2013 Brabant Water NV. Bezoekadres Magistratenlaan MA s- Hertogenbosch. Postadres Postbus BC s- Hertogenbosch

Jaarverslag 2012

© 2013 Brabant Water NV Bezoekadres Magistratenlaan 200 5223 MA ’s-Hertogenbosch Postadres Postbus 1068 5200 BC ’s-Hertogenbosch telefoon 073 683 88 88 e-mail [email protected] internet www.brabantwater.nl Colofon samenstelling Afdeling Communicatie, Brabant Water vormgeving Cascade - visuele communicatie, Amsterdam druk HuigHaverlag Printing, Wormerveer Dit jaarverslag is gedrukt op FSC-gecertificeerd papier

Brabant Water – Jaarverslag 2012

Inhoud

3

Voorwoord van de directie

4

Bericht van de Raad van Commissarissen

Jaarverslag 2012 van de directie

10 Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep 11 Kengetallen Brabant Water NV 12 Ons bedrijfsprofiel 14 Onze strategie en toekomst 18 Onze klanten 22 Ons milieu 30 Onze omgeving 34 Onze medewerkers 38 Onze dochters 39 Onze financiën

Jaarrekening 2012

43 Onze enkelvoudige jaarrekening 73 Onze geconsolideerde jaarrekening

Overige gegevens

94 Controleverklaring van de onafhankelijke accountant 96 Afkortingen

1


Voorwoord van de directie

Drinkwater leveren aan onze klanten – 2,5 miljoen inwoners en de industrie – tegen zo laag mogelijke kosten en van een zo hoog mogelijke kwaliteit. Dat is waar we ons in de provincie Noord-Brabant en een klein gedeelte van Zeeland in 2012 weer maximaal voor ingezet hebben. U leest hier alles over in dit jaarverslag. Brabant Water vervult haar kerntaken in een continu veranderende setting. Die veranderingen komen voor een deel ook op ons af. Denk bijvoorbeeld aan de steeds verder gaande globalisering, maar ook de discussie die nog steeds gaande is hoe we moeten omgaan met onze ondergrond, of aan het feit dat de wereld steeds transparanter wordt en onze klant steeds mondiger. De wensen en eisen van onze samenleving en onze klanten nemen toe en hierop zullen wij blijven anticiperen. Onze manier van communiceren met onze klanten verandert – zo was het dit jaar voor het eerst mogelijk om meterstanden via de smartphone door te geven, maar we zien ook dat bijvoorbeeld storingen in ons leidingnet via social media aan ons worden gemeld. Onze manier van werken verandert continu. Via diverse projecten en programma’s probeert Brabant Water haar mensen en middelen klaar te maken voor de toekomst. Brabant Water wint haar drinkwater in de Brabantse natuur. Daarom investeren we veel in het behoud en de bescherming van onze waterwingebieden. Zo kan Brabant Water schoon drinkwater blijven winnen, en blijft de diversiteit en de aantrekkelijkheid van onze wingebieden behouden. Nu en in de toekomst. Water is een maatschappelijk product: niemand kan zonder en het moet daarom voor iedereen beschikbaar zijn tegen een acceptabele prijs. Daarom werkt Brabant Water efficiënt en kosteneffectief. Duurzaamheid heeft daarbij een belangrijke plaats in onze bedrijfsvoering. We zijn op de juiste weg om eind 2013 het eerste drinkwaterbedrijf te zijn dat volledig klimaatneutraal werkt.

Guïljo van Nuland, Algemeen Directeur

3

4


Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV Jaarrekening Het Bestuur van Brabant Water NV heeft ons de jaarrekening over het jaar 2012 voorgelegd, samen met het verslag over het door de directie gevoerde beleid. De Raad van Commissarissen (de Raad) heeft de opgemaakte jaarrekening over 2012 laten onderzoeken door Deloitte Accountants. De goedgekeurde accountantsverklaring is in dit verslag opgenomen. De Raad heeft besloten de jaarrekening door te sturen naar de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AVA). Wij stellen u voor de Jaarrekening 2012 vast te stellen conform het positieve advies van uw Aandeelhouderscommissie. Verder stelt de Raad u voor decharge te verlenen aan de directie voor haar bestuur en aan de Raad van Commissarissen voor zijn toezicht.

Corporate Governance De Code Corporate Governance is slechts wettelijk verplicht voor beursvennootschappen. De Raad en het Bestuur onderschrijven echter het belang van een deugdelijk ondernemingsbestuur voor Brabant Water. Daarom was al eerder besloten de Code vrijwillig toe te passen voor die onderdelen die ook voor onze onderneming aan de orde zijn. De verhoudingen tussen Algemene Vergadering van Aandeelhouders, de Raad van Commissarissen en het Bestuur zijn vastgelegd in reglementen en statuten. Door de invoering van de Drinkwaterwet per 1 juli 2011 is onder andere de bevoegdheid tot benoeming van bestuurders (die voorheen toekwam aan de Raad) verschoven naar de AvA in die zin dat de AvA nu bevoegd is tot benoeming op bindende voordracht van de Raad. Als gevolg hiervan zijn de statuten van de vennootschap en het Reglement voor de Raad van Commissarissen in 2012 aangepast. Commissarissen worden op voordracht van de Raad door de AvA benoemd.

Samenstelling en omvang Raad van Commissarissen In 2010 zijn met de AvA afspraken gemaakt over de gewenste omvang van de Raad. Besloten is dat de Raad in 2014 nog maar vijf leden zal hebben en dat deze omvang gefaseerd zal worden

bereikt. De uiteindelijke samenstelling wordt dan als volgt: - twee leden met een actieve functie in het openbaar bestuur van de aandeelhoudende gemeenten; - een lid op voorstel van het College van Gedeputeerde Staten van Noord-Brabant; - een lid op basis van het versterkt aanbevelingsrecht van de Ondernemingsraad; - een lid, niet afkomstig vanuit de bovengenoemde achtergronden. In het verslagjaar is de profielschets voor de Raad van Commissarissen hierop aangepast. In 2012 was de heer J. van Oosterbosch volgens rooster aftredend en niet meer herbenoembaar. In verband met het besluit tot beperking van de omvang van de Raad is deze vacature niet meer ingevuld. Hiermee is het aantal leden van de Raad op zeven personen gekomen. In 2014 zal de gewenste omvang van de Raad van vijf leden worden bereikt. Per 1 januari 2013 is de Wet Bestuur en Toezicht in werking getreden. De wet bevat onder andere een bepaling over een evenwichtige verdeling van zetels over mannen en vrouwen. De wet gaat uit van een evenwichtige verdeling van ten minste 30% mannen en ten minste 30% vrouwen. Per 31 december 2012 bedraagt de verdeling in de Raad 71,5% mannen en 28,5% vrouwen. In 2013 vertrekken twee mannelijke leden uit de Raad. Slechts één positie zal opnieuw bezet worden. In 2013 zal de Raad na de komende mutaties daarom ook op dit aspect evenwichtig en conform de wet zijn samengesteld. Het Bestuur bestaat uit één (mannelijke) directeur. De samenstelling van de Raad per 31 december 2012 is opgenomen op pagina 8 van dit jaarverslag.

Evaluatie Raad van Commissarissen De Raad is van mening dat zijn samenstelling zodanig is, dat op juiste wijze toezicht uitgeoefend kan worden en dat de leden ten opzichte van elkaar en het Bestuur onafhankelijk kunnen opereren. De vergaderingen van de Raad hebben ook een hoge opkomst van

5

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Bericht van de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV

de leden. De evaluatie van activiteiten van de Raad van Commissarissen stond in 2012 onder andere in het teken van de relatie tussen Raad en Bestuur enerzijds en de Vergadering van Aandeelhouders en de Aandeelhouderscommissie anderzijds. In de laatste AvA is door een aantal aandeelhouders aandacht gevraagd voor verduidelijking van de rollen van de betrokken partijen, ruimere informatievoorziening en het grote belang van het zgn. TWM-dossier (financiële afwikkeling van de overgang van het distributiegebied van de NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij) in het financiële beleid van de onderneming. Op initiatief van de Raad en het Bestuur is er een gesprek geweest met een aantal aandeelhouders om deze onderwerpen te evalueren. Ook in 2013 en volgende jaren zal aandacht besteed worden aan een goede communicatie met alle stakeholders.

Strategie van de onderneming De Raad van Commissarissen houdt toezicht op het Bestuur ten aanzien van onder meer de realisatie van de doelstellingen en strategie van de vennootschap. De doelstelling, ambitie en activiteiten in de periode 2012 tot en met 2016 zijn opgenomen in het door de AvA vastgesteld ‘Beleidsplan voor de 3e Planperiode’. De doelstelling van de onderneming is het voor nu en in de toekomst borgen van een optimale drinkwatervoorziening voor de inwoners en het bedrijfsleven in haar voorzieningsgebied. Voor een optimale drinkwatervoorziening zijn in ieder geval van belang: - een hoge kwaliteit van het product drinkwater - een hoge mate van leveringszekerheid - een hoge mate van klantgerichtheid - een hoge mate van efficiency - optimale waterdruk in het leidingnet - lage tarieven De ambitie van de onderneming is om op alle genoemde kenmerken permanent tot de top-3 van de drinkwaterbedrijven in Nederland te behoren zoals gemeten in de nationale benchmark. Op een aantal gebieden wordt reeds aan deze eis voldaan. Voor die gebieden waarin nog niet aan de ambitie is voldaan, zullen door het Bestuur initiatieven worden ondernomen en zal aan de Raad over de voortgang worden gerapporteerd.

Risicobeheersing De Raad van Commissarissen houdt verder toezicht op het Bestuur met betrekking tot de risico’s verbonden aan de ondernemingsactiviteiten, de werking van de interne risicobeheers- en controlesystemen, het financiële

verslaggevingsproces en de naleving van wet- en regelgeving. Dit geheel van risicobeheersmaatregelen wordt risicomanagement genoemd. Risicomanagement is onderdeel van het besturingsmodel van de vennootschap. Het risicoprofiel van Brabant Water is een drinkwaterbedrijf dat 24 uur per dag voldoende drinkwater van onberispelijke kwaliteit aan zijn klanten moet leveren. De borging van de bedrijfsprocessen gericht op de vervulling van deze openbare nutstaak, in gewone en buitengewone omstandigheden, is daarom cruciaal. Uitgangspunt hierbij is het gerechtvaardigde vertrouwen van de klant in de veiligheid van het product drinkwater en de betrouwbaarheid van de dienstverlening. Het Bedrijfscontinuïteitsplan, dat in 2012 herzien is, biedt hiervoor het kader. Dit is een raamplan dat tevens omvat het Leveringsplan, het Beveiligingsplan, het Calamiteitenplan en het Bedrijfshulpverleningsplan (BHV-plan). Het Leveringsplan heeft eind 2012 de vereiste ministeriële goedkeuring gekregen. In 2013 zal het Beveiligingsplan worden herzien. In de herziening wordt met name extra aandacht besteed aan digitale informatiebeveiliging. Een continu aandachtspunt is de bescherming van onze bron (grondwater) voor de drinkwatervoorziening. De afgelopen tijd is op dit gebied een aantal voorgenomen activiteiten bekend geworden die potentieel zeer verontreinigd zijn. Allereerst betreft het plannen in België voor opslag van hoogwaardig radioactief afval in onze grensstreek en daarnaast de mogelijke winning van schaliegas in onze provincie door middel van het zogenaamde fraccen. Brabant Water volgt de ontwikkelingen ter zake nauwgezet en het Bestuur informeert de Raad periodiek hierover. De aard van het bedrijf brengt tevens met zich mee dat de betrouwbaarheid van de financiële informatievoorziening op een hoog peil dient te staan. Uitgangspunt hierbij is het handhaven dan wel versterken van de goede naam en reputatie van Brabant Water bij de klant en in de samenleving. In het kader van het toezicht door de Raad is het financieel beleid diverse keren aan de orde geweest, zoals bij de kwartaalrapportages over het jaar 2012 en de Begroting 2013. Hierbij is extra aandacht uitgegaan naar de wijze van begroten en de nauwkeurigheid van de begroting. Met de Belastingdienst is een convenant gesloten om te komen tot horizontaal toezicht. In dit kader zal een Tax Control Framework worden opgesteld. De belangrijkste wet- en regelgeving waaraan Brabant Water als drinkwaterbedrijf dient te voldoen zijn de regels van de in 2011 gewijzigde Drinkwaterwet met de daarbij behorende uitvoeringsregels. De wet bevat allereerst een groot aantal bepalingen op het gebied

6


van de zorg voor de kwaliteit van het drinkwater. Brabant Water beheerst de risico’s door kennis van de regelgeving te borgen in de organisatie en indien nodig adequate beheersmaatregelen te treffen. Daarnaast zijn in deze wet (nieuwe) regels gesteld aan de solvabiliteit en het rendement van drinkwaterbedrijven. De maximumsolvabiliteit bedraagt 70% en het jaarlijkse maximumrendement is 6% van het gemiddeld balanstotaal. Brabant Water blijft in 2012 binnen de gestelde wettelijke regels.

Overige activiteiten De Raad van Commissarissen heeft in 2012 volgens een vooraf vastgesteld schema vijf keer vergaderd met het Bestuur. Daarnaast is er een extra bijeenkomst geweest over het Bestuursakkoord Water en de mogelijkheden van samenwerking in de waterketen met de waterschappen en de gemeenten in onze provincie. De Raad heeft hierover van gedachten gewisseld met het Bestuur en de voorzitter van de Unie van Waterschappen. In de reguliere vergaderingen met het Bestuur kwam een groot aantal onderwerpen aan de orde waarbij de Raad als klankbord en adviseur voor het Bestuur fungeerde. Goedkeuring werd verleend aan de besluiten van het Bestuur tot wijziging van de statuten en de Algemene Voorwaarden Drinkwater. Verder is in de Raad het overleg met de Provincie Noord-Brabant over de eventuele kosten van natuurherstel samenhangend met grondwaterwinningen van Brabant Water geaccordeerd. Over de wijze waarop hiermee omgegaan zal worden, is een Letter of Intent afgesproken met de Provincie. Daarnaast zijn de ontwikkeling van openbare tappunten in gemeenten binnen het voorzieningsgebied van de vennootschap en de mogelijke start van geothermieprojecten door een dochteronderneming van Brabant Water aan de orde geweest. Tevens zijn de jaarstukken voorbereid voor besluitvorming. De landelijke benchmark over het jaar 2011 is besproken, evenals de financiële kwartaalrapportages over 2012. Daarnaast is het voorstel aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor de watertarieven voor 2013 vastgesteld. Eveneens is het Duurzaamheidsverslag van het bedrijf aan de orde geweest en heeft het Bestuur de leden van de Raad geïnformeerd over de ingevoerde btw-plicht voor commissarissen. Bij twee overlegvergaderingen tussen de Bestuurder en de Ondernemingsraad, waarin de algemene gang van zaken van de onderneming besproken is, waren vertegenwoordigers van de Raad aanwezig. Tevens heeft een delegatie uit de Raad informeel overleg gehad met de Ondernemingsraad. De Raad heeft tevens het verslag van de Ondernemingsraad besproken.

De Raad van Commissarissen heeft op dit moment twee vaste commissies ingesteld: de Auditcommissie en de Remuneratiecommissie. De taak van deze commissies is de besluitvorming van de Raad voor te bereiden.

Auditcommissie De Auditcommissie adviseert de Raad bij de uitvoering van zijn taak tot het houden van toezicht op de interne risicobeheers- en controlesystemen alsmede de jaarverslaggeving. Voor de werkzaamheden van de commissie is een reglement opgesteld. De Auditcommissie heeft drie keer vergaderd, waarbij in het bijzonder besluiten van de Raad zijn voorbereid over de externe jaarverslaggeving en de interne begrotingssystematiek. Daarnaast zijn in de commissie de actuele ontwikkelingen op het gebied van beveiliging besproken.

Remuneratiecommissie De Remuneratiecommissie heeft tot taak de Raad van Commissarissen te adviseren over de jaarlijkse remuneratie van het Bestuur, passend binnen het door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 24 juli 2011 vastgestelde bezoldigingsbeleid. De commissie heeft drie keer vergaderd. De commissie heeft geadviseerd over de bezoldiging van het Bestuur in 2012, op basis waarvan de Raad een besluit genomen heeft. Vanaf 1 januari van het komend boekjaar valt de remuneratie van het Bestuur alsmede dat van de Raad van Commissarissen onder de zogenaamde Wet Normering Topinkomens met de daarbij behorende overgangsregelingen.

Tot slot De Raad spreekt zijn dank en waardering uit voor de wijze waarop directie, Ondernemingsraad en medewerkers van Brabant Water zich in het verslagjaar hebben ingezet voor de belangen van de drinkwatervoorziening in Noord-Brabant. Door deze inzet behoort Brabant Water reeds gedurende vele jaren tot een van de meest vooraanstaande drinkwaterbedrijven in Nederland.

Breda, 18 april 2013 Namens de Raad van Commissarissen van Brabant Water NV Mr. C.G.J. Rutten, voorzitter Ir. A.J.A.M. Segers, secretaris

7


Algemene Vergadering van Aandeelhouders De jaarlijkse Algemene Vergadering van Aandeelhouders (AvA) vond plaats op 22 juni 2012. Tijdens deze bijeenkomst werd de Jaarrekening 2011 vastgesteld en decharge verleend aan de Directie en de Raad van Commissarissen voor hun bestuur, respectievelijk toezicht. De AvA verleende goedkeuring aan het besluit om de tarieven van waterlevering per 1 januari 2013 met 2,5% te verhogen ten opzichte van het niveau van 2012 (exclusief door te berekenen eventuele aanpassingen in overheidsheffingen). De AvA verleende verder goedkeuring aan het besluit tot statutenwijziging en aanpassing van de Algemene Voorwaarden Drinkwater. In de AvA deed het Bestuur mededeling over de hoofdlijnen van het strategisch beleid, de algemene en financiële risico’s en het beheersen controlesysteem van de vennootschap. In dit verband werd door het Bestuur stilgestaan bij de gevolgen van de invoering van de nieuwe Drinkwaterwet, het investeringsvolume voor de komende jaren en de voortgang van de grootste projecten: Deltaplan Ontharding en Taskforce Sanering Leidingen. Daarnaast is informatie verstrekt over de stand van zaken met betrekking tot mogelijk toekomstige bedreigingen van de kwaliteit van het grondwater als

gevolg van schaliegaswinning en opslag van radioactief afval. Voorts is stilgestaan bij de digitalisering van de klantcontacten bij Brabant Water om in te spelen op de veranderende behoefte van de klant. Ten slotte is de in de Provinciale Staten aangenomen motie besproken waarin Brabant Water wordt opgeroepen medewerking te verlenen aan de inrichting van openbare tappunten in iedere gemeente in het voorzieningsgebied. Brabant Water is hiertoe bereid en nodigt iedere gemeente uit om hierover in overleg te treden. Het financieel beleid van de onderneming heeft de afgelopen jaren veel aandacht gekregen. Mede op basis van de uitgangspunten van een ad hoc ingestelde Werkgroep Financiën uit de aandeelhouders hebben Bestuur en Raad van Commissarissen in de hoofdlijnennotitie voor de 3e Planperiode (2012 t/m 2016) de voornemens op het gebied van het financieel beleid uitgewerkt. Gegeven het TWM-dossier met mogelijk grote financiële gevolgen voor het eigen vermogen van de vennootschap, is voorgesteld om het financieel beleid te splitsen in een periode voor en na afwikkeling van het TWM-dossier. De AvA heeft in 2011 ingestemd met de hoofdlijnen van dit voorgestelde beleid. In de vergadering van 2012 is geconstateerd dat het TWM-dossier reeds geruime

Raad van Commissarissen (op de foto ontbreekt mevrouw Leemhuis-Stout, die op dat moment vanwege andere verplichtingen niet aanwezig kon zijn).

8


tijd onder de rechter is en dat de datum van een onherroepelijke uitspraak onzeker is. In verband met het belang van dit dossier voor het financiële beleid is afgesproken om dit onderwerp regelmatig op de agenda te plaatsen.

In de loop van 2012 werd afscheid genomen van de heer J. van Oosterbosch. Wij danken hem voor de wijze waarop hij zich jarenlang voor de belangen van de vennootschap heeft ingezet.

In verband met de in 2010 gemaakte afspraak met de AvA om de omvang van de Raad gefaseerd terug te brengen van tien naar vijf leden, is de ontstane vacature na het vertrek van de heer J. van Oosterbosch niet ingevuld. Voorts werd met waardering kennisgenomen van het Duurzaamheidsverslag van het bedrijf over 2011.

Drs. E. van Dijk - voorzitter Mr. C.G.J. Rutten - lid Drs. H.P.T.M. Willems - lid

Raad van Commissarissen per 31 december 2012 De heer mr. C.G.J. Rutten - voorzitter Voormalig burgemeester van Breda - Voorzitter Kamer van Koophandel Zuidwest Nederland De heer drs. H.P.T.M. Willems - plaatsvervangend voorzitter Voormalig burgemeester van Heusden - Voorzitter Brabants Kenniscentrum voor Kunst en Cultuur - Voorzitter Erfgoed Brabant - Lid Adviescommissie Bestuurskracht in Brabant - Bestuurslid Stichting Tandzorg Den Bosch e.o. De heer ir. A.J.A.M. Segers - secretaris Voormalig watergraaf waterschap De Aa en waterschap De Dommel De heer drs. E. van Dijk - lid Voormalig directeur HRM Perfetti Van Melle Holding - Voorzitter Stichting Het Noordbrabants Landschap De heer drs. H.A.G. Hellegers - lid Burgemeester van Uden - Voorzitter Vlagheidefonds - Bestuurslid Stichting Nationaal Rampenfonds - Voorzitter Stichting Brabants Heem Mevrouw ir. J.M. Leemhuis-Stout - lid Verschillende bestuurlijke en toezichthoudende functies waaronder: - Voorzitter Nationaal Comité 4 en 5 mei - Voorzitter Raad van Toezicht IJsselmeerziekenhuizen - Voorzitter Raad van Toezicht Spelderholt Mevrouw drs. M. Rookmaker-van Mackelenbergh - lid Algemeen directeur Fontys Hogeschool voor Marketing en Management - Lid Raad van Commissarissen Saver NV - Lid Raad van Commissarissen NV Afvalzorg

Samenstelling Remuneratiecommissie

Samenstelling Auditcommissie Drs. H.A.G. Hellegers - lid Drs. M. Rookmaker-van Mackelenbergh - lid Ir. A.J.A.M. Segers - voorzitter

Jaarverslag 2012 van de directie

10


Ondernemingsstructuur Brabant Water Groep

100%

100%

100%

100%

11


Kengetallen Brabant Water NV voor haar voorzieningsgebied per 31 december 2012 (geconsolideerd)

2012

2011

2010

2009

Inwoners

2.442.098

2.434.709

2.425.066

2.416.659

Aantal klanten

1.110.563

1.101.988

1.093.206

1.083.807

Waterlevering Drinkwater Productie (*1.000 m3) Productieverlies (in procenten)

176.370 2,3

176.496 2,4

177.980 2,5

177.077 2,9

Levering in eigen concessiegebied (* 1.000 m3) Levering aan andere waterleidingbedrijven (* 1.000 m3) Distributieverlies (in procenten)

164.928 7.159 2,5

166.161 5.900 2,5

166.549 5.935 3,2

166.691 6.019 2,5

9.716

10.266

9.997

9.389

18.145 61,2

18.127 60,8

18.082 60,5

18.141 59,7

Balanscijfers (* 1.000 euro) Balanstotaal Boekwaarde materiële vaste activa Idem als percentage van de aanschafwaarde Investeringen

830.321 683.269 48 67.667

802.895 648.979 48 61.411

761.210 616.331 47 57.667

721.560 585.486 45 64.399

Resultaten (* 1.000 euro) Bruto omzet Omzet water Resultaat

194.367 170.956 39.387

227.028 206.617 39.084

225.232 199.086 36.985

237.659 196.311 8.676

784 52.011

778 49.487

780 50.231

783 47.223

Industriewater Levering (* 1.000 m3) Distributienet Lengte hoofdleidingnet (in km) Aantal aansluitingen per km hoofdleiding

Personeel Aantal fte ultimo verslagjaar Salariskosten incl. sociale lasten (* 1.000 euro)

12


Ons bedrijfsprofiel

onze vennootschap zijn voor 31,6% in handen van de Provincie Noord-Brabant. De overige aandelen zijn in het bezit van gemeenten in het voorzieningsgebied.

Brabant Water levert drinken industriewater aan 2,5 miljoen inwoners alsmede de bedrijven in NoordBrabant. Wij winnen, zuiveren en distribueren water van uitstekende kwaliteit, tegen de laagst mogelijke kosten en met een hoge leveringsbetrouwbaarheid.

Jaarlijks levert Brabant Water zo’n 180 miljoen m3 water. Wij beschikken daartoe over 30 waterproductiebedrijven en een hoofdleidingnet van ruim 18.000 kilometer. Circa zestig procent van het drinkwater is bedoeld voor huishoudelijke klanten. Het wordt gebruikt voor consumptie en andere huishoudelijke toepassingen.

