2007

UNIVERSITAS BINA NUSANTARA

Jurusan Sistem Informasi Skripsi Sarjana Komputer Semester Ganjil tahun 2006/2007

ANALISA DAN PERANCANGAN SISTEM INFORMASI EKSEKUTIF PEMASARAN PADA PT. TRITUNGGAL ARTHAMAKMUR

Aurelia Manggoro Ferry Julius Pratama

0700680002 0700687822 0700725000

Abstrak

TUJUAN PENELITIAN, ialah untuk merancang suatu Sistem Informasi Eksekutif Pemasaran yang menyajikan informasi dalam bentuk grafik dan tabel sehingga memudahkan para eksekutif untuk mengakses serta menganalisis data perusahaan. METODE PENELITIAN yang digunakan ialah metode analisis dan metode perancangan. Metode analisis berupa survei terhadap sistem yang berjalan dan analisa terhadap hasil temuan survei. Sedangkan metode perancangan dengan membuat ERD, DFD, Model Sistem Informasi Eksekutif, Rancangan Basis Data, Rancangan Dialog, Rancangan Layar, STD, dan Spesifikasi Proses. HASIL YANG DICAPAI adalah suatu Sistem Informasi Eksekutif Pemasaran yang menyajikan informasi yang dibutuhkan eksekutif sehingga memudahkan eksekutif dalam pengambilan keputusan. SIMPULAN ialah dengan adanya Sistem Informasi Eksekutif Pemasaran maka Eksekutif dapat melihat informasi internal dan eksternal yang diperlukan secara rinci dan mudah karena tersedianya fasilitas drill down dan drill across serta interface yang bersifat user friendly. Sistem Informasi Eksekutif Pemasaran ini dirancang sebagai alat bantu bagi para eksekutif dalam mengambil keputusan yang tepat dalam bidang pemasaran.

Kata Kunci : Sistem, Informasi, Eksekutif, Pemasaran

iv

KATA PENGANTAR

Puji syukur kami panjatkan kepada Tuhan Yang Maha Esa karena atas berkat dan rahmat-Nya kami dapat menyelesaikan tugas skripsi ini dengan lancar dan tepat waktu. Dalam menyelesaikan tugas ini, kami telah menerima berbagai bimbingan, petunjuk, dan dukungan baik secara moril maupun material dari berbagai pihak. Maka pada kesempatan ini kami ingin mengucapkan terima kasih kepada : 1. Bapak Prof. Dr. Drs. Gerardus Polla, M. APP. Sc , selaku rektor Universitas Bina Nusantara. 2. Bapak Siswono, S.Kom, MM. , selaku Ketua Jurusan Sistem Informasi. 3. Bapak Ilham Rahardjo, Ir, M.Sc., MM, selaku Dosen pembimbing yang telah banyak meluangkan waktunya untuk memberikan bimbingan, petunjuk, dukungan, dan saran kepada kami dalam menyelesaikan tugas ini. 4. Bapak Temi Hendri selaku pimpinan PT. Tritunggal Arthamakmur beserta segenap karyawan yang telah mengijinkan kami untuk melakukan survei dan memberikan data dan informasi guna penyusunan penulisan ini. 5. Orang tua, keluarga, dan teman-teman yang telah memberikan dukungan baik secara moril maupun material kepada kami. 6. Seluruh dosen Universitas Nusantara yang telah memberikan ilmu dan pengetahuan kepada kami dalam perkuliahan. 7. Semua pihak bersangkutan yang telah membantu kami baik secara langsung maupun tidak langsung yang tidak dapat kami sebutkan satu-persatu.

v

Dalam penulisan ini, kami telah berusaha semaksimal mungkin dalam menyempurnakan skripsi ini. Seperti halnya pepatah mengatakan “Tak ada gading yang tak retak”, kami pun menyadari sepenuhnya bahwa didalam penulisan ini masih terdapat beberapa kekurangan sehingga masih perlu adanya perbaikan. Oleh karena itu, kami mengharapkan saran dan kritik dari berbagai pihak agar kelak kami dapat membuat karya yang lebih baik. Akhir kata, penulis berharap karya ini dapat bermanfaat bagi para pembaca agar mendapatkan sumbangan ide dan masukan yang berarti.

