Literatuur
Abma, T.A. & Widdershoven, G. (2006). Responsieve methodologie. Interactief onderzoek in de praktijk. Den Haag: Lemma. Abma, T.A. (2000). Onderhandelend evalueren. ‘Fourth generation evaluation’ van Egon Guba en Yvonna Lincoln. Bestuurskunde, 8(9):393-403. Akhtar, S. (1995). A third individuation. Immigration, identity and the psychoanalytic process. Journal American Psychoanalytical Association, 43(4),1051-84. Al-Ansari, B. (1998). Cross-cultural personality research in the Arab World. In: Ramadan, A. & Gielen U.P. (red.) Psychology in the Arab countries. Cairo: Menoufia University Press. Alcock, K.J., Holding, P.A., Mung’ala-Odera, V. & Newton, C.R.J.C. (2008). Constructing tests of cognitive abilities for schooled and unschooled children. Journal of Cross-Cultural Psychology, 39(5), 529-51. Alexopoulos, G.S., Meyers, B.S., Young, R.C., Mattis, S. & Kakuma, T. (1993). The course of geriatric depression with ‘reversible dementia’: A controlled study. American Journal of Psychiatry, 150, 1693-9. American Psychiatric Association (APA) (1994). Diagnostic and statistical manual of psychiatric disorders IV. Washington D.C.: American Psychiatric Association. American Psychiatric Association (APA) (2000). Diagnostic and statistical manual of psychiatric disorders IV Text Revision (TR). Washington D.C.: American Psychiatric Association. Andreasen, N., Flaum, M. & Arndt, S. (1992). The Comprehensive Assessment of Symptoms and History (CASH): an instrument for assessing diagnosis and psychopathology. Archives of General Psychiatry, 49(8), 615-23. Aronow, E., Altman Weiss, K. & Reznikoff, M. (2001). A practical guide to the Thematic Apperception Test: The TAT in clinical practice. Philadelphia: Taylor & Francis. Arrindell, W.A. & Ettema, J.H.M. (1986). SCL-90. Lisse: Swets & Zeitlinger. Arrindell, W.A. & Ettema, J.H.M. (2005). Symptom Checklist. SCL-90. Handleiding bij een multidimensionele psychopathologie-indicator. Amsterdam: Harcourt Assessment. Baarda, D.B. & Goede, M.P.M. de (1990). Basisboek methoden en technieken. Praktische handleiding voor het opzetten en uitvoeren van onderzoek. Leiden: Stenfert Kroese. Baarda, D.B., Goede, M.P.M. de & Teunissen, J. (2001). Kwalitatief onderzoek. Praktische handleiding voor het opzetten en uitvoeren van kwalitatief onderzoek. Groningen: Stenfert Kroese. Baartman, A., Ley, A. van der & Stolk, J. (2001). Het perspectief van de orthopedagoog. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Beijers, H. & Dijk, R. van (red.) (2010). Kralen zonder ketting. Een verkenning van het antropologisch perspectief in de psychiatrie. Diemen: AMB.
R. Borra et al. (Red.), Cultuur en psychodiagnostiek, DOI 10.1007/978-90-313-8580-5, © 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
284
Cultuur en psychodiagnostiek Bekker, M. & Mens-Verhulst, J. van (2008). GGZ en diversiteit: prevalentie en zorgkwaliteit. Universiteit van Tilburg. Bellaart, H. & Brown, B. (2009). Interculturele competenties. Utrecht: Forum. Bennett, M.J. (1993). Towards a development model of intercultural sensitivity In: Paige, R.M. (red.) Education for the intercultural experience (pp. 21-71). Yarmouth: Intercultural Press. Berg, R.H. van den & Leest, P.F. van (1999). Praktisch testgebruik bij allochtonen. Wanneer zinnig, nuttig, of waardeloos? De psycholoog, 34, 256-60. Bergen, D.D. van (2009). Suicidal behavior of young migrant women in the Netherlands. A comparative study of minority and majority women. Academisch proefschrift Vrije Universiteit Amsterdam. Bergen, D.D. van & Saharso, S. (2010). Suïcidaal gedrag bij jonge vrouwen. De rol van gezinscontext bij een Turkse, Hindostaanse en Marokkaanse en autochtone achtergrond. Cultuur Migratie Gezondheid, 10(2), 62-74. Berger, M., Ince, D., Stevens, R. Egten, C. van, Harthoorn, H. & Vos, R. (2010). Inventarisatie initiële scholing in interculturele competenties. Eindrapportage. Utrecht: Nederlands Jeugdinstituut. Berry, J.W., Poortinga, Y.H., Segall, M.H. & Dasen, P.R. (2002). Cross-cultural psychology research and applications. Cambridge: Cambridge University Press. Berry, J.W., Poortinga, Y.H., Segall, M.H., & Dasen, P.R. (2006). Cross-cultural psychology. Research and applications. Second edition. Cambridge: Cambridge University Press. Bleichrodt, N. & Berg, R.H. van den (1999). Handleiding MCT M, Multiculturele CapaciteitenTest – Middelbaar Niveau. Amsterdam: NOA/VU. Bleichrodt, N. & Vijver, F.J.R. van de (red.) (2000). Het gebruik van psychologische tests bij allochtonen. Problemen en remedies. Lisse: Swets & Zeitlinger. Bleichrodt, N. & Vijver, F.J.R. van de (red.) (2001). Diagnostiek bij allochtonen; mogelijkheden en beperkingen van psychologische tests. Lisse: Swets & Zeitlinger. Bochhah, N., Kort, W., Seddik, H. & Vijver, F. van de (2001). Deskundigen over het testen van etnische minderheden. Rotterdam: LBR/NIP. Bochhah, N., Kort, W. & Seddik, H. (2005a). Richtlijnen gebruik diagnostische instrumenten bij etnische minderheden. Rotterdam: LBR/NIP. Bochhah, N., Kort, W. & Seddik, H. (2005b). Toepasbaarheid van enkele psychologische tests bij personeelsbeoordeling bij etnische minderheden. Rotterdam: LBR/NIP. Boedjarath, I. (1994). Vrouwengroepen: over oude principes en nieuwe doelgroepen. In: Mens-Verhulst, J. van & Schilder, L. (red.) Debatten in de vrouwenhulpverlening (pp. 55-73). Amsterdam: Babylon-De Geus. Boedjarath, I. (2002). Gender en etniciteit. Hulpverlening aan zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwen. In: Meekeren, E. van, May, R. & Limburg-Okken, A. (red.) Culturen binnen psychiatriemuren. Geestelijke gezondheidszorg in een multiculturele samenleving (pp. 204-15). Amsterdam: Boom. Boedjarath, I. (2008). Begrijp me niet verkeerd. In: Kreukels, K. & Post, A. (red.) Weg uit Babylon. Verhalen en essays over culturele miscommunicatie (pp. 85-90). Amsterdam: Augustus. Boedjarath, I. (2009). Intercultureel burgerschap en gezondheid. Een dynamische werkelijkheid. Cultuur Migratie Gezondheid, 6(4), 186-97. Boedjarath, I. (2010). Gender. In: Jong, J. de & Colijn, S. (red.) Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie (pp. 215-228). Utrecht: De Tijdstroom.
