli geven de Europese Raad en de Raad van ministers dan telkens beleidsadvies voordat de lidstaten hun ontwerpbegrotingen voor het volgende jaar afronden.
Het Europese semester van de Beleidscoördinatie Jan Feb Maa Apr Mei Jun Jul
Europese Commissie
Annual Growth Survey
Beleidsrichtlijnen, inclusief mogelijke aanbevelingen
Raad van Ministers
Debat & oriëntaties
Europees Parlement
Debat & oriëntaties
Europese Raad
Goedkeuring van de richtlijnen
Goedkeuring van nationale hervormingprogramma’s (NRP’s) en stabiliteits- en convergentieprogramma’s (SCP’s)
http://ec.europa.eu/economy_finance/articles/euro/documents/com_367_european_semester_en.pdf
Herfst: follow-up op nationaal niveau
17
Lidstaten
Jaarlijkse economische en sociale top
Afronding en goedkeuring van de richtlijnen
Herfst: thematische Peer Review op EU-niveau
Probeer betrokken te raken bij het ontwerpproces in het kader van for-
meel of informeel overleg in uw land. het ontwerp voor het Nationale Hervormingsprogramma dat voor medio april door uw regering aan de EU wordt voorgelegd te beïnvloeden door aanbevelingen te doen.
Probeer
De Europese Jaren De EU richt de Europese Jaren in om aandacht te vragen voor een bepaald onderwerp, heel vaak binnen een sociale context. Binnen het kader van een Europees Jaar worden op nationaal niveau verschillende evenementen georganiseerd in samenwerking met de nationale ministeries. Ook ngo’s kunnen een actieve rol spelen en aandacht vragen voor de belangen van hun respectieve doelgroepen. Enkele voorbeelden van voorbije en geplande Europese Jaren: 2010 Jaar van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting. 2011 Jaar van de vrijwilliger. 2012 Jaar van actief ouder worden en solidariteit tussen de generaties. Overzicht van de Europese Jaren: www.europarl.europa.eu/parliament/ archive/staticDisplay.do?language=EN&id=1005. Een onderwerp voor een Europees Jaar moet officieel worden voorgesteld door de Europese Commissie, het Europees Parlement of de Europese Raad. Om ze te beïnvloeden om een bepaald onderwerp voor te stellen: A- Overtuig een land dat op dit moment of binnenkort het voorzitterschap van de Raad bekleedt. Het is evenwel belangrijk om de steun van verschillende EU-lidstaten te hebben; idealiter is een alliantie van verschillende landen voorstander van het onderwerp.
18
B- Aan de kant van het Europees Parlement: benader de MEP’s van uw land. C- Overtuig de Europese Commissie (DG Werkgelegenheid of DG Gezondheid en Consumentenbescherming): MHE-leden zouden hun ministeries kunnen benaderen, onder meer leden van het Comité voor Sociale Bescherming die het voorstel naar voren zouden kunnen schuiven.
Volksgezondheid Hoewel de wetgevende bevoegdheid van de EU op het gebied van Volksgezondheid beperkt is, zijn er twee documenten die trachten een Europees gezondheidsbeleid tot stand te brengen: de gemeenschappelijke Gezondheidsstrategie, getiteld Samen werken aan gezondheid: een EU-strategie voor 2008-2013 en het Tweede communautair actieprogramma op het gebied van gezondheid (2008-2013); daarmee wordt een financieel instrument aangereikt voor de implementatie van EU-doelstellingen op dit gebied. Het Volksgezondheidsprogramma van de EU is gebaseerd op Artikel 168 van het Verdrag van Lissabon en het is een instrument voor Communautaire actie op het gebied van geestelijke gezondheid. Dit zijn de doelstellingen van het EU Volksgezondheidsprogramma: de bescherming van de gezondheid van de burgers verbeteren; de gezondheid bevorderen en gezondheidsverschillen wegwerken; informatie en kennis over gezondheid genereren en verspreiden. Hoewel het thema van de geestelijke gezondheid na 1997 aan belang won binnen het gezondheidsbeleid en andere beleidsmaatregelen van de Gemeenschap, was het pas na de WHO Ministerconferentie over Geestelijke gezondheid in 2005 dat de Europese Commissie een Groenboek publiceerde: ‘Verbetering van de geestelijke gezondheid van de bevolking – Naar een strategie inzake geestelijke gezondheid voor de Europese Unie’. De Europese Commissie startte een openbaar overleg dat zou leiden tot een debat over de mogelijke ontwikkeling van een voorstel van de Europese Commissie voor een EU-Strategie omtrent Geestelijke gezondheid. Het proces leidde tot de lancering van een Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn. Het pact werd gelanceerd op een conferentie op hoog niveau over geestelijke gezondheid en welzijn op 13 juni 2008, geleid door de Europese Commissie in samenwerking met het Sloveens voorzitterschap en het Regionaal Bureau voor Europa van de Wereldgezondheidsorganisatie.
