11/05/2012
Heusden-Zolder, 8 mei 2012 Architect Breakfast Sessions
1. de theorie
wonen is het nieuwe wonen toekomstgerichte woonvormen ?
ir. Marc Martens, architect ruimtelijk planner bureau voor architectuur & planning, bv bvba VUB architectonische ingenieurswetenschappen
2. de praktijk 3 de 3. d roll van d de architect hit t 4. Wonen In Meervoud
0. inhoud
“Sustainability is a concept developed in the global political arena that attempts to achieve, simultaneously, the goals of an improved environment, a better economy, and a more just and participative society, rather than trading off any one of these against the others. While its primary context is global, sustainability is seen to be meaningful and achievable only when it is practiced through local initiatives with global significance.” Newman en Kenworthy (2003)
1. de theorie
de theorie
een overvloed van literatuur…
de theorie
People Planet Prosperity (J. Elkington)
de theorie
en literatuur over literatuur…
1
11/05/2012
“Sustainable development is development that meets the needs of the present without compromising the ability of future generations to meet their own needs.” (BRUNDLANDT, 1987) een ambigue conservatieve definitie? een politiek compromis? een “container” begrip
development present <> future without de theorie
-ideologie van economische groei? -het geloof in de vooruitgang? -voortgang van dingen (panta rei)? -wat met de huidige derde wereld? -suggereert een passieve houding! -ipv werk te maken van de toekomst? politiek controversieel
“Duurzame ontwikkeling moet vertrekken van de bestaande structuren. Duurzame ontwikkeling is niet alleen behoudend, maar creëert de toekomst als een nieuwe mogelijkheid, zonder ze vast te leggen.” (Ruimtelijk Structuurplan Vlaanderen, 1999) een warme conviviale omschrijving hoopvol en optimistisch
een metafoor voor duurzame ontwikkeling : de opvoeding van onze kinderen. ouders moeten terughoudend zijn wanneer het gaat om de toekomst van hun kinderen, maar moeten hen wapenen om hun eigen toekomst in handen te nemen. de theorie
politiek controversieel
een prettige wandeling of… efficiënt openbaar vervoer ?
een kleine footprint of… gemakkelijk sociaal contact?
de theorie
hoe dan ook moeilijk te implementeren
eerste bezoek
een adres, autistische kinderen…
2. de praktijk
eerste bezoek
het bouwblok
2
11/05/2012
eerste bezoek
een versteende en versnipperde wereld
eerste bezoek
blijkbaar een verlaten 19e-eeuws pand
eerste bezoek
de 19e eeuw in al zijn ‘orde’
‘ het is niet leefbaar meer, het is te kostelijk... we zullen wellicht alles moeten slopen. stel eens iets voor... ’ oeps ! we verlaten de site en lopen het blokje om. eerste bezoek
een opdracht ?
1 Sinds 35 jaar verdiepen we ons niet alleen in architectuur, maar ook in bouwkunst, technieken, projectregie, stedenbouw, participatie, publiek debat, beleid...
1 we zijn het verplicht om zuinig te zijn met schaarse overheidsmiddelen : we moeten ons toeleggen op het essentiële
2 Een project van die omvang (8.000.000 € ?) vergt een intense samenwerking met raadgevend ingenieurs : geïntegreerde benadering, dynamische studies, BREEAM filosofie...
2 geen opsomming van verzuchtingen, geen verslag van het verleden, maar een creatieve verkenning van toekomstige opportuniteiten
(Building Research Establishment Environmental Assessment Method)
3 Je moet ook de expertise van de klant doorheen de hele organisatie mobiliseren : raad van bestuur, directies, therapeuten, opvoeders, begeleiders, onderwijzend personeel, logistiek personeel, kok...
aanpak ?
1. multidisciplinair team
3 verschillende gebruiksregimes bestuderen (dag/nacht, week/weekend) en de specifieke eisen voor ieder gebruik (akoestiek, bezonning, licht, ventilatie...) 4 rechercher la synergie et l’usage multiple
aanpak ?