Literatuur Boedjarath, I. & Ferber, M. (2006). Verborgen verdriet. Parasuïcide en zelfbeschadiging bij allochtone jongeren. Cultuur Migratie Gezondheid, 3(1), 2-14. Boedjarath, I. & Eijkman, M. (2004). Angst staat integratie in de weg. NRC Handelsblad, 16 oktober 2004. Boedjarath, I. & Ferber, M. (2010). Huilen zonder tranen: suïcidaal gedrag bij allochtone jongeren. In: Kerkhof, A.J.F.M. & Luyn, J.B. van (red.) Suïcidepreventie in de praktijk (pp. 175-89). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Boedjarath, I. & Jokhoe, L. (2010). Zoals de tamarindeboom: een pleidooi voor het ervarend leren. In: Beijers, H. & Dijk, R. van (red.) Kralen zonder ketting. Een verkenning van het antropologisch perspectief in de psychiatrie (pp. 119-31). Diemen: AMB. Boeije, H.R. (2005). Analyseren in kwalitatief onderzoek. Denken en doen. Amsterdam: Boom. Borra, R., Dijk, R. van & Rohlof, H. (2002). Cultuur, Classificatie en Diagnose. Cultuursensitief werken met de DSM-IV. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Borra, R. (2005). Diagnostisch Interview Turkse Vrouwen. Op weg naar een cultuurgevoeliger diagnostiek. Eburon: Delft. Borra, R. (2010a). Depressive Turkish women in the Netherlands: a clinical challenge. A qualitative cultural study. Transcultural Psychiatry (in druk). Borra, R. (2010b). Türk Kadınlar øçin Tanı Görüúmesi. Kültüre dayalı tanı konulmasına dog˘ru gidiú. Maastricht: Shaker Publishing. Borra, R. (2010b). Diagnostic Interview Turkish Women.Towards a more culture-sensitive diagnostic process. Maastricht: Shaker Publishing. Borrell, L.N., Jacobs, D.R., Williams, D.R., Pletcher, M.J., Houston, T.K. & Kiefe, C.I. (2007). Self-reported racial discrimination and substance use in the coronary artery risk development in adults study. American Journal of Epidemiology, 20, 1-12. Bot, H. & Verrept, H. (2010). Taalbijstand en culturele bemiddeling. In: Jong, J. de & Colijn, S. (red.) Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie (pp. 321-35). Utrecht: De Tijdstroom. Botman, M., Jouwe, N. & Wekker, G. (red.) (2001). Caleidoscopische visies: De zwarte, migranten- en vluchtelingenvrouwenbeweging in Nederland. Amsterdam: Koninklijk Instituut voor de Tropen. Boydell, J., Os, J. van, McKenzie, K., Allardyce, J., Goel, R., McCreadie, R.G. & Murray. R.M. (2001). Incidence of schizophrenia in ethnic minorities in London: ecological study into interactions with environment. British Medical Journal, 323, 1336-8. Brislin, R.W., Lonner, W.J. & Thorndike, R. (1973). Cross-cultural research methods. New York: Wiley. Bruyn, E.E.J. de, Ruijssenaars, A.J.J.M., Pameijer, N K. & Aarle, E.J M. van (2003). De diagnostische cyclus: een praktijkleer. Leuven: Acco. Brondolo, E., Brady, N., Thompson, S., Tobin, J.N., Cassells, A., Sweeney, M., McFarlane, D. & Constrada, R.J. (2008). Perceived racism and negative affect: Analyses of trait and state measures of affect in a community. sample. Journal of Social and Clinical Psychology, 27(2), 150-73. Brondolo, E., Beatty, D., Cubbin, C., Pencille, M., Saegert, S., Wellington, R.L., Cassells, A. & Tobin, J.L. (2009). Sociodemographic variations in self-reported racism in a community sample of Blacks and Latino. Journal of Applied Social Psychology, 39(2), 407-29. Butcher, J.N. & Williams, C.L. (2000). Essentials of MMPI-2 and MMPI-A Interpretation. Second edition. Minneapolis: University of Minnesota Press.
285
286
Cultuur en psychodiagnostiek Burger, I., Hemert, A.M. van, Bindraban, C.A. & Schudel, W.J. (2005). Parasuïcides in Den Haag. Meldingen in de jaren 2000-2004. Epidemiologisch Bulletin, 40(2), 2-8. Camilli, G. & Shepard, L.A. (1994). Methods for identifying biased test items. Thousand Oaks: Sage. Cantor Graae, E. & Selten, J-P. (2005). Schizophrenia and migration. A meta-analysis and review. American Journal of Psychiatry, 162(1), 12-24. Castles, S. & Miller M.J. (2003). The age of migration. International population movements in the modern world. Third edition, revised and updated. Basingstoke: Palgrave Macmillan. Cattell, R.B. (1940). A culture-free intelligence test. Journal of Educational Psychology, 31, 17699. Cattell, R.B. & Cattell, A.K.S. (1963). Culture fair intelligence test. Champaign: Institute for Personality and Ability Testing. Cavallo, D. (2000). Emergent design and learning environments. Building on indigenous knowledge. IBM Systems Journal, 39(3&4):768-82. Çınar, D. (1994). From aliens to citizens: a comparative analysis of rules of transition. In: Bauböck, R. (red.) From aliens to citizens (pp 49-72). Aldershot: Avebury. Costa, P.T. jr., & McCrae, R.R. (1992). Revised NEO Personality Inventory (NEO-PI-R) and the Five Factor Inventory (NEO-FFI). Professional manual. Odessa, FL: Psychological Assessment Resources. COTAN (Commissie Testaangelegenheden Nederland) (2002). Documentatie van test en testresearch in Nederland. Amsterdam: NIP. Cré, J., Magez, W., Willems, L., Olieslagers, K., Bosch, R. van den., Cocquet, E. & Couillie, M. van (2008). Toetsstenen faire diagnostiek. Kwaliteitsvolle en zorgzame diagnostiek bij kansarmen en allochtonen. Brussel: VCLB. Cross, T., Bazron, B., Dennis, K. & Isaacs, M. (1989). Towards a culturally competent system of care. Volume 1. Washington D.C.: CASSP. Dag˘, I. (1991). Belirti Tarama Listesi (SCL-90) nin üniversite ög˘rencileri için güvenirlig˘i ve geçerlig˘i [De betrouwbaarheid en validiteit van de Symptom Checklist (SCL-90) voor universitaire studenten]. Türk Psikiyatri Dergisi, 2, 5-12. Dana, R.H. (red.) (2000). Handbook of cross-cultural and multicultural personality assessment. Mahwah: Erlbaum. Dehue, T. (2008). De depressie-epidemie. Amsterdam: Augustus. Derksen, J.J.L., Mey, H.R.H. de, Sloore, H. & Hellenbosch, H. (1993). MMPI-2. Handleiding bij afname, scoring en interpretatie. Nijmegen: PEN Test Publisher. Dijk, R. van (1989). Cultuur als excuus voor een falende hulpverlening. Medische Antropologie, 1(2), 131-43. Dijk, R. van (2000). Paradigmaverandering in de GGZ is hard nodig. Tijdschrift Sociale Geneeskunde, 78(5), 265-7. Dijk, R. van (2006). Cultuur, migratie en psychoanalyse. In: Gomperts, W. & Veen, G. (red.) Migratie in psychoanalyse (pp. 60-9). Assen: Van Gorcum. Dijk, R. van (2007). Interculturele zorg. Een kwestie van allochtonen of cultureel anderen? Cultuur Migratie Gezondheid 4(1):36-44. Dijk, R. van & Boedjarath, I. (2002). Wat een geluk dat niemand weet dat ik Repelsteeltje heet! Op zoek naar het wezen van transculturele psychotherapie. In: Meekeren, E. van, May, R. & Limburg-Okken, A. (red.) Culturen binnen psychiatriemuren. Geestelijke gezondheidszorg in een multiculturele samenleving (pp. 123-37). Amsterdam: Boom.