Het hoofdkantoor is gevestigd in ’s-Hertogenbosch, met een nevenvestiging in Breda. Bij ons bedrijf werken circa 850 medewerkers. De jaaromzet is circa 200 miljoen euro. Brabant Water is een structuur NV. De aandelen van Figuur 1 Waterproductiebedrijven Drinkwaterproductiebedrijf Industriewaterproductiebedrijf Hoofdkantoor Nevenvestiging en regiokantoren Regiokantoor

17 Werkendam

Woudrichem Aalburg

Tholen

Lith 11

24 Oss

Landerd Grave 21 Maasdonk Cuijk ’s-Hertogenbosch Geertruidenberg Drimmelen 23 Mill en Heusden Waalwijk Sint Hubert Bernheze 12 6 Moerdijk Oosterhout Vught Sint-Michielsgestel Loon Uden op Zand 7 Dongen 25 Schijndel Boxmeer Haaren 13 Sint Anthonis Boekel 18 Steenbergen Veghel Breda Halderberge 8 Etten10 Gilze Boxtel 5 Leur Sint-Oedenrode en Rijen Tilburg 2 Oisterwijk Gemert-Bakel 9 Laarbeek Roosendaal Rucphen 19 Bergen op Goirle Son 14 26 Best 3 4 Zoom Alphen-Chaam 28 Hilvarenbeek Zundert Oirschot 1 Nuenen Helmond 20 Deurne Baarle-Nassau Eindhoven Geldrop-Mierlo 16 Baarle-Hertog 30 22 Veldhoven ReuselWoensdrecht de Mierden Waalre Someren Asten Bladel Eersel Heeze-Leende 29 Valkenswaard Bergeijk Cranendonck 15 27

1 Bergen op Zoom 2 Wouw 3 Roosendaal 4 Schijf 5 Seppe 6 Zevenbergen

7 Oosterhout 8 Dorst 9 Prinsenbosch 10 Tilburg 11 Genderen 12 Vlijmen 13 Haaren

14 Oirschot 15 Luyksgestel 16 Vessem 17 Lith 18 Schijndel 19 Son 20 Welschap

21 Nuland 22 Eindhoven 23 Loosbroek 24 Macharen 25 Veghel 26 Lieshout 27 Budel

28 Helmond 29 Someren 30 Vlierden

13

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Ons bedrijfsprofiel

Het overige drinkwater en het industriewater gaan naar bedrijven, die het inzetten voor uiteenlopende doelen. Desgewenst leveren we ook maatwerkproducten aan bedrijven, zoals water voor laagwaardig gebruik of water dat een speciale behandeling heeft ondergaan. Deze dienstverlening hebben we per 1 januari 2009 ondergebracht in onze gespecialiseerde dochter onderneming HydroBusiness. Vanaf diezelfde datum is al onze kennis en expertise op het gebied van Koude- en WarmteOpslag (KWO) en geothermie geconcentreerd in ons dochterbedrijf Hydreco. HydroScope, een derde dochteronderneming, is sinds 2002 actief op het gebied van waterkwaliteit, veiligheid en legionellapreventie. De cijfers verderop gepresenteerd in dit jaarverslag hebben overigens alleen betrekking op het onderdeel drinkwaterbedrijf, tenzij nadrukkelijk anders vermeld. De zorg voor het milieu waaruit we de grondstof voor ons water putten, staat bij Brabant Water hoog in het vaandel. We streven naar een duurzame watervoorziening, nu en in de toekomst. We volgen bij al onze activiteiten de ontwikkelingen in de maatschappij, stemmen werkzaamheden af met relevante andere organisaties en werken waar nodig samen.

Bestuur per 31 december 2012 De heer drs. G.J. van Nuland

Managementteam per 31 december 2012 De heer drs. G.J. van Nuland - voorzitter Statutair directeur De heer mr. H.A.J. de Beer Hoofd Bestuurlijke & Juridische Zaken De heer drs. R. Berger Hoofd Personeel & Organisatie De heer ir. C.P. de Jong Hoofd Distributie De heer drs. N.J.L. van der Kaay Hoofd Financiën, ICT & Logistiek Mevrouw R. Rijken Hoofd Communicatie De heer ing. A.F.C. van de Ven Hoofd Klantcontacten De heer ir. L.M. de Waal Hoofd Productie

Ondernemingsraad per 31 december 2012 Mevrouw S. Ahmed De heer J. Bierens Mevrouw M. Deijnen De heer E. de Froe - voorzitter De heer J. Gorisse De heer N. de Graaf De heer H. van Horne Mevrouw D. Hulshof - vicevoorzitter De heer A. Wildhagen De heer T. van der Meeren De heer M. Merkx De heer G. van Rooij De heer A. de Vries Mevrouw K. Verbunt - ambtelijk secretaris

14


Onze strategie en toekomst

Planperiode 2012-2016 Brabant Water is ambitieus. Daarom werken we voortdurend aan onze toekomst. We opereren in een omgeving die altijd in beweging is en dus nemen we steeds weer het kompas ter hand. Waar nodig verzetten we de bakens. Brabant Water is begonnen aan haar derde zogenoemde Planperiode, die loopt van 2012 tot en met 2016. Om invulling te geven aan de koers van deze derde Planperiode worden op ieder niveau en voor elke sector de doelstellingen nader uitgewerkt. Een aantal van deze doelstellingen is verwerkt in programmalijnen: programma’s met als doel gerichte focus van de organisatie, waarin samenhangende projecten en activiteiten zijn samengebracht. Er zijn vijf strategische programmalijnen gedefinieerd.

Programmalijn GIDS GIDS richt zich op het gerichter, interactiever, digitaal en sneller laten verlopen van klantprocessen. In het kader van GIDS worden projecten uitgevoerd die een positieve bijdrage leveren aan het klantproces of voortvloeien uit een wettelijke of contractuele verplichting. Projecten in de programmalijn GIDS moeten een positieve business case hebben en/of de klanttevredenheid verbeteren. Projecten die uitgevoerd worden binnen de programmalijn GIDS richten zich op de interactie tussen klant en Brabant Water. De term interactie wordt breed geïnterpreteerd. Niet alleen de directe interactie tussen klant en bedrijf, maar ook de interactie tussen medewerkers binnen het klantproces wordt hiertoe gerekend. Als een project bijvoorbeeld de medewerkers ondersteunt bij het onderling overdragen van klant informatie, kan dat project worden opgenomen in GIDS.

Programmalijn Collega 2016 In programmalijn Collega 2016 is een groot aantal projecten gebundeld die bijdragen aan de ontwikkeling van alle Brabant Watermedewerkers en -management. Het doel is het creëren van toekomstbestendige werknemers die aan de verwachtingen van de klant, samenleving en de eigen organisatie kunnen voldoen. De komende jaren wordt gewerkt aan projecten als flexibilisering van de werktijden, werkplekken, werkinhoud en de arbeidsvoorwaarden.

Programmalijn Vitalisatie Brabant Waternet De grootschalige sanering van het distributienet is opgenomen in de programmalijn Vitalisatie Brabant Waternet. Het doel van deze programmalijn is een vitaal distributienet dat klaar is voor de toekomst: betrouwbaar en leveringszeker. Door gericht te saneren en toekomstgericht te renoveren wordt de leveringscontinuïteit veiliggesteld en hoeven we niet teveel leidingen tegelijk te vervangen. Verder worden het optimale saneringsproces en de juiste selectiemethode van te vervangen leidingen vastgesteld. Het vervangen van de oude leidingen is ook een kans om een nieuw net aan te leggen volgens de nieuwste inzichten. Er wordt een blauwdruk ontworpen voor het distributienet van de toekomst. We stemmen bij de realisatie af met onze gemeenten en hun werkzaamheden.

Programmalijn Deltaplan Ontharding De doelstelling van het Deltaplan Ontharding is om de versnelling van de bouw van centrale onthardingsinstallaties van Brabant Water op een efficiënte manier uit te voeren. Eind 2016 moeten negen locaties met centrale ontharding operationeel zijn, zodat geen enkele klant in Brabant nog hard drinkwater krijgt. Om dit te realiseren is een projectorganisatie opgezet. Inmiddels zijn in Veghel, Seppe, Schijf en Nuland de onthardingsinstallaties volledig operationeel. De engineering van de onthardingsinstallaties en renovaties van de gebouwen in Loosbroek en Oosterhout zijn in het voorjaar van 2012 afgerond. De verwachting is dat deze onthardingsinstallaties in 2014 functioneren. In 2012 is ook een start gemaakt met de engineering van Tilburg en Lieshout en is besloten om ook in Lith een onthardingsinstallatie voor te bereiden. Het Deltaplan Ontharding verloopt geheel binnen budget en volgens planning.

Programmalijn Waterproductiebedrijf van de Toekomst Brabant Water investeert in de procesautomatisering van de waterproductiebedrijven. De ontwikkelingen op dit gebied volgen elkaar snel op en de procesautomatisering wordt daarom ongeveer iedere vijftien jaar vervangen. Binnen de sectoren Productie en Distributie vragen diverse ontwikkelingen om een integrale benadering op

15

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze strategie en toekomst

het gebied van procesautomatisering: meer metingen, prognosebesturing, het creëren van verbruiksgebieden (clusters), slimme watermeters, bestuurbare afsluiters en assetmanagement. Deze ontwikkelingen bieden voor Brabant Water mogelijkheden om beter te presteren. Om alle mogelijkheden en ontwikkelingen in het juiste perspectief te plaatsen is het project ’Waterproductiebedrijf van de Toekomst’ opgestart. Lopende projecten en ontwikkelingen krijgen hiermee een plaats binnen een samenhangende, overkoepelende visie op de procesautomatisering en procesinformatisering van de operationele productie- en distributiemiddelen.

Onderzoek en innovatie Om onze vooraanstaande positie in de waterwereld te behouden, moeten we blijven onderzoeken, kennis ontwikkelen en innoveren. Zoals gebruikelijk investeerden we afgelopen jaar weer in kennisontwikkeling, technologische vernieuwing, ontwikkeling van nieuwe producten en diensten en op innovatie gerichte samenwerkingen.

Innovatieplatform gesplitst In 2006 werd binnen Brabant Water het Innovatieplatform opgezet om meer aandacht te krijgen voor onderzoek en innovatie. Na ruim vijf jaar is dit doel ruimschoots bereikt. Voor de doorontwikkeling was het nodig om het een en ander te herstructureren. Onderzoek wordt voortaan centraal gestuurd via het Integraal Onderzoek Platform. Innovatie vindt decentraal ‘in de lijn’ plaats, bij de verantwoordelijke sectoren. Een centraal Innovatieteam faciliteert innovatie wanneer daar vraag naar is en monitort de ontwikkelingen per sector.

Toekomstonderzoek winning Macharen De winning in Macharen is kwetsbaar. In de waarnemingsputten rondom de winning vinden we hierdoor steeds meer ongewenste stoffen. Omdat de kwaliteitsrisico’s toenemen is in 2012 een begin gemaakt met een toekomstverkenning voor deze locatie. Verplaatsen van de winning Macharen naar een andere locatie is daarbij één van de scenario’s.

BedrijfsTakOnderzoek In 2012 liep het onderzoekprogramma 2002 – 2012 van het collectieve BedrijfsTakOnderzoek (BTO) af. Naast de inhoudelijke uitvoering en afronding van lopend onderzoek is ook het volgende onderzoeksprogramma ingericht. Mede dankzij de input van Brabant Water wordt het BTO vanaf 2013 uitgevoerd aan de hand van tien thema’s, waaronder klimaatverandering.

Brak grondwater De ‘zoethouder’, het mede door de Provincie Noord-Brabant gesubsidieerde onderzoek naar

brakwaterwinning, krijgt veel belangstelling uit binnen- en buitenland. Het onderzoek is erop gericht te voorkomen dat een bestaande winning (verder) verzilt, door een kleine deelstroom brak grondwater onder de verziltende winning te onttrekken en te ontzouten. Het concept heeft potentie, maar er is nog veel onderzoek nodig voordat we kunnen spreken van een ‘proven concept’. In 2013 wordt onder meer onderzocht wat het effect van brakwaterwinning is op de voorraad zoet grondwater.

Klimaatneutraal distributienet In het onderzoek ‘klimaatneutraal distributienet’ verkennen we welke technieken we kunnen inzetten om het energieverbruik en de CO₂-uitstoot in het distributienet te verlagen. Het inzetten van windenergie en het invoeren van sensoren en intelligente bedrijfsvoeringsystemen lijken mogelijkheden om sterk op het totale energieverbruik te besparen.

Geothermie in Noord-Brabant Het onderzoek naar de mogelijkheden van geothermie in Noord-Brabant is afgerond. Dit onderzoek is uitgevoerd samen met onder andere Provincie NoordBrabant, de gemeenten Helmond, Tilburg, Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, SRE, EBN en de bedrijven Heineken en Daf. Voor het onderzoek heeft de Stichting Kenniscentrum Bodem (SKB) subsidie verleend. Eind 2012 is vervolgonderzoek gestart om de mogelijkheden voor veilige benutting van geothermie voor de geschikte gebieden uit te werken. Dit in gezamenlijke opdracht van de Provincie Noord-Brabant, Helmond, SRE, Tilburg en EBN. Dit onderzoek wordt in 2013 afgerond.

Brabant WaterTapPUNT In samenwerking met de TU/e Industrial Design is in 2012 een Brabant WaterTapPUNT ontworpen. Het is een modern vormgegeven watertappunt dat wordt gebruikt bij evenementen, zoals Brabant Open Air. Ook wordt dit watertappunt gebruikt als er een storing is en er alternatief water geboden moet worden. Het tappunt is via een standpijp aangesloten op het leidingnet. Het ontwerp heeft een nominatie opgeleverd voor de Red Dot Design Award.

Snelle methode reinigen pelletreactoren Brabant Water heeft een nieuwe, snelle methode ontwikkeld om kalkaanslag te verwijderen uit pelletreactoren voor de ontharding van water. Met behulp van drinkwater onder hoge druk worden de reactoren automatisch van boven tot beneden schoongespoten door een roterende spuitkop (rotojet). Deze methode is zeer effectief en minder arbeidsintensief dan de gangbare methode met hogedrukspuit en handgereedschap. De tijdwinst per waterproductiebedrijf bedraagt enkele dagen.


Grondwatermeetnet In 2012 heeft de Provincie Noord-Brabant aan Brabant Water een meerjarige opdracht verleend voor beheer van het provinciale grondwatermeetnet, inclusief het beheer en de publieke ontsluiting van de meetdata. Ook een aantal Brabantse gemeenten heeft belangstelling voor de kennis en ervaring van Brabant Water op dit gebied.

Bodemverontreiniging en energie Samen met overheden en bedrijfsleven ontwikkelt Brabant Water nieuwe technieken om energieopslag en een efficiënte aanpak van bodemverontreinigingen te combineren. In ‘s-Hertogenbosch, Tilburg en Waalre wordt onderzoek gedaan naar deze combinatiemogelijkheden. In Eindhoven heeft Hydreco een KWO-project gerealiseerd waarbij 100 woningen van duurzame energie worden voorzien én een aanwezige grondwaterverontreiniging wordt beheerst.

Risicomanagement Risicomanagement is onderdeel van het besturingsmodel van de vennootschap. De voornaamste risico’s hebben betrekking op kwaliteit en leveringszekerheid. In dit verband biedt het Bedrijfscontinuïteitsplan, met als onderdelen het Leveringsplan, het Beveiligingsplan, het Calamiteitenplan en het bedrijfshulpverleningsplan het kader voor beheersing van deze risico’s. In 2013 zal met name extra aandacht besteed worden aan verdere digitale informatiebeveiliging.

16


17

18


Onze klanten

Drinkwaterproductie Met een totaal van 176,4 miljoen m is de drinkwaterproductie vrijwel gelijk aan die van 2011. De en gros levering aan Evides is met 1,25 miljoen m3 toegenomen ten opzichte van 2011. Als de totale drinkwaterproductie gecorrigeerd wordt met deze 1,25 miljoen m3 dan resteert een daling van 0,8% ten opzichte van 2011. Deze daling is het gevolg van het natte en koele weer in 2012, met name in het begin van de zomer. Alleen augustus was warm en droog. De gemiddelde temperatuur over het jaar week met 10,3 graden Celsius licht af van het langjarig gemiddelde van 10,1 graden. Er viel in 2012 876 mm neerslag, iets meer dan het langjarig gemiddelde van 849 mm. 3

De variatie in het weer is terug te zien in de maanden dagproductiegegevens van het drinkwater. De topmaand van 2012 was augustus, met een productie van 16,3 miljoen m3. Dit was 0,8 miljoen m3 minder dan de piekmaand mei in 2011. De maximale dagproductie in 2012 was op 18 augustus met 662.430 m3, zo’n 37% meer dan de gemiddelde dag van 2012. Ondanks deze lagere jaar- en piekmaandafzet was de maximale dagafzet hiermee in 2012 circa 3% hoger dan die in 2011. De ontwikkeling in de winterproductie wordt algemeen gezien als een goede maat voor trends in het drinkwaterverbruik. Het weer heeft in de winter namelijk weinig tot geen invloed op de afzet. In deze periode steeg de totale drinkwaterafzet van Brabant Water in het eigen voorzieningsgebied met 1,4%. Een deel van deze stijging wordt veroorzaakt door de bovengenoemde toename van de en gros levering aan Evides. De drinkwaterafzet in de winterperiode in het eigen voorzieningsgebied steeg met 0,8 %. Deze stijging is hoger dan de gemiddelde jaarlijkse stijging over de afgelopen vijf jaar van 0,15%.

Industriewaterafzet De totale industriewaterafzet van Brabant Water en haar dochteronderneming HydroBusiness is met een omvang van 10,1 miljoen m3 in 2012 licht gedaald (2%) ten opzichte van 2011.

Drinkwaterafzet (mln. m3) 86.6 86.4 86.2 86.0 85.8 85.6 85.4 85.2 85.0 84.8 84.6 84.4 84.2

1.60 1.25 0.90 0.55 0.20 -0.15 -0.50 -0.85 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 drinkwaterafzet m3

-1.20

afzetverschil t.o.v. vorig jaar (%)

Weergave van de afzet in de meteorologisch nauwelijks gevoelige maanden van de laatste acht jaren (2005 tot en met 2012, minus de ‘schrikkeldag’ 29 februari).

Drinkwaterafzet aan Brabantse industrie We hebben geconstateerd dat er door de Brabantse bedrijven per productie-eenheid steeds efficiënter gebruik van water gemaakt wordt. Duurzaamheid is voor de concurrentiekracht van bedrijven in toenemende mate belangrijk. Het lage energieverbruik in combinatie met onze duurzaamheidsambitie (eind 2013: klimaatneutraal), nagenoeg geen spoelverliezen (< 3%) en volledig hergebruik van reststoffen maken ons drinkwater ook voor de industrie aantrekkelijk.

Waterafzet in de agrarische sector Brabant Water heeft veel aandacht voor de drinkwaterlevering van de agrarische sector. Steeds meer agrariërs stappen over van een eigen watervoorziening naar Brabant Water. De lage prijs en de betrouwbare waterkwaliteit zijn vaak doorslaggevend. De betrouwbare waterkwaliteit wordt binnen de agrarische sector steeds vaker gerelateerd aan de ketenbenadering voor kwaliteitsproducten. Samen met de sector proberen we ook meer aandacht te krijgen voor de binneninstallatie.

19

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze klanten

Waterkwaliteit Landelijke benchmark In de landelijke benchmark worden de tien drinkwaterbedrijven eens in de drie jaar op de waterkwaliteit met elkaar vergeleken. In 2012 is deze brede benchmark uitgevoerd, waarvan de resultaten in de loop van 2013 beschikbaar komen. Brabant Water streeft in de waterkwaliteitsbenchmark naar een positie in de top-3.

Normoverschrijding Brabant Water heeft een zeer ruim meetprogramma op de waterkwaliteit. Het grondwater, het drinkwater dat het waterproductiebedrijf verlaat én het water uit de kraan bij de klant worden zeer regelmatig gecontroleerd. In totaal is hier ruim 2 miljoen euro per jaar mee gemoeid. Het totaalbeeld van de waterkwaliteit van Brabant Water is goed. Soms leidt een waterkwaliteitsanalyse tot de constatering van een probleem. Op jaarlijks zo’n 175.000 analyses gebeurt dit gemiddeld dertig keer per jaar. Dat komt overeen met 0,02% van alle controles, waarbij er over de afgelopen jaren sprake is van een lichte daling. Bij een dergelijke constatering wordt uiteraard onmiddellijk actie ondernomen.

Waterkwaliteit watervoorziening Macharen Op waterproductiebedrijf Macharen heeft zich in 2012 een aandachtspunt aangediend. Het betreft de stof EDTA, die in 2012 in een maximale concentratie van 6 microgram per liter in het drinkwater aangetroffen is. Volgens de WHO (World Health Organization) is de grens waarbij deze stof toelaatbaar is 600 microgram per liter. In Nederland wil de VROM-Inspectie dat waarden boven 1 microgram EDTA per liter gemeld worden. Het is daarmee een zogenaamde signaleringswaarde. Op de melding van Brabant Water heeft de VROM-Inspectie aangegeven dat de aangetroffen gehaltes toelaatbaar zijn. EDTA is wijdverspreid in ons milieu aanwezig: de stof is afkomstig uit wasmiddelen en komt ook in voedingsmiddelen voor. Daarnaast wordt het gebruikt in de landbouw en de textielindustrie. Brabant Water zoekt naar maatregelen om de problemen in Macharen op te lossen.

Klantcontacten Alle klantcontacten worden in het Klant Contact Center (KCC) afgehandeld. Een speciale groep medewerkers handelt de e-mail en brieven af. In 2012 belden klanten zo’n 300.000 keer met Brabant Water. De bereikbaarheid van het KCC was 98% en 81% van de klanten werd binnen 20 seconden te woord gestaan. Daarnaast handelden we circa 25.000 e-mailberichten (inclusief klachten) af, waarvan 73% binnen twee werkdagen. Er werden 3.600 klachten afgehandeld, waarvan 88% binnen vijf werkdagen.

Klachtenmanagement Brabant Water beschikt sinds 2008 over een IKM 3000-gecertificeerd klachtenmanagementsysteem. De sector Klantcontacten is in 2012 gestart met een ‘verbeterteam klachten’, dat de klachten onder de loep neemt en voorstellen doet voor verbetering.

Klanttevredenheid In 2012 zijn de afzonderlijke klanttevredenheids onderzoeken (telefonisch, via kaart en e-mail) geïntegreerd tot één vernieuwde klanttevredenheidsmeting. Deze wordt eenmaal per kwartaal uitgevoerd, voornamelijk per e-mail. Op deze manier kunnen we continu monitoren hoe de klant onze dienstverlening ervaart. In het onderzoek vragen we klanten naar hun tevredenheid over de communicatiekanalen telefoon, website en e-mail en de processen meteropname, metervervanging, jaarafrekening, verhuizing, storing, onderhoud, debiteuren en klachten. De klant waardeert onze dienstverlening met een 7,6.

Meteropname In 2012 kon de klant voor de eerste keer de meterstand doorgeven via de smartphone. Na het scannen van een persoonlijke QR-code op de meterstandkaart wordt de klant naar de mobiele website geleid. In 2012 hebben al bijna 40.000 klanten de meterstand ‘mobiel’ doorgegeven. Het verzoek voor meteropname wordt steeds vaker digitaal verstuurd. In 2012 ontvingen bijna 250.000 klanten hiervoor een e-mailbericht van Brabant Water. Opgave meterstanden 2012-2008 Percentage 100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 internet mobiel internet telefoon meterstandenkaart meteropnemer

2012

2011

2010

2009

2008

57.7 4.2 22.6 13.6 2.0

61.6 22.6 13.8 2.4

60.7 22.3 14.9 2.1

57.8 23.8 16.2 2.1

52.7 26.6 18.3 2.4


20

Onze klanten

Metervervanging Om te voldoen aan de Richtlijnen voor Keuring van Watermeters zijn in 2012 circa 90.000 watermeters vervangen.

Klantgerichtheid bij ondernemers In 2012 is het pilotproject ‘Verzamelfactuur’ met succes uitgevoerd. De verbruiken van verschillende locaties van een bedrijf zijn samengevoegd op één factuur. Klanten hebben hier zeer positief op gereageerd. Bij nagenoeg alle grote industriële klanten zijn inmiddels slimme watermeters geïnstalleerd. Deze meters maken een efficiëntere opname van meterstanden mogelijk. Bovendien ondersteunt het verbeterde inzicht in het watergebruik ook bewust watergebruik. Om dit inzicht nog verder te vergroten, willen we het komend jaar de toegankelijkheid van de verzamelde data voor de klant verder vergroten.

Selfservice Het aantal mutaties via webformulieren nam in 2012 met 36% toe ten opzichte van 2011 tot 93.670. We zien een daling van de mutaties ‘Verhuizen’ en ‘Aanmelden nieuwe klant’ met 10%, waarschijnlijk als gevolg van de crisis op de huizenmarkt waardoor er minder wordt verhuisd. Wat betreft nieuwe services meldden zich iets minder dan 28.000 klanten aan voor het ontvangen van de jaarafrekening via e-mail. 385 klanten wensen een sms te ontvangen bij een ongeplande onderbreking in de waterlevering. In 2013 zal er een promotieactie plaatsvinden voor digitale services. Naar verwachting zal er dan een stijging te zien zijn van het aantal aanmeldingen. We verstuurden 2% meer fysieke output naar onze klanten dan in 2011. Het aantal jaarafrekeningen en voorschotnota’s nam iets af; het aantal eerste en tweede herinneringen groeide daarentegen. Digitalisering van output zal in 2013 leiden tot een afname van de fysieke output.

Administratieve dienstverlening Sinds een aantal decennia levert Brabant Water administratieve diensten aan twee waterschappen en een aantal gemeenten. In 2012 zijn waterschap Aa en Maas en enkele gemeenten gestopt met deze uitbesteding.

Webcare team Het speelveld tussen bedrijven en klanten verandert continu, bijvoorbeeld op het gebied van sociale media. Klanten zijn niet alleen steeds actiever op sociale media, maar ook op meer verschillende platformen. De klant verwacht dat Brabant Water daar ook aanwezig is.

Wij monitoren de berichtgeving op Twitter en Facebook en helpen klanten of derden daar zoveel mogelijk. Uitgangspunt daarbij is dat we met onze berichtgeving waarde toevoegen. Daarnaast volgen we de ontwikkelingen op lange termijn en ondernemen waar nodig actie. Daarbij hanteren we de visie dat de klant het kanaal kiest dat het beste bij hem of haar en de situatie past. Zo borgen we ook in de toekomst een klantgerichte organisatie die dicht bij haar klanten staat en die klanten optimaal van dienst kan zijn.