Jakarta, 13 Januari 2007

Penulis

vi

DAFTAR ISI

Halaman Judul Luar .................................................................................................. i Halaman Judul Dalam ............................................................................................... ii Halaman Persetujuan Softcover ................................................................................ iii Abstrak ...................................................................................................................... iv Prakata....................................................................................................................... v Daftar Isi ................................................................................................................... vii Daftar Tabel .............................................................................................................. x Daftar Gambar........................................................................................................... xii Daftar Lampiran ........................................................................................................ xv BAB 1 PENDAHULUAN 1.1 Latar Belakang ........................................................................................ 1 1.2 Ruang Lingkup........................................................................................ 2 1.3 Tujuan dan Manfaat ................................................................................ 2 1.4 Metodologi .............................................................................................. 3 1.5 Sistematika Penulisan ............................................................................. 4

BAB 2 LANDASAN TEORI 2.1 Teori-teori Umum ................................................................................... 6 2.1.1 Pengertian Sistem..................................................................... 6 2.1.2 Pengertian Informasi ................................................................ 6 2.1.3 Pengertian Sistem Informasi .................................................... 6 2.1.4 Pengertian Eksekutif ................................................................ 7 2.1.5 Pengertian Sistem Informasi Eksekutif.................................... 7 2.1.6 Keuntungan Sistem Informasi Eksekutif ................................. 7 2.1.7 Kerugian Sistem Informasi Eksekutif ...................................... 8 2.1.8 Karakteristik Sistem Informasi Eksekutif ................................ 8 2.1.9 Model Sistem Informasi Eksekutif........................................... 10 2.1.10 Perbedaan antara SIE, SIM, SPK........................................... 12

2.2 Teori-teori Khusus .................................................................................. 13 2.2.1 Pengertian Pemasaran .............................................................. 13 2.2.2 Perbedaan antara Penjualan dan Pemasaran ............................ 13 2.2.3 Pengertian Bauran Pemasaran.................................................. 14 2.2.4 Strategi Pemasaran ................................................................... 14 2.2.5 Konsep Dasar Sistem Informasi Pemasaran ............................ 16 2.2.6 Analisis SWOT ........................................................................ 16

vii

2.2.7 Data Flow Diagram ................................................................. 17 2.2.8 State Transition Diagram......................................................... 17 2.2.9 Entity Relationship Diagram (ERD)........................................ 18 2.2.10 Ramalan Penjualan ................................................................ 18 2.2.10.1 Pengertian Ramalan Penjualan................................ 18 2.2.10.2 Alasan Penggunaan Ramalan Penjualan ................. 18 2.2.10.3 Langkah-langkah Ramalan Penjualan..................... 19 2.2.10.4 Metode Peramalan Moving Average ....................... 20

BAB 3 ANALISIS SISTEM YANG BERJALAN 3.1 Riwayat Perusahaan ................................................................................ 22 3.2 Struktur Organisasi ................................................................................. 23 3.3 Visi dan Misi ........................................................................................... 23 3.4 Tugas dan Wewenang ............................................................................. 24 3.5 Analisis Sistem Informasi yang Sedang Berjalan ................................... 26 3.5.1 Flowchart Sistem Informasi yang Berjalan ............................. 28 3.5.2 Diagram Konteks (Level Nol).................................................. 31 3.5.3 Diagram Nol (Level Satu)........................................................ 32 3.5.4 Basis Data yang Digunakan ..................................................... 33 3.5.5 ERD (Entity Relationship Diagram)........................................ 40 3.6 Analisis SWOT ....................................................................................... 41 3.6.1 SWOT(Strength,Weakness,Opportunity,Threat) ..................... 41 3.6.2 Analisis Matriks SWOT........................................................... 43 3.6.3 Informasi yang Dibutuhkan Berdasarkan Analisis SWOT ...... 44 3.7 Analisis CSF ........................................................................................... 44 3.7.1 CSF(Critical Success Factor) .................................................. 44 3.7.2 Informasi yang Dibutuhkan Berdasarkan Analisis CSF .......... 45 3.8 Analisis Kebutuhan Informasi Eksekutif ................................................ 45 3.8.1 Permasalahan yang Dihadapi ................................................... 45 3.8.2 Usulan Pemecahan Masalah..................................................... 46 3.8.3 Informasi yang Dibutuhkan Eksekutif ..................................... 46