Literatuur Dijk, R. van & Sönmez, N. (red.) (2003). Cultuursensitief werken met DSM IV. Verslag van een conferentie. Rotterdam: Mikado. Dijke, A. van & Terpstra (2010). De dochters van Zahir. Tussen traditie en wereldburgerschap. Amsterdam: SWP. Denzin, N.K. & Lincoln, Y.S. (2003). Strategies of qualitative inquiry. Second edition. London: Sage Publications. Dinsbach, W. & Seddik, H. (2006). Verantwoord testgebruik bij allochtonen. Cultuur Migratie Gezondheid, 3(3), 171-3. Dotsch, R., Wigboldus D.H.J., Lagner, O. & Knippenberg, A. van (2008). Ethnic out-group faces are biased in the prejudiced mind. Psychological Science, 19(10), 978-80. Durman-Bilir, T. (z.d.). Een Turkse versie van de Beck Depression Inventory. Edrisi, M. & Eurelings-Bontekoe, E.H.M. (2009). Begaafd doch beperkt: vroege signalering van autismespectrumstoornissen in een arbeidsgerelateerde setting met behulp van gesprek, persoonlijkheidsvragenlijsten en de Thematische Apperceptie Test. Wetenschappelijk Tijdschrift Autisme, 2, 44-53. Edrisi, M. (2008). Psychodiagnostiek en meertaligheid. De betrouwbaarheid van een persoonlijkheidstest in de tweede taal. Cultuur Migratie Gezondheid, 5(2), 78-85. Eppink, A. (1981). Cultuurverschillen en communicatie. Problemen bij hulpverlening aan migranten in Nederland. Alphen aan den Rijn: Samsom. Evers, A., Vliet-Mulder, J C. van & Groot, C.J. (2000). Documentatie van tests en testresearch in Nederland. Assen: Van Gorcum. Evers, A., Braak, M.S.L., Frima, R.M., & Vliet-Mulder, J.C. van (2009). COTAN Documentatie. Amsterdam: Boom. Eurelings-Bontekoe, E.H.M. & Snellen, W.M. (2003). Dynamische Persoonlijkheidsdiagnostiek. Lisse: Swets & Zeitlinger. Eurelings-Bontekoe, E.H.M., Zwinkels, K, Schaap-Jonker, H. & Edrisi, M., Formal characteristics of TAT narratives of patients with an autism spectrum disorder (in voorbereiding). Exner, J.E. (2003). The Rorschach: A comprehensive system. Volume 1: Basic foundations and principles of interpretation. Fourth edition. Oxford: Wiley. Exner, J.E. & Erdberg, P. (2005). The Rorschach: A comprehensive System. Volume 2. Advanced Interpretation. Third edition. Oxford: Wiley. Fanon, F. (1961). Les damnés de la terre. Paris: Maspéro. (Nederlandse vertaling De verworpenen der aarde. Utrecht: Bruna, 1968). Festinger, L. (1957). A theory of cognitive dissonance. Evanston: Row, Peterson. Fidaner, H., & Fidaner, C. (1984). SCL-90 Ruh Sag˘lıg˘ı Testi’nin uygulaması ve metodolojik sorunlar [Het gebruik van de SCL-90 en de methodologische problemen daarvan]. Bursa: 20. Psikiyatrik ve Norolojik bilimler kongresi. Fiske, S.T. (1998). Stereotyping, prejudice and discrimination. In: Gilbert, D.T., Fiske, S.T. & Lindzey, G. (red.) The handbook of social psychology (pp. 357-411). Boston: McGraw-Hill. Frijda, N. & Jahoda, G. (1966). On the scope and methods of cross-cultural research. International Journal of Psychology, 1, 109-27. Gailly, A. (2000). Ontmoeting met de cultureel andere. Themanummer. Cultuur en Migratie, 18(1). Ganguli, M., Snitz, B.E., Lee, C.W., Vanderbilt, J., Saxton, J.A. & Chang, C.C. (2010). Age and education effects and norms on a cognitive test battery from a population-based cohort: the Monongahela-Youghiogheny Healthy Aging Team. Aging & Mental Health, 14(1), 100-7.
287
288
Cultuur en psychodiagnostiek Georgas, J., Weiss, L.G., Vijver, F.J.R. van de & Saklofske, D.H. (2003). Culture and children’s intelligence. Cross-cultural analysis of the WISC-III. San Diego: Academic Press. Gilroy, P. & Lawrence, E. (1988). Two-tone Britain, white and black youth, and the politics of anti-racism. In: Cohen, P. & Bains, H.S. (red.) Youth in multi-racist Britain (pp. 121-51). London: Macmillan. Gillberg, C. (1998). Asperger syndrome and High-functioning autism. British Journal of Psychiatry, 172(3), 200-9. Gray, P (1999). Psychology. New York: Worth Publishers. Grinker, R.R., Werble, B. & Drye, R.C. (1968). The borderline syndrome: a behavioural study of ego functions. New York: Basic Books. Groen, S.P.N. (2008). Een nieuwe versie van het culturele interview. Toepassing en evaluatie van een vragenlijst voor cultuursensitieve diagnostiek in de GGZ. Cultuur Migratie Gezondheid, 5(2), 96-103. Groothoff, E., Jamin, H. & Beer-Hoefnagels, E. de (2009). Spel in psychotherapie. Assen: Van Gorcum. Groth-Marnat, G. (2003). Handbook of psychological assessment. Hoboken: John Wiley & Sons. Gülgöz, S. (2002). Five-factor model and NEO-PI-R in Turkey. In: Marsella, A.J., McCrae, R.R. & Allik, J. (red.) The five-factor model across cultures (pp. 175-96). New York: Kluwer Academic Plenum. Hasanog˘lu, A. (2008). Suggestion of a new diagnostic category: post traumatic embitterment disorder. Turk Psichiyatri Dergisi, 19(1), 94-100. Haterd, J.R. van de, Poll, A. & Hens, H. (2010). Interculturele competentieprofielen. Utrecht: NJI/MOVISIE. Haterd, J.R. van de, Poll, A., Felten, H., Vos, R. & Bellaart, H. (2010). Naar interculturele competentieprofielen in het preventieve en ontwikkelingsgericht jeugdbeleid. Utrecht: NJI. Heijnen-Kohl, S.M.J. & Alphen, S.P.J. van (2009). Diagnostiek bij autismespectrumstoornissen bij ouderen. Tijdschrift voor psychiatrie, 51, 339-43. Hessels, M.G.P. (1993). Leertest voor etnische minderheden: Theoretische en empirische verantwoording. Rotterdam: RISBO. Hofstee, W.K.B. (1990). Toepasbaarheid van psychologische tests bij allochtonen. De Psycholoog, 45, 291-4. Hofstee, W.K.B., Campbell, W.H., Eppink, A., Evers, A.,Joe, R.C., Koppel, J.M.H. van de, Zweers, H., Choenni, C.E.S. & Zwan, T.J. van de (1990). Toepasbaarheid van psychologische tests bij allochtonen. Utrecht/Amsterdam: LBR/NIP. Hollan, D. (1997). The relevance of person-centered ethnography to cross-cultural psychiatry. Transcultural Psychiatry, 34(2), 219-34. Huyse, F. (2007). Zorg voor heel de mens. Psychiatrische en somatische comorbiditeit. Utrecht: Trimbos-instituut. Ince, D. & Berg, G. van den (2009). Overzichtsstudie interventies voor migrantenjeugd: ontwikkelingsstimulering, preventie, vroeghulp. Utrecht: NJI. Ingleby, D. (2001). Machtsrelaties en onderzoeksmethodologie: onderzoeksmethoden als in - en uitsluitingsmechanismen. In: Dijk, R.van & Voogt, A. (red.) Interculturele gezondheidszorg: uitgesloten? (pp. 17-34). Rotterdam: Mikado. Jessurun, N. (2010). Transculturele vaardigheden voor therapeuten. Bussum: Coutinho. Jensen, A.R. (1980). Bias in mental testing. New York: Free Press. Kaldenbach, Y. (2010). Neuropsychologische diagnostiek is onnodig om ADHD te classificeren. Kind en Adolescent Praktijk, 30, 28-32.
