Portugal
(update 02/2015)
Portugal is een republiek in het zuidwesten van Europa. Het land is sinds 1986 lid van de Europese Unie. Portugal behoort tot één van de armste landen van Europa. Het is een parlementaire democratie en een republiek met een president die voor een termijn van vijf jaar gekozen wordt door de bevolking. Godsdienten: voornamelijk het christendom, daarnaast ook joden en hindoes. Portugal kent vrijheid van religie. Het verdrag van Den Haag van 29 mei 1993 inzake de Bescherming van Kinderen en de Samenwerking op het gebied van Interlandelijke adoptie trad in werking in Portugal op 1 juli 2004.
Bevoegde Centrale Autoriteit: Instituto da Segurança Social, I.P.. Rua Castilho n° 5-3° 1250-066 Lisboa Portugal Tel. + 213/213184959 Fax + 213/213184951 Email:
[email protected] Verantwoordelijke: - Isabel PASTOR – Chef de Secteur de l’adoption
Wetgeving U kan de wetgeving van kracht op datum van het onderzoek steeds opvragen bij het VCA. ! opgelet! U moet ook aan de Belgische wetgeving voldoen.
Kinderen in Portugal Er verblijven momenteel 9000 kinderen in instituten en 3000 kinderen bij andere familieleden dan het eigen gezin. Het systeem van pleegzorg, zoals wij dat kennen, bestaat niet in Portugal. Er zijn veel binnenlandse adopties in Portugal (ongeveer 500 per jaar). Er zijn ongeveer 58.000 wezen door allerlei oorzaken.
Kinderen die in aanmerking komen voor adoptie De kinderen die nood hebben aan een internationale adoptie zijn gezonde kinderen vanaf 9 à 10 jaar, 3 of meer broers of zussen en kinderen met gezondheidsproblemen en/of ontwikkelingsproblemen1. Portugese koppels die in het buitenland wonen kunnen hetzelfde kindprofiel opgeven als binnenlandse adoptanten (0-5 jaar). Kinderen zijn wettelijk adoptabel als ze geplaatst werden onder de zorg en controle van een particulier met het oog op adoptie en jonger zijn dat 15 jaar op het moment van de aanvraag. Welke kinderen kunnen onder de zorg en controle van een tehuis of particulier geplaatst worden met het oog op adoptie?
kinderen die jonger zijn dan 18 jaar. Kinderen vanaf 12jaar moeten zelf hun toestemming geven.(art. 1978 en 1981 Civil Code)
wanneer de nodige toestemmingen voor de adoptie zijn gegeven. Een moeder kan haar toestemming ten vroegste 6 weken na de geboorte geven. (art. 1981 en 1982 Civil Code)
wanneer de ouders ongekend zijn of het kind wees is. (hcch: profil d’etat pour l’adoption internationale – maart 2010)
wanneer de ouders de gezondheid, veiligheid, opleiding, ontwikkeling van het kind op het spel hebben gezet, zowel door hun handelen als hun stilzitten. (art.l 1978 Civil Code)
kinderen die verlaten zijn door hun ouders. (artikel 1978 Civil Code)
wanneer de kinderen worden opgevangen in een tehuis of bij een particulier en hun ouders geen interesse in hen hebben. Desinteresse moet van die aard zijn dat de verdere relatie tussen ouder en kind ernstig in gevaar is. (art. 1978 Civil Code)
Toestemmingen Toestemmingen die nodig zijn voor een plaatsing met het oog op adoptie kunnen voor elke familierechtbank in Portugal worden gegeven. De rechter informeert steeds over de gevolgen van het geven van de toestemming. De verklaring van instemming kan opgevraagd worden door degenen die hun toestemming moeten geven, door de sociale diensten of door de Public Minister. (art. 1982 Civil Code) Portugal heeft 23 publieke adoptiediensten, deze hebben bij wet een aantal taken gekregen. Zij beschikken over multidisciplinaire teams die de situatie van het kind bestuderen en indien nodig aan de rechtbank een verklaring van adoptabiliteit van het kind vragen. Enkel minderjarigen kinderen die adoptabel zijn verklaard door de rechtbank kunnen internationaal geadopteerd worden.