BAB 4 RANCANGAN SISTEM YANG DIUSULKAN 4.1 Tujuan Membangun Sistem Informasi Eksekutif ................................... 47 4.2 Arsitektur Sistem Informasi Eksekutif.................................................... 49 4.3 Spesifikasi Basis Data Sistem Informasi Eksekutif ................................ 50 4.4 Rancangan Dialog ................................................................................... 53 4.5 Rancangan Layar..................................................................................... 54 4.6 STD (State Transition Diagram) ............................................................ 69 4.7 Spesifikasi Proses.................................................................................... 86 4.8 Spesifikasi Proses Tranformasi Database ............................................... 116

viii

4.9 Rencana Implementasi ............................................................................ 137 4.9.1 Tata Laksana Sistem ............................................................... 137 4.9.1.1 Kebutuhan Perangkat Keras (Hardware).................. 138 4.9.1.2 Kebutuhan Perangkat Lunak (Software) ................... 138 4.9.1.3 Kebutuhan Jaringan................................................... 139 4.9.1.4 Kebutuhan Personil ................................................... 139 4.9.2 Jadwal Implementasi Sistem .................................................... 140

BAB 5 SIMPULAN DAN SARAN 5.1 Simpulan ................................................................................................. 141 5.2 Saran........................................................................................................ 142

DAFTAR PUSTAKA .............................................................................................. 143 RIWAYAT HIDUP ................................................................................................. 145 LAMPIRAN-LAMPIRAN ..................................................................................... L1 FOTOCOPY SURAT SURVEY ............................................................................ L19

ix

DAFTAR TABEL

Tabel 2.1 Perbandingan SIE, SIM dan SPK ............................................................ 12 Tabel 2.2 Perbedaan Penjualan dan Pemasaran ....................................................... 13 Tabel 3.1 Master Pelanggan..................................................................................... 34 Tabel 3.2 Master Produk.......................................................................................... 34 Tabel 3.3 Master Kategori Produk........................................................................... 35 Tabel 3.4 Master Header Penjualan ......................................................................... 35 Tabel 3.5 Master Penjualan Detail........................................................................... 36 Tabel 3.6 Master Header Retur ................................................................................ 36 Tabel 3.7 Master Retur Detail.................................................................................. 37 Tabel 3.8 Master Header Surat Jalan ....................................................................... 37 Tabel 3.9 Master Surat Jalan Detail ......................................................................... 37 Tabel 3.10 Master Promosi ...................................................................................... 38 Tabel 3.11 Transaksi Promosi.................................................................................. 38 Tabel 3.12 Master Header Sales Order .................................................................... 39 Tabel 3.13 Master Sales Order Detail...................................................................... 39 Tabel 3.14 Master Wilayah...................................................................................... 39 Tabel 3.15 Master Sales Person ............................................................................... 40 Tabel 3.16 Master Supplier...................................................................................... 40 Tabel 3.17 Tabel Rating SWOT .............................................................................. 41 Tabel 3.18 Analisis Matriks SWOT......................................................................... 43 Tabel 3.19 CSF(Critical Success Factors) dan KPI ................................................. 44 Tabel 4.1 Master Pesaing .......................................................................................... 50 x

Tabel 4.2 Master Penjualan Pesaing ......................................................................... 51 Tabel 4.3 Master User............................................................................................... 51 Tabel 4.4 Master Pangsa Pasar ................................................................................. 51 Tabel 4.5 Master Target ............................................................................................ 52 Tabel 4.6 Master Peramalan...................................................................................... 52 Tabel 4.7 Query Analisa Penjualan Per Produk........................................................ 117 Tabel 4.8 Query Analisa Penjualan Per Wilayah...................................................... 119 Tabel 4.9 Query Analisa Penjualan Per SalesPerson................................................ 120 Tabel 4.10 Query Analisa Penjualan Per Pelanggan................................................. 122 Tabel 4.11 Query Analisa Target Penjualan ............................................................. 123 Tabel 4.12 Query Evaluasi Penjualan ....................................................................... 125 Tabel 4.13 Query Analisa Promosi ........................................................................... 126 Tabel 4.14 Query Analisa Retur Penjualan............................................................... 128 Tabel 4.15 Query Analisa Peramalan Penjualan....................................................... 129 Tabel 4.16 Query Analisa Penjualan Produk Pesaing............................................... 130 Tabel 4.17 Query Analisa Pangsa Pasar ................................................................... 133 Tabel 4.18 Query Top 5 Penjualan Produk............................................................... 134 Tabel 4.19 Query Down 5 Penjualan Produk ........................................................... 135 Tabel 4.20 Query Top 5 Pelanggan .......................................................................... 136 Tabel 4.21 Query Down 5 Pelanggan ....................................................................... 137 Tabel 4.22 Tabel Gannt Chart................................................................................... 140