Literatuur Kamphuis, J.H. & Geurts, H.M. (2006). Gestandaardiseerde psychodiagnostische methoden. In: Vandereyken, W., Hoogduin, C.A.L. & Emmelkamp, P.M.G. (red.) Handboek psychopathologie 2. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Katsavdakis, K.A., Sayed, M., Bram, A. & Bartlett, A.B. (2001). How was this story told in the mother tongue? An integrative perspective. Bulletin of the Meninger Clinic, 65, 246-65. Kaufman, A.S. & Lichtenberger, E.O. (1999). Essentials of WAIS-III Assessment. New York: Wiley. Kievit, Th. & Tak, J.A. (2008). De praktijk van de hulpverlening en het gebruik van de regulatieve cyclus. In: Kievit, Th., Tak, J.A. & Bosch, J.D. (red.) Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen (pp. 55-80). Utrecht: De Tijdstroom. Kleijn, W., Verboom, R. & Schrier, W. van der (2003). Psychodiagnostiek bij migranten en vluchtelingen. Een landelijke enquête onder psychologen. Utrecht: GGZ Nederland. Knipscheer, J. & Kleber, R.J. (2004). Een interculturele entree in Altrecht. Inhoud en resultaat van een interculturele werkwijze bij kortdurende behandeling. Utrecht: Altrecht. Koning, M.B. de & Fouwels, A.J. (2005). Stoornis van Asperger of persoonlijkheidsstoornis uit het A-cluster: differentiele diagnostiek bij een volwassen patiënt. Tijdschrift voor Psychiatrie, 47(10), 707-11. Kooij, S.J.J. (2002). ADHD bij volwassenen: inleiding in diagnostiek en behandeling. Lisse: Swets & Zeitlinger. Kooij, S.J.J. & Francken, M.H. (2007). Diagnostisch Interview voor ADHD (DIVA) bij volwassenen. Kenniscentrum ADHD bij volwassenen, PsyQ. Online beschikbaar op www. kenniscentrumadhdbijvolwassenen.nl. Kortmann, F. (2005). Meetinstrumenten in de transculturele psychiatrie. Tijdschrift voor psychiatrie, 47(11)787-93. Kouratovsky, V. (2002). Wat is er aan de hand met Jamilla? Transculturele diagnostiek in de Jeugdzorg. Utrecht: Forum. Kouratovksy, V. (2006). ADHD bij kinderen en jongeren vanuit transcultureel-psychiatrisch perspectief. Cultuur Migratie Gezondheid, 2(2), 43-7. Kouratovsky, V. (2009). Faire diagostiek. Boekbespreking. Cultuur Migratie Gezondheid, 6(2), 102-4. Kramer, S. (2004). Interculturele competentieprofielen in de GGZ. Rotterdam: Mikado. Kramer, S. (2007). Nieuwsgierig blijven. Implementatie van de interculturele competenties in de GGZ. Rotterdam: Mikado. Kramer, S. (2010). Ontwikkelingen in het omgaan met verschillen. In: Beijers, H. & Dijk, R. van (red.) Kralen zonder ketting. Een verkenning van het antropologisch perspectief in de psychiatrie (pp. 114-9). Diemen: AMB. Kunst, A., Mackenbach, J., Lamkaddem, M., Rademakers, R.J. & Devillé, W. (2008). Overzicht en resultaten van wetenschappelijk onderzoek naar etnische verschillen in gezondheid, gezondheidsrisico’s en zorggebruik. Rotterdam: Erasmus Universiteit. Laak, J.J.F. ter & Goede, M.P.M. de, (2003). Psychologische diagnostiek. Inhoudelijke en methodologische grondslagen. Lisse: Swets & Zeitlinger. Lakes, K., Lopez, S. & Garro, L. (2006). Cultural competence and psychotherapy: applying anthropologically informed conceptions of culture. Psychotherapy: Research, practice, theory, 43(4), 380-96. Landelijke Stuurgroep Multidisciplinaire Richtlijnontwikkeling in de GGZ (2005). Multidisciplinaire richtlijn ADHD, Richtlijn voor de diagnostiek en behandeling van ADHD bij kinderen en jeugdigen. Utrecht: Trimbos-instituut.
289
290
Cultuur en psychodiagnostiek Laurens-van Weelden, C. (2006). Ontwikkeling van een Cognitieve Screeningstest voor Surinaams-Hindostaanse ouderen. Intern rapport. Den Haag: Parnassia Bavo Groep. Leest, P.F. van (1997). Persoonlijkheidsmeting bij allochtonen. Lisse: Swets & Zeitlinger. Lerner, P.M. (1998). Psychoanalytic perspectives on the Rorschach. New Jersey: The Analytic Press. Lewis, T., Everson-Rose, S., Powell, L.H., Matthews, K.A., Brown, C., Karavolos, K, et al. Chronic exposure to everyday discrimination and coronary artery calcification in African-American women: The SWAN Heart Study. Psychosomatic Medicine, 68, 362-8. Linnenbank, P. & Speelman-Tjoeng, I. (2009). Culturele diversiteit en assessment. Verschillende mensen, gelijke kansen. Assen: Van Gorcum. Lonner, W.J. & Berry, J.W. (red.) (1986). Field methods in cross-cultural research. Newbury Park: Sage. Maesen de Sombreff, P.A.E.M. van der & Abell, P. (2001). Interview en arbeidsproeven bij allochtone sollicitanten. In: Bleichrodt N. & Vijver F.J.R. van de (red.) Het gebruik van psychologische tests bij allochtonen (pp. 140-57). Lisse: Swets & Zeitlinger. Magez, W. & Stinissen, H. (2003). Diagnostiek bij allochtonen. Leuven: VCLB. Malda, M., Vijver, F.J.R. van de & Temane, M.Q. (2010). Rugby versus soccer in South Africa: content familiarity explains most cross-cultural differences in cognitive test scores (in druk). Marshall, S.P. (1996). Giving wings to new ideas. Chaos, complexity, and flocking behavior: metaphors for learning. Wingspread Journal, Summer. Matsuda, M.J. (2003). Beside my sister, facing the enemy: Legal theory out of coalition. In: Dowd, N.E. & Jacobs, M.S. (red.) Feminist legal theory: an anti-essentialist reader (pp.73-7). New York: New York University Press. Matallana, D., Santacruz, C.D., Cano, C., Reyes, P., Samper-Ternent, R., Markides, K., Ottenbacher, K. & Reyes-Ortiz, C.A. (2010). The relationship between education level and Mini-Mental State Examination domains among older Mexican Americans. Journal of Geriatric Psychiatry and Neurology (Epub ahead of print). Mays, V.M., Cochran, S.D. & Barnes, N.W. (2007) Race, race-based discrimination, and health outcomes among African Americans. Annual Review of Psychology, 58, 201-25. Mens-Verhulst, J. van (2007). Intersectionaliteit in vijf veronderstellingen. www.vanmens.info. Mens-Verhulst, J. van & Radtke, L. (2009). Intersectionaliteit en sociale inclusie: Het ei van Troje. Deel 1: Het ei van Columbus. Journal of Social Intervention: Theory and Practice, 18(3), 4-22. Meyer, G.J., Finn, S.E., Eyde, L.D., Kay, G.G., Moreland, K.L., Dies, R.R., Eisman, E., Kubiszyn, T.W. & Reed, G.M. (2001). Psychological testing and psychological assessment: A review of evidence and issues. American Psychologist, 56, 128-65. Murray, H.A. (1938). Explorations in personality. New York: Oxford University Press. Murray, H.A. (1943). Manual for the Thematic Apperception Test. Cambridge: Harvard University Press. Muste, E., Cornelissen, K. & Harman, S. (2008). Persoonlijkheidsproblemen: Beleving en behandeling. Amsterdam: Boom. Naidu, A., James, I., Mukatoeva-Ladinska, E. & Briel, R. (2006). Letters: diagnosis of Asperger Syndroom in a 66-year-old male presenting with depression. International Psychogeriatrics, 18(1), 171-3. Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie (NVvP) (2001). Beknopte handleiding bij de diagnostische criteria van de DSM-IV-TR. Lisse: Swets & Zeitlinger.