2. programma bevragen
3
11/05/2012
-
codex ruimtelijke ordening stedelijke bouwverordeningen erfgoedinventaris basisnormen brandbestrijding en -voorkoming stedelijke brandreglementeringen Besluit VlaReg studie alternatieve energie EPB VIPA AGION hemelwaterverordening toegankelijkheidsverordening Besluit VlaReg legionella HACCP (Hazard Analysis and Critical Control Points) ARAB wet over de overheidsopdrachten professionele aansprakelijkheid ...
aanpak ?
3. regels en wetten verkennen
regels die zelden op elkaar afgestemd zijn… trap volgens basisnormen brandbestrijding : - aantrede > 20 cm - optrede < 18 cm - helling < 37° trap volgens toegankelijkheidsverordening : - aantrede > 23 cm - optrede < 18 cm - 2xO + 1xA tussen 57 en 63
aanpak ?
3. regels en wetten verkennen
en soms zelfs contraproductief…
stoere kerels, die roken… zijn kwetsbare personen preventie veteranenziekte is van toepassing : omloopleiding sanitair warm water is noodzakelijk VIPA : energieverliezen compenseren met balansventilatie risico’s balansventilatie : in omloop brengen van rook want warmtewisselaars lekken steeds dus verhoogd risico op kwetsbaarheid?
aanpak ?
3. regels en wetten verkennen
de veelheid aan regels en wetten is hachelijk voor een project : zoveel verwachtingen, zoveel regels, zoveel meningen… g zoveel partners en instanties die een deel van de opdracht opeisen… hoe kunnen we de samenhang bewaken? hoe kunnen we hoofdzaak van bijkomstigheid onderscheiden? aanpak ?
3. regels en wetten verkennen
de harde en disparate wereld, bedacht vanuit een instellingsperspectief …
drie sleutelkwesties die op elkaar ingrijpen en elkaar versterken, die onze opdrachtgever kunnen beroeren en onze thematische gesprekspartners uitnodigen tot breed denken
drie sleutelkwesties
wereld vh kind, bouwblok, geschiedenis
drie sleutelkwesties
1. de wereld van het kind
4
11/05/2012
... vervangen door een omgeving die het kind helpt om zijn leven in tijd en ruimte te structureren : - een overzichtelijke speelplaats, met groen - wonen aan de straat, leren en spelen binnenin - duidelijke scheiding van wonen, recreatie en school - buitendiensten op afstand
Vandaag verdwijnt de bedrijvigheid (ateliers, stapelplaatsen) uit het negentiende-eeuwse bouwblok. Voor de stad Antwerpen is de woonkwaliteit nu een absolute prioriteit. We moeten dus ontpitten…
drie sleutelkwesties
1. de wereld van het kind
drie sleutelkwesties
2. de kwaliteit van het bouwblok
drie sleutelkwesties
2. de kwaliteit van het bouwblok
drie sleutelkwesties
2. de kwaliteit van het bouwblok
drie sleutelkwesties
2. de kwaliteit van het bouwblok
drie sleutelkwesties
2. de kwaliteit van het bouwblok
5
11/05/2012
bouw in twee tijden : 1885 en 1895
we zijn naar het Sint-Felixpakhuis getrokken…
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
allerlei ingrepen…
drie sleutelkwesties
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
tot de volledige ontmanteling in de jaren 50 en 70
3. de geschiedenis
Alles afbreken en nieuw bouwen zoals Siza en Byrne deden in de uitgebrande Chiado-wijk in Lissabon?