21

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze klanten

Administratieve dienstverlening Gemeente

Alphen Chaam Asten Baarle-Nassau Bergeijk Best Bladel Boxmeer Boxtel Cranendonck Dongen Drimmelen Eersel Eindhoven Geldrop-Mierlo Gilze en Rijen Goirle Haaren Heeze-Leende Heusden Hilvarenbeek Landerd Loon op Zand Mill en Sint Hubert Nuenen Oirschot Oisterwijk Reusel-de Mierden Schijndel Sint Anthonis Sint-Michielsgestel Sint-Oedenrode Someren Son en Breugel Tilburg Valkenswaard Veldhoven Vught Waalre Totaal

Rioolheffing

Afvalstoffenheffing

Zuiveringsheffing Watersysteemheffing ingezetenen

4.289 2.890 8.766 12.363 9.237 11.254 11.930 8.203 6.792 18.960 6.516 6.377 10.357 4.699 10.514 7.478 11.846 10.372 4.871 11.642 11.445 -

4.289 7.144 2.890 8.766 9.237 11.254 11.930 8.203 11.288 6.792 18.960 6.516 6.377 10.357 4.699 10.514 7.478 11.846 10.372 11.642 8.017 11.445 -

84 7.958 12.750 8.766 13.452 9.212 8.203 106.267 17.849 9.035 5.631 6.792 6.516 6.377 68 4.699 10.514 7.478 11.846 5.357 7.226 7.561 448 7.418 73.410 14.699 20.124 11.445 7.451

84 7.958 12.750 8.766 13.452 9.212 8.203 106.267 17.849 9.035 5.631 6.792 6.516 6.377 68 4.699 10.514 7.478 11.846 5.357 7.226 7.561 448 7.418 73.410 14.699 20.124 11.445 7.451

190.801

200.016

408.636

408.636

22


Ons milieu

Duurzaamheid volgens Brabant Water

Zorg voor de bron

Duurzaamheid is het resultaat van evenwichtskunst. Zij wordt bereikt als ecologische, economische en sociale belangen met elkaar in evenwicht zijn. Oogmerk van deze balans: een leefbare wereld voor zowel de huidige als toekomstige generaties. Duurzaamheid omvat alle technische, economische, ecologische of sociale ontwikkelingen die bijdragen aan een efficiëntere, zuinigere en meer evenwichtige omgang met de aarde. Lang is water vanuit technologie en rekensommen benaderd. De tijd is daar om water sterker in de context van milieu en maatschappij te zien.

Kernafval

Brabant Water wint, zuivert en distribueert water van uitstekende kwaliteit, tegen de laagst mogelijke kosten en met een hoge leveringszekerheid. Continu. Verder bieden wij klantgericht, kostenbewust en met actieve zorg voor de omgeving producten en diensten van een hoog niveau. Ook leveren wij - in samenspel met anderen - een herkenbare bijdrage aan de maatschappelijke waarden van water. Zo zijn duurzaamheid, gezondheid en veiligheid belangrijke thema’s voor ons. Dit laat zich aflezen aan het gedrag en het handelen van onze 800 medewerkers. Zij zijn de waterdragers van onze organisatie. Kundige en betrokken ambassadeurs in de waterwereld.

België heeft een plan opgesteld om nucleair afval in diepe kleilagen in de ondergrond op te slaan, vlak bij de Nederlandse grens. Brabant Water maakt nadrukkelijk bezwaar tegen dit voornemen, omdat het drinkwater in gevaar zou kunnen komen. Mede op verzoek van Brabant Water heeft voormalig minister Verhagen met de Belgische instanties afgesproken het onderzoek naar de opslag te verruimen naar dieper gelegen kleilagen. Daarnaast ondersteunen we Vewin bij haar inzet in de klankbordgroep voor OPERA, het Nederlandse onderzoek naar eindberging van radioactief afval.

Winning schaliegas De plannen om in onze provincie proefboringen te doen naar de mogelijkheden voor winning van schaliegas zijn nog altijd actueel. Tot de resultaten van het landelijk onderzoek van het Ministerie van Economische Zaken naar de effecten van schaliegaswinning bekend zijn, mag niet geboord worden. Brabant Water ondersteunt Vewin in de klankbordgroep die is ingesteld om het landelijk onderzoek te begeleiden. De resultaten van het onderzoek worden medio 2013 verwacht.

Het jaar 2012 in cijfers 2012 Productie drinkwater Omvang leidingnet Aantal klanten binnen het voorzieningsgebied Aantal inwoners binnen het voorzieningsgebied Aantal waterproductiebedrijven Omzet Aantal medewerkers per 31 december

176 miljoen m3 18.000 km 1,1 miljoen 2,5 miljoen 30 194 miljoen euro 796

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Ons milieu

23

24


Schoon Water voor Brabant Landbouwers, bewoners, gemeenten en bedrijven werken samen aan verantwoord of chemievrij beheer rondom onze grondwaterwinningen in Waalwijk, Budel, Vessem, Nuland, Helvoirt, Macharen, Roosendaal, Bergen op Zoom, Eindhoven, Lith en Helmond. Dat doen ze onder de noemer ‘Schoon Water voor Brabant’. In de landbouw is in 2012 een grote stap gezet. De Schoon Wateraanpak is de komende jaren ook voor de Brabantse telers buiten de grondwaterbeschermingsgebieden beschikbaar. Brabant Water probeert samen met waterschappen, provincie en ZLTO de successen uit Schoon Water over de hele provincie te verspreiden.

Gebiedsdossiers De Kaderrichtlijn Water verplicht EU-landen om te zorgen voor een goede toestand van grond- en oppervlaktewater. In 2012 is onder meer gewerkt aan het opstellen van gebiedsdossiers, waarmee de bescherming van kwetsbare winningen wordt verbeterd. Iedere winning heeft zo’n dossier als onderdeel van een gebiedsgerichte aanpak. In 2012 zijn de gebiedsdossiers voor Macharen, Lith en Luyksgestel afgerond. Voor de winningen Oosterhout, Dorst, Prinsenbosch, Ginneken, Wouw, Seppe, Schijf, Roosendaal, Gilze en Genderen is gestart met het opstellen ervan. De werkverbanden die al zijn opgericht, zijn diverse malen bij elkaar geweest.

Natuurbeheer/terreinbeheer De honingbij Brabant Water heeft in 2012 het initiatief genomen om een nauwe samenwerking met imkers aan te gaan. De bijenkasten van 15 imkers zijn op diverse terreinen van Brabant Water geplaatst. Voor de (her)inrichting van enkele terreinen zijn bijvriendelijke beplantingen aangebracht. Op nagenoeg alle terreinen wordt extensief gemaaid waardoor bloemrijke bermen en weiden ontstaan. Brabant Water geeft daarmee gehoor aan de internationale vraag om aandacht voor de honingbij en solitaire bijen. In het landelijk gebied worden de leefgebieden steeds eentoniger door gebrek aan gevarieerde en streekeigen beplantingen. Ook wordt het buitengebied vaak strak onderhouden waardoor insecten weinig plaatsen hebben waar zij kunnen overwinteren. Insectenhotel Het eerste insectenhotel staat op het terrein van het drinkwaterproductiebedrijf in Eindhoven. Het insectenhotel biedt nestgelegenheid voor solitaire bijen, vlinders en andere insecten zoals bepaalde vliegen en spinnen. In het hotel zijn verschillende materialen verwerkt waardoor deze insecten zich thuis

voelen. Een groot deel van de gebruikte nestmaterialen is vervaardigd van restmateriaal afkomstig van waterproductiebedrijven van Brabant Water.

Biodiversiteit Onder biodiversiteit vallen alle micro-organismen, dieren- en plantensoorten. Samen vormen zij de rijkdom van ecosystemen, zoals bossen, heiden, rivieren, moerassen en zeeën. Al is de variëteit (nog) groot – er zijn inmiddels vier miljoen levensvormen beschreven – toch verschraalt de biodiversiteit. De oorzaak hiervan is menselijk handelen. Als grootgrondbezitter in NoordBrabant kan en wil Brabant Water bijdragen aan de instandhouding van de biodiversiteit. Om dat te doen, stemmen we het beheer en de herinrichting van onze natuurgebieden af op de lokale plant- en diergroepen en hun leefgebied. Verder stemmen we maatregelen af met beheerders en eigenaren van grond die aan onze wingebieden grenst, zodat ecologische verbindingen in het landschap werkzaam kunnen worden of blijven.

Marense eendenkooi op peil (Lith) In de directe omgeving van waterwingebied Lith, vlak aan de Maas, ligt de Marense eendenkooi. Deze eendenkooi van 5 hectare is in eigendom van Brabant Water en is cultuurhistorisch beschermd. Vóór de ontginning (en bemaling) van het omliggende land bouwgebied was het terrein in de hoogwaterperiode omgeven door water. De bodem is inmiddels flink gedaald (inklinking). De plas van de eendenkooi ligt nu hoger dan het waterpeil in de polder. Er zijn verschillende herstelwerkzaamheden uitgevoerd op en in de omgeving van de eendenkooi, waardoor de natuur en de waterkwaliteit zijn verbeterd. Het onderhoud van de eendenkooi en haar omgeving is op een duurzamere manier georganiseerd. Zo is een schaapskudde ingezet, waardoor veel machinaal maaiwerk niet meer nodig is. Ook kan dankzij twee windmolens met weinig elektriciteit water worden opgevoerd naar de kooiplas. De bronpomp die in het verleden het water op peil hield, wordt nu alleen nog ingezet bij extreme situaties van windstilte, droogte en strenge vorst. De windmolens worden ook gebruikt voor het bevloeien van 17 hectare aangrenzend weiland. Deze weilanden functioneren in het broedseizoen als plasdrasgebied voor weidevogels. Veel weidevogels, waaronder de grutto, maken gebruik van het gebied om voedsel te zoeken en hun jongen groot te brengen. In de zomer worden de weilanden weer drooggelegd en beweid met schapen. De plasdraszone is een welkome aanvulling op de inzet van de lokale werkgroepen en de maatregelen voor nestbescherming in het gebied van de Beerse Overlaat.

Ontwikkeling broekbos Buulderbroek (Budel) Waterwingebied Budel is als beschermd gebied beter bekend als het Buulderbroek: een voormalig broekbos waarvoor een (inter)nationale herstelopgave is bepaald:

25


een natte natuurparel. Sinds de jaren 50 is het historisch landschap steeds verder ontwaterd. Door het verdiepen en omleggen van waterlopen, het aanplanten van bos en door drinkwaterwinning is de invloed van kwel water sterk verminderd. De beschikbaarheid van kwel aan maaiveld heeft een kwalitatieve invloed op de instandhouding van het gebied en met de toekomstige omschakeling van een middeldiepe naar een diepe grondwaterwinning zijn er reële kansen op het herstel van Buulderbroek. Een recent ecologisch onderzoek aan de hand van het voorkomen van plantsoorten (waaronder elzenzegge en zwarte bes) heeft inzicht gegeven in het stroompatroon van het oude elzen broekbos. Om de bijzondere vegetatie en het gebied te herstellen wordt het bos omgevormd. Gebiedeigen boomsoorten zoals els en es zijn zoveel mogelijk gespaard en popu lieren zijn in de minst kwetsbare periode gekapt. De komende tijd wordt het waterwingebied voorbereid op herinrichting. De bestaande drinkwaterinfrastructuur wordt grotendeels aan het natuurgebied onttrokken, zodat het gebied zich weer kan ontwikkelen tot een volwaardige biotoop met onder meer dotterbloem en grote weerschijnvlinder.

Groot Meer (Vessem) Het Groot Meer bij Vessem heeft hoge natuurwaarden, die Europees beschermd moeten worden via Natura 2000. De hoge natuurwaarde is ontstaan door het decennia lang lozen van kalkrijk spoelwater vanuit het waterproductiebedrijf Vessem. Door nieuwe zuiveringstechnieken bij dit productiebedrijf is de hoeveelheid spoelwater echter fors afgenomen. Om de ecologische waarde van zowel het Groot Meer als het nabijgelegen Klein Meer te behouden en te versterken, blijft Brabant Water water leveren aan het vennencomplex. Dit is 200.000 m³ relatief kalkrijk

spoelwater per jaar samen met nog een levering van 160.000 m³ opgepompt ruw water. De ecologische winst voor het Groot Meer blijkt onder meer uit de groeiende populatie reptielen en amfibieën en aanwezigheid van oeverkruid. De aanleg van een paddenscherm, waar Brabant Water haar bijdrage aan heeft geleverd, bevordert deze ontwikkeling. Deze faunapassage vereenvoudigt de wintertrek van onder meer de heikikker. Aan het einde van de winter trekt hij van ons waterwingebied naar het Groot Meer.

Groot Huisven (Heeze) Het Groot Huisven bij Heeze en Leende vormde vroeger een rijk biotoop. In de loop der tijden is het 624 ha grote natuurgebied echter veranderd in landbouwgrond. Er is een inrichtingsplan opgesteld dat 336 ha natuuren waterwingebied omvat. Cruciaal in dit plan is de vernatting van een deel van het gebied, waardoor de biotoop sterk aan betekenis wint. Brabant Water is dan ook een van de betrokken partijen. Bij de herinrichting van het voormalig Groot Huisven wordt uitgegaan van het ven zoals dat een eeuw geleden nog bestond. Zo’n 20 ha hiervan zal worden hersteld. De contouren van dit nieuwe ven zullen de oorspronkelijke hoogteverschillen in het terrein volgen. De fauna in het gebied is uitermate rijk en kenmerkend voor de afwisseling van extensieve landbouwgronden, heide, bos en vennen. Enkele voorkomende soorten zijn: heikikker, rugstreeppad, kamsalamander, levendbarende hagedis, hazelworm, vlinder- en libellensoorten, waaronder de speerwaterjuffer. Belangrijk zijn ook het Veeven en haar oeverzone, die met de inrichting van het Groot Huisven een robuuste verbinding vormen tussen verspreid voorkomende populaties en het Klein Huisven. Ter voorbereiding op het project worden verschillende watergangen in het gebied aangepast. Het verondiepen,

Overzicht hergebruik reststoffen 2011. Gewichten op basis van 100 procent droge stof. Reststof Kalkhoudend slib IJzerhoudend slib

Kalkpellets

Filtergrind

Totaal

Geproduceerde hoeveelheid droge stof 1.332 ton 79 ton 139 ton 1.838 ton 98 ton 5.304 ton 1.983 ton 33 ton 822 ton 570 ton 1.145 ton 500 ton 13.843 ton

Bestemming hergebruik

Meststof in de landbouw Stankbestrijding leerlooierij Immobilisatie Zwavelbinding en stankbestrijding bij biovergisting Zwavelbinder bij energiecentrale Isolatie in de woningbouw Veehouderij Minerale grondstoffen Aanleg kunstgrasvelden Toevoeging in de betonindustrie Grondbank Toepassing in eigen werken van Brabant Water

26


dempen van sloten in het natuurgebied of nieuw graven van alternatieve afwatering voor de landbouw maakt hier deel van uit. Door problemen bij de EUsubsidieverstrekking is de voortgang vertraagd.

Het Winkelsven (Kampina) Midden-Brabant kent veel vennen, maar de ecologische kwaliteit ervan laat soms te wensen over. Zo is in het Winkelsven in natuurgebied Kampina (op de grens van Boxtel, Oirschot en Oisterwijk) door zure regen en landbouw eind vorige eeuw een dikke sliblaag ontstaan. Het ven groeide dicht met berk, wilg en veenmos, die de zeldzame vegetatie verdrongen. Sinds enkele jaren werken Brabant Water en Natuur monumenten samen om de flora en fauna van het ven te versterken. Een belangrijke ingreep was de aanleg van een leiding, waardoor kalk- en ijzerrijk spoelwater van waterproductiebedrijf Oirschot naar het Winkelsven wordt gepompt. Met succes. De fauna wint aan variëteit. Bovendien keren in en om het ven verdwenen plantensoorten terug die op de ‘Rode Lijst’ stonden. Zelfs een kranswier, in Nederland nog onbekend en in Europa zeldzaam, die nog niet eens een Nederlandse wetenschappelijke naam heeft. Er zijn veel externe factoren van invloed op het natuurgebied (verdroging en vermesting). De doorspoeling van het ven, naar gebieden van Kampina die stroomafwaarts liggen is voor langere termijn nodig. De levering van spoelwater blijft daarom gehandhaafd.

Reststoffen

Bij de zuivering van grondwater komen reststoffen als ijzer- en kalkhoudend slib, kalkpellets en filterzand vrij. Die lenen zich uitstekend voor hergebruik, waarbij we streven naar een zo hoog mogelijke score op de milieuladder tegen zo laag mogelijke kosten. Brabant Water voerde in 2012 in totaal 13.344 ton reststoffen af die nagenoeg volledig zijn hergebruikt bij derden. Daarnaast is ruim 500 ton gebruikt filterzand toegepast in eigen werken van Brabant Water. Van het geproduceerde slib is een groot deel kalkhoudend. Dat wordt ingezet als kalkmeststof in de landbouw. Verder wordt het ijzerhoudende slib van Brabant Water steeds vaker toegepast in de biovergisting als stankbestrijder/ zwavelbinder. Een steeds kleiner deel wordt toegepast in rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI), omdat ijzer in RWZI-slib de toepassing als fosfaatkunstmest belemmert. Vanwege nieuwe wetgeving kan slib met een hoger arseengehalte dan 500 ppm niet meer worden hergebruikt en moet het gestort worden (immobilisatie). Kalkpellets fungeren als isolatie in kruipruimtes voor de woningbouw, als toevoeging in de boxenvulling van veestallen en als zwavelbinder in energiecentrales. Er zijn ook nieuwe toepassingen: bijvoorbeeld bij de aanleg van kunstgrasvelden en als minerale grondstof in de industrie.

Filtergrind ten slotte wordt in de betonindustrie toegepast als vervanger van grond of drainagezand.

Deltaplan Hoge Zandgronden Brabant Water is betrokken bij de projectgroep en de stuurgroep van het project Deltaplan Hoge Zandgronden, dat moet leiden tot een klimaatbestendig, regionaal watersysteem en een plan voor de ruimtelijke inrichting in deze delen van Noord-Brabant en Limburg.

Bufferboeren Binnen het project Bufferboeren (2011-2014) verrichten we, samen met een aantal agrarische ondernemers en andere partners, onderzoek in de regio van ons waterwingebied Loosbroek. Doelstelling is om de zelfvoorzienendheid op het gebied van water in de zandgronden te verhogen en te komen tot een klimaatbestendiger en robuuster bodem-watersysteem, waarin landbouw en drinkwatervoorziening prima naast elkaar kunnen bestaan. In 2012 is gestart met het testen van diverse maatregelen. Voorbeelden daarvan zijn hydrologische maatregelen zoals peilgestuurde drainage, het verbeteren van het vasthoudend of infiltrerend vermogen van de bodem door bijvoorbeeld het organische stofgehalte te verhogen en de introductie van ‘pendelende’ wormensoorten alsmede het bevorderen van diepere beworteling en minder droogtegevoelige gewassoorten. Het project is onder meer gepresenteerd op het symposium ‘Cool Brabant’, het symposium ‘Hoog & Droog’ en het congres ‘Bodem en Water’ tijdens het 24e Nationaal Symposium Bodem Breed. Het project ontvangt overal veel waardering.

Zorg voor het milieu Klimaatvoetafdruk De klimaatvoetafdruk van Brabant Water bedroeg over 2012 in totaal 26.000 CO2-equivalenten. Bij de eerste meting in 2007 bedroeg de klimaatvoetafdruk nog 78.500 CO2. Ten opzichte van 2011 is de klimaatvoetafdruk licht gestegen. De reden van de stijging is de toename van het verbruik van kalkmelk als gevolg van de realisatie van diverse onthardingsinstallaties . Daarnaast is er ook een en toename in het verbruik van pvc als gevolg van de toegenomen saneringen van zowel aansluitals distributieleidingen. Als gevolg van het onthardingsprogramma van Brabant Water is de klimaatvoetafdruk van de provincie Noord-Brabant aanzienlijk gedaald. Brabant Water streeft naar een klimaatvoetafdruk van nul per 2013. We zijn dan het eerste klimaatneutrale waterbedrijf van Nederland.

27


Elektriciteitsverbruik

Prognosebesturing

In 2012 verbruikte Brabant Water 76.200.000 kWh elektriciteit; ruim 1% minder dan in 2011. Onze inspanningen lonen dus. Andere energiebesparende maatregelen staan nog op de rol. Uit onderstaande tabel blijkt dat het overgrote deel van de energie gebruikt is voor de productie en distributie van drinkwater.

Prognosebesturing is gericht op de optimale benutting van de voorraad in de reinwaterkelders. De productie moet daardoor zo gelijkmatig mogelijk verlopen, waardoor het aantal pompschakelingen in de winputten daalt. Hierdoor is het energieverbruik gelijkmatiger én lager. Bovendien reduceert een gelijkmatig productieproces de belasting van de filters. Het project gaat in 2013 draaien.

Elektriciteitsverbruik (kWh) Verbruik voor productie (onttrekking en zuivering) en distributie (transport) van drinkwater Verbruik productie en distributie per m3 drinkwater Overig elektriciteitsverbruik

Hoeveelheid 69.500.000

Drukoptimalisatie 0,394 6.700.000

Ondanks al onze inspanningen zullen we in het productie- en distributieproces altijd een grote hoeveelheid energie moeten blijven gebruiken. Sinds 2008 kopen we al onze elektriciteit groen in; de jaarlijkse meerkosten hiervan bedragen circa € 35.000 per jaar.

Energiereductie Hostbesturing

Om drinkwater van A naar B te krijgen, verbruiken we energie. Via drukoptimalisatie kunnen we daarop besparen. Drukoptimalisatie houdt in dat we voor ieder verbruiksgebied een optimale druk tussen de 300 en 400 kPa vaststellen. Dat levert lagere energiekosten en meer klantcomfort op. In 2012 hebben de klanten rond Geldrop bijvoorbeeld een hogere druk ontvangen dan voorheen. In het gebied De Langstraat is de druk zodanig aangepast dat we minder energie verbruiken, zonder dat de klant er nadeel van ondervindt. In 2013 wordt drukoptimalisatie ingevoerd in het Land van Cuijk.

Optimalisatie hogedrukpompen

De waterproductiebedrijven van Brabant Water leveren aan een open leidingnet, waardoor zogenoemde ‘host besturing’ profijtelijk is. Hiermee wordt met behulp van modellen berekend hoeveel water ieder productiebedrijf in een cluster aan het net moet leveren. Zo’n centrale besturing, die wordt toegepast op clusters van (meestal) drie waterproductiebedrijven, bespaart energie. De hostbesturing moet in 2013 gerealiseerd worden, om te beginnen in Breda. Naar verwachting zal dit zo’n 375.000 kWh besparen (goed voor 225 ton CO2-reductie). Wanneer de invoering in Breda succesvol blijkt, zal eind 2017 Brabant Water volledig met hostbesturing werken.

kWh/m3 0,415

Hogedrukpompen verbruiken veel energie. Afgelopen jaren heeft Brabant Water op al haar productielocaties onderzocht hoe energie bespaard kan worden. Voor zover de adviezen uit deze onderzoeken niet meteen zijn toegepast, worden ze meegenomen in de geplande renovatieprojecten. In twee van de drie productiesecties is daardoor in de afgelopen twee jaar het energieverbruik per m3 drinkwater voor het transportdeel fors (ca. 6%) gedaald.

Zonne-energie Op onze productielocaties Eindhoven en Veghel zijn vorige jaren zonnepanelen geïnstalleerd met een gezamenlijke opbrengst van ruim 100.000 kWh per jaar. De CO2 -reductie bedraagt 60 ton. Bij alle nieuwbouw- en renovatieplannen wordt onderzocht of zonnepanelen kunnen worden toegepast. In 2013 gebeurt dit op de locaties Oosterhout en Loosbroek.

Onderzoek methaanverwijdering

0,410 0,409

0,405

0,408 0,402

0,400

0,398

0,395

0,395

0,390

0,394

0,385 2007

2008

2009

2010

2011

2012

Energieverbruik per afgezette m³ drinkwater

De klimaatvoetafdruk van Brabant Water bestaat voor een groot deel uit de uitstoot van methaan, een stof die ruim twintig keer zo schadelijk is als CO2. Bij het zuiveren van water kwam in 2012 bijna 300 ton methaan vrij; dit staat gelijk aan 6.000 ton CO2. Reden genoeg om het onderzoek naar methaanverwijdering ook in 2013 door te zetten. Nieuw hierbij is de samen-werking met de Wageningen Universiteit bij een onderzoek naar de inzet van methaanverwerkende bacteriën.

Duurzaam bouwen op productielocaties Brabant Water streeft naar klimaatneutraal bouwen met zo min mogelijk energie, afval, materialen en water.

28


Duurzaam bouwen eindigt niet bij de oplevering: tijdens de gehele levensduur van het gebouw moet de milieubelasting zo laag mogelijk zijn. Bij grote nieuwbouw- en renovatieprojecten letten we extra op duurzaamheid, naast de reguliere toepassing van de Checklist en Rekentool Duurzaam Bouwen. Zo voegen we in het Programma van Eisen waar mogelijk een extra duurzame component toe. Op die manier ontstaat al snel zicht op duurzaamheidswaarde en eventuele meerkosten. Vervolgens besluiten we of de extra component – bijvoorbeeld een grasdak – wordt gerealiseerd.

Duurzaamheid op kantoor Gasverbruik Het gasverbruik van Brabant Water is relatief gering. In totaal wordt jaarlijks ca. 350.000 m3 gas verbruikt voor de verwarming van de kantoren (met uitzondering van het hoofdkantoor, dat door KWO wordt verwarmd). Dit verbruik is al jaren min of meer stabiel. In 2014 zal echter een forse besparing in het gasverbruik worden gerealiseerd als op kantoor Veghel een houtkachel voor biomassa geïnstalleerd is. Naar verwachting zal dan meer dan 10% op het gasverbruik worden bespaard.