1
mail CA Portugal.
Voorwaarden kandidaat-adoptanten* 1. Leeftijd
Gehuwden wanneer ze beide ouder zijn dan 25 jaar en minstens 4 jaar getrouwd zijn. (art. 1979 Code Civil)
Wettelijke samenwonenden kan ook, moet ook minstens 4 jaar zijn. (hcch: profil d’etat pour l’adoption internationale – maart 2010)
Een alleenstaande moet minstens 30 jaar zijn. (art. 1979 Code Civil)
KA die op het moment van de plaatsing met het oog op adoptie jonger dan 60 jaar zijn. Leeftijdsverschil mag niet meer dan 50 jaar zijn. Bij siblings wordt gekeken naar het oudste kind. (art. 1979 Code Civil)
Bij stiefouderadoptie telt het leeftijdsverschil + de maximumleeftijd niet. (art. 1979 Code Civil)
2. Burgerlijke staat
KA moeten minstens 4 jaar getrouwd zijn als men samen wil adopteren. (art. 1979 Code Civil)
Alleenstaanden kunnen adopteren: zowel mannen als vrouwen. (art. 1979 Code Civil)
Holebi’s kunnen niet samen adopteren.
* Kandidaat-adoptanten moeten ook aan de Belgische wetgeving voldoen.
Procedure (voor KA met Portugese nationaliteit) 1) KA laten hun dossier door VCA verzenden voor een adoptieprocedure van een kind uit Portugal. Dossier (gelegaliseerd en met apostille) bestaat uit: -
geschiktheidsvonnis
-
kopie van de identiteitskaarten of paspoorten van de KA
-
kopie van de geboorteaktes (maximaal 6 maanden oud) van de KA en de eventuele
kinderen die bij hen wonen -
kopie van de huwelijksakte, scheidingsakte of akte van overlijden van de partner indien van toepassing
-
medisch attest
-
Bewijs van goed gedrag en zeden
-
bewijs van de financiële situatie van het gezin en bewijs van huisvesting
-
attest van de werkgever
-
uittreksel uit het strafregister
-
Foto-album
-
Bewijs van nazorg
2) Portugal bevestigt ontvangst van het ouderdossier. Als ouderdossier wordt goedgekeurd, komen ze in database. Wanneer er een kind adoptabel is dat matcht met de adoptanten krijgt VCA een formeel voorstel met een kinddossier. Het kinddossier bevat volgende informatie: -
voorgeschiedenis van het kind
-
juridisch statuut van het kind
-
factoren die hebben geleid tot het adoptabel verklaren van het kind
-
gezondheidstoestand van het kind
-
fysieke en psychologische ontwikkeling van het kind
-
schoolrapport
VCA aanvaardt kinddossier al dan niet. Bij aanvaarding worden KA op de hoogte gebracht. Op basis van deze gegevens kunnen de KA er nog steeds voor gaan om voor een bepaald voorstel niet te gaan. Ze blijven dan hun plaats op de wachtlijst gewoon behouden tot er een volgende match kan plaatsvinden. Er zal door geen enkele partij druk worden uitgeoefend. Binnen de maand dient er een antwoord te komen. 3) Nadat KA het kindvoorstel aanvaardt en de Portugese Centrale Autoriteit over het attest beschikt, kan de procedure in Portugal opgestart worden. 1.
Afreis naar Portugal
Na een kennismakingsperiode van 2 à 4 weken, verschijnen de ouders voor de rechtbank
De rechtbank levert een certificaat ‘transfer of guardianship’, identiteitskaart, geboorteakte, bewijs van adoptabiliteit en certificaat van pre-adoptieperiode af. Een kopie van deze documenten wordt bezorgd aan de VCA zodat zij een attest voor de ambassade kunnen opstellen zodat er een visum met het oog op adoptie kan worden afgeleverd.
2.