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
een raam = een kind ontdubbelde gevel : toegankelijkheid, loggia’s…
Uiteindelijk hebben we beslist om de oude gevel een nieuw leven te geven, want hij bepaalt het hele negentiende-eeuwse karakter van de straat…
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
6
11/05/2012
in het bouwblok : keramiek, helder pleisterwerk, zon, groen…
drie sleutelkwesties
3. de geschiedenis
plannen
beelden
plannen
beelden
plannen
beelden
plannen
beelden
technieken
studie alternatieve energiesystemen
7
11/05/2012
BEO veld + zonneboiler + hoge efficiëntie van balansventilatie = terugverdienbare investeringen all in van 366.000 €
PEOPLE - de wereld van het kind - de kwaliteit van het bouwblok - betekenis in de geschiedenis van de stad - participatie : personeel, omwonenden… PLANET - groeperen van programma’s - oriëntatie - performante schil - alternatieve energievoorzieningen PROSPERITY - optimaliseren van programma, gezamenlijk gebruik - bevragen van regels (zelfs toegankelijkheid en EPB !) - strikte budgettering - aspecten van beheer - in vraag stellen van eigen architectuurconcepten
technieken
studie alternatieve energiesystemen
duurzaamheid
People Planet Prosperity
duurzaamheid
People Planet Prosperity
3. de rol van de architect
Architecten kunnen belangrijke promotoren zijn van duurzaamheid. Hun werkgebied is immers verantwoordelijk voor een groot deel van vervuiling en energieverbruik…
De architect speelt een cruciale rol in de Trias Energetica. De meest effectieve maatregelen om energie te besparen komen hoofdzakelijk binnen het ontwerp tot stand.
de architect
de architect
ecologie
Trias Energetica
8
11/05/2012
Bovendien is de architect in staat om gelijktijdig ecologische doelstellingen en maatschappelijke doelstellingen te realiseren, en dat op een economisch en sociaal verantwoorde manier. Dit is overigens een lange traditie in de architectuurgeschiedenis. Enkele voorbeelden…
Brunellesci, Domkoepel Firenze, 1418 – bouw van zonder steigers
de architect
de architect
People Planet Profit
architectuurgeschiedenis
Victor Bourgeois, la Cité Moderne Brussel, 1925 - bezonning
Ernst May, Heimatsiedlung Frankfurt, 1927 - zuid georiënteerde woningen (Zeilenbau)
de architect
de architect
architectuurgeschiedenis
architectuurgeschiedenis
Ernst May, Römerstadt Frankfurt, 1927 – mix van functies en woningtypes
Louis Herman De Koninck, 1928 – 800 francs i.p.v. 25.000 francs
de architect
de architect
architectuurgeschiedenis
architectuurgeschiedenis
9
11/05/2012
Stein en Wright, Radburn, 1929 – scheiding voetgangers auto’s
Willy Van Der Meeren, EGKS woning, 1955 – één emmer kolen
de architect
de architect
architectuurgeschiedenis
Baumschlager Eberle, ETH e-science Lab Zürich, 2007 – geïntegreerd ontwerpen
Ondanks de sleutelpositie die de architect kan en moet innemen in de integrale duurzaamheid, staat zijn positie vandaag meer dan ooit onder druk : -
-
de architect
architectuurgeschiedenis
architectuurgeschiedenis
uitzichtloosheid van de individuele woning : omwille van financiering, beperkt aanbod van bouwgrond, te dure oude woningen, mobiliteit, verarming van huishoudens… extreme commercialisering van woningmarkt en bouwgebeuren : verschuiving van individuele woningen naar lucratieve appartementsbouw, hollend aanbod van overbodige en inefficiënte technieken… uithollen van de traditionele architectuuropdracht : - dbmf formules (scholen van morgen, morgen sportinfrastructuur sportinfrastructuur…)) - PPS formules (gezondheidszorg, overheidsvoorzieningen…) overwaardering van technologie ten koste van ontwerprijkdom (zelfs en spijtig genoeg in EPB-software) moeilijk te handhaven positie in onvermijdelijke teamverbanden …
de architect
onder druk
Wie een woning zoekt lijkt amper keuze te hebben tussen -een oud rijhuis met veel kosten aan -een vrijstaande woning in een afgelegen verkaveling -een onpersoonlijk appartement. Voor ontelbare gezinnen wordt het steeds moeilijker om een woning te vinden die past bij hun gezinstype, hun verwachtingen, hun budget.
4. wonen in meervoud
Wonen In Meervoud
uitgangspunten
10
11/05/2012
‘Groepswoningbouw’ kan hier een antwoord op bieden. ‘Goede groepswoningbouw’ wel te verstaan, niet zomaar bouwen of wonen in groep omdat het alleen niet meer te doen is. Wel groepswoningbouw omdat het goed gebouwd, knap ontworpen, prettig gelegen, aangenaam om wonen, duurzaam en betaalbaar kan zijn.
