12/4/2014
Naam van de presentatie
4 december 2014
pagina 1
4 december 2014
pagina 2
Het belang van een eigen keuze: óók voor (toekomstige) ouders met een verstandelijke beperking Drs. M. (Marja) W. Hodes ASVZ – Capelle a/d IJssel VU – Amsterdam Oktober 2014
Wat is belangrijk in je leven? • • • • • • • •
Gezondheid Geluk Vriendschap Liefde Geld Een baan Een huis Het stichten van een gezin……………een kind
Convention on rights for disabled persons United Nations (2006) Mensen met een beperking dienen een gelijke kans te krijgen op het ouderschap, op het huwelijk en het stichten van een gezin, op het bepalen hoeveel kinderen ze willen en op de gezinsplanning, op toegang tot seksuele voorlichting en voorbehoedsmiddelen....... (Artikel 23). Getekend door Nederlandse Overheid: Maart 2007 Ratificatie door de Europese Unie: november 2009 Ratificatie door de Nederlandse Overheid > wetsvoorstellen ingediend; besluitvorming……….. na zomer 2013………Planning voor 1 juli 2015
Volwaardig burgerschap voor iedereen: • • • •
Meedoen Erbij horen Respect Serieus genomen worden
Ontwikkelingen in Nederland • Actieve deelname aan de maatschappij voor mensen met een verstandelijke beperking vanaf begin jaren negentig vorige eeuw • Discussie over ouderschap bij mensen met een verstandelijke beperking • Praten over kinderwens en ouderschap bij mensen met een verstandelijke beperking is een groot taboe (vergelijkbaar met de eerdere discussie over seksualiteit)
1
12/4/2014
4 december 2014
Samenspel van factoren Drs. J.N. de Vries, Prof.dr. D.L. Willems, Dr. J. Isarin, Prof.dr. J.S. Reinders Amsterdam, april 2005 Onderzoek naar ruim 1500 gezinnen met één of beide ouders met een verstandelijke beperking.
Resultaat: -
33% goed genoeg ouderschap 16 % zorgelijk 51 % opvoeding schiet ernstig tekort
Wat draagt bij aan ‘goed genoeg’ ouderschap: Belangrijke beschermende factoren: - het durven vragen en accepteren van hulp - toegang tot goede professionele hulpverlening - een steunend (sociaal) netwerk Het gaat om een samenspel van factoren Belangrijk: verstandelijke beperking is wel een risicofactor, maar geen bepalende factor N.B. Armoede is een belangrijke risicofactor!
pagina 8
Definitie ‘Goed genoeg ouderschap’ Ouderschap waarbij er: - geen uithuisplaatsing plaatsvindt - geen bemoeienis is van de Raad voor Kinderbescherming - geen aanwijzingen zijn voor verwaarlozing en mishandeling
Huidige situatie in Nederland - 2005: Oprichting Werkgezelschap Ouderschap en Kinderwens – handelingsverlegenheid op de werkvloer – behoefte aan evidence based methodieken - 2008: Start consortium ‘Wat Werkt voor ouders met verstandelijke beperkingen?’ : Groot wetenschappelijk onderzoek in samenwerking met VU Amsterdam – een groot aantal zorgaanbieders gefinancieerd door ZonMw Onderzoek naar de eerder genoemde 3 beschermende factoren. Resultaten bekend: 2014/2015
Huidige situatie in Nederland (II)
Over wie gaat het?
-
• Mensen met een verstandelijke beperking: • IQ tussen 50 – 85 (verstandelijke beperkt /moeilijk lerend) èn problemen in het adaptief vermogen
Meer en meer aanbod voor ouders met verstandelijke beperkingen Onderdeel van het onderzoek Wat Werkt: Ontwikkeling korte behandeling met video: VIPP-LD
- 1 januari 2015 – transitie jeugdzorg >> LVB ouders??????? > Buurvrouw + > onderbuikgevoel???