19
Het pact is in de eerste plaats bedoeld om de geestelijke gezondheid onder de aandacht te brengen en om een partnership tussen de lidstaten en belanghebbenden uit de gezondheidssector, het onderwijs, de werkplek, sociale zaken en maatschappelijke sectoren te bevorderen. Er werden vijf thematische conferenties gehouden die de vijf voornaamste onderdelen van het pact belichtten. De vijf voornaamste onderdelen van het Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn zijn: Preventie van zelfmoord en depressie. Geestelijke gezondheid bij de jeugd en in het onderwijs. Geestelijke gezondheid in de werkomgeving. Geestelijke gezondheid bij ouderen. Bestrijding van stigmatisering en sociale uitsluiting.
20
In het kader van het pact werd een mechanisme voor de uitwisseling van informatie opgezet, het EU ‘Compass for action on Mental Health and Well-being’, en werd een lijst met prioriteiten, aanbevelingen en actieplannen opgesteld. Onder het Hongaarse Voorzitterschap werden conclusies van de Raad over het Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn aangenomen met daarin conclusies en een verzoek tot het opzetten van een Gezamenlijke actie rond geestelijke gezondheid en welzijn in het kader van het EU Gezondheidsprogramma 2008-2013. De Gezamenlijke actie rond geestelijke gezondheid en welzijn zou de volgende gebieden moeten omvatten: aanpak van psychische stoornissen door middel van gezondheids- en sociale systemen; evidence-based maatregelen nemen tegen depressie; innovatieve partnerships uitbouwen tussen gezondheids- en andere relevante sectoren; de evaluatie van community-based en sociaal-inclusieve aanpakmethoden voor geestelijke gezondheid opvolgen; gegevens en bewijsmateriaal betreffende de geestelijke gezondheidstatus van populaties verbeteren.
Controleer de specifieke documenten betreffende geestelijke gezondheid op het gebied van volksgezondheid: http://ec.europa.eu/health/mental_ health/policy/index_en.htm. En/of reik eigen goede praktijken aan voor het European Compass for Action on Mental Health and Well-being: http://ec.europa.eu/health/mental_health/eu_compass/index_en.htm.
De grondrechten in de EU Europees Handvest van de grondrechten Het Europees Handvest van de grondrechten creëert een juridisch kader voor het waarborgen van de hele waaier van burgerlijke, politieke, economische en sociale rechten van Europese burgers en onderdanen van derdenlanden die officieel in de EU verblijven. De rechten in het Handvest zijn onderverdeeld in zes hoofdstukken: waardigheid, vrijheid, gelijkheid, solidariteit, burgerschap en rechtvaardigheid. Het Handvest fungeert als een leidraad voor EU-acties aangezien de EUinstellingen en de lidstaten al deze rechten moeten naleven bij het toepassen van de EU-wetgeving. Het Europees Hof van Justitie ziet erop toe dat de bepalingen van het Handvest worden nageleefd. Het Handvest is een aanvulling bij andere internationale instrumenten zoals het Europees Verdrag voor de rechten van de mens. EU-agentschap voor de grondrechten Het EU-agentschap voor de grondrechten (FRA) is een agentschap van de Europese Unie dat op 1 maart 2007 werd opgericht in Wenen. Het is een centrum van expertise met betrekking tot grondrechten; zijn vier voornaamste taken zijn het verzamelen van informatie, analyseren, het verstrekken van advies, en informatie en communicatie.