xi

DAFTAR GAMBAR

Gambar 2.1 Model Sistem Informasi Eksekutif........................................................ 11 Gambar 3.1 Struktur Organisasi PT. Tritunggal Arthamakmur ............................... 23 Gambar 3.2 Alur Dokumen Pembelian..................................................................... 28 Gambar 3.3 Alur Dokumen Penerimaan Barang ...................................................... 29 Gambar 3.4 Alur Dokumen Penjualan...................................................................... 30 Gambar 3.5 Diagram Konteks (Level Nol)............................................................... 31 Gambar 3.6 Diagram Nol (Level 1) .......................................................................... 32 Gambar 3.7 Entity Relationship Diagram (ERD) ..................................................... 40 Gambar 3.8 Kurva SWOT ........................................................................................ 42 Gambar 4.1 Model Sistem Informasi Eksekutif PT. Tritunggal Arthamakmur........ 48 Gambar 4.2 Rancangan Dialog SIE PT. Tritunggal Arthamakmur .......................... 53 Gambar 4.3 Rancangan Layar Splash ....................................................................... 54 Gambar 4.4 Rancangan Layar Login ........................................................................ 54 Gambar 4.5 Rancangan Layar Menu Utama............................................................. 55 Gambar 4.6 Rancangan Layar Change Password ..................................................... 55 Gambar 4.7 Rancangan Layar Add User .................................................................. 56 Gambar 4.8 Rancangan Layar Analisa Penjualan Per Produk.................................. 56 Gambar 4.9 Rancangan Layar Analisa Penjualan Per Wilayah................................ 57 Gambar 4.10 Rancangan Layar Analisa Penjualan Per Salesperson ........................ 58 Gambar 4.11 Rancangan Layar Analisa Penjualan Per Pelanggan........................... 59 Gambar 4.12 Rancangan Layar Analisa Target Penjualan ....................................... 60 Gambar 4.13 Rancangan Layar Evaluasi Penjualan ................................................. 61 xii

Gambar 4.14 Rancangan Layar Analisa Promosi ..................................................... 62 Gambar 4.15 Rancangan Layar Analisa Retur Penjualan......................................... 63 Gambar 4.16 Rancangan Layar Analisa Peramalan Penjualan................................. 64 Gambar 4.17 Rancangan Layar Analisa Penjualan Produk Pesaing......................... 65 Gambar 4.18 Rancangan Layar Analisa Pangsa Pasar ............................................. 66 Gambar 4.19 Rancangan Layar Top 5 Penjualan Produk......................................... 67 Gambar 4.20 Rancangan Layar Top 5 Penjualan Pelanggan.................................... 67 Gambar 4.21 Rancangan Layar Down 5 Penjualan Produk...................................... 68 Gambar 4.22 Rancangan Layar Down 5 Penjualan Pelanggan ................................ 68 Gambar 4.23 STD Menu Utama ............................................................................... 69 Gambar 4.24 STD Menu File.................................................................................... 70 Gambar 4.25 STD Menu Setting .............................................................................. 70 Gambar 4.26 STD Menu Utility ............................................................................... 71 Gambar 4.27 STD Menu Eksternal........................................................................... 71 Gambar 4.28 STD Menu Exceptional Report........................................................... 71 Gambar 4.29 STD Menu Internal ............................................................................. 72 Gambar 4.30 STD Analisa Penjualan Per Produk .................................................... 73 Gambar 4.31 STD Analisa Penjualan Per Wilayah .................................................. 74 Gambar 4.32 STD Analisa Penjualan Per Salesperson............................................. 75 Gambar 4.33 STD Analisa Penjualan Per Pelanggan ............................................... 76 Gambar 4.34 STD Analisa Target Penjualan............................................................ 77 Gambar 4.35 STD Evaluasi Penjualan...................................................................... 78 Gambar 4.36 STD Analisa Promosi.......................................................................... 79 Gambar 4.37 STD Analisa Retur Penjualan ............................................................. 80 xiii

