Welkom Module Re5
2008/2009 Actuarieel Instituut Module Re5
1
Programma les 1/8 Re5
introductie algemeen introductie cursus/syllabus exameneisen Re5 communicatieproces (met oefeningen) schrijfproces (met oefeningen) afspraken volgende bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
2
Introductie docent (1) Tinvo, Taal: inhoud & vorm Wil Knappers Tielekeshoeven 21 5242 KB Rosmalen tel: 073 – 522 68 71 mobiel: 06 – 462 17 628
[email protected] e-mail: Actuarieel Instituut Module Re5
3
Introductie docent (2)
Opdracht van Actuarieel Instituut tot verzorgen van module RE-5 (sinds 1996) en module AG14 (sinds 1999)
Actuarieel Instituut Module Re5
4
Introductie deelnemer(s)
Wat is uw naam? Op welk terrein bent u momenteel werkzaam? Hebt u al ervaringen met memo’s, brieven en rapporten? Hebt u al eerder een training hiervoor gevolgd? Actuarieel Instituut Module Re5
5
Introductie algemeen
8 korte of 4 lange bijeenkomsten deelonderwerpen van schriftelijke vaardigheden gericht op het schrijfproces toegespitst op zelf beoordelen en schrijven door cursisten Actuarieel Instituut Module Re5
6
Redenen beperkingen
tijd (ong. 14-16 klokuren) meeste problemen liggen hier sluit dicht aan bij (toekomstige) beroepspraktijk is in regels weer te geven vaardigheid kan getraind worden Actuarieel Instituut Module Re5
7
Uitgangspunten module Re5 De cursist
neemt deel aan de eerste fase (actuarieel rekenaar) van de opleiding tot actuaris streeft ernaar zijn/haar schriftelijke communicatie te optimaliseren met als oorspronkelijk oogmerk de opleiding tot actuaris geheel af te ronden ziet in dat een optimalisering van de schriftelijke communicatie niet alleen betrekking heeft op de huidige beroepspraktijk, maar vooral gericht is op het beroep (de functie) van actuaris
Actuarieel Instituut Module Re5
8
Doelstellingen module Re5 De cursist
bekijkt de eigen schriftelijke communicatie kritisch optimaliseert eigen schriftelijke communicatie(vormen) zonder zich daarbij uitsluitend te richten op de huidige beroepspraktijk kan lezergericht communiceren in geschrift kan verschillende interne en externe tekstsoorten (zoals brief, mailing, notitie, e-mail, memo en rapportage) publieken doelgericht produceren kan schriftelijk communiceren in een zo goed als foutloze (nieuwe) spelling en formulering binnen de genoemde tekstsoorten Actuarieel Instituut Module Re5
9
Introductie syllabus Re5
communicatieproces schrijfproces tekstvoorbereiding tekstindeling tekstsoorten tekstproductie tekstafwerking Actuarieel Instituut Module Re5
10
Exameneisen
voldoende scoren voor examen geen presentieplicht gelegenheid tot tussentijds drie schrijfoefeningen te laten beoordelen
Actuarieel Instituut Module Re5
11
Inhoud examen Re5
gelede schrijfopdracht (2 deelopdrachten binnen 1 casus) binnen 2,5 klokuur geen pc: handmatig schrijven woordenboek/-lijst en syllabus zijn toegestane hulpmiddelen: open-boek-toets 2 onafhankelijke correcties/beoordelingen naar een V of O Actuarieel Instituut Module Re5
12
Communicatieproces Feedback (ruis)
Zender
Boodschap ruis
ruis
inhoud
expressief aspect
Ontvanger
toon
referentieel aspect
Actuarieel Instituut Module Re5
relationeel aspect
appellerend aspect
13
Schrijfproces
van ‘writer centered’ naar ‘reader centered’ twee typen schrijvers: planners doeners
fasen schrijfproces:
conceptualisering voorbereiding uitvoering controle en afwerking Actuarieel Instituut Module Re5
14
Programma les 2/8 Re5
vragen/problemen Voorwoord, Inleiding of hoofdstuk 1? bespreking huiswerkopgaven publiek-/doelanalyse formeel/informeel schrijven tekstinhoud vaststellen afspraken volgende bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
15
Publiekanalyse 1.
welk lezerspubliek? a. opleidingsniveau, beroep? b. positie/functie? c. primaire of secundaire lezer?
2. 3.
4.
kent u de lezer(s)? hiërarchische relatie? hoe goed is lezer bekend met onderwerp? welke houding te verwachten t.a.v. onderwerp? welke reactie te verwachten n.a.v. tekst? Actuarieel Instituut Module Re5
16
Doelanalyse 1. 2.
3.