Business Performance Optimizer Met Business Performance Optimizer, een geavanceerd gebouwbeheerssysteem, kunnen we op het hoofdkantoor de energieregistratie en de processen van de gebouwgebonden installaties in beeld brengen. Zo kunnen we meer grip krijgen op de energieprestaties. In 2012 hebben we op basis daarvan ingegrepen in de regeling van de koeling, waardoor ca. 10% minder koelenergie is verbruikt.

Aanpassingen computerruimtes

Op onze kantoren zijn de computerruimtes de grootverbruikers van stroom. In 2012 hebben we bouwkundige aanpassingen aangebracht die ervoor zorgen dat we veel efficiënter koelen. Naar verwachting zal het stroomverbruik van de computerruimtes in 2013 met ruim 20% afnemen. Daarnaast onderzoeken we of we op een iets hogere temperatuur kunnen koelen.

Duurzame mobiliteit Duurzaam wagenpark In de leaseregeling van Brabant Water worden A-label auto’s extra gestimuleerd door een lagere eigen bijdrage. Dit heeft ertoe geleid dat in 2012 56% van de leaseauto’s een A-label had. In 2011 was dat nog 52%. In 2012 had Brabant Water 186 personenauto’s in eigendom. Daarnaast rijden er nog 231 bussen en dienstauto’s met grijs kenteken rond. Deze zijn niet gelabeld, maar hebben alle minimaal een euro 4 kwalificatie (vanaf 2010 is onze eis euro 5). De auto’s van Brabant Water rijden bij voorkeur op premium brandstoffen. Deze stoten

minder vervuilende stoffen uit en hebben ook een lagere CO2-voetafdruk. Het aandeel premium brandstoffen is gestegen naar 39% (was 37%).

Monteurs op de fiets In 2012 is er een pilot gehouden waarbij drie fietsen zijn getest door met name medewerkers die zich bezighouden met preventief onderhoud en spuiwerkzaamheden. Vooral de spuiploeg in regio West was zeer te spreken over de resultaten: sneller, gezonder en duurzamer. In 2013 krijgt deze pilot daarom een vervolg.

Elektrisch rijden Het Paleiskwartier in ’s-Hertogenbosch heeft een elektrisch wagenpark, een initiatief van Brabant Water, de Rechtbank, Avans en de HAS. Het aantal gebruikers hiervan is toegenomen, zeker nu ook de medewerkers van Hevo en Helicon en - in de loop van 2013 - de gemeente ‘s-Hertogenbosch, Arcadis en Ricoh gaan deelnemen. Door het gebruik van de elektrische auto’s daalt de CO2-uitstoot van ons wagenpark. In 2012 is samen met Enexis een onderzoek uitgevoerd naar de toepasbaarheid van een ‘smart grid’. Hierbij worden de auto’s meer of minder opgeladen, al naar gelang er meer of minder groene stroom beschikbaar is. Op die manier kunnen wind- en zonne-energie optimaal worden benut. Hoewel de laadinfrastructuur een aantal keer is uitgevallen vanwege het onderzoek, zijn de resultaten voor Enexis zeer waardevol in de verdere ontwikkeling van een smart grid.

Vergroening woon-werkverkeer Onze stimuleringsregelingen voor (elektrische) fietsen en milieuvriendelijke auto’s zijn in 2012 veelvuldig gebruikt. Er werden vijftien fietsen voorgefinancierd en drie relatief gunstige autoleningen verstrekt.

Duurzaam inkopen In het inkoopproces laat Brabant Water zich in alle fasen leiden door milieu- en sociale aspecten. Hierbij sluiten wij aan bij de sectorbrede aanpak van de Vewin voor duurzaam inkopen, een initiatief van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu. Voor 45 productgroepen zijn de duurzaamheidscriteria beschreven, waarvan er 36 relevant zijn voor Brabant Water. Hiervan worden er momenteel 31 (86%) duurzaam ingekocht. In de loop van 2013 moet dit 100% worden.

Landelijke benchmark Periodiek worden de prestaties van de waterleidingbedrijven op diverse onderdelen landelijk gebenchmarkt. Dit gebeurt op onderdelen als productkwaliteit, leveringszekerheid, klantvriendelijkheid en efficiëntie, maar niet op duurzaamheid. Brabant Water is er voorstander van dat dit wel gaat gebeuren en zal dat bij de Vewin en de Minister agenderen.


Financiële vertaling extra inspanningen voor MVO/duurzaamheid De in dit Duurzaamheidsverslag opgenomen maatregelen en activiteiten behoren niet tot de maatregelen die Brabant Water in het kader van de Drinkwaterwet verplicht is om te doen. De Minister heeft wel aangegeven ze van belang te vinden en passend binnen het profiel van een drinkwaterbedrijf. De financiële middelen die een drinkwaterbedrijf voor MVO en duurzaamheid jaarlijks mag besteden, zijn in de Drinkwaterwet echter gemaximeerd op 1% van de omzet aan drinkwater. Onze aandeelhouders hebben vastgelegd dat het maximum bedrag dat Brabant Water jaarlijks aan dit doel mag besteden vooralsnog beperkt blijft tot 0,5%. Dit in verband met het zogenaamde TWM-dossier en de noodzaak om, zolang de financiële onzekerheid hieromtrent aanwezig is, te werken aan de noodzakelijke versterking van het weerstandsvermogen. Over 2012 heeft Brabant Water aan MVO/duurzaamheid in totaal 0,4% van de omzet drinkwater besteed.

29

30


Onze omgeving

Stopzetten waterwinning Boxmeer De levering van drinkwater via het waterproductiebedrijf in Boxmeer is op 18 december 2012 gestopt. De productie van het drinkwater wordt nu grotendeels overgenomen door het waterproductiebedrijf in Veghel. Door het stoppen van het winnen van grondwater in de omgeving Boxmeer kan natschade ontstaan aan gewassen bij agrariërs. Om dit te voorkomen zijn diverse kavelsloten en één leggersloot gegraven. Omdat de dassenburcht op het wingebied geheel of gedeeltelijk onder water zou komen door het stoppen van de winning, wordt een kunstburcht aangelegd. De kunstburcht is ontworpen door de Stichting Das en Boom.

Stopzetten waterwinning Vierlingsbeek Op 26 juli 2012 is de waterwinning in Vierlingsbeek beëindigd. Agrariërs hebben een tegemoetkoming ontvangen om drainage op hun percelen aan te leggen zodat natschade aan gewassen wordt voorkomen.

Waterwinning Budel Eind 2013 wordt de middeldiepe waterwinning in Budel gestopt en gaan we, dankzij een nieuwe watervergunning, 3 miljoen m3 op grotere diepte onttrekken. Waterschap de Dommel en Brabant Water hebben in 2012 gezamenlijk een aanpak uitgewerkt om natschade bij een aantal agrariërs te voorkomen. In het voorjaar van 2013 wordt hiertoe peilgestuurde drainage aangelegd.

sYnfra De basis van sYnfra is het gezamenlijk aanleggen van infrastructuur. De stakeholders (gemeenten en klanten) hebben een steeds grotere invloed en ontwikkelingen worden steeds meer samen met de partners vormgegeven. Het gaat dan bijvoorbeeld om regelgeving voor aanleg en straatwerk, het afstemmen van langetermijnplannen en het efficiënt uitvoeren van werken door gezamenlijk aan te besteden met aannemers. De contracten met de huidige aannemers lopen in 2013 ten einde, het nieuwe bestek is in december aan de

markt aangeboden. De aanbesteding kenmerkt zich door een intensieve samenwerking met de marktpartijen, waaronder ook Bouwend Nederland. De basis van de aanbesteding is een langdurige relatie (langlopende contracten) waarbij de gunning zal plaatsvinden op basis van Economisch Meest Voordelige Inschrijving (EMVI). De kernpunten zijn daarbij kwaliteit, capaciteit, continuïteit, veiligheid en duurzaamheid. Het bestek geeft invulling aan het verschuiven in de keten op het proces ‘aansluitingen’. Het proces wordt hiermee aanzienlijk efficiënter. Deze vorm van partnership vraagt van alle deelnemers in sYnfra de komende jaren ook een andere houding. Met sYnfra 2.0 wordt deze cultuurverandering geïnitieerd.

Saneringstrajecten en bijzondere projecten Transportleiding Tilburg – Berkel-Enschot In het voorjaar van 2012 is de aanleg van een vijf kilometer lange transportleiding tussen Tilburg en Berkel-Enschot afgerond. Deze leiding vormt de laatste schakel in de koppeling van Tilburg met andere voorzieningsgebieden in het kader van leveringszekerheid. Bijzonder in het project was de grote aandacht voor archeologisch onderzoek. Brabant Water heeft in samenwerking met de gemeente Tilburg een gespecialiseerd bedrijf in de arm genomen om dit onderzoek tijdens de aanleg van de leiding uit te voeren. Hierbij zijn diverse vondsten gedaan en veiliggesteld.

Nieuw tracé Zuid-Willemsvaart bij ‘s-Hertogenbosch Voor de aanleg van de nieuwe Zuid-Willemsvaart zijn we al in 2011 gestart met het verleggen van onze infrastructuur. In de loop van 2012 zijn alle leidingen tussen Rosmalen en ’s-Hertogenbosch aangepast. In 2013 moeten nog enkele kleine projecten worden afgerond, waarna het project voor Brabant Water is voltooid.

Aanleg A4 Steenbergen In verband met de aanleg van het laatste deel van de A4 tussen Dinteloord en Bergen op Zoom wordt het bestaande distributienet aangepast. Na de start in 2011, is het merendeel van de

31

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze omgeving

aanpassingen in 2012 ontworpen en uitgevoerd. Speciaal aandachtspunt in dit project was de voortgang in bedrijfsvoering tijdens het uitvoeren van de werkzaamheden, met name voor de waterlevering aan Tholen. In de loop van 2013 worden de laatste projecten afgerond.

Aanleg N261 Waalwijk Tilburg De provinciale weg tussen Waalwijk en Tilburg wordt omgebouwd tot autosnelweg. Om dit te bereiken wordt een groot deel van de weg aan twee zijden verbreed en worden alle kruisingen ongelijkvloers. Tijdens de inventarisatie van knelpunten is vastgesteld dat ons leidingnet op twaalf punten moet worden aangepast, waaronder enkele transportleidingen. De voorbereidingen voor deze aanpassingen zijn in 2012 gestart.

Aanpassen terreinleidingen onthardingsprojecten Voor de bouw van de onthardingsinstallaties wordt het lokale drinkwaterleidingnet op het terrein van de waterproductiebedrijven aangepast. Inmiddels wordt er gewerkt in Oosterhout, Tilburg en Budel.

Vitaliseringsprojecten Afgelopen jaar zijn we voortvarend gestart met de revitalisering van ons distributienet. In totaal is 125 kilometer vervangen.

Buitenlandprojecten De Nederlandse regering wil dat onze watersector een bijdrage levert aan het oplossen van de waterproblematiek in de wereld. Ook Brabant Water speelt hierin een rol, door kennisoverdracht in langjarige projecten in een beperkt aantal landen.

project is inmiddels afgesloten), onderhoud en beheer van leidingen en strategische waterplannen.

Macedonië (gestart in 2011) In samenwerking met onder meer waterschap Aa en Maas, het Ministerie van I&M en de gemeente ’s-Hertogenbosch leveren we een bijdrage aan het invoeren van goed en transparant waterbeheer op nationaal en regionaal niveau, volgens de eisen van de EU. Dat doen we onder meer door middel van trainingen, in samenwerking met lokale partners.

Benin (gestart in 2011) Sinds 2012 werken we samen met het nationale waterbedrijf SONEB in Benin. Er zijn projecten in voorbereiding voor onder meer watermeters en meteropname.

Storingen Grote storing Op zondag 1 april was er een storing op een transport leiding in Vierlingsbeek (gemeente Boxmeer). De leveringsonderbreking die hiervan het gevolg was, duurde ongeveer twee uur.

Alternatieve waterlevering We hebben in 2012 proeven gedaan met de levering van alternatief water. Dit houdt in dat klanten bij de aankondiging van een geplande leveringsonderbreking een plastic flexibele flacon krijgen, waarop informatie staat en waarmee ze een beperkte watervoorraad kunnen aanleggen.

Beveiliging en calamiteiten

Egypte (gestart in 2009)

Calamiteitenmanagement

In Egypte werken we samen met waterschap Aa en Maas, Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, Wereld Waternet en Egyptische partners in twee regio’s aan projecten om de waterkwaliteit te verbeteren. De politieke situatie in Egypte heeft tot enige vertraging geleid, maar de uitvoering van de projecten loopt door.

In 2012 heeft Brabant Water geoefend om haar calamiteitenorganisatie scherp te houden. Samen met de Veiligheidsregio Brabant Noord is op het niveau van het operationeel team twee keer een oefening gehouden. Het gebruikte oefenscenario is later ook gebruikt voor een interne oefening met het beleidsteam van Brabant Water. De Inspectie Leefomgeving en Transport nam ook deel aan deze oefening. Op basis van de ervaringen met deze oefeningen zal de calamiteitenorganisatie verder worden verfijnd.

Nicaragua (gestart in 2010) In Nicaragua werken we met waterschap De Dommel, Hoogheemraadschap Stichtse Rijnlanden, gemeente Tilburg en lokale partners aan projecten op het gebied van drinkwater, afvalwater, afvoer van regenwater en hoogwaterbeheersing. De voorbereiding en uitvoering van deze projecten vordert gestaag.

Namibië (gestart in 2010)

De in 2011 afgesloten Landelijke Poolingsovereenkomst Inzet Nooddrinkwatermaterieel is in 2012 ook getest. In een zogenoemde table-topoefening werd bekeken hoe snel Brabant Water bij een collega-waterleidingbedrijf tien distributiepunten kan inrichten.

Brabant Water heeft met Otjiwarongo, een stad in Namibië die een stedenband heeft met de gemeente Heusden, een samenwerkingsovereenkomst gesloten. Hier voeren we projecten uit met watermeters (dit

Brabant Water bleek ruimschoots binnen de gestelde tijdscriteria de vereiste bemensing en materiaal te kunnen leveren.

32


Convenanten Veiligheidsregio’s De convenanten met de Veiligheidsregio’s Brabant Zuid-Oost en Zeeland zijn ondertekend. Naar verwachting ondertekenen we de convenanten met de Veiligheidsregio's Brabant Noord en Midden- en West Brabant in 2013. Ondanks het ontbreken van formele afspraken is er voldoende contact en overleg met alle Veiligheidsregio’s in de provincie Noord-Brabant om operationeel te kunnen samenwerken.

Leveringsplan Brabant Water heeft haar leveringsplan geactualiseerd en conform de wettelijke bepaling vanuit de Drinkwaterwet ingediend bij Inspectie Leefomgeving en Transport. In het leveringsplan beschrijft Brabant Water hoe zij de drinkwaterlevering heeft georganiseerd, zowel onder normale als verstoorde omstandigheden. In het plan wordt ook aangegeven hoe met de verwachte drinkwatervraag wordt omgegaan. Een risicoverstoringsanalyse maakt eveneens deel uit van het plan, dat medio december formeel is goedgekeurd door Inspectie Leefomgeving en Transport.

Kwaliteitscontrole In maart 2012 zijn onze inspecteurs dankzij het project FOCUS overgegaan op een digitale werkwijze. Via het internet plant de klant zelf een inspectieafspraak en roept alle relevante informatie op ter voorbereiding op de inspectie. Met moderne tablet-pc’s plannen de inspecteurs hun werkzaamheden en verwerken zij de inspectiebezoeken. De klant ontvangt per mail het inspectierapport. Tijdens het jaarlijks landelijk inspectiesymposium spraken de collega-waterbedrijven hun enthousiasme uit over onze aanpak en werkwijze. Inmiddels nemen enkele collega-bedrijven dit over. De klanten waarderen onze werkwijze met een 7,9.

Samenwerkingsverbanden met derden Bestuursakkoord Water In 2011 hebben gemeenten, waterschappen en drinkwaterbedrijven (Vewin) het Bestuursakkoord Water getekend. In het akkoord staan concrete afspraken over waterbeheer. Onder de titel ‘Slim samenwerken’ gaan gemeenten en waterschappen rioleringsbeheer en zuiveringsbeheer beter op elkaar af stemmen. Op 26 april 2012 vond in het Provinciehuis het symposium ‘Cool Brabant. Kansen voor water’ plaats. Brabant Water heeft daar een presentatie gegeven over drie ‘best practices’. In aansluiting hierop heeft Brabant Water de uitnodiging geaccepteerd om deel te nemen aan verdere uitwerking van het Bestuursakkoord. Met de Brabantse waterambassadeurs wordt verder gewerkt aan nieuwe kansen, ideeën en suggesties voor slimme

samenwerking. Een interessant voorbeeld is het idee om maatschappelijke kosten te besparen door reconstructie van riolering samen te laten vallen met vervanging van drinkwaterleiding of andere werkzaamheden aan het leidingnet. Deze samenwerking ter verhoging van doelmatigheid in de waterketen is niet nieuw voor Brabant Water. Al sinds haar ontstaan wordt er op dit vlak bijvoorbeeld nauw samengewerkt met de vier waterschappen in Noord-Brabant.

Samenwerking met de Brabantse Milieufederatie (BMF) De samenwerking die we in 2012 met de BMF zijn gestart om (zeer) kwetsbare winningen te beschermen wordt in 2013 voortgezet. De samenwerking bestaat met name uit het delen van informatie over ontwikkelingen in kwetsbare waterwingebieden.

Openbare watertappunten in de provincie Brabant Water werkt graag mee aan initiatieven om kraanwater te promoten, zoals openbare drinkwatertappunten in gemeenten. In maart 2012 zijn de eerste openbare drinkwatertappunten geopend, waar voorbijgangers gratis water kunnen tappen. In 2012 zijn in totaal tien tappunten geplaatst en voor 2013 staan er minstens tien in de planning. De plaatsing van drinkwatertappunten is een samenwerking tussen de betreffende gemeente, stichting Join the Pipe en Brabant Water. Join the Pipe stimuleert het drinken van kraanwater via de speciale kraanwatertappunten en een hip en duurzaam kraanwaterflesje. Met de opbrengst financiert de organisatie ook water- en sanitatievoorzieningen in ontwikkelingslanden.


33

34


Onze medewerkers

Flexibele arbeidsvoorwaarden

Salarisverwerking

Sinds 2011 krijgen onze medewerkers de gelegenheid om diverse arbeidsvoorwaarden naar hun persoonlijke voorkeur in te zetten. Uit de lichte stijging van het aantal mutaties blijkt dat de medewerkers meer gewend raken aan deze vorm van individuele arbeidsvoorwaarden. In het verslagjaar hebben ruim 260 medewerkers hun Employability Budget (EB) benut. Dit budget van € 1.000 per drie jaar is voor elke medewerker beschikbaar om een bredere inzetbaarheid te ondersteunen.

Sinds januari 2012 wordt de salarisverwerking in eigen huis uitgevoerd. Naast een snellere verwerkingstijd en lagere kosten heeft deze beweging ook geleid tot een digitale loonstrook voor onze medewerkers.

Organisatieontwikkeling Een aantal afdelingen is in 2012 gestart met een pilot om de ontwikkelen beoordelingscyclus te versterken. Er wordt in deze cyclus meer focus gelegd op de resultaatgerichtheid van de gesprekken tussen leidinggevende en medewerker. Uiteindelijk wordt in de organisatie ook een koppeling tot stand gebracht met gedifferentieerd belonen.

Organisatieontwikkeling Productie De sector Productie heeft vorig jaar een organisatieverandering doorgevoerd. Uit een evaluatie blijkt dat de sector goed op weg is om de beoogde doelstellingen te realiseren.

Organisatieontwikkeling Distributie Om steeds adequaat in te kunnen spelen op de ontwikkelingen in de maatschappij, de sector en de organisatie heeft de sector Distributie in 2012 een aantal veranderingen ondergaan. Er worden nieuwe werkmethoden en- technieken ontwikkeld om de kwaliteit van het distributienet en de dienstverlening naar klant en omgeving verder te verbeteren. Het werkaanbod en managementsturing veranderen. De sector en haar afdelingen zijn in 2012 onder de noemer Toekomstbeeld Distributie anders ingericht met als doel het verhogen van de flexibiliteit en het verlagen van de exploitatiekosten. Dit doen we onder andere door bij investeringswerken meer gebruik te maken van het eigen personeel.

Arbeidsverzuim Na jaren van gestage daling is in 2012 het arbeidsverzuim licht gestegen (van 3,04% naar 3,26%). Het korte en middellange verzuim (< 8 dagen, respectievelijk < 42 dagen) is gelijk gebleven, maar het lange verzuim is gestegen met 0,2% door een aantal ernstige ziektegevallen.

Werving en selectie Om medewerkers te werven wordt steeds meer met online media gewerkt. Sociale media spelen een rol en mensen bouwen steeds vaker een (digitaal) netwerk om zich heen. Ook Brabant Water gebruikt het netwerk van haar medewerkers bij de werving. In het kader hiervan is in 2012 de wervingsbonus geïntroduceerd voor medewerkers die succesvol een nieuwe medewerker aandragen. Verder is afgelopen jaar de wervingssite www.werkenbijbrabantwater.nl vernieuwd. Het accent ligt onder meer op het delen van informatie en vacatures via allerlei digitale kanalen. Op deze manier krijgen sociale media een steeds belangrijkere rol bij werving & selectie. Om dit proces te ondersteunen wordt ons e-recruitmentsysteem verder geoptimaliseerd.

Gezondheidsmanagement Ook in 2012 hebben we, via het project BRAVO, geïnvesteerd in gezondheidsmanagement. Gezondheidsrisico’s op het werk of in de leefstijl van medewerkers zijn hierbij belangrijke thema’s. We willen onze medewerkers actief en bewust bezig laten zijn met hun gezondheid. Daarvoor zijn diverse initiatieven ondernomen. Zo heeft een groep medewerkers meegedaan aan de Alpe d’HuZes ten behoeve van KWF, heeft een groep mountainbikers deelgenomen aan de ‘Guldenburg 24’, hebben medewerkers meegedaan aan wandeltochten en hardloopevenementen en is er een succesvolle workshop georganiseerd over ‘energiek

35

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze medewerkers

naar je werk’. Via het Employability Budget konden medewerkers deelnemen aan een medisch onderzoek met een hieraan gekoppelde coachingsmogelijkheid. Ruim honderd medewerkers hebben hiervan gebruik gemaakt.

Medewerkerstevredenheidsonderzoek Onder alle medewerkers is in 2012 een medewerkerstevredenheidsonderzoek uitgevoerd. De deelname van 95% en een algehele tevredenheid van 7,5 mogen er zijn. In 2008 scoorden we nog 7,2. Onze leidinggevenden worden beoordeeld met een 7,4 (2008: 7,0) en ook de ontwikkelingsmogelijkheden zijn positiever ervaren. Onze medewerkers zien nog verbetermogelijkheden op het gebied van taakduidelijkheid (6,5) en efficiënt werken (6,4) en ook blijft de mogelijkheid om door te groeien een aandachtspunt. Brabant Water gaat met de aandachtspunten aan de slag.

Opleiding 1e monteur gas/water/warmte, uitstroom water In september 2012 zijn de eerste studenten gestart met de nieuwe opleiding 1e monteur gas/water/warmte met uitstroom water op niveau 3. Brabant Water heeft deze opleiding opgezet, in nauwe samenwerking met het Koning Willem I College in ’s-Hertogenbosch. Het betreft een tweejarige BBL-opleiding, waaraan zowel medewerkers als niet-medewerkers van Brabant Water kunnen deelnemen. De opleiding wordt gegeven op een door ons geheel nieuw ingerichte praktijklocatie bij het regiokantoor in Eindhoven en wordt verzorgd door een docent van het Koning Willem I College. Met dit initiatief is Brabant Water innovatief en vernieuwend als het gaat om het opleiden van praktijkmensen in samenwerking met een ROC.

Zelfsturende teams De proef met zelfsturende teams bij de monteurs is een succes. Met de proef wilden we aantonen dat de monteurs zelf verantwoordelijkheid nemen voor alle voorkomende werkzaamheden in hun gebied. Zij zorgen dat hun gebied op orde blijft en hebben invloed op de planning. Met andere woorden: zij zitten zelf aan het stuur. De monteurs ervaren het inderdaad als een verrijking van hun functie. En doordat zij zelf slim hun werk kunnen indelen stijgt de productiviteit. In maart 2012 is daarom besloten dat alle monteurs van de sector Distributie gaan werken in zelfsturende teams.

Infrateam In 2012 is binnen de sector Distributie een Infrateam opgericht. Dit team bestaat uit acht monteurs en een teamleider en wordt ingezet voor de solo-aanleg van distributieleidingen. De komende jaren is er een toename van (complexe) saneringwerken, waarbij de kennis van onze eigen monteurs ingezet kan worden. Het team biedt tevens kansen voor leerling-monteurs om opgeleid te worden in het vak van distributiemonteur water en biedt de organisatie een flexibele inzet van goed opgeleide monteurs voor complexe infrawerken. Het infrateam geeft ook invulling aan de vraag van de monteurs om meer uitdagend werk. De monteurs kunnen hierin excelleren en het vraagt ook een grote mate van zelfstandigheid. Deze ontwikkeling past ook in het inrichten van zelfsturende teams binnen de monteursgroep.

