2006

1936

2006

Living Archive

Ondertussen... achter de schermen

20/05 – 31/12/2006

Living Archive Ondertussen... achter de schermen Het Living Archive belicht zeventig jaar van presenteren, verzamelen en bediscussiëren van hedendaagse kunst. Met als resultaat een bijzondere kunstcollectie, een reeks spraakmakende tentoonstellingen en een archief dat die rijke geschiedenis van een betekenisvolle context voorziet. Voor Ondertussen... achter de schermen wordt deze geschiedenis gepresenteerd aan de hand van ‘sleutelwerken’ uit het archief.

De rode tijdbalk geeft gebeurtenissen in de wereldgeschiedenis aan.

De grijze lijn toont ontwikkelingen in de beeldende kunst in Nederland en daarbuiten.

De groene lijn is een keuze uit elk jaar van het bestaan van het museum: een brief, een foto of een ander kleinood. De 70 objecten illustreren de wordingsgeschiedenis van het jubilerende museum en de hedendaagse kunst die daar werd getoond en verzameld van 1936 tot 2006.

begane grond b0-14

1936

Begin Spaanse Burgeroorlog Cubism and Abstract Art, New York Opening Van Abbemuseum, Eindhoven Documentaire met directeur dr. Visser, Henri van Abbe en minister van OK&W dr. J.R. Slotemaker de Bruïne

1937

Duits bombardement op Guernica Entartete Kunst, München Hedendaagsche Belgische schilder- en beeldhouwkunst De eerste omvangrijke tentoonstelling van directeur Visser, 140 werken van de belangrijkste representanten van Belgische kunst

1938

Reichskristallnacht Exposition Internationale du Surréalisme, Parijs Nota directeur Visser Naar aanleiding van de naakten van Kees van Dongen moest de nota helderheid scheppen in zaken van “zedekwetsenden aard”

1939

Begin Tweede Wereldoorlog Clement Greenberg publiceert Avant-Garde and Kitsch Directeur Visser verwelkomt 1000e bezoeker Noord-Brabantsche schilder- en beeldhouwkunst Deze bezoeker bleek de burgemeester van een naburig dorp te zijn

1940

Oprichting concentratiekamp Auschwitz André Breton initieert eerste Surrealistische Internationale in Mexico-City Familie van Abbe schenkt De zaaier van Constant Permeke Naar aanleiding van het overlijden van Henri van Abbe

1941

Februaristaking Amsterdam Instelling Nederlandsche Kultuurkamer Logboek tentoonstellingen Directeur Visser trachtte ondanks de slechte omstandigheden nog tentoonstellingen te organiseren

1942

Wannsee-Konferenz Berlijn over vernietiging Europese joden Stad en land, Amsterdam Bezoek Mussert en burgemeester Pulles aan Volkstentoonstelling van Nederlandsche Kunst

1943

Opstand getto Warschau Openbare verbranding van werken van o.a. Picasso, Léger en Miro in Parijs Verwijdering naam HKH Wilhelmina uit reliëf in hal van museum Dit gebeurde op last van de bezetter

1944

D-day. Invasie geallieerden in Frankrijk Piet Mondriaan overlijdt in New York Brief conciërge Piet van Stipdonk aan gemeente Eindhoven Hij deed hier zijn beklag over de wijze waarop hij zijn uitgebreide werkzaamheden moest uitvoeren

1945

Atoombommen op Hiroshima en Nagasaki Recuperatie Nederlands kunstbezit Recensie tentoonstelling Hendrik Wiegersma De eerste naoorlogse tentoonstelling

1946

Berechting oorlogsmisdadigers in Neurenberg Oprichting ICOM International Council of Museums Herwonnen kunstbezit Tentoonstelling van gerecupereerde kunstwerken

1947

Politionele actie Indonesië André Malraux publiceert Le Musée Imaginaire Brief Edy de Wilde aan gemeente Eindhoven over Brabantse kunstenaarsverenigingen Hiermee verheldert hij zijn standpunt dat hij tentoonstellingen maakt op basis van kwaliteit en niet op basis van voorheen verworven rechten

1948

Oprichting staat Israël Oprichting CoBrA Nederlandsche landschapskunst 17e eeuw Tentoonstelling t.g.v. het 50-regeringsjubileum van HKH Wilhelmina. De Wilde verklaart de landschapsschilderkunst als een typisch nationale kunstvorm

begane grond b0-10

1949

Onafhankelijkheidsverklaring Indonesië Verkiezing Jackson Pollock tot grootste levende schilder in VS Nederlandse Kring van Beeldhouwers Een van de weinige tentoonstellingen van beeldhouwkunst, met werk van Mari Andriessen