Literatuur Nkaya, H.N., Huteau, M & Bonnet, J. (1994). Retest effect on cognitive performance on the Raven-38 Matrices in France and in the Congo. Perceptual and Motor Skills, 78, 503-10. Nijenhuis, J. te (1997). Comparability of test scores for immigrants and majority group members in the Netherlands. Amsterdam: Vrije Universiteit. Nylander, L. & Gillberg, C. (2001). Screening for autism spectrum disorders in adult psychiatric out-patients: a preliminary report. Acta Psychiatrica Scandinavica, 103, 428-34. Ozonoff, S., Garcia, N., Clark, E. & Lainhart, J.E. (2005). MMPI-2 personality profiles of high functioning adults with autism spectrum disorders. Assessment, 12, 86-95. Papadopoulos, I.,Tilki, M. & Taylor, G. (1998). Transcultural care: A guide for health care professionals. Dinton/Wiltshire: Quay Books. Pas, A. van de (1994). Handboek methodische ouderbegeleiding. Ouderbegeleiding als methodiek. Rotterdam: Ad. Donker. Patel, V., Abas, M., Broadhead, J., Todd, C. & Reeler, A. (2001). Depression in developing countries. Lessons from Zimbabwe. British Medical Journal, 322, 482-4. Peters, E.J., Hilsenroth, M.J., Eudell-Simmons, E.M., Blagys, M.D. & Handler, L. (2006). Reliability and validity of the Social Cognition and Object Relations Scale in clinical use. Psychotherapy Research, 16, 617-26. Pels, T., Distelbrink, M. & Tan, S. (2008). Checklist Diversiteit Interventies – tien aandachtspunten voor het nagaan van de ecologische validiteit van interventies en hun context. Utrecht: Verwey-Jonker Instituut. Piksen, B. (2010). Het gebruik van het culturele interview in het veld. Master thesis. Universiteit Groningen. Pinto, D. (1990). Interculturele communicatie. Drie-stappen methode voor het doeltreffend overbruggen en managen van cultuurverschillen. Houten: Bohn Stafleu van Loghum. Poortinga, Y.H. (1989). Equivalence of cross-cultural data: An overview of basic issues. International Journal of Psychology, 24, 737-56. Poortinga, Y.H. (2001). Het gebruik van psychologische tests bij allochtonen: Probleembeschrijving. In: Bleichrodt, N. & Vijver, F.J.R. van de (red.) Het gebruik van psychologische tests bij allochtonen (pp. 5-31). Lisse: Swets & Zeitlinger. Richters, J.M. (1991). De medisch antropoloog als verteller en vertaler. Smart: Heemstede. Raven, J., Raven, J.C. & Court, J.H. (1995). General Overview. Oxford: Oxford University Press. Raven, J., Raven, J.C. & Court, J.H. (1998). Manual for Raven’s Progressive Matrices and Vocabulary Scales. Section 3: Standard Progressive Matrices. Oxford: Oxford University Press. Rietveld, L. (2010). De toepasbaarheid van meetinstrumenten bij migrantenkinderen en hun ouders. Utrecht: NJI. Rohlof, H., Loevy, N., Stassen, L. & Helmich, S. (2002). Het culturele interview. In: Borra, R., Dijk, R. van & Rohlof, H. (red.) Cultuur, classificatie en diagnose. Cultuursensitief werken met de DSM-IV (pp. 251-261). Houten: Bohn Stafleu van Loghum. (Zie voor recentere versies van het culturele interview www.rohlof.nl.) Rohlof, H., Groen, S., Dijk, R. van & Starmans, R. (2010). De culturele formulering. Onderzoek en implementatie van een cultuursensitief instrument. Cultuur Migratie Gezondheid, 7(2):76-88. Rorschach, H. (1981). Psychodiagnostics: A diagnostic test based on perception. Ninth edition. Bern, Switserland: Hans Huber.
291
292
Cultuur en psychodiagnostiek Rousseau, C., Morales, M. & Foxen, P. (2001). Going home: giving voice to memory strategies of young Mayan refugees who returned to Guatemala as a community. Culture, medicine and psychiatry, 25, 135-68. Ruijter, A. de (2000). De multiculturele arena. Oratie. Universiteit van Tilburg. Ruiter, A. de (2001). Voer voor psychologen: testpraktijk onwrikbaar. Zebra Magazine, 1, 4. Saarloos, F. (2006). The Significance of Traditional Models in Abnormal Behaviour in the Arab Muslim Patient. Master thesis vakgroep Klinische en Gezondheidspsychologie. Utrecht: Universiteit Utrecht. Salverda, E. (2004). Laat me los, hou me vast. Verslag van een kwalitatief onderzoek naar het psychisch welbevinden van dertig Haagse meisjes van Hindostaanse afkomst. Den Haag: GG&GD. Sbiti, A. & Boedjarath, I. (red.) (2009). Gekleurde gekte. 25 jaar werken met interculturele GGZ. Jubileumboek. Rotterdam: Mikado. Schachtel, E. (1966). Experiential foundations of Rorschach’s Test. New York: Basic Books. Schoorl, P.M., Bergh, P.M. van den & Ruijssenaars, A.J.J.M. (2000). Inleiding in de theoretische orthopedagogiek. Hulpverlenen bij opvoeden. Apeldoorn: Garant. Schreuder, B.J.N. (2003). Psychotrauma, de psychobiologie van schokkende ervaringen. Assen: Van Gorcum. Schreurs, P.J.G. & Willige, G. van de (1988). De Utrechtse Copinglijst (UCL): Omgaan met problemen en gebeurtenissen. Lisse: Harcourt Assessment. Selten, J-P., Veen, N. & Feller, W. (2001). Incidence of psychotic disorders in immigrant groups to the Netherlands. British Journal of Psychiatry, 178, 367-72. Shadid, W. (2000). Interculturele communicatieve competentie. Psychologie en Maatschappij 24(1), 5-14. Shadid, W. (2010). Interculturele competentie: een vak apart. Afscheidscollege Universiteit van Tilburg. www.interculturelecommunicatie.com. Shuttleworth-Edwards, A.B., Kemp, R.D., Rust, A.L., Muirhead, J.G.L., Hartman, J.P. & Radloff, S.E. (2004). Cross-cultural effects on IQ test performance. A review and preliminary normative indications on WAIS-III test performance. Journal of Clinical and Experimental Neuropsychology, 26(7), 903-20. Snellen, W. & Eurelings-Bontekoe, L. (2005). De Thematische Apperceptie Test: nieuwe toepassingen. Psychopraxis, 7, 134-9. Spek, A.A., Scholte, E.M. & Berckelaer-Onnes, I. A. van (2009). Cognitieve kenmerken van volwassenen met de autistische stoornis en de stoornis van Asperger aan de hand van WAIS-III-profielen. GZ-psychologie, 1, 24-9. Stevens, G.W. & Pels, T. (2007). Mental health in migrant children. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 49(3), 276-94. Strien, P.J. van (1986). Praktijk als wetenschap. Assen: Van Gorcum. Suanet, I. & Vijver, F.J.R. van de (2009). Perceived cultural distance and acculturation among exchange students in Russia. Journal of Community and Applied Social Psychology, 19, 182-97. Sue, S. (1998). In search of cultural competence in psychotherapy and counselling. American Psychologist, 53(4), 440-8. Suzuki, L.A., Ponterotto, J.G. & Meller, P.J. (red.) (2001). Handbook of multicultural assessment: Clinical, psychological, and educational applications. San Francisco: Jossey-Bass. Tak, J.W., Veerman, J.W. & Wit, J. de (2008). Theoretische achtergronden van klinische diagnostiek. In: Kievit, Th. Tak, J.A. & Bosch, J.D. (red.) Handboek psychodiagnostiek voor de hulpverlening aan kinderen (pp.13-52). Utrecht: De Tijdstroom.