Flexteam In 2011 is de sector Distributie gestart met een Flexteam van vijf technische mbo-medewerkers. Met het Flexteam willen we de pieken en dalen in alle technische mbo-functies opvangen. Waar voorheen veel gebruik werd gemaakt van uitzendkrachten, worden nu de medewerkers van het Flexteam ingezet bij een tijdelijke toename van werk. Dit vraagt om breed inzetbare, maar vooral flexibele medewerkers. In 2011 en 2012 is veel aandacht besteed aan het opleiden van deze medewerkers en daar plukken we in 2013 de vruchten van. Voor de medewerkers is het een verrijking van hun functie. Zij zijn opgeleid in meerdere disciplines en breed inzetbaar. Brabant Water wil steeds meer werken met flexibele werkvormen en met het Flexteam is een eerste goede aanzet gegeven.

Managementsysteem en procesverbetering Brabant Water is in 2012 weer voor drie jaar gecertificeerd op de normen van kwaliteit, arbo en milieu. Het kwaliteit- en verbeterdenken is diep in onze organisatie verankerd. Zo is onze certificering voor duurzaam terreinbeheer gecontinueerd. Ook de accreditatie van onze monsterneming, ons klachtenmanagementsysteem en onze klantbenadering via het KlantContactCentrum zijn daar voorbeelden van. In het verslagjaar is onderzoek gestart naar de wijze waarop binnen Brabant Water het Document Management Systeem is ingericht, welke verbeteringen hier mogelijk zijn en hoe dit met een ICT-tool kan worden ondersteund. Dit onderzoek wordt in 2013 afgerond.

36


Kengetallen personeel Na een gestage daling van het aantal fte’s in de afgelopen jaren is de formatie in 2012 licht gestegen met 5 naar 738. Het aantal nieuwe medewerkers daalt jaarlijks licht ten opzichte van het voorgaande jaar (in 2012 met 5). Tegelijkertijd constateren we dat het aantal vertrokken medewerkers ten opzichte van het voorgaande jaar aanzienlijk is afgenomen (35 in 2011 tegen 22 in 2012). Kengetallen personeel per 31 december

2012

2011

738 796 186 610 255 17,7 47,6

733 793 192 601 264 17,2 47,0

2012

2011

Aantal medewerkers (per 1 januari) In dienst getreden Beëindiging dienstverband Uittreding wegens FUR/Pensioen Overleden

793 25 16 6 0

801 30 29 6 4

In dienst (31 december)

796

793

2012

2011

48,64 18,85 44,37 14,02 47,64 17,72

48,16 18,44 43,29 13,10 46,98 17,15

2012

2011

Kort Gemiddeld Lang

0,76 0,68 1,82

0,77 0,68 1,59

Totaal

3,26

3,04

Aantal medewerkers in fte Aantal medewerkers Aantal vrouwen Aantal mannen Aantal parttimers Gemiddelde diensttijd (in jaren) Gemiddelde leeftijd (in jaren)

Verloop in Personeel

Leeftijd en diensttijd per 31 december Gemiddelde leeftijd mannen Gemiddeld aantal dienstjaren mannen Gemiddelde leeftijd vrouwen Gemiddeld aantal dienstjaren vrouwen Gemiddelde leeftijd totaal Gemiddeld aantal dienstjaren totaal

Arbeidsverzuim

37


Medewerkers naar geslacht en leeftijdsopbouw Aantal 160 140 120 100 80 60 40 20 0 < 20 jaar 20 t/m 25 t/m 30 t/m 35 t/m 40 t/m 45 t/m 50 t/m 55 t/m 60 t/m 24 29 34 39 44 49 54 59 65

totaal

man

0

9

29

25

42

64

108

146

124

63

610

vrouw

0

1

4

22

30

44

32

24

21

8

186

38


Onze dochters

HydroScope

Hydreco

HydroScope is in 2012 door haar klanten beoordeeld met een 7,8. Via een LEAN-traject en automatisering is de efficiency verder verhoogd. De huisstijl is opgefrist en alle adviesrapportages zijn klaargemaakt voor het digitale tijdperk. De invoering van het Drinkwaterbesluit heeft in 2012 geleid tot minder monsternemingen. De omzet uit beheerswerkzaamheden is sterk gestegen. Ondanks de krimpende markt heeft HydroScope een goedgevulde orderportefeuille.

KWO

Naast ISO 9001 en BRL 6010 heeft HydroScope haar certificering uitgebreid met VCA voor veiligheid en ISO 17025 voor monsterneming legionella. In 2012 is een nieuwe snelle detectiemethode, de legionellafoto ontwikkeld. Deze wordt in 2013 op de markt gebracht. Verder is gestart met nieuwe diensten, zoals onderzoek naar het tegengaan van verspreiding van de bacterie Pseudomonas, het monitoren van verwarmingswater in installaties en advieswerkzaamheden rondom sanitaire installaties tijdens gebouwleegstand. Overige advieswerkzaamheden op het gebied van duurzame energie worden uitgebreid.

HydroBusiness In het jaar 2012 is extra geïnvesteerd in de kwaliteit van de bestaande installaties voor industriewater. Hiermee is een goed fundament gelegd voor de toekomst. Ondanks de uitdagende marktomstandigheden is de omzet van de onderneming in 2012 verhoogd en is het financiële resultaat verder verbeterd. Dit is met name gerealiseerd doordat een toenemend aantal klanten is aangesloten op de bestaande industriewaterinstallaties. Medio 2013 wordt een installatie voor levering van industriewater in gebruik genomen bij een nieuwe klant. In het segment afvalwaterbehandeling is in 2012, samen met partnerbedrijf Colsen BV, een aantal pilots uitgevoerd. Deze pilots vormen naar verwachting de basis voor een verdere omzetgroei.

De problemen in de (nieuw-)bouwwereld treffen ook Hydreco. Er zijn weinig nieuwe projecten gerealiseerd, dus er is ook weinig vraag naar Koude- en WarmteOpslag-systemen (KWO). Toch heeft Hydreco in 2012 een aantal nieuwe installaties in gebruik genomen, zoals Strijp R, het KPMG-kantoor in Eindhoven en het dienstverleningscentrum van Rucphen. Verder stond 2012 vooral in het teken van efficiencyverbetering en productontwikkeling. Alle bestaande projecten zijn geëvalueerd en alle onderhoudstarieven zijn onder de loep genomen. Hierdoor zijn de kosten sterk gedaald en is de efficiency sterk verbeterd. Daarnaast is ook de APK (Analyse Prestatie KWO) ontwikkeld, een tool om bestaande KWO-systemen door te lichten. Deze tool brengt comfortproblemen, technische storingen en achterblijvende rendementen in kaart en lost deze op. De APK is in 2013 één van de belangrijkste speerpunten voor Hydreco.

Geothermie Voor de ontwikkeling van aardwarmte was 2012 een bijzonder jaar. Het eerste ontwikkelingsproject GeoMEC4P, Nederlands grootste aardwarmteproject, kan mogelijk in 2013 worden gerealiseerd. Het geothermieteam is een belangrijke pijler onder de ontwikkeling van dit project en wordt gezien als voorbeeld voor de toekomst. Na alle problemen van vergunningen, bestemmingsplan en procedures is het project nu zover dat de financiering met aanvullende aandeelhouders en bank(en) kan worden afgerond en dat de realisatie kan starten. Naast GeoMEC-4P zijn nieuwe initiatieven ontstaan vanuit het zogenaamde Brabantbrede onderzoek. Er zijn opsporingsvergunningen aangevraagd voor de strook Tilburg-Geertruidenberg en voor de regio Helmond. Ook zijn inmiddels opsporingsvergunningen verkregen voor Werkendam en in de regio Rotterdam.


39

Onze financiën

Financieel beleid Het verslagjaar 2012 wordt afgesloten met een positief resultaat van 39,4 miljoen euro en ligt daarmee 0,3 miljoen euro boven het resultaat over 2011. Het positieve resultaat wordt conform het op 24 juni 2011 door de aandeelhouders vastgestelde financieel beleid voor de planperiode 2012 t/m 2016 toegevoegd aan de Algemene Reserve. Hoofdelementen van dit financieel beleid zijn een verdere versterking van het weerstandsvermogen in combinatie met een restrictief tarievenbeleid. De versterking van het weerstandsvermogen is nodig totdat er duidelijkheid is over de hoogte van de schadeloosstelling voor NV TWM. Onder een restrictief tarievenbeleid verstaan we een tariefontwikkeling die gemaximeerd is aan de geldende inflatiecijfers. Dit beleid is gunstig voor onze huidige klanten want bij effectuering hiervan is in reële zin sprake van een dalende of in het uiterste geval gelijkblijvende drinkwaternota. Per 1 januari 2012 zijn de tarieven voor onze huishoudelijke klanten met 1% verhoogd ten opzichte van 2011. Hiermee is de inflatie van ongeveer 2% van 2011 voor de helft doorberekend. In reële zin betekent dit voor onze klanten een dalende waterrekening. Vanaf 2012 geldt voor het eerst in volle omvang de financiële regelgeving van de in 2011 ingevoerde nieuwe Drinkwaterwet.

Resultaat 2012 ten opzichte van 2011 Het resultaat over 2012 ligt 0,3 miljoen euro boven het resultaat van 2011. De opbrengsten liggen in 2012 32,9 miljoen euro onder het niveau van 2011; de kosten dalen met 33,2 miljoen. De forse afwijkingen in de opbrengsten- en kostensfeer zijn veroorzaakt door de afschaffing per 1 januari 2012 van de (kostprijsverhogende) Rijksheffing op grondwateronttrekkingen. De daling in de drinkwateropbrengsten bedraagt 32,8 miljoen euro. Een toename van het aantal

aansluitingen in combinatie met de ten opzichte van 2011 doorgevoerde tariefverhoging zorgen voor een omzetstijging van 3,6 miljoen euro. Het vervallen van de kostprijsverhogende Rijksheffing op grondwateronttrekkingen en het volledig - middels een verlaging - doorberekenen hiervan in het tarief zorgt voor een omzetdaling van 36,4 miljoen euro. De omzet van de en gros levering daalt met circa 0,6 miljoen euro. De afzetverhoging – op basis van een tijdelijke ophoging van de contracthoeveelheid – zorgt voor een toename met 0,5 miljoen euro. Dit effect wordt ook hier meer dan gecompenseerd door het wegvallen van de grondwaterheffingscomponent in het tarief, als gevolg waarvan de en gros opbrengst met 1,1 miljoen euro daalt. De stijging van de geactiveerde productie hangt samen met een verdere intensivering van het Deltaplan Ontharding. De daling in de overige opbrengsten betreft met name verminderde inkomsten uit de administratieve dienstverlening aan derden (meeliften). De totale kosten liggen in 2012 circa 33,2 miljoen euro onder het niveau van 2011. De operationele kosten laten een daling zien van circa 37,3 miljoen euro; de kapitaallasten (afschrijvingen en financieringslasten waarin opgenomen het resultaat op ondernemingen waarin wordt deelgenomen) stijgen met 4,1 miljoen euro. Binnen de operationele kosten stijgen de salarissen en sociale lasten met 2,2 miljoen euro als gevolg van de caoverhoging en gestegen werkgeverslasten in de sfeer van bijdrage pensioen- en ziektekostenpremies. De kosten van grond- en hulpstoffen en uitbesteed werk dalen per saldo met 1,0 miljoen euro voornamelijk als gevolg van een licht lager niveau van uitbestede onderhoudswerkzaamheden in 2012 ten opzichte van 2011. De overige kosten dalen met 38,5 miljoen euro. Deze daling wordt voor 35,5 miljoen euro verklaard uit het wegvallen van de Rijksheffing op grondwater onttrekkingen. Het gegeven dat in de opbrengstensfeer sprake is van een licht grotere daling in de opbrengsten ten opzichte van de geconstateerde daling in de kosten wordt veroorzaakt door de aanname die is gedaan van

40

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze financiën

de hoogte van de productie- en lekverliezen bij het produceren en distribueren van ons drinkwater. De kosten zijn gebaseerd op het onttrokken volume drinkwater, de opbrengsten zijn gebaseerd op het afgezette volume drinkwater waarbij rekening is gehouden met een opslag voor het te verwachten productie en- lekverlies. De kapitaallasten (afschrijvingen en financieringslasten) laten ten opzichte van 2011 een stijging zien van 4,1 miljoen euro. De afschrijvingen stijgen met een bedrag van 3,8 miljoen euro. Enkele jaren geleden is de afschrijvingstermijn van transporten distributieleidingen gebracht van 33 naar 90 jaar. In de praktijk betekent dit dat bij de eerdere afschrijvingstermijn van 33 jaar uitgegaan kon worden van de stelling dat uitgenomen leidingen ook geen boekwaarde meer kenden omdat uitneming in de regel pas na 33 jaar plaatsvond. Met de nieuwe afschrijvingstermijnen is dit niet meer vanzelfsprekend. Daarom is in overleg met de accountant gekozen om de boekwaarde van de uitgenomen leidingen te bepalen en deze versneld af te schrijven. Voor 2012 heeft dit een eenmalig effect op de afschrijvingen van 3,4 miljoen euro. De overige stijging in de post ‘Afschrijvingen’ wordt veroorzaakt door een reguliere toename als gevolg van het in gebruik nemen van nieuwe activa. De financieringslasten – waaronder ook opgenomen het relatieve aandeel in het resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen – stijgen met 0,3 miljoen euro. Door een verdere vermindering van de schuldpositie zijn de rentelasten gedaald en de opbrengsten uit de onder de financiële activa verantwoorde beleggingsportefeuille zijn gestegen. Deze effecten worden in negatieve zin gecompenseerd door een lager resultaat op deelnemingen dan waarvan in 2011 sprake was.

Voorzieningen Voor 2011 is het totale voorzieningenniveau per saldo met 1,0 miljoen euro gestegen. Het betreft met name de reguliere aanpassingen uit hoofde van noodzakelijke dotaties (in verband met de gefaseerde opbouw van de voorzieningen) en onttrekkingen. Bij enkele voorzieningen is in beperkte mate sprake van vrijval, mede door het toepassen van enkele schattingswijzigingen.

Bestemmingsreserve De bestemmingsreserve wordt, conform de met de aandeelhouders gemaakte afspraak, gehandhaafd op een niveau van 25 miljoen euro. Hiermee wordt in de solvabiliteitsbeoordeling rekening gehouden met de toekomstige overname van de NV TWM, zonder dat op dit moment de overnamesom bekend is. Aangezien de

rechtelijke uitspraak van de overnamesom bindend is bestaat het risico dat de overnamesom boven de som ligt zoals deze berekend wordt op basis van gangbare waardebepalingsmethodieken bij waterbedrijven. Om met dit risico rekening te houden wordt de bestemmingsreserve gehandhaafd op 25 miljoen euro.

Tarieven Voor 2012 zijn de tarieven met 1% verhoogd, overeenkomend met de helft van de inflatie 2011. Het vervallen van de Rijksheffing op grondwater onttrekking is, overeenkomstig de bepalingen van de Rijksoverheid, volledig in het tarief doorberekend.

Treasury Brabant Water heeft in 2012 een positieve kasstroom gerealiseerd en verwacht dat ook in de komende jaren te doen. De hieruit voortvloeiende middelen worden aangewend ter financiering van de huidige en toekomstige investeringen. Voorzover er middelen resteren worden deze middelen belegd conform de richtlijnen vastgelegd in het Financieel Statuut van Brabant Water. Dit statuut voorziet in een zeer risicomijdend beleggingsbeleid en staat het aangaan van open posities middels derivaten niet toe.

Toegestane vermogenskosten (Wacc) en solvabiliteit Met de invoering van de Drinkwaterwet zijn met ingang van 2012 wettelijke eisen gesteld aan de toegestane hoogte van de vermogenskosten die betrekking hebben op drinkwateractiviteiten. Vermogenskosten zijn gedefinieerd als de kosten van eigen en vreemd vermogen. De kosten van vreemd vermogen zijn de rentelasten over de afgesloten leningenportefeuille, de kosten van eigen vermogen zijn het gerealiseerde resultaat. Voor de jaren 2012 en 2013 zijn de vermogens kosten (Wacc) gemaximeerd op 6% van het balanstotaal verminderd met de liquide middelen. Jaarlijks vindt aan de hand van de jaarrekening en na correctie voor nietdrinkwateractiviteiten door de Minister van I&M toetsing plaats of aan deze wettelijke eis is voldaan. Aan de hand van de voorliggende jaarrekening kan – na eliminatie van de niet drinkwateractiviteiten een Wacc berekend worden van ongeveer 4,9 %. Brabant Water blijft daarmee ruim binnen de voor 2012 wettelijk toegestane Wacc. In de Drinkwaterwet is vastgesteld dat de toegestane solvabiliteit een maximum kent van 70%. Hiervan kan (tijdelijk) afgeweken worden als een individueel bedrijf toekomstige verplichtingen kent waarmee een hoger maximum gerechtvaardigd is. Mogelijk kan de afwikkeling van het TWM-dossier een grond zijn voor ontheffing. Op grond van de enkelvoudige

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze financiën

balans (de Drinkwaterwet reguleert uitsluitend drinkwateractiviteiten) en rekening houdend met een correctie voor de bestemmingsreserve, kan de solvabiliteit berekend worden op 50,4 %, ruim binnen het toegestane maximum. In de Drinkwaterwet wordt de maximumsolvabiliteit gereguleerd. Financieel beleidsmatig meer relevant is de vraag naar een te hanteren minimumsolvabiliteit. Extern ingewonnen deskundig advies wijst in de richting van een gewenste minimale solvabiliteit van 45%. In 2013 zal door onze aandeelhouders op dit punt een besluit worden genomen.

Investeringen In 2012 is voor een bedrag van 48 miljoen euro aan investeringswerken gereed gekomen en vindt activering van deze werken plaats. De daadwerkelijke investeringsuitgaven over 2012 bedragen 63,3 miljoen euro. Het verschil tussen de daadwerkelijke uitgaven en de waarde van de gereedgekomen investeringen wordt veroorzaakt door het verloop van de post ‘Werken in uitvoering’. De in financiële omvang belangrijkste investeringswerken in 2012 zijn in de distributiesfeer de aanleg van hoofd- en aansluitleidingen. In 2012 is hiervoor een bedrag van 28,1 miljoen euro geïnvesteerd. In de productiesfeer worden substantiële investeringen gedaan in bouw en renovatie van een aantal productielocaties. Voor de komende jaren verwachten we dat het investeringsniveau minimaal op het niveau van 2012 zal liggen.

Consolidatie met HydroCare BV Over 2012 is door HydroCare BV als holding van de bedrijven HydroScope BV, HydroBusiness BV en Hydreco BV een winst geboekt van 0,2 miljoen euro. De exploitatierekening en balans van HydroCare BV is opgenomen in de in de jaarrekening gepresenteerde geconsolideerde balans en geconsolideerde winsten verliesrekening.

41

Jaarrekening 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening

44

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening

Enkelvoudige Balans per 31 december 2012 na resultaatbestemming (bedragen x 1.000 euro) 2012

2011

Activa A I II III

Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

664.312 119.161

191 632.109 113.814 783.473

B I II III

Vlottende Activa Onderhanden projecten Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

Totaal activa

28.038 6.220

746.114

346 31.731 14.332 34.258

46.409

817.731

792.523

45


Enkelvoudige Balans per 31 december 2012 na resultaatbestemming (bedragen x 1.000 euro) 2012

2011

Passiva C I II III IV

Eigen Vermogen Gestort en opgevraagd kapitaal Wettelijke reserve Overige reserves Bestemmingsreserve

278 6.004 406.400 25.000

278 6.094 366.923 25.000 437.682

398.295

D

Vreemd Vermogen

I

Voorzieningen

113.879

112.898

II

Langlopende schulden

193.197

202.014

III

Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden

a b c

Totaal passiva

18.019 13.210 41.744

12.432 11.691 55.193 72.973 380.049

79.316 394.228

817.731

792.523


46

47


Enkelvoudige Winst- en Verliesrekening over het boekjaar 2012 (bedragen x 1.000 euro) 2012

2011

A

I II III

B I II III IV V

Drinkwater in eigen voorzieningsgebied Ander water En gros levering Netto omzet Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen en Salarissen Sociale lasten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

155.868 3.539 2.701

188.666 3.555 3.347 162.108 12.099 11.448 185.655

15.418 41.100 39.001 10.038 25.538 16.206

195.568 9.717 13.277 218.562

15.050 42.468 37.170 9.603 21.711 54.740 147.301

180.742

38.354

37.820

3.458 1.164 -3.633

3.444 987 -4.137

44

970

39.387

39.084

C Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Resultaat

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening – Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening

Toelichting op de enkelvoudige jaarrekening (bedragen x 1.000 euro)

Algemeen Activiteiten De activiteiten van Brabant Water NV, statutair gevestigd te ’s-Hertogenbosch, bestaan voornamelijk uit het leveren van drinkwater.

Groepsverhoudingen Brabant Water NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW is opgenomen in de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening van Brabant Water NV.

Algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening De jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Boek 2 BW Titel 9. De waardering van activa en passiva en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten. Tenzij bij de desbetreffende grondslag voor de specifieke balanspost anders wordt vermeld, worden de activa en passiva gewaardeerd volgens het kostprijsmodel. Baten en lasten worden toegerekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben. Winsten worden slechts opgenomen voor zover zij op de balansdatum zijn gerealiseerd. Verplichtingen en mogelijke verliezen die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar, worden in acht genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.

Schattingswijziging In 2009 is een voorziening gevormd voor de toekomstige kosten voor het verwijderen van transporten distributieleidingen. In 2009 is een gestructureerd verwijderingsplan opgesteld voor het in de toekomst verwijderen van alle transporten distributieleidingen. Dit plan is in 2012 bijgesteld in die zin dat het aantal te verwijderen leidingen in de komende jaren hoger is dan eerder was verondersteld. Dit leidt tot een iets hogere dotatie in de komende jaren. De voorziening ‘Herstelkosten productielocaties’ is gebaseerd op de in de toekomst te verwachten sloopkosten bij vertrek dan wel (ver)nieuwbouw. De te verwachten sloopkosten zijn gebaseerd op een verwachte technische levensduur, te slopen volume en een gemiddelde sloopprijs. Als gevolg van sloopwerkzaamheden in 2012 zijn nieuwe inzichten ontstaan in de sloopprijzen, waardoor deze in de berekening van de voorziening naar beneden zijn bijgesteld. Tevens is op basis van de actuele meerjareninvesteringsbegroting de sloopplanning aangepast. Dit heeft ertoe geleid dat voor een aantal locaties een vrijval is ontstaan, omdat de voorziening dermate hoog was dat door alleen de rente-aangroei de gewenste eindwaarde reeds werd overschreden.

48

49


2012 Voorziening herstelkosten transporten distributieleidingen Dotatie verwerkt volgens de huidige uitgangspunten Dotatie bij handhaven oude uitgangspunten Effect op het resultaat Voorziening herstelkosten productiemiddelen Dotatie verwerkt volgens de huidige uitgangspunten Dotatie bij handhaven oude uitgangspunten

8.521 8.130 -391

946 1.139 193

Vrijval van de voorziening als gevolg van daling sloopprijzen Vrijval van de voorziening als gevolg van latere of vervallen van sloop Effect op het resultaat

800 1.000

Totaal effect op het resultaat

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, verstaan. In de toelichting op de onderscheiden posten van de balans wordt de reële waarde van het betreffende instrument toegelicht als die afwijkt van de boekwaarde. Indien het financiële instrument niet in de balans is opgenomen, wordt de informatie over de reële waarde gegeven in de toelichting ‘niet in de balans opgenomen rechten en verplichtingen’. Voor de grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost.

Grondslagen voor de waardering van activa en passiva • De immateriële vaste activa worden gewaardeerd op het bedrag van de kosten verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De jaarlijkse afschrijvingen bedragen een vast percentage van de kosten, zoals nader in de toelichting op de balans is gespecificeerd. De economische levensduur en de afschrijvingsmethode worden aan het einde van elk boekjaar opnieuw beoordeeld. • De materiële vaste activa worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen en indien van toepassing met bijzondere waardeverminderingen. De afschrijvingen worden gebaseerd op de geschatte economische levensduur en worden berekend op basis van een vast percentage van de verkrijgingsprijs of vervaardigingsprijs, rekening houdend met een eventuele residuwaarde. Er wordt afgeschreven vanaf het moment van ingebruikneming. Op terreinen wordt niet afgeschreven. Materiële vaste activa in aanbouw worden gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs en indien van toepassing verminderd met bijzondere waardeverminderingen. De vervaardigingsprijs bestaat uit materiaalkosten, directe arbeidskosten en een toerekenbaar deel van de indirecte productiekosten. Kosten voor periodiek groot onderhoud worden ten laste gebracht van het resultaat op het moment dat deze zich voordoen. De kosten die samenhangen met verplichtingen inzake de ontmanteling en verwijdering van distributie- en transportleidingen en het herstel van de terreinen bij de productielocaties zijn opgenomen onder de post ‘Voorzieningen’ aan de passiefzijde van de balans.