1950

McCarthy lanceert anticommunistische campagne Amerika schildert, Amsterdam Reisverslag Parijs door Edy de Wilde Aan burgemeester en wethouders moest verantwoording afgelegd worden van alle activiteiten

1951

Test eerste H-bom door VS Arnold Hauser publiceert Sozialgeschichte der Kunst und Literatur Moderne Franse Religieuze Kunst Deze tentoonstelling werd door De Wilde gebruikt als wegbereider voor de moderne kunst in Eindhoven

1952

Guerrillaoorlog Indochina met Franse troepen Oprichting Independent Group, Londen Aankoop Marc Chagall Hommage à Apollinaire Dit dossier toont o.a. briefwisselingen van het ingewikkelde en soms diplomatieke proces voor het verwerven van een belangrijk kunstwerk

1953

Watersnoodramp Zeeland Ad Reinhardt schrijft Twelve Rules for a New Academy Brief Edy de Wilde aan Karel Legat Brief aan kunsthandelaar Legat waarin De Wilde uitleg geeft over zijn beleid en vraagt uit te zien naar werken die passen binnen zijn visie

1954

Mao Zedong leider Centrale Raad China Henri Matisse overlijdt in Nice Aankoop Pablo Picasso Femme en vert Deze aankoop veroorzaakte tumult onder het publiek en de gemeente

1955

Protest Rosa Parks, Alabama VS Documenta I, Kassel. Arnold Bode & Werner Haftmann Eerste uitgave Museumjournaal Deze publicatie werd door De Wilde zeer effectief gebruikt voor de promotie van de eigen collectie

begane grond b0-09

1956

Hongaarse opstand Richard Hamilton maakt Just What Is It that Makes Today’s Homes so Different, so Appealing? Schema Edy de Wilde Het gebruik van schema’s is een middel bij uitstek om de ontwikkelingen in de kunstgeschiedenis te verklaren

1957

Civil Bill of Rights VS Oprichting Internationale Situationniste Bezoek Koningin Juliana aan museum Dossier met voorbereidingen voor het bezoek

1958

VS en Sovjet-Unie stoppen atoomproeven Wereldtentoonstelling Brussel met Philips-paviljoen Le Corbusier Afficheprijs voor Wim Crouwel Prestigieuze prijs van het Reclame Genootschap voor zijn uitgesproken en vernieuwende typografie

1959

Machtsovername Fidel Castro, Cuba New Images of Man, New York Brief Edy de Wilde aan Willem de Kooning De eerste poging tot contact met de schilder. Tot een aankoop of tentoonstelling is het nooit gekomen

1960

Anticonceptiepil op de markt Manifest Nouveau Réalisme door Pierre Restany Jonge kunst uit de collectie Dotremont Voor de eerste maal werd Amerikaanse kunst in het Van Abbemuseum getoond

1961

Bouw Berlijnse muur Claes Oldenburg opent The Store, New York Kompas I In de groepstentoonstelling t.g.v. het 25-jarig jubileum van het Van Abbemuseum koos De Wilde voor Parijs als internationaal kunstcentrum

1962

Cubacrisis Dylaby, Amsterdam Reisverslag New York door Edy de Wilde Eerste reis naar de VS

1963

Protestmars Martin Luther King Kunstgrepen (AVRO) door Pierre Janssen Afscheidstoespraak Edy de Wilde

1964

Uitbreken van Vietnamoorlog Robert Rauschenberg ontvangt prijs op Biennale di Venezia Beeldend experiment op de planken Deze tentoonstelling wilde aantonen hoezeer pogingen om de theaterkunst te vernieuwen aansloten bij gelijke pogingen in de beeldende kunst

1965

Oprichting PROVO, Amsterdam Performance Joseph Beuys Wie man dem toten Hasen die Bilder erklärt, Düsseldorf Voorbereiding tentoonstelling El Lissitzky door Jean Leering De eerste retrospectieve tentoonstelling ter wereld van deze kunstenaar

1966

Oprichting Black Panthers Primary Structures, New York Plattegrond solotentoonstelling Christo De Amerikaanse kunstenaar pakt een boom uit de tuin van ontwerper Martin Visser in en legt deze in het museum

1967

Ernesto ‘Che’ Guevarra doodgeschoten in Bolivia Germano Celant lanceert Arte Povera Kompas III De eerste tentoonstelling in Europa die een breed overzicht toonde van Amerikaanse naoorlogse kunst

tussenverdieping b0-05

1968

Studentenprotesten Parijs Marcel Broodthaers opent Musée d’Art Moderne, Département des Aigles, Section XIXième Siècle, Antwerpen Dick van der Net, Robert Morris en Jaap Bremer tijdens opbouw tentoonstelling Morris Van der Net van Nebato te Bergeijk, de kunstenaar en de conservator bespreken de installatie

1969

Woodstock-festival Op losse schroeven, Amsterdam Telegram Larry Bell ter voorbereiding Kompas IV Kompas IV belicht de kunst van de Westcoast VS, omdat New York als cultureel centrum zijn leidende positie begon te verliezen

1970

Aksies Dolle Mina Robert Smithson maakt Spiral Jetty Productie werken Donald Judd bij Nebato, Bergeijk Nebato kon dankzij bemiddeling van Martin Visser en het idealisme van Dick van der Net Amerikaanse Minimal Art kunstwerken voor Europa produceren

1971

Oorlog India en Pakistan, oprichting Bangladesh Sonsbeek buiten de perken, Arnhem Joseph Beuys installeert Voglie vedere i miei montagne Eerste grote installatie van deze Duitse kunstenaar in een Nederlandse museumcollectie gemaakt voor een van de kabinetten

1972

Bloody Sunday, Noord-Ierland Documenta 5, Kassel. Harald Szeemann De Straat. Vorm van samenleven Met honderden foto’s werd een beeld geschetst van een aantal karakteristieke samenlevingsvormen. Er werd geen kunst getoond

1973

Salvador Allende wordt vermoord in Chili Lucy Lippard publiceert Six Years. The Dematerialization of the Art Object Aantekeningen Bruce Nauman voor opbouw solotentoonstelling

1974

Anjerrevolutie Portugal Peter Bürger publiceert Theorie der Avantgarde Speelruimte Deze tentoonstelling paste in de traditie van maatschappelijk georiënteerde tentoonstellingen

1975

Onafhankelijkheidsverklaring Suriname Robert Rosenblum publiceert Modern Painting and the Northern Romantic Tradition. Friedrich to Rothko Correspondentie Johannes Gachnang met Rudi Fuchs Het begin van een samenwerking tussen Gachnang, directeur van de Kunsthalle Bern en directeur Fuchs

1976

Lockheed-affaire Amerikanische Malerei in Europa, Berlijn Uitnodiging tot discussie van Ian Wilson Middels een filosofische stelling werd het publiek uitgenodigd met Wilson te discussiëren

1977

Gijzeling Bovensmilde en treinkaping De Punt Documenta 6. Malerei, Plastik, Performance, Kassel. Manfred Schneckenburger Brief Rudi Fuchs aan Anselm Kiefer Na Fuchs’ bezoek aan zijn atelier veranderde twijfel over de kwaliteiten van het werk in overtuiging

1978

Camp David-akkoorden, vrede tussen Israël en Egypte New Image Painting, New York Schets voor multiple en brief Richard Paul Lohse aan Rudi Fuchs

1979

Ayatollah Khomeini wordt politiek leider Iran Publicatie Museum in Motion Brief Rudi Fuchs aan galeriehouder Michael Werner Veel werken van Galerie Werner had hij op zicht genomen in de collectie om deze op termijn aan te kopen

1980

Rellen rond kroning Beatrix ‘Geen woning, geen kroning’ Aperto, Biennale di Venezia Plattegrond tentoonstelling Gilbert & George

1981

Protest in Amsterdam tegen kruisraketten Benjamin Buchloh publiceert Figures of Authority, Ciphers of Regression. Jannis Kounellis De keuze van Fuchs voor Kounellis is illustratief voor zijn opvatting dat kunst die wortelde in bepaalde regio’s daardoor een geheel eigen karakter bezat

1982

Falklandoorlog Documenta 7, Kassel. Rudi Fuchs Lothar Baumgarten, Rudi Fuchs, Walter Nikkels vervaardigen Die Namen der Bäume Een kunstwerk in de vorm van een boek met een etnografisch en poëtisch verslag van Baumgartens verblijf bij de Yanomami-indianen in Venezuela

tussenverdieping b0-06

1983

Ontvoering Freddy Heineken Der Hang zum Gesamtkunstwerk, Düsseldorf James Lee Byars The Perfect Book Meest radicale catalogus annex kunstenaarsboek in de vorm van een kubus

1984

Milieuramp met Indiase chemische fabriek in Bhopal La Grande Parade, Amsterdam Zattera di Babele Een samenwerkingsproject tussen Stadsschouwburg en museum werd gezien als een poging om een Gesamtkunstwerk te maken

1985

Palestijnse kaping Achille Lauro, Italië Rosalind Krauss publiceert The Orginality of the Avant-Garde and other Modernist Myths Het IJzeren Venster Fuchs experimenteert hierin met de a-historische opstelling

1986

Milieuramp kerncentrale Tsjernobyl, Oekraïne Chambres d’amis, Gent Ooghoogte Collectiepresentatie – t.g.v. het 50-jarig bestaan – waarin de collectie in haar totaliteit werd getoond

1987

Ramp met Herald of Free Enterprise, Zeebrugge Andy Warhol overlijdt in New York Manuscript voor solocatalogus Carl Andre

1988

Gifgasaanval tegen Koerden in Halabja Gerhard Richter schildert 18.Oktober 1977, met portretten RAF-leden Richard Serra 10 Beelden voor het Van Abbe Documentaire over de grootscheepse operatie om de tien beelden in het museum te plaatsen

1989

Val Berlijnse muur Magiciens de la terre, Parijs Henk Visch Jan Debbaut vond dat Nederlandse kunst reliëf kreeg in relatie tot de internationale context waarin het museum opereerde

1990

Vrijlating Nelson Mandela Robert Hughes publiceert Nothing if not Critical El Lissitzky 1890-1941. Architect, schilder, fotograaf, typograaf De grootste retrospectieve tentoonstelling uit de geschiedenis van het museum

1991

Begin luchtoffensief tegen Irak, operatie Desert Storm The Physical Self, Rotterdam. Peter Greenaway Brief Thierry De Cordier aan Jan Debbaut

1992

Vliegtuigramp Bijlmermeer, Amsterdam Documenta IX, Kassel. Jan Hoet Brief Douglas Gordon aan Jan Debbaut Deze Schotse kunstenaar stuurde briefjes – als kunstwerken – aan belangrijke personen uit de kunstwereld

1993

Inval VS in Somalië Whitney Biennial, New York Aankoop Marcel Broodthaers Tapis de Sable Fotoverslag van de ingewikkelde installatie

1994

Genocide van Hutu’s op Tutsi’s in Rwanda This is the Show and the Show is Many Things, Gent Miroslav Balka Laadplatform Aantekeningen van de Poolse kunstenaar met suggesties voor zijn installatie

bovenverdieping b0-08

1995

Val moslimenclave Srebrenica, Bosnië Wild Walls, Amsterdam Sluiting Bilderdijklaan door portier Jos Geerings Het museum verhuisde tijdelijk naar de Vonderweg

1996

Herculesramp Vliegbasis Eindhoven Life/Live, Parijs Ann Hamilton Reserve Het Eindhovense koor La bonne esperance vervulde een grote rol in de totstandkoming van de installatie

1997

Hongkong overgedragen aan China Deutschlandbilder. Kunst aus einem geteilten Land, Berlijn Aankoop El Lissitzky Proun P23 no. 6 Met steun van de Stichting Promotors kon een van de schaarse schilderijen van Lissitzky worden verworven

uitzicht b0

1998

Aftreden Soeharto in Indonesië na onlusten Nicolas Bourriaud publiceert Esthétique relationnelle Jason Rhoades The Purple Penis and the Venus in Eindhoven De eerste museumtentoonstelling van deze Amerikaanse kunstenaar in Nederland bestond uit een installatie die het gehele gebouw besloeg

1999

Impeachment Bill Clinton n.a.v. Lewinsky-affaire Global Conceptualism: Points of origin, 1950s-1980s, New York Aankoop Mike Kelley Categorical Imperative and Morgue Deze installatie met o.a. speelgoedbeesten, aangekocht door Debbaut, naar aanleiding van hernieuwde interesse voor de Westcoast VS

2000

Ramp Russische kernonderzeeër Koersk Mirror’s edge, Vancouver Plattegrond tentoonstelling Aernout Mik Primal gestures, minor roles

2001

9/11 The Short Century, München Nieuwbouw Fotoboekje door Peter Cox

2002

Pim Fortuyn vermoord Central European Avant-Gardes: Exchange and Transformation 1910-1930, Los Angeles Verhuizing depot museum

2003

Arrestatie Saddam Hussein Documenta 11, Kassel. Okwui Enwezor Heropening Stedelijk Van Abbemuseum Door Koningin Beatrix en eregasten familie van Abbe

2004

Tsunami in Zuid-Oost Azië View of a Minimal Future? Art as Object, Los Angeles Lezing Paul McCarthy De solotentoonstelling van de Amerikaanse kunstenaar bevatte twee omvangrijke videoinstallaties en vier grootschalige sculptuurensembles. Hij visualiseerde zijn lezing door een dialoog aan te gaan met zijn woorden door tegelijkertijd te tekenen

2005

Aanslagen Madrid en Londen Biennale di Venezia. Maria de Corral & Rosa Martinez EindhovenIstanbul Groepstentoonstelling met een selectie van sleutelwerken van Istanbul Biënnales in combinatie met de eigen collectie. Deze luidde het begin van het beleid van Charles Esche in

2006

design & photography dV ron eijkman 2006

bilderdijklaan 10, eindhoven

t +31 (0) 40 238 1000

www.vanabbemuseum.nl