WiM : ‘kwaliteiten in het meervoud’ Aanname : de basiskwaliteiten van elke individuele woning gerealiseerd d.m.v. ‘goede groepswoningbouw’ moeten vergelijkbaar zijn met deze van een woning gerealiseerd volgens een kwaliteitsvol individueel bouwproces (plan, ruimte, comfort, vormgeving, karakter, locatie, duurzaamheid, kostprijs, marktwaarde,…) (Goede) groepswoningbouw is in staat voor alle woningen van de groep extra kwalitatieve meerwaarden te realiseren bij voorbeeld op het vlak van :
Met goede groepswoningbouw bedoelen we :
-
“meerdere woningen die gelijktijdig ontworpen en gebouwd zijn in een samenhangend geheel en die een meervoud van kwaliteiten aanbieden”.
-
locatie : het haalbaar maken van het wonen op een bijzondere plek vormgeving : een bijzondere vormgeving rendeert vaak beter in een groter ensemble duurzaamheid : effect van ‘kritische massa’ bij de aanschaf en het rendement van sommige duurzame technologie specifieke en occasionele woonbehoeften, zorgbehoeften e.d.
Daarom spreken we van “Wonen In Meervoud”.
(Goede) groepswoningbouw is in staat een collectieve meerwaarde te realiseren voor de woonomgeving bij voorbeeld op het gebied van :
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
uitgangspunten
In 2010 organiseerden we een architectuurprijs om goede groepswoningbouw te documenteren De Architectuurprijs Wonen In Meervoud wordt door een jury toegekend aan een gerealiseerd en bewoond project -
-
dat behoort tot de categorie ‘groepswoningbouw’, dit wil zeggen dat het meerdere woningen omvat die gelijktijdig ontworpen en gerealiseerd zijn in een samenhangend geheel; dat gebouwd is in Vlaanderen en in gebruik genomen tussen 1 mei 1999 en 1 mei 2009; dat zich onderscheidt op meerdere vlakken zoals architectuurkwaliteit, duurzaamheid, kostprijs, woonkwaliteit en dergelijke.
-
rationeel ruimtegebruik weefselkwaliteit straatbeeld, vormelijk karakter van de buurt sanering en reconversie
uitgangspunten
de jury :
André Loeckx, voorzitter, hoogleraar KULeuven Karen Landuydt, vertegenwoordiger van de Vlaams Bouwmeester Linda Boudry, Kenniscentrum Vlaamse Steden Janny Rodermond, Nederlands Stimuleringsfonds voor Architectuur Christian Rapp, Rapp+Rapp architecten Rotterdam Berlijn Koen Van Synghel, architectuurrecensent Frank Adriaensen, ING Real Estate Filip Vanhaverbeke, AG stadsvernieuwing Oostende Philippe Descamps, Daidalos Peutz bouwfysisch ingenieursbureau Greet Paulissen,, Vlaamse Gemeenschap, p, departement p RWO Marc Martens, secretaris, bureau voor architectuur & planning
inzendingen :
125 geldige inzendingen, meer dan 60 architectenteams Vlaams-Brabant 35 Antwerpen 32 Oost-Vlaanderen 24 Limburg 17 West-Vlaanderen 10 Brussel 7
Wonen In Meervoud
een architectuurwedstrijd
Atelier 33 – Wonewei, Lovenjoel
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
een architectuurwedstrijd
Atelier 33 – Wonewei, Lovenjoel
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Wonen In Meervoud
categorie 2 : het verkavelingsalternatief
11
11/05/2012
BOB 361 – Puttenbergmolen, Begijnendijk
Atelier 33 – Wonewei, Lovenjoel
Wonen In Meervoud
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Wonen In Meervoud
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
BOB 361 – Puttenbergmolen, Begijnendijk
BOB 361 – Puttenbergmolen, Begijnendijk
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Kint/Philippe – Beemden, Londerzeel
Wonen In Meervoud
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Kint/Philippe – Beemden, Londerzeel
