29/01/2015
Bomen in openbaar groen • Bomen zijn de ‘steunpilaren’ van het openbaar groen • Doordachte (in)planning en uitvoering van boomwerken is geen evidentie
Bomen in SB250 Tom Joye, inverde
Kennis • De kennis en vaardigheden voor een goed bomenbeheer zijn nochtans beschikbaar • Hoe kunnen we die kennis vertalen naar het terrein?
Herwerking SB250
H2: Nomenclatuur
• Doelstelling: informatie uit o.a. Technisch Vademecum Bomen vertalen naar SB250
• Heel wat geschrapt
• Bomenbeheer ondubbelzinnig en accuraat beschrijven
• Enkele nieuwe termen ivm bomenbeheer uitgelegd
• Niet enkel in H11, maar ook ‘inbreken’ in andere hoofdstukken
– Eindbeeld – Tijdelijke vs. blijvende kroon – Beheerfases van bomen
1
29/01/2015
Eindbeeld • Het beeld van de volwassen boom dat nagestreefd wordt – Vrij uitgroeiend – Niet vrij uitgroeiend (> takvrije stam?) – Vormboom
Tijdelijke en blijvende kroon
Beheerfases
Veteraansnoei
Onderhoudssnoei
Begeleidingssnoei
bron: Richtlijn Bomenplan ANB
bron: Richtlijn Bomenplan ANB
2
29/01/2015
H3: Materialen • Kwaliteitseisen voor plantgoed uit TV Bomen zijn geïntegreerd • Kwaliteitseisen afhankelijk van eindbeeld
Algemeen • Minimummaten voor grootte wortelgestel/kluit/container • Geen verse snoeiwonden • Stevige stam met normaal verloop • Evenwichtige kroon
Ingesnoeide harttak
Laanbomen • Bijkomende kwaliteitseisen – Takvrije stam – 1 doorgaande harttak – Geen dubbele toppen, zuigers, elleboogtakken, … – Geen plakoksels – Harttak bij voorkeur niet ingesnoeid (indien wel: voorwaarden)
H4: voorbereidende werken en grondwerken • Als we kwaliteitsvolle doorwortelbare ruimte willen, moet die reeds in deze fase meegenomen worden • Teelaarde: maximale indringingsweerstand 1,5 MPa
– Enkel scheuten van hetzelfde seizoen – Verspringing maximaal 1/3 van diameter
3
29/01/2015
H5: onderfunderingen en funderingen
Bomenzand, -granulaten en groeiplaatsconstructies
• Verwerking van bomenzand, bomen-granulaten en groeiplaatsconstructies • Bewezen werking, maar goede uitvoering is essentieel
bron: Technisch Vademecum Bomen
Bomenzand, -granulaten en groeiplaatsconstructies
H11: Groenaanleg en groenbeheer • Aanplanten van houtige vegetaties
Verankeren van bomen • Boompaalconstructies: standaard kniepalen in onbehandeld naaldhout • Ondergrondse verankering bij kluitbomen – Houten palen – Grondankers – Biologisch afbreekbaar
Bomenbeheer • Grootste veranderingen t.o.v. vorige versie • Vertrokken van een wit blad • Opdrachtgever kan specificeren dat bepaalde werken enkel door gecertificeerde boomverzorgers mogen uitgevoerd worden
4
29/01/2015
Snoeitechniek
Snoeitijdstip • <20%: bij voorkeur in zomer • >20% (knotten, kandelaberen, …): bij voorkeur in winter • Niet snoeien in lente en herfst
bron: Technisch Vademecum Bomen
Model • De opdrachtgever kan vragen om bij aanvang van de werkzaamheden een voorbeeldboom te snoeien > Typevoorbeeld voor de snoei van de andere bomen
Begeleidingssnoei • Tot gewenste takvrije stamlengte: 1 doorgaande stam of 1 dominante harttak
Begeleidingssnoei • Doel: takvrije stam verkrijgen • Periodieke snoei in de tijdelijke kroon • Opdrachtgever specificeert eindbeeld (minstens gewenste takvrije stamlengte) Gewenste takvrije stamlengte ≠ opsnoeien tot … m
Wat met problematische onderhoudstoestand • Of ander eindbeeld?
• Probleemtakken in tijdelijke kroon weghalen • Starten bovenaan in tijdelijke kroon • Maximaal 20% van de bladmassa in één snoeibeurt
5
29/01/2015
Catalogusposten begeleidingssnoei • Catalogusposten uitgesplitst naar – Eindbeeld (takvrije stam) – Hoogte van de boom
• Doel: meer realistische prijszetting, positief zowel voor opdrachtgever als aannemer
Voorbeeld catalogusposten begeleidingssnoei • Eindbeeld: takvrije stamlengte <=3m • boom ≤5m eindbeeld: takvrije stamlengte ≥5m • boom >10m eindbeeld: takvrije stamlengte 7m …
Onderhoudssnoei • Doel: boom veilig houden • Sporadische snoei in de blijvende kroon – Dood hout >4cm – Zieke en beschadigde takken – Terugsnoeien breukgevoelige takken – Vrijhouden doorrijhoogte
• Melding van schimmels en breukgevoelige takken
Onderhoudssnoei • Catalogusposten – Boomhoogte ≤ 7m – Boomhoogte > 7m en ≤ 20m – Boomhoogte > 20m
Snoei • Kroonreductie: beperkte reductie van de blijvende kroon (max 20% van bladmassa) • Veteraanbomen: begeleiden kroonreductie • Vormsnoei: opdrachtgever specificeert het eindbeeld
6
29/01/2015
Visuele boomcontrole • Bepalen van veiligheid en conditie van een boom (≠ inventarisatie) • Bomen worden ingedeeld in klassen: – Geen verhoogd risico (ev. opvolgen) – Verhoogd risico • Vellen • Maatregelen nemen • Nader onderzoek
Nader onderzoek • Geluids- en/of elektrische weerstands-tomografie: rot en holtes • Trekproef: stabiliteit • Krooninspectie: gebreken in de kroon • Wortelonderzoek: stabiliteit of beschermingszone bij werken afbakenen • Uitgebreid standplaatsonderzoek: conditieverbeterende maatregelen
Voordelen van de herwerking • Meer detail ≠ meer complexiteit • Duidelijk en controleerbaar • Hogere eisen aan vakbekwaamheid van de uitvoerders • Responsabilisering van opdrachtgevers/ controleurs/planners/ontwerpers
Uitdaging voor volgende herwerking
Uitdaging voor volgende herwerking
• Beheer van bestaande bomen die afwijken van de ‘norm’
• Beheer van bestaande bomen die afwijken van de ‘norm’
7