21
FRA voert zijn taken onafhankelijk uit. Het is bevoegd om meningen te formuleren bij de EU-instellingen en de lidstaten bij het uitvoeren van het Gemeenschapsrecht, op eigen initiatief of op verzoek van het Europees Parlement, de Raad van de Europese Unie of de Europese Commis-
sie. Het heeft geen mandaat om individuele klachten te onderzoeken en het heeft ook geen regelgevende bevoegdheid. Het Agentschap voor de grondrechten zette het Platform voor de grondrechten op, samengesteld uit maatschappelijke organisaties teneinde het maatschappelijk middenveld een stem te geven om de werkzaamheden en het programma van het agentschap te beoordelen. Organen voor gelijke behandeling De organen voor gelijke behandeling zijn gespecialiseerde nationale instellingen ter bevordering van een gelijke behandeling. Zij dienen een gelijke behandeling te stimuleren op een of meer van de volgende gronden: godsdienst en levensovertuiging, ras of etnische afstamming, leeftijd, handicap, geslacht, seksuele geaardheid, sociale afkomst, nationaliteit en andere. Zij spelen een cruciale rol in het garanderen van een daadwerkelijke toepassing van de non-discrimatiewetten door bijstand te verstrekken aan slachtoffers en het opvolgen en rapporteren van gevallen van discriminatie.
22
De samenwerking en uitwisseling van informatie tussen de organen voor gelijke behandeling binnen Europa wordt vergemakkelijkt door Equinet. Het netwerk tracht de organen voor gelijkheid te helpen bij het uitoefenen van hun mandaten via de oprichting van een duurzaam netwerk en het aanreiken van hulpbronnen voor de uitwisseling van juridische expertise, handhavingstrategieën, opleidingen en best practices alsook door een platform aan te bieden om in dialoog te treden met de Europese instellingen. Daarmee wordt de uniforme uitvoering van de EU-nondiscriminatiewetgeving en het opvoeren van de wettelijke bescherming van slachtoffers van discriminatie ondersteund. Raad van Europa De Raad van Europa is een internationale organisatie die in 1949 werd opgericht in de naoorlogse periode met de bedoeling de democratische beginselen te bevorderen over heel het continent, gebaseerd op het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Ondertussen zijn er 47 landen bij aangesloten, wat in feite neerkomt op alle landen van het Europese continent, met Wit-Rusland als enige uitzondering.
De belangrijkste doelstelling is het creëren van een gemeenschappelijke juridische ruimte in Europa waar fundamentele waarden in acht worden genomen: mensenrechten, democratie en de rechtsstaat. We mogen de Raad van Europa niet verwarren met organen van de Europese Unie zoals de Raad van de Europese Unie. De Raad van Europa kan geen juridisch bindende wetten maken. Hij is gebaseerd in Straatsburg, waar het secretariaat van de organisatie zich bevindt en waar het Comité van Ministers (de minister van buitenlandse zaken van elke lidstaat) en de Parlementaire Vergadering (samengesteld uit parlementsleden van het Parlement van elke lidstaat) samenkomen. Belangrijke organen van de Raad van Europa zijn het Europees Hof voor de Rechten van de Mens en de conferentie van I-ngo’s – een platform om het maatschappelijk middenveld te betrekken bij het werk van de organisatie. De Commissaris voor de Mensenrechten is een onafhankelijke instelling binnen de Raad van Europa. De Commissaris (die voor zes jaar gekozen wordt) heeft een mandaat om de naleving van de mensenrechten te bevorderen, nationale ombudsmaninstellingen aan te moedigen, het bewustzijn en onderricht op het gebied van mensenrechten te promoten en advies te verstrekken. Het Europees Verdrag voor de Mensenrechten is een internationaal verdrag ter bescherming van de mensenrechten en fundamentele vrijheden in Europa. Het werd opgesteld in 1950 en trad in werking in 1953. Alle lidstaten van de Raad van Europa sluiten zich aan bij het Verdrag en worden geacht het te zijner tijd te bekrachtigen na hun toetreding tot de Raad van Europa. Het Verdrag waarborgt het recht op leven, het recht op vrijheid, onafhankelijkheid, privacy, vrijheid van meningsuiting en verbiedt onmenselijke behandeling en discriminatie. Het merendeel van de landen die het Europees Verdrag voor de Mensenrechten hebben ondertekend, hebben het verdrag opgenomen in hun eigen nationale wetgeving, door middel van een grondwettelijke bepaling, verordening of gerechtelijk besluit.