1.800 1.602

50


De toegepaste afschrijvingstermijnen zijn: Gebouwen Technische gebouwen Kantoorgebouwen Terreinvoorzieningen Leidingen en kabels op terreinen Machines en installaties Transport- en distributieleidingen Telecommunicatiekabels Watermeters Aansluitleidingen Inrichting, inventaris en computerapparatuur Transportmiddelen Terreinen en niet gebonden activa

45 jaar 40 jaar 15 jaar 60 jaar 5-30 jaar 90 jaar 33 jaar 15 jaar 33 jaar 3-5 jaar 4-6 jaar Op deze activa wordt niet afgeschreven

• Deelnemingen in groepsmaatschappijen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde, doch niet lager dan nihil. Deze nettovermogenswaarde wordt berekend op basis van de grondslagen van Brabant Water NV. De niet geconsolideerde deelnemingen waarin invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op basis van het zichtbaar eigen vermogen (vermogensmutatiemethode), doch niet lager dan nihil. Deelnemingen waarin geen invloed van betekenis op het zakelijke en financiële beleid wordt uitgeoefend, worden gewaardeerd op verkrijgingsprijs en indien van toepassing onder aftrek van bijzondere waardeverminderingen. Deelnemingen met een negatieve waarde volgens de vermogensmutatiemethode worden op nihil gewaardeerd. Wanneer de vennootschap geheel of ten dele instaat voor de schulden van de desbetreffende deelneming, wordt een voorziening gevormd, primair ten laste van de vorderingen op deze deelneming en voor het overige onder de voorzieningen ter grootte van het resterende aandeel in de door de deelneming geleden verliezen, dan wel voor de verwachte betalingen door de vennootschap ten behoeve van deze deelnemingen. De vorderingen op en leningen aan deelnemingen alsmede de overige vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs, welke gelijk is aan de nominale waarde, onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen. De onder de financiële vaste activa opgenomen obligaties, die niet behoren tot een handelsportefeuille en die worden aangehouden tot het einde van de looptijd worden gewaardeerd op de geamortiseerde kostprijs. • De onderhanden projecten in opdracht van derden worden gewaardeerd tegen de gerealiseerde projectkosten vermeerderd met de toegerekende winst en verminderd met verwerkte verliezen en gedeclareerde termijnen. Indien het resultaat op een onderhanden project niet op betrouwbare wijze kan worden ingeschat, wordt geen winst toegerekend. De projectkosten omvatten de direct op het project betrekking hebbende kosten, de kosten die toerekenbaar zijn aan projectactiviteiten in het algemeen en toewijsbaar zijn aan het project en andere kosten die contractueel aan de opdrachtgever kunnen worden toegerekend.


Onderhanden projecten waarvan het saldo een debetstand vertoont, worden gepresenteerd onder de vlottende activa. Onderhanden projecten waarvan het saldo een creditstand vertoont, worden gepresenteerd onder de kortlopende schulden. • De vorderingen worden bij eerste verwerking opgenomen tegen de reële waarde en vervolgens gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De reële waarde en geamortiseerde kostprijs zijn gelijk aan de nominale waarde. Noodzakelijk geachte voorzieningen voor het risico van oninbaarheid worden in mindering gebracht. Deze voorzieningen worden bepaald op basis van individuele beoordeling van de vorderingen. • De liquide middelen zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde. Indien middelen niet ter vrije beschikking staan, dan wordt hiermee bij de waardering rekening gehouden. • Voor de voorzieningen ‘Herstelkosten transporten distributieleidingen’, ‘Herstelkosten productielocaties’, ‘Compensated absences’, ‘Reorganisatie’ en ‘Diensttijdgratificaties’ geldt dat deze contant zijn gemaakt tegen een disconteringsvoet van 5,45%. De rente is onderdeel van de dotatie aan de betreffende voorziening en niet als rentelast verantwoord. Voorziening herstelkosten transporten distributieleidingen Op grond van concessies heeft Brabant Water NV de plicht om de transporten distributieleidingen te verwijderen op het moment dat deze niet meer operationeel zijn. In de situatie waar dit niet formeel geregeld is, bestaat er wel een feitelijke verwijderingsverplichting gelet op het aantoonbare beleid. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de leidingen, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de toelichting op de balans. Voorziening herstelkosten productielocaties Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. De voorziening wordt opgebouwd gedurende de levensduur van de productielocaties, op basis van schattingen van de in de toekomst te verwachten uitgaven. Voor een nadere uiteenzetting van de in de bepaling van de omvang van de voorziening betrokken parameters wordt verwezen naar de toelichting op de balans. Voorziening compensated absences Voor de op de balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van arbeidstijdverkorting is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag. De verplichting wordt tegen contante waarde opgenomen, rekening houdend met de blijfkans. Voorziening reorganisatie Deze voorziening heeft betrekking op kosten in verband met de reorganisatie van activiteiten en wordt gevormd indien voor de groep een feitelijke of juridische verplichting is ontstaan. Voorziening diensttijdgratificaties Voor de op de balansdatum bestaande verplichtingen tot toekennen van diensttijdgratificaties is een voorziening gevormd ter grootte van het naar verwachting in de toekomst verschuldigde bedrag gebaseerd op de contante waarde en rekeninghoudend met de blijfkans. Voorziening schade grondwaterwinning De voorziening ‘Schade grondwaterwinning’ wordt opgenomen voor de geschatte kosten die naar verwachting voortvloeien uit de per balansdatum lopende garantieverplichtingen uit hoofde van schades die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. Ten laste van de voorziening komen de kosten die voortvloeien uit het honoreren van claims.

51


Voorziening groot onderhoud Deze voorziening wordt aangewend voor de gelijkmatige verdeling van lasten voor het verwijderen van voorraden slib die ontstaan bij de productie van drinkwater. Langlopende schulden Opgenomen rentedragende leningen en schulden worden gewaardeerd tegen de geamortiseerde kostprijs. De bijdragen die Brabant Water NV ontvangt voor de aanleg van distributie- en aansluitleidingen worden gepassiveerd onder de langlopende schulden. Deze bijdragen worden tijdsevenredig over de geschatte economische levensduur van deze activa ten gunste van de winst-en-verliesrekening gebracht. De bijdragen van aansluitleidingen vallen in drieëndertig jaar vrij; de bijdragen ontvangen voor distributieleidingen vallen in negentig jaar vrij. Dit is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de bijbehorende activa. De voor het personeel geldende pensioenregelingen worden gefinancierd door afdrachten aan de pensioenuitvoerder (ABP). De pensioenverplichtingen worden gewaardeerd volgens de ‘verplichting aan de pensioenuitvoerder benadering’. In deze benadering wordt de aan de pensioenuitvoerder te betalen premie als last in de winsten verliesrekening verantwoord. Aan de hand van de uitvoeringsovereenkomst wordt beoordeeld of en zo ja welke verplichtingen naast de betaling van de jaarlijkse aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie op de balansdatum bestaan. Deze eventuele additionele verplichtingen, waar onder eventuele verplichtingen uit herstelplannen van de pensioenuitvoerder, kunnen leiden tot lasten voor de vennootschap en worden in de balans dan opgenomen in een voorziening. Ultimo 2012 (en 2011) waren er voor de vennootschap geen pensioenvorderingen en geen verplichtingen naast de betaling van de jaarlijks aan de pensioenuitvoerder verschuldigde premie. De kortlopende schulden zijn gewaardeerd tegen de nominale waarde.

Grondslagen voor de bepaling van het resultaat • Onder netto-omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar werkelijk gerealiseerde afzet onder aftrek van de over de omzet geheven belastingen. • De geactiveerde productie voor het eigen bedrijf betreft de toegerekende prestaties van personeel aan materiële en immateriële vaste activa die in eigen beheer vervaardigd zijn. Opbrengsten voortvloeiend uit de geactiveerde productie worden verantwoord op het moment dat het (im)materieel vast actief wordt vervaardigd en er derhalve kosten worden gemaakt. De kosten worden aan dezelfde periode toegerekend. • De overige bedrijfsopbrengsten omvatten de bedragen die aan derden in rekening zijn gebracht voor de levering van goederen of diensten. Opbrengsten van diensten worden opgenomen naar rato van de mate waarin de diensten zijn verricht. De kostprijs van deze diensten wordt aan dezelfde periode toegerekend. • De bedrijfs- en overige lasten zijn bepaald op basis van historische kostprijs. • De afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa bedragen een vast percentage van de historische kostprijs. • Als resultaat van deelnemingen waarin invloed van betekenis wordt uitgeoefend op het zakelijke en financiële beleid, wordt opgenomen het aan de vennootschap toekomende aandeel in het resultaat van deze deelnemingen. Verwerking hiervan vindt plaats onder het aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen.

52


• De financiële baten en lasten omvatten de rentebaten en –lasten, de kosten die samenhangen met het aantrekken van vreemd vermogen evenals de eventuele koersverschillen hierop en waardeveranderingen en uitkeringen van financiële vaste activa.

Grondslagen voor de opstelling van het kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Het kasstroomoverzicht is opgenomen in het geconsolideerde verslag. Hierin zijn de grondslagen verder toegelicht.

53

54

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening – Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2012

Toelichting op de enkelvoudige balans per 31 december 2012 (bedragen x 1.000 euro)

Activa A

Vaste activa

A-I Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op het Bedrijfsmiddelen- en Leidinginformatiesysteem. Deze software wordt vanaf het moment van ingebruikstelling in drie jaar afgeschreven. In 2012 zijn hiervoor geen investeringsuitgaven gedaan. De samenstelling en het verloop van deze post is als volgt: 2012 Aanschafwaarde informatiesystemen Afschrijvingen tot en met 2011 Boekwaarde 31-12-2011

7.368 -7.177 191

Afschrijvingen 2012

-191

Boekwaarde 31-12-2012

-

De afschrijvingen zijn verantwoord onder de post ‘Afschrijvingen’ in de Winst- en Verliesrekening. A-II Materiële vaste activa 2012 Aanschafwaarde 31-12-2011 Afschrijving t/m 31-12-2011 Boekwaarde 31-12-2011 Investeringsuitgaven 2012 Afschrijvingen 2012 Desinvesteringen en mutaties 2012 Afgeschreven deel desinvesteringen

1.322.189 -690.080 632.109 63.268 -26.792 -14.186 9.913 -4.273 32.203

Boekwaarde 31-12-2012

664.312

De afschrijvingen en desinvesteringen zijn verantwoord onder de post ‘Afschrijvingen’ in de Winst- en Verliesrekening. Bij verkoop van vaste activa wordt een eventueel restant van de boekwaarde in mindering gebracht op de opbrengst. Bij een negatief resultaat wordt het saldo ten laste van de afschrijvingen gebracht; bij een positief saldo wordt dit ten gunste van de opbrengsten gebracht.

55


De samenstelling van de post ‘Materiële vaste activa’ is als volgt: Materiële vaste activa

Bedrijfs gebouwen en terreinen

Machines en installaties

Leidingen in distributie gebied

Andere vaste bedrijfs middelen en niet aan bedrijfsuitvoering dienstbaar

Materiële vaste activa in uitvoering

Totaal

262.314

265.873

727.968

37.442

-350

-4.997

-6.851

-1.988

28.592 63.268 -

1.322.189 63.268 -14.186

1.591 263.555

14.484 275.360

28.137 749.254

3.780 39.234

-47.992 43.868

1.371.271

-111.994 -4.093 284

-169.982 -9.498 4.429

-380.898 -9.116 3.501

-27.206 -4.085 1.699

-

-690.080 -26.792 9.913

-115.803

-175.051

-386.513

-29.592

-

-706.959

147.752

100.309

362.741

9.642

43.868

664.312

150.320

95.891

347.070

10.236

28.592

632.109

Aanschafwaarde per 31-12-2011 Investeringsuitgaven 2012 Desinvesteringen in 2012 In gebruik gestelde materiële vaste activa 2012 Aanschafwaarde per 31-12-2012 Cumulatieve afschrijvingen per 31-12-2011 Afschrijvingen in 2012 Desinvesteringen in 2012 Cumulatieve afschrijvingen per 31-12-2012 Boekwaarde per 31-12-2012 Boekwaarde per 31-12-2011

Naast de reguliere aanleg van waterleidingen wordt concrete invulling gegeven aan het bouwen en renoveren van een groot aantal productielocaties. Dit vertaalt zich in de toename van de investeringsuitgaven. Diverse projecten zijn nu onderhanden en verantwoord onder Materiële vaste activa in uitvoering. Daarnaast is de zuivering op een aantal locaties gesloten. Dit vindt zijn weerslag in de desinvestering van gebouwen en installaties. In 2012 heeft een desinvestering plaatsgevonden van € 3.350.000 als gevolg van uitgenomen en buiten gebruik gestelde leidingen. Van dit bedrag heeft € 2.620.000 betrekking op voorgaande jaren. A-III Financiële vaste activa

Deelnemingen in groepsmaatschappijen Vorderingen op groepsmaatschappijen Overige effecten Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen Totaal

2012

2011

6.497 2.735 69.163 32.913 7.539 314

6.292 3.064 60.134 36.071 7.912 341

119.161

113.814

56


Deelnemingen in groepsmaatschappijen In 2008 is door Brabant Water NV de vennootschap HydroCare BV opgericht. Dit is een 100% deelneming die gewaardeerd wordt tegen de netto vermogenswaarde. 2012 Boekwaarde per 31-12-2011 Resultaat 2012 HydroCare BV

6.292 205

Boekwaarde per 31-12-2012

6.497

De financiële gegevens van de HydroCare groep zijn opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening.

Vorderingen op groepsmaatschappijen Het verloop van de post ‘Vorderingen op groepsmaatschappijen’ is als volgt: 2012 Stand per 31 december 2011 Aflossing lening 2012

3.064 -329

Boekwaarde per 31 december 2012

2.735

Over de verstrekte lening wordt een marktconform rentetarief in rekening gebracht.

Overige effecten Liquiditeiten worden deels belegd in obligaties van instellingen die bij het aangaan van de overeenkomst voldoen aan de eisen die zijn vastgelegd in het financieel statuut. Het verloop van deze post in 2012 is als volgt: 2012 Boekwaarde 31 december 2011 Aangekochte effecten in 2012 Meegekochte agio in 2012 Aankopen 2012 Verkochte en ingeloste effecten inclusief agio/disagio Amortisatie agio/ disagio 2012 Aflossingen en amortisatie 2012

60.134 27.848 1.245 29.093 -19.452 -612


-20.064 69.163

In 2013 zal € 4,7 miljoen van de obligaties afgelost worden. De beurswaarde van de obligaties op 31 december 2012 was € 73.351.000 (ultimo 2011 was dit € 62.095.000).

Overige vorderingen In de overige vorderingen is onder andere voor een bedrag van € 17,5 miljoen aan uitzettingen in deposito’s opgenomen.

57


Het verloop van deze post in 2012 is als volgt: 2012 Boekwaarde per 31 december 2011 Nieuwe uitzettingen in 2012 Aflossing 2012

36.071 65 -3.223


32.913

In 2013 zal € 1,2 miljoen van deze vorderingen afgelost worden. Ter meerdere zekerheid van de aflossing van bij de BNG en de ASN afgesloten leningen zijn twee deposito’s ter waarde van in totaal ruim € 8 miljoen verpand aan respectievelijk de BNG en de ASN.

Andere deelnemingen De niet-geconsolideerde-deelnemingen betreffen: Deelneming NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch Aqualab Zuid BV KWH Water BV Water Fund Holland BV Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV Boekwaarde 31 december 2012 Het verloop van deze post is als volgt:

Aandeel

Waardering

40,0% 32,5% 14,1% 28,1% 19,9%

6.015 535 629 255 104 7.539

2012

Stand per 31 december 2011 Incidenteel dividend NV Waterwinningmaatschappij Brabantse Biesbosch Aandeel resultaat deelnemingen

7.912

Boekwaarde 31 december 2012

7.539

-218 -155

Door hypotheek gedekte leningen De door hypotheek gedekte leningen betreffen de gelden die in het verleden door de vennootschap ter beschikking zijn gesteld aan de Stichting Spaarfonds Brabant Water voor het personeel van Brabant Water NV. De rente en aflossingen op deze lening die jaarlijks door de vennootschap aan de Stichting in rekening worden gebracht, zijn gelijk aan de door de Stichting ontvangen rente en aflossingen. Er worden geen nieuwe hypotheekleningen meer aangegaan. Het verloop van deze post is als volgt: 2012 Stand per 31 december 2011 Aflossingen 2012

341 -27


314

58


B

Vlottende activa

B-I Onderhanden projecten De onderhanden projecten voor derden zijn de KWO-installaties die Brabant Water NV in aanbouw heeft. De installaties zijn in het verslagjaar in gebruik genomen en overgedragen aan Hydreco BV. B-II Vorderingen en overlopende activa Deze vorderingen hebben een kortlopend karakter (< 1 jaar).

2012

2011

Handelsdebiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen Vooruitbetaalde gebruiksrechten Overige vorderingen en overlopende activa Vorderingen op personeel

10.666 8.194 5.548 2.673 957

13.922 7.843 6.405 2.717 844

Totaal

28.038

31.731

Handelsdebiteuren Hierin zijn opgenomen alle openstaande vorderingen in het kader van waterleveringen en de levering van andere diensten. De vorderingen zijn tegen nominale waarde opgenomen. Er is een correctie toegepast voor mogelijk niet inbare vorderingen.

Vorderingen op groepsmaatschappijen Aan groepsmaatschappijen zijn financieringen verstrekt en goederen en diensten geleverd. Over de verstrekte financieringen wordt een marktconform rentetarief in rekening gebracht. Voor onderlinge leveringen worden marktconforme tarieven berekend.

Vooruitbetaalde gebruiksrechten Voor het transport van voorgezuiverd oppervlaktewater tot en met de rivier de Amer in de gemeente Drimmelen maken wij gebruik van een leiding die in eigendom is van de NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch. Met deze vennootschap is met ingang van 1978 een watertransportovereenkomst gesloten met een looptijd van 40 jaar. Ultimo 1986 is de contante waarde verrekend van de resterende financiële verplichtingen die uit deze overeenkomst voortvloeien. Deze vooruitbetaling valt vrij gedurende de resterende looptijd van de overeenkomst. In 2010 is een huurovereenkomst aangegaan voor de huur van glasvezelkabels ten behoeve van het datatransport voor de besturing van de productielocaties. De huurperiode heeft een looptijd van 15 jaar en is voor een deel bij vooruitbetaling voldaan. 2012 Vooruitbetaling financiële verplichting transportleiding Brabantse Biesbosch per 31-12-2011 Glasvezelkabelnet per 31-12-2011

3.261 3.144 6.405

Toerekening transportleiding 2012 Toerekening glasvezelkabelnet 2012

-380 -477 -857


5.548

59


Overige vorderingen en overlopende activa Hierin is opgenomen de post ‘Nog te factureren watergelden’. Dit betreft het deel van de omzet drinkwater dat op 31 december 2012 nog gefactureerd moet worden op basis van de gerealiseerde afzet minus de in rekening gebrachte voorschotten. Verder zijn hierin begrepen leveringen en diensten die na het verslag jaar gefactureerd worden en de nog te ontvangen rente op de obligaties.

Vorderingen op personeel De vorderingen op personeel hebben betrekking op de financiering van auto’s en verstrekte voorschotten in het kader van de levensloopregeling. Onder de post ‘Vorderingen op personeel’ is mede opgenomen de rekening-courant verhouding met de Stichting Spaarfonds Brabant Water. Brabant Water NV heeft voor 2012 een maximale kredietfaciliteit beschikbaar gesteld aan het fonds van € 5.000.000. Van deze faciliteit wordt overigens maar beperkt gebruik gemaakt. (ultimo 2012 € 482.000). Over de daadwerkelijke gebruikte faciliteit wordt een marktconforme rente berekend. B-III

Liquide middelen 2012

2011

Spaarrekeningen Banken rekening courant

2.500 3.720

12.512 1.820

Totaal

6.220

14.332

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

60


Passiva C

Eigen Vermogen

C-I Gestort en opgevraagd kapitaal 2012 Maatschappelijk kapitaal Niet geplaatste aandelen

1.000 722

Stand per 31-12-2012

278

Het maatschappelijk kapitaal bestaat uit 10.000.000 aandelen van € 0,10 nominaal. De aandelen luiden op naam en zijn in eigendom van gemeenten en de Provincie NoordBrabant. C-II Wettelijke reserve 2012 Stand per 31-12-2011 Vermogensmutatie 2012 NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV

6.094 -93 3 -90

Stand per 31-12-2012 C-III

6.004

Overige reserves 2012

Stand per 31-12-2011 Resultaat 2012 Vrijval wettelijke reserve Mutatie 2012 Stand per 31-12-2012 Bestemmingsreserve overname NV TWM Algemene reserve per 31-12-2012

391.923 39.387 90 39.477 431.400 25.000 406.400

Per 1 juni 2007 zijn de activa van de NV TWM overgenomen. Vooruitlopend op de definitieve gerechtelijke uitspraak met betrekking tot de te betalen overnamesom is een afzonderlijke bestemmingsreserve binnen de overige reserves opgenomen.

61


Overzicht verloop Eigen Vermogen: Gestort aandelenkapitaal

Wetterlijke reserve

Overige reserves

Totaal

Stand per 31-12-2011 Resultaat 2012 Aanpassing wettelijke reserve

278 -

6.094 -90

391.923 39.387 90

398.295 39.387 -

Eigen Vermogen per 31-12-2012

278

6.004

431.400

437.682

D

Vreemd Vermogen

D-I Voorzieningen Voor verplichtingen waarvoor in de toekomst uitgaven moeten worden gedaan en die hun oorsprong vinden in het boekjaar of voorafgaande boekjaren zijn voorzieningen gevormd.

Voorziening herstelkosten transporten distributieleidingen Voorziening herstelkosten productielocaties Voorziening diensttijdgratificaties Voorziening compensated absences Voorziening reorganisatie Voorziening schade grondwaterwinning Voorziening groot onderhoud Totaal

2012

2011

99.774 8.240 2.056 1.928 842 550 489

95.106 9.390 2.039 2.919 1.800 1.037 607

113.879

112.898

Het verloop van de voorzieningen is als volgt:

Herstelkosten transporten distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Diensttijdgratificaties Compensated absences Reorganisatie Schade grondwaterwinning Groot onderhoud

Saldo 31-12-2011

Toevoeging

Rente

Vrijval Onttrekkingen

Saldo 31-12-2012

95.106

3.340

5.181

-

-3.853

99.774

9.390 2.039 2.919 1.800 1.037 607

434 167 715 -

512 111 159 98 20 -

-1.817 -292 -137 -50

-279 -261 -858 -919 -1.222 -68

8.240 2.056 1.928 842 550 489

112.898

4.656

6.081

-2.296

-7.460

113.879

62


Het verloop van de uitgaven voor de voorzieningen is als volgt:

Herstelkosten transporten distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Diensttijdgratificaties Compensated absences Reorganisatie Schade grondwaterwinning Groot onderhoud Totaal

Ultimo 2012

Uitgaven binnen een jaar

Na vijf jaar

99.774 8.240 2.056 1.928 842 550 489

2.997 822 191 659 488 136

182.121 14.889 388 55

113.879

5.293

197.453

De nominaal verwachte uitgaven na vijf jaar zijn in bovenstaand overzicht contant gemaakt naar 31 december 2012.

Voorzieningen herstelkosten transporten distributieleidingen Op het moment dat een leiding wordt vervangen door een nieuwe is Brabant Water NV op grond van veel concessievoorwaarden verplicht om de oude leiding uit de grond te nemen. En waar de concessievoorwaarden het niet voorschrijven acht Brabant Water NV zich hiertoe uit maatschappelijk oogpunt verplicht omdat zij zich verantwoordelijk voelt voor het handhaven van een zo schoon mogelijke ondergrond. Om een gestructureerde noodzakelijke vervanging van de oude leidingen te verkrijgen is een vervangingsplan over een groot aantal jaren opgesteld met de bijbehorende kosten. Gelet op het feit dat de toekomstige kosten goed zijn in te schatten is het treffen van een voorziening voor verwijderingskosten daarom de geëigende weg om een stabiel kostenverloop en daarmee een stabiel tariefbeleid te bewerkstelligen. De voorziening is gebaseerd op onderbouwde schattingen van de te verwijderen aantallen kilometers leidingen, de daaraan verbonden kosten en de verwijderingsmomenten. De voorziening wordt opgebouwd vanaf het moment van aanleg van de leiding (omdat de verplichting feitelijk altijd heeft bestaan en buiten gebruik gestelde leidingen altijd zijn verwijderd) tot het moment van verwijdering. Jaarlijks wordt beoordeeld of de schattingen nog valide zijn. Gelet op de lange opbouwperiode van de voorziening (90 jaar) en de daaraan inherent verbonden onzekerheden, vindt aanpassing van de schattingen pas plaats indien er sprake is van een voldoende zeker structureel effect. In 2012 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze voorziening. Voor een inhoudelijke toelichting op deze schattingswijziging verwijzen wij naar de ‘Algemene grondslagen voor opstelling van de jaarrekening’.

Voorziening herstelkosten productielocaties Deze voorziening is gevormd ter bestrijding van de kosten voor het slopen en verwijderen van buiten gebruik gestelde gebouwen en installaties van de waterproductiebedrijven. Bij het vernieuwen of staken van een productielocatie worden de bestaande gebouwen afgebroken en afgevoerd. Alle productielocaties liggen op terreinen met een ecologische bestemming, waarop de verplichting rust om deze na gebruik weer in de oorspronkelijke staat terug te brengen. De kosten worden geraamd per locatie. Uitgangspunt is dat technische gebouwen na 45 jaar worden afgebroken en terreinleidingen na 60 jaar worden verwijderd. In 2012 heeft een schattingswijziging plaatsgevonden met betrekking tot deze voorziening. Voor een inhoudelijke toelichting op deze schattingswijziging verwijzen wij naar de ‘Algemene grondslagen voor opstelling van de jaarrekening’.


Voorziening diensttijdgratificaties Afhankelijk van het aantal jaren dat een werknemer onafgebroken in dienst is geweest bij een bedrijf dat aangesloten is bij de vigerende landelijke cao, wordt een éénmalige gratificatie toegekend als percentage van het inkomen per maand. Voor deze uitkering is een voorziening getroffen. Berekend wordt per medewerker wanneer de eerstvolgende gratificatie uitgekeerd wordt en tegen welk bedrag. In de cao is afgesproken dat vanaf 2016 deze gratificaties worden opgenomen in een persoonsgebonden budget. Vooralsnog wordt het bedrag dat opgebouwd is in de voorziening ‘Diensttijdgratificaties’ in 2016 in zijn totaliteit aan de werknemers uitgekeerd.