Gambar 4.38 STD Peramalan Penjualan................................................................... 81 Gambar 4.39 STD Analisa Penjualan Produk Pesaing ............................................. 82 Gambar 4.40 STD Analisa Pangsa Pasar .................................................................. 83 Gambar 4.41 STD Top 5 Penjualan Produk ............................................................. 84 Gambar 4.42 STD Top 5 Penjualan Pelanggan ........................................................ 84 Gambar 4.43 STD Down 5 Penjualan Produk .......................................................... 85 Gambar 4.44 STD Down 5 Penjualan Pelanggan..................................................... 85 Gambar 4.45 Query Analisa Penjualan Per Produk.................................................. 116 Gambar 4.46 Query Analisa ..................................................................................... 118 Gambar 4.47 Query Analisa Penjualan Per Sales Person ......................................... 119 Gambar 4.48 Query Analisa Penjualan Per Pelanggan............................................. 121 Gambar 4.49 Query Analisa Target Penjualan ........................................................ 122 Gambar 4.50 Query Evaluasi Penjualan ................................................................... 124 Gambar 4.51 Query Analisa Promosi ....................................................................... 125 Gambar 4.52 Query Analisa Retur Penjualan........................................................... 127 Gambar 4.53 Query Analisa Peramalan Penjualan................................................... 128 Gambar 4.54 Query Analisa Penjualan Produk Pesaing........................................... 130 Gambar 4.55 Query Pasar ......................................................................................... 131 Gambar 4.56 Query_Penj_W.................................................................................... 132 Gambar 4.57 Query Analisa Pangsa Pasar................................................................ 132 Gambar 4.58 Query Top 5 Penjualan Produk .......................................................... 133 Gambar 4.59 Query Down 5 Penjualan Produk........................................................ 134 Gambar 4.60 Query Top 5 Pelanggan....................................................................... 135 Gambar 4.61 Query Down 5 Pelanggan ................................................................... 136 xiv

DAFTAR LAMPIRAN

Gambar 1 Layar Splash............................................................................................. L1 Gambar 2 Layar Login.............................................................................................. L1 Gambar 3 Layar Login Sukses.................................................................................. L1 Gambar 4 Layar Menu Utama .................................................................................. L2 Gambar 5 Layar Analisa Penjualan Produk.............................................................. L3 Gambar 6 Layar Analisa Penjualan Per Wilayah...................................................... L4 Gambar 7 Layar Analisa Penjualan Per Sales Person............................................... L5 Gambar 8 Layar Analisa Penjualan Per Pelanggan .................................................. L6 Gambar 9 Layar Analisa Target Penjualan ............................................................... L7 Gambar 10 Layar Evaluasi Penjualan....................................................................... L8 Gambar 11 Layar Analisa Promosi........................................................................... L9 Gambar 12 Layar Analisa Retur Penjualan .............................................................. L10 Gambar 13 Layar Analisa Peramalan Penjualan ...................................................... L11 Gambar 14 Layar Analisa Penjualan Produk Pesaing .............................................. L12 Gambar 15 Layar Analisa Pangsa Pasar .................................................................. L13 Gambar 16 Layar Top 5 Penjualan Produk............................................................... L14 Gambar 17 Layar Down 5 Penjualan Produk ........................................................... L15 Gambar 18 Layar Top 5 Pelanggan .......................................................................... L16 Gambar 19 Layar Down 5 Pelanggan ....................................................................... L17 Gambar 20 Layar Ganti Password ............................................................................ L18 Gambar 21 Layar Add User ...................................................................................... L18 Gambar 22 Layar About Us ...................................................................................... L18 xv