23
Het Europees Hof voor de Rechten van de Mens is een supranationaal gerechtshof, samengesteld uit 47 rechters van elke lidstaat van de Raad van Europa. Sinds zijn oprichting in 1959 is het in Straatsburg gevestigd. Op basis van het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens kan elke persoon zaken aanhangig maken bij het Europees Hof voor de Rechten van de Mens indien hij of zij meent dat een lidstaat een recht zoals bepaald in het Verdrag geschonden heeft. Gedurende zijn vijftigjarig bestaan heeft het hof meer dan 10.000 vonnissen geveld. De uitspraken zijn bindend voor de betrokken landen en hebben reeds tot belangrijke veranderingen in beleid en wetgeving geleid. In het verleden heeft het Hof enkele gewichtige uitspraken gedaan op het vlak van de geestelijke gezondheid. In 2010 bijvoorbeeld, naar aanleiding van de zaak van Alajos Kiss vs. Hongarije, besliste het Hof dat er geen algemeen verbod op het stemrecht mocht gelden op basis van de voogdij, in lijn met het Europees Verdrag voor de Mensenrechten. De Hongaarse regering wijzigde de wetgeving op basis van het arrest.
24
De Commissie van Venetië is een adviesorgaan van de Raad van Europa. Haar voornaamste taak bestaat eruit afzonderlijke landen te adviseren in constitutionele aangelegenheden teneinde de werking van democratische instellingen te verbeteren en de mensenrechten te beschermen. De Commissie is samengesteld uit onafhankelijke experts; in 2011 telde zij 57 leden (47 leden van de lidstaten van de Raad van Europa en 10 experts afkomstig uit verschillende landen van Zuid-Amerika, Afrika en Azië. De werkmethode van de Commissie is gebaseerd op het verstrekken van meningen, geen richtlijnen. De Commissie voert ook studies uit, publiceert rapporten en organiseert seminaries.
De UNCRPD Het Verdrag van de VN inzake de Rechten van de Personen met een Handicap (United Nation’s Convention on the Rights of Persons with Disabilities – CRPD) werd op 13 december 2006 aangenomen door de Algemene Vergadering van de VN en is in werking getreden op 3 mei 2008. Tot medio 2011 hebben meer dan 100 landen in de wereld de CRPD ondertekend en geratificeerd. Het doel van het Verdrag is het volledige en gelijkwaardige genot van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden door alle personen met een handicap te bevorderen, te beschermen en te waarborgen, en om het respect voor hun inherente waardigheid te promoten. Het Verdrag bevat verplichtingen voor de overheid om de mensenrechten van personen met een handicap te respecteren en af te dwingen. De CRPD geldt als het belangrijkste instrument voor de mensenrechten waarmee grote stappen voorwaarts zijn genomen op veel domeinen van het leven. Volgens de CRPD moeten mensen met geestelijke gezondheidsproblemen dezelfde rechten genieten als degenen die tot de “traditionele” groepen met een handicap behoren; vandaar dat de bepalingen van toepassing zijn op de wetgeving en het beleid inzake geestelijke gezondheid. De bepalingen van de CRPD zijn onder meer: Artikel 4: garantie van alle mensenrechten en fundamentele vrijheden voor mensen met een handicap zonder discriminatie en de vereiste dat de overheid organisaties van mensen met een handicap dient te raadplegen bij de uitvoering van de CRPD. Artikel 5: verbiedt discriminatie op grond van een handicap en vereist dat redelijke aanpassingen worden verstrekt. Artikel 6-7: garantie van de gelijkheid van vrouwen en kinderen. Artikel 10: recht op leven. Artikel 12: het recht op handelingsbevoegdheid en de behoefte aan ondersteuning bij het uitoefenen van de handelingsbevoegdheid voor degenen die zulke hulp nodig hebben met de nodige garanties. Artikel 13: toegang tot het recht.