Voorziening compensated absences Werknemers met een arbeidstijd van gemiddeld acht uur per dag hebben, op basis van de landelijke cao, met ingang van de dag waarop zij de leeftijd van 57 jaar bereiken aanspraak op een arbeidstijdverkorting van een half uur per dag. Bij het bereiken van de 59 jarige leeftijd wordt dit één uur per dag. De voorziening is gebaseerd op de relevante populatie waarbij alle toekomstige uitgaven contant zijn gemaakt. Hierbij is rekening gehouden met de blijf- en sterftekans van de medewerkers. Op 1 augustus 2009 is in de cao voor de waterbedrijven onder meer afgesproken dat de bestaande regeling voor arbeidstijdverkorting vervalt. Er is een overgangsregeling getroffen voor medewerkers voor wie de regeling al geldt of die dicht tegen deze regeling aanzitten.

Reorganisatievoorziening Per 1 januari 2006 is overeengekomen dat Brabant Water NV de werkzaamheden van de afgesloten dienstverleningsovereenkomsten met NV NRE. en Essent NV overneemt. Per die datum zijn ook de werkzaamheden in de gemeenten Tilburg en Goirle overgenomen. De personele verplichtingen die voortvloeien uit deze overnames zijn in de voorziening opgenomen. Verder zijn in deze voorziening alle kosten van goedgekeurde interne reorganisaties verantwoord. De hiermede samenhangende sociale kosten – op basis van het goedgekeurde Sociaal Plan – zijn onder deze voorziening gebracht. De kosten betreffen onder andere kosten in verband met vervroegde uittreding en outplacement.

Voorziening schade grondwaterwinning Deze voorziening is gevormd voor uitgaven ter zake van schades die hun oorsprong vinden in wateronttrekkingen in het verleden. De schade wordt berekend vanaf tien jaar voorafgaande aan het moment van claimen. Vanaf deze periode wordt aan de hand van de onttrekkingen van de betreffende productielocatie de verwachte schade-uitkering berekend en verhoogd met de rente. Zodra de definitieve schade is vastgesteld wordt deze ten laste van de voorziening uitgekeerd. Daarna wordt jaarlijks de schade uitgekeerd en direct ten laste van de exploitatie gebracht. De toevoeging aan de voorziening is gebaseerd op de schade voor de locaties Vierlingsbeek en Budel en de rentebijschrijving van de bestaande claims.

Voorziening groot onderhoud Deze voorziening is gevormd voor de kosten van het ruimen van de slibvoorraden. In 2012 zijn op een aantal waterproductielocaties slibvoorraden geruimd. Nieuwe metingen van de te verwijderen voorraden, de normale toename van deze voorraden en aanpassing van het prijspeil leiden tot een noodzakelijke aanpassing van de voorziening.

63

64


D-II Langlopende schulden

Bijdragen Leaseverplichting Schulden aan kredietinstellingen

2012

2011

161.514 1.104 30.579

154.342 4.047 43.625

193.197

202.014

Bijdragen Onder bijdragen worden verstaan de eenmalige bijdragen die in rekening zijn gebracht voor de aanleg van distributie- en aansluitleidingen. De samenstelling en ontwikkeling van deze post is als volgt: Distributieleidingen

Aansluitleidingen

Totaal

67.720 6.776 74.496

86.622 5.927 92.549

154.342 12.703 167.045

-849

-4.682

-5.531

73.647

87.867

161.514

Stand per 31-12-2011 Bijdragen 2012 Vrijval 2012 ten gunste van de Winst- en Verliesrekening Stand per 31-12-2012

De ontvangen bijdragen ten behoeve van aansluitleidingen vallen in drieëndertig jaar vrij, dit is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de op deze bijdragen betrekking hebbende activa. De bijdragen ontvangen voor de aanleg van distributieleidingen komen, gelijk aan de afschrijvingstermijn van de leidingen zelf, in negentig jaar vrij. De totale vrijval wordt ten gunste van de post ‘Afschrijvingen’ in de resultatenrekening gebracht.

Financial leaseverplichtingen Voor de financiering van de Koude-Warmte-installaties zijn in het verleden door Brabant Water NV leaseovereenkomsten afgesloten met een financieringsmaatschappij. De leaseovereenkomsten kwalificeren zich als financial lease. 2012 Verplichtingen ultimo 2011 Aflossingen 2013 opgenomen onder ‘Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar’ Stand per 31-12-2012 Af te lossen in de periode 2014 tot en met 2017 Na 2017 af te lossen

4.047 -2.943 1.104 389 716

65


Schulden aan kredietinstellingen Overzicht van aflossingen op langlopende geldleningen gespecificeerd in groepen naar percentage.1 Jaar van aflossing

0%

2-3%

3-4%

4-5%

6-7%

7-8%

Eindtotaal

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027

5 5 5 5 20

1.378 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 14.378

391 390 1.207 208 519 219 2.934

3.000 3.000 6.000

454 454 908

1.618 1.505 1.127 182 182 182 182 1.361 6.339

6.841 6.349 3.334 1.390 1.706 1.406 1.187 1.005 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 2.361 30.579

Beginstand 2012

20

990

3.490

23.000

8.168

7.957

43.625

-

88

404

4.000

4.922

1.618

11.102

-

-88 13.432 -44

-404 568 -1.124

-3.000 -14.000 -4.000

-4.922 -7.260

-1.618 -1.618

-10.102 -14.046

20

14.378

2.934

6.000

908

6.339

30.579

Aflossing 2012 (van kortlopende schuld) Werkelijke aflossing 2012 Wijziging % Aflossingen 2013 1) Eindstand

D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva

a. Kredietinstellingen Deze schulden hebben een kortlopend karakter (<1 jaar). Aan geldgevers aangaande kortlopende schulden zijn geen zekerheden verstrekt. 2012

2011

Aflossingen op leningen Aflossingen Financial leaseverplichtingen Nog te betalen rente

14.046 2.943 1.030

11.102 195 1.135

Totaal

18.019

12.432

b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de nominale waarde opgenomen.

1) Aflossingsverplichtingen binnen twaalf maanden na afloop van het boekjaar zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn in de post ‘Schulden aan kredietinstellingen’.

66


c.

Overige schulden 2012

2011

Incasso afdrachten voor derden Personeel Belastingen en premies Ontvangen investeringsbijdragen Overige schulden Waarborgsommen

20.172 7.951 7.580 2.974 1.873 1.194

31.422 6.346 11.117 2.786 2.608 914

Totaal

41.744

55.193

De schulden aan personeel betreffen in belangrijke mate nog uit te betalen verlofdagen en nog te betalen vakantiegelden.

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening – Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen

Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen In 2007 zijn door Brabant Water NV de activiteiten en de bij die activiteiten behorende activa van de NV TWM overgenomen. Middels een gerechtelijke procedure wordt de te betalen overnamesom bepaald. Op dit moment kan niet worden ingeschat wanneer een uitspraak wordt gedaan. Ook kan nog geen indicatie worden gegeven van de uiteindelijke overnamesom. Ter meerdere zekerheid van de aflossing van bij de BNG en de ASN afgesloten leningen zijn twee deposito’s ter waarde van in totaal ruim € 8 miljoen verpand aan respectievelijk de BNG en de ASN. Er is nog voor € 28,4 miljoen te ontvangen aan goederen en diensten waarvoor wel een opdracht is verstrekt. Brabant Water NV staat borg voor kredietfaciliteiten van haar dochter tot een bedrag van maximaal € 13 miljoen. Ultimo verslagjaar is voor € 3 miljoen gebruik gemaakt van deze faciliteit. Over het opgenomen bedrag betaalt de dochter aan Brabant Water een garantievergoeding van 1,4%.

67

68

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze enkelvoudige jaarrekening – Toelichting op de enkelvoudige Winst-en-Verliesrekening

Toelichting op de enkelvoudige Winst-en-Verliesrekening (bedragen x 1.000 euro) A

Bedrijfsopbrengsten

A-I Netto omzet De opbrengst drinkwater wordt verantwoord op basis van de berekende omzet vanuit de gerealiseerde afzet. Deze methode garandeert dat de gepresenteerde omzet aansluit met de gerealiseerde afzet. Onderverdeeld naar afnemerscategorieën geeft de waterverkoop het volgende beeld: Opbrengst 2012 Drinkwater Ander water Eigen voorzieningsgebied En gros levering Totaal

2011

Afzet (x 1000 m3) 2012 2011

155.868 3.539 159.407

188.666 3.555 192.221

164.928 7.887 172.815

166.161 7.909 174.070

2.701

3.347

7.159

5.900

162.108

195.568

179.974

179.970

De waterafzet over 2012 is vanwege klimatologische omstandigheden minder dan in 2011. Als gevolg van het wegvallen van de Rijksheffing op grondwateronttrekkingen is het variabele tarief evenredig verlaagd. Door het gelijktijdig wegvallen van de kosten voor deze heffing is het effect op het resultaat nihil. Er is een kleine toename van het aantal aansluitingen. De omzet in drinkwater is in 2012 € 32,8 miljoen lager dan in 2011. Aan het prijseffect (met name wegvallen Rijksheffing op grondwateronttrekkingen) is € 34,4 miljoen toe te schrijven en door de geringere afname € 0,1 miljoen. De reguliere toename van het aantal afnemers heeft een omzetverhoging van € 1,7 miljoen tot gevolg. A-II Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Dit betreft kosten van afdelingen en diensten die toegerekend zijn aan materiële vaste activa en activa in uitvoering die in eigen beheer zijn vervaardigd. A-III Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten zijn begrepen de administratieve boetes en alle andere opbrengsten die geen direct verband houden met de verkoop van water. Met aan de waterlevering gerelateerde producten en diensten beoogt ons bedrijf een meerwaarde te bieden aan haar klanten door het aanbieden van een totaalpakket van waterzorg op maat. Uitgangspunt hierbij is dat met dergelijke activiteiten een neutrale dan wel een positieve bijdrage wordt geleverd aan het bedrijfsresultaat.

69


Administratieve boetes Diverse opbrengsten Werken voor derden Brandvoorzieningen Meeliften op nota door derden Pachten, huur en jachtrechten Exploitatie installaties voor derden Opbrengsten verkoop vaste activa Subsidies Warm tapwater Totaal

2012

2011

2.471 2.247 1.993 1.779 1.430 695 551 134 123 25

3.067 2.409 2.328 1.861 2.070 634 491 196 137 84

11.448

13.277

De administratieve boetes zijn in de loop van 2012 teruggelopen. Dit houdt verband met het wegvallen van meeliftdiensten op onze nota van een aantal gemeenten en een waterschap. Als gevolg hiervan zijn de voorschotbedragen op onze nota aanzienlijk lager, waardoor deze minder snel in het incassotraject terecht komen. De post ‘Werken voor derden’ betreft in hoofdzaak de vergoeding voor het verleggen of verzwaren van distributie- en aansluitleidingen op verzoek en voor rekening van afnemers of wegbeheerders. De post ‘Opbrengsten verkoop vaste activa’ vertegenwoordigt de netto opbrengsten die bij de verkoop van activa gerealiseerd worden. Als gevolg van het wegvallen van een aantal gemeenten en een waterschap voor het meeliften op onze waternota is de opbrengst op de post ‘Meeliften’ significant lager.

70


B

Bedrijfslasten

B-I Grond- en hulpstoffen 2012

2011

8.307 3.617 1.833 1.661

8.006 3.683 1.705 1.656

15.418

15.050

2012

2011

Uitbestede onderhoudswerkzaamheden Ingeleend personeel Distributietaken en meteropname Beheers- en advieskosten Waterkwaliteit Onderzoek, advies en ontwikkeling Verzekeringen Bedrijfsmiddelen Kosten accountantsorganisatie Afvoeren en storten afval Dotaties en vrijval voorzieningen

12.724 9.113 2.118 2.980 2.331 1.413 879 522 373 312 8.335

14.764 8.710 1.785 3.710 1.929 1.828 862 1.338 264 472 6.806

Totaal

41.100

42.468

2012

2011

Herstelkosten transporten distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Groot onderhoud Schade grondwaterwinning

8.521 -871 -50 735

7.569 -964 69 132

Totaal

8.335

6.806

Energie Materialen Rein en ruw water Chemicaliën Totaal B-II Uitbesteed werk en andere externe kosten

De post ‘Dotaties aan voorzieningen’ betreffen de volgende posten: Dotaties en vrijval voorzieningen

71


Toelichting kosten accountantsorganisatie

Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Andere niet controlediensten Fiscale adviesdiensten

2012

2011

93 27 45 208

105 35 30 94

373

264

B-III Lonen, salarissen en sociale lasten 2012 Lonen en salarissen Pensioenlasten Sociale premies Sociale lasten Subtotaal Vrijval voorziening reorganisatie Dotatie voorziening diensttijdgratificaties Dotatie compensated absences Totaal dotaties aan de personeelsvoorzieningen Totaal

2011

38.895 5.914 4.124

37.687 5.749 3.854

10.038 48.933 -39 278 -133

9.603 47.290 -751 152 82

106

-517

49.039

46.773

720

734

Gewogen gemiddelde aantal personeelsleden naar voltijdbanen In 2012 zijn de cao lonen toegenomen. Als gevolg van de flexibilisering van de inkomenscomponenten zijn de salariskosten toegenomen. Dit vertaalt zich mede in een toename van de tegoeden aan verlofuren. Het salaris van de Raad van Commissarissen en het Bestuur is toegelicht in de geconsolideerde jaarrekening.

B-IV Afschrijvingen Bij buitengebruikstelling van vaste activa wordt het restant van de boekwaarde direct afgeschreven. Bij eventuele verkoop wordt de verkoopopbrengst in mindering gebracht op de afschrijving. Als uit de verkoop een voordelige bate voortvloeit, wordt het saldo ten gunste van de overige opbrengsten gebracht.

72


2012

2011

Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Desinvesteringen Vrijval passiefpost inzake bijdragen distributie- en aansluitleidingen

26.792 191 4.086

25.521 534 922

-5.531

-5.266

Totaal

25.538

21.711

Voor de toename van de post desinvesteringen verwijzen wij naar de toelichting bij A-II Materiële vaste activa. B-V Overige bedrijfskosten

Kantoorkosten Grondwaterbelasting en heffing op waterwinning Personeelskosten Overige belastingen en heffingen Gebruiksrechten Vervoerskosten Oninbare vorderingen Huur, lease en pachten Contract KWO Totaal

2012

2011

7.101 3.425 2.559 977 856 695 436 278 -121

8.309 38.928 2.784 995 833 675 509 329 1.378

16.206

54.740

Per 1 januari 2012 is de Rijksheffing op grondwateronttrekkingen vervallen. Op jaarbasis zijn de kosten hierdoor met ca. € 35,5 miljoen afgenomen. In het verkooptarief van drinkwater is rekening gehouden met het wegvallen van deze kosten. Deze afschaffing is op basis van bepalingen van de overheid volledig ten goede gekomen aan de consument. C

Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Aandeel in resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Totaal

2012

2011

3.458 1.164 -3.633

3.444 987 -4.137

44

970

1.033

1.264

De rentebaten hebben betrekking op uitstaande geldleningen, aangekochte obligaties, het verkoopresultaat op obligaties en hypotheken verstrekt aan personeel. Het aandeel resultaten in ondernemingen waarin wordt deelgenomen betreft het resultaat in HydroCare BV en de vermogensmutatie in de deelnemingen NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch, Aqualab Zuid BV en Waterfund Holland BV. De rentelasten hebben betrekking op de opgenomen kort en langlopende geldleningen.

Jaarrekening 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening

74

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening

Geconsolideerde Balans per 31 december 2012 na resultaatbestemming (bedragen x 1.000 euro) 2012

2011

Activa A I II II

Vaste Activa Immateriële vaste activa Materiële vaste activa Financiële vaste activa

83 683.269 113.012

362 648.979 107.029 796.364

B I II III

Vlottende Activa Voorraden Vorderingen en overlopende activa Liquide middelen

Totaal Activa

119 24.243 9.595

756.370

592 28.127 17.806 33.957

46.525

830.321

802.895

75


2012

2011

437.682

398.295

114.523 196.049

114.392 203.339

Passiva C

Groepsvermogen

D I II III

Vreemd Vermogen Voorzieningen Langlopende schulden Kortlopende schulden en overlopende passiva Kredietinstellingen Leveranciers Overige schulden

a b c

Totaal passiva

24.278 14.460 43.329

18.702 12.244 55.923 82.067

86.869

830.321

802.895


76

77


Geconsolideerde Winst- en Verliesrekening over het boekjaar 2012 (bedragen x 1.000) 2012

2011

170.956 12.504 10.907 194.367

206.617 10.108 10.303 227.028

A Netto omzet Geactiveerde productie voor het eigen bedrijf Overige bedrijfsopbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten B I II III IV V VI

Kosten van grond- en hulpstoffen Kosten van uitbesteed werk en andere externe kosten Lonen en Salarissen Sociale lasten Afschrijvingen op immateriële en materiële vaste activa Overige waardeveranderingen van immateriële en materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfslasten

16.406 42.363 41.286 10.725 26.764

15.979 43.558 39.323 10.164 23.125

749

-

17.402

56.044 155.695

188.193

38.672

38.835

3.458

2.086

1.032 -3.819 39.343

2.260 -4.320 38.861

205

-27

-161

250

39.387

39.084

C Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van effecten Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belasting uit gewone bedrijfsuitoefening D Aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Resultaat na belastingen

78


Geconsolideerd kasstroomoverzicht over het boekjaar 2012 (bedragen x 1.000 euro) Bedrijfsresultaat Aanpassingen voor: Afschrijvingen Mutaties in werkkapitaal: Handelsvorderingen Voorzieningen Onderhanden werk/voorraden Handelscrediteuren inclusief af te dragen/terug te vorderen btw Overige schulden en vorderingen

38.672

38.835

22.678

21.717 1.509 984 253 -1.889 1.959

-6.259

2.816

55.091

63.368

4.544 -4.777

4.160 -3.973 -233 54.858

Kasstroom uit operationele activiteiten Verwerving groepsmaatschappijen Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Ontvangen investeringsbijdragen Kasstroom uit investeringsactiviteiten

898 -67.654 4.835 14.034

Aflossing langlopende schulden Uitzetting effecten Ontvangsten van verstrekte leningen Verstrekte financiering Ontvangsten langlopende leningen Uitgaven financiering verbonden partijen Kasstroom uit financieringsactiviteiten

-10.298 -29.093 24.379 -

187 63.555 -241 -61.411 2.365 15.740

-47.987

Netto kasstroom boekjaar Geldmiddelen ultimo verslagjaar Geldmiddelen primo verslagjaar Mutatie in geldmiddelen

2011

4.832 131 473 2.216 -13.911

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Ontvangen interest Betaalde interest

2012

-43.547 -13.978 -25.489 9.191 573 2.293 -

-15.012

-27.410

-8.141

-7.402

3.395 11.536

11.536 18.938 -8.141

Dit overzicht is opgesteld volgens de indirecte methode. De desinvesteringen 2011 van € 1.408.000 waren in het kasstroomoverzicht abusievelijk verantwoord onder de afschrijvingen (kasstroom uit bedrijfsoperaties) in plaats van onder de desinvesteringen in materiële vaste activa (kasstroom uit investeringsactiviteiten); voor de vergelijkbaarheid is dit in de vergelijkende cijfers 2011 in het kasstroomoverzicht gecorrigeerd. De geldmiddelen zijn samengesteld uit de posten ‘Spaarrekeningen’ en ‘Banken Rekening courant’ zoals opgenomen onder de liquide middelen minus de post ‘Handelsbanken’ zoals opgenomen in de post ‘Kredietinstellingen’.

-7.402

79

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening – Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening

Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (bedragen x 1.000 euro)

Algemeen Activiteiten De activiteiten van Brabant Water NV, statutair gevestigd te ’s-Hertogenbosch en haar groepsmaatschappijen bestaan voornamelijk uit het leveren van drinkwater, industriewater, advisering op het gebied van legionellapreventie en het bouwen en onderhouden van KWOinstallaties.

Groepsverhoudingen Brabant Water NV staat aan het hoofd van een groep rechtspersonen. Een overzicht van de gegevens vereist op grond van de artikelen 2:379 en 2:414 BW is onderstaand opgenomen. Naam

Statutaire zetel

Geconsolideerde maatschappijen HydroCare BV HydroScope BV HydroBusiness BV Hydreco BV Hydreco GeoMEC BV GEOMEC-4P VOF GEOMEC-4P Realisatie & Exploitatie BV KWO Strijp-R CV Stichting Hydreco KWO Strijp R

Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda Breda

Aandelen in het geplaatste kapitaal

100% 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 1 100% deelneming van 4 50% deelneming van 5

Hydreco GeoMEC BV heeft een 50% belang in GEOMEC-4P VOF Hydreco BV heeft een overheersende zeggenschap in KWO Strijp R CV en is enig bestuurder in de stichting Hydreco KWO Strijp-R.

Niet geconsolideerde maatschappijen NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch Aqualab Zuid BV Water Fund Holland BV Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV KWH Water BV

Werkendam Werkendam Nieuwegein Rijswijk Nieuwegein

Grondslagen voor de consolidatie In de geconsolideerde jaarrekening van Brabant Water NV zijn de financiële gegevens verwerkt van de tot de groep behorende maatschappijen, ofwel maatschappijen waarop een overheersende zeggenschap kan worden uitgeoefend. De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor waardering en resultaatbepaling van Brabant Water NV. De financiële gegevens van de groepsmaatschappijen en de andere in de consolidatie betrokken rechtspersonen en vennootschappen zijn volledig opgenomen in de geconsolideerde jaarrekening onder eliminatie van de onderlinge verhoudingen en transacties. GEOMEC-4P VOF en GEOMEC-4P Realisatie en Exploitatie B.V. zijn proportioneel geconsolideerd.

40% 32,5% 28,1% 19,9% 14,1%

80


Algemene grondslagen voor opstelling van de geconsolideerde jaarrekening De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld volgens de bepalingen van Titel 9 Boek 2 BW. Voor de algemene grondslagen voor de opstelling van de jaarrekening, de grondslagen voor de waardering van de activa en passiva en de bepaling van het resultaat, alsmede voor de toelichting op de onderscheiden activa en passiva en de resultaten, wordt verwezen naar de toelichting op de enkelvoudige jaarrekening, voor zover hierna niet anders wordt vermeld.

Materiële vaste activa De materiële vaste activa waarvan de vennootschap en haar groepsmaatschappijen, krachtens een financiële leaseovereenkomst het economische eigendom heeft, worden geactiveerd. De uit de financiële leaseovereenkomst voortkomende verplichting wordt als schuld verantwoord. KWO-installaties worden afgeschreven in 20 tot 30 jaar, industriewaterinstallaties worden afgeschreven gedurende 5 tot 30 jaar.

Voorraden De voorraden betreft onderhanden werk waarbij de diensten reeds (gedeeltelijk) zijn uitgevoerd maar nog niet (volledig) zijn gefactureerd. Deze post is gewaardeerd tegen vervaardigingsprijs of lagere netto-opbrengstwaarde. Deze lagere netto-opbrengstwaarde wordt bepaald door individuele beoordeling van de voorraden. De vervaardigingsprijs omvat het directe materiaalverbruik, de directe loonkosten en de overige kosten die rechtstreeks aan de vervaardiging kunnen worden toegerekend. De netto-opbrengstwaarde is gebaseerd op een verwachte verkoopprijs, onder aftrek van nog te maken kosten voor voltooiing en verkoop.

Voorzieningen De voorziening voor KWO-installaties is gevormd voor het negatieve verschil tussen de door de vennootschap na de balansdatum te ontvangen prestatie en de door de vennootschap na de balansdatum te verrichten contraprestatie. De voorziening is hierbij gewaardeerd tegen contante waarde.

Schattingswijziging De effecten van de schattingswijzigingen met betrekking tot de posten ‘Voorziening herstelkosten transporten distributieleidingen’ en de ‘Herstelkosten productiemiddelen’ zijn toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening. Bij HydroBusiness BV is vanwege een verlenging van de contractduur van een installatie de economische levensduur verlengd. Het effect op de afschrijving is: 2012 Afschrijvingslast oude situatie Afschrijvingslast na wijziging levensduur Vermindering afschrijvingslast

166 74 92

Financiële instrumenten Onder financiële instrumenten worden zowel primaire financiële instrumenten, zoals vorderingen en schulden, als financiële derivaten verstaan. Voor grondslagen van primaire financiële instrumenten wordt verwezen naar de behandeling per balanspost. HydroCare BV dekt een gedeelte van haar renterisico af middels een renteswap. Het hedging instrument en de hedged items onderliggend aan de af te dekken rentebetalingen worden tegen kostprijs op de balans opgenomen en gewaardeerd. Hedge ineffectiviteit is niet aan de orde. In het treasurystatuut staan de kaders benoemd omtrent het beheersen van risico’s. In het vigerende statuut is het gebruik van renteafschermende instrumenten toegestaan ter


beheersing van het renterisico op zekere kasstromen. Deze constructie mag alleen worden aangegaan met kredietwaardige partijen met een Triple A-rating.

Belastingen De vennootschapsbelasting voor Hydreco BV, Hydreco GeoMEC BV en GeoMEC Realisatie en Exploitatie BV wordt berekend tegen het geldende tarief over het resultaat van het boekjaar, waarbij rekening wordt gehouden met permanente verschillen tussen de winstberekening volgens de jaarrekening en de fiscale winstberekening, en waarbij actieve belastinglatenties (indien van toepassing) slechts worden gewaardeerd voor zover de realisatie daarvan waarschijnlijk is. Alle andere geconsolideerde deelnemingen en Brabant Water NV zijn vrijgesteld van vennootschapsbelasting.

Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgens de indirecte methode. De geldmiddelen in het kasstroomoverzicht bestaan uit liquide middelen. Winstbelastingen, ontvangen interest en ontvangen dividenden worden opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Betaalde interest wordt opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. De overige effecten worden voor zover dit betrekking heeft op aangekochte obligaties en meegekochte agio als een uitzetting effecten (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De ontvangen aflossing van verstrekte leningen, dit betreft de posten ‘Overige vorderingen’ en de ‘Door hypotheek gedekte leningen’ van de financiële vaste activa, wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als ontvangsten uit verstrekte leningen in het kader van financieringsactiviteiten aangemerkt. Voor het gedeelte dat betrekking heeft op nieuwe verstrekte leningen wordt dit als verstrekte financiering (uitgave uit financieringsactiviteiten) aangemerkt. De uitgave financiering verbonden partijen uit de financieringsactiviteiten betreffen stortingen aan deelnemingen. Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt, waaronder financiële leasing, worden niet in het kasstroomoverzicht opgenomen. De betaling van de leasetermijnen uit hoofde van het financiële leasecontract wordt voor het gedeelte dat betrekking heeft op de aflossing als een uitgave uit financieringsactiviteiten aangemerkt en voor het gedeelte dat betrekking heeft op de interest als een uitgave uit operationele activiteiten.

81

82

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening – Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2012

Toelichting op de geconsolideerde balans per 31 december 2012 (bedragen x 1.000 euro)

Activa A

Vaste Activa

A-I Immateriële vaste activa De immateriële vaste activa hebben betrekking op de grotere zelf gebouwde softwaresystemen. In het verslagjaar zijn geen nieuwe investeringen gedaan in nieuwe softwaresystemen. De samenstelling en het verloop van deze post is als volgt: 2012 Aanschafwaarde informatiesystemen Afschrijvingen tot en met 2011 Boekwaarde 31 december 2011 Afschrijvingen 2012 Boekwaarde 31 december 2012

7.824 -7.462 362 -279 83

A-II Materiële vaste activa De samenstelling en ontwikkeling van de post ‘Materiële vaste activa’ is als volgt: 2012 Materiële vaste activa Aanschafwaarde 31-12-2011 Afschrijving t/m 31-12-2011 Boekwaarde 31 december 2011 Investeringsuitgaven 2012 Desinvesteringen en overige waardeveranderingen 2012 Afschrijvingen 2012 Boekwaarde 31 december 2012

1.342.344 -693.365 648.979 67.667 -5.421 -27.956 683.269

Voor een toelichting op de post ‘Materiële vaste activa’ betreffende Brabant Water NV verwijzen wij naar de enkelvoudige balans in deze jaarrekening. De materiële vaste activa van HydroCare BV hebben voornamelijk betrekking op KWO- en waterbehandelingsinstallaties.

83


Bedrijfs- Machines en Leidingen in Andere vaste gebouwen en installaties distributiebedrijfsterreinen gebied middelen en niet aan bedrijfsuitoefening dienstbaar Aanschafwaarde per 31-12-2011 Investeringsuitgaven 2012 Desinvesteringen in 2012 Overige waardeveranderingen In gebruik gestelde materiële vaste activa 2012 Aanschafwaarde per 31-12-2012

Materiële vaste activa in uitvoering

Totaal

1.342.344 67.667 -14.585 -749 0

262.314

283.249

727.968

37.442

-350

-5.396 -749

-6.851

-1.988

31.371 67.667 0

1.591

19.222

28.137

3.780

-52.730

263.555

296.326

749.254

39.234

46.308

1.394.677

-111.994

-173.267

-380.898

-27.206

-

-693.365

-4.093

-10.662

-9.116

-4.085

-

-27.956

284

4.429

3.501

1.699

-

9.913

-115.803

179.500

-386.513

-29.592

-

711.408


147.752

116.826

362.741

9.642

46.308

683.269


150.320

109.982

347.070

10.236

31.371

648.979

Cumulatieve afschrijvingen per 31-12-2011 Afschrijvingen in 2012 Afgeschreven deel desinvesteringen 2012 Cumulatieve afschrijvingen per 31-12-2012

De boekwaarde van de activa die geleased zijn bedraagt ultimo 2012 € 4.455.000 (ultimo 2011 was dit bedrag € 5.037.000). A-III Financiële vaste Activa

Overige obligaties Overige vorderingen Andere deelnemingen Door hypotheek gedekte leningen Totaal

2012

2011

69.163 35.996 7.539 314

60.134 38.642 7.912 341

113.012

107.029

Voor de verdere toelichting op de financiële vaste activa verwijzen wij naar de enkelvoudige balans van Brabant Water NV. B

Vlottende activa

B-I Voorraden Dit heeft betrekking op nog niet afgeronde opdrachten voor derden door HydroScope BV. De post is gewaardeerd tegen de kostprijs of lagere opbrengstwaarde.

84


B-II Vorderingen en overlopende activa 2012

2011

Handelsdebiteuren Vooruitbetaalde gebruiksrechten Overige vorderingen en transitoria Vorderingen op personeel

12.436 5.548 5.302 957

16.138 6.405 4.740 844

Totaal

24.243

28.127

De bovenvermelde vorderingen hebben een kortlopend karakter (<1 jaar). B-III Liquide middelen 2012

2011

Spaarrekeningen Banken rekening courant

2.500 7.095

12.512 5.294

Totaal

9.595

17.806

Gestort aandelenkapitaal

Wettelijke reserves

Overige reserves

Totaal

Stand per 31-12-2011 Resultaatverdeling 2012 Aanpassing wettelijke reserve

278 -

6.094 -90

391.923 39.387 90

398.295 39.387 -

Eigen vermogen per 31-12-2012

278

6.004

431.400

437.682

De liquide middelen staan ter vrije beschikking van de vennootschap.

Passiva C

Groepsvermogen

Overzicht verloop Groepsvermogen

Overzicht van het totaalresultaat: De mutatie in het eigen vermogen in zowel 2011 als 2012 betreft het resultaat. Er hebben evenals in 2011 geen directe vermogensmutaties plaatsgevonden.

85


D

Vreemd Vermogen

D-I Voorzieningen Voor verplichtingen waarvoor in de toekomst uitgaven moeten worden gedaan - en die hun oorsprong vinden in het boekjaar of voorafgaande boekjaren - zijn voorzieningen gevormd.

Voorziening herstelkosten transporten distributieleidingen Voorziening herstelkosten productielocaties Voorziening diensttijdgratificaties Voorziening compensated absences Voorziening reorganisatie Voorziening KWO-exploitatie Voorziening schade grondwaterwinning Voorziening groot onderhoud Totaal

2012

2011

99.774 8.240 2.056 1.928 842 644 550 489

95.106 9.390 2.039 2.919 1.800 1.494 1.037 607

114.523

114.392

Het verloop van de voorziening is als volgt:

Herstelkosten transport-en distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Diensttijdgratificaties Compensated absences Reorganisatie KWO-exploitatie Schade grondwaterwinning Groot onderhoud

Saldo 31-12-2011

Toevoeging

Rente

Vrijval

Onttrekkingen

Saldo 31-12-2012

95.106 9.390 2.039 2.919 1.800 1.494 1.037 607

3.340 434 167 715 -

5.181 512 111 159 20 -

-1.817 -292 -39 -671 -50

-3.853 -279 -261 -858 -919 -179 -1.222 -68

99.774 8.240 2.056 1.928 842 644 550 489

114.392

4.656

5.983

-2.869

-7.639

114.523

Ultimo 2012

Uitgaven binnen een jaar

Meer dan vijf jaar

99.774 8.240 1.928 2.056 842 644 550 489

2.997 822 659 191 488 30 136

182.121 14.889 388 1.344 55

114.523

5.323

198.797

Het verloop van de uitgaven voor de voorzieningen is als volgt:

Herstelkosten transporten distributieleidingen Herstelkosten productielocaties Compensated absences Diensttijdgratificaties Reorganisatie KWO-exploitatie Schade grondwaterwinning Groot onderhoud Totaal

De nominaal verwachte uitgaven na vijf jaar zijn in bovenstaand overzicht contant gemaakt naar 31 december 2012.

86


Voorziening KWO-exploitatie De voorziening voor KWO-installaties is gevormd voor het negatieve verschil tussen de door de vennootschap na de balansdatum te ontvangen prestatie en de door de vennootschap na de balansdatum te verrichten contraprestatie. De voorziening is hierbij gewaardeerd tegen contante waarde. De andere voorzieningen zijn toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening. D-II Langlopende schulden

Bijdragen Leaseverplichting Schulden aan kredietinstellingen Totaal

2012

2011

163.032 2.438 30.579

154.686 5.028 43.625

196.049

203.339

Bijdragen Onder bijdragen wordt verstaan de eenmalig bijdragen voor de aanleg van distributie- en aansluitleidingen alsmede KWO-installaties die in rekening zijn gebracht. De samenstelling en ontwikkeling van deze post is als volgt:

Stand per 31-12-2011 Bijdragen 2012

Vrijval 2012 ten gunste van de Winst- en Verliesrekening Stand per 31-12-2012

Distributieleidingen

Aansluitleidingen

Overige reserves

Totaal

67.720 6.776 74.496

86.622 5.927 92.549

344 1.200 1.544

154.686 13.903 168.589

-849

-4.682

-26

-5.557

73.647

87.867

1.518

163.032

De ontvangen bijdragen ten behoeve van aansluitleidingen vallen in drieëndertig jaar vrij; dit is gelijk aan de afschrijvingstermijn van de op deze bijdragen betrekking hebbende activa. De bijdragen voor distributieleidingen worden in negentig jaar afgeschreven, gelijk aan de afschrijving van deze leidingen. De bijdragen KWO-installaties worden afgeschreven gelijk aan de periode van contractduur van de bijbehorende installatie. Deze totale jaarlijkse vrijval wordt ten gunste van de post ‘Afschrijvingen’ gebracht. Financial leaseverplichtingen Voor de financiering van de KWO-installaties zijn in het verleden door Brabant Water NV leaseovereenkomsten afgesloten met een financieringsmaatschappij. 2012 Verplichtingen ultimo 2011 Aangegane verplichtingen 2012 In 2013 af te lossen, opgenomen in de post ‘Aflossingen’ langlopende schulden volgend verslagjaar Boekjaar 31 december 2012 Af te lossen in de periode 2014 tot en met 2017 Na 2017 af te lossen

5.028 412 -3.002 2.438 695 1.743

87


Alle leasecontracten kunnen vijf jaar na het aangaan van de verplichting worden ontbonden. De betreffende activa worden dan overgenomen tegen de dan geldende boekwaarde. Jaar van aflossing

0%

2-3%

3-4%

4-5%

6-7%

7-8%

Eindtotaal

2014 2015 2016 2017 2018 2019 2020 2021 2022 2023 2024 2025 2026 2027

5 5 5 5 20

1.378 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 14.378

391 390 1.207 208 519 219 2.934

3.000 3.000 6.000

454 454 908

1.618 1.505 1.127 182 182 182 182 1.361 6.339

6.841 6.349 3.334 1.390 1.706 1.406 1.187 1.005 1.000 1.000 1.000 1.000 1.000 2.361 30.579

Beginstand 2012 Aflossing 2012 (van kortlopende schuld) Werkelijke aflossing 2012 Wijziging % Aflossingen 2013 1)

20

990

3.490

23.000

8.168

7.957

43.625

-

88

404

4.000

4.922

1.618

11.102

-

-88 13.432 -44

-404 568 -1.124

-3.000 -14.000 4.000

-4.922 -7.260

-1.618 -1.618

-10.102 -14.046

Eindstand

20

14.378

2.934

6.000

908

6.339

30.579

D-III Kortlopende schulden en overlopende passiva

a. Kredietinstellingen Deze schulden hebben een kortlopend karakter (< 1 jaar). Aan geldgevers aangaande kortlopende schulden zijn geen zekerheden verstrekt. 2012

2011

Aflossingen langlopende schulden volgend verslagjaar Aflossing leaseverplichtingen Handelsbanken Nog te betalen rente

14.046 3.002 6.200 1.030

11.102 195 6.270 1.135

Totaal

24.278

18.702

HydroCare BV maakt gebruik van een Interest Rate Swap Transaction om het risico van een stijgende rente op de schuld van de rekening-courant af te dekken. Er wordt met de Swap een bedrag afgedekt van nominaal € 3.500.000. De looptijd is tot augustus 2014. De marktwaarde van de Swap, gebaseerd op de opgave van de banken, is ultimo 2012 € 150.500 negatief. Ultimo 2011 bedroeg de marktwaarde € 204.000 negatief.

1) Aflossingsverplichtingen binnen twaalf maanden na afloop van het boekjaar zijn opgenomen onder de schulden op korte termijn in de post ‘Schulden aan kredietinstellingen’.

88

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening – Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen

b. Leveranciers De schulden aan leveranciers zijn tegen de netto waarde opgenomen.

c.

Overige schulden 2012

2011

Incasso afdrachten voor derden Participanten Belastingen en premies Overige schulden Vooruit ontvangen investeringsbijdragen Waarborgsommen

20.172 7.951 7.580 3.458 2.974 1.194

31.422 6.346 11.117 2.608 3.516 914

Totaal

43.329

55.923

De schulden aan participanten betreft in belangrijke mate nog uit te betalen verlofdagen en nog te betalen vakantiegelden aan personeel.

Toelichting niet uit de balans blijkende verplichtingen In 2007 zijn door Brabant Water NV de activiteiten en de bij die activiteiten behorende activa van de NV TWM overgenomen. Middels een gerechtelijke procedure wordt de te betalen overnamesom bepaald. Op dit moment kan niet worden ingeschat wanneer een uitspraak wordt gedaan. Ook kan nog geen indicatie worden gegeven van de uiteindelijke overnamesom. Ter meerdere zekerheid van de aflossing van bij de BNG en de ASN afgesloten leningen zijn twee deposito’s ter waarde van in totaal ruim € 8 miljoen verpand aan respectievelijk de BNG en de ASN. Er is nog voor € 30 miljoen te ontvangen aan goederen en diensten waarvoor wel een opdracht is verstrekt.

89

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Onze geconsolideerde jaarrekening – Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening

Toelichting op de geconsolideerde Winst- en Verliesrekening (bedragen x 1.000 euro) A

Bedrijfsopbrengsten

Netto omzet uit hoofde van goederen en diensten De opbrengst drinkwater wordt verantwoord op basis van de berekende omzet vanuit de gerealiseerde afzet. Deze methode garandeert dat de gepresenteerde omzet aansluit met de gerealiseerde afzet. De opbrengsten voor Koude- WarmteOpslag zijn gelijk aan de gefactureerde hoeveelheden.

Drinkwater Ander water Technische ondersteuning en exploitatie installaties En gros levering Koude- WarmteOpslag Totaal

2012

2011

155.695 6.504 3.800 2.701 2.256

188.666 5.971 6.015 3.347 2.618

170.956

206.617

Overige bedrijfsopbrengsten Onder de overige bedrijfsopbrengsten zijn begrepen alle opbrengsten met aan de waterlevering gerelateerde producten en diensten. Ons bedrijf beoogt een meerwaarde te bieden aan haar klanten door het aanbieden van een totaalpakket van waterzorg op maat. Uitgangspunt hierbij is dat met dergelijke activiteiten een neutrale dan wel een positieve bijdrage wordt geleverd aan het bedrijfsresultaat.

Diverse opbrengsten Administratieve boetes Brandvoorzieningen Meeliften op de nota door derden Pachten, huur en jachtrechten Opbrengsten verkoop vaste activa Subsidies Totaal

2012

2011

4.351 2.471 1.779 1.430 619 134 123

2.390 3.067 1.884 2.070 559 196 137

10.907

10.303

Voor verdere toelichting op de bedrijfsopbrengsten verwijzen wij naar de enkelvoudige Winst- en Verliesrekening van Brabant Water NV. B

Bedrijfslasten

B-I Grond- en hulpstoffen

Energie Materialen Rein- en ruw water Chemicaliën Totaal

B-II Uitbesteed werk en andere externe kosten

2012

2011

8.307 4.605 1.833 1.661

8.662 3.941 1.705 1.671

16.406

15.979

90


2012

2011

Uitbesteed onderhoud Ingeleend personeel Onderzoek, advies en ontwikkeling Andere bedrijfskosten Kosten accountantsorganisatie Afvoeren en storten afval Dotaties voorzieningen

16.214 8.964 6.713 1.401 424 312 8.335

16.934 9.390 7.467 2.200 290 472 6.805

Totaal

42.363

43.558

De dotaties in de voorzieningen zijn toegelicht bij de enkelvoudige jaarrekening. Toelichting kosten accountantsorganisatie 2012

2011

Controle van de jaarrekening Andere controleopdrachten Andere niet-controlediensten Fiscale adviesdiensten

131 27 48 218

131 35 30 94

Totaal

424

290

2012

2011

40.075 10.725 50.800

39.840 10.164 50.004

1.211

-517

52.011

49.487

B-III Lonen, salarissen en sociale lasten

Lonen en salarissen (excl. dotaties en onttrekkingen voorzieningen) Sociale lasten

Dotaties en onttrekkingen voorzieningen Totaal

In de sociale lasten zijn over 2012 pensioenlasten begrepen ten bedrage van € 6.234.000 (2011: € 6.088.000). Gewogen gemiddelde aantal personen naar voltijdbanen 2012

2011

Brabant Water NV HydroCare BV

720 46

734 45

Totaal

766

779

In de cao zijn de arbeidsvoorwaarden aanzienlijk geflexibiliseerd. Een aantal salariële emolumenten zijn in eerste instantie ter beschikking gekomen als verlof. Voor zover deze dagen nog niet zijn omgezet in geld zijn zij opgenomen in de reservering verlofdagen.

91


Het salaris van de Raad van Commissarissen c.q. het Bestuur over 2012 bedroeg respectievelijk bruto € 73.035 en € 258.280. Over 2011 waren deze bedragen resp. € 87.581 en € 257.605. Het bedrag van de Raad over 2012 is minder dan over 2011 i.v.m. teruggang in de omvang. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen en het bezoldigingsbeleid van het Bestuur zijn vastgesteld door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in hun vergadering van respectievelijk 20 juni 2002 en 24 juni 2011. De bezoldiging van de Raad van Commissarissen wordt indexmatig aangepast conform de landelijk cao voor waterleidingbedrijven. Dat van het Bestuur bestaat voor het grootste deel uit een vaste component, welke indexmatig aangepast wordt, en voor het overige uit een jaarlijks vast te stellen variabel gedeelte. Hiertoe worden jaarlijks maximaal vijf prestatiecriteria geformuleerd, waarbij klantgerichtheid standaard daarin opgenomen is. De jaarlijkse bezoldiging van het Bestuur wordt binnen het door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders vastgestelde bezoldigingsbeleid vastgesteld op advies van de Remuneratiecommissie uit de Raad. Daarnaast is er een pensioenopbouw volgens het zogenaamde middelloonsysteem. Een en ander is eveneens conform de landelijke cao voor waterleidingbedrijven. Vanaf 1 januari 2013 vallen de Raad van Commissarissen en het Bestuur van Brabant Water onder de Wet Normering Topinkomens (met de daarbij behorende overgangsregelingen). B-IV Afschrijvingen 2012

2011

Materiële vaste activa Immateriële vaste activa Desinvesteringen Bijdragen leidingen en KWO-installaties

27.956 279 4.086 -5.557

26.372 611 1.408 -5.266

Totaal

26.764

23.125

Bij buitengebruikstelling van vaste activa wordt het restant van de boekwaarde direct afgeschreven. Bij eventuele verkoop wordt de verkoopopbrengst in mindering gebracht op de afschrijving. Als uit de verkoop een voordelige bate voortvloeit, wordt het saldo ten gunste van de overige opbrengsten gebracht. B-V Overige waardeveranderingen immateriële en materiële vaste activa Betreft de afwaardering van een KWO installatie die als gevolg van de economische recessie niet volledig meer zal worden ingezet. Verder is een installatie voor bluswatervoorziening op een industrieterrein afgewaardeerd omdat deze beperkt zal worden aangewend. B-VI Overige bedrijfskosten

Kantoorkosten Belastingen en overheidsheffingen Andere personeelskosten Gebruiksrechten Oninbare vorderingen Totaal

2012

2011

8.511 4.402 3.197 856 436

10.686 39.979 4.037 833 509

17.402

56.044

De oninbare vorderingen zijn toegelicht in de enkelvoudige jaarrekening.

92


C

Financiële baten en lasten

Opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en van obligaties Andere rentebaten en soortgelijke opbrengsten Rentelasten en soortgelijke kosten Aandeel resultaat van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Totaal

2012

2011

3.458 1.032 -3.819

3.444 902 -4.320

-161

250

510

276

De opbrengst van vorderingen die tot de vaste activa behoren en de andere rentebaten hebben betrekking op uitstaande geldleningen, aangekochte obligaties en hypotheken verstrekt aan personeel. De rentelasten hebben betrekking op de opgenomen kort en langlopende geldleningen. D Aandeel in winst/verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen Het aandeel in de winst / het verlies van ondernemingen waarin wordt deelgenomen betreft het resultaat van de vermogensmutatie in de niet-geconsolideerde-deelnemingen NV Waterwinningbedrijf Brabantse Biesbosch, Reststoffenunie Waterleidingbedrijven BV, Waterfund Holland BV en Aqualab Zuid BV.

Raad van Commissarissen van Brabant Water NV De heer mr. C.G.J. Rutten De heer drs. H.P.T.M. Willems De heer ir. A.J.A.M. Segers De heer drs. E. van Dijk De heer drs. H.A.G. Hellegers Mevrouw ir. J.M. Leemhuis-Stout Mevrouw drs. M. Rookmaker-van Mackelenbergh

Bestuur van Brabant Water NV De heer drs. G.J. van Nuland

Overige gegevens

94


Controleverklaring van de onafhankelijke accountant Aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders van Brabant Water NV

Verklaring betreffende de jaarrekening Wij hebben de jaarrekening 2012 van Brabant Water N.V. te ‘s-Hertogenbosch gecontroleerd. Deze jaarrekening bestaat uit de geconsolideerde en enkelvoudige balans per 31 december 2012 en de geconsolideerde en enkelvoudige winsten verliesrekening over 2012 met de toelichting, waarin opgenomen een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere toelichtingen.

Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de vennootschap is verantwoordelijk voor het opmaken van de jaarrekening die het vermogen en het resultaat getrouw dient weer te geven, alsmede voor het opstellen van het jaarverslag van de directie, beide in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 van het in Nederland geldende Burgerlijk Wetboek (BW). Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opmaken van de jaarrekening mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten.

Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de jaarrekening op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen afwijking van materieel belang bevat. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de jaarrekening. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico’s dat de jaarrekening een afwijking van materieel belang bevat als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant

de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opmaken van de jaarrekening en voor het getrouwe beeld daarvan, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de vennootschap. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiele verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de vennootschap gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden.

Oordeel betreffende de jaarrekening Naar ons oordeel geeft de jaarrekening een getrouw beeld van de grootte en samenstelling van het vermogen van Brabant Water N.V. per 31 december 2012 en van het resultaat over 2012 in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW.

Verklaring betreffende overige bij of krachtens de wet gestelde eisen Ingevolge artikel 2:393 lid 5 onder e en f BW vermelden wij dat ons geen tekortkomingen zijn gebleken naar aanleiding van het onderzoek of het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, overeenkomstig Titel 9 Boek 2 BW is opgesteld, en of de in artikel 2:392 lid 1 onder b tot en met h BW vereiste gegevens zijn toegevoegd. Tevens vermelden wij dat het jaarverslag van de directie, voor zover wij dat kunnen beoordelen, verenigbaar is met de jaarrekening zoals vereist in artikel 2:391 lid 4 BW. Breda, 18 april 2013 Deloitte Accountants B. V. Was getekend: drs. W. Veldhuis RA

Brabant Water – Jaarverslag 2012 Overige gegevens

Statutaire regeling winstbestemming Artikel 26.2 De winst staat ter vrije beschikking van de algemene vergadering, met dien verstande dat uitkeringen ten laste van de winst, afwijkend van het voorstel van de directie, slechts kunnen worden gedaan nadat de Raad van Commissarissen in de gelegenheid is gesteld om over deze voorgenomen afwijking schriftelijk zijn oordeel te geven, rekening houdende met het belang van de vennootschap. Bij staking van stemmen over uitkering of reservering van winst wordt de winst waarop het voorstel betrekking heeft gereserveerd.

Winstbestemming 2012 Gelet op het door de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in 2011 vastgesteld financieel beleid voor de 3e Planperiode (boekjaren 2012 t/m 2016), adviseert de Aandeelhouderscommissie alsmede de Raad van Commissarissen aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders in te stemmen met het voorstel van het Bestuur om het resultaat van het boekjaar 2012 (39.387.000 euro) toe te voegen aan de Algemene Reserve.

95


Afkortingen

AvA Algemene Vergadering van Aandeelhouders BBL Beroeps Begeleidende Leerweg BHV BedrijfsHulpVerlening BMF Brabantse Milieu Federatie BTO BedrijfsTakOnderzoek Cao Collectieve arbeidsovereenkomst EB Employabitity Budget EDTA Ethyleendiaminetetra-azijnzuur EMVI Economisch Meest Voordelige Inschrijving GIDS Gerichter, interactiever, digitaler en sneller HAS Hogeschool Has Den Bosch KCC KlantContactCenter KWO Koude- en WarmteOpslag MVO Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen NRE Nutsbedrijven Regio Eindhoven OPERA OnderzoeksProgramma Eindberging Radioactief Afval ROC Regionaal OpleidingsCentrum RWZI RioolWaterZuiveringsInstallaties SKB Stichting Kenniscentrum Bodem SRE Samenwerkingsverband Regio Eindhoven TU/e Technische Universiteit Eindhoven TWM NV Tilburgsche Waterleiding-Maatschappij VCA VeiligheidsChecklist Aannemers Vewin Vereniging van waterbedrijven in Nederland VROM Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieu Wacc Weighted average cost of capital WHO World Health Organization ZLTO Zuidelijke Landbouw- en Tuinbouw Organisatie

96

2013 Brabant Water NV. Bezoekadres Magistratenlaan MA s- Hertogenbosch. Postadres Postbus BC s- Hertogenbosch

Recommend Documents