Let op de groep is zeer heterogeen!
2
12/4/2014
4 december 2014
Wie zijn deze ouders?
Wie zijn deze ouders?
KRACHTEN:
KWETSBAARHEID:
• Zijn trots op hun kind • Willen (meestal) graag ouder zijn • Willen hun kind een betere toekomst geven dan zij zelf gehad hebben
4 december 2014
Ze leven vaak op of onder de armoedegrens Veel alleenstaande moeders De meeste hebben geen baan of dagbesteding Er zijn veel schulden (Seksueel) misbruik tijdens de eigen jeugd Geen goede voorbeelden van huis uit Beperkt sociaal netwerk Vaak bijkomende persoonlijke/psychiatrische problematiek …………en ze hebben een lichte verstandelijke beperking
pagina 15
Een aantal kenmerken:
4 december 2014
pagina 16
Een aantal kenmerken (II)
• Beperktere kennis/vaardigheden mbt zaken als lezen, schrijven, klokkijken, tijdsbesef • Beperkter informatie opnemen en onthouden • Concreter denkniveau/minder vaardigheden op het gebied van abstract denken/redeneren • Problemen met aandacht, planning en doelgericht handelen • Problemen met sociale informatieverwerking (interpretatie van een bepaalde situatie en de reactie in die situatie) • Problemen met sociale redzaamheid
4 december 2014
• • • • • • • • •
pagina 14
- Moeilijker om grenzen stellen - Makkelijker te beïnvloeden - Lastig om gevolgen van handelen te overzien
pagina 17
VISIE (TOEKOMSTIG) OUDERSCHAP BIJ MENSEN MET EEN LVB : PARTNERSCHAP! Mensen met een verstandelijke beperking: volwaardig burger Recht op ouderschap versus plicht om het kind op te voeden Respect en serieus genomen worden Extra ondersteuning bij de opvoeding van het kind is noodzakelijk Zoveel mogelijk eigen regie over ouderschap en gezinsleven
4 december 2014
pagina 18
Zorgaanbod: • Intensieve– behandeling/begeleiding binnen het eigen gezin • Ouder-kindvoorzieningen – behandeling/begeleiding binnen een appartement van een voorziening met de beschikking van 24-uurs begeleiding op afroep
3
12/4/2014
4 december 2014
pagina 19
Wat zou je willen bereiken
pagina 20
Hoe ziet dat er concreet uit?
ALGEMEEN: Ouders leren hun leven weer op de rails te krijgen, waarbij zorg en opvoeding van hun kind (eren) centraal komen te staan. Toewerken naar ‘goed genoeg’ ouderschap
4 december 2014
4 december 2014
pagina 21
Uitgangspunten en basisattitude • Respect voor ouders
Bouwen aan de hechtingsrelatie met hun kind Overdragen van leeftijdsadequate kennis over de opvoeding van de kinderen. Aanleren van opvoedingsvaardigheden. Leren organiseren en runnen van een huishouding. Leren om een ondersteunend en veilig sociaal netwerk op te bouwen, vast te houden en te onderhouden. In kaart brengen van persoonlijke problematiek; het zo mogelijk begeleiden/behandelen van de persoonlijke problematiek; het werken aan persoonlijke groei en stabiliteit van de ouder. Leren om zo zelfstandig mogelijk de financiën te beheren. Werk/zinvolle dagbesteding
4 december 2014
pagina 22
Vertaling van uitgangspunten naar de praktijk GEEF OUDERS HET RESPECT VOOR HUN ROL ALS OUDER
• Gezinsgericht STEL DE OPVOEDING CENTRAAL Begeleiding en behandeling vanuit opvoedingsverantwoordelijkheid die ouders moeten leren dragen. De ouder wordt in de ouderrol aangesproken.
