13/10/2015
“Laat ons de dingen vergeten en slechts letten op het verband ertussen.”
Het Ware Modernisme:
KUBISME PABLO PICASSO, Portret van Kahnweiler, 1910
TABULA RASA
FUTURISME
“De snelheid van een racewagen heeft meer schoonheid dan de Nikè van Samothrace.”
GIACOMO BALLA, Dynamiek van een racewagen, 1913
De wereld heruitgevonden door kunstenaars, ontwerpers en architecten
Het Ware Modernisme
CONSTRUCTIVISME
“Prouns: uitwisselingsstations tussen schilderkunst, beeldhouwkunst en architectuur”
Vorm en Ruimte herzien & Vorm volgt Functie
EL LIISITZKY, Proun 19D, gesso, olie, collage etc. op multiplex, 1922
“Technici scheppen nieuwe vormen. Echte materialen in de echte ruimte.”
VLADIMIR TATLIN, Hoekreliëf, 1915
* KUBISME * FUTURISME * CONSTRUCTIVISME * NEOPLASTICISME * INTERNATIONALE STIJL * BAUHAUS
1
13/10/2015
BAUHAUS (1919 – 1933)
NEOPLASTICISME (DE STIJL) Zuivering van de kunst.
PIET MONDRIAAN, Compositie, 1921
“Laat ons een nieuwe toekomst ontwerpen en tot stand laten komen waarin architectuur, sculptuur en schilderkunst een eenheid vormen die op een dag uit de handen van miljoenen werkers zal verrijzen als een lichtend symbool van het nieuwe geloof.”
RIETVELD, Rood-blauwe stoel, 1917 – ‘18
1. KUBISME (1909-1914) Voorbij het perspectief,
DE INTERNATIONALE STIJL
de anekdote, de kleur “Het huis is een woonmachine”
“Wij probeerden een richting in te gaan die het tegenovergestelde was van het
MIES VAN DER ROHE, Barcelonapaviljoen 1929
LE CORBUSIER, Villa Savoye 1931
Impressionisme. Dat was de reden waarom wij kleur, emotie, sensatie en
“Less is more”
alles wat door de impressionisten was geïntroduceerd, achter ons lieten om weer een architectonische basis in de compositie te zoeken en orde aan te brengen.”
Picasso
2
13/10/2015
Wiskundig perspectief 15e E
GEORGES BRAQUE Kasteel in La Roche-Guyon, 1909
Proust, Combray
GEORGES BRAQUE, Haven in Normandië, 1909, 92 x 96 cm, Chicago Art Institute
Città ideale (einde 15° E), anoniem Florentijns, Walters Art Museum Baltimore
Vertaling van ruimte en vorm naar het tweedimensionale doek.
PICASSO, Huizen in Horta de Ebro, 1909, 65 x 81 cm
PICASSO, Het Reservoir van Horta de Ebro, 1909
BRAQUE, Huizen in L’Estaque, 1908
PICASSO, Landschap met brug, 1908
3
13/10/2015
PIERRO DELLA FRANCESA, detail fresco Arezzo, 15e E
Stillevens vóór het kubisme
CHARDIN, de keukentafel, 1728 - 1730
BRAQUE Fles en Vissen 1909 Tate Gallery, 61 x 75 cm
ANALYTISCH KUBISME 1909-1912
BRAQUE Viool en Waterkruik, 1909-10, Kunstmuseum, Basel.
PAUL CEZANNE Appels en koekjes, 1879-80, Orangerie Parijs, 46 x 55 cm
4
13/10/2015
MONDRIAAN Stilleven met Gemberpot I – II 1911 – 1912 Haags Gemeentemuseum
PICASSO De Gitaarspeler, 1910 MNAM, 100 x 73 cm
BRAQUE De Portugees (De Emigrant) 1912, Kunstmuseum Bazel, 117 x 81 cm
Ook Mondriaan gaat de objecten van het stilleven abstraheren tot ritmische vormen. Enkele jaren later zal hij evolueren naar de Stijl-abstractie : “Het kubisme accepteerde de logische consequenties van zijn eigen ontdekkingen niet.”
PICASSO Portret van Daniel-Henry Kahnweiler,1910, The Art Institute of Chicago, 100.6 x 72.8 cm
PICASSO Ma Jolie (Vrouw met Gitaar) 1911 – 1912 MOMA, 100 x 65, 4 cm
“Ik schilder vormen zoals ik ze me voorstel, niet zoals ik ze zie.”
AUGUSTE RENOIR, Portret van Alphonsine Fournaise, 1879. Musée d’Orsay, Paris
5
13/10/2015
MARCEL DUCHAMP Naakt de Trap Afdalend, 1913 Philadelphia Museum of Art, Museum of Art, 147,5 x 89 cm
PICASSO, Guitar, Sheet music and Wine glass (1912)
JULES MAREY Man met de Zwarte Kap, sequentiefoto
MUYBRIDGE
SYNTHETISCH Of COLLAGE KUBISME 1913-1917
PICASSO Stilleven met Rieten Stoelzitting 1912 – collage – 26,7 x 35 cm Musée Picasso, Parijs
“Het op punt stellen van de kleur is er voor ons met de collages gekomen. Het loskoppelen van de kleur en de vorm, begrijpt u ?”
