Somatostatine
Het gebruik van somatostatine analogen in de behandeling van Neuro Endocriene Tumoren
Marc De Man 29/11/2015 © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
DIGESTIEF ONCOLOOG
PATHOLOOG
RADIOLOOG
NET NUCLEARIST
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
CHIRURG
2
MEDICATIE
APD DIAGNOSE
CT MRI EMBOLISATIE
NET ISOTOPEN SCAN PRRT
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
OPERATIE
3
MEDICATIE
APD DIAGNOSE
CT MRI EMBOLISATIE
NET ISOTOPEN SCAN PRRT
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
OPERATIE
4
somatostatine
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
5
Signaalstoffen
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
6
Signaalstoffen
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
7
Signaalstoffen
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmendeweriking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
8
somatostatine
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangemaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmende werking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
9
somatostatine
Hormoon Signaalstoffen die in klieren worden aangeaakt Wordt aangemaakt in de hypothalamus en in de pancreas Heeft een remmende werking op hormonen die worden gevormd in andere klieren in het lichaam.
DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
10
Door stimulatie van kliercel is er een toename van de vorming van het hormoon noodzakelijk voor het normaal functioneren van het lichaam
Wannneer te veel hormoon wordt aangemaakt treedt er een feed back mechanisme op oa door aanmaak van somatostatine. Dit bindt zicht op specifieke receptor waardoor de hormoonvorming verminderd
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
11
Door stimulatie van kliercel is er een toename van de vorming van het hormoon noodzakelijk voor het normaal functioneren van het lichaam
Wannneer te veel hormoon wordt aangemaakt treedt er een feed back mechanisme op oa door aanmaak van somatostatine. Dit bindt zicht op specifieke receptor waardoor de hormoonvorming verminderd
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
12
DES
DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
14
DES
DES / Diffuus (Neuro) Endocrien Systeem
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
15
Neuroendocriene cel
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
Neuroendocriene Tumor Niet functioneel 16
KLACHTEN
hormonen
Neuroendocriene cel
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
Neuroendocriene Tumor Functioneel 17
NEUROENDOCRIENE TUMOREN
gastrine
glucagon
serotonine
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
18
Er zijn 5 subtypes van serotonine receptor Ook goed gedifferentieerde tumoren afomstig van deze neuroendocriene cellen ( NET) hebben deze receptoren waarop somatostanine kan binden
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
19
SOMATOSTATINE ANALOGEN
Er zijn 5 subtypes van serotonine receptor Ook goed gedifferentieerde tumoren afomstig van deze neuroendocriene cellen ( NET) hebben deze receptoren waarop somatostanine kan binden Dit kan worden aangetoond door (gemodifieerde) somatostatine zoals bij Dotatoc scan
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
20
SOMATOSTATINE ANALOGEN
Wat somatostatine
Medicijnen die lijken op somatostatine
analogen
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
21
SOMATOSTATINE ANALOGEN
Octreotide
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
Lanreotide
22
Somatostatine analogen Somatostatine analogen somatostatine
Tragere afbraak Langere aktiviteit Octreotide 3-4 weken Lantreotide 4-6 weken Pasireotide
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
23
NET: WAAROM SSA?
SECRETIE
CONTROLE SYMPTOMEN © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
CELDELING
CONTROLE TUMOR 24
NET: WAAROM SSA?
SECRETIE
CONTROLE SYMPTOMEN © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
CELDELING
CONTROLE TUMOR 25
Syndrooom
Klachten
Plaats Hormoon oorspong
Carcinoied syndroom
Flushing Diarree bronchospasm en
Dunne darm
Serotonine
WernerMorrrison VIPoma
Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie
Pancreas
VIP
Glucagonoma
Huiduitslag Diepe veneuze trombose
Pancreas
Glucagon
Insulinoma
Hypoglycemie
Pancreas
Insuline
Zollinger Ellison
Maag duodenum ulcera Diarree
Pancreas
Gastrine
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
26
Syndrooom
Klachten
Plaats Hormoon oorspong
Carcinoied syndroom
Flushing Diarree bronchospasm en
Dunne darm
Serotonine
WernerMorrrison VIPoma
Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie
Pancreas
VIP
Glucagonoma
Huiduitslag Diepe veneuze trombose
Pancreas
Glucagon
Insulinoma
Hypoglycemie
Pancreas
Insuline
Zollinger Ellison
Maag duodenum ulcera Diarree
Pancreas
Gastrine
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
27
Syndrooom
Klachten
Plaats Hormoon oorspong
Carcinoied syndroom
Flushing Diarree bronchospasm en
Dunne darm
Serotonine
WernerMorrrison VIPoma
Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie
Pancreas
VIP
Glucagonoma
Huiduitslag Diepe veneuze trombose
Pancreas
Glucagon
Insulinoma
Hypoglycemie
Pancreas
Insuline
Zollinger Ellison
Maag duodenum ulcera Diarree
Pancreas
Gastrine
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
28
Syndrooom
Klachten
Plaats Hormoon oorspong
Carcinoied syndroom
Flushing Diarree bronchospasm en
Dunne darm
Serotonine
WernerMorrrison VIPoma
Diarree Hypokaliëmie Hypochlorydrie
Pancreas
VIP
Glucagonoma
Huiduitslag Diepe veneuze trombose
Pancreas
Glucagon
Insulinoma
Hypoglycemie
Pancreas
Insuline
Zollinger Ellison
Maag duodenum ulcera Diarree
Pancreas
Gastrine
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
29
NET FUNCTIONEEL HORMONEN
R/ SOMATOSTATINE ANALOOG
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
30
Symptomatische controle: +/- 75% Biochemische controle © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
+/- 50% 31
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
34
NET: WAAROM SSA?
SECRETIE
CONTROLE SYMPTOMEN © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
CELDELING
CONTROLE TUMOR 35
• somatostatineanaloog
NET
• placebo
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
36
SANDOSTATINE ANALOGEN TUMORCONTROLE EVIDENTIE
PROMID (1)
CLARINET
SSA
Octreotide LAR 30
Lanreotide AG 120 mg
Patiënten
Darm
Darm en pancreas
Hormoonproductie
+/-
Geen
Beoordeling effect
WHO
RECIST
Einddoel studie
Tjjd tot tumorgroei
Progressievrije overleving
Ziektestatus
Niet gekend
Stabiel
Ki 67 < 2% <10%
95 % -
62% 32%
77%
49% 39%
Lever aantasting <10% <25% © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
(1) Rinke JCI 2009
37
SOMATOSTATINE ANALOGEN
Controleren de symptomen die worden veroorzaakt door een overproductie van hormonen door NET
Vertragen de groei van goed gedifferentieerde NET
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
38
TELOTRISTAT
- Inhibitie van tryptophaan hydroxylase - Verminderde aanmaak van serotonine in de enterochromafine cellen van de darm. - Behandleing diarree bij patiënten met carcinoied syndroom die niet genoeg reageren op somatostatine analogen
ECC 2015 © 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
39
© 2014 Universitair Ziekenhuis Gent
40