De KA gaan met het kind naar België
Adoptie in België
Nazorg wordt opgestart en de opvolgrapporten worden bezorgd aan de centrale autoriteit Portugal verwacht twee opvolgrapporten (integratierapporten genoemd in Portugal): 3 en 6 maanden na het vertrek van het kind uit Portugal.
Na minimum 6 maanden kan de adoptie in België worden uitgesproken en wordt het conformiteitsattest + vonnis bezorgd aan de centrale autoriteit van Portugal.
Na de adoptie in België moeten geen opvolgrapporten meer gestuurd worden naar Portugal.
Kind houdt de Portugese nationaliteit, tenzij de adoptieouders specifiek verzoek doen en bewijzen dat kind een andere nationaliteit heeft.
Na de adoptie De adoptie wordt uitgesproken in België en het Burgerlijk Wetboek is dus van toepassing. Portugal verwacht twee nazorgrapporten: één na 3 en één na 6 maanden.
Overwegingen Voor ons onderzoek van het kanaal Portugal hebben we ons voornamelijk gebaseerd op informatie verkregen van de kandidaat-adoptieouders, de Federale Centrale Autoriteit, het landenrapport over Portugal van International Social Service, contact dat we zelf hadden met de centrale autoriteit van Portugal en de wetgeving op het vlak van adoptie. 1. Adoptabiliteit zowel juridisch als sociaalpsychologisch De voorwaarden van rond adoptabiliteit die Portugal stelt komen overeen met de voorwaarden die in de Belgische wetgeving worden opgelegd. De adoptieprocedure in Portugal via de centrale autoriteit gaat na of de adoptiekinderen nog plaatsbaar zijn in een gezin (en dus sociaalpsychologisch adopteerbaar zijn). 2. Subsidiariteit Het principe van subsidiariteit wordt nageleefd door de te volgen procedure in Portugal. 3. Toepasselijke wetgeving wordt nageleefd door alle actoren en er wordt gehandeld in het belang van het kind De beschreven procedure (zie bijlage 2) is compatibel met de Belgische en Vlaamse regelgeving. Het belang van het kind wordt in de beschreven procedure, steeds afgewogen in de te nemen beslissingen:
Er is een professionele matching door de centrale autoriteit in Portugal. Als er een kind adoptabel is dat toegewezen kan worden aan de adoptanten dan krijgt VCA een formeel voorstel met een kinddossier. Het kinddossier bevat volgende informatie:
-
voorgeschiedenis van het kind
juridisch statuut van het kind
factoren die hebben geleid tot het adoptabel verklaren van het kind
gezondheidstoestand van het kind
fysieke en psychologische ontwikkeling van het kind
schoolrapport
De rechtbank levert een certificaat ‘transfer of guardianship’, identiteitskaart, geboorteakte, bewijs van adoptabiliteit en certificaat van pre-adoptieperiode af. Een kopie van deze documenten wordt bezorgd aan het VCA zodat zij een attest voor de ambassade kunnen opstellen zodat er een visum met het oog op adoptie kan worden afgeleverd.
4. Financiële transparantie De kosten zijn op het moment van het kanaalonderzoek moeilijk in te schatten omdat het zal gaan om legalisaties, vertalingen, kosten die afhankelijk zijn van de gemeente in Portugal. De procedure in Portugal is gratis. De kandidaat-adoptieouders moeten alle kosten bijhouden en na afronding van de procedure een overzicht bezorgen.
Beoordeling VCA Niet elke aanvraag tot zelfstandige adoptie uit Portugal heeft dezelfde achtergrond of verloopt via hetzelfde kanaal. Wij geven graag kort mee wanneer er een onderzoek werd afgerond en wat het besluit van VCA was specifiek voor het ingediende kanaal.
Kanaalonderzoek 12/2014:
Het kanaal werd goedgekeurd omwille van de werking conform aan het Haags Verdrag. Er is een goed werkende centrale autoriteit en een duidelijke procedure. De centrale autoriteit behoudt de controle over elke stap in de adoptieprocedure. Doordat het gaat om kandidaten met Portugese nationaliteit is de procedure voor matching ook zeer gestuurd vanuit Portugal.