• Opvoeding centraal • Kind in zicht
RESULTAAT: KIND IN ZICHT: ZOWEL VOOR OUDERS ALS VOOR HULPVERLENERS
4 december 2014
pagina 23
4 december 2014
pagina 24
Zij/hij wil een kind……….. Ervaringen van hulpverleners: IN GESPREK MET (MOGELIJK) TOEKOMSTIGE OUDERS
- Ik weet niet wat ik moet zeggen/moet doen… - Ze luisteren niet wanneer we ze advies geven………… - Ze snappen niet hoe moeilijk het is om een kind op te voeden………
4
12/4/2014
4 december 2014
pagina 25
Ik wil een kind………..
4 december 2014
Support:
Ervaringen van (toekomstige) ouders met een verstandelijke beperking:
Burgers met een verstandelijke beperking hebben het recht om ondersteuning te krijgen als zij een kind willen opvoeden………………
- ‘Als ik zeg dat ik een kind wil, is het enige wat ik te horen krijg, dat ik nooit een goede moeder/vader zou kunnen zijn……….. - Hulpverleners luisteren niet naar je……….. - Hulpverleners lopen weg…….
4 december 2014
pagina 27
pagina 26
Naam van de presentatie
4 december 2014
pagina 28
Resultaat:
Support? Bij professionals rinkelen de alarmbellen als er het vermoeden bestaat van een kinderwens.
Mogelijk toekomstige ouders vermijden professionele hulp en missen daardoor belangrijke informatie en begeleiding die hen zouden kunnen helpen een meer overdachte beslissing te nemen.
Communiceren bewust of onbewust:
NIET DOEN!!!!
4 december 2014
pagina 29
KOFFER: KINDEREN, WAAR KIES IK VOOR? Voorlichting over kinderwens en de inhoud van het ouderschap Tools voor professionals Tools voor mensen met een verstandelijke beperking
4 december 2014
pagina 30
Voor wie? • • • • • • • • • • • • •
Mensen met een verstandelijke beperking Begeleiders/gezinscoaches/wijkteams Verloskundigen/wijkverpleegkundigen Fiom-medewerkers Gedragsdeskundigen Leerkrachten/scholen Zorgconsulenten Teamleiders Managers Opleidingen Universiteiten Belangenverenigingen/Ouderverenigingen …………………………..
5
12/4/2014
4 december 2014
pagina 31
KOFFER: KINDEREN, WAAR KIES IK VOOR? 1. Handreiking 2. Kijken naar keuzes 3. Stellingenspel:‘Visie op visie’ 4. Wensenkwartet 5. Praten over de kinderwens 6. ‘Bij wie kan ik terecht?’ 7. ‘Weet ik waarvoor ik kies?’ 8. ‘Mijn kind wil een kind…’ 9. Zwangerschapsboek
4 december 2014
Naam van de presentatie
pagina 32
DIGITALE TOOLKIT > GRATIS DOWNLOADS
www.asvz.nl/ kinderwensenouderschap
pagina 33
4 december 2014
pagina 34
Uitgelicht:
DOEL:
Bij wie kan ik terecht? Breng samen met de (toekomstige) moeder en eventuele partner en/of familie het netwerk in beeld van de belangrijke personen waar de cliënt terecht kan als er een kinderwens is of een kindje op komst is.
Een betere en meer respectvolle wijze van ondersteuning voor mensen met een verstandelijke beperking die overwegen of zij een kind willen; een betere voorbereiding van toekomstige ouders (al dan niet bewust gekozen)
Naam van de presentatie
4 december 2014
4 december 2014
pagina 35
4 december 2014
pagina 36
Het (besluitvormings) gesprek • • • • • • •
Wie zijn erbij? Wie doet het gesprek? Wat is de keuze van de moeder/ouders Hoe weet je of dit echt de eigen keuze is? Zorgen? Zorgen en druk voor abortus Zorgen en druk > angst om je kind kwijt te raken
BEDANKT!
[email protected] [email protected]
www.asvz.nl/kinderwensenouderschap.nl www.watwerktvoorouders.nl
6