4.
welke aanleiding voor schrijven tekst? wat hoop ik te bereiken met tekst, welk effect moet tekst hebben? wat is dus mijn doel? welk appèl in de tekst expliciet doen op publiek? Welke hoofdvraag van tekst? welke elementen onderwerp nadrukkelijk uitwerken in de tekst? Actuarieel Instituut Module Re5
17
Tekstschema opstellen
kies verhaallijn: direct of indirect? formeel of informeel?
maak voorlopige indeling (trefwoorden) welke tekstconventies toepassen? ordeningsprincipe expliciet maken
Actuarieel Instituut Module Re5
18
Programma les 3/8 Re5
vragen/problemen syllabus hoofdstuk 2 bespreking huiswerkopgaven tekstschema <-> inhoudvaststelling publiek/doel <-> tekstschema tekstschema <-> alternatieven afspraken volgende bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
19
Structuren tekstschema’s 1/2
korte teksten: vraag antwoord verzoek toelichting mededeling nadere uitwerking besproken punten gemaakte afspraken voorstel argumentatie
Actuarieel Instituut Module Re5
20
Structuren tekstschema’s 2/2
lange teksten: opzet onderzoek resultaten conclusies probleem mogelijke oorzaken afweging
oorzaken probleem verklaring mogelijke oplossingen beste oplossing
Actuarieel Instituut Module Re5
21
Programma les 4/8 Re5
vragen/problemen syllabus bespreking huiswerkopgaven conventies tekstsoorten oefening(en) e-mail oefening(en) memo afspraken volgende bijeenkomst
Actuarieel Instituut Module Re5
22
Tekstsoorten extern
brief, individueel, Amerikaanse indeling mailing, voor meerdere lezers gespreksnotitie, verslag voor betrokkenen e-mail, persoonlijk gericht
Actuarieel Instituut Module Re5
23
Tekstsoorten intern
memo, voor meerdere lezers, vrij informeel (beleids)notitie, mening- en/of besluitvormend rapportage, uitvoerig en beleidsgericht e-mail, persoonlijk maar informeler
Actuarieel Instituut Module Re5
24
Tekstsoort algemeen
voor elke tekstsoort gelden: vormconventies tekstconventies gebruiksmomenten risico’s veelgemaakte fouten
Actuarieel Instituut Module Re5
25
Programma les 5/8 Re5
vragen/problemen syllabus bespreken huiswerk/oefeningen noodzakelijke schrijfstijl leesbaarheid-remmers oefeningen afspraken volgende bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
26
Noodzakelijke schrijfstijl 1/3
schrijf eenvoudig: geen lange zinnen max. hoofdzin + 1 bijzin weinig/geen jargon geen lange aanloopzinnen geen kettingconstructies
Actuarieel Instituut Module Re5
27
Noodzakelijke schrijfstijl 2/3
schrijf concreet: geen bla-bla to-the-point geen afkortingen geen dubbele ontkenningen
Actuarieel Instituut Module Re5
28
Noodzakelijke schrijfstijl 3/3
schrijf direct: persoonlijk gericht u-gericht geen ambtelijke taal schrijf in actieve vorm
Actuarieel Instituut Module Re5
29
Leesbaarheid-remmers 1/2
enkele voorbeelden: weinig/geen/onduidelijke alinea-indeling weinig/geen/onduidelijke signaalformulering niet heldere structuur (innerlijk & uiterlijk) onduidelijke verwijzingen passieve stijl van formuleren ambtelijke, omslachtige formuleringen
Actuarieel Instituut Module Re5
30
Leesbaarheid-remmers 2/2
oplossing: schrijf eerste versie lees na, controleer en verbeter/pas aan herschrijf naar eindversie
Actuarieel Instituut Module Re5
31
Programma les 6/8 Re5
vragen/problemen syllabus bespreken huiswerk/oefeningen formuleringsproblemen: tang- & kettingconstructies lijdende vorm & naamwoordstijl structuursignalen
oefeningen afspraken volgende bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
32
Formuleringsproblemen 1/2
tangconstructie tussen woorden die bij elkaar horen,
staan andere woorden/woordgroepen of zinnen te grote tang: overspannen tangconstructie
kettingconstructie opeenstapeling van constructies (vaak bijzinnen)
lijdende vorm handelende persoon is niet zichtbaar veelal zinnen met 'worden' of 'zijn' Actuarieel Instituut Module Re5
33
Formuleringsproblemen 2/2
naamwoordstijl verzelfstandiging van werkwoorden
structuursignalen markeringen: tekens (vormgeving) signaalwoorden en -zinnen
Actuarieel Instituut Module Re5
34
Programma les 7/8 Re5
vragen/problemen syllabus bespreken huiswerk/oefeningen spelling Nieuwe spelling Diagnostische toets
diverse oefeningen afspraken laatste bijeenkomst Actuarieel Instituut Module Re5
35
Programma les 8/8 Re5
vragen/problemen totale lesstof bespreken huiswerk/oefeningen ingebrachte items door deelnemers integratie-oefeningen tips voor examen (schriftelijke) evaluatie en afsluiting Actuarieel Instituut Module Re5
36