Literatuur Tan, N., Bekkema, N. & Öry, F. (2008). Toepasbaarheid van opvoedingsondersteuning voor Marokkaanse en Turkse gezinnen in Nederland. Leiden: TNO. Teglasi, H. (2001). Essentials of TAT and other storytelling techniques assessment. New York: Wiley. Tijdink, D.W.G.M. & Es, J. van (2003). Translation and communication problems in diagnosing a depressive mood among berber patients living in Holland. Tijdschrift voor psychiatrie, 45(6), 327-32. Tilburg, R.S. van, Wekking, E.M. & Dingemans, P.M.A.J. (1997). Op weg van zand naar beton. Een pilot-onderzoek naar de verschillen tussen allochtonen en autochtonen. Psychologie Computers, 14(3-4), 123-30. Timmerman, R. & Foran, J. (2002). Diagnostiek en behandeling van volwassenen. Directieve Therapie, 22, 201-18. Tjin A Djie, K. & Zwaan, I. (2007). Beschermjassen, transculturele hulp aan families. Assen: Van Gorcum. Veling, W. (2008). Schizophrenia among ethnic minorities: social and cultural explanations for the increased incidence of schizophrenia among first and second generation immigrants in the Netherlands. Academisch proefschrift Erasmus Universiteit. Verboom, R. (2002). Psychodiagnostisch testonderzoek bij migranten. In: Meekeren, E. van, May, R. & Limburg-Okken, A. (red.) Culturen binnen psychiatriemuren. Geestelijke gezondheidszorg in een multiculturele samenleving (pp. 94-108). Amsterdam: Boom. Verboom, R. (2010). Psychodiagnostisch testonderzoek. In: Jong, J. de & Colijn, S. (red.) Handboek culturele psychiatrie en psychotherapie (pp. 381-98). Assen: Van Gorcum. Vereycken, J. & Sloore, H. (2006). MMPI-2 en Rorschach in intercultureel perspectief. Tijdschrift Klinische Psychologie, 36(1), 31-43. Verhaeghen, P. & Salthouse, T.A. (1997). Meta-analyses of age-cognition relations in adulthood: estimates of linear and nonlinear age effects and structural models. Psychological Bulletin, 122(3), 231-49. Vijfeijken, K. van de (2001). De menstekening als screeningsinstrument voor de cognitieve ontwikkeling en sociaal-emotionele problematiek. Academisch proefschrift, Universiteit Leiden. Vijver, F.J.R. van de (2005). Diagnostiek en testgebruik met allochtonen. In: Knipscheer, J. & Kleber, R. (red.) Psychologie en de multiculturele samenleving (pp. 156-75). Amsterdam: Boom. Vijver, F.J.R. van de (2008). Diagnostiek en testgebruik met allochtonen. In: Knipscheer, J. & Kleber, R. (red.) Psychologie en de multiculturele samenleving (pp. 161-81). Tweede herziene druk. Amsterdam: Boom. Vijver, F.J.R. van de & Leung, K. (1997). Methods and data analysis for cross-cultural research. Newbury Park: Sage. Vijver, F.J.R. van de & Tanaka-Matsumi, J. (2008). Cross-cultural research methods. In: McKay, D. (red.) Handbook of research methods in abnormal and clinical psychology (pp. 46381). Thousand Oaks: Sage. Vijver, F.J.R. van de & Tanzer, N.K. (2004). Bias and equivalence in cross-cultural assessment: An overview. European Review of Applied Psychology, 54, 119-35. Vink, I. (2009). Interculturele belastbaarheidsbepaling, Een zoetwatervis is geen zoutwatervis. Houten: Bohn, Stafleu van Loghum. Vlaar, P., Hattum, M. van, Dam, C. van & Broeken, R. (2006). Klaar voor de toekomst. Een nieuwe beroepenstructuur voor de branches welzijn en maatschappelijke dienstverlening, gehandicaptenzorg, jeugdzorg en kinderopvang. Utrecht: NIZW.
293
294
Cultuur en psychodiagnostiek Vos, R.C. (2009). Het Interculturele CJG. Utrecht: Pharos/Gemeente Utrecht. Watkins, C.E., Campbell, V.L., Nieberding, R. & Hallmark, R. (1995). Contemporary practice of psychological assessment by clinical psychologists. Professional Psychology: Research and Practice, 26, 54-60. Wehr, H. (1974). A dictionary of modern written Arabic. Third edition. Beirout: Librarie du Liban. Weiner, I.B. (2003). Principles of Rorschach interpretation. Second edition. London: Routledge. Westen, D. (1985). Social Cognition and Object Relations Scale. Original manual to use for training. Ann Harbour: University of Michigan. Westen, D. (1991). Clinical assessment of object relations using the TAT. Journal of Personality Assessment, 56, 56-74. Westen, D. Lohr, N., Silk, K.R., Gold, L. & Kerber, K. (1990). Object relations and social cognitions in borderlines, major depressives, and normals: a thematic apperception test analysis. Psychological Assessment, 2, 355-64. Wester, F. (1987). Strategieën voor kwalitatief onderzoek. Muiderberg: Coutinho. Winnicott, D.W. (1982). Through paediatrics to psychoanalysis. London: The Hogarth Press. Wolf, M.H.M. de (2002). Inleiding in de psychoanalytische psychotherapie: Ontwikkeling, psychopathologie, diagnostiek en behandelvormen. Bussum: Coutinho. Zandi, T., Havenaar, J.M., Limburg-Okken, A.G., Es, H. van, Sidali, S., Kadri, N., Brink van den, W. & Kahn, R.S. (2008). The need for culture sensitive diagnostic procedures: a study among psychotic patients in Morocco. Social Psychiatry & Psychiatric Epidemiology, 43, 24450. Zwaard, R. van der, Feijen, R. & Post, L. van der (2000). Waarnemingsstoornissen bij een Turkse vrouw: hallucinaties of pseudohallucinaties? Nederlands Tijdschrift voor Geneeskunde, 144(16), 729-33.
Psychodiagnostische instrumenten
Alfabetische overzicht van psychodiagnostische instrumenten met verwijzing naar de hoofdstukken waarin ze worden genoemd. instrument 15-woordentest A Achtwoordentest BADS Sleutelzoektaak BDI-II-NL Bourdon-Wiersmatest CAMDEX CAMGOG Figuren natekenen Caruso-platen CASH CASH-CS CBCL CFS-S CIDI Corsi block span CST-14 Diagnostisch interview Turkse vrouwen GHQ HSCL IQ-code JULO KAIT LEM Location Learning Test MCT-L MCT-M MMPI-2
hoofdstuknummer 4, 9 15 15 4, 11, 15 4, 9 15 15 9 4, 16 4, 16 4, 7 4 4 15 4, 15 4, 17 4 4 15 15 15 4, 6 15 14 4, 9, 13, 14, 15 4, 9, 10, 11, 13
R. Borra et al. (Red.), Cultuur en psychodiagnostiek, DOI 10.1007/978-90-313-8580-5, © 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
296
Cultuur en psychodiagnostiek
instrument MMSE MPT NEO-FFI NEO-PI-R NPI NPV NVM RAKIT RATS Raven standard progressive matrices Rekenen met munten Rorschach inktvlekkenmethode Schlichtingtest SEV SCL-90 SLE SON 2,5-7 Spelcontact, speldiagnostiek Stroop kleur-woordtest SYMBOL TAT Tekenen projectief (house-tree-person) Token test (Akense Afasietest) TRF UCL Verbal fluency VISK Visuele associatietest (VAT) WAIS-III-NL WISC-III ZAT
hoofdstuknummer 15 4 4 4 15 4, 9, 10, 11 4, 10, 11 4, 6 4 4, 10, 13, 14, 15 15 4, 13 6 7 4, 11, 13, 17 4 4, 6 6, 7 4, 9 4 4, 8, 9, 10, 11, 12, 13 7,8, 9, 10, 11 15 6. 7 4, 9, 10, 11, 13 15 7 15 4, 8, 9, 13 7 4, 9, 10, 11
Personalia
Drs. B. (Belgin) Bayazit (1981) is een Nederlandse van Turkse afkomst. Ze is als orthopedagoog in Amsterdam werkzaam voor i-psy, een categorale instelling voor interculturele psychiatrie. Tijdens haar werk heeft zij zich onder meer verdiept in ADHD bij volwassenen. Ze is in 2011 afgestudeerd als systeemtherapeut aan het Amsterdams Instituut voor Gezins- en Relatietherapie. Dr. E. (Esther) van den Berg (1978) is als universitair docent verbonden aan de vakgroep Psychologische Functieleer van de Universiteit Utrecht. Daarnaast is zij als neuropsycholoog/gz-psycholoog werkzaam op de afdeling Neurologie van het Universitair Medisch Centrum Utrecht. Zij promoveerde in 2009 (cum laude) op een onderzoek naar de effecten van type 2 diabetes mellitus op het cognitief functioneren bij ouderen. Momenteel volgt zij de specialistenopleiding tot klinisch neuropsycholoog. Drs. I. (Indra) Boedjarath (1964) heeft zich als psycholoog-psychotherapeut toegelegd op de transculturele en genderspecifieke psychotherapie en seksuologie. Zij werkt in het Mental Health Center (MHC) Beeklaan te Den Haag. Tevens is zij directeur van Mikado, het landelijk kenniscentrum interculturele zorg. Zij verzorgt regelmatig publicaties, lezingen, trainingen en colleges over interculturele hulpverlening. E. S. (Ethel) Borges Dias MSc (1984) is psycholoog en werkzaam bij de justitiële jeugdinrichting De Hartelborgt. Ze was als junior advisor betrokken bij de quickscan naar tests en diversiteit door Mikado uitgevoerd in opdracht van de Parnassia Bavo Groep. R. (Ria) Borra (1949) is als psychotherapeute BIG met als specialisaties systeem- en gedragstherapie werkzaam bij de Riagg Rijnmond, afdeling Transculturele Hulpverlening. Daarnaast is zij freelance docente. Zij is bezig met een langer durend onderzoek naar depressie en het idiom of distress van Turkse vrouwen. In dat onderzoekstraject heeft zij verschillende boeken en artikelen gepubliceerd op het terrein van de transculturele diagnostiek, depressie en somatisatie.
R. Borra et al. (Red.), Cultuur en psychodiagnostiek, DOI 10.1007/978-90-313-8580-5, © 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
298
Cultuur en psychodiagnostiek
Dr. A.M.A. (Ineke) Brands (1961) werkt als neuropsycholoog/gz-psycholoog in het Zuwe Hofpoort Ziekenhuis en het Regionaal Psychiatrisch Centrum Woerden. Daarnaast is ze als universitair docent verbonden aan de vakgroep Psychologische Functieleer van de Universiteit Utrecht. Ze promoveerde in 2007 op een onderzoek naar de effecten van type 1 en type 2 diabetes mellitus op de hersenen. Drs. R.C.J. (Rob) van Dijk (1954) is medisch antropoloog en werkzaam als adviseur diversiteitsmanagement bij Parnassia Bavo Groep. Hij is sinds 1980 in diverse functies werkzaam op het terrein van cultuur, migratie en gezondheid. Drs. M. (Mohsen) Edrisi (1970) is klinisch psycholoog/psychotherapeut, in opleiding tot psychoanalyticus. Hij is mededirecteur van GGZ Divers en hoofddocent psychotherapie (gz-opleidingen) bij de RINO Groep te Utrecht. Dr. E.H.M (Liesbeth) Eurelings-Bontekoe (1950) is klinisch psycholoog/psychotherapeut, universitair hoofddocent klinische psychologie aan de Universiteit Leiden en hoofdopleider van de postmaster opleidingen tot gz-psycholoog en klinisch psycholoog. Zij is tevens als psychodiagnosticus verbonden aan Arkin GGZ, Amsterdam. Dr. M.H.H. (Mariëtte) Hoogsteder (1965) is psycholoog en deed van 1990 tot 1998 onderzoek naar interpersoonlijke communicatie aan de Universiteit Utrecht. Vanaf 1998 werkt ze op het terrein van interculturalisatie van zorg en welzijn. Ze is als senior adviseur werkzaam bij Mikado kenniscentrum interculturele zorg. Ze is daar onder andere hoofdredacteur van het tijdschrift Cultuur Migratie Gezondheid. C. (Chantal) Kalika-Rampersad MSc (1985) is van Surinaams-Hindoestaanse afkomst. Ze is afgestudeerd als ontwikkelingspsycholoog aan de Vrije Universiteit en werkzaam als psychologe bij NOAGG, locatie Den Haag. NOAGG biedt allochtone Nederlanders laagdrempelige hulp bij psychische problemen in eigen taal en cultuur. Ze richt zich met name op de behandeling en diagnostiek met kinderen en jongvolwassenen. Drs. N. (Nina) Kamar (1978) is gz-psycholoog en werkzaam op de jeugdafdeling van Riagg Rijnmond. Zij werkt met kinderen, jongeren en hun gezinnen vanuit diverse culturele achtergronden op het gebied van diagnostiek, therapie en consultatie. Ze geeft les op de gz-opleiding Cultuursensitieve Diagnostiek en Therapie voor kinderen en jeugd. Dr. V.G. (Victor) Kouratovsky (1957) is klinisch psycholoog en kinder- en jeugdpsycholoog specialist NIP en als zodanig werkzaam bij de afdeling Jeugd van Riagg Rijnmond, centrum Rotterdam. Hij is onder meer gespecialiseerd op het gebied van kinderen en adolescenten met een achtergrond van (gedwongen) migratie en heeft daar meerdere malen over gepubliceerd.
Personalia
Als secretaris van de Sectie ggz van het NIP zet hij zich met name in voor een verbetering van het hulpaanbod voor deze doelgroepen. Hij is actief als praktijkopleider en supervisor voor gz-psychologen en klinisch psychologen en als docent op postacademisch en specialistisch niveau. Drs. Y. (Yvonne) Montfoort (1964) is gz-psycholoog kind en jeugd en in opleiding tot klinisch psycholoog en psychotherapeut kind en jeugd. Voorheen was zij onder andere werkzaam als vaktherapeut beeldend vormen binnen de forensische jeugdpsychiatrie. Ze is werkzaam bij ggz Breburggroep zorggroep Jeugd en Jong volwassenen locatie Tilburg en daar onder andere aandachtsfunctionaris cultuursensitieve diagnostiek, advies en behandeling. Daarnaast heeft zij een eigen bureau voor onafhankelijk (strafrechtelijk) psychologisch onderzoek voor jongeren (vanuit cultuursensitieve optiek). S. (Sibel) Özdemir MSc (1986) studeerde in 2009 af aan de Universiteit Utrecht in de klinische en gezondheidspsychologie. Ze werkte als basispsychologe bij NOAGG, transculturele geestelijke gezondheidszorg, locatie Utrecht. NOAGG biedt transculturele psychiatrische hulpverlening aan mensen bij wie cultuurspecifieke factoren van belang zijn bij het ontstaan en aanhouden van psychische problemen. Momenteel is zij werkzaam als psychologe bij de Praktijk voor Psychiatrie van dr. S. Güner te Westervoort. In de praktijk wordt vanuit de eigen taal en cultuur hulpverlening geboden aan met name Turkse mensen met psychiatrische en psychische problemen. Drs. F. (Fabian) Saarloos (1981) is eerste en enige zoon van Nederlandse ouders en groeide tot zijn twintigste op in het Midden-Oosten. Hij studeerde tot 2006 aan de Universiteit Utrecht en de Universiteit van Damascus klinische en interculturele psychologie en Arabische taal en cultuur. Sinds zijn afstuderen is hij werkzaam als psycholoog en onderzoeker voor de afdeling Transculturele Hulpverlening van Riagg Rijnmond, waar hij zich met veel plezier en interesse bezighoudt met diagnostiek en behandeling van psychopathologie bij voornamelijk Arabische en islamitische cliënten. T. (Tunç) Taúlıyurt MSc (1979) is in 2007 afgestudeerd als psycholoog aan de Universiteit van Amsterdam. Hij is van Turkse herkomst en in 1985 naar Nederland gekomen. Ten tijde van het schrijven van de casus voor het boek werkte hij als basispsycholoog bij NOAGG, een categorale instelling voor transculturele ggz in Utrecht. Thans werkt hij bij Allekleur Zorg, transculturele ggz in Amsterdam. Zijn belangstelling gaat vooral uit naar cluster-B-problematiek en traumaverwerking. Drs. R.J. (Raymond) Verboom (1952) is werkzaam bij Altrecht als klinisch psycholoog-psychotherapeut bij een ambulante polikliniek, doelgroep persoonlijkheidsproblematiek, en als praktijkopleider voor de psychologische discipline. Hij houdt zich sinds 1997 bezig met het onderwerp psychodiagnostiek bij migranten en vluchtelingen en heeft op dit terrein gepubliceerd.
299
300
Cultuur en psychodiagnostiek
Daarnaast was hij als psychoanalyticus actief in de werkgroep Psychoanalyse en Multiculturele samenleving, uitgaande van NVPA, NPG en NVPP. Prof. dr. F.J.R. (Fons) van de Vijver (1952) is hoogleraar cultuurpsychologie aan de Universiteit van Tilburg en aan North-West University in Zuid-Afrika. Hij is auteur van meer dan driehonderd publicaties op het terrein van intelligentie, acculturatie, multiculturalisme, bruikbaarheid van psychologische tests voor allochtonen en methodologische aspecten van groepsvergelijkingen. Hij is redacteur bij verschillende wetenschappelijke tijdschriften en voormalig hoofdredacteur van het Journal of Cross-Cultural Psychology. Drs. I. (Ine) Vink (1952) werkt als gz-psycholoog en gedragstherapeut bij Winnock en Esens, een interculturele gezondheidsorganisatie. Ze studeerde Noord-Afrikaans Arabisch aan de Sorbonne in Parijs en werkte van 1981 tot 1990 in Algerije voor het Ministerie van Volksgezondheid en Sociale Zaken. Ze is oprichter en bestuurslid van de Sectie Interculturalisatie van het Nederlands Instituut van Psychologen (NIP); oprichter en trekker van de taskforce Cultural and Ethnic Diversity van de European Federation of Psychological Associations (EFPA), en docent Wereldpraktijk en lid van de Vereniging EMDR Nederland (VEN). Drs. T. (Tekleh) Zandi (1968) is psychiater en werkzaam bij de Symfora Groep, locatie Zon en Schild te Amersfoort. Ze heeft onderzoek gedaan naar de incidentie van schizofrenie onder Marokkanen in Utrecht met gebruik van een aangepaste vragenlijst voor Marokkaanse immigranten. Op dit moment is ze bezig met de voorbereiding voor haar proefschrift en wil in 2011 hierop promoveren. Zij is bestuurslid van het Platform Transculturele Psychiatrie van de Nederlandse Vereniging voor Psychiatrie.
Register
ADHD
6, 99, 221
angststoornis
115, 167, 264
aspergersyndroom
185, 190, 193
betrouwbaarheid
42, 49, 53, 58
crossculturele validiteit
3, 271
cultural formulation of diagnosis
kruispuntdenken
4, 24
N=1 benadering
25, 43
nomadische hulpverlener
39
nomothetische benadering
45
ontwikkelingsanamnese
258, 272
PDD-NOS
culturele competentie
4, 27, 61
culturele formulering
4, 25, 47, 250, 272, 274, 276
culturele interview
5, 37, 48, 106, 183, 250, 258, 274,
276 culturele sensitiviteit
4, 12, 22, 27
cultuurbewuste hulpverlening cultuurvrije test
190, 193, 194, 196
persoonlijkheidsonderzoek
depressie
7, 56, 161, 170, 199, 219, 255, 257
56, 185, 247
psychotische stoornis
78, 155, 193
regulatieve cyclus
4, 41, 44, 133, 271, 275 5, 11, 55, 272, 277
testing the limits
91, 105, 208, 278
triangulatie
81, 148, 150, 223, 233, 248
3, 4, 11, 18, 42, 49, 53, 58, 271
verstandelijke beperking
25, 45, 272
idiom of distress
48, 264
intelligentieonderzoek
140, 219
interculturele competentie
4, 20, 48, 133, 272
45 validiteit
idiografische benadering
174, 182
psychose
storende factor 232, 234
heteroanamnese
136, 195, 221
posttraumatische stressstoornis
51, 272
dementie
empirische cyclus
117, 138, 159, 169
persoonlijkheidsstoornis
4, 24, 30, 39, 274 11, 15, 20
cyclisch-iteratief proces
intersectionaliteit
223, 276
47, 100, 132,
26, 81 24
R. Borra et al. (Red.), Cultuur en psychodiagnostiek, DOI 10.1007/978-90-313-8580-5, © 2011 Bohn Stafleu van Loghum, onderdeel van Springer Media
122