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Wonen In Meervoud
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
12
11/05/2012
Kint/Philippe – Beemden, Londerzeel
Wonen In Meervoud
Abscis – Woongaard Viteux, De Pinte
categorie 1 : het verkavelingsalternatief
Abscis – Woongaard Viteux, De Pinte
Wonen In Meervoud
categorie 2 : het appartement
Abscis – Woongaard Viteux, De Pinte
categorie 2 : het appartement
BOB 361, Zwembadsite – Leuven
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
categorie 2 : het appartement
BOB 361, Zwembadsite – Leuven
categorie 2 : het appartement
Wonen In Meervoud
categorie 2 : het appartement
13
11/05/2012
BOB 361, Zwembadsite – Leuven
Wonen In Meervoud
architectslab – dépots Pyrex, Brussel
categorie 2 : het appartement
architectslab – dépots Pyrex, Brussel
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
architectslab – dépots Pyrex, Brussel
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
atelier 4 – nieuwe molens, Brugge
atelier 4 – nieuwe molens, Brugge
14
11/05/2012
atelier 4 – nieuwe molens, Brugge
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
BOB 361 – P.NT2, Brussel
Wonen In Meervoud
BOB 361 – P.NT2, Brussel
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
BOB 361 – P.NT2, Brussel
categorie 3 : de reconversie
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
Coussée & Goris – katoenspinnerij, Gent
Coussée & Goris – katoenspinnerij, Gent
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
categorie 3 : de reconversie
15
11/05/2012
Peeters - papyrus, Antwerpen
Wonen In Meervoud
Peeters - papyrus, Antwerpen
categorie 3 : de reconversie
awg – leieboorden, Kortrijk
Wonen In Meervoud
categorie 3 : de reconversie
awg – leieboorden, Kortrijk
Wonen In Meervoud
categorie 4 : vacante plaatsen
Wonen In Meervoud
categorie 4 : vacante plaatsen
Wonen In Meervoud
categorie 4 : vacante plaatsen
Wonen In Meervoud
categorie 4 : vacante plaatsen
B-architecten – D-factory, Deurne
B-architecten – D-factory, Deurne
16
11/05/2012
Mys en Bomans – Oudemanstraat, Antwerpen
Beckers & Verhulst – transithuis, Oostende
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
categorie 4 : vacante plaatsen
Beckers & Verhulst – transithuis, Oostende
Huiswerk – Monnikenheide, Zoersel
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
categorie 5 : specifieke woonvragen
categorie 5 : specifieke woonvragen
categorie 5 : specifieke woonvragen
De reconversie is zo goed als voltooid in de centrumsteden. Enkele kanttekeningen : - het gaat om weinig evidente projecten, maatwerk, experimenten...
Huiswerk – Monnikenheide, Zoersel
Wonen In Meervoud
categorie 5 : specifieke woonvragen
Wonen In Meervoud
lessen
17
11/05/2012
De reconversie is zo goed als voltooid in de centrumsteden. Enkele kanttekeningen : - het gaat om weinig evidente projecten, maatwerk, experimenten... - er is een sterke inbreng van architecten en ervaren ontwikkelaars
De reconversie is zo goed als voltooid in de centrumsteden. Enkele kanttekeningen : - het gaat om weinig evidente projecten, maatwerk, experimenten... - er is een sterke inbreng van architecten en ervaren ontwikkelaars - wegens de exclusiviteit is er meestal sprake van ‘gentrification’
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
lessen
Het moeilijke inbreidingsproject en stedelijke ontwikkeling vereisen de tussenkomst van mediatoren, zoals intercommunales, autonome gemeentebedrijven...
