26/03/2016
UROSTOMA EN CASUISTIEK
[email protected]
OVERZICHT • • • • • • •
Basiszorg Steriele verzorging Terugbetaling materiaal Voorkomende complicaties Casussen Overzicht hulpmiddelen Problemen bij verzorging
Basiszorg • Materiaal – Water - washandje - handdoek – Nieuwe plaat en zakje – Hulpmiddelen: pasta - spray’s - poeder – Maatkaartje en balpen – Papieren zakdoekjes – Afvalrecipiënt
1
26/03/2016
Aandachtspunten • Privacy van patiënt bewaren • Goed drogen – eventueel met haardroger • Plaat niet te groot uitsnijden, ook niet te klein • Plaat opwarmen op lichaamsthemperatuur • Zo weinig mogelijk hulpmiddelen gebruiken om de zorg niet te complex te maken • Patiënt stimuleren tot zelfzorg
Basiszorg urostoma
2
26/03/2016
Basiszorg urostoma
Verzorging liggend
Verzorging liggend
3
26/03/2016
Steriele verzorging
Steriele verzorging nier ureter
stoma
blaas
urethra
4
26/03/2016
Dotatie materiaal • Basis: • • • •
Eendelig: 60/3maand 2delig: 45 platen en 60 zakjes/3maand nachtzak/dagzak/minibag/minicap: 20/3maand 1container met 3 leidingen: 1set/3maand
• Hulpmiddelen • • • • •
Gordel: 1/6maand Pasta: 120 gram/3 maand Poeder 55 gram/3 maand Forfaitaire tegemoetk, beschermfilm min 3 mnd Convexe ring: 15/3 maand
5
26/03/2016
• Extra – Bij stoma doormeter 70 mm of meer: 90 eendelige systemen/3maand – Bij teruggetrokken stoma: 45 convexe platen/3maand
• Bij ziekenhuisopname materiaal van ziekenhuis gebruiken!
Website stoma actief 2013
bron: stoma actief 2013
Complicaties • Huidirritaties – Onvoldoende huidbescherming door te groot gesneden plaat – Wrijving van gordel of zakje op de huid – Gebruik van niet neutrale zeep, alcohol, ether – Allergische reactie ( dermatologie) – Plaat te lang laten kleven en stripeffect
Complicaties • Prolaps: liggend verzorgen Komt eerder bij coloof ileo-stoma voor • Bloeding: slijmvlies gekwetst? • Oedeem: neusdruppels
6
26/03/2016
Complicaties • Retractie: convexe plaat en gordel gebruiken • Hernia: preventie, buikband
• Necrose door slechte bevloeiing
Complicaties • Hyperkeratose: aanstippen zilvernitraat
• Stenose: blaassonde of dilateren? • Psychologische aspecten
Casus 1: plaatsbepaling
7
26/03/2016
Casus 2: Heraanleg stoma in plooi
8
26/03/2016
Casus 3: klussers
9
26/03/2016
10
26/03/2016
Casus 4: huidirritatie • Functionele pathologie cystectomie met Brickerderivatie – 02/08/2014 werden de ureter katheters verwijderd onder antibioticadekking
• Lekkage en huidirritatie –
zeer rood en vochtig op meerdere plaatsen
• Verzorging – – – – – –
reinigen lauw water, goed drogen barrière brava spray comfeel ultra dun op geïrriteerde huid brava pasta ring 2mm rond stoma convexe plaat eurotec diam 50 opvangzakje coloplast
– beenzak
• Materiaal: – Aanpassing: Eurotec convex diam ref 1350-30, coloplast 11845 en beenzak 5161 – Verzorgingsproducten: Barrière spray, comfeel ultra dun, pasta in de plaat
Behandeling
11
26/03/2016
Wat is het onderliggend probleem ? Lekkage urostoma onder de plaat
Lekkage koppeling nachtzak
Wond dehiscentie
Wond dehiscentie
8/8/2014 wond en stomaprobleem • Wondzorg: verband volledig doordrenkt – Verzorging: • • • •
Curetteren wond Reinigen wonde met fysiologisch Inbrengen droge wiek Absorberend kompres
12
26/03/2016
Eerste post- operatieve controle na brickerderivatie voor functionele pathologie • • • •
Algemeen zwak en snel moe Belangrijke stomazorgproblemen na ontslag Aanslepend wondprobleem Patiënt is slechts matig tevreden over de uitgevoerde ingreep! – Zeer emotioneel
Tweede post- op controle •
Patiënte consulteert vervroegd omwille van lekkage langs haar urostoma
– Tot 3x per dag plaat vervangen – Zeer invaliderend, ze komt niet meer buiten • • •
Schaafwondjes onder de stomaplaat en diepe huidplooi bij zitten Materiaal : eendelig opvangsysteem coloplast. MIO Stomazorg
– Aanbrengen orahesive poeder – Pastaring vervangen door een convexe pastaring aan de onderkant en een vlakke ring aan de bovenkant.
•
Emotionele problemen!!!!
Derde post- op controle Ze consulteerde vandaag opnieuw naar aanleiding van stomaproblemen. • Probleem: – Plaat laatste nacht weer 2 x gelost, daarbij komt dat convexe ring niet meer voorradig is – Bij verwijderen van het eendelig systeem • de plaat is 1 cm te hoog geplakt ( bovenaan huid zichtbaar, onderaan gedeeltelijk op mooi prolaberend stoma geplakt )
• Aanpassingen – aanbrengen Conveen prep ( ref. 62042) voor extra kleefkracht – moeilijk aan te brengen eendelig systeem overgeschakeld naar tweedelig systeem • Coloplast Click Sensura Xpro doormeter 50 ( ref. 10025) met midi zakjes doormeter 50( ref. 11842 )
– Pasta op de plaat ipv op de huid – gordel verder dragen
.
– kledij niet meer op plaat, slip lager houden
13
26/03/2016
Vierde post- op controle (4 controles over 14 dagen) • Blijvende stomaproblemen door intermittent loslating van de plaat – Groot gamma aan stomaproducten uitgeprobeerd, zonder succes
• Klinisch onderzoek – Mooi prolaberend stoma – Beperkte plooi op 4 en 8 uur naast het stoma – Onderzoek abdominale wand inliggende zittende staande houding en bij rechtkomen • geen echte retractie van het stoma
• Verzorging – Geen aanpassingen maar pas op materiaal-tekort !!!
• Multidisciplinair overleg – Lipofilling van de huidplooi te overwogen in overleg met de collegae van plastische heelkunde
Lipofilling? – Inbrengen van kleine vetdruppels • Nadeel: zeer fragiel en zeer gevoelig aan contaminatie laat staan infectie – 8/10/2014 eerste ingreep – Resultaat pas na 3 maanden te beoordelen
Besluit Casus 4 • Zeer intensieve opvolging post-op soms nodig de eerste maanden • Bij moeilijkheden: dotatie niet voldoende • Multidisciplinair benadering
14
26/03/2016
Casus 5 Herstel transit • Ziektebeleving: • Pte. heeft al vier keer baarmoederkanker gehad. Dit slechte nieuws was elke keer opnieuw moeilijk om te aanvaarden. Pte. is in maart 2014 geopereerd en heeft een tijdelijk colostoma en een definitief urostoma gekregen. Dit was voor haar een moeilijke keuze die ze moest maken (operatie of niet). Pte. wilde enkel operatie toestaan indien de dokters haar konden verzekeren dat zij niet afhankelijk ging zijn van anderen. Heden opname owv sluiten colostomie. Pte. is opgelucht dat colostoma gesloten is. Bij de urostoma zijn er blijvende problemen. De stoma loste elke keer (nu beter) en doordat zij vermagerd is, is het moeilijker geworden om urostoma zelf te verzorgen. Hierdoor is zij afhankelijk van anderen en dit wilde ze niet. Pte. wordt emotioneel wanneer zij hierover praat. Het stelt haar wel gerust dat de dokters op zoek zijn naar een oplossing. Morgen heeft zij, met gezin, een afspraak bij URO. Zij ervaart veel steun van echtgenoot en dochter. Op dit moment wenst zij geen verdere psychosociale begeleiding hiervoor. Zo nodig is een consult reconstructieve heelkunde nodig.
