2006

Atelierruimte Voor Kunstenaars In de Beeldende Kunstensector Van Oud-West

Knoop Oud-West Marjorie Jessurun

Mei 2006

WWW.KNOOPOUDWEST.NL

2

Voorwoord

Voor u ligt het onderzoeksrapport ‘Atelierruimte voor kunstenaars in de beeldende kunstensector van Oud-West’. Het onderzoek is uitgevoerd door Marjorie Jessurun, studente ‘Culturele Maatschappelijke Vorming’ van de Hogeschool van Amsterdam. Dit onderzoek is uitgevoerd in opdracht van Knoop Oud-West. Dit onderzoeksrapport was niet tot stand gekomen, zonder de medewerking van de beeldende kunstenaars van Oud-West. Deze wil ik dan ook bedanken voor hun inzet. Zij zijn de voornaamste bron van informatie en het onderwerp van dit rapport. Verder bedank ik Knoop Oud-West in het bijzonder dhr. Marcel Boontje voor de goede faciliteiten en werkomstandigheden bij de voorbereiding en uitvoering van dit onderzoek.

Amsterdam mei 2006 Marjorie Jessurun

3

Samenvatting

Dit onderzoek brengt in kaart; • Hoeveel ruimte er voor beeldend kunstenaars, toegepaste kunst en fotografie in Oud-West beschikbaar is. • Hoe het veld voor beeldende kunst, toegepaste kunst en fotografie er in OudWest uit ziet. Onder andere de samenstelling, beroepspraktijk, ateliergebruik, waardering van de beschikbare atelierruimten, behoefte aan andere en nieuwe atelierruimte, komen aan de orde. • Ook wordt in beeld gebracht hoe de kunstenaars denken over het opstellen van (nieuwe) voorwaarden en regels om effectief gebruik en de doorstroming van atelierruimte van overheden en woningcorporaties te bevorderen. Populatie Eerst even een omschrijving (a.d.h.v. de database van Knoop Oud-West1) van deze populatie: • Beeldende kunst is onder te verdelen in, beeldhouwen, etsen, geluidskunst, glaskunst, grafisch, graffiti, installatiekunst, keramiek, lichtkunst, performance kunst, schilderen, tekenen, textiel kunst en videokunst. • Toegepaste kunst is onder te verdelen in, antiek, decoratieschilderen, edelsmederij, grafisch en industrieel ontwerp, interieurontwerp en meubelmakerij. • Fotografie In dit enquete-onderzoek (zie bijlage 1, enquete) hebben we in totaal 426 beeldend kunstenaars, toegepaste kunstenaars en fotografen een vragenlijst toegestuurd aan de hand van de database van Knoop Oud-West. Van deze groep hebben 51 kunstenaars de vragenlijst terug gestuurd. De respons is 11,8 procent. Grotendeels (70%) is via email verzonden, de overige vragenlijsten 30% is per post verzonden. Inventarisatie van ateliers in Oud-West Het stadsdeel verhuurt aan diverse doelgroepen in de creatieve sector. Stadsdeel OudWest heeft ± 50 ateliers in haar bezit. 2 Woningbouwvereniging Het Oosten ± 132 volgens onze schatting. In totaal komen we binnen de sectoren beeldende kunst, toegepaste kunst en fotografen in Oud-West op 172 ateliers in (grotere) ateliergebouwen, die door het stadsdeel of een woningcorporatie worden verhuurd. Leeftijden van de kunstenaars De gemiddelde van de respondenten is 49,1 jaar.

1

Op www.knoopoudwest.nl/zoek/ staat alle informatie die de cultuurscout van Oud-West heeft verzameld over het culturele veld en het culturele leven in stadsdeel oud west. 2 nota 13–06–2005 - Verhuurbeleid kunstenaarspanden stadsdeel Oud-West-2c

4 Opvallend is het lage percentage kunstenaars in de leeftijdsgroep 61-70. Dit zou bijvoorbeeld kunnen komen doordat die leeftijdsgroep wat minder bedreven is met de computer, terwijl in de steekproef 70 % van de populatie per mail benaderd is. Beroepsgroep Uit onze gegevens komt naar voren dat ongeveer driekwart van de respondenten zegt professioneel te werken. Maar betekent dat dat die professionals hun inkomsten dan voornamelijk halen uit hun kunstenaarsschap en aan dat kunstenaarschap gerelateerde activiteiten? Om hier zeker over te zijn hebben we naar de inkomstbronnen gevraagd en de daarbij horende percentages op een rij gezet. Inkomstenbronnen Bij de vraag hoe de inkomsten van onze responsgroep is opgebouwd is gebleken dat, kunstenaars in Oud-West gemiddeld 45,5 % van hun inkomsten uit kunst gerelateerd werk halen. Overige inkomsten worden vaak verworven door werkzaamheden als workshops en les geven. Dit werd op stedelijk niveau in het DMO onderzoek ook geconstateerd. Kwalitatieve aspecten van atelierruimtes We hebben de respondenten gevraagd wat zij aan maximale huurprijs kunnen missen per maand. Interessant is dat het gemiddelde van de maximale huurprijs die de respondenten zeggen te kunnen opbrengen € 4,66 minder is, namelijk € 242,-. Het lijkt er dus op, dat kunstenaars in Oud-West diep in de buidel moeten tasten, om de huur te kunnen betalen. Atelier gezocht Iets meer dan de de helft (53,7%) van de ondervraagden is op zoek naar een atelier. Ook van de respondenten met een atelier geeft meer dan de helft (54,8 %) aan toch een atelier te zoeken. Er is dus behoefte aan een (andere) atelier. In dit onderzoek is naar voren gekomen dat 1 op de 5 kunstenaars geen atelierruimte heeft (20,9 %). De respondenten hebben de eigen atelierruimte, een waardering gegeven in de vorm van een rapportcijfer. Het gemiddelde cijfer geeft weer dat men de ateliers met een ruim voldoende waardeert. Het gemiddelde cijfer van de atelierruimtes is een 6,95. Voorwaarden opstellen om de doorstroom van atelierruimtes te bevorderen In dit hoofdstuk wordt in beeld gebracht of kunstenaars voor het opstellen van voorwaarden zijn om de doorstroom van atelierruimten te bevorderen. Een ruime meerderheid van 80 % is voor het opstellen van voorwaarden als het de doