BULGARIJE
April - Mei 2007
RONAN FELIX
VERSLAG & WAARNEMINGEN:
Vogelreis Bulgarije. (Vrijdag 27/04/2007 – Zondag 06/05/2007)
BULGARIJE
April - Mei 2007
I. ALGEMENE INFORMATIE.
Op onze telpost in Kruibeke werd al jaren over deze bestemming in voormalig Oost Europa gesproken. Aanvankelijk werd er geopperd om dit land in het najaar te gaan bezoeken en dan hoofdzakelijk om de fabuleuze migratie te gaan volgen langs de zogenaamde Via Pontica. Steeds meer reisverslagen doken op waaruit snel bleek dat Bulgarije ook in het voorjaar een el dorado voor vogelkijkers is. Naast de migratie vallen er natuurlijk ook nog andere dingen te beleven. Bergen, bossen, brak- en zoetwatermeren, rivieren en noem maar op zijn allen te vinden in een land dat 3 keer zo groot is als België (Bulgarije heeft een oppervlakte van +/- 111.000 Km2) en slechts 7,5 miljoen inwoners telt. Hier vindt men nog ruimte, rust en aaneengesloten natuurgebieden. Gestaag groeide dan ook de interesse van de aanwezige trektellers en tegen eind september 2006 groeide het clubje Bulgarije reizigers aan tot 10 personen. Deze groep hield stand tot de finish en beleefde een prachtige vogelreis.
• • • • • • • • • •
Braem Dirk, Bazel Colman Johan, Beveren Felix Henri, Rupelmonde Felix Ronan, Rupelmonde Geerts Patrick, Kruibeke Heyrman Gerry, Steendorp Smet Gilbert, Kruibeke Van Bogaert Erik, Kruibeke Van De Velde Erik, Bazel Vercauteren Guy, Beveren
Via het reisbureau Cosmos uit Beveren werd op 20 december vorig jaar een optie genomen op 10 zitjes richting Sofia. Omdat het slechts om een optie ging en de communicatie tussen reizigers en reisbureau niet optimaal verliep werden de besproken zitjes snel terug vrijgegeven. Dit had tot gevolg dat we niet alleen de hele boekingsprocedure opnieuw moesten doorlopen maar ook dat we niet meer konden profiteren van de goedkoopste tarieven. Om nog meer zulke verrassingen te vermijden beslisten we in groep om naar de oude stal terug te keren en opnieuw in zee te gaan met Reizen De Cauwer uit Kruibeke. Na de nodige overschrijvingen op de rekening van Johan Colman werden op 29 december 2006 de zitjes definitief geboekt bij Heidi van het eerder vermeld reisbureau. Voor € 275,00 per ticket konden wij ons meer dan een volle week gaan uitleven in Bulgarije. Wijzigingen in het vluchtschema kwamen er in februari en in maart. De eerste wijziging op 19 februari 2007 stuurde ons oorspronkelijk programma danig in de war omdat de vlucht pas om 19 uur ’s avonds in plaats van 12 uur ’s middags vertrok. De tweede wijziging een goede maand later was ons programma gunstiger gezind maar hield wel in dat ieder van ons een dag extra vakantie diende op te nemen. Uiteindelijk vertrokken we op vrijdag 27 april om 19 uur in plaats van zaterdag 28 april om 12 uur.
BULGARIJE
April - Mei 2007
4.1. Vooropgesteld Programma Bulgarije. Vrijdag 27/04/2007. Aankomst Sofia 22.40 uur lokale tijd (onze tijd + 1 uur) Zaterdag 28/04/2007. Transfer Sofia Haskovo; Ontmoetingsplaats gids Stoycho Stoychev Transfer Haskovo Madzharovo Birding Oostelijk Rodopegebergte met gids (Gierenrestaurant Potocnitca, Stuwdam Studen kladenets, Omgeving mijnwerkersdorp Madzharovo) Zondag 29/04/2007. Birding Oostelijk Rodopegebergte met gids Transfer Madzharovo Sakar Birding Sakar gebergte met gids Maandag 30/04/2007. Birding Sakar met gids Transfer Sakar Burgas Birding Burgas (Burgas meer, Atanasovsko meer, Mandra meer, Poda lagune) Dinsdag 01/05/2007. Birding Burgas (Burgas meer, Atanasovsko meer, Mandra meer, Poda lagune) Woensdag 02/05/2007. Transfer Burgas Balchik Birding Pomorie zoutpannen, Kaap Emona, Goritsa bos, Kamcija bos Donderdag 03/05/2007. Birding Kaap Kaliakra, Durankulak meer, Shabla meer Vrijdag 04/05/2007. Transfer Balchik Ruse Birding Srebarna natuurreservaat Zaterdag 05/05/2007. Birding Rusenski Lom Transfer Ruse Bistrica / Samokov Birding Vitosha / Birding Rila Zondag 06/05/2007. Birding Vitosha / Birding Rila Transfer Bistrica / Samokov Sofia
BULGARIJE
April - Mei 2007
4.2. Effectief Programma Bulgarije. Vrijdag 27/04/2007. Aankomst Sofia 22.40 uur lokale tijd (onze tijd + 1 uur) Zaterdag 28/04/2007. Transfer Sofia Haskovo; Ontmoetingsplaats gids Stoycho Stoychev Transfer Haskovo Madzharovo Birding Oostelijk Rodopegebergte met gids (Gierenrestaurant Potocnitca, Stuwdam Studen kladenets, Omgeving mijnwerkersdorp Madzharovo) Zondag 29/04/2007. Birding Oostelijk Rodopegebergte met gids Transfer Madzharovo Sakar Birding Sakar gebergte met gids Maandag 30/04/2007. Birding Sakar met gids Transfer Sakar Burgas Birding Burgas (Mandra meer, Burgas meer) Dinsdag 01/05/2007. Birding Burgas (Burgas meer, Atanasovsko meer, Poda lagune) Woensdag 02/05/2007. Transfer Burgas Balchik Birding Pomorie zoutpannen, Goritsa bos, Kamcija bos, Kaap Kaliakra Donderdag 03/05/2007. Birding Kaap Kaliakra, Durankulak meer, Shabla meer Vrijdag 04/05/2007. Birding Srebarna natuurreservaat, Kaap Kaliakra Zaterdag 05/05/2007. Transfer Balcik Borovets Birding Rila Zondag 06/05/2007. Birding Rila, Vitosha Transfer Borovets Sofia
BULGARIJE
April - Mei 2007
Omdat we pas op vrijdagavond om 22.40 uur lokale tijd arriveerden in Sofia was het aangewezen om voor de eerste nacht een slaapplaats te zoeken in de omgeving van de luchthaven en/of de hoofdstad. Sofia guesthouse B&B, niet ver van het bruisende centrum van de Bulgaarse hoofdstad, werd via de elektronische snelweg geboekt. De volgende dagen waren makkelijker. Onze lokale gids Stoycho Stoychev had reeds de nodige reservaties gemaakt in het voormalige mijnwerkersdorp Madzharovo in het Rodopegebergte en de stad Topolovgrad in de omgeving van Sakar. Ook de nachten in de omgeving van Burgas werden op het laatste moment via hem geregeld. Hotel Elit in Balchik, een ideale uitvalsbasis om het noordoosten van Bulgarije te bezoeken, zagen wij meerdere malen in vogelverslagen terugkeren waarvan we dankbaar gebruik maakten. De laatste nacht werd in luxe gehuld in het 4 sterren Lion Hotel te Borovets, dit in aanschijn van de hoogste berg van het Rila gebergte en het land: de Moesala. 5.1. Verblijfplaatsen. Waarnemingsgebied Vitosha Rodope Sakar Burgas Kaap Kaliakra, Srebarna Durankulak, Shabla, Rila
Verblijfplaats Sofia Madzharovo Topolovgrad Dolno Ezerovo Balchik
Naam Hotel Sofia Guesthouse BSPB Vaya Pelican House Elit Hotel
Borovets
Lion Hotel
Prijs € per persoon 9,00 6,00 13,00 8,00 12,50 20,00
Bovenvermelde prijzen zijn per nacht en per persoon. De eerste nacht werd gespendeerd in een “herberg” in hartje Sofia. We konden gebruik maken van 2 zogenaamde “dormitories” geschikt voor maximum 8 personen. De nacht in het mijnwerkersdorp Madzharovo brachten we door in enkele flats van de BSPB welke geschikt zijn voor 4 personen. De kamers binnen oogden in elk geval aantrekkelijker dan het appartementsblok van buiten. In Dolno Ezerovo waren we de allereerste gasten in een pensionnetje welke zich toespitst op vogelkijkers. We werden daar ontvangen en bediend als koningen door “mmmmmmm” Rusi en zijn familie. De hotels in Topolovgrad, Balchik en Borovets boden ons allen 2 persoonskamers met eigen badkamer aan.
Vaya Pelican House Dolno Ezerovo – Foto Dirk Braem
Lion Hotel Borovets – Foto Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
Zoals we reeds enkele jaren doen boekten we ook deze keer onze wagen bij Sunny cars via Reizen De cauwer. Omdat we met 10 personen reisden ging onze voorkeur uit naar 2 minibusjes zodat we over voldoende plaats en ruimte konden beschikken. En die voldoende ruimte en plaats kregen we in de vorm van 2 spiksplinternieuwe Opel Vivaro busjes, een blauw en een grijs. De wijziging in het oorspronkelijke vluchtschema bracht wel met zich mee dat we een extra schijf van 24 uur huur en een boete voor het afhalen van de wagens buiten de kantooruren dienden te betalen. Het afhalen van de busjes en het invullen en ondertekenen van de nodige contracten deden we via het lokale Hertz kantoor. Voor de eerste keer (officieel dan toch) leverden we een beschadigde wagen in. De rechterachterzijde van het blauwe busje werd reeds op de eerste dag behoorlijk beschadigd door een overstekend paaltje. Omdat op het contract niet duidelijk staat vermeld wat je in zulk geval moet doen (politierapport laten opstellen of niet) stelden de mensen van Hertz zelf voor om het ongeval af te doen als een parkingongeval. Uiteindelijk betaalden we voor beide wagens een totale huursom van € 1.494,00 en additionele bedragen van € 70,80 aan extra’s en boetes en € 114,00 voor de beschadiging aan en van de blauwe minibus. Banden en ramen zijn in Bulgarije steeds voor eigen rekening en dat is best te begrijpen als je het wegennet in afgelegen gebieden wil berijden. In totaal legden we op de kop 2454 Km af.
De Blauwe en de Grijze bus – Foto’s Dirk Braem
De beschadigde Blauwe bus – Foto Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
7.1. Boeken. ☺ Lars Jonsson: Vogels van Europa. ☺ Killian Mullarney, Lars Svensson, Dan Zetterström, Peter J Grant: Collins Bird guide. ☺ Benny Gensbol: Roofvogels van Europa. ☺ Dave Gosney: Finding Birds in Bulgaria. ☺ Tanyo Michev, Lyubomir Profirov, Milko Dimitrov, Konstantin Nyagolov: The birds of lake Atanasovsko. 7.2. Verslagen. ☺ Tony Moverley: Birdwatching trip report – Bulgaria 6.5.2006 – 15.5.2006. ☺ Steve West: Bulgaria, 4th – 15th May 2005. ☺ Neil Money: Bulgaria – The Black Sea Coast, 25th to 31st May 2004. ☺ Olivier Dochy: Reisverslag Bulgarije 5 – 17 Mei 2002. ☺ Valerie Goethals: Reisverslag Bulgarije 4 – 14 Mei 2002. ☺ David Pearce: Visit to Bulgaria from May 14th to 28th 2000. 7.3. Kaarten. ☺ freytag & berndt : Bulgaria : 1/400.000 ☺ The Bourgas Lakes (RIEW – BSPB – GREEN BALKANS): Atanasovsko Lake : 1/25.000 Poda Protected Site : 1/25.000 Bourgas (Vaya) Lake : 1/50.000 Mandra Complex : 1/50.000 Pomorie Lake : 1/50.000
BULGARIJE
April - Mei 2007
7.4. Andere Informatiebronnen. Een andere bron van informatie en heden ten dage onontbeerlijk is het internet, de meeste reisverslagen werden op deze manier gevonden. Onderstaande websites werden gedurende de voorbereiding meerdere malen geconsulteerd omdat zij een schat aan informatie bevatten zoals beschrijvingen van de beste gebieden, soorten, checklists, ... http://www.fatbirder.com/links_geo/europe/bulgaria.html http://www.birdwatchingbulgaria.com/ http://www.pomonet.bg/bourgaslakes/en/index.html http://bspb.org/index.php
Tevens werden enkele websites geraadpleegd van verschillende organisaties die in Bulgarije Birdwatching Tours organiseren (BBFS, Via Pontica, Neophron, Penguin Travel & Easybird with Birdquest). Er werd ook gebruik gemaakt van de Ramsar Data Base omdat de meeste van de door ons bezochte wetlands in Bulgarije een Ramsar status bezitten.
8.1. Algemeen. Bulgarije met als hoofdstad Sofia is gelegen in Zuid Oost Europa in de Balkanregio. Met zijn 7,5 miljoen inwoners en een oppervlakte van bijna 111.000 Km2 is het 3 keer zo groot als België en heeft het een bevolkingsdichtheid van 68 inwoners per vierkante kilometer. Sinds 1 januari 2007 behoort Bulgarije tot de Europese Unie wat als voordeel heeft dat je thans geen reispas en/of visum meer moet aanvragen. De munteenheid is de Lev en die komt ongeveer overeen met een halve €. 8.2. Geografie & Klimaat. Grenzen
Noorden Zuiden Oosten Westen
= Roemenië = Griekenland & Europees Turkije = Zwarte zee = Servië & Macedonië
In het Noorden en het Oosten worden de (natuurlijke) grenzen in hoofdzaak bepaald door de rivier de Donau en de Zwarte zee. In totaal heeft Bulgarije 378 Km kuststrook. Er heerst een Midden Europees landklimaat met doorgaans warme zomers & koude winters. De gemiddelde temperatuur bedraagt er 24°C , in juli & augustus kan dit oplopen tot 30°C.
BULGARIJE
April - Mei 2007
8.3. Praktisch. Het wegennet is het voornaamste probleem in Bulgarije. Vooral in de afgelegen gebieden is het soms dramatisch. Zo hebben wij op een hoofdbaan (!) meer dan 25 Km met een maximumsnelheid van 20 Km/uur moeten rijden om geen schade toe te brengen aan de wagens. Zogenaamde “podholes”, het ontbreken van asfalt en zelfs het ontbreken van de weg kunnen ervoor zorgen dat je kostbare tijd verliest. Net zoals in Griekenland en Turkije tref je hier ook vele loslopende honden aan. Doorgaans zijn deze dieren zeer schuw en veel minder agressief dan pakweg de honden in Turkije. Doch is het raadzaam om voorzichtig om te springen met hen vooral wanneer ze kuddes vee begeleiden. Vooral in de rand van de steden kan je je niet ontdoen van de grauwe en kille aanblik van de appartementsblokken. Ook de levensomstandigheden in sommige dorpen in het zuiden nabij de Turkse grens zijn af en toe schrijnend. Zwerfvuil is ook hier, net zoals in het hele zuiden en zuidoosten van Europa, een doorn in het oog van elke natuurliefhebber. De ontwikkeling van de Zwarte zeekust gaat heel snel. Voornamelijk Britse projectontwikkelaars hebben zich op deze markt begeven en de kust wordt er in snel tempo volgebouwd met reusachtige hotels en resorts. Een voorbeeld van algehele teloorgang binnen korte termijn zijn de Pomorie zoutpannen. De Bulgaren zijn heel vriendelijke en gemoedelijke mensen. Daar waar zij vroeger verplicht waren Russisch als tweede taal te leren leert de jonge bevolking nu eerder Engels. Dit kan de Westerse “toerist” enkel ten goede komen in de toekomst. Eten en drinken zijn vergelijkbaar met Turkije en Griekenland en vooral de shopska salade zorgde telkens voor de nodige verfrissing als voorgerecht. Bulgaren drinken bij hun salade steevast een raki als aperitief. Iets wat we in geen enkel verslag hebben teruggevonden maar waar wij wel hartelijk mee gelachen hebben en wat ons af en toe in misverstanden deed belanden is het ja-knikken en het nee-schudden. In Bulgarije betekent namelijk ja-knikken NEE en nee-schudden JA. Hoe verward we ook geraakten onze gids zei steeds dat we naar hem moesten luisteren en niet naar hem moesten kijken want dat het voor hem ook niet altijd makkelijk was om het bij het rechte eind te hebben. Een handigheid vooraleer je naar Bulgarije vertrekt is het aanleren van het cyrillische geschrift. Vooral in de afgelegen gebieden kan dit wel eens van pas komen om de juiste weg te vinden.
BULGARIJE
April - Mei 2007
II. BEZOCHTE GEBIEDEN.
Het Rodopegebergte is een gebergte in het zuidoosten van Europa, waarvan 83% in het zuiden van Bulgarije ligt en de rest in het noordoosten van Griekenland. Het is verspreid over 14.737 km², waarvan 12.233 km² in Bulgarije ligt. Het gebergte heeft een lengte van 220 km, een breedte van 100 tot 120 km en een gemiddelde hoogte is 785 m. Er zijn vijftien natuurreservaten gevestigd in het gebied. De hoogste berg is de Goljam Perelik (Grote Perelik), die met een hoogte van 2191 meter de op zes na hoogste berg van Bulgarije is. Het gebied is vooral bekend van het Karstgebergte, met diepe rivierkloven, grote grotten en specifieke landschapsvormen, zoals de Trigradkloof. Het oostelijk Rodopegebergte heeft ongeveer de helft van de oppervlakte van het westelijk deel en is stukken lager. De grote stuwmeren van Kardzali en Studen Kladenets in de rivier de Arda zijn in dit deel van het gebergte gesitueerd. Dit gebied is rijk aan thermische bronnen. Het oostelijk Rodopegebergte is, naast dat het stukken lager ligt, tevens dichter bevolkt dan het westelijk Rodopegebergte. Belangrijke steden in dit gebied zijn Kardzali en Haskovo & Krumovgrad. Het gebied is zodanig groot zodat wanneer je gebonden bent aan een tijdschema het ten zeerste aan te raden is om gebruik te maken van een lokale gids. Dit om enerzijds kostbare tijd uit te sparen en om anderzijds niet eindeloos te moeten zoeken naar de meest geschikte plaatsen. 1.1. Stuwdam Studen kladenets. Deze stuwdam bevindt zich in het hartje van het oostelijk Rodopegebergte en is gebouwd op de rivier Arda. Impressionante rotsen rijzen op langs weerszijden van de rivier. Alle typische soorten van de regio kunnen hier worden waargenomen. Waarnemingen: Ooievaar, Zwarte ooievaar (Nest), Aasgier, Schreeuwarend, Scharrelaar, Blauwe rotslijster, Balkanvliegenvanger 1.2. Gierenvoederplaats Potocnitca. Enkele kilometers ten zuiden van de stuwdam kom je in het dorp Potocnitca terecht. Een korte tocht off road leidt naar een uitzichtpunt op een kale heuveltop waar geregeld karkassen van vee worden gelegd. Dit is een uitgelezen plek om verschillende soorten gieren gade te slaan. Soms komen hier zelfs monniksgieren van in Griekenland op af. Waarnemingen: Aasgier, Vale gier, Roodpootvalk, Duinpieper, Izabeltapuit, Kleine klapekster, Roodkopklauwier
BULGARIJE
April - Mei 2007
1.3. Mijnwerkersdorp Madzharovo. In dit ex-mijnwerkersdorp brachten wij onze eerste volle nacht in Bulgarije door. Er zijn verschillende wegen om dit dorp te bereiken maar via onze gids reden wij er via een alternatieve weg naartoe. Vooraleer we deze tocht maakten vroeg hij ons uitdrukkelijk naar de inhoud van het contract dat we afgesloten hadden met het autoverhuurbedrijf inzake banden en bodembeschadiging. Op deze manier kan je je ongeveer voorstellen hoe de weg, als je het zo al kan noemen, erbij lag. Concreet liep deze weg parallel met de Arda rivier. Het loont zeker de moeite om een namiddag én een voormiddag te spenderen in de ruime omgeving van het dorp. Net buiten het centrum heeft de BSPB een informatiecentrum opgericht die alle lagen van de bevolking informeren over de aanwezige fauna & flora en de wisselwerking tussen natuur en mens. Waarnemingen: Zwarte ooievaar (Nest), Aasgier, Vale gier, Steenarend, Slangenarend, Arendbuizerd, Wespendief, Slechtvalk, Roodpootvalk, Dwergooruil, Steenuil, Hop, Alpengierzwaluw, Rotszwaluw, Roodstuitzwaluw, Oostelijke blonde tapuit, Blauwe rotslijster, Rode rotslijster, Balkanbergfluiter, Cirlgors, Grijze gors. 1.4. Meer van Vajlovgrad. Over dit meer wordt gesproken in het informatiecentrum van Madzharovo. Wij nuttigden er ons lunchpakket na een hele voormiddag de steile rotsen langs weerskanten van de Ardarivier te hebben afgespeurd. Het is handig om enkele stops langs dit meer te maken, bij ons leidde dit alvast tot de spectaculaire waarneming van onder andere het in de omgeving broedende koppel zeearend (nest nog niet gelokaliseerd) waarvan één exemplaar de aanval inzette op een zwarte ooievaar. Waarnemingen: Zwarte ooievaar, Zeearend, Schreeuwarend, Dwergarend, Kleine plevier, Sperwergrasmus, Grote karekiet
Zeearend – Foto Johan Colman
Meer – Foto Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
Het Sakar gebergte ligt in het zuidoosten van Bulgarije tussen de rivieren Maritsa en Tundza. We spreken beter over een heuvelachtig gebied daar de hoogste top in het Sakar gebergte (Visegrad) slechts 856 m hoog is. De combinatie van een gematigd mediterraan klimaat en de aanwezige begroeiing, welke afwisselend bestaat uit open terrein met lage struiken en eik- en loofbossen, maken van deze plek een ideale verblijfplaats voor tal van vogelsoorten. Sakar is dé plek in Bulgarije om zwartkopgors, griekse spotvogel, orpheusgrasmus, maskerklauwier en keizerarend waar te nemen. In dit gebied broeden niet minder dan 3 koppels van laatstgenoemde prachtige arend waarmee de hoogste en originele (!) populatiedichtheid bereikt wordt. Aan een oud nest in een populier op amper 20 meter van baan 55 is een bijzonder verhaal verbonden. Enkele jaren na elkaar mislukte het legsel omwille van verstoring door het drukke verkeer van en naar Turkije. De organisatie BSPB slaagde er uiteindelijk in om door middel van stokken het nest ontoegankelijk te maken voor het bewuste koppel zodat ze genoodzaakt waren om een nieuw nest te bouwen. Op een paar kilometer daar vandaan en onder constante bewaking brengen ze nu reeds 3 jaar achter elkaar succesvol enkele jongen groot. Heel het gebied is goed voor vogels kijken en geregeld stoppen en korte uitstappen maken is de boodschap. Zelfs zonder de hulp van een gids moet het mogelijk zijn om hier keizerarend waar te nemen. Natuurlijk moeten ze bereid zijn om mee te werken! Zo hebben we in de vooravond van 29 april ons 2 uur zitten suf kijken op een adulte vogel in een kurkeik. De volgende dag hadden we meer geluk met 3 adulte vogels waaronder één exemplaar vlak boven onze hoofden (zie onderstaande foto). Waarnemingen: Zwarte ooievaar, Grauwe kiekendief, Keizerarend, Schreeuwarend, Slangenarend, Roodpootvalk, Bijeneter, Vale gierzwaluw, Izabeltapuit, Orpheusgrasmus, Sperwergrasmus, Maskerklauwier, Buidelmees, Ortolaan
Keizerarend – Foto Johan Colman
Sakargebergte – Foto Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
3.1. Burgas meren – Atanasovsko meer (1.700 ha) Het Atanasovsko meer is een ondiep zoutmeer gelegen ten noordwesten van de stad Burgas. Dit wetland met de daar rond gelegen rietvelden en zoetwater kanalen zijn het hele jaar door een aantrekkingspool voor vogels van allerlei pluimage. Het meer zelf ligt in de baan van de zogenaamde “Via Pontica” migratieroute wat in de lente en de herfst voor de noodzakelijke adrenaline rushes zorgt. Elk jaar passeren hier duizenden pelikanen, ooievaars, schreeuwarenden en wespendieven. Sinds 1984 is dit een Ramsar site (no. 292) en het noordelijk deel van het meer werd uitgeroepen tot natuurreservaat terwijl het zuidelijk deel een bufferzone vormt.
Waarnemingen: Kroeskoppelikaan, Roze pelikaan, Grote zilverreiger, Ooievaar, Zwarte ooievaar, Zwarte ibis, Grauwe kiekendief, Zwarte wouw, Schreeuwarend, Visarend, Wespendief, Roodpootvalk, Vorkstaartplevier, Witvleugelstern, Bijeneter, Scharrelaar, Duinpieper, Grote karekiet
BULGARIJE
April - Mei 2007
3.2. Burgas meren – Burgas / Vaya meer (2.760 ha) Dit is het grootste natuurlijk meer van Bulgarije. Het meer is 9,6 Km lang en maximum 4,5 Km breed. Net zoals het Atanasovsko meer ligt dit gebied op de trekroute “Via Pontica”. Verschil met de andere meren is dat de waterstand varieert van seizoen tot seizoen. Omdat het meer brak is vriest het niet dicht in de winter waardoor het een belangrijke overwinteringplek is voor eenden, ganzen en de kroeskoppelikaan. Het hele meer is omzoomd door riet dat het breedst is in het westen. Het gebied is gescheiden van de zee door een brede zandbank waarop de industrie van Burgas is gebouwd. Sinds 2002 is dit ook een Ramsar site (no. 1230).
3.3. Burgas meren – Mandra meer (3.884 ha) Het Mandra meer is het meest zuidelijk gelegen meer van de drie. Het voormalige brakwatermeer gevoed door verschillende rivieren en de zee werd in 1963 afgesloten van de zee door een dam. Momenteel is Mandra een zoetwatermeer van 8 Km lang en maximum 1,3 Km breed. Door de afsluiting verdwenen naast de ondiepe meertjes en de rietvelden tevens de geschikte broedplaatsen voor duizenden riet- en watervogels. Ook de enige broedplek van roze pelikaan in Bulgarije ging hierdoor verloren.
BULGARIJE
April - Mei 2007
3.4. Burgas meren – Poda Lagune (100 ha) De Poda lagune behoorde vroeger zowel tot het Vaya als het Mandra meer. Later werd dit het meest oostelijke punt van het Mandra meer. Het gebied heeft een relatief klein oppervlak maar bevat zowel zoet-, zout- als brakwater met elk hun specifieke planten en dieren. De lagune herbergt een gemengde kolonie reigers, lepelaars en zwarte ibis. In 1989 werd deze plek uitgeroepen tot eerste beschermd gebied dat beheerd werd en wordt door een NGO. De organisatie die deze lagune beheerd is de BSPB ofwel de Bulgarian Society for the Protection of Birds. Ramsar site (no. 1228).
Waarnemingen: Parelduiker, Dwergaalscholver, Roze pelikaan, Purperreiger, Kleine zilverreiger, Kwak, Ralreiger, Woudaap, Zwarte ibis, Zwarte ooievaar, Witoogeend, Grauwe kiekendief, Zwarte wouw, Roodpootvalk, Dwergstern, Witwangstern, Tortel, Hop, Scharrelaar, Grote karekiet, Snor, Cetti’s zanger
BULGARIJE
April - Mei 2007
3.5. Pomorie zoutpannen (850 ha). Een zoutmeer ontstaan door 2000 jaar traditionele zoutwinning en welke gescheiden is van de zee door een zandstrip. In feite bestaat het gebied uit een diep bassin welke gescheiden is van een aantal kleinere ondiepe bassins door middel van brede zanddijken. Het heeft een totale oppervlakte van 850 ha en is ongeveer 6,7 Km lang en maximum 2 Km breed. Het gebied oefent tijdens de trektijd vooral aantrekkingskracht uit op steltlopers en reigerachtigen. Tijdens de zomer foerageren hier allerlei vogels zoals lepelaar en zwarte ibis van nabijgelegen gebieden. Tijdens ons bezoek viel vooral de ontwikkeling van de hotels en resorts op. Mede door deze, volgens ons op korte termijn, rampzalige ontwikkeling en het slechte weer verlieten we de plek vrij snel. Ramsar site (no. 1229).
Waarnemingen: Parelduiker, Kleine zilverreiger, Steltkluut, Zwartkopmeeuw, Grote stern (kolonie), Noordse nachtegaal, Ortolaan
Steltkluut – Poda – Foto Johan Colman
BULGARIJE
April - Mei 2007
In de omgeving van deze 2 dorpen liggen enkele loofbossen die zeer goed zijn voor spechten en vliegenvangers. 4.1. Goritsa. Goritsa ligt zo’n 65 Km ten noorden van Burgas. De loofbossen links en rechts van de hoofdbaan net buiten het dorp bieden de mogelijkheid om leuke wandelingen te maken. Wij exploreerden gedurende een uur het gedeelte links van de baan. De wagens werden zonder problemen in het “centrum” van het dorp gezet. Waarnemingen: Middelste bonte specht, Bonte vliegenvanger, Appelvink 4.2. Kamcija. Kamcija ligt vergeleken met Goritsa vlakbij de kust wat tijdens de trekperiode steeds voor aangename verrassingen kan zorgen. Door het dorp loopt tevens de gelijknamige rivier die uitmondt in de Zwarte zee. Wij maakten een wandeling langs de oevers van de rivier tot aan de monding in de Zwarte zee. Waarnemingen: Parelduiker, Purperreiger, Kwak, Woudaap, Middelste bonte specht, Kleine bonte specht, Roodstuitzwaluw, Bonte vliegenvanger, Withalsvliegenvanger, Balkanvliegenvanger
Kaap Kaliakra is één van de mooiste gebieden langs de Zwarte zeekust. Hier kan je nog een laatste en best bewaarde stuk steppen van Bulgarije zien en ervaren. Samen met de tot 70 m hoge kliffen vormen zij een uniek landschap. De vele grotten welke meestal onder water liggen gelden als één van de laatste toevluchtsoorden voor de zeldzame monniksrob hoewel het al jaren geleden is dat er hier nog één gezien werd. Het gebied zelf herbergt verschillende zeldzame vogelsoorten en het is zowel een sea- als een migrationwatchpoint. Naast de kaap is het zeker de moeite waard om het ravijn in Bolata, ten noorden van Kaliakra, te bezoeken. Slechts 1 Km lang en 200 tot 400m breed zal zij menig hart sneller doen kloppen. 5.1. Kaap Kaliakra. Om tot aan de kaap te geraken dien je te betalen. Op de kaap zelf staat een oude vesting waar de nodige toeristische attracties zoals stands met juwelen, een restaurant en een museum zijn neergepoot. Er zijn tal van wegen en weggetjes die je rond de kaap leiden al dan niet langs de steile kliffen. Vooral de oude vesting trok de aandacht van menig bonte tapuit. Waarnemingen: Kuifaalscholver, Geelpootmeeuw, Alpengierzwaluw, Bonte tapuit, Grauwe klauwier
BULGARIJE
April - Mei 2007
5.2. Kliffen & Steppen. Komende van Kavarna rij je via de kustbaan rechtsreeks dit gebied binnen. Het is niet te zeggen waar net het gebied begint daar je wanneer je het dorp Balgarevo gepasseerd bent er middenin zit. Elke plek zowel links als rechts van de kustbaan is goed om vogels te kijken. Wij plaatsten meestal onze wagens langs het zijbaantje dat naar de kloof van Bolata leidt. Van daaruit bezochten we zowel de kliffen als de steppen. Waarnemingen: Parelduiker, Roodhalsfuut, Kuifaalscholver, Yelkouan pijlstormvogel, Grauwe kiekendief, Arendbuizerd, Roodpootvalk, Griel, Geelpootmeeuw, Alpengierzwaluw, Kalanderleeuwerik, Bonte tapuit, Noordse nachtegaal, Withalsvliegenvanger, Kleine vliegenvanger, Roodkopklauwier, Kleine klapekster
Kaap Kaliakra – Foto’s Dirk Braem
5.3. Kloof Bolata. Ongeveer een kilometer voor het tolhuisje van de kaap loopt er een asfaltbaantje naar links. Dit baantje leidt indirect naar een (oude) militaire installatie. Indien je niet afslaat naar dit militaire gebouw maar de weg blijft volgen kom je in de kloof van Bolata terecht. De kalksteenkloof is 200 tot 400 meter breed en slechts 1 kilometer lang. De bodem van de kloof is bedekt met plassen en rietvelden. De wanden zijn onderaan bekleed met prachtige en dichte mediterrane struiken, terwijl bovenaan de kalksteengrotten overheersen. Het asfaltweggetje onderaan de kloof volgen is de boodschap. Waarnemingen: Woudaap, Grote karekiet, Buidelmees
Kloof Bolata – Foto’s Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
6.1. Durankulak. Dit meer ligt op nauwelijks 6 Km van de Roemeense grens om en bij het gelijknamige dorp. Het is een prachtig wetland met een wateroppervlak van 350 ha en brede rietkragen. Het oostelijk deel van het meer is afgescheiden van de zwarte zee door strand en duinen die maximum een 3-tal meter hoog zijn. De rest van het meer is omgeven door agrarische gebieden en zelfs kleine bossen. Deze bomengroepen zijn een handige stopover voor allerlei vogels op trek en kunnen op sommige dagen meerdere zeldzaamheden in petto hebben. Wij bezochten het kustbos tussen de camping en de vuurtoren, ten noorden van Durankulak. Opnieuw zijn de ligging van dit meer (langs de Via Pontica migratieroute én langs de kust) en het zoete water de oorzaak van het komen en gaan van trekvogels. Samen met Shabla vormen deze wetlands belangrijke overwinteringgebieden voor waterfowl, met name de roodhalsgans en de kolgans. Ramsar site (no.293). Waarnemingen: Roze pelikaan, Roerdomp, Purperreiger, Ralreiger, Zwarte ibis, Zomertaling, Witoogeend, Witvleugelstern, Witwangstern, Hop, Duinpieper, Bonte tapuit, Noordse nachtegaal, Grauwe klauwier 6.2. Shabla. Enkele kilometers ten zuiden van Durankulak ligt het 510 ha groot Shabla meren complex. In feite bestaat dit wetland uit een zoetwatermeer en een semi zoutwaterlagune in het zuidelijk deel die de Shablenska Tuzla wordt genoemd. Het meer zelf is ongeveer 5 Km lang, 0,5 Km breed en is gemiddeld 4,5 meter diep. De lagune ligt ongeveer 2 Km zuidelijker, heeft een ovale vorm en is 800 meter lang. De vogelsoorten en de aantrekkingskracht die dit wetland er op uitoefent zijn vergelijkbaar met Durankulak. Meer nog, voor zangvogels die een stopover in hun migratieroute plannen lijkt dit gebied geschikter dan dat van Durankulak. Wijzelf pleisterenden ongeveer 2 uur in de omgeving van het meer en bezochten kort de lagune. Toch is deze plek het meest befaamd om zijn overwinterende ganzen en dan met name de roodhalsgans en kolgans. Naar schatting overwinteren hier 50.000 roodhalsganzen, zo maar even 60 à 80% van de totale wereldpopulatie. Daarbij komen dan ook nog eens dubbel zoveel kolganzen! Ramsar site (no. 801). Waarnemingen: Grote zilverreiger, Purperreiger, Ralreiger, Zwarte ibis, Zomertaling, Witoogeend, Witwangstern, Hop, Scharrelaar, Kalanderleeuwerik, Withalsvliegenvanger, Kleine vliegenvanger
Omgeving Durankulak – Shabla
Foto’s Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dit gebied is gelegen in het noordoosten van Bulgarije vlak tegen de Donau en de grens met Roemenië. Het gebied is van internationaal belang en herbergt een kolonie kroeskoppelikanen (de enige in Bulgarije!). Het is verbonden met de Donau door middel van een kanaal. Volgende watertjes werden doorzwommen om een gebied van internationaal belang te worden: 1942 Reservaat voor watervogels 1948 Natuurreservaat 1975 Wetland of international importance (600 ha; Ramsar site no. 64) 1977 Unesco biosphere reserve (902 ha) 1983 Unesco world heritage convention (site no. 219) 1994 Uitbreiding reservaat met 543 ha bufferzone Het meer zelf is omgeven door brede rietvelden en gescheiden van de Donau door middel van goed ontwikkelde broekbossen. Sinds het bekomen van de “Ramsar site” status in 1975 werden alle commerciële activiteiten binnenin het gebied verboden. In de winterperiode én wanneer het meer niet bevroren is, is het een belangrijke rustplaats voor ganzen en eenden. De wagen werd een eerste keer aan de kant gezet aan een uitzichtpunt langs hoofdbaan 21 om het hele gebied te overkijken. Om dichterbij te geraken dien je door het gelijknamige dorp te rijden tot aan het educatieve centrum. Een prachtige wandelweg met uitkijkpunten en –torens leidt rond het hele natuurreservaat. Wij bewandelden een stukje de weg langs de westkant van het reservaat. Waarnemingen: Kroeskoppelikaan, Roze pelikaan, Woudaap, Grote zilverreiger, Kleine zilverreiger, Purperreiger, Ralreiger, Kwak, Lepelaar, Zwarte ibis, Witoogeend, Schreeuwarend, Arendbuizerd, Wespendief, Boomvalk, Witwangstern, Grijskopspecht, Syrische bonte specht
Srebarna natuurreservaat – Foto Dirk Braem
Grijskopspecht – Foto Johan Colman
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dit gebergte ligt net ten zuidoosten van de hoofdstad Sofia. Rila is het grootste nationale park van Bulgarije. De naam Rila is afkomstig van het Thracische woord “roula” wat veel water betekent. Deze naam heeft het gebergte te danken aan de meer dan 150 meren op grote hoogte (tussen de 2100 en 2500 meter). Onder andere de rivier Maritsa ontspringt in dit gebergte. De hoogste top meet 2925 meter en noemt Moesala. We kozen deze locatie uit omdat ze enerzijds dicht bij de hoofdstad Sofia en dus ook de luchthaven is gelegen en anderzijds omdat we dan nog even konden rondneuzen in het “hooggebergte” van Bulgarije. We verbleven in het skioord Borovec waar we overnachten in het 4 sterren Lion hotel. Omgeven door dennenbossen en sterk stromende bergrivieren was dit de ideale plek om de reis af te sluiten. Naast de ruime omgeving van Borovec, waar we enkele mooie wandelingen richting top Moesala maakten, bezochten we ook het hoger gelegen skioord Maljovica op. Tot onze spijt werkte op beide plekken de skiliften niet zodat we de kans op het waarnemen van enkele soorten die boven de boomgrens vertoeven (o.a. rotskruiper & alpenheggemus) zagen verdwijnen als sneeuw voor de zon. Waarnemingen: Kwartelkoning, Grote gele kwikstaart, Waterspreeuw, Beflijster, Notenkraker, Kruisbek, Goudvink
Rila gebergte – Foto’s Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
III. DAGVERSLAGEN. 1. Inleiding. Na jaren praten en fantaseren over de vogels van en de vogeltrek over Bulgarije was het eindelijk zover. De meesten onder ons hadden omwille van het wijzigen van het vluchtschema minimum een halve dag vakantie extra moeten opnemen. Natuurlijk waren er enkele bij die de nodige regelingen al weken, maanden of zelfs jaren (prepensioen is een mooie deugd) getroffen hadden. Omdat de groep uit 10 volwassen personen bestond en de oppikplaatsen verspreid lagen over Rupelmonde, Bazel, Kruibeke, Beveren en Steendorp hadden we 2 busjes van Reizen De Cauwer van doen. De eerste bus was al goed gevuld toen het in Rupelmonde arriveerde. Gilbert, Patrick, Dirk, Erik & Erik zaten ietwat ongeduldig toe te kijken hoe ik uitgebreid afscheid nam van vrouw en kinderen. Vervolgens werd aan de oevers van de Schelde “Padre” Henri opgepikt. De laatste in de rij was de Gerry die we via een omweg bevrijdden uit The Bronx. Vandaar ging het in volle vaart richting Zaventem. ’t Is te zeggen vlak over de brug van Temse stonden we al een eerste keer stil. Een combinatie van de dagdagelijkse avondspits en het verlengde 1 mei weekend waren hier ongetwijfeld de oorzaak van. Om de tijd in de file te verdrijven belden we met onze 2 collega’s uit Beveren om te zien hoe de zaken er bij hen voor stonden. Groot was onze verbazing toen ze vertelden dat zij nog aan het wachten waren op hun vervoer! Op dat ogenblik dacht het overgrote deel van onze groep al “dit komt niet goed”. Nog even werden wij opgehouden aan de viaduct over de A12 ter hoogte van Breendonk om vervolgens een snelle rit via dezelfde autosnelweg richting Zaventem te maken. Op de ring rond Brussel was het opnieuw stapvoets verkeer maar met dat voordeel dat er een continue beweging in zat. Johan en Guy, onze 2 collega’s uit Beveren waren ondertussen ook (te laat?) vertrokken. Aangekomen te Zaventem werden onze valiezen keurig op karretjes geplaatst en trokken we richting vertrekhal. Na een kwartiertje leuteren voor het informatiepaneel in de centrale vertrekhal namen we afscheid van onze vriendelijke en behulpzame chauffeur en begaven we ons naar de incheckbalie van Bulgaria Air. Een nieuw telefoontje van het andere busje kort daarna had minder goed nieuws in petto. Het busje had geprobeerd om via de E17 en de Kennedytunnel naar de luchthaven te geraken maar had deze poging moeten staken omwille van stilstaand verkeer. Zij hadden noodgedwongen ommekeer moeten maken en volgden nu hetzelfde traject als dat van ons. Met nog een half uur tijd om in te checken stonden zij nu net voorbij de brug van Temse vast zoals wij een dik uur eerder. De vooruitzichten van onze spitsbroeders werden hoe langer hoe somberder en ook de mensen van het reisbureau hadden er op dat moment geen goed oog meer in. Trouwens, ook onze eigen vooruitzichten verbeterden er niet op daar de voorzitter al de reisdocumenten bij zich had … Gilbert en Patrick kregen plotseling het lumineuze idee om na te gaan of onze tickets al dan niet elektronisch waren. Een snelle check uitgevoerd door de balieverantwoordelijke van Bulgaria Air leverde een positief resultaat op. Hierdoor konden de 8 op tijd gearriveerde Bulgarije reizigers met alle gemak van de wereld inchecken. Om op zeker te spelen contacteerde ik op dat ogenblik Heidi van reizen De Cauwer om de vouchers van onze wagens door te faxen naar het eerste het beste vrije faxtoestel. Dit vond ik terug bij Air Iberia.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De rest van de groep was ondertussen gaan aanschuiven en zelfs voorbij de paspoortcontrole gegaan. Met de vouchers op zak, welke weliswaar tergend traag en één voor één werden doorgestuurd, sloot ik mij aan bij de groep. Vervolgens trokken we richting security check waar we ondanks de lange rijen relatief snel en mits de nodige alarmen en ontdoen van kledingsstukken doorheen waren. Voor sommigen begon op dat ogenblik de spanning en vliegangst stilaan de kop op te steken. Ik weet niet hoeveel telefoontjes en scenario’s we daarna nog doorlopen hebben maar het kwam er uiteindelijk op neer dat Johan en Guy zich plotseling voor de ingang van de luchthaven bevonden. Ze stormden onder begeleiding van de chauffeur naar binnen en het was Guy die nog net de juiste incheckbalie en dito verantwoordelijke vond. Het was in hun voordeel dat de vlucht een half uur vertraging had opgelopen. Via de mensen van Bulgaria Air leerden we dat men uiteindelijk kan inchecken tot men begint te boarden. Nog voor we aan dit ritueel begonnen zagen we de 2 laatkomers plakkend van het zweet en happend naar adem onze gate naderen. Er werd nog naar het toilet gegaan, wat gedronken en enorm veel geprutst met PIN en PUK codes wat maakte dat 2 GSM toestellen al buiten dienst waren nog voor ze het land hadden verlaten. Je kunt het begin van een reis niet gekker en/of spannender bedenken.
De Bulgarije reizigers – Uitzichtpunt Madzharovo – Foto Stoycho Stoychev
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 1 : Vrijdag 27 April 2007. Tocht: Luchthaven Sofia – Sofia. Waarnemingen Dag 1: Door het late vertrek op Zaventem was er vandaag weinig of geen sprake van vogels kijken. De enige vogel die we met zekerheid konden waarnemen was de ijzeren die ons van Zaventem naar Sofia bracht. We zaten verspreid in de staart van het vliegtuig. Het is ook daar waar de zwarte dozen zich bevinden en bijgevolg de beste plaatsen me dunkt. De bediening tijdens de transfer was zeer verzorgd en dat waren de hostesses ook. De vlucht verliep vrij vlot, zonder al te veel noemenswaardige luchtzakken en turbulenties. Enkel het opstijgen en het landen waren er voor sommige medereizigers te veel aan. Eens geland in Sofia werden we midden op de tarmac afgehaald door een bus van jawel VanHool, voorlopig konden we ons nog niet echt detacheren van ons belgenlandje. In de nieuwe terminal van de luchthaven werden we één voor één gescreend en hoewel we enkele verdachte individuen in onze rangen hadden werden we vreemd genoeg niet afgezonderd voor een grondigere controle. De volgende stap was de transportband om de nodige bagage op te pikken. We waren een beetje bang voor de statieven die apart waren meegegeven maar uiteindelijk konden deze items als eerste geclaimd worden. In de vertrekhal zochten en vonden we de autoverhuurbalie van Hertz snel terug en begonnen we met het invullen van de nodige papieren. Dirk, Eric, Johan en ik werden als verantwoordelijke chauffeurs van de gehuurde wagens gesteld. Omdat ik als enige van de 4 zowel VISA als Mastercard bij mij had gaf ik beide kaarten op, zowel letterlijk als figuurlijk, om de verplichte borg van € 500,00 per voertuig te voldoen. Na het vele speculeren vooraf overtroffen de uiteindelijke huurwagens onze stoutste dromen. Twee spiksplinternieuwe Opel Vivaro busjes, een blauw en een grijs, werden ons voor deze reis ter beschikking gesteld. We horen de baliemedewerker van Hertz nog altijd over het blauwe busje zeggen: Mister Colman be careful, brand new car, only 853 kilometer! Later zou blijken dat hij overschot van gelijk had met dit bericht alleen had hij het moeten zeggen tegen Mister Felix …De boete die we moesten betalen omdat we de busjes buiten de kantooruren afhaalden werd voorlopig niet aangerekend en ik ssssste Johan zijn eerlijkheid in deze. Nadat we de busjes hadden ingeladen en de plaatsen hadden verdeeld maakten we nog één maal dankbaar gebruik van de diensten van de sympathieke Hertz medewerker. Toen we vroegen waar we moesten zijn om onze eerste slaapgelegenheid te vinden bood hij zelf aan om ons te gidsen. Gezien het late uur namen we deze aanbieding met alle plezier van de wereld aan en nog geen half uur later stonden we geparkeerd langs een drukke boulevard in de Bulgaarse hoofdstad. In Sofia Guesthouse verdeelden we ons over 2 dormitories toepasselijk genaamd the green room voor de echte natuurliefhebbers en the chocolate room voor de verdachte individuen. Na wat rondsnuffelen in de overigens lege keuken van het pensionnetje besloten we dat het hoog tijd was om onder de lakens te kruipen. Binnen enkele uren ging immers onze Bulgaarse ontdekkingstocht van start.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 2 : Zaterdag 28 April 2007. Tocht: Sofia – Plovdiv – Haskovo – Dolna Kula – Potocnitca – Studen Kladenets – Madzharovo Waarnemingen Dag 2: Zonder ook maar één oog dicht te doen, laat staan van 2 tegelijkertijd stond ik om 5.00 uur al onder de douche. Eén voor één werden ook de andere zombies wakker en de ene maakte al wat uitgebreider zijn toilet dan de andere. De eerste vogel van de reis was een Zwarte roodstaart die we vanuit het badkamerraampje hoorden lispelen. Onze spullen waren snel gepakt en nog geen half uur later stonden we klaar om de wijde Bulgaarse wereld in te trekken. Na een korte rondrit in de hoofdstad en na het passeren van het stadion van nationale voetbaltrots Levski Sofia vonden we de autostrade A1 / E80 terug die ons naar onze eerste bestemming van de dag moest brengen, de stad Plovdiv. Vlak buiten de hoofdstad werd een OMV tankstation bezocht om te ontbijten. De eerste Euro’s werden hier willens nillens omgewisseld in Bulgaarse Levs. Om en rond het tankstation kwetterden Huismussen en Huiszwaluwen terwijl Gierzwaluwen, Eksters & Bonte kraaien meer hogere en rauwere klanken produceerden. Na deze korte stop begaven we ons verder richting binnenland, eerst tergend traag en vervolgens tegen gemiddeld 120 Km per uur. Een Ooievaar op nest op een niet meer in gebruik zijnde lichtmast tussen de twee rijrichtingen in was de eerste vogelsoort on route. Na iets meer dan 100 kilometer autosnelweg werd in de buurt van de stad Pazardzik nog even halt gehouden om de benen te strekken en om wat informatie uit te wisselen. De blauwe bus die op kop reed had onderweg al vogels zoals Buizerd, Zwarte specht, Scharrelaar, Bonte kraai en Raaf gescoord. De grijze bus had zich tot dan toe vooral op de baan geconcentreerd. Dirk maakte mij er nogmaals op attent dat er in Bulgarije redelijk veel op snelheid gecontroleerd wordt en dat we in de volgende dagen daar best rekening mee zouden houden. Zo gezegd zo gedaan. Op de parking zelf huppelde een Kuifleeuwerik rond en vlogen enkele Zomertortels voorbij. Voor dat we de busjes opnieuw in beweging zetten werd nog even contact opgenomen met onze gids Stoycho Stoychev om te bevestigen dat we op schema lagen en dat we hem zoals afgesproken rond 10 uur zouden oppikken in Haskovo. De exacte locatie zouden we nog bepalen bij het naderen van de eerder vermelde stad. We zetten opnieuw koers richting eerste doel en bij het voorbijrijden van enkele ondergelopen percelen net voor de afslag Plovdiv zagen we onder andere Kievit, Kleine mantelmeeuw en Geelpootmeeuw. De andere medereizigers zagen dan weer Hop, Patrijs en enkele Ooievaars. Net voor het ingaan van de stad zagen we nog een mooi ♀ Grauwe kiekendief en verschillende Koekoeken. Hoewel Stoycho er de nadruk had opgelegd om de ringweg rond de stad te nemen reden we dwars door het centrum met de nodige vertraging tot gevolg. Baan 8 richting Svilengrad welke via Haskovo loopt werd wel met gemak teruggevonden en na enkele kilometer én om klokslag 9 uur werd langs deze baan halt gehouden. Tal van verschillende vogelsoorten waren hier de aanleiding voor. Het begon sterk met enkele ♂♂ Grauwe kiekendief die werden vergezeld door een Buizerd. De eerste discussies of het hier al dan niet om een steppebuizerd zou kunnen gaan staken hier de kop op.
BULGARIJE
April - Mei 2007
In een notelaar aan de overzijde van de baan zaten niet minder dan 3 Wielewalen, waarvan het merendeel mannetjes. Waar we allen enorm van genoten was de continue stroom van doortrekkende Boerenzwaluwen. Tevens verbleven hier in de buurt de gewone soorten zoals Torenvalk, Tuinfluiter, Grasmus en vele Tjiftjaffen en Fitissen. Common sense deed ons algauw verder trekken, anders zouden we nooit op tijd op onze afspraak zijn om onze gids op te pikken. Hoewel … nog geen 3 kilometer verder stonden we alweer langs de kant, na weliswaar wat heen en weer gerij. Eindelijk werden de echte specialiteiten van de regio aan ons voorgesteld onder de vorm van minimaal 15 Roodpootvalken in alle mogelijke kleden, 2 Scharrelaars en een Kleine klapekster. Voor de fotografen en de cameraman onder ons was dit ook het sein om de nodige attributen boven te halen om al dat moois te vereeuwigen. Aan de ingang van de stad Haskovo werd Stoycho Stoychev gecontacteerd om de juiste oppikplaats te bepalen. Hij vroeg tevens of er voldoende plaats in onze wagens was om mee te rijden zodat hij zijn eigen vervoer kon achterlaten. Milieubewuste mensen als we zijn konden we dit enkel maar met een positief antwoord bevestigen. In het aanpalende pijnboombosje langs de weg werd nog met zekerheid een Grote bonte specht gezien en mogelijk ook zijn neef de syrische. Het feit dat je met 10 personen rondtrekt houdt natuurlijk ook in dat je met 10 personen een consensus moet bereiken vooraleer iets definitief in de boeken wordt gezet vandaar dat deze soort nog niet werd gehomologeerd. Nog geen 300 meter verder pikten we de gids op en trokken we richting centrum om de nodige inkopen te doen en om geld te wisselen. Ieder van ons legde 200 euro samen en samen met de gids vertrok ik naar een wisselkantoor. Het voordeel wanneer je vergezeld bent van een lokale persoon is dat je tegen een goede rate geld kan wisselen én dat ze je niet in “’t zak” proberen te zetten. Na verschillende keren te hebben geteld en herteld stond ik plots met een hele hoop Levs in mijn handen. Het was wel op klaarlichte dag en het leek mij een veilige stad maar Stoycho Stoychev maakte mij er toch attent op om zo snel mogelijk naar de groep terug te keren en mijn portefeuille tijdens deze transfer goed in de gaten te houden. Deze actie werd dan ook onmiddellijk uitgevoerd en in een mum van tijd werd het geld verdeeld over de 2 busjes. Tweede penningmeester van dienst was Dirk Braem maar toch bleef de helft van de totale som veel geld om in een portefeuille te steken. De volgende stap was gaan shoppen in de dichtstbijzijnde supermarkt. Brood en beleg, fruit, drank en wat snoepgoed werden in het winkelkarretje geflikkerd. Bij de afrekening was ik zo geconcentreerd aan het inladen dat ik het schaaltje bestemd voor wisselgeld mee in de shoppingbag stak. Geen probleem, dit kleinood zouden we wel kunnen gebruiken bij het verdelen van het voedsel in het veld. Hoog tijd om de weg verder te zetten en de smalle straatjes van Haskovo te verlaten, en dat zullen we geweten hebben … Het tweede smalle straatje hadden we al prijs, ’t is te zeggen na spiegel tegen spiegel met een op een trottoirs geparkeerde bestelwagen werd in de wagen oooowwww geroepen. Ik was een beetje van de wijs en zette de wagen iets te dicht tegen de kant. Daardoor raakte ik bij de volgende afslag naar rechts een overstekend paaltje met de rechterachterkant van het blauwe busje. Johan stapte uit de bus, pikte vervolgens de zijdelingse schokdemper op en kwam met het nieuws dat de bus achteraan redelijk beschadigd was. Zelfs nu, drie maanden later, voel ik nog steeds dat onbehagelijke gevoel de kop opsteken. Hoe hard de gids ons ook probeerde gerust te stellen dat dit schering en inslag was in Bulgarije werden de volgende 10 kilometer in stilte gehuld. De Vale gierzwaluwen van de stad werden dan ook met weinig interesse bekeken.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een eerste pitstop werd ingelast een 20-tal kilometer verderop. Daarvoor hadden we reeds heel ver weg een groep van een 20-tal Ooievaars opgemerkt. Op de eerder vermelde stopplaats werden heel wat lokale specialiteiten uit de regio gezien. Terwijl een zingend ♂ Cirlgors de aandacht trok van menig medereiziger werd de lucht gevuld met 3 Zwarte ooievaars, 2 Schreeuwarenden, 1 Arendbuizerd & een Zwarte wouw. Aan onze kant van de baan zat een Izabeltapuit terwijl aan de overkant op de helling een statig ♂ Grauwe klauwier verbleef. De tijd was nu ook rijp om de schade aan het busje op te meten. Met de schuifdeur open viel dat allemaal nogal mee, met de schuifdeur dicht kwam de waarheid echter aan het licht. De conclusie was simpel: dag franchise van € 500,00! Op dat ogenblik werd vogels kijken en genieten van de mooie natuur tot laat op die dag van ondergeschikt belang voor mij. Natuurlijk moesten we opnieuw overgaan tot de orde van de dag en dat was het verder exploreren van het Rodopegebergte. Via een wirwar van bochtige en soms slecht berijdbare baantjes trokken we richting rivier Arda. Voorbij het betonnen gedrocht alias Studen Kladenets dam stegen 8 Ooievaars op uit de eerder genoemde rivier, zowaar een zeldzaamheid voor de regio. Een Aasgier met nestmateriaal in de bek kwam even boven een rots cirkelen welke als nestplaats was ingenomen door verschillende Rotszwaluwen. Wat verder werd een prachtige Scharrelaar op een dakrand uitgebreid bekeken. Na een vrij lange rit kwamen we aan bij het dorpje Dolna Kula. In het dorp zelf zagen we 2 niet nader gedetermineerde sperwers cirkelen waar we niet voor stopten. Misschien hadden we dat beter wel gedaan aangezien balkansperwer hier algemener is dan sperwer en we van eerstgenoemde verder geen waarnemingen meer verrichten tijdens deze reis. Het volgende anderhalf uur werd gespendeerd langs de idyllische rivier Krumovica en in de schaduw van enkele steile rotswanden. Langs de met keien bezaaide rivierbank aan de overzijde liep een statige Zwarte ooievaar in vol broedkleed. Ongetwijfeld was het een bewoner van één van de 4 nesten die we terugvonden op de verschillende rotsrichels aan de overzijde. Naast deze houten constructies, waarvan er zeker 2 bewoond waren, vonden we ook 2 geboetseerde tunnels van een andere zeldzaamheid terug. Meer nog, de makers van deze tajine vormige nesten zijnde 2 Rotsklevers waren nog volop bezig met de afwerking ervan. Ander klein grut in de buurt waren een nu zekere Syrische bonte specht in de aanwezige populieren en een ♂ Blonde tapuit op de top van een alleenstaande rots. Met een groep van 11 personen en dus min of meer 22 ogen haalden we op deze plek een maximum aan resultaat. Gezamenlijk werden als waardige afsluiters nog een overtrekkend koppeltje Roodpootvalk en 2 heel hoge Vale gieren gezien, terwijl Erik Van Bogaert een zekere Steenarend nog net achter de rotspartijen zag glijden. Enkele Raven verbleven hier ook in de buurt maar het was lang niet zeker of zij daar een nestgelegenheid hadden of dat zij op zoek waren om nestgelegenheden van andere soorten leeg te roven. Met een gevulde maag en dito waarnemingsboekje verlieten we deze plek en trokken we richting gierenvoederplaats te Potocnitca. Om hier te geraken trokken we opnieuw, maar dan in de andere richting, door de arme dorpen bewoond door de Turkse minderheid in Bulgarije. Een korte off road tocht leidde tot de eerder genoemde plek. Op de voederplaats lagen geen kadavers en waren er bijgevolg ook geen gieren te zien. We wandelden dan maar wat rond in de omgeving op zoek naar andere gevederde vrienden. In enkele verspreide struiken zaten enkele Roodkopklauwieren en op de stenige vlakten huppelden enkele gewone Tapuiten en Izabeltapuiten rond die soms lastig van elkaar te onderscheiden waren.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Johan liet zoals een volwaardig klein duimpje kruimels na onder de vorm van een verrekijker en enkele kledingstukken om de terugweg te kunnen vinden. Uiteindelijk kregen we toch nog de vogels te zien waar we voor gekomen waren. Een colonne van 7 Vale gieren en een in de omgeving rondcirkelende Aasgier waren een streling voor het oog. Meer nog, om onze inspanning te belonen kregen we als bonus een groep van 17 overtrekkende Roodpootvalken te zien. Op de terugweg zagen de mannen van de blauwe bus nog een zeer dichte Duinpieper. De volgende halte was de dam Studen Kladenets waar een Zwarte wouw het beste van zichzelf gaf. Omdat de grijze bus de dichte Duinpieper op de terugweg van de gierenvoederplaats gemist had werd afgesproken om elkaar voortaan beter op de hoogte te houden van de sightings. Op een betonblok in de rivier Arda zat een adult mannetje Blauwe rotslijster zijn melodieuze lied te verkondigen aan al wie het maar horen wilde. Er werden op de steile kliffen nog 2 nesten ontdekt van Zwarte ooievaar maar er was maar eentje met zekerheid bewoond. Nog enkele witte plekken op de rotsen werden onderzocht op de aanwezigheid van rovers maar dat draaide op niets uit. In het bos langs de oevers van de rivier zongen wat Turdus soorten zoals Merel, Zanglijster en waarschijnlijk ook wel Grote lijster. Onze aandacht werd echter volledig opgeëist door een tot dan toe niet nader bepaalde wit zwart vliegenvanger die ons telkens te vlug af was. Met wat engelengeduld en behoorlijk wat geluk konden we hem na een kleine 20 minuten op naam brengen. Een Balkanvliegenvanger, hoogstwaarschijnlijk nog op trek, werd mooi gedocumenteerd en bijgezet in de langzaam maar gestaag groeiende vogellijst. De gids stelde ons op dat ogenblik de vraag of we de toeristische al dan niet de alternatieve route naar Madzharovo wilden nemen. Hij vroeg wel eerst uitdrukkelijk naar de inhoud van het contract dat we afgesloten hadden met het autoverhuurbedrijf inzake banden en bodembeschadiging indien we voor optie 2 zouden kiezen. Nu, de bus was toch al beschadigd, dus dat deel hadden we al achter de rug vandaag. We zochten bijgevolg opnieuw het avontuur op. Omdat Stoycho heel sterk geïnteresseerd was en is in geschiedenis stelde hij zelf voor om even halt te houden bij een oud Thracisch monument. Dit monument zelf herbergde 2 Torenvalken op nest en een hoop Kauwen. Tot op de dag van vandaag weet niemand waar dit monument voor diende. Was het een graftombe? Was het een offerplaats? Misschien zal de toekomst dit mysterie ooit nog wel oplossen. We reden nog door een dorp waar een kermis aan de gang was om vervolgens langs de oevers en waarschijnlijk ook de winterbedding van de Arda naar het voormalige mijnwerkersdorp Madzharovo te klimmen. Tijdens één van de stops zonderde ik mij af aan de oevers van de rivier en vergezelde Eric Van De Velde mij en praatten we een beetje over van alles. Het was ook hij die mij uiteindelijk wakker schudde uit mijn accident ervaring, iets waar ik hem nog altijd dankbaar voor ben. In de grasvlakte tegenover de trage stroom zaten Boomleeuwerik en Boompieper broederlijk naast elkaar te zingen en te sluipen door het gras. Wat verder werden we beloond met een machtige waarneming van een Steenarend die werkelijk de hele groep opnieuw op het juiste spoor bracht. In het aanpalende bos zagen en vooral hoorden we een Bergfluiter maar was het wel een Balkan? Anyway, we waren aan het einde gekomen van onze eerste reisdag en namen onze intrek in enkele appartementen die eigendom zijn van de BSPB. De kamers binnenin oogden in elk geval een stuk frisser dan de gebouwen aan de buitenkant. Het was niet meer dan basic comfort maar vergeleken met enkele “shitholes” waar we al geslapen hadden tijdens vorige reizen in het buitenland was dit gewoon top.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een uurtje later was de helft verfrist en trokken we naar het restaurant onder het informatiecentrum van de BSPB. Als drank werd cola en bier geserveerd en iedereen nam de shopska salade als voorgerecht. Als hoofdmenu kozen we voornamelijk kip maar er waren er ook enkelen die varkensvlees prefereerden. Tijdens het diner werd de dag overlopen en staken de eerste grappen over de confrontatie tussen het blauwe busje en het overstekende paaltje de kop op hoewel ik moet toegeven dat ik er zelf mee begonnen was. Op dat ogenblik voelde iedereen wel aan dat de groep goed aan elkaar hing en dat we de volgende dagen nog veel avontuur en plezier tegemoet zouden gaan. Omdat we de vorige nacht niet te veel dodokes gedaan hadden en het al bij al toch een vrij inspannende dag was geweest trokken we het niet te lang in het restaurant. Tussen onze eetgelegenheid van vanavond en de appartementen door hoorden we minstens nog 3 Dwergooruilen geregeld tjuuk roepen en dat was de best denkbare afsluiter van de dag, voor het grootste deel van de groep dan toch. Gilbert, Eric en Dirk slaagden er nog in om een geitenmelker alias Nachtzwaluw de nacht definitief te laten inluiden … ☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Zwarte ooievaar, Scharrelaar, Izabeltapuit
Buizerd,
Roodpootvalk,
Koekoek,
Wielewaal,
Sofia Plovdiv: Zwarte specht, Raaf Plovdiv Haskovo: Grauwe kiekendief, Kleine klapekster Haskovo Dolna Kula: Schreeuwarend, Arendbuizerd, Zwarte wouw, Cirlgors Dolna Kula: Vale gier, Steenarend, Syrische bonte specht, Rotsklever Potocnitca: Vale gier, Aasgier, Duinpieper, Roodkopklauwier Studen Kladenets: Zwarte wouw, Aasgier, Rotszwaluw, Blauwe rotslijster, Balkanvliegenvanger Madzharovo: Steenarend, Dwergooruil, Nachtzwaluw, Balkanbergfluiter
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 3 : Zondag 29 April 2007. Tocht: Madzharovo – Meer van Vajlovgrad – Lozen – Jerusalimovo – Topolovgrad. Waarnemingen Dag 3: Zoals gisteren afgesproken kon iedereen vrij kiezen om al dan niet deel te nemen aan de preontbijt wandeling. Bang om de waarneming van de dag te missen gaven alle deelnemers inclusief de niet-ochtend mensen om 6 uur present. Een aantal vogelaars was op dat ogenblik al een klein uurtje de nabije omgeving aan het uitkammen. Appelvinken in loofbomen en Steenuiltjes op daken waren de eerste vogels van de dag. Het mooie watervallied van het Roodborstje en de glasheldere zang van de Nachtegaal werd vanuit verschillende hoeken en kanten gehoord. Laatstgenoemde verliet zelfs zijn geliefkoosde dichte begroeiing om open en bloot in een net in bloei komende eik zijn melodie te vervolledigen. Dicht bij de vervallen ruïne van een oude bioscoop zat een ♂ Cirlgors fotogeniek te wezen. Hoewel er nergens een afsluiting te bespeuren viel gaf de eigenaar van dit stuk land ons aan dat we niet te ver op zijn eigendom mochten gaan. Onder het vervelende geblaf van de al even vervelende honden zetten we dan maar onze tocht voort. Net voor we een gemengd loofbos introkken betrapten we nog een parend koppeltje Braamsluiper. Het bos leverde niet echt de droomsoorten op maar het setje Appel-, Groen-, Distelen Botvinken was in elk geval leuk meegenomen. We waren nu zeker dat de aanwezige bergfluiters wel degelijk Balkanbergfluiters waren. Kleur in de toch al kleurrijke omgeving werd gebracht door een eenzame Hop en enkele Wielewalen. De terugweg werd gekenmerkt door dezelfde soorten aangevuld met een overvliegende Buizerd en een Roodstuitzwaluw die zusterlijk naast een Boerenzwaluw op een telefoondraad ging zitten. Tijd voor ontbijt en wij gepakt en gezakt weg richting restaurant en BSPB informatiecentrum. Het stevige ontbijt, voor de ene al wat aantrekkelijker dan voor de andere, werd in een mum van tijd verorberd. In het informatiecentrum boven de kantine keken we naar en vergeleken we de eieren van de vier Europese gieren en genoten we van een prachtige maquette van het gebied rondom de ex-kopermijnstad Madzharovo. Een medewerker van de BSPB legde nauwkeurig uit welke rover waar zijn stek had. Vale gier, aasgier, steenarend, zeearend, slangenarend, … ga het rijtje maar af, allen kwamen ze aan bod. Vervolgens werd de lokale shop bevrijd van de nodige T-shirts, booklets en stickers en werden bijgevolg eigendom van de enthousiaste Belgen. Omdat we al lang genoeg opgesloten zaten werd het hoog tijd om onze waarnemingslijst verder aan te vullen. Van op het terras hoorde een deel van de medereizigers een Grijskopspecht lachen. We reden de parking af en de brug over de rivier Arda over en het moet na ongeveer 2 kilometer geweest zijn dat we de wagens een eerste keer voor een klein half uur langs de kant zetten. Met een mooi uitzicht op enkele steile rotsen aan de overkant en dicht bij een gemengd loofbos kon de pret beginnen. Bij het opwarmen van de aarde kwamen de eerste grote vliegers van hun stenige zitjes. Enkele Vale gieren en een Aasgier die gebruik maakte van een telefoonpaal als uitkijkpost waren als eerste present. Ook een Ooievaar en 2 van zijn Zwarte collega’s kwamen een kijkje nemen. De zangvogels in het bos waren behoorlijk basic met Koolmees en Boomklever in de hoofdrol.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een Hop langs de oevers van de stroom en aan de overzijde van de baan was hier het laatste noemenswaardige feit. Opnieuw de busjes in en weg. ’t Is te zeggen hooguit 5 kilometer verder stonden we alweer aan de kant, nu in de schaduw van de machtige kliffen langs de linkeroever van en met een fenomenaal zicht op de meanderende Arda rivier! Het volgende anderhalf uur vogels kijken werd er eentje om “U” tegen te zeggen. Niet alleen de diversiteit maar ook de waarnemingen op zich brachten ons meermaals in vervoering. Vooreerst waren er de rovers met Vale gieren in de hoofdrol. Met hun spanwijdte van bijna 3 meter wierpen zij meermaals hun schaduw over ons. Enkele adulte Aasgieren waren ook van de partij maar lieten zich enkel in vlucht bekijken, dit in tegenstelling tot hun eerder vernoemde soortgenoten die duidelijk van de warme zon genoten op de toppen van de rotsen. Ver van ons verwijderd maar daarom niet minder mooi gleden een Steenarend en een Slangenarend van ons weg én uit elkaar. Tussen al dit roofvogelgeweld door vergaten we bijna te kijken naar meerdere Blauwe rotslijsters en Blonde tapuiten die zich zowel in de gedaante van mannetjes als vrouwtjes vertoonden. Een steeds heen en weer vliegende groep zangvogels bleek, nadat we ze voor de derde keer zagen passeren, uit Spaanse mussen te bestaan. Tijd om even de rechteroever af te speuren en te controleren op mooie combinaties. Wat te zeggen van een groepje bestaande uit een Arendbuizerd, een Buizerd en 5 Zwarte ooievaars? Zalig om te zien hoe deze beesten handig gebruik maakten van de aanwezige thermiekbel om alzo hun territorium af te speuren met een minimum aan energieverspilling. Bij het terugkeren naar hun nestplaats zagen we dat één van de Zwarte ooievaars een volledig witte staart had. Onze gids wist te vertellen dat ze vroeger wel eens dachten dat het hier om een kruising ging met een gewone. Ondertussen weet men wel beter en weet men dat het om gewone staartrui gaat. Volgend hoogtepunt was weggelegd voor de gorzen. Terwijl uit alle windrichtingen het gerinkel van de Grauwe gors klonk werden Cirlgors en vooral Grijze gors in mindere mate gehoord maar wel mooi gezien. De vele Zwarte roodstaarten in de omgeving werden geregeld in de lenzen van onze fotografen genomen. Nogal een geluk dat we ook met de verrekijker keken want op die manier werd een geclaimde Zwarte roodstaart wonderwel omgetoverd in een adult ♀ Rode rotslijster. Over een bonusvogel gesproken! Langs de kliffen vlogen nog twee Wespendieven en wat Raven in tegenovergestelde richting terwijl de vele Rots- en Roodstuitzwaluwen kriskras door elkaar vlogen. Om dit bezoek af te sluiten en om op zoek te gaan naar een geschikte lunchplek vulden we hier ook de lijst valken nog aan met verschillende Torenvalken, 2 Slechtvalken en een overtrekkend ♂ Roodpootvalk. De lunch, die we hadden laten klaarmaken in het restaurant, werd genuttigd langs de oevers van het meer van Vajlovgrad. Na een korte wandeltocht rondom een heuveltop (of was het een historische grafheuvel?) zetten we ons neer in het hoge gras aan de oevers van de westkant van het meer. Omdat we al een hele voormiddag in de lucht hadden getuurd gingen we nog even op dit elan voort. Meteen raak natuurlijk met een langs de heuveltop zeilende Arendbuizerd en een licht fase Dwergarend die gezamenlijk met 8 Ooievaars ging thermieken. De verspreide struiken in de omgeving waren goed voor een koppeltje Grauwe klauwier en een koppeltje Paap. Na de lunch splitte de groep zich zoals een bliksem de wolken en ging ieder zijn eigen fortuinlijke waarneming opzoeken.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Voor de mannen met de long views resulteerde dit in 2 Vale gieren, een Aasgier, een Arendbuizerd en een Zwarte wouw boven de beboste heuvels aan de overzijde van het meer. Dichterbij en in de enige rietstrook zong luidkeels een Grote karekiet maar hem werkelijk zien was een ander paar mouwen. De Kleine plevier op een grindbank werd makkelijker gezien hoewel de determinatie ervan enige tijd in beslag nam. Met nog een goedgevuld namiddagprogramma in de Sakar Mountains voor de boeg werd het hoog tijd om ons ook in deze richting te begeven. Bij het passeren van het dorp Borislavci werden de eerder geziene 8 Ooievaars teruggevonden inclusief enkele exemplaren op nest. Net buiten de dorpskern stopten we een laatste keer om waardig afscheid te kunnen nemen van het Rodopegebergte. Terwijl de lokale bevolking aan het genieten was van hun zondagsrust gingen wij onverminderd voort met vogels kijken. Een adult ♂ Sperwergrasmus liet zich uiterst moeizaam bekijken en dito fotograferen, terwijl een Kleine klapekster op een schiereiland in het meer langzaam maar zeker verdween in de luchttrilling. Plotseling ontstond er opschudding want de mannen van de grijze bus hadden enkele grote rovers ontdekt enkele kilometer verder. Er zeker van zijnde dat het geen vale gieren waren werden een verre Schreeuwarend en 2 boven het meer jagende Boomvalken aan hun lot overgelaten. Ook de Sperwergrasmus die zich nu open en bloot liet verschalken moest het onderspit delven voor het aanstormende raptorgeweld. Het in de buurt verblijvende koppel Zeearend, met onbekende nestplaats, werd minutenlang bewonderd na een korte race met de busjes. Het moment dat één van de twee vogels een aanval inzette op een terecht paniekerende Zwarte ooievaar staat in menig geheugen gegrift. Zelfs Stoycho stond vol bewondering en ontzag te kijken naar deze prachtige voorstelling van moedertje natuur. De eerste goede views van Balkankwikstaart werden onmiddellijk vereeuwigd. Rodopi werd verlaten en Sakar werd betreden. Net over de autostrade A1 richting Turkije en Griekenland en langs de rivier Marica plaatsen we onze vervoermiddelen op een grindparking. Onderweg hadden we dan al verschillende Kalanderleeuweriken en een Schreeuwarend nabij het dorp Lozen gespot. Deze plek had onze gids uitgekozen om de zeldzame maskerklauwier te kunnen waarnemen. We wisten dat we eigenlijk nog te vroeg in het seizoen waren voor deze vogel maar toch gaven we het een shot. Helaas, verder dan Zwarte ooievaar, Buizerd, Sperwer en Scharrelaar die allen per twee ten tonele verschenen kwamen we echter niet. Ook de plek zelf nodigde niet uit om er heel lang te vertoeven dus waren we snel terug op pad net zoals de voorbijflitsende Smaragdhagedis. In de buurt van het dorp Jerusalimovo ondernamen we een tweede poging om de bewuste klauwier te vinden. Iedereen waaierde uit en de heuvels in de buurt werden beklommen en afgedaald in noordelijke, oostelijke, zuidelijke en westelijke richting. In het dal beneden kwamen de eerste kleuren tevoorschijn. Een ruïne uit het communistische tijdperk herbergde verschillende Hoppen die zich goed lieten zien en horen. Nog exotischer waren de 4 Bijeneters die zich door de wind heen en weer lieten zwiepen in de top van een wilg. Plots groot alarm toen Patrick, Magic voor de vrienden, één van de doelsoorten van de reis had ontdekt. Een adult mannetje Maskerklauwier liet zich prachtig bewonderen, fotograferen en filmen. Voor Stoycho zelf was dit de vroegste waarneming ooit van deze vogel en mogelijk zelfs voor Bulgarije. Belgen en vogels kijken in het buitenland het blijft een uitermate geslaagde combinatie. Maar het bleef hier niet bij, verschillende Kalander- en Boomleeuweriken gaven het beste van zichzelf en gingen gezwind de concurrentie aan met Grauwe en Cirlgors.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Vogels met groter verenoppervlak waren 2 groepen van respectievelijk 6 en 3 Zwarte ooievaars en in totaal niet minder dan 8 Slangenarenden die in konvooi Sakar overtrokken. De lokale Arendbuizerd vergezelde in tegenstelling tot vanmorgen in het Rodopegebergte nu 5 Witte ooievaars. Bij de busjes bevond zich nog een ♂ Paap. Met de namiddag al een heel eind ingezet werd het hoog tijd om op zoek te gaan naar een andere specialiteit van de regio: de keizerarend. Langs baan 55, de oude baan van Bulgarije naar Turkije, toonde onze gids nog een oud keizerarendsnest in een populier. Aan dit oude nest op amper 20 meter van die bewuste baan is een bijzonder verhaal verbonden. Enkele jaren na elkaar mislukte het legsel omwille van de verstoring door het drukke verkeer van en naar Turkije. De organisatie BSPB slaagde er uiteindelijk in om door middel van stokken het nest ontoegankelijk te maken voor het bewuste koppel zodat ze genoodzaakt waren om een nieuw nest te bouwen. Op een paar kilometer daar vandaan en onder constante bewaking brengen ze nu reeds 3 jaar achter elkaar succesvol enkele jongen groot. Na enkele inkopen in het dorpje wat verderop kwamen we in het territorium van de machtige arend terecht. Samen met de bewaker van het nest, waar de locatie overigens niet van werd vrijgegeven, speurden we het gebied af. Erik Van De Velde ging met de eer lopen door te zeggen, hé brave kom eens kijken wat er in mijn beeld zit! Inderdaad, een adulte Keizerarend zat statig in een kurkeik zijn gebied te overkijken. Dit bleef zo trouwens de volle 2 uur van ons verblijf in deze omgeving. Aan de overzijde was een tractor bezig met het omploegen van zijn akker. Een groep van 39 overtrekkende Ooievaars zag hier de kans schoon om krachten op te doen en vervolgens daalden ze één voor één af om achter de ploegende tractor te lopen. Een ♀ Sperwergrasmus speelde verschrikkelijk met onze voeten door telkens links en rechts van de baan te gaan skulken. Het koppeltje Roodkopklauwier daarentegen was veel coöperatiever. Op de akkers voor ons sprokkelden we een mooi groepje leeuweriken samen waarvan de Kortteenleeuwerik ontegensprekelijk de gezelligste was. Het wiet-trak-trak geluid van de aanwezige Roodborsttapuiten (2 ♂♂ + 1 ♀) werd geregeld onderbroken door de vele Kalander-, Veld- en Boomleeuweriken die op hun beurt het zwijgen werden opgelegd door 18 langstrekkende Bijeneters. Balkankwikstaarten op kluiten potaarde en zwiepende grashalmen waren net zoals vanmorgen de laatste vogels die in ons vizier kwamen. De weg naar Topolovgrad werd vooral gekenmerkt door zijn eentonigheid. Toch nog even een lichtpunt toen de weg van pakweg 5 meter breed naar 200 meter breed ging. Stoycho wist ons te vertellen dat deze weg zo breed gemaakt was om ten tijde van de Koude Oorlog vliegtuigen te kunnen laten landen en opstijgen. De enige vogels die er nu nog van gebruik maakten waren talloze Kalanderleeuweriken, enkele Torenvalken en een Hop. Middenin een dorp zagen we nog een arend spec. waarop de blauwe bus zijn achtervolging inzette. Dit zonder resultaat natuurlijk. De grijze bus had een betere gok gedaan en was ter plekke blijven staan met een prachtige waarneming van een Schreeuwarend als resultaat. Omdat we de andere bus niet direct in het vizier kregen keerden we zelf ook terug en zagen we nog een tweede exemplaar het dorp overvliegen. Zoals gisteren bezochten we op het eind van de dagtrip een historische Tracische site maar het dient gezegd te worden dat de overgrote meerderheid meer genoot van de omgeving dan van het monument. Net voor het binnenrijden van Topolovgrad vroegen we aan onze gids of we links moesten indraaien. Nogal een geluk dat ik op zijn YES afging want tegelijkertijd schudde hij van links naar rechts met zijn hoofd. Later op de avond zou trouwens dit mysterie ontrafeld worden. Langs een smal baantje reden we vervolgens pal op onze volgende slaapgelegenheid.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een groot houten gebouw oogde van binnen en van buiten prachtig en dat was het ook. Er waren 5 tweepersoonskamers gereserveerd die al snel gewijzigd werden in 3 tweepersoonskamers en een 4 persoonskamer. Koppeltjes werden gevormd door Erik & Dirk, Johan & Guy en mijn vader en ik. De rest lag in de grotere kamer. Elke kamer had een eigen badkamer en TV toestel en vooral de kamer van 4 had het begrepen op dit laatste. Nog geen 5 minuten nadat de bagage uit de wagens was geladen en in de kamers was ondergebracht hadden ze op kanaal 7 “uitdagend dansend” vrouwelijk schoon gevonden. Het interesseerde de anderen matig zo te horen aan tafel maar na verdere gesprekken bleek er toch duchtig gezapt te zijn geweest om deze zender te vinden. Het mysterie dan. Tijdens het voorgerecht, alweer onder unanieme goedkeuring een shopska salade, zei Stoycho ons van steeds te luisteren naar zijn stem en niet te kijken naar de bewegingen die hij maakte met zijn hoofd. Inderdaad, nee-schudden betekent in het Bulgaars JA en ja-knikken betekent in het Bulgaars NEE. De volgende dagen werden we nog een aantal keer op het verkeerde spoor gebracht maar konden we dit telkens vrij snel en zonder problemen counteren. De tweede volle waarnemingsdag werd afgesloten met een lekker maal en een goede pint bier. Vandaag was weeral een schot in de roos! ☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Zwarte ooievaar, Buizerd, Koekoek, Wielewaal, Kalanderleeuwerik, Grauwe klauwier, Grauwe gors, Cirlgors Madzharovo: Vale gier, Aasgier, Steenarend, Slangenarend, Wespendief, Slechtvalk, Roodpootvalk, Blonde tapuit, Blauwe rotslijster, Rode rotslijster, Balkanbergfluiter, Grijze gors Meer van Vajlovgrad: Zwarte wouw, Vale gier, Zeearend, Dwergarend, Arendbuizerd, Sperwergrasmus, Grote karekiet Lozen & Omgeving autostrade A1: Schreeuwarend, Scharrelaar, Omgeving Jerusalimovo: Slangenarend, Arendbuizerd, Hop, Bijeneter, Maskerklauwier Omgeving nestplaats Keizerarend: Keizerarend, Bijeneter, Kortteenleeuwerik, Sperwergrasmus, Roodkopklauwier
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 4 : Maandag 30 April 2007. Tocht: Topolovgrad – Levka – Shtit – Sladun – Matocina – Radovec – Elhovo – Konstantinovo – Dolno Ezerovo. Waarnemingen Dag 4: Sakar verlaten zonder de hoogste heuveltop te bezoeken was geen optie. Vandaar dat we voor het ontbijt even dag gingen zeggen tegen de Visegrad, met zijn 856 meter het hoogste punt van het Sakargebergte. Het baantje dat er naartoe leidde was ongeveer het beste dat we van de hele reis tegenkwamen en natuurlijk aangelegd met de steun van de Europese Unie. Op de hoogvlakte waren het de Grauwe, Cirl- en voor het eerst ook Geelgorzen die er de scepter zwaaiden. Eindelijk werd Sperwergrasmus door de hele groep prachtig waargenomen zowel zingend, in zit als tijdens het uitvoeren van de baltsvlucht. Enkele Paapjes en Grauwe klauwieren doken in het dichte struikgewas toen een Buizerd de hoogvlakte kwam afspeuren naar prooi. Dirk, die op tijd en stond iets achter de kiezen moet steken van zodra hij zijn ogen opent, maakte met een knorrende maag duidelijk dat we naar ons hotel moesten terugkeren om te gaan ontbijten. De meisjes die moesten opdienen waren verrast door de vroege vogels en hadden hier na hun feestnacht duidelijk niet op gerekend. Van op het terras hoorden we ver weg nog een Zwarte specht roepen en zagen we vooraan in het bos een Grote bonte specht een mierenhoop plunderen. Opnieuw lieten we door de hoteleigenaars een lunchpakket samenstellen kwestie van tijdverspilling tot een minimum te beperken. Omdat ik na de ontmoeting met het overstekende paaltje in Haskovo de Vale gierzwaluwen niet echt goed bekeken had wilde ik nu een second try in Topolovgrad. Dit lukte aardig en samen met de aanwezige gewone Gierzwaluwen konden de verschillen mooi opgetekend worden. De tocht van Topolovgrad town naar de nestplaats van de keizerarend van gisteren nabij het artificiële meer leverde tijdens een aantal stops een Schreeuwarend, enkele Buizerds en een Sperwergrasmus op. Het meer en de nestplaats lieten we beiden links liggen omdat er vandaag alweer een druk programma op de agenda stond. Een eind verder werden de eerste specialiteiten van de regio ons opnieuw voorgeschoteld. Het waren 2 Zwarte ooievaars en een prachtige rosse Arendbuizerd die we zowel tegen de blauwe hemel als tegen het groene bladerendek zagen kleven. Een Blauwe reiger ging ongetwijfeld richting water om zijn honger te stillen. Een eind verder en net voor het dorp Levka schoten we letterlijk en figuurlijk de hoofdvogel af. Letterlijk kwam dit neer op onze eerste adulte Keizerarend van de dag. Figuurlijk kwam dit neer op het feit dat Johan zijn nieuwe speeltje, een dictafoontje, al na 2 dagen kwijt was. Terwijl op dezelfde plek een zoekactie werd opgestart keerde een deel van de groep, inclusief de gids, terug naar de eerste stopplaats. Verder dan een hele boel platgetrapt gras en tijdverlies kwamen we niet en onder impuls van Johan zelf zetten we onze tocht gewoon verder. De mannen die achtergebleven waren in de buurt van het dorp Levka hadden wel nog Roodstuitzwaluw, Balkankwikstaart, Tapuit en vermoedelijk opnieuw de 2 Zwarte ooievaars van daarvoor op de daglijst bijgezet.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De volgende haltes hadden we te danken aan het feit dat we met een gids op pad waren. Net zoals gisteren bij de nestplaats van de keizerarend hielden we nu halt bij enkele plaatsen geschikt voor specifieke vogelsoorten uit de regio. De eerste plek was die waar we kans hadden op het waarnemen van orpheusgrasmus. Ondertussen hadden we ook het gezelschap gekregen van enkele vrienden van Stoycho die ervoor zouden zorgen dat hij vandaag terug zonder problemen naar zijn 7 maanden zwangere vrouwtje kon terugkeren. De wagens werden achtergelaten op een heuveltop met prachtig uitzicht over de 4 windrichtingen. Een korte afdaling leverde enkel 3 mooie Ortolanen en 2 Roodkopklauwieren op. Overhead vlogen naar gewoonte 2 Ooievaars en 2 Roodpootvalken. Terug op de heuveltop kroop een Griekse landschildpad (of was het een Moorse?) tergend traag voorbij, met dat voordeel dat elk lid van het reisgezelschap deze waarneming kon optekenen. Wat verder vond ik dan na een goed uur ter plekke uiteindelijk de Orpheusgrasmus terug. Het duurde daarna nog een hele tijd voordat iedereen redelijke views had van het beestje met de indringende gele iris. Wij hadden dan weer het voordeel dat we het gebiedje in de omgeving van de vans verder konden uitkammen met Tortelduif, Grauwe klauwier, Izabeltapuit en Cirlgors als resultaat. De Padre en Erik Van De Velde bleven de horizon afspeuren naar grotere veerpartijen en toverden naast verschillende Buizerden ook nog een Schreeuwarend en een Arendbuizerd tevoorschijn. De tweede plek was een site voor olive tree warbler, eveneens een soort die pas laat in het seizoen arriveert en waar we mogelijk nog te vroeg voor waren. Met het verhaal van de maskerklauwier indachtig schatten we onze kansen echter hoog in. Tussen deze 2 plekken in hadden we dan al een groep van 47 Witte en 8 Zwarte ooievaars kunnen onderscheppen waarvan laatstgenoemde soort de eerste 8 plekken het dichtst bij de zon innam. Aangekomen op de site voor de griekse spotvogel werden de lunchpakketten verdeeld en ging iedereen zowat zijn eigen weg op zoek naar fortune and glory. We zullen maar met de deur in huis vallen, de zoekacties naar zowel griekse spotvogel als maskerklauwier waren negatief. Wel werden er vele Orpheusgrasmussen en Roodkopklauwieren waargenomen. Toen we van alle uithoeken van het bos bijna op elkaar liepen gingen we nog in linie een eind het waarnemingsgebied in maar verder dan de altijd aanwezige Wielewalen en in mindere mate Appelvinken kwamen we niet. Aan de rand van het bos en langs de akkerrand zaten nog een Kleine klapekster en een Izabeltapuit. Johan ging in volle vaart richting Roemenië, zelfs op zo’n tempo dat we hem uit het oog verloren. Waar hebben we dat nog meegemaakt? Erik Van Bogaert probeerde hem tevergeefs te bereiken met de mobiele telefoon maar slaagde niet in zijn opzet. Afwachten dan maar zeker, één van de geliefkoosde stopzinnetjes van laatstgenoemde. Dirk fotografeerde nog een zeer goede medewerkende Smaragdhagedis. Uiteindelijk was het onze trouwe waakhond de Padre die nog de beste waarneming van allemaal had. Het had wel niks met vogels kijken te maken maar toen de aanwezige Bulgaarse schone haar trainingspak voor een lossere outfit ruilde verdween het gefluit van de vogels even op de achtergrond … In de verte zagen we de grensposten, zowel langs Turkse als langs Bulgaarse zijde, opdoemen zodat we niet zover meer van de reële grens met Turkije verwijderd konden zijn. Dat werd ook beaamd door Stoycho en we zouden de volgende 20 kilometer continu flirten met deze grens. Het eerste dorp dat we passeerden droeg de naam Shtit en was goed voor 4 Bijeneters en de onvermijdelijke Izabeltapuiten die hier zo goed als niet te tellen waren. Net buiten de dorpsgrens vloog er nog een heel lichte Buizerd over die even verward werd met een zijn grotere neefje.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Af en toe reden we door zogenaamd “No mans land”, oude afrasteringen waarvan we de oorsprong kunnen terugvinden tijdens het communistische tijdperk. Een prachtig uitzichtpunt over de beboste heuvels zowel in Bulgarije als in Turkije net voor het dorp Sladun was dé plek om een vieruurtje te nuttigen. Een Arendbuizerd op een kluit middenin een akker net voor die plek werd enkel door de grijze bus goed gezien. Het zachte gefluit van een Buidelmees die volop bezig was met een pluisnest te construeren aan de overzijde van de parkeerplaats was het startsein om opnieuw alle verrekijkers, fototoestellen en camera’s in aanslag te nemen. Even werd het tsiuuh verdrongen door de rauwe roep van een overvliegende Raaf. Borat, alias Guy Vercauteren, was de man die de waarneming van de dag op zijn naam mocht schrijven toen hij een prachtige adulte Keizerarend detecteerde. Meer nog, de bewuste arend kon een hele tijd gevolgd, gefotografeerd en gefilmd worden toen hij laag en mooi boven onze hoofden zeilde. Een uitermate zalige waarneming gewoon. Voor Gerry werd het allemaal te veel en werd het plots zwart voor zijn ogen. Figuurlijk gesproken dan toch. Blijkbaar was één van de lenzen en / of spiegeltjes in zijn telescoop verschoven zodat hij enkel nog een zwarte vlek kon zien. Aangezien dat niet de eerste keer was loste hij dit vakkundig op door even “teleke klop” te doen waarbij alle optische onderdelen als bij wonder terug op hun plaats zaten. Wij vroegen ons af hoe lang hij deze truc nog zou kunnen uitvoeren zonder permanente schade aan zijn optisch materiaal te veroorzaken. Een jonge Bulgaar met paard en kar wilde onze aandacht trekken door keihard met een plank op het ranke beest te slaan maar lokte enkel verontwaardiging en minachting uit. Voorbij Sladun maakten we nog 2 stops. De eerste was om nu 2 Keizerarenden heel hoog in de lucht te kunnen volgen. Eén van de vogels had handpenrui in beide wieken, dus ging het om een vogel die we nog niet gezien hadden. De andere vogel was waarschijnlijk degene die een klein half uurtje daarvoor onze harten synchroon sneller had doen laten slaan. Er zaten ook Bijeneters in de buurt waarvan we er slechts 2 zagen maar waarvan er ongetwijfeld meer zaten. In het dorre gras langs een helling wat verderop zat, vloog en bidde een Slangenarend al wist hij zelf niet zo goed wat hij wilde. Toch besloot ik de twijfelaar te beginnen filmen wat uiteindelijk prachtige beelden opleverde. Zo mooi zelfs dat ik wanneer hij over onze hoofden kwam de zwaartekracht wilde trotseren met een achterwaartse buiteling tot gevolg die ik, tevergeefs trouwens hé Dirk, probeerde te camoufleren. Als we Stoycho Stoychev zijn zin hadden laten doordrijven had hij nog samen met ons naar het oude kasteel van Matocina getrokken maar omdat wij nog een lange rit richting Zwarte zeekust voor de boeg hadden gebruikten we dit dorp enkel en alleen om onze voertuigen te draaien. Tijdens de tocht naar het drop off point van onze gids vroegen we hem een laatste gunst. Aangezien wij in de buurt van Burgas nog geen overnachting gereserveerd hadden vroegen we of hij ons eventueel kon verder helpen. Dat kon hij inderdaad en met een telefoontje regelde hij voor ons een slaapplaats in Dolno Ezerovo en een ontmoetingsplaats in Konstantinovo met onze volgende gastheer, een zekere Rusi. In Radovec kwam dan een toch wel vrij emotioneel afscheid van deze sympathieke Bulgaarse jongeman. We zouden de conversaties gedurende de transfers tussen de verschillende waarnemingsgebieden door de volgende dagen zeker missen. Mede door zijn grote kennis en zijn interesse in de geschiedenis over de Balkanregio kwam hij goed overeen met de senior van de groep. We onthouden tevens uit de verhalen dat na het vallen van het IJzeren Gordijn natuurbehoud en –ontwikkeling er zeker niet op vooruit gegaan zijn en dat corruptie heden ten dage schering en inslag zijn.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Restte ons nog het betalen van zijn fee die neerkwam op slechts 240 Lev voor 3 volle dagen gidsen (!). Wij maakten hier na kort groepsoverleg met veel plezier 300 Lev van. Samen met de maaltijden en de overnachtingen ter plekke was deze fee peanuts te noemen voor een groep van 10 vogelfanaten die tijdens deze periode op hun wenken bediend werden. Samen met de vrouwelijke burgemeester van Radovec zwaaide Stoycho en zijn vrienden ons lange tijd uit al zat de hoognodige plaspauze er zeker voor een deel tussen. Net voor ons vertrek kregen we de goede raad om zeer voorzichtig te zijn op de baan van Radovec naar Ustrem omdat deze zich in vrij slechte staat zou bevinden. Man toch, was dat een understatement! Van een baan was nauwelijks sprake en meermaals dachten Ronan en Dirk, de chauffeurs van dienst, dit komt niet goed. Hoogteverschillen van een halve meter, putten in de baan, geen baan, … één voor één kwamen ze aan bod en werden ze getrotseerd zonder kleerscheuren. Later op de reis zou blijken dat het nog slechter kon. In het dorp Elhovo vonden we de nodige brandstof terug die onze busjes de power moest geven om de tocht verder te zetten. We wilden natuurlijk ook eens kijken wie de zuinigste driver was geweest totnogtoe maar dat liep op een sisser af toen we voor exact evenveel Levs diesel in de tank gepompt kregen. Om de zuinigheidswedstrijd toch naar de hand van de blauwe bus te zetten lieten we Dirk de fooi betalen voor beide voertuigen zodat we alsnog als winnaar uit de bus kwamen. Voorbij laatgenoemd dorp sloegen we af op baan 79 richting БУРГАС. Een stevig doortrekkend ♂ Grauwe kiekendief deed ons een laatste keer de motor stilleggen. Voor een acrobatische Zwarte wouw en een 20-tal foeragerende Ooievaars deden we dat niet omdat we nu in volle vaart richting eindbestemming van de dag reden. Een goede 80 kilometer verderop en enkele Buizerden en Roodkopklauwieren rijker kwamen we aan in het dorp Konstantinovo waar we in het centrum postvatten. Omdat ik onze nieuwe gastheer Rusi niet onmiddellijk kon bereiken riepen we voor een laatste maal de hulp van Stoycho in. Uiteindelijk kwamen we in contact met elkaar en kregen we de boodschap om uit te kijken naar een Bordeaux Suzuki busje. De volgende 20 minuten keek een deel van de groep geregeld naar vogels die boven Lake Mandra vlogen. Aalscholvers, Dwergaalscholvers, 2 Blauwer reigers en een Purperreiger waren de eerste vogels die zich in ons vizier plaatsten. Met een overtrokken hemel en 10 graden Celsius waren het niet echt ideale omstandigheden om vogels te kijken. Rusi arriveerde zoals afgesproken op de afgesproken plaats op het afgesproken uur. De ex-chauffeur van de firma Willi Betz sprak enkel Duits (en geen Engels zoals voorheen was aangegeven) en had geen enkele tand meer in zijn mond maar was wel heel vriendelijk. Hij had graag gehad dat er iemand van onze groep postvatte in zijn Suzuki maar zowel Erik Van Bogaert, die al meerdere malen had bewezen dat hij de Duitse taal machtig is, als Johan Colman bedankten voor de eer. Bijgevolg waren we aangewezen op een soms wilde achtervolging. Over de baan vloog nog een groep van 15 Zwarte ibissen en Erik Van De Velde zag nog een Woudaapje over de rietvelden van het Burgas meer. Langs bochtige, in slechte staat zijnde wegen en enkele spoorovergangen kwamen we aan bij onze volgende verblijfplaats in de industriestad Dolno Ezerovo. Ons nieuwe verblijf oogde er van buiten uit niet echt fraai uit en de eerste twijfels staken de kop op. Na het uitladen van de bagage en het betreden van de kamers werden alle twijfels direct weggenomen. Boven een supermarkt annex cafetaria hadden Rusi en zijn familie pension Vaya Pelican House ingericht en wij hadden de eer om er de allereerste gasten te zijn! Eén tweepersoonskamer, die we zonder succes trouwens aan de oudsten van de hoop wilden kado doen en twee vierpersoonskamers werden ons ter beschikking gesteld.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De uitgehongerde bende daalde via de achterbouw de trap af en zette zich vol overgave aan de grote vierkante tafel in een ruimte speciaal ingericht en gereserveerd voor birdwatchers. Nog geen 10 minuten later werden food en drinks geserveerd door Rusi’s vriendelijke dochter Maya. Moe maar tevreden bleven we nog lang napraten aan tafel met elkaar en met onze nieuwe gastheer. Die ging er van uit dat hij de volgende dag ons door de gebieden rond Burgas zou gidsen maar daar gaven we een negatief antwoord op. We trakteerden ons nog op een groot stuk taart en betaalden voor het koningsmaal en de daarbij behorende godendrank in totaal 84 Lev, alles inclusief voor 10 volgegeten Belgen! Na het invullen van de streeplijst regelden we net zoals de vorige dagen nog een lunchpakket maar deze keer met Maya, die volgens sommige leden van de clan “wel iets had”. Erik VB, Gerry, Patrick & Gilbert lagen in de Pelican room; Erik VDV, Dirk, Johan & Guy lagen in de Red Footed Falcon room en Ronan en Henri deden het licht uit in de Little Bittern room. Morgen Burgas en surroundings. ☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Zwarte ooievaar, Buizerd, Koekoek, Wielewaal, Izabeltapuit, Grauwe klauwier, Roodkopklauwier, Grauwe gors Visegrad & Topolovgrad: Schreeuwarend, Zwarte specht, Vale gierzwaluw, Sperwergrasmus, Geelgors, Cirlgors Omgeving Levka: Keizerarend, Arendbuizerd, Roodstuitzwaluw, Tapuit Levka Shtit: Schreeuwarend, Arendbuizerd, Roodpootvalk, Bijeneter, Orpheusgrasmus, Kleine klapekster, Ortolaan Omgeving Sladun: Keizerarend, Slangenarend, Arendbuizerd, Bijeneter, Buidelmees, Raaf Elhovo Konstantinovo: Zwarte wouw, Grauwe kiekendief Konstantinovo Dolno Ezerovo: Dwergaalscholver, Purperreiger, Woudaap, Zwarte ibis
Sperwergrasmus – Foto Dirk Braem
Grauwe gors – Foto Dirk Braem
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 5 : Dinsdag 1 Mei 2007. Tocht: Burgas area (Poda lagoon – Atanasovsko lake – Vaya lake) Waarnemingen Dag 5: Even de koppen buiten gestoken en de wolken die gisteren boven de stad aan de Zwarte zee hingen waren niet weggeblazen door de wind. Sterker nog, de wind was gaan liggen en dan weet je wel hoe laat het is: regen. We maakten er ons voorlopig niet te druk om, eerst een beetje opfrissen en nadien een lekker ontbijt nuttigen. Brood, kaas, vlees, marmelade, koffie, thee en warme melk passeerden allen de revue en werden in min of meerdere mate soldaat gemaakt. Gilbert en Patrick hadden er ondertussen al een serieuze toer op zitten en hadden soorten zoals Ransuil en Kwartel gescoord. Rusi kwam in vol ornaat de trap af met de bedoeling ons te gidsen maar het was uiteindelijk ik die de boeman moest spelen door zijn aanbod af te wijzen. Het optische materiaal werd van de kamers gehaald en de lunchpakketten in de wagen gezet. De regen viel ondertussen met bakken uit de lucht en voorspelde weinig goeds. Tussen de stadsgrenzen van Dolno Ezerovo en Burgas vlogen boven een groot grasveld ontelbare Huis- en voornamelijk Boerenzwaluwen. Het was niet omdat we nu in een grote stad waren dat de wegen er beter bij lagen. Spoorwegovergangen en gevaarlijke podholes gevuld met water versperden en belemmerden een vlotte doorgang. Op de hoofdbaan die dwars door de havenstad loopt namen we richting zuid om onze eerste afspraak van de dag te bezoeken, de door de BSPB beheerde Poda lagune. De niet meer in gebruik zijnde en af en toe omgeplooide pylonen her en der verspreid in het Burgas (Vaya) meer waren nu in gebruik genomen door een groot aantal nestelende Aalscholvers. Omdat de bewuste lagune aan de overzijde van de baan lag en het drukke verkeer en het weer niet echt een risicovol manoeuvre toelieten besloten we een eind door te rijden. De afrit naar het dorp Krajmorie bracht soelaas en in een mum van tijd stonden we aan de juiste kant van de baan. Een zandwegje leidde ons naar de rietvelden en ondiepe plassen. Groot was onze verbazing niet toen het hek gesloten was. Het was vandaag immers 1 mei en net zoals we vorige jaren onder andere in Griekenland en Hongarije hadden ondervonden werd deze dag net iets intenser gevierd dan bij ons. Na enkele minuten verscheen een soort opzichter van het informatiecentrum annex uitkijktoren en de man was zo vriendelijk om ons binnen te laten in het complex. Zo kon uiteindelijk onze waarnemingsdag starten. We liepen het centrum binnen en bevoorraadden ons met de nodige documentatie. Vervolgens gingen we met z’n allen een verdieping hoger staan om onze favoriete hobby uit te oefenen. Verdieping 2 betraden we voorlopig niet daar deze niet overdekt was en de regen ons nog steeds parten speelde. Het weer verbeterde wel enigszins daar de continue regen vervangen werd door buien. En dat was net hetgeen dat onze hoop op migratie langs de Zwarte zeekust opnieuw verstevigde want de wind wakkerde wat aan en kwam wel degelijk uit de goede richting. Van op de overdekte eerste verdieping werden tussen een wirwar van statieven tal van nieuwe soorten voor de reis genoteerd.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Vooreerst was er het setje grote reigers met onder andere Blauwe, Purper- en Grote zilverreiger, gevolgd door het setje kleine reigers met onder andere Kleine zilver- en Ralreiger en Kwak welke op hun beurt werden gevolgd door Lepelaar en Zwarte ibis. Allen hadden ze we een eigen stek in een gebied met een oppervlakte van circa 100 hectare. Vervolgens kwam de wildfowl aan bod met gewone soorten zoals Knobbelzwaan, Bergeend, Krakeend, Zomertaling en Tafeleend en met de sought after species Witoogeend die werd vertegenwoordigd door minstens één mannetje en 2 vrouwtjes. Aan de overzijde van de baan aan de inlaat van het Mandra meer was het zeezwaluwenfestival met op kop Grote stern en Visdief gevolgd door de moerassterns Zwarte en Witwangstern. Aan de andere zijde en dus de uitlaat van Mandra waren 3 Dwergsternen hun geluk aan het beproeven. Op de aanwezige pontons zaten tal van Dwergaalscholvers hun lekke verenpak te drogen al bracht dat niet veel zoden aan de dijk met dit weer. Af en toe stopte het met regenen en klauterden we op de tweede verdieping van het gebouw om de marshes beter te kunnen overkijken. Niet alleen daar maar ook in de lucht viel nu het één en het ander te beleven. Voorlopig was het de stuwtrek van voornamelijk Gierzwaluw en Zomertortel die ons de nodige adrenaline pushes gaf. Net voor de volgende bui tekenden we de tot dan toe mooiste waarneming van de dag op van 8 (!) simultaan overtrekkende Scharrelaars. Gerry was op dat moment “walkabout” zonder ook maar iemand van de groep op de hoogte te brengen. Die mannen uit The Bronx blijven toch een ras apart zenne! Johan fotografeerde nog 2 overvliegende Parelduikers en een laag overtrekkende Zwarte wouw. Dan was het terug schuilen geblazen een verdieping lager. Trek van sternen ging echter onverminderd voort over de Zwarte zee en bij het volgen ervan zagen we ze geregeld Parelduiker en Fuut voorbijvliegen. Grote en Kleine karekiet en hun dichte verwant de Rietzanger zakten tijdens de regen laag weg in het riet terwijl de aanwezige en de doortrekkende Boeren- en Oeverzwaluwen bovenop de pluishalmen van het riet gingen postvatten. Waterral schreeuwde het uit met zoveel volk in zijn geliefkoosde habitat. Tijd om de aanwezige steltlopers op naam te brengen. Hoewel ze redelijk ver van ons verwijderd zaten konden we met gemak Steltkluut, Kluut, Tureluur, Zwarte ruiter en Kemphaan op naam brengen. Mede doordat de aanwezige Geelpoot- en Kleine mantelmeeuwen de steltjes geregeld op de wieken lieten gaan. Bij een volgende opklaring splitte de groep zich in tweeën. Een deel ging opnieuw postvatten op het hoogste dek terwijl een ander deel de aanwezige tringa’s en konsoorten van naderbij wilde gaan bekijken vanuit een schuilhut middenin het gebied. Blijkbaar maakte de eerste groep de beste keuze want naast een Hop werd er niks speciaals meer gezien door groep 2 mede door het hoge riet. Naast de onverminderde trek van Zomertortels en Zwaluwen kwamen nu ook verschillende Boompiepers, een Wielewaal en een groep van niet minder dan 12 Scharrelaars voorbij, een ware streling voor het oog! Toen Guy terug op het dak kwam vroegen we hem wat de wandeling had opgeleverd. Hij antwoordde toen dat hij helemaal niet gaan wandelen was maar dat hij een half uur had opgesloten gezeten in de toiletten van het informatiecentrum. Met andere woorden had hij een groot deel van de zalige waarnemingen gemist en hadden wij zijn hulpgeroep niet gehoord … of was het genegeerd? Uiteindelijk werd hij bevrijd door 2 behulpzame Bulgaren die hun residentie in de hoofdstad hadden. Als beloning daarvoor mocht hij dan nog eens een half uur tijd verliezen door naar hun fotocollectie van de afgelopen dagen te kijken. De opzichter had de niet-wandel groep dan al een stevige kop koffie aangeboden.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een laatste opklaring bracht ons nog Ralreiger, een ♀ Grauwe kiekendief en een Boomvalk die mooi de kustlijn naar het noorden volgden terwijl een onvolwassen Kroeskoppelikaan in tegenovergestelde richting vloog en landde in het Mandra meer. Bij het verlaten van het gebouw tekenden we nog verschillende Spaanse mussen en Paapjes op die op de menukaart stonden van de biddende Torenvalken en de patrouillerende Bruine kiekendieven. Voor de mensen die van getallen houden stelden we een lijstje op van de voorbijtrekkende vogels over Poda die morgen (zie belangrijkste waarnemingen). Het centrum van Burgas werd opnieuw hevig geteisterd door de regen toen we er dwars doorheen reden. Eén keer lukte het om met 2 busjes door het oranje te rijden. De tweede keer moest de blauwe bus even opzij omdat de grijze bus voor het rode verkeerslicht én een drukke rotonde vertraging had opgelopen. Al bij al was het toch voorzichtig rijden geblazen daar de spoorvorming en de nodige olie en derivaten de baan onvoorspelbaar en gevaarlijk glad maakten. Baan 9 ofwel E87 sneed buiten de stadsgrenzen onze volgende waarnemingsplek doormidden. Een korte halte om het zuidelijke deel van het Atanasovsko meer te overkijken werd vlug in de kiem gesmoord door de natte regen en verder dan wat Kleine zilverreigers, Lepelaars, Steltkluten en Kluten kwamen we niet. We zetten dan maar koers naar het noordelijke deel van dit meer. Een eerste weg leidde naar een oud station waar we lunchten maar waar we te ver van de oevers waren verwijderd om mooie waarnemingen te kunnen verrichten. De regen hield het na een half uurtje eindelijk voor bekeken en dat was het startsein om even de spoorweg over te wandelen en het gebied te verkennen. De altijd veel decibels producerende Cetti’s zanger en zijn soortgenoot met omgekeerde staart/rug kleurcombinatie Nachtegaal waren hier het best vertegenwoordigd. In mijn eentje had ik nog een rosse fase Koekoek. Door de gevallen regen bleef het baantje dat we met sommige deelnemers bewandelden voor het overgrote deel aan ons schoeisel hangen en het was duidelijk dat we hier niet op de juiste plek waren. Ik had natuurlijk nog een troef achter de hand in de vorm van een baantje dat dichter naar het zoutmeer leidde. Dit slechte wegje stopte bij een slagboom waar we noodgedwongen onze wagens moesten achterlaten, ook na ontmoeting met de lokale sheriff. In de jonge aanplant die we passeerden om op onze bestemming te geraken zaten niet minder dan 4 Scharrelaars, ongetwijfeld slachtoffers van het barre weer. De wandeling naar het uitkijkpunt door het hoge gras bezorgde ons eerst nog natte voeten en koude rillingen maar toen we de dijk betraden en een bord met informatie over de vogeltrek langs de Via Pontica zagen staan werden onze harten lichtjes verwarmd. En over verwarming gesproken, eindelijk waren de weergoden ons welgezind en zagen we voor het eerst de zon door het grijze wolkendek breken. En dan plots de start van een onvergetelijke namiddag trektellen! Ik, en waarschijnlijk ook de anderen, weet de juiste volgorde niet meer van wat er waar en wanneer opdook maar het was in elk geval een groepje van 5 Roodpootvalken (2♂♂+3♀♀) dat het startsein gaf. In de volgende uren vlogen over het meer, over onze hoofden, over Burgas en langs de Zwarte zeekust een mix van vleugels en pluimen om duimen en vingers bij af te likken. Onder de hoogtepunten bevonden zich onder andere grote groepen Roze pelikaan en Ooievaar, Schreeuwarend, Visarend, Witvleugelstern en Vorkstaartplevier.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Na de eerste piekperiode die verschillende Buizerden, Wespendieven, Roodpootvalken en 6 Zwarte ooievaars omvatte ging een deel van de trektellers hun zonnebrillen opzetten en begon de groep stilaan in euforie te geraken. Een grote groep Roze pelikanen in het westen, ontdekt door de mannen van de zandstock, was het volgende hoogtepunt. Hier vlogen zeker 2 en mogelijk zelfs 3 Kroeskoppelikanen in die niet door alle leden van de groep werden gezien of konden gedetermineerd worden. Hetzelfde kan gezegd worden van de 1 à 2 Visarenden die in diezelfde omgeving boven de horizon verschenen. Waarschijnlijk had het tegenlicht er veel mee te maken. In het oosten kwam een prachtige en zeer lichte Schreeuwarend laag over en werd een Wespendief minutenlang gevolgd door Erik en Ronan om toch maar de determinatie te kunnen rondmaken. Een Grote karekiet in een rietkraag langs de dijk, een Duinpieper midden op de dijk, 22 over onze kop trekkende Bijeneters en 2 naar zuid vliegende Casarca’s zorgden ervoor dat we onze ogen even konden laten rusten. Het moet trouwens gezegd worden dat van al dat “turen en pieren” de Magic stilaan begon te hallucineren en zelfs vogels op zijn neus zag landen. In de latere namiddag werd boven Burgas een grote groep grote vogels opgepikt. Het betrof een bel Ooievaars waarvan er na verloop van tijd een stuk of drie het lokale luchtruim inpalmden. Enkele Bruine kiekendieven en een Zwarte wouw die op vliegbeeld herkend werd maakten stilaan de lijst compleet. Natuurlijk viel er op het zoutmeer ook het één en het ander te beleven. In de noordoosthoek en ver van ons verwijderd zat een groep Roze pelikanen die samen met de grote overtrekkende groepen mee richting Roemenië thermiekten. Verspreid over de zoutpannen zaten tal van steltlopers waar Krombekstrandloper, Kleine strandloper, Bosruiter, Oeverloper en Strandplevier nieuw voor de reis waren. Met een stilaan maar zeker ondergaande zon zakten enkele specials zoals Witvleugelstern en Vorkstaartplevier nog af om te foerageren boven het meer en de omgeploegde akkers. Buizerden en Wespendieven twijfelden om nog verder te trekken op dit late uur terwijl een groepje van 11 Kwakken en 2 ♀♀ Grauwe kiekendieven niets liever deden. In en uit andere richtingen vlogen nog 2 Grote zilverreigers en 6 Zwarte ibissen. De aantallen “oooowwws” en “aaghhhhs” van die trektelnamiddag heb ik bewust niet vermeld alleen kan ik zeggen dat het er veel waren. Voldaan stapten we de busjes in onder begeleiding van de lokale Tapuiten en Balkankwikstaarten. Net zoals vanmorgen maakten we een lijstje met de soorten en aantallen op die deze namiddag voorbijtrokken (zie belangrijkste waarnemingen). In beide voertuigen was de opmerkelijke trekteldag talk of the day en mede door dat werd de afrit naar Dolno Ezerovo letterlijk en figuurlijk gemist. Nu deze ommetoer leverde ons nog 4 Buizerden en vele Gierzwaluwen op. Eens voorbij de arme buitenwijken van Burgas kwamen we in de omgeving van het enorme grasveld waar we net zoals vanmorgen weer ongelofelijk veel Zwaluwen zagen foerageren. Omdat we nog wat te vroeg waren om te gaan dineren gingen we nog even uitbollen in de enorme rietvelden van Lake Vaya. Dit bezoek werd voornamelijk gekenmerkt door de aanwezige reigerachtigen. Een groepje Kleine zilverreigers met daartussen enkele Ralreigers zaten in een kale boom en deden ons spontaan denken aan een kandelaar. Geregeld ging er een Purperreiger op de wieken en een eenzame Zwarte ooievaar had er voor vandaag genoeg kilometers opzitten en kwam bijgevolg even uitrusten in de enorme rietzee. Tussen het geblaf van enkele Woudaapjes door vlogen nog een Kwak en 7 Roodpootvalken heen en weer. Een koppeltje zette zich in de kijker maar kon door Johan helaas niet op de gevoelige plaat worden vastgelegd.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Cetti’s zanger en Paapje achtervolgd door een dansend ♀ Bruine kiekendief waren de laatste gevederde vrienden van de dag. Ronan, Erik Van De Velde en Patrick namen een shortcut door het riet en arriveerden bijgevolg eerst bij de vervoermiddelen. De waarnemingsdag was voorbij, het lunchpakket verteerd en de terugtocht naar Vaya Pelican House werd aangevat. Het diner werd luidruchtig aangepakt. Een mix van soep met platte kaas, salade en mousaka werd door de hele groep geapprecieerd en naar binnen gewerkt al maakte Borat er ons op attent dat we van laatstgenoemd gerecht wel eens “moekaka” zouden moeten doen. Pardon my French voor dit laatste. Rusi vergezelde ons na het diner nog kort en liet zijn ongenoegen over de “Führer” die hem had afgewezen nogmaals blijken. Net zoals de dag ervoor werd met Maya een lunchpakket geregeld voor de volgende dag, met de nodige uitzondering voor Gerry. De Magic had op de dijk te veel in den trok gestaan (of had hij te veel bloot gelegen afgelopen nachten?) en moest dan ook voortijdig en met een snotneus en tranende ogen de tafel verlaten om onder de wol te gaan recupereren. Nu van recupereren kwam het eerste uur niet veel in huis daar de douches en vooral de WC’s veelvuldig, te veel volgens sommigen, werden gebruikt en misbruikt. Gezamenlijk maar zonder Patrick vulden we de streeplijst nog aan. Tijdens het invullen ervan kwamen nogmaals alle waarnemingen van vandaag aan bod en beseften we nu ten volle dat deze dag alweer een schot in de roos was! De Padre, die verantwoordelijk was voor de groepslijst, moest meermaals zijn brilletje op- en goedzetten om de juiste vogelsoort aan te kruisen. Na dit uitermate geslaagde etmaal ging iedereen met het juiste peace of mind naar bed. Dit vertaalde zich vooral in een uitbundig lachuurtje in de Red Footed Falcon room. Om de volgende dag voor te bereiden zonderde ik mij na de lesuren nog even af in de kleine keuken. Samen met een lekkere tas thee en een prachtig compliment van Gilbert “meneer koffie” Smet putte ik dé energie om de volgende dagen op dezelfde manier verder te zetten. ☺ Belangrijkste waarnemingen: Poda Lagune – Ter plekke: Dwergaalscholver, Witoogeend, Blauwe reiger, Purperreiger, Grote zilverreiger, Kleine zilverreiger, Ralreiger, Kwak, Lepelaar, Zwarte ibis, Waterral, Steltkluut, Hop, Grote karekiet, Spaanse mus Poda lagune – Migratie: Ralreiger Zwarte wouw Grauwe kiekendief Boomvalk Witwangstern Visdief Zomertortel Scharrelaar Wielewaal Gierzwaluw Boerenzwaluw Oeverzwaluw Boompieper
3 1 1♀ 1 17 199 (23/17/8/37/21/10/6/26/7/14/23/3/4) 24 (8/12/4) 1
BULGARIJE
April - Mei 2007
Natuurcenter PODA – Foto Dirk Braem
Atanasovsko meer – Ter plekke: Roze pelikaan, Kleine zilverreiger, Lepelaar, Casarca, Steltkluut, Strandplevier, Krombekstrandloper, Kleine strandloper, Bosruiter, Balkankwikstaart, Tapuit, Grote karekiet, Nachtegaal, Cetti’s zanger Atanasovsko meer – Migratie: Roze pelikaan Kroeskoppelikaan Ooievaar Zwarte ooievaar Grote zilverreiger Kwak Zwarte ibis Zwarte wouw Grauwe kiekendief Bruine kiekendief Sperwer Wespendief Buizerd Schreeuwarend Visarend Roodpootvalk Boomvalk Vorkstaartplevier Dwergmeeuw Zwarte stern Witvleugelstern Scharrelaar Bijeneter Duinpieper
1310 (850/60/300/100) 2 (mogelijk 3) 415 (150/150/100/7/8) 6 2 11 6 1 2 ♀♀ 4 (1 ♂+3♀♀) 4 18 20 1 1 (mogelijk 2) 27 1 30-tal 1 13 (2/11) 10-tal 4 22 1
Lake Vaya: Aalscholver, Zwarte ooievaar, Purperreiger, Kleine zilverreiger, Ralreiger, Kwak, Woudaap, Zwarte ibis, Roodpootvalk, Paap, Cetti’s zanger
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 6 : Woensdag 2 Mei 2007. Tocht: Burgas – Pomorie – Nessebar – Goritsa – Kamcija – Balcik – Kaap Kaliakra. Waarnemingen Dag 6: Met de helft van de reis ondertussen voorbij en ongeveer alles wel gezien te hebben in de Burgas area zetten we vandaag onze tocht verder richting noord. De volgende dagen zouden we graag met de grens van Roemenië willen flirten. Om 7 uur stond iedereen klaar om te gaan ontbijten en ook in het winkeltje naast de eetzaal was het één en al bedrijvigheid. Halverwege het ontbijt begon het te druppelen en gestaag ging het tempo van de vallende regendruppels omhoog. Aangezien we de eerste echte gasten waren in het pension werd gevraagd naar onze bevindingen door alle familieleden inclusief de oma. We maakten hen één voor één duidelijk dat we ontvangen waren als koningen en dat zowel slapen als eten nagenoeg perfect waren. Het enige minpunt dat we hadden ervaren was dat er maar 2 toiletten en douches waren. Maar laat ons duidelijk zijn dat dat meer aan ons en het lokale voedsel lag dan aan Rusi en zijn familie. Na het uitgebreide afscheid van onder andere Maya, het inladen van de lunchpakketten en het afrekenen zetten we onze koers langs de Zwarte zeekust verder. Door de neerslag door zagen we bij het passeren van het Atanasovsko meer een 20tal Kleine zilverreigers foerageren in het zuidelijke deel. De volgende halte was de zoutpannen van Pomorie. Na wat omwegen kwamen we uiteindelijk bij het te bezoeken gebied aan. Dave Gosney beschrijft Pomorie in zijn Finding Birds in Bulgaria als “A substantial, though scenically unattractive, area of salt pans” en dat kunnen we enkel maar beamen. Het is maar de vraag hoe lang deze plek nog interessant blijft voor de vogelkijker. Resort na resort wordt hier uit de grond gestampt alsof het niets is en maakt het geheel er niet aantrekkelijker op. Het asfaltbaantje aan de oostkant en parallel met de kustlijn werd gevolgd tot ook dit overging in zand. Een eerst aan de grond genagelde Ortolaan vloog na enig aarzelen toch de duintop over. Wij volgden zijn voorbeeld maar kwamen al even snel terug naar de wagen. Aanleiding hiervoor was een strakke en kille oostenwind. Nadat we de nodige wind- en waterdichte kledij aantrokken leverde een korte scan over zee een adult zomer Parelduiker op. Op de 100 meter duinstrook die we bewandelden zagen we nog minimaal 3 Ortolanen en enorm veel afval op het strand. Achter de duinen was het beter en op 1,2,3 stonden we terug bij de start. Nog 2 stops werden ingelast op de terugweg. De eerste leverde een Noordse nachtegaal op die slechts door de helft van de groep gezien en gehoord werd. Toen een Sperwer laag over de struiken vloog was het onbegonnen werk voor de rest van de groep om de bewuste vogel nog terug te vinden. Veruit de beste waarneming was de grote kolonie Grote sterns met daartussen 4 Zwartkopmeeuwen die pas na geduldig zoekwerk konden gespot worden. Om de bewuste meeuwen in het vizier te krijgen refereerde Erik Van De Velde steeds naar een gebouw dat volgens hem veel weg had van de Basiliek van Koekelberg. Waarschijnlijk te veel wijn gedronken als misdienaar vroeger want zo een heilige is hij nu ook weer niet. Anyway, ontgoocheld verlieten we deze plek en ook de poging om dichterbij de kolonie sterns te geraken moesten we noodgedwongen staken.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Nabij de flats en garages die Gosney beschrijft zagen we immers verschillende Roma zigeuners de vuilbakken leeghalen dus was dat volgens ons niet de ideale plek om onze wagens onbeheerd achter te laten. De hoofdbaan werd op veel makkelijkere manier teruggevonden dan omgekeerd. Over deze baan zagen we trouwens nog 1 Zwarte ibis en tal van Kleine zilverreigers vliegen ter hoogte van Pomorie west. Aan het historische dorp Nessebar zagen we op een plas, want meer was het niet, een 50-tal moerassterns fladderen. We zetten de vans aan de overkant van de drukke weg en konden zo een bonte mengeling van hoofdzakelijk Witvleugelstern en in mindere mate Zwarte en Witwangstern optekenen. Bij het volgen van de walsende groep vogels werd een Woudaapje zowel in vlucht als in zit waargenomen. Hoog tijd om onze weg verder te zetten naar Goritsa en Kamcija, 2 gebieden ten zuiden van de stad Varna. Niet zozeer de afstand dan wel het trage verkeer zorgde ervoor dat we later dan voorzien bij onze eerste bestemming geraakten. De tijd die we gewonnen hadden bij ons verkorte bezoek aan de zoutpannen verdween hierdoor in het niets. De hoofdbaan richting Varna langs de Zwarte zeekust leidde ons geregeld verder het binnenland en de heuvels in. Het heuvelachtige landschap was voor vele trucks uit het communistische tijdperk een ware beproeving. Daardoor gingen we bij sommige momenten maar stapvoets vooruit. Ook de uitlaatgassen die verspreid werden waren niet mis, hoewel we bij minimum 3° Celsius onze airco voorlopig niet van doen hadden. Uiteindelijk geraakten we in het dorp Goritsa waar we onze wagens in het centrum van het dorp plaatsten. Zowel links als rechts van de baan konden we lekker verdwalen in de uitgestrekte loofbossen. Wij kozen voor de linkerkant, met gezicht naar het noorden wel te verstaan. De grauwgrijze hemel werd vervangen door een dicht groen bladerendek waar menig zangvogel zijn, hoe kan het ook anders, zangpost had ingericht. Erik Van Bogaert zonderde zich af, zoals alle vorige dagen trouwens, om met zijn vriendinnetje te bellen. Waar zouden ze het toch over hebben tijdens deze gesprekken vroegen sommigen onder ons zich af? Ah ja, prille liefde hé … Back to birding. Deze stop was voornamelijk bedoeld om verschillende soorten vliegenvangers waar te nemen doch sloegen we er in om alleen Bonte vliegenvanger met zekerheid waar te nemen. Andere talrijk aanwezige vogels waren Boomklever en -kruiper, Kool- en Pimpelmees en natuurlijk Appelvink. Veruit de mooiste waarneming op deze plek was de goed meewerkende Middelste bonte specht die zich minutenlang liet bewonderen tot een Buizerd laag over de boomtoppen scheerde. De honger begon stilaan de kop op te steken en onder unanieme goedkeuring zouden we onze lunch nuttigen een 25 kilometer verderop in het dorp Kamcija. Eerst werd de gelijknamige rivier overgestoken en vervolgens de hoofdbaan verlaten om opnieuw dwars door een uitgestrekt loofbos het dorp of beter gezegd de huizen van Kamcija te bereiken. De lokale toeristische sector zag ons als potentiële klanten voor een boottocht op de rivier maar dat aanbod werd vriendelijk afgewezen. De eerste vliegenvanger die onze aandacht trok was alweer een adult ♂ Bonte. Bij het uitpakken van de lunch werd vervolgens een Kleine bonte specht gezien waardoor de lijst met bonte spechten nu volledig was. Het afval werd netjes in de vuilbakken gedumpt vooraleer we de wandeling door het broekbos en langs de oevers van de rivier aanvingen. De reigers waren de eersten die onze aandacht trokken. De kleuren van een pleisterende en prachtig in broedkleed zittende Purperreiger en een rondvliegende Kwak werden zowel met een grijze, groene als blauwe achtergrond vergeleken.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Voor degenen die nog nooit een superwaarneming van een Woudaapje hadden gehad was nu het moment aangebroken. Niet minder dan 4 exemplaren samen vlogen bij wijze van spreken onze kop eraf en gingen mooi poseren in het broekbos aan de overkant van de smalle stroom. Nachtegalen en Zwartkoppen zongen tegen elkaar op. Om onze lijst toch maar zo lang mogelijk te kunnen maken maakten we even een korte jungletocht om Staartmees te kunnen toevoegen. Het was nu opnieuw aan de vliegenvangers. Tussen de verschillende Bonte vliegenvangers in alle soorten kleden werd nu met zekerheid een adult ♀ Balkanvliegenvanger ontdekt. Laag over het water scheerden 2 IJsvogels die wat verder gezamenlijk op een tak gingen zitten. Patrick, die tot dan toe vrij stil was, legde ons nogmaals de basics uit om mannetje en vrouwtje te kunnen onderscheiden van elkaar (snavelkleur). Net voor het einde van de heentocht zagen we opnieuw 2 mooi poserende Middelste bonte spechten. De tegenovergestelde wandelrichting had tot aan de monding geen nieuwigheden meer in petto. De trek van zwaluwen daarentegen ging onverminderd voort zij het laag over het strand en de boomtoppen. Boeren-, Huis- en in mindere mate Roodstuitzwaluwen werden herkend. In het aanwezige kleine rietveldje zat nog een luid zingende Kleine karekiet. Enkele kameraden hadden hun telescoop meegenomen om de zee af te scannen waardoor een groep van 8 Parelduikers, waaronder 1 adulte vogel, werd gevonden. Zowel Henri als Erik Van De Velde hadden zand in hun ogen en sloegen er niet in om ook maar één van deze vogels te zien. Ze hielden het dan maar bij de Kleine plevier die op en neer de vloedlijn liep en een overtrekkende en redelijk gehavende Purperreiger. Op de terugweg hield een deel halt bij de lokale pub om een koffietje te nuttigen. Natuurlijk was dit op initiatief van wie anders dan Mister Coffee. Wel, we hebben lang getwijfeld waar zoveel koffie drinken goed voor is maar daar kwam weldra verandering in. Toen hij met in de ene hand een koffie en in de andere hand een GSM toestel buiten kwam ontdekte hij zowaar een adult ♂ Withalsvliegenvanger. Laat ons zeggen dat dit niet alleen de verdienste was van het zwarte drankje maar ook van Agnes, de wederhelft van Gilbert die net lang genoeg aan het toestel bleef om de waarneming te kunnen concluderen. Een bus toeristen uit het Verre Oosten vond de bruuske bewegingen die de Westerlingen maakten om dit beestje toch maar op correcte wijze in de verschillende lenzen te krijgen best grappig, dit natuurlijk gepaard gaande met de nodige fotoshoots. Aan de auto’s zelf zat nog lange tijd een adult ♂ Balkanvliegenvanger mooi te wezen. Met nu alle bont gekleurde vliegenvangers gezien te hebben konden we deze plek met een gerust hart verlaten. Er werd dan ook koers gezet richting tweede havenstad van Bulgarije, Varna. Net voor het binnenrijden van de stad zagen we langs de kant van de weg nog enkele straatmadeliefjes staan die hoe dichter we bij de stad kwamen jonger en jonger werden, tot zelfs minderjarig veronderstelden we. Een trieste en spijtige zaak. De brug over het water waar de zeeschepen de haven binnenvaren en waaronder Aalscholvers en Geelpootmeeuwen voedsel zoeken werd net iets te lang gevolgd waardoor de afrit naar Balcik, die trouwens slecht was aangegeven, werd gemist. Aan de volgende verkeerslichten werd dan ook een al dan niet rechtmatige U-turn gemaakt om alsnog op de juiste baan te komen. Het centrum van de stad werd vrij snel achtergelaten en de laatste 40 kilometer tot Balcik gingen in een wip voorbij. Vanaf Albena, de toeristenstad bij uitstek, zagen we de kliffen van Kaap Kaliakra opdoemen en werd de honger om vogels te gaan spotten opnieuw aangewakkerd.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De stad Balcik is de ideale uitvalsbasis om de noordoosthoek van Bulgarije uit te kammen. In verschillende verslagen hadden we de naam Hotel Elit gelezen als goede en betaalbare verblijfsplaats in deze stad. Om lang zoeken te vermijden trok ik naar het lokale Tourist Office om meer informatie over deze slaap- en eetgelegenheid te weten te komen. De receptioniste van het bureau met een lengte van ongeveer 1 meter 80, lange zwarte haren, groene ogen en benen tot in het oneindige hield mij langer dan voorzien in het kantoor, niet moeilijk te begrijpen denk ik. Nadien zei ik tegen de groep dat mijn lange verblijf te maken had met het feit dat men even moest uitzoeken of het hotel wel degelijk geopend was. Bullshit natuurlijk, ik wilde gewoon deze waarneming voor mezelf houden. Genoeg geleuterd, het bewuste hotel lag een eindje terug richting zuid en werd gemakkelijk teruggevonden. Veel volk was er niet maar we werden eerst door de poetsvrouw en nadien door de vrouw des huizes vriendelijk ontvangen. De conversatie met de eerste persoon was in een onverstaanbare taal voor beide nationaliteiten terwijl die met de gerante in gebroken Engels verliep. De ruime kamers bevonden zich op het eerste verdiep en het gelijkvloers en werden onmiddellijk in gebruik genomen. Omdat het nog veel te vroeg was om te stoppen met vogelen werd besloten om een eerste keer de Kaap te bezoeken. De paspoorten die we hadden afgegeven om in te checken werden teruggevraagd zodat we zonder problemen op pad konden gaan. Om niet door het centrum van de stad Kavarna hoeven te rijden namen we de meest noordelijke afrit richting Balgarevo en Nos Kaliakra. Voorbij de eerst genoemde stad kon de pret beginnen met links en rechts van de baan lage bomen en struiken afgewisseld met de enige nog oorspronkelijke steppen van Bulgarije. Het baantje dat naar de militaire installatie leidt werd gevolgd tot ongeveer halverwege en daar werd uiteindelijk voet op kaap gezet. Er zat enorm veel klein grut in de verspreide struiken met Tjiftjaf, Fitis, Roodborst en Tapuit in de hoofdrollen. De vliegenvangers waren net zoals op de andere bezoekplaatsen van de dag weer goed vertegenwoordigd. Meestal waren het Grauwe en Bonte maar de mooiste was toch weer een adult ♂ Withalsvliegenvanger. De nog altijd zieke Magic scoorde dan toch de eerste klepper van de kaap in de vorm van 2 Grielen. Het koppeltje hield ons doen en laten nauwlettend in de gaten en zette minimaal 10 stappen bij elke beweging die wij maakten in hun richting. Op de betonpalen die met elkaar verbonden waren door geoxideerde prikkeldraad zaten nog enkele Kleine klapeksters en Grauwe klauwieren. Een laag overtrekkend ♂ Roodpootvalk waarvan de rode broek en de leigrijze vleugels prachtig contrasteerden met de ondergaande zon deed zijn aanwezige semi naamgenoot Roodkopklauwier even paniekeren. Op dat ogenblik zonderden Erik Van Bogaert, Patje en Ronan zich af om dé specialiteit van de kaap, bonte tapuit, te counteren. Vooral de laatste in de rij was hier op gebrand omdat het een lifer voor hem was. Het andere deel van het gezelschap zag en claimde van alles en nog wat zodat het toch was aangewezen om bij elkaar te blijven. Enkele op de baan huppelende Noordse nachtegalen zorgden voor de nodige verwarring en toonden nu ook weer aan dat grootte niet altijd een kenmerk is in het veld. Tijdens de wandeling naar de wagens achteraf ging de discussie over grootte en afhangende vleugels onverminderd voort en er kon maar net op tijd een consensus gevonden worden. Johan, de chauffeur van dienst van de blauwe bus vandaag, scheurde er in echte A-team stijl vandoor en vergat daarbij dat de schuifdeur nog wagenwijd openstond. Gerry en Guy moesten de krachten bundelen om de bewuste deur al rijdend te sluiten.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Aan het kruispunt met de hoofdbaan van en naar de echte Kaap werd besloten om nog een allerlaatste kwartiertje te scannen. Het duurde maar enkele minuten of Bonte tapuit werd gezien. De Felixen, eerst junior en dan senior, gaven de mannen van de zandstock het nakijken door 2 keer kort na elkaar een mooi adult mannetje te ontdekken. Ook de mannen van Bazel deden hun duit in het zakje met nogmaals 2 Grielen dicht bij de statieven. De zon verdween zo goed als achter de horizon en Koekoeken werden valken en sperwers, Noordse nachtegalen werden kleine vliegenvangers, … een teken dat de groep moe begon te worden en honger begon te krijgen, iets waar Dirk ons een half uur daarvoor al voor gewaarschuwd had. De terugtocht naar Balcik werd aangevat en na een verkwikkende douche kon om half 9 gedineerd worden. Basic diner was al voor ons vertrek naar Kaliakra geregeld inclusief een glas huiswijn. Omdat we ons verblijf op voorhand moesten afrekenen staken we de koppen bij elkaar om het verdere verloop van de reis te bespreken. Het was op dat moment dat er beslist werd om Rusenski Lom van het programma te schrappen mede omdat we ongeveer alle soorten die we daar konden waarnemen al gezien hadden in Rodope en Sakar. Johan had maar half zijn gat de conversatie gevolgd en raakte even in paniek toen er over schrappen en wijzigingen in de agenda werd gepraat. We stelden hem vrij snel op zijn gemak door te zeggen dat Srebarna, Durankulak en Shabla allen nog aan bod kwamen. Uiteindelijk maakten Ronan en Dirk, de 2 schatbewaarders van de reis, verschillende calculaties in Euro’s en Levs om op gepaste wijze verblijf, ontbijt en diner voor 3 dagen en vooral nachten te kunnen afrekenen. Er werd beslist om het vervolledigen van de streeplijst van vandaag te verplaatsen naar morgen. Op de kamer zelf checkte ik nogmaals wat verslagen en allerhande informatie betreffende de beste plekken voor het waarnemen van veldrietzanger in de omgeving van Durankulak en Shabla, 2 gebieden die we morgen zouden bezoeken. Met een half oog werd nog een wedstrijd van de champions league gevolgd en ook het lokale sex channel werd even gescreend. Zouden de voorzienige vrouwen Maria, Renate en Veerle die hun mannen condooms hadden meegegeven, op aanraden van ondergetekende weliswaar, dan toch nog gelijk krijgen?
Bonte tapuit ♂ + ♀ – Kaap Kaliakra – Foto’s Johan Colman
BULGARIJE
April - Mei 2007
☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Buizerd, Koekoek, Wielewaal, Grauwe klauwier, Grauwe gors Pomorie zoutpannen: Parelduiker, Zwarte ibis, Zwartkopmeeuw, Grote stern, Noordse nachtegaal, Ortolaan Omgeving Nessebar: Woudaap, Zwarte stern, Witvleugelstern, Witwangstern Goritsa: Middelste bonte specht, Bonte vliegenvanger Kamcija: Parelduiker, Purperreiger, Kwak, Woudaap, Middelste bonte specht, Kleine bonte specht, Roodstuitzwaluw, Bonte vliegenvanger, Balkanvliegenvanger, Withalsvliegenvanger Kaap Kaliakra: Roodpootvalk, Griel, Bonte tapuit, Kleine klapekster, Roodkopklauwier, Bonte vliegenvanger, Withalsvliegenvanger
Zwarte ooievaar – Foto Johan Colman
Purperreiger – Foto Johan Colman
Ralreiger – Foto Johan Colman
Zwarte ibis – Foto Johan Colman
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 7 : Donderdag 3 Mei 2007. Tocht: Balcik – Durankulak – Shabla – Bolata – Kaap Kaliakra. Waarnemingen Dag 7: Vandaag en morgen zouden we ons 2 keer zeer dicht bij de grens met Roemenië begeven. Vandaag was het de beurt aan Durankulak en morgen aan Srebarna. Op Kanaal 8 van de TV en radiozender galmde de Heavy Metal en Hardrock van onder andere AC/DC, Black Sabbath en Iron Maiden vanaf 7 uur net luid genoeg om ons te wekken en net niet luid genoeg om luchtgitaar te gaan spelen en of te gaan headbangen. Om 8 uur stipt konden we ontbijten en geen minuut vroeger zoals enkelen onder ons reeds ondervonden hadden. Het moet gezegd worden dat het ontbijt maar heel gewoontjes was en dat niet alles super vers was. Zo konden we maar net vermijden dat Guy brood met schimmelplekken als eerste voedsel van de dag in zijn mond propte. Gepakt en gezakt spraken we af op de parking buiten het hotel. Erik Van De Velde had er duidelijk zin in want zijn arendsogen detecteerden nog voor we vertrokken een nieuwe deuk in de blauwe bus. Nu op eentje meer of minder zal het wel niet aankomen bij de afrekening. De aaneengesloten kleine supermarkten aan de inrit van het hotel werden overvallen ter voorbereiding van onze lunch in het veld. De luxe dat lunches werden bereid door de mensen waar we verbleven was definitief verleden tijd. De 75 kilometer lange tocht door het monotone agrarische land naar het noorden verliep voorspoedig en na een klein uur arriveerden we te Durankulak city. Net voorbij het dorp sloegen we een minderwaardig baantje in dat ons langzaam maar zeker naar de rietvelden en waters leidde. Grauwe gorzen en Balkankwikstaarten zongen en sprongen voor, achter en langszij. Bij de vervallen camping hielden we het tractorspoor rechts ervan aan. Een goede halve kilometer verder vonden we het welletjes en zetten we de Opel Vivaro’s tussen rietveld en duinstrook. Het zonnige open weer liet er geen twijfel over bestaan dat het vandaag een goede waarnemingsdag zou worden. Enkel de stevige zuidoosten wind zou nog roet in het eten kunnen gooien. En dat deed het een eerste keer met betrekking tot de zangvogels op deze plek. Geregeld werd Grote & Kleine karekiet en Rietzanger gehoord maar deze kwamen bijna nooit tot in de toppen van het riet. Bij onze staanplaats noteerden we ook met zekerheid een Veldrietzanger maar de tijd die we spendeerden aan de vierkante meter rietveld waar hij in vertoefde leverde uiteindelijk enkel een auditieve waarneming op. We verbleven ongeveer 2 uur in het gebied en wandelden heen en weer tussen zee & strand en riet & zoet water. Een Hop fladderde zoals een grote vlinder steeds kort voor ons uit terwijl een Duinpieper het op een lopen zette. De Padre was dan al voor zijn kleinkinderen schelpen gaan rapen op het strand. Twee onvolwassen Roze pelikanen patrouilleerden over het merencomplex en lieten zich meermaals fotograferen en filmen. Bij het hooveren over de 3 grote kale bomen aan de westkant van het meer gingen alle aanwezige Aalscholvers op de wieken. Dat deden ze trouwens ook voor Buizerd, Sperwer en Torenvalk. Andere grote witte vogels in het gebied die niet zoveel fuss veroorzaakten waren enkele Knobbelzwanen. Eenden waren schaars maar leuk te noemen met voorop Witoogeend gevolgd door Bergeend, Zomertaling en Krakeend.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Het bleek tevens een goede dag te zijn voor sternentrek. Het waren voornamelijk de groepen Witwangstern die met hun raspend geluid gemakkelijk konden teruggevonden worden. Zwarte en Witvleugelstern waren beduidend minder on the move maar lieten zich dan weer van dichterbij bewonderen. We hadden het idee dat het steeds om dezelfde groepen ging die rondjes maakten boven de plas maar later zou blijken dat het steeds nieuwe en andere groepen waren. Tussen de rietstengels aan de overzijde zaten enkele Kleine zilver- en Ralreigers die zich niet of nauwelijks camoufleerden. Purperreiger zat beduidend meer langs onze kant en dook geregeld op uit de metershoge en -brede begroeiing. De wind wakkerde nog aan en het werd stilaan tijd om deze plek te verlaten. We konden niet mooier afsluiten met een setje van 16 Zwarte ibis en een zalige Roerdomp. Het keren van de wagens had wel wat wielen in de aarde al demonstreerde Dirk zijn kunsten in het achteruitrijden met een minibus op onnavolgbare wijze. Rollenpatroon hield in dat de grijze bus nu voorop reed en bijgevolg de Noordse nachtegaal op de camping niet zag. Nog altijd overtuigd van het feit dat er veel meer zangvogels aanwezig moesten zijn dan dat we tot nu toe gezien hadden trokken we naar de kustbosjes iets voorbij de camping. Enkele Tjiftjaffen en Fitissen gaven ons hoop maar het bleek al gauw valse hoop te zijn want na een klein uur zoeken troffen we enkel nog wat Zanglijsters aan in de toch wel veelbelovende habitat. Natuurlijk brachten de lokale soorten zoals een ♂ Grauwe klauwier en vooral de 2 over de grenzen van hun territorium twistende ♂♂ Bonte tapuit soelaas. Nog 2 Zwartkopmeeuwen waarvan de vleugels door het effect van het zonlicht bijna doorschijnend waren vlogen samen met ons terug naar het zuiden. Nu zo’n vlucht maakten we niet want 15 kilometer verder zaten we middenin het volgende gebied, het Shabla merencomplex. Na wat over en weer gerij vonden we een geschikte stek om te lunchen en dito vogels te kijken. Vlakbij het zoetwatermeer en in de schaduw van de gemengde lage bossen. Verschillende zakmessen en stiletto’s waren zonder problemen door de controle te Zaventem en Sofia geraakt en werden mij aangeboden om de lunch te verdelen. De volgende 2 uur was een soort vrije namiddag waar iedereen zowat zijn zin deed. Het resultaat van deze dispersie was wel dat er verschillende niet bevestigde waarnemingen werden verricht. Hoofdaandeelhouders waren opnieuw de vliegenvangers die werkelijk niet te tellen waren. Grauwe en Bonte waren het talrijkst en het makkelijkst te determineren. De rarity van de dag was een adult ♂ Kleine vliegenvanger waarvan ik alleen alle kenmerken goed kon zien en waar Johan en Erik Van Bogaert slechts een glimp van konden opvangen. De half uur durende zoektocht in het naaldbosje leverde eerst niks op, zelfs niet na de gezamenlijke walk through. Bij een laatste doortocht, waar de mannen van de zandstock de jammerlijke fout maakten door niet mee te gaan, zag ik opnieuw het kleine vogeltje met de oranje keel en de witte vlekken op de staartbasis. Later zou blijken dat Gerry een tijd op een “roodborst” zat te kijken zonder rood gezicht, misschien kan hij zich best vanavond nog eens goed verdiepen in de vogelboeken. Dirk had ondertussen al prachtige shots gemaakt van het in de buurt van de auto’s verblijvende ♂ Withalsvliegenvanger. Op de elektriciteitspalen langs de rand van het meer zaten een koppeltje Scharrelaar en enkele Bijeneters mooi te wezen. Alle soorten reigers, inclusief Lepelaar en Zwarte ibis doken op uit het overjaarse bruine of het jonge groene riet. Kemphanen, Witwangsterns en Duinpiepers werden her en der verspreid waargenomen maar wel in verschillende habitats.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De zoutwaterlagune een eind verderop kreeg van ons een blitzbezoek te verduren maar mede door de wind konden we enkel de niet-rietvogels op naam brengen. Dit waren onder andere Knobbelzwaan, Witoogeend en Zomertaling. Met nog een zak tijd over zakten we voor de tweede dag op rij af naar de Kaap. Vanuit Shabla volgden we de kustbaan en dat bleek een zalig steppegebied te zijn. We moesten ons op sommige momenten echt dwingen om verder te rijden. Het aantal Bonte tapuiten was hier onvoorstelbaar groot. Op elke steenpartij zagen we wel een mannetje of een vrouwtje op de uitkijk staan, vrolijk aangemoedigd door de op een neergaande Kalanderleeuweriken. Elk groepje Spreeuwen werd nagekeken of er geen kleurvariant tussenzat maar dat was ijdele hoop, wetende dat roze spreeuwen pas vanaf de tweede helft van mei arriveren. Tussen de dorpen Tjulenovo en Kamen Brjag hingen nog 2 Arendbuizerden stil in de wind op zoek naar prooi. Het dorp Balgarevo werd in een iets rustiger tempo gepasseerd, nu rekening houdende met de aanwezige verkeersdrempels. De smalle kloof van Bolata, een must wanneer men een bezoek aan Kaap Kaliakra brengt, was onze volgende afspraak. Het parkeren van de wagens langs het smalle baantje in deze kloof bleek geen makkelijke opgave te zijn. Bijzonder veel werd er niet gezien maar voor Woudaapje, Grote karekiet en Buidelmees in hetzelfde gebied zouden we in België al snel onze zolen van onze schoenen lopen. In de kalksteengrotten werd gespeurd naar van alles en nog wat maar enkel Torenvalk en een mogelijke Steppebuizerd gaven present. In het steppegebied erboven was het maar een koude bedoening. De vogels waren dan ook veel minder meewerkend dan de dag ervoor. Met een democratische meerderheid werd ervoor gekozen om de eigenlijke kaap te gaan bezoeken. De gatekeeper die we de dag ervoor beloofden om terug te keren herkende ons onmiddellijk en haalde zijn inkomtickets gezwind boven. Een eind verder aan de oude omwalling van Kaliakra zetten we zoals volleerde toeristen onze wagens op de parking. Aan de inkom zaten enkele fotogenieke Bonte tapuiten waarvan de fotografen van dienst dankbaar gebruik maakten. Eindelijk zagen we ook Kuifaalscholvers van de ondersoort desmarestii en de op en voor de steile rotsen onvolwassen meeuwen bleken allen Geelpootmeeuwen te zijn. Alpengierzwaluwen en Rotsduiven waren minder prominent aanwezig maar konden toch gespot worden. De wind gooide voor de zoveelste keer vandaag roet in het eten zodat de kans op het zien van zeezoogdieren tot nul werd herleid. Voorbij het tolhuisje zat een Bonte vliegenvanger die een slag van de molen had gekregen en met één oog toegeknepen op de weg. Ik ontfermde me over het dier en zette hem een eind verder in een struik al maakte ik gebruik (misbruik?) van de situatie om hem langdurig en van zeer dichtbij te filmen. Koude en honger maakte zich meester van ons en via Kavarna reden we naar ons 3 sterren hotel. Diner werd om 20.30 uur geserveerd en op een half uur tijd verorberd. Het invullen van de streeplijst nam zeker zoveel tijd in beslag en na dit stukje administratief werk trok ieder zich terug op zijn kamer voor een welverdiende nachtrust. Zelfs het voorbereidende werk voor de volgende dag was er te veel aan en bijgevolg viel ik in slaap met het nodige papierwerk verspreid over het bed. Op andere kamers werd het sex channel teruggevonden en bleven de ogen nog enkele uren open. Dit tot jolijt van sommigen en tot spijt van anderen, het is aan Johan en Guy om uit te vechten wie tot welke categorie behoort!
BULGARIJE
April - Mei 2007
☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Buizerd, Koekoek, Wielewaal, Bonte tapuit, Grote karekiet, Bonte vliegenvanger, Grauwe klauwier, Grauwe gors Durankulak: Roze pelikaan, Reigers, Roerdomp, Zwarte ibis, Zwartkopmeeuw, Moerassterns, Hop, Duinpieper, Veldrietzanger Shabla: Reigers, Zwarte ibis, Witoogeend, Witwangstern, Bijeneter, Scharrelaar, Duinpieper, Withalsvliegenvanger, Kleine vliegenvanger Shabla Kaap Kaliakra: Arendbuizerd, Kalanderleeuwerik, Spaanse mus Bolata: Woudaap, Buidelmees Kaap Kaliakra: Kuifaalscholver, Rotsduif, Alpengierzwaluw
Spaanse mus – Foto Dirk Braem
Scharrelaar – Foto Johan Colman
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 8 : Vrijdag 4 Mei 2007. Tocht: Balcik – Srebarna – Kaap Kaliakra. Waarnemingen Dag 8: Door het snelle uiltje vangen van gisterenavond vrij vroeg wakker geworden. De reis begon stilaan in de kleren te kruipen en met vandaag een korte en morgen een lange verplaatsing voor de boeg nog gauw even de ogen gesloten. De tweede poging om op te staan werd net zoals gisteren ingeleid door stevige gitaren en rauwe zangpartijen. De douche bleek het ultieme middel te zijn om de ogen te openen. Het liep tegen 8 uur wat betekende dat het ontbijt kon genuttigd worden. Een Syrische bonte specht in de tuin van het hotel hield ons gedurende de eerste maaltijd van de dag gezelschap. Pas toen Johan (eindelijk) besliste om zijn fototoestel te halen koos de bewuste specht het hazenpad. Om klokslag 9 uur stonden we boven de steile helling die toegang gaf tot de parking van het hotel. Voor de tweede dag op rij werden de lokale supermarkten onveilig gemaakt. De vriendelijke eigenaars bedienden ons op onze wenken en na deze bevoorrading konden we de tocht naar Srebarna inzetten. Uit vorige verslagen hadden we immers begrepen dat de baan niet in opperbeste staat was zodat we geen moment wilden verliezen. Uiteindelijk was het niet de staat van de baan dan wel het zware verkeer richting Roemenië dat ons lichtjes ophield tot aan het eerste checkpoint van de dag, Dobric. Na het passeren van het centrum van deze stad, ook al omdat we de ringweg er rond niet vonden, reden we lange tijd achter een vrachtwagen met Roemeense nummerplaat die volgens de aanwezige kenners “een stukske kon rijden”. Vogels kijken werd echt tot een minimum herleid en stops werden al helemaal niet ingelast. Voorbij een politiecontrole en de stad Silistra, die we wel omzeilden door de ringweg te nemen, kwamen we na 2 uur en 40 minuten aan bij het befaamde natuurreservaat. Om een eerste indruk van dit gebied op te doen zetten we de wagens aan de kant op een heuveltop. En inderdaad, de eerste kennismaking was op z’n minst indrukwekkend te noemen. Balkankwikstaarten die zich in het grasveld voor de heuvel bevonden werden één voor één gecheckt, er moest maar eens een zwartkopgors tussenzitten … Vergeefse moeite zo bleek later want het waren allen feldeggs. Boven de beboste heuvels rechts van het reservaat haalden een 5-tal Boomvalken acrobatische toeren uit om de voor hen lekkere libellen te vangen. Een zeer verre Schreeuwarend vloog evenwijdig met ons en verdween over de grens zonder zich opnieuw te laten zien. Het weer was niet echt aangenaam te noemen maar blijkbaar was er voldoende opstijgende warme lucht om een groep van ongeveer 100 Roze pelikanen te laten opstijgen om hun trektocht verder te zetten. Heel in de verte werd de enige broedkolonie van Kroeskoppelikaan in Bulgarije teruggevonden. Om hiervan betere views te krijgen moesten we het gebied verder intrekken wat we dan ook deden. Via het gelijknamige dorp kwamen we uit bij het informatiecentrum en de tot op dat ogenblik lege parking. Toen iedereen klaar was om de wandeling in te zetten kwam een prachtig ♂ Grijskopspecht boven in de kale top van een boom zitten. Hij liet zich zo uitmuntend en langdurig bekijken dat we even de tijd uit het oog verloren.
BULGARIJE
April - Mei 2007
De wandelweg die volledig rond het reservaat leidde werd een heel eind gevolgd en telkens werd er halt gehouden bij een kunstmatig gecreëerd uitzichtpunt of een schuilhut. Van snelwandelen was geen sprake en iedereen genoot van het tempo en van het natuurschoon. Het eerste uitzichtpunt bood ons in totaal 7 Boomvalken, eerst verkeerd gedetermineerd als zijnde roodpootvalken, en een overtrekkende of overvliegende Wespendief. Rond een inham van één van de vele rietvelden zwommen zowel Roze pelikaan als Kroeskoppelikaan kriskras door elkaar en konden beide soorten mooi vergeleken worden met elkaar. Tevens zaten hier rond deze waterinlaat alle soorten reigers bij elkaar. In één telescoopbeeld zaten op een gegeven moment niet minder dan 2 Blauwe reigers, 2 Grote zilverreigers, Purperreiger, Kleine zilverreiger, Ralreiger en Kwak. Wat verder flitste een IJsvogel door het broekbos waar zowel een Syrische als een Middelste bonte specht aan het houthakken waren. Een lichte buizerdachtige vogel werd te kort gezien mede door het feit dat we net in een natte depressie aan het wandelen waren. Patrick die niet graag van natte voeten hield had een eind hogerop postgevat en kon de vogel alsnog determineren als Arendbuizerd. Het volgende uitzichtpunt leverde opnieuw dezelfde vogelsoorten op met dat verschil dat we ze nu ook bij hun permanente verblijfsplaatsen zagen. Om op één na de lijst compleet te maken zagen we nog Woudaap, Lepelaar en Zwarte ibis. Het zachte gefluit van Buidelmees werd op die plek in de kiem gesmoord door verschillende “zangposten” van Waterral. Een fenomenaal aantal van meer dan 200 (!) Witwangsterns foerageerden in 2 groepen boven de noordwest- en zuidwestkant van het meer. Dichter bij de kolonie van de Kroeskoppelikanen konden we niet geraken en stilaan begon ook de honger te knagen. Tijd dus om de terugweg in te zetten onder begeleiding van cirkelende Pelikanen, Ooievaars en opnieuw een Wespendief. De lunch werd genuttigd aan de wagen en werd op dezelfde manier en door dezelfde persoon verdeeld. Verdeel en heers, nietwaar? De aanwezige schoolkinderen maakten enorm veel kabaal, zo erg zelfs dat Cetti’s zanger en Nachtegaal er onverstaanbaar door werden. Natuurlijk moeten ze in Bulgarije nog veel mensen sensibiliseren aangaande natuurbehoud en –bescherming. De afval die de kinderen achterlieten in het reservaat was er een levend bewijs van. Een rondvraag bij de groep bracht naar voor dat het overgrote deel nogmaals de Kaap wilde bezoeken. Driemaal is scheepsrecht zo dachten we en wij terug op pad. Het eerste deel van de terugtocht tot aan de stad Dobric legden we af met een gemiddelde snelheid van 92 kilometer per uur, niet slecht zouden we zo zeggen. Inbegrepen waren verschillende Buizerden, Sperwers, Ooievaars, een Zwarte ooievaar en enkele Grauwe Gorzen en Klauwieren. De wagen had opnieuw fuel nodig en per bus werden enkele pakjes koeken gekocht. Gerry schoot opnieuw de hoofdvogel af door te zeggen dat hij die koekjes dringend nodig had om zijn honger te stillen terwijl hij een uur daarvoor nog de lunch had geboycot. Het tweede deel van het traject verliep in een rustiger tempo waardoor we meer tijd hadden om al dan niet betalend vrouwelijk schoon te kunnen bekijken of was het nu natuurschoon? De Kaap werd geënterd om klokslag 16.13 uur. De wind was volledig gaan liggen wat ons op het lumineuze idee bracht om de wateren af te scannen van op de klifranden naar zeevogels én zeezoogdieren. Net zoals kleine kinderen werd er met stenen gegooid en geflirt met de afgrond. De Padre had het hier niet zo op begrepen en keerde zich dan ook resoluut om toen zijn smeekbede om voorzichtig te zijn werd genegeerd door de jonge garde.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Er werd ook naar vogels gekeken en in het ruime sop zaten verschillende Parelduikers en minstens 2 Roodhalsfuten in zomerkleed. Enkele strepen Yelkouan pijlstormvogels vlogen laag in hun gekende stijl over de golven al kostte het ons veel moeite om de Magic hiervan te overtuigen. De 18 Bergeenden zittend op het wateroppervlak gingen er makkelijker in. Achter een visserboot vlogen zoals gewoonlijk de altijd opportunistische Geelpootmeeuwen. Ook enkele kleinere meeuwensoorten en sterns waren vertegenwoordigd. Zowel een Kokmeeuw als een adulte en een onvolwassen Dwergmeeuw en wat Grote sterns waren van de partij. Voor en op de kliffen zaten Aalscholvers en Kuifaalscholvers naast en boven elkaar. Erik Van De Velde was de man die enkele niet nader bepaalde Dolfijnen aan het wateroppervlak zag verschijnen en was hier zo blij mee dat hij spontaan begon te dansen. Door deze euforie vloog een ♀ Grauwe kiekendief plotsklaps boven onze hoofden. Nogal een geluk dat Johan enkele keren snel kon afdrukken zodat we na het bekijken van de foto’s er zeker van waren dat we geen megasoort gemist hadden. Andere noemenswaardige soorten waren Alpengierzwaluw en Bonte tapuit die belaagd en bejaagd werden door een Boomvalk. Daarna was het opnieuw een vrij uurtje waarbij iedereen zowat zijn ding deed. De ene trok de steppe in in oostelijke richting, de andere in westelijke richting en nog anderen gingen dan weer de bosjes uitkammen. Iedereen was het er over eens dat er weer verschrikkelijk veel Bonte tapuiten en vliegenvangers aanwezig waren. Ook werden er individueel goede soorten gevonden zoals Duinpieper door de mannen van de zandstock, Kleine vliegenvanger door de Gerry, verschillende Withalsvliegenvangers door onder andere Gilbert & Dirk en Grielen, Kleine klapeksters en Hoppen door de rest van de groep. De meeste aandacht werd echter getrokken door een tapuit die we niet op naam konden brengen ontdekt door Erik Van De Velde. Het beestje had kenmerken van zowel bonte, blonde als finsch’ tapuit. In feite trok hij nog het meest op laatstgenoemde maar sluitend was de determinatie zeker niet. Hij werd dan ook uitgebreid gefilmd en gefotografeerd om hem later definitief op naam te kunnen brengen. In elk geval was deze vogel tot ’s avonds laat het gespreksonderwerp met soms pittige discussies tot gevolg. Uiteindelijk zou blijken dat het hier een hybride Bonte x Blonde tapuit betrof. De zachte avond werd samen met een jagend mannetje Grauwe kiekendief en de lokale juweeltjes afgesloten. ☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Ooievaar, Buizerd, Boomvalk, Wielewaal, Grote karekiet, Grauwe klauwier, Grauwe gors Srebarna: Roze pelikaan, Kroeskoppelikaan, Reigers, Woudaap, Zwarte ibis, Witoogeend, Schreeuwarend, Arendbuizerd, Wespendief, Witwangstern, Grijskopspecht, Syrische bonte specht, Middelste bonte specht, Buidelmees Kaap Kaliakra: Parelduiker, Roodhalsfuut, Kuifaalscholver, Yelkouan pijlstormvogel, Grauwe kiekendief, Griel, Hop, Alpengierzwaluw, Duinpieper, Bonte tapuit, Bonte x Blonde tapuit, Vliegenvangers, Dolfijn
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 9 : Zaterdag 5 Mei 2007. Tocht: Balcik – Varna – Sumen – Sliven – Stara Zagora – Plovdiv – Kostenec – Borovec. Waarnemingen Dag 9: Vandaag een lange reisdag voor de boeg. Nog voor het ontbijt trokken alle leden van de groep afzonderlijk op pad in de omliggende hoteltuinen. De waarnemingen liepen dan ook enorm uiteen. Net zoals gisteren was de Syrische bonte specht in de omgeving van het hotel de smaakmaker, luid aangemoedigd door een onvindbare Hop en een eindelijk goed zichtbare Vale spotvogel. Toch waren het niet allemaal pluimen die de aandacht trokken. Een op berkentakken dansende en balancerende Eekhoorn stal minutenlang de show aan de rand van het verzakte hotelterras. Zo goed dat het hotel binnen was afgewerkt zo slecht lagen de tuin en het zwembad er bij. Het ontbijt werd voor de eerste maal in buffetvorm geserveerd. Overnacht waren er verschillende weekend toeristen vanuit het buurland Roemenië gearriveerd en die moesten allen gevoed worden. Klokslag 9 uur stonden alle medereizigers gepakt en gezakt op de volle hotelparking. Nog even werd er gesynchroniseerd hoe er naar de volgende plaats van bestemming zou gereden worden zodat we bij een eventuele split door het drukke verkeer elkaar gemakkelijk zouden kunnen terugvinden. Voor de derde dag op rij kochten we proviand aan bij de keten kleine supermarkten. Nog een laatste keer werden de spieren losgemaakt vooraleer de lange tocht richting hoofdstad werd aangevat. Na 40 kilometer de kust te hebben gevolgd namen we in Varna definitief afscheid van de Zwarte zee. Om op de autostrade (E70) te geraken dienden we een omleiding door de stad te volgen, iets wat moeilijker bleek te zijn dan gedacht toen ze slechts tot halverwege de stad werd aangeduid. Met wat geluk en goede oriëntatie geraakten we via de grauwe achterbuurten van BAPHA alsnog op de juiste brede asfaltstroken. De volgende 70 kilometer werd in een zeer snel tempo afgehandeld waardoor we iets te optimistisch werden. Naast enkele Buizerden en Torenvalken werd er niet veel gezien in het uitgestrekte heuvelachtige landschap. In Kaspican verlieten we de snelle baan om een stuk cross country doorheen Bulgarije, weliswaar via een hoofdverbindingsweg, te ondernemen. Omstreeks 11 uur en tussen de steden Sumen en Veliki Preslav strekten we een eerste keer de benen. Een Schreeuwarend, een Wespendief, een niet nader gedetermineerde Sperwer en enkele Zwarte ooievaars genoten van de opstijgende warme lucht en van onze belangstelling. Omdat het einddoel van vandaag nog veraf was wilden we niet te veel tijd verliezen en zetten we onze crusade verder. 7 Roeken slipstreamden een eindje achter onze busjes maar verkozen na enkele honderden meter toch de zuivere lucht boven de uitlaatgassen van de rijtuigen. Een grote thermiekende groep Ooievaars en 2 in de buurt verblijvende Wielewalen net voor het dorp Ivanovo, een Slangenarend en een 20-tal Bijeneters boven het centrum van Mengisevo en de openbare markt met optreden van een Bulgaarse folkgroep in Varbica zorgden nog even voor oponthoud. Daarna kon het doorkruisen van de groene heuvels van de Kotlenska planina beginnen. De kronkelende rit naar de top vormde geen probleem al voorzagen we wel moeilijkheden indien we tegenliggend verkeer zouden tegenkomen. Dit kwam er niet en de reden waarom mochten we in levende lijve ondervinden toen we de afdaling van de bewuste heuvelrug aanvatten.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Eindelijk of beter spijtig genoeg kwamen we terecht op een weg in erbarmelijke staat zoals beschreven in de meeste reisverslagen over Bulgarije. Het was zelfs zo erg dat het de naam weg niet eens waardig was. Ronan en Dirk, de chauffeurs van dienst, moesten alle registers optrekken om zonder kleerscheuren door dit avontuur te geraken. In plaats van beterschap ging het voorbij het dorp Beronovo van “bad” to “worse”. We konden amper een snelheid ontwikkelen van 20 kilometer per uur en verloren meer tijd dan dat we gewonnen hadden in de voormiddag … . De Appelvinken, Groenvinken, Grauwe gorzen, Kleine klapeksters en Hoppen staken met alle gemak en zonder luchtgaten de grijze en de blauwe bus voorbij. Hoofdbaan 7 stond na 2 uur ongemak en knokenschudden in ons geheugen en onze botten gegrift. Route 6 naar Sliven en Route 66 naar Stara Zagora waren van andere makelei en deden ons al vlug het avontuur in de Kotlenska planina vergeten. Tijdens de snelle verplaatsing via Nova Zagora zagen we als belangrijkste gevederde vrienden nog een Schreeuwarend, een Buizerd, 11 Ooievaars en een ♂ Grauwe klauwier. Ondertussen waren we het lunchuur al ruim gepasseerd en gingen we in een zijstraatje de nodige vitaminen naar binnen spelen. De altijd aanwezige Torenvalken hadden het in de omgeving voornamelijk gemunt op Balkankwikstaarten en Huismussen. In Cirtan begaven we ons op de E80 / A1 autostrade richting Sofia. Met een gemiddelde snelheid van 120 kilometer per uur fietsten we de laatste meerstroken baan van vandaag af. Net zoals tijdens de heenreis hadden de plassen in de omgeving van Plovdiv Blauwe en Kleine zilverreigers en enkele Kieviten in petto. Het monotone rijden werd nog enkele keren verstoord in de positieve zin van het woord dan en dit door Zwarte wouw en 2 zeer dichte Vorkstaartplevieren. Ongeveer 50 kilometer voor de hoofdstad begaven we ons opnieuw op, weliswaar goed berijdbare, secundaire wegen. Een korte tocht door voornamelijk naaldwouden leidde ons naar Borovec, de eindbestemming van de dag. Dit skioord zag er redelijk verlaten uit en na enkele vruchteloze pogingen om een slaapgelegenheid te vinden kwamen we uit bij het 4 sterren Lion hotel. Na een korte informatieronde zowel in het hotel als in de groep, waarbij Gerry even overwoog om in de wagen te blijven slapen, checkten we in en werden we enkele minuten later gehuld in ware luxe. De tweepersoonskamers beschikten allen over bad en douche en van op ons ruim terras konden we zowel Goudhaan als Kruisbek hoort roepen en zien foerageren op dennenaalden en dennenappels. We werden bij het verlaten van het hotel door de hotelmanager er nog even attent op gemaakt dat er vanavond een feestje zou plaatsvinden in de lobby zodat we mogelijk wat last konden ondervinden van lawaai. Met het naderende einde van de reis en de lange tocht van vandaag in de benen twijfelden we er sterk aan dat het geluid onze oren zou bereiken in onze kamers op de vierde verdieping. We besloten om de 2 laatste daglichturen van deze dag in te vullen met een wandeltocht langs de flanken van de Moesala. Een informatiebord aan het begin van de wandeling leerde ons dat er in de omgeving tal van lange tochten konden gemaakt worden richting top van de hoogste berg in Bulgarije. Wij kozen een kolkende rivier als leidraad. De steile helling maakte van onze compacte groep een lange sliert waarbij ieder wel iets verschillends deed of zag. Toch sloegen we er op de een of andere manier in om alle waarnemingen te bundelen en te delen. Zo zagen we Grote gele kwikstaart, Notenkraker en Vink en bleven we langdurig staren naar 2 Gemzen die halsbrekende capriolen uithaalden op de voor ons ontoegankelijke rotsrichels.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Een brug over de kolkende rivier en een sneeuwveld, met bijbehorende sneeuwballen, deden dienst al terminus voor ons onvermoeibare maar ondertussen wel hongerige Belgen. Tijdens de afdaling werd nog een Waterspreeuw deels auditief en deels visueel opgemerkt. Onze zoektocht naar food eindigde aan de voet van de niet werkende skiliften waar Rotszwaluwen volop bezig waren met hun nestconstructies. Een inspectieronde leverde niet veel extra informatie op betreffende het al dan niet functioneren van de bewuste liften buiten het skiseizoen. Dan maar hopen dat er op zondag (morgen dus) voldoende mensen vanuit de hoofdstad zouden afzakken om een bergwandeling te maken … . Net buiten de parking werden we opgewacht door een oversized Bulgaar die we algauw “Den Dikke Louis” noemden. De idyllisch rokende schoorsteen en het lam en het varken aan ‘t spit trokken ons over de streep om te gaan dineren in één van de verschillende verdiepingen van zijn restaurant. We kozen voor een plekje in de boiler room waar een gezellige open haard brandde en waar we werden bediend door de mooie dochter des huizes. Op dat moment zag je dat we bijna al 10 dagen van huis weg waren als je begrijpt wat ik bedoel. Met een grote vaas bier en een plateau met lam of varken en bijbehorende groenten en frieten voor ons staken nog enkelen een speech af. Zowel de organisatie van en de belevenissen tijdens de reis als de chauffeurs van dienst werden uitvoerig bestoeft en geprezen. Na 2 uur restaurant en enkele halve liters bier werden de handrem in neutraal en de versnelling in eerste gezet. Terug in ons hotel vingen we nog een glimp op van de aan de gang zijnde festiviteiten maar de lokroep van de zachte bedden was te groot om hier op in te gaan. Het duurde dan ook niet lang toen de lichten van onze kamers één voor één werden gedoofd. ☺ Belangrijkste waarnemingen: Algemeen: Buizerd, Torenvalk, Hop, Balkankwikstaart, Grauwe klauwier, Grauwe gors Balcik Veliki Preslav: Zwarte ooievaar, Schreeuwarend, Slangenarend, Wespendief, Bijeneter Veliki Preslav Cirpan: Ooievaar, Schreeuwarend Cirpan Borovec: Zwarte wouw, Vorkstaartplevier Borovec: Rotszwaluw, Grote gele kwikstaart, Waterspreeuw, Notenkraker, Kruisbek, Gems
BULGARIJE
April - Mei 2007
Dag 10 : Zondag 6 Mei 2007. Tocht: Borovets – Maljovica – Samokov – Sofia. Waarnemingen Dag 10: Zondagmorgen, de laatste dag van de week en meteen ook de laatste dag van de reis. Gisteren hadden we al even gepolst of we vroeger dan 8 uur konden ontbijten maar dat was op een sisser afgelopen. Om 8.15 uur stonden we dan ook in groep aan te schuiven aan het zeer uitgebreide ontbijtbuffet. Sommigen onder ons hadden er dan al een korte ontdekkingstocht in de omgeving van het hotel opzitten. Eén van de diensters had blijkbaar mee gefeest gisterenavond want al wat ze in haar handen kreeg liet ze prompt kennismaken met de vloer. Of was ze overweldigd van die knappe Belgen? Gedurende een kleine 3 kwartier werden onze buikjes goed rond gegeten en kort daarna werden de valiezen gepakt. Aan de receptie vroegen we of er kon geïnformeerd worden naar het al dan niet functioneren van de kabelliften. Het niet beantwoorde telefoontje deed ons besluiten om zelf te gaan vaststellen om er al dan niet beweging in de liften zat. Nog voor we op de parking reden stond “Den Dikke Louis” ons al op te wachten. We legden hem kort uit wat onze plannen waren en daarop stuurde hij zijn zoon op pad om de andere liften te gaan checken. Ook hij kwam van een kale reis terug en wij zagen zo onze kans op het waarnemen van een aantal mountain species verdwijnen als sneeuw voor de zon. Voor het eerst van de reis hadden we de tijd tegen en gaven we flink gas richting Maljovica. De keuze was simpel, we zouden ofwel rijden tot in Maljovica ofwel tot klokslag 10 uur. Korte stops onderweg werden ingelast voor zowel Notenkraker als voor Goudvink, deze laatste de zoveelste nieuwe reissoort. Uiteindelijk haalde de eindbestemming het van de tijd en konden we nog een half uur in de omgeving van dit kleine skioord vogels kijken. Johan en ik trokken na een korte blik op het infobord te hebben geworpen stevig door op zoek naar kale rotsen boven de boomgrens en lieten al vlug de rest van de groep achter. Zwaar gehinderd door sneeuw, verraderlijk ijs en smeltwater faalden we in ons opzet en strandden we op 200 à 300 meter van ons doel. We scoorden nog wel met een koppeltje Beflijster, de onvermijdelijke Grote gele kwikstaart en de tot onze verbazing zeer talrijke Notenkrakers. De achterblijvers hadden nog een Waterspreeuw die laag en in een rechte lijn over de kolkende bergrivier en de met krokusbloemen bezaaide alpenweide scheerde. Om exact 11 uur verlieten we Maljovica en gingen we een laatste keer door de schuifdeuren van ons hotel in Borovec. Er werd nog wat gemakkelijke reiskledij aangetrokken en Dirk en Ronan handelden de laatste formaliteiten af. Een deel van de rekening van het verblijf werd in Euro’s betaald omdat het aantal Levs in hun portefeuilles niet meer toereikend bleek te zijn. Iets na het middaguur reden we met volgeladen vans van de parking richting Sofia. Via een kleine omzwerving door Samokov passeerden we het meer Iskar waar Ooievaar en Blauwe reiger pootdiep gezamenlijk naar amfibieën en ander lekkers, voor hen dan toch, zochten. Een ruigtegebied net voorbij het meer leek ons de ideale plek om onze reis waardig af te sluiten. Vier cirkelende Buizerden aan de overkant en een Torenvalk langs onze kant zetten een Kwartelkoning aan tot het verkondigen van zijn raspende lied.
BULGARIJE
April - Mei 2007
Ondertussen verzamelde ik in de blauwe bus alle nodige reisdocumenten voor de terugreis en belde ik alle mogelijke nummers van Hertz om extra informatie in te winnen in verband met een correcte afhandeling van de beschadiging aan eerder vermelde wagen. Helaas kon ik op geen enkel nummer iemand van het autoverhuurkantoor bereiken. Toen ik aan elk individu de nodige papieren bezorgde om vlekkeloos naar huis te kunnen terugkeren werd de krassende Kwartelkoning opgestoten en konden we de allerlaatste nieuwe soort van de reis noteren. Het dient gezegd te worden dat het voor de helft van de groep zelfs om een lifer ging! Verrekijkers, telescopen en fototoestellen verdwenen nu definitief in hun draagtassen en de laatste rechte lijn naar de luchthaven werd aangevat. Een automarkt, een supermarkt en het verkeer hield ons nog even op maar de Terminals kwamen uiteindelijk in zicht. De busjes werden volgetankt in de nabijheid van Terminal 1, de terminal bestemd voor binnenlandse vluchten. Via enkele zijbaantjes kwamen we bij Terminal 2, degene bestemd voor buitenlandse vluchten. De wagens werden geparkeerd op de daar voorziene plaatsen en leeggehaald. Een deel zocht achter makkelijk transport, een deel ledigde de overgebleven flessen water en samen met Dirk ging Ronan op zoek naar de balie van Hertz. Na het berichten van de schade en de inspectie van de wagens werd ons gevraagd naar het politierapport. Omdat we dat niet konden voorleggen ontstond er een korte discussie over wat we al dan niet moesten doen. Deze discussie kreeg een verrassende wending toen ik de nummers van Hertz in het mapje “laatst gekozen nummers” (en onbeantwoorde) op mijn mobiele telefoon toonde. Om een lang verhaal kort te maken stelde de dame in kwestie zelf voor om er een parkingincident met vluchtmisdrijf van te maken. We stelden daarbij een document op dat we onze wagen ergens in the middle of nowhere hadden gezet, dat daar de schade was opgelopen en dat we tevergeefs de verkeerspolitie hadden proberen te bereiken. De oplossing van een probleem kan soms toch zo voor de hand liggend zijn … . De uiteindelijke afrekening zal ons, samen met de boete voor het afhalen buiten de uren en het aanstellen van een extra chauffeur per wagen nog worden opgestuurd. Het gebaar dat de groep mee in de kosten zou delen kan dan misschien wel evident klinken maar het was voor mij alvast een hart onder de riem. De paspoort en bagage controle verliepen vrij vlot zodat we zeer snel bij gate B6 arriveerden. Om 15.50 uur eindigde ons avontuur op Bulgaarse bodem en konden we aan boord gaan van onze Boeing 737 die ons van de ene naar de andere hoofdstad zou brengen. Na een korte taxirit op de tarmac werd de ijzeren vogel in het luchtruim geworpen. Het duurde een tijd vooraleer we doorheen het dichte wolkenpak waren en sommigen onder ons vonden dat op zijn zachtst uitgedrukt niet zo leuk. De volgende kleine 3 uur werd in horten en stoten afgelegd en met gierende banden werd in de vooravond wiel aan grond gezet in Zaventem. De busjes van reizen De Cauwer die ieder van ons thuis brachten deden ons nog heel even stilstaan bij de definitief afgelopen reis. ☺ Belangrijkste waarnemingen: Borovets Maljovica: Buizerd, Rotszwaluw, Grote gele kwikstaart, Waterspreeuw, Notenkraker, Goudvink Borovec Sofia: Ooievaar, Buizerd, Kwartelkoning
BULGARIJE
April - Mei 2007
IV. SOORTENLIJST. 1. Parelduiker Gavia arctica. Geregeld waargenomen langs de Zwarte zeekust. Enkele exemplaren in zomerkleed. Een mooi groepje van 8 exemplaren op de Zwarte zee voor de monding van de rivier Kamcija. 2. Fuut Podiceps cristatus. Overal waargenomen in de buurt van water zowel in zoet- als zoutwatermilieus. 3. Roodhalsfuut Podiceps grisegena. 2 exemplaren in zomerkleed op de Zwarte zee werden gezien van op Kaap Kaliakra. 4. Dodaars Tachybaptus ruficollis. Enkele exemplaren tijdens de uitstap naar Durankulak & Shabla. 5. Geoorde fuut Podiceps nigricollis. Enkele exemplaren op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 6. Yelkouan pijlstormvogel Puffinus yelkouan yelkouan. Enkele slierten laag over de Zwarte zee op vrijdag 04/05. 7. Aalscholver Phalacrocorax carbo. Overal op de voor hen geschikte plaatsen waargenomen met grote concentraties op de Burgas meren (pylonen) en Durankulak (dode populieren). 8. Kuifaalscholver Phalacrocorax aristotelis. Enkele 10-tallen op en langs Kaap Kaliakra. 9. Dwergaalscholver Phalacrocorax pygmeus. Regelmatig en overal waargenomen langs de Zwarte zeekust. Grootste aantallen in Poda. 10. Roze pelikaan Pelecanus onocrotalus. Op 01/05 meer dan 1300 exemplaren op trek (Atanasovsko meer) langs de zogenaamde Via Pontica migratieroute. 2 vogels nabij Durankulak en 100+ vogels in Srebarna. 11. Kroeskoppelikaan Pelecanus crispus. 1 pleisterende onvolwassen vogel op het Mandra meer. 2 à 3 exemplaren op trek tussen de grote groepen Roze pelikaan op 01/05. Een broedkolonie in Srebarna (de enige in Bulgarije). 12. Roerdomp Botaurus stellaris. Een over de brede rietkraag van Durankulak vliegend exemplaar op 03/05. 13. Wouwaap Ixobrychus minutus. Waargenomen in de rietkragen van de Burgas meren en in de omgeving van Nessebar. 4 exemplaren langs de rivier Kamcija en een vogel in Bolata. Enkele exemplaren in Srebarna. 14. Kwak Nycticorax nycticorax. Overal waargenomen in geschikte gebieden. Broedkolonies in Poda & Srebarna. 15. Ralreiger Ardeola ralloides. Overal waargenomen in geschikte gebieden. Broedkolonies in Poda & Srebarna. 16. Kleine zilverreiger Egretta garzetta. Overal waargenomen in geschikte gebieden. 17. Grote zilverreiger Casmerodius alba. 2 vogels op trek over Atanasovsko op 01/05. Enkele exemplaren in Poda, Shabla & Srebarna.
BULGARIJE
April - Mei 2007
18. Blauwe reiger Ardea cinerea. Overal waargenomen in geschikte gebieden. 19. Purperreiger Ardea purpurea. Overal waargenomen in geschikte gebieden. 20. Ooievaar Ciconia ciconia. Algemeen. Op 29/04 landde een groep van 39 exemplaren achter een ploegende tractor in de omgeving van de keizerarendplek in Sakar. Groepen op trek werden gezien in Sakar op 30/04 (47), langs de Via Pontica op 01/05 (415) en tijdens de lange verplaatsing naar Borovec in de omgeving van Ivanovo op 05/05 (100+) 21. Zwarte ooievaar Ciconia nigra. Overal waargenomen in geschikte gebieden. Exemplaren op nest in Dolna Kula (3), Studen kladenets (2) en Madzharovo. 22. Lepelaar Platalea leucorodia. Enkele exemplaren op de Burgas meren en een broedkolonie in Srebarna. 23. Zwarte ibis Plegadis falcinellus. In alle gebieden langs de Zwarte zeekust inclusief Srebarna waargenomen. Enkele groepen op trek. 24. Knobbelzwaan Cygnus olor. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 25. Grauwe gans Anser anser. Enkele exemplaren in Poda, Vaya & Durankulak. 26. Bergeend Tadorna tadorna. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. Een groepje van 18 vogels op de Zwarte zee op 04/05. 27. Casarca Tadorna ferruginea. 2 exemplaren te Atanasovsko op 01/05. 28. Smient Anas penelope. Enkele vogels op het meer van Durankulak. 29. Wilde eend Anas platyrhynchos. Algemeen. 30. Krakeend Anas strepera. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 31. Slobeend Anas clypeata. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 32. Zomertaling Anas querquedula. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 33. Tafeleend Aythya ferina. Alleen waargenomen in de omgeving van Burgas. 34. Witoogeend Aythya nyroca. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren.
BULGARIJE
April - Mei 2007
35. Zwarte wouw Milvus migrans. Alle dagen in kleine aantallen waargenomen in het Rodope- en Sakargebergte. 2 vogels op trek op 01/05, één exemplaar over Poda en één over Atanasovsko. Een exemplaar langs de E80 tijdens de verplaatsing naar Borovec. 36. Aasgier Neophron percnopterus. Adulte vogels in Studen kladenets, Potocnitca, Madzharovo (3) en het meer van Vajlovgrad. 37. Vale gier Gyps fulvus. 2 vogels boven Dolna Kula en 7 vogels nabij de gierenvoederplaats in Potocnitca. Een 10-tal exemplaren rond het mijnwerkersdorp Madzharovo en 2 vogels boven het meer van Vajlovgrad. 38. Grauwe kiekendief Circus pygargus. Verspreide waarnemingen over de hele reis, enkele exemplaren op trek. In totaal een 10-tal vogels 39. Bruine kiekendief Circus aeruginosus. Algemeen in de buurt van riet. 40. Sperwer Accipiter nisus. Enkele vogels verspreid over de reis. 41. Havik Accipiter gentilis. Eén exemplaar in Sakar op 30/04. 42. Wespendief Pernis apivorus. 2 vogels op thermiek aan het uitzichtpunt van Madzharovo. 18 vogels op trek langs de Via Pontica op 01/05. 1 exemplaar tijdens de transfer naar Borovec op 05/05. 43. Buizerd Buteo buteo. Algemeen. Een 20-tal vogels op trek op 01/05. 44. Steppebuizerd Buteo buteo vulpinus. Enkele exemplaren tussen de gewone vorm. 45. Arendbuizerd Buteo rufinus. Verschillende exemplaren in alle gebieden (samen >10 vogels). 46. Zeearend Haliaeetus albicilla. Een koppel in de omgeving van het meer van Vajlovgrad. Prachtige waarneming van een prooiaanval op een Zwarte ooievaar. 47. Steenarend Aquila chrysaetos. In totaal 3 waarnemingen waarvan 1 in Dolna Kula en 2 in de omgeving van Madzharovo. 48. Keizerarend Aquila heliaca. In totaal werden er 5 sightings verricht van minstens 4 verschillende adulte vogels, allen in Sakar. 49. Schreeuwarend Aquila pomarina. Bijna dagelijks waargenomen. In totaal werden er zo’n 12 vogels gezien waarvan 1 op trek op 01/05. 50. Dwergarend Hieraaetus pennatus. Een lichte fase liet zich mooi bekijken tijdens onze lunch aan het meer van Vajlovgrad op 29/04.
BULGARIJE
April - Mei 2007
51. Slangenarend Circaetus gallicus. Een vogel nabij het uitzichtpunt van Madzharovo op 29/04, een zeer licht exemplaar in Sakar nabij de Turkse grens op 30/04 en een vogel tijdens de transfer naar Borovec op 05/05. 8 exemplaren trokken over het Sakargebergte nabij Jerusalimovo op 29/04. 52. Visarend Pandion haliaetus. Zeker 1 en mogelijk zelfs 2 exemplaren ter plaatse tijdens te migration watch op 01/05. 53. Roodpootvalk Falco vespertinus. Bijna dagelijks waargenomen, meestal solitaire of enkele exemplaren. 15 foeragerende exemplaren tussen Plovdiv en Haskovo. 17 overtrekkende vogels nabij de gierenvoederplaats te Potocnitca. 27 exemplaren op trek langs de Via Pontica op 01/05. 54. Torenvalk Falco tinnunculus. Algemeen. 55. Boomvalk Falco subbuteo. Geregeld waargenomen, zowel lokale vogels als op trek. Meeste aantallen te Srebarna. 56. Slechtvalk Falco peregrinus. 2 vogels langs de rotsen van Madzharovo. 57. Patrijs Perdix perdix. Enkele vogels tijdens de transfer van Sofia naar Haskovo. 58. Fazant Phasanius colchicus. Weinig waargenomen. 59. Kwartel Coturnix coturnix. Een vogel tijdens een ochtendwandeling in Dolno Ezerovo. 60. Kwartelkoning Crex crex. De laatste nieuwe soort van de reis in een ruigtegebied tussen Samokov en Sofia. 61. Waterral Rallus aquaticus. Enkele malen auditief waargenomen. Een korte waarneming in Srebarna. 62. Waterhoen Gallinula chloropus. Algemeen maar schaars in de buurt van water. 63. Meerkoet Fulica atra. Algemeen maar schaars in de buurt van water. 64. Griel Burhinus oedicnemus. Enkele keren waargenomen op Kaap Kaliakra. 65. Steltkluut Himantopus himantopus. Waarnemingen op de Burgas, Durankulak en Shabla meren. 66. Kluut Recurvirostra avosetta. Alleen waargenomen in de buurt van Burgas. 67. Vorkstaartplevier Glareola pratincola. Een 30-tal vogels bij ondergaande zon aan de overzijde van Atanasovsko op 01/05. 2 exemplaren over de wagen langs de E80 tijdens de transfer naar Borovec op 05/05. 68. Kleine plevier Charadrius dubius. Een vogel op een grindstrand van het Vajlovgradmeer en een exemplaar op het strand langs de rivier Kamcija.
BULGARIJE
April - Mei 2007
69. Strandplevier Charadrius alexandrinus. Enkele exemplaren op het Atanasovskomeer. Enkele verspreide waarnemingen langs de Zwarte zeekust. 70. Kievit Vanellus vanellus. Verspreide waarnemingen. 71. Krombekstrandloper Calidris ferruginea. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 72. Bonte strandloper Calidris alpina. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 73. Kleine strandloper Calidris minuta. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 74. Kemphaan Philomachus pugnax. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 75. Tureluur Tringa totanus. Waargenomen in de omgeving van Burgas, Shabla & Durankulak. 76. Zwarte ruiter Tringa erythropus. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 77. Groenpootruiter Tringa nebularia. Waargenomen in Srebarna. 78. Bosruiter Tringa glareola. Verspreide waarnemingen. 79. Oeverloper Actitis hypoleucos. Waargenomen in de omgeving van Burgas. 80. Watersnip Gallinago gallinago. Enkele vogels in Shabla & Durankulak. 81. Zwartkopmeeuw Larus melanocephalus. 4 vogels tussen de Grote sterns op de Pomorie zoutpannen en 2 exemplaren in de buurt van Durankulak. 82. Dwergmeeuw Larus minutus. Een adulte vogel boven het Atanasovskomeer op 01/05. Een adulte en een onvolwassen vogel boven de Zwarte zee op 04/05. 83. Kokmeeuw Larus ridibundus. Weinig waargenomen. 84. Geelpootmeeuw Larus cachinnans michahellis. Algemeen langs de Zwarte zeekust. 85. Kleine mantelmeeuw Larus fuscus. Ekele vogel in Poda, een exemplaar op Kaap Kaliakra. 86. Grote stern Sterna sandvicensis. Regelmatig waargenomen langs Pomoriezoutpannen.
de
Zwarte
87. Visdief Sterna hirundo. Regelmatig waargenomen langs de Zwarte zeekust.
zeekust,
een
broedkolonie
op
de
BULGARIJE
April - Mei 2007
88. Dwergstern Sterna albifrons. Enkele vogels in Poda en Pomorie. 89. Zwarte stern Chlidonias niger. Vanaf 01/05 werden deze vogels geregeld op trek gezien soms samen met de andere moerassterns. Een mooie gemengde groep werd gezien in de omgeving van Nessebar. 90. Witvleugelstern Chlidonias leucopterus. Vanaf 01/05 werden deze vogels geregeld op trek gezien soms samen met de andere moerassterns. Een mooie gemengde groep werd gezien in de omgeving van Nessebar. 91. Witwangstern Chlidonias hybridus. Vanaf 01/05 werden deze vogels geregeld op trek gezien soms samen met de andere moerassterns. Een mooie gemengde groep werd gezien in de omgeving van Nessebar. Vele groepen op trek op 03/05 over Durankulak. In Srebarna foerageerden / verbleven > 200 vogels. 92. Houtduif Columba palumbus. Algemeen in bosrijke gebieden. 93. Holeduif Columba oenas. Waargenomen op 01/05 en tijdens de tocht van Samokov naar Sofia op 06/05. 94. Rotsduif Columba livia. Enkele vogels langs de kliffen van Kaap Kaliakra. 95. Turkse tortel Streptopelia decaocto. Algemeen. 96. Zomertortel Streptopelia turtur. Geregeld waargenomen. Mooie groepen op trek tijdens de migration watch te Poda. 97. Koekoek Cuculus canorus. Algemeen en talrijk. 98. Dwergooruil Otus scops. 3 exemplaren werden gehoord tijdens de nachtelijke tocht van het restaurant naar onze slaapplaats te Madzharovo. Verder nog enkele auditieve waarnemingen. 99. Steenuil Athene noctua. Enkele verspreide waarnemingen in het Rodopegebergte. 100.
Ransuil Asio otus. Een krijsende vogel tijdens een ochtendwandeling in Dolno Ezerovo.
101.
Nachtzwaluw Caprimulgus europaeus. Een auditieve waarneming tijdens onze nacht te Madzharovo.
102.
Alpengierzwaluw Apus melba. Dichte waarnemingen langs de kliffen van Kaap Kaliakra.
103.
Vale gierzwaluw Apus pallidus. Zekere waarnemingen in Haskovo en Topolovgrad waar ze mooi konden vergeleken worden met de gewone.
104.
Gierzwaluw Apus apus. Algemeen.
105.
IJsvogel Alcedo atthis. Waarnemingen langs de rivier Kamcija en in Srebarna.
BULGARIJE
April - Mei 2007
106.
Bijeneter Merops apiaster. Verspreide waarnemingen en een groep van 22 vogels op trek op 21/05.
107.
Scharrelaar Coracias garrulus. Vrij algemeen, mooie groepen op trek over Poda op 01/05.
108.
Hop Upupa epops. Vrij algemeen.
109.
Zwarte specht Dryocopus martius. Een exemplaar over de E80 tijdens de verplaatsing van Sofia naar Haskovo. Een auditieve waarneming vanuit onze chalet in Topolovgrad.
110.
Grijskopspecht Picus canus. Een auditieve waarneming vanuit het natuurcenter in Madzharovo. Een prachtwaarneming van een adult mannetje in Srebarna.
111.
Groene specht Picus viridis. Algemeen.
112.
Middelste bonte specht Dendrocopos medius. Veelvuldig waargenomen in Goritsa, Kamcija en Srebarna.
113.
Syrische bonte specht Dendrocopos syriacus. Verschillende waarnemingen, beste waarneming in de hoteltuin te Balcik.
114.
Grote bonte specht Dendrocopos major. Verspreide waarnemingen.
115.
Kleine bonte specht Dendrocopos minor. Een vogel langs de oevers van de Kamcija rivier.
116.
Veldleeuwerik Alauda arvensis. Algemeen.
117.
Boomleeuwerik Lullula arborea. Regelmatig waargenomen in het Rodope- en Sakargebergte.
118.
Kuifleeuwerik Galerida cristata. Algemeen.
119.
Kortteenleeuwerik Calandrella brachydactyla. Voornamelijk in Sakar waargenomen.
120.
Kalanderleeuwerik Melanocorypha calandra. Vrij algemeen met grote aantallen in Sakar en Kaap Kaliakra.
121.
Rotszwaluw Ptyonoprogne rupestris. Waargenomen in de omgeving van Madzharovo en Borovec.
122.
Oeverzwaluw Riparia riparia. Algemeen in de gebieden langs de Zwarte zeekust.
123.
Roodstuitzwaluw Hirundo daurica. Algemeen.
124.
Boerenzwaluw Hirundo rustica. Algemeen.
BULGARIJE
April - Mei 2007
125.
Huiszwaluw Delichon urbica. Algemeen.
126.
Boompieper Anthus trivialis. Geregeld waargenomen.
127.
Duinpieper Anthus campestris. Geregeld waargenomen.
128.
Witte kwikstaart Motacilla alba. Algemeen.
129.
Grote gele kwikstaart Motacilla cinerea. Enkele vogels in Borovec en Maljovica.
130.
Balkankwikstaart Motacilla flava feldegg. Algemeen.
131.
Waterspreeuw Cinclus cinclus. Enkele vogels in Borovec en Maljovica.
132.
Winterkoning Troglodytes troglodytes. Enkele waarnemingen.
133.
Roodborst Erithacus rubecula. Algemeen.
134.
Nachtegaal Luscinia megarhynchos. Algemeen.
135.
Noordse nachtegaal Luscinia luscinia. Waarnemingen op Kaap Kaliakra en Durankulak. V Verder nog enkele auditieve waarnemingen (onder andere in Pomorie).
136.
Gekraagde roodstaart Phoenicurus phoenicurus. Verschillende waarnemingen in de lage begroeiing op de Kaap.
137.
Zwarte roodstaart Phoenicurus ochruros. Een exemplaar in Sofia en verder in het Rodope- en Rilagebergte.
138.
Paap Saxicola rubetra. Algemeen.
139.
Roodborsttapuit Saxicola torquata. Algemeen.
140.
Tapuit Oenanthe oenanthe. Algemeen.
141.
Izabeltapuit Oenanthe isabellina. Werd een eerste keer gezien nabij Potocnitca, vrij algemeen in Sakar.
142.
Oostelijke blonde tapuit Oenanthe hispanica melanoleuca. Verspreide waarnemingen in het Rodope- en Sakargebergte. Een hybride vogel met een Bonte tapuit op Kaap Kaliakra.
143.
Bonte tapuit Oenanthe pleschanka. Talrijk tot zeer talrijk noordwaarts vanaf Kaap Kaliakra langs de Zwarte zeekust.
BULGARIJE
April - Mei 2007
144.
Rode rotslijster Monticola saxatilis. Een vrouwtje nabij het uitzichtpunt van Madzharovo.
145.
Blauwe rotslijster Monticola solitarius. Een zingend ♂ nabij de stuwdam van Studen kladenets. Meerdere vogels in Madzharovo.
146.
Beflijster Turdus torquatus. Een koppeltje in Maljovica.
147.
Merel Turdus merula. Algemeen.
148.
Zanglijster Turdus philomelos. Algemeen.
149.
Grote lijster Turdus viscivoris. Algemeen.
150.
Snor Locustella luscinioides. Gehoord en gezien in de rietvelden van Shabla, Durankulak en Srebarna.
151.
Cetti’s zanger Cettia cetti. Voornamelijk auditieve waarnemingen van deze luidruchtige vogel.
152.
Grote karekiet Acrocephalus arundinaceus. Een eerste waarneming langs het meer van Vajlovgrad, verder in alle gebieden langs de Zwarte zeekust inclusief Srebarna.
153.
Rietzanger Acrocephalus schoenobaenus. Waargenomen in de omgeving van Burgas en Durankulak.
154.
Kleine karekiet Acrocephalus scirpaceus. Algemeen in de nabijheid van riet.
155.
Veldrietzanger Acrocephalus agricola. Een auditieve waarneming in Durankulak.
156.
Vale spotvogel Hippolais pallida. Enkele vogels in de omgeving van Balcik.
157.
Braamsluiper Sylvia curruca. Verspreide waarnemingen.
158.
Grasmus Sylvia communis. Algemeen.
159.
Zwartkop Sylvia atricapilla. Algemeen.
160.
Sperwergrasmus Sylvia nisoria. Redelijk talrijk in Sakar met prachtwaarnemingen in Vajlovgrad en op Mount Visegrad.
161.
Orpheusgrasmus Sylvia hortensis. Waargenomen in Sakar alwaar plaatselijk vrij talrijk.
162.
Balkanbergfluiter Phylloscopus bonelli orientalis. Hoofdzakelijk waargenomen in de bossen rond Madzharovo.
BULGARIJE
April - Mei 2007
163.
Fluiter Phylloscopus sibilatrix. Verspreide waarnemingen.
164.
Fitis Phylloscopus trochilus. Verspreide waarnemingen.
165.
Tjiftjaf Phylloscopus collybita. Verspreide waarnemingen.
166.
Goudhaan Regulus regulus. Waargenomen in de omgeving van Borovec en Maljovica.
167.
Bonte vliegenvanger Fidecula hypoleuca. Algemeenste vliegenvanger, waargenomen in alle gebieden langs de Zwarte zee.
168.
Withalsvliegenvanger Fidecula albicollis. Mooie waarnemingen van meestal ♂♂ in Kamcija, Kaap Kaliakra & Shabla.
169.
Balkanvliegenvanger Fidecula semitorquata. Verrassende waarneming van een zingend ♂ nabij Studen kladenets. Verder enkele zekere waarnemingen in Kamcija en Kaap Kaliakra.
170.
Grauwe vliegenvanger Muscicapa striata. Verspreide waarnemingen.
171.
Kleine vliegenvanger Fidecula parva. Individuele waarnemingen van adulte ♂♂ te Shabla en Kaap Kaliakra.
172.
Baardman Panurus biarmicus. Enkele vogels in de rietkragen van Durankulak.
173.
Buidelmees Remiz pendulinus. Een nestbouwende vogel nabij de Turkse grens in Sakar. Verschillende vogels in Shabla, Durankulak & Srebarna.
174.
Pimpelmees Parus caeruleus. Algemeen.
175.
Koolmees Parus major. Algemeen.
176.
Zwarte mees Parus ater. Waargenomen in het Rilagebergte.
177.
Staartmees Aegithalos caudatus. Enkele vogels langs de rivier Kamcija.
178.
Rotsklever Sitta neumayer. 2 nestbouwende vogels in Dolna Kula.
179.
Boomklever Sitta europaea. Verspreide waarnemingen in Rodope & Sakar.
180.
Boomkruiper Certhia brachydactyla. Verspreide waarnemingen in Rodope, Sakar & Rila.
181.
Grauwe klauwier Lanius collurio. Algemeen en talrijk.
BULGARIJE
April - Mei 2007
182.
Kleine klapekster Lanius minor. Verspreide waarnemingen in kleine aantallen in alle gebieden.
183.
Roodkopklauwier Lanius senator. Talrijk in Rodope en Sakar, verspreide waarnemingen langs de Zwarte zeekust.
184.
Maskerklauwier Lanius nubicus. Een prachtig ♂ nabij Jerusalimovo op 29/04 was één van de vroegste ooit voor Bulgarije volgens onze gids.
185.
Spreeuw Sturnus vulgaris. Algemeen.
186.
Wielewaal Oriolus oriolus. Algemeen en zeer talrijk in het Rodope- en Sakargebergte.
187.
Gaai Garrulus glandarius. Algemeen.
188.
Notenkraker Nucifraga caryocatactes. Veel waargenomen in het Rilagebergte.
189.
Ekster Pica pica. Algemeen.
190.
Kauw Corvus monedula. Algemeen.
191.
Raaf Corvus corax. Regelmatig waargenomen in het Rodope-, Sakar- en Rilagebergte.
192.
Bonte kraai Corvus corone cornix. Algemeen.
193.
Roek Corvus frugilegus. Algemeen.
194.
Ringmus Passer montanus. Algemeen.
195.
Huismus Passer domesticus. Algemeen.
196.
Spaanse mus Passer hispaniolensis. Algemeen.
197.
Vink Fringilla coelebs. Algemeen.
198.
Appelvink Coccothraustes coccothraustes. Redelijk algemeen in de gemengde loofbossen van Rodope en Sakar.
199.
Groenling Carduelis chloris. Algemeen.
200.
Putter Carduelis carduelis. Algemeen.
201.
Goudvink Pyrrhula pyrrhula. Enkele exemplaren tijdens de verplaatsing van Borovec naar Maljovica.
BULGARIJE
April - Mei 2007
202.
Kneu Carduelis cannabina. Algemeen.
203.
Kruisbek Loxia curvirostra. Verschillende groepen in de omgeving van het Lion Hotel in Borovec.
204.
Grauwe gors Miliaria calandra. Algemeen en zeer talrijk.
205.
Geelgors Emberiza citrinella. Verschillende exemplaren tijdens het bezoek aan de Visegrad in Sakar.
206.
Cirlgors Emberiza cirlus. Verspreide waarnemingen in Rodope, Sakar en Kaap Kaliakra.
207.
Ortolaan Emberiza hortulana. Waarnemingen in Sakar en enkele exemplaren op trek in Pomorie.
208.
Grijze gors Emberiza cia. Minstens 3 zingende ♂♂ aan het uitzichtpunt in Madzharovo.
209.
Rietgors Emberiza schoeniclus. Enkele vogels in Burgas, Durankulak en Srebarna.
Soorten gefilmd tijdens deze reis. Aalscholver, Dwergaalscholver, Roze pelikaan, Kroeskoppelikaan, Roerdomp, Ralreiger, Kwak, Grote zilverreiger, Kleine zilverreiger, Blauwe reiger, Purperreiger, Ooievaar, Zwarte ooievaar, Lepelaar, Zwarte ibis, Vale gier, Aasgier, Bruine kiekendief, Arendbuizerd, Zeearend, Steenarend, Keizerarend, Schreeuwarend, Slangearend, Roodpootvalk, Griel, Witwangstern, Witvleugelstern, Zwarte stern, Scharrelaar, Roodstuitzwaluw, Blonde tapuit, Bonte tapuit, Blonde x Bonte tapuit, Kleine klapekster, Grauwe klauwier, Huismus, Spaanse mus, Grauwe gors.
Luchthaven Sofia – Foto’s Dirk Braem
Ronan Felix Maandag 24 december 2007