• • • • •
Alginaat Pasta Plaat van convatec Zakje Doorkoppelen naar beenzakje
15
26/03/2016
Zelfzorg liggende positie
Zittende positie
Staande positie
16
26/03/2016
Besluit Casus 5 • Plaatsbepaling! • Multidisciplinair benaderen
Hulpmiddelen • Remove spray → verwijderen opvangsysteem (Niltac, brava adhesive remover) • Beschermspray → huidbescherming ( cavilon, brava ,silesse spray) • Poeder: steeds teveel wegvegen → natte huid drogen ( orahesive poeder, comfeel poeder)
• Pasta: steeds met natte vinger gladstrijken → oneffenheden opvullen (elke firma)
• • • •
Pastaring → huidbescherming (varimate ,brava ring) Pastaspiesjes,- lintjes → opvullen klein defect (varimate eurotec) Gordel → extra fixatie van plaat/zakje, gevoel veiligheid (elke firma) Alginaat → open wonde zuiveren/opgroeien (seasorb, aquacell, kaltostat ed, flaminal
hydro of forte)
• • • •
Plakring → extra fixatie (eurotec, coloplast elastic tape) Silicone verband → vochtige huid (Mepitel one®) Hydrocolloid verband®→ vochtige huid (comfeel transparant) Absorberend schuimverband → vochtige onderlaag
(mepilex)
PROBLEMEN VERZORGING
17
26/03/2016
PROBLEMEN VERZORGING • Plaat die te vlug oplost en loslaat pH urine alkalisch maken: amoniumnitraat 45 gr in 300 ml muntwater 3X/ dag 15 druppels in koelkast bewaren • Zeep bij te droge huid: – La Roche Posay Lipicar Surgras – Vandenbemd natuurzeep
PROBLEMEN VERZORGING • Herniatie met afvloeiproblemen - hevige pijn - soms positiegebonden - plaatsbepaling stoma juist doen doorsturen ZH
PROBLEMEN VERZORGING • Verweking van de plaat door inwerking van urine – Tijdig vervangen – Anders huidirritatie en lekkage of loslating van de plaat
• Schimmelinfectie – Schimmelwerend middel – Systemisch behandelen na wisser ( candida )
18
26/03/2016
PROBLEMEN VERZORGING • Kristallisatie
– Behandelen met lauw water en azijn ( 1:1) – Gedurende 15 min – Voldoende absorberend materiaal voorzien – Kristallen voorzichtig proberen te verwijderen, en herhalen indien nodig
Handige tips voor mensen met een urostoma • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • • •
De stoma is niet steriel! Reinig de stoma en de omringende huid met water en dep deze droog met een zacht gaas. U kunt douchen met of zonder zakje op uw stoma. Droog de huid zorgvuldig voordat het nieuwe materiaal bevestigd wordt. Baden kunt u beter met een zakje op doen. Vermijd het gebruik van badolie en zeep. Deze kunnen de huid ontvetten. Bodylotion maakt de huid te vet. En vermindert de plakkracht van de huidplaat. Als u de stoma voorzichtig reinigt kan er toch wat bloed te zien zijn. Dit is normaal. De opening van het stomamateriaal moet correct passen. Er mag 1 mm huid vrij zijn. Verwissel de huidplaat bij een tweedelig systeem ongeveer 2 keer per week of volg het advies van de stomaverpleegkundige. Dit voorkomt lekkage en huidproblemen. Zorg dat u de haren rondom de stoma verwijdert of kort houdt. Knip lange haren eerst, daarna scheren van de stoma af. Terwijl u dit doet, houdt u een gaasje op de stoma ter bescherming. Of u plaatst een medicijnbekertje of dopje met een gaasje erin op de stoma. Zorg dat u voldoende drinkt: 1 tot 1,5 liter vocht, zoals water, thee en dergelijke. Dit houdt de urine helder. Sommige voedselproducten kunnen de urine een speciale geur geven, zoals asperges, knoflook, vis en uien. Dat wil niet zeggen dat u het niet mag gebruiken. Bepaalde medicijnen kunnen een speciale geur geven, dit is niet verontrustend. Slijm(vlokken) in de urine is normaal. Als het te veel is, verhoog dan uw vochtinname, zodat het slijm niet de afvoer van het zakje verstopt. Als er een urinekweek afgenomen moet worden, neem dan contact op met de huisarts of stomaverpleegkundige. Die zal met behulp van een steriele katheter wat urine uit de stoma afnemen. Verwissel elke dag het urinestomazakje. De beste tijd om de plaat te verwisselen is ‘s morgens vroeg, voordat u wat gedronken of gegeten heeft. Of anders ongeveer drie uur nadat u voor het laatst gedronken heeft. Leeg het zakje indien het voor tweederde vol is. Als u voor de nacht de nachtzak koppelt aan uw stomazakje, laat dan een klein laagje urine in het zakje: dit voorkomt een vacuüm van uw zakje tijdens de nacht. Hang tevens de nachtzak lager dan het matras. Spoel de nachtzak met water en azijn als u hem ‘s morgens afkoppelt. Dit voorkomt een nare geur. Om de nachtzak eenvoudig te spoelen gaat u als volgt te werk: Knip een urinestomazakje voor de helft af. Sluit de onderste helft aan de nachtzak. U gebruikt het stomazakje als trechter om de nachtzak te spoelen. Of maak gebruik van een klein trechtertje. Vervang de nachtzak 1 keer per week. Draag het opvangmateriaal in het ondergoed. Dan klotst het niet. Zorg dat u altijd opvangmateriaal in voorraad heeft, neem als u buitenshuis gaat ook altijd reservemateriaal mee. Houd uw gewicht in de gaten. Te veel toename van het lichaamsgewicht kan stomaproblemen geven. Indien u vragen heeft, aarzel niet deze met de specialist of stomaverpleegkundige te bespreken. Ze zijn er om u te helpen.
19