Goede verdichting in kleine kernen blijft achterwege : - gebrek aan capaciteit - niet steeds ondersteund door gemeentes en ro
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
lessen
Goede verdichting in kleine kernen blijft achterwege : - gebrek aan capaciteit - niet steeds ondersteund door gemeentes en ro - problemen met schaal
Er ontbreken sterke alternatieven voor de verkaveling : - meestal sleutelen aan woningtypologie (zie bv. Vlabo in Londerzeel) - geen fundamentele vernieuwing (zie ‘werkboek kwaliteitsvol verkavelen’)
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
lessen
18
11/05/2012
De kwaliteitsverbetering van appartementsgebouwen is merkbaar : verfijnde architecturale uitwerking, aandacht voor de semi-private ruimte, inspelen op de kwaliteit van de locatie...
Toch blijven een aantal vragen onopgelost : beperking in de grondplannen, weinig aantrekkelijke gemene delen, relatie met openbaar domein, privacy...
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
lessen
Ten gevolge van demografische trends (vergrijzing, ontgroening, gezinsverdunning) zullen we het woningaanbod aanzienlijk moeten bijsturen.
Specifieke woonprogramma’s verdienen onze aandacht omdat ze oplossingen aanreiken voor toekomstige nood aan zorgwonen, aan huisvesting van eenoudergezinnen en alleenstaanden...
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
Compacter bouwen in de kernen, waardevolle landschappen en open ruimte in eer houden, erfgoed herbestemmen... zijn belangrijke duurzame uitgangspunten.
lessen
Maar vooralsnog wordt de “trias energetica” nog maar zelden uitgediept, terwijl groepswoningbouw kansen biedt : stedenbouwkundige inpassing, gemeenschappelijke installaties (verwarming, warm water, regenwater, infiltratie...
0. STEDENBOUW
Wonen In Meervoud
lessen
Wonen In Meervoud
lessen
19
11/05/2012
Er zijn zo goed als geen actuele voorbeelden van particulieren die samen bouwen zoals in historische voorbeelden : de Haringrokerij in Antwerpen, de woongroep in Kessel-Lo, Prinsenhof in Gent...
Ligt hier geen taak weggelegd voor intercommunales, gemeentebedrijven, huisvestingsmaatschappijen... Naar het voorbeeld van de inspraakwoningen van Leidal? Een kenniscentrum?
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
We leven in een geïndividualiseerde maatschappij. Vrijheid maar ook keuzedwang.
lessen
De heroïsche tijd – denk aan de EGKS woningen van Willy Vandermeeren – ligt ver achter ons.
Goede afspraken en overeenkomsten zijn belangrijk.
Er zijn ernstige vragen bij de relevantie van sommige actuele experimenten.
Wonen In Meervoud
Wonen In Meervoud
lessen
er staan vandaag tientallen strategische stadsprojecten op stapel : stationsomgeving Aalst, Nederhem in Halle, Scheldeboorden in Oudenaarde, Tweewaters in Leuven...
lessen
Deze grootschalige projecten zullen onze inzichten in groepswoningbouw grondig veranderen. Ze zijn gekenmerkt door een grote complexiteit : - problematiek van brownfield en MER - 10 à 20 jaar om ze te ontwikkelen en te realiseren - mix van functies - mix van woningtypes (grondgebonden, gestapeld, geschakeld) - mix van doelgroepen (exclusief/betaalbaar/sociaal wonen) - realisatie van nieuw openbaar domein - inpassen in multimodale mobiliteitscircuits - nieuwe vormen van energieproductie - ingewikkelde samenwerkingsverbanden... Ze vergen een grote graad van kennis van alle partners : diverse overheden, ontwikkelaars, architecten, ingenieurs, gemeentebedrijven, huisvestingsmaatschappijen...
Wonen In Meervoud
en de toekomst ?
Wonen In Meervoud
en de toekomst ?
20
11/05/2012
Ze roepen ook tal van vragen op : -
kwaliteitsbewaking in de tijd kwaliteitsbewaking op alle schaalniveaus garanderen van financiële stromen capaciteit aan deskundigheid van alle betrokkenen capaciteit aan ondersteuning publiek private samenwerking publiek publieke samenwerking integrale duurzaamheid... participatief karakter
Intussen mogen we de vermelde lessen mbt gewone groepswoningbouw niet uit het oog verliezen.
Wonen In Meervoud
en de toekomst ?
21