25
Artikel
14: recht op vrijheid en gelijkheid van een persoon op gelijke voet met anderen. Mensen met vrijheidsbeperkingen hebben recht op de mensenrechten en op redelijke aanpassingen. Artikel 15: verbod op foltering en wrede, onmenselijke behandeling, met inbegrip van medische experimenten zonder toestemming. Artikel 16: preventie van uitbuiting, geweld of misbruik. Artikel 17: recht op fysieke en mentale integriteit. Artikel 19: recht om in de gemeenschap te leven met dezelfde keuzemogelijkheden als anderen. Artikel 22: recht op privacy. Artikel 23: recht op familie, ouderschap, huwelijk en relaties. Artikel 24: inclusief onderwijs op alle niveaus. Artikel 25: gelijkheid in de gezondheidszorg en diensten, inclusief de eis tot vrije en geïnformeerde toestemming. Artikel 27: garantie van non-discriminatie en redelijke aanpassingen in het recht op arbeid. Artikel 29: gelijkheid in de deelname aan politieke en publieke participatie, het recht van personen met een handicap om te stemmen en verkozen te worden. Artikel 31-33: om de uitvoering van de CRPD te verbeteren, moeten de overheden informatie verzamelen en statistieken raadplegen, internationaal en sectoroverschrijdend samenwerken en afzonderlijke mechanismen opzetten voor de uitvoering en opvolging van het Verdrag. Met een uniek rapporteringsysteem waarbij van onderschrijvende staten en het maatschappelijk middenveld niet alleen wordt verwacht dat zij verslag uitbrengen over de implementatie van het Verdrag maar daartoe ook worden aangemoedigd, blijft de CRPD het belangrijkste internationale mensenrechteninstrument in het domein van de geestelijke gezondheid.
26
De CRPD is ook zeer relevant in de EU-arena aangezien dit het eerste internationale mensenrechtenverdrag is dat de Europese Unie zelf heeft ondertekend en geratificeerd.
4.
Nuttige websites Mental Health Europe (MHE): www.mhe-sme.org
Andere Europese ngo’s waarmee MHE nauw samenwerkt AGE: www.age-platform.org Autism Europe – Autisme Europa: www.autismeurope.org Eurochild: www.eurochild.org European Anti-Poverty Network (EAPN – Europees Netwerk Armoedebestrijding): www.eapn.org European Coalition for Community Living (ECCL): www.community-living.info European Disability Forum (EDF – Europees Gehandicaptenforum): www.edf-feph.org European Federation of National Organisations Working with the Homeless (FEANTSA – Europese federatie van nationale organisaties die werken met daklozen): www.feantsa.org European Network of (ex-)Users and Survivors of Psychiatry (ENUSP – Europese Netwerk van (ex-)Gebruikers en Overlevenden van de Psychiatrie): www.enusp.org European Network Against Racism (ENAR – Europees Netwerk Tegen Racisme): www.enar-eu.org European Network on Independent Living (ENIL – Europees Netwerk Onafhankelijk Leven): www.enil.eu European Public Health Alliance (EPHA): www.epha.org
27
European Women’s Lobby (EWL): www.womenlobby.org European Youth Forum (EYF): www.youthforum.org ILGA-Europe – the European Region of the International Lesbian and Gay Association (ILGA): www.ilga-europe.org Inclusion Europe: www.inclusion-europe.org Mental Disability Advocacy Center: www.mdac.info OSI – Open Society Mental Health Initiative: www.soros.org/initiatives/health/focus/mhi/about Platform of European Social NGOs (Social Platform): www.socialplatform.org Social Firms Europe: www.socialfirmseurope.org
Instellingen van de Europese Unie Europe – Gateway to the European Union: http://europa.eu Europees Parlement: www.europarl.europa.eu Europese Raad: http://consilium.europa.eu Europese Commissie: http://ec.europa.eu Hof van Justitie van de Europese Gemeenschappen: http://curia.europa.eu Europese Rekenkamer: http://eca.europa.eu/portal/page/portal/eca_main_pages/home Europese Ombudsman: http://ombudsman.europa.eu Eurofound: www.eurofound.europa.eu
Financiële instellingen
28
Europese Centrale Bank: www.ecb.eu/home/html/index.en.html Europese Investeringsbank: www.eib.org
Adviesorganen Europees Economisch en Sociaal Comité: www.eesc.europa.eu Comité van de Regio’s: www.cor.europa.eu
Nuttige links in verband met EU-wetgeving EU verdragen en wetten: http://europa.eu/abc/treaties/index_en.htm Geconsolideerde teksten van het Verdrag van Lissabon: www.statewatch.org/news/2008/jan/eu-lisbon-treaty-consilidated.pdf Samenvattingen van de wetgeving: http://europa.eu/scadplus/scad_en.htm EUR-LEX – het portaal naar de EU-wetgeving: http://eur-lex.europa.eu/en/index.htm Toegang tot EU-rechtspraak: http://curia.europa.eu/en/content/juris/index.htm PreLex – de databank van de inter-institutionele procedures: http://ec.europa.eu/prelex/apcnet.cfm?CL=en Legislative Observatory of the European Parliament (OEIL): www.europarl.europa.eu/oeil A plain language guide to Eurojargon: http://europa.eu/abc/eurojargon/index_en.htm EUROVOC – een meertalige thesaurus van de EU: http://europa.eu/eurovoc Europa 2020-strategie: http://ec.europa.eu/eu2020/index_en.htm
Sociaal beleid DG Werkgelegenheid, sociale zaken en gelijke kansen: http://ec.europa.eu/social DG Werkgelegenheid, sociale zaken en gelijke kansen site met betrekking tot sociale integratie en sociale bescherming: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?langId=en&catId=750 PROGRESS-programma http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=327&langId=en
29
Peer Reviews rond Sociale bescherming en Sociale integratie: www.peer-review-social-inclusion.eu Europees Jaar 2010 van de bestrijding van armoede en sociale uitsluiting: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=637&langId=en
Gezondheid
30
DG Gezondheid en consumentenbescherming: http://ec.europa.eu/health/index_en.htm Europese Unie activiteiten rond volksgezondheid: http://europa.eu/pol/health/index_en.htm Witboek over de EU-gezondheidsstrategie 2008-2013: http://ec.europa.eu/health/ph_overview/Documents/strategy_wp_en.pdf Tweede communautair actieprogramma op het gebied van gezondheid 2008-2013: http://ec.europa.eu/health/ph_overview/pgm2008_2013_en.htm Portaal Volksgezondheid van de Europese Unie – Geestelijke gezondheid: http://ec.europa.eu/health-eu/health_problems/mental_health/index_en.htm Groenboek over geestelijke gezondheid: http://ec.europa.eu/health/ ph_determinants/life_style/mental/green_paper/consultation_en.htm Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn: www.ec-mental-health-process.net/index.html Mental Health Compass en Good Practices database: https://webgate.ec.europa.eu/sanco_mental_health/public/form/list.html Conclusies van de Raad over “Het Europees pact voor geestelijke gezondheid en welzijn: resultaten en verdere stappen”: www.consilium.europa.eu/uedocs/cms_data/docs/pressdata/en/lsa/122389.pdf
Antidiscriminatie Actie tegen discriminatie en maatschappelijk middenveld: http://ec.europa.eu/employment_social/fundamental_rights/index_en.htm 2007 Europees Jaar van gelijke kansen voor iedereen: http://ec.europa.eu/employment_social/eyeq/index.cfm?cat_id=SPLASH EU-wetgeving ter bestrijding van discriminatie: http://ec.europa.eu/employment_social/fundamental_rights/legis/legln_en.htm Richtlijn gelijke behandeling in arbeid en beroep: http://eur-lex.europa.eu/ LexUriServ/LexUriServ.do?uri=CELEX:32000L0078:EN:HTML Richtlijn tegen rassendiscriminatie: http://ec.europa.eu/employment_social/ fundamental_rights/pdf/legisln/2000_43_en.pdf
Handicap Mensen met een handicap: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=429&langId=en EU-strategie inzake gehandicapten: http://ec.europa.eu/employment_social/soc-prot/disable/strategy_en.htm Acties van de EU voor personen met een handicap: http://ec.europa.eu/social/main.jsp?catId=430&langId=en Het VN-verdrag inzake de rechten van personen met een handicap: www.un.org/disabilities/
Grondrechten Europees Handvest van de grondrechten: http://eurlex.europa.eu/ LexUriServ/site/en/oj/2007/c_303/c_30320071214en00010016.pdf EU-agentschap voor de grondrechten: http://fra.europa.eu/fra/index.php Equinet: www.equineteurope.org Organen voor gelijke behandeling: www.migpolgroup.com/topics/2078.html
31
Andere Europese Instellingen
32
Raad van Europa: www.coe.int Wereldgezondheidsorganisatie – Regionaal Bureau voor Europa: www.euro.who.int
Deze publicatie kwam tot stand met de steun van PROGRESS, het Communatair programma voor werkgelegenheid en maatschappelijke solidariteit (2007-2013).
December 2011
MENTAL HEALTH EUROPE aisbl Clovislaan 7, B-1000 Brussel Tel: +32 2 280 04 68 Fax: +32 2 280 16 04 Email:
[email protected] Website: www.mhe-sme.org