BRAQUE, Compotier et verre,1912, houtskool op papier, namaakhoutbehang geplakt op papier. 1ste collage.
6
13/10/2015
BRAQUE Bottle, Newspaper, Pipe and Wine glass,1913
JUAN GRIS, The Painter's Window, 1925, Oil on canvas, 100 x 81 cm, The Baltimore Museum of Art, Maryland
“De collages zijn er magnifiek in geslaagd om de visie van het klassiek perspectief te vernietigen, de dodelijke conventies die het oplegde. De collages hebben de grenzen van de schilderkunst verlegd.”
BRAQUE, Glas, Kan en Kranten, 1914, Gekleefd papier, krijt and houtskool op karton, 62,5 x 28,5 cm
GESCHILDERD ALS EEN COLLAGE
KUBISTISCHE BEELDHOUWKUNST
LIPCHITZ, Matroos met Gitaar, 1917 JUAN GRIS Stilleven, 73 x 92 cm 1915 Kröller-Müller
De Roker, 1913, Thyssen-Bornemisza Madrid,73 x 54 cm
7
13/10/2015
PICASSO Drie maal Fernande, 1909
RAYMOND DUCHAMP – VILLON Paard brons, 1914 Middelheim Antwerpen – h. 43,7 cm
Brons, h. 41,4 cm
JACQUES LIPCHITZ Zittende gitaarspeler, 1918
Woman Combing Her Hair, 1914, brons, The Israel Museum, Jerusalem, 178,5 x 40 x 40 cm
ARCHIPENKO Boksers brons, 1914 Museum Milwaukee – h. 59 cm
8
13/10/2015
HENRI LAURENS Hoofd, 1920 kalksteen, h. 39 cm Tate Gallery Londen
OSSIP ZADKINE Staande Vrouw, 1922 brons, h. 77 cm
OSSIP ZADKINE Orpheus brons, 1948 Middelheim Antwerpen
PABLO GARGALLO De profeet, brons, 1948 Middelheim Antwerpen
PICASSO: Een gitaar als ‘Constructie’. 1912 plaatijzer en metaaldraad – h. 77,5 cm
karton
Kubisme en Primitivisme Grebo-masker Ivoorkust
9
13/10/2015
Braque in zijn atelier in 1912. Picasso met het uniform van Braque in het atelier in 1911
THEO VAN DOESBURG. Ontwerp voor een affiche voor de tentoonstelling 'La Section d'Or'. Circa 1920. Oost-Indische inkt op papier. 65 × 62,5 cm. Instituut Collectie Nederland.
'La Section d'Or‘ (1911-1925) met o.a.: Jacques Villon Raymond Duchamp-Villon Marcel Duchamp Albert Gleizes František Kupka Jean Metzinger Francis Picabia Fernand Léger Alexandre Archipenko Constantin Brancusi Natalia Gontcharova František Kupka Mikhail Larionov Henri Laurens Marie Vassilieff
TUBISME De schoonheid van de nieuwe technologie
FERNAND LEGER La Ville, 1919- Philadelphia Museum of Art – 231x 298 cm
ROBERT DELAUNAY Champ de Mars – De Rode Toren 1911/23 Art Institute of Chicago – 160,5 x 129 cm
De Rode Toren 1911/12 Guggenheim New York – 125,7 x 91,5 cm
10
13/10/2015
ROBERT DELAUNAY, Hommage aan Blériot, 1914, Kunstmuseum Bazel, 76,5 x 50,5 cm
SONIA TERK- DELAUNAY, Electrische Prisma’s (olieverf), 1914, MNAM Parijs, 250 X 250 cm
Sonia Delaunay ontwierp het motief voor de Citroen B-12, 1925
SONIA DELAUNAY - Kledingontwerpen
MONDRIAAN, Landscape with Trees,1912
LYUBOV POPOVA, Kubistisch stadslandschap, 1914
Zwempakken, 1928
11
13/10/2015
MARC CHAGALL, Cubist landscape, 1918, MNAM, 100x5
DAVID HOCKNEY, Pearblossom Highway, 1986, fotocollage, 198 x 282 cm, Collectie van de kunstenaar
LYONEL FEININGER, Ships, 1917
JAN VAN EYCK, Lam Gods Middenluik,1432, 340 cm x 440 cm, St Baafs Gent
Late 20ste eeuw
THOMAS SCHEIBITZ, Skilift, 1999, 220 x 150cm
DAVID HOCKNEY, Portrait of the Artist's Mother, 1985, fotocollage, 37 x 33 cm
12
13/10/2015
David Michele, Cubist Space, 2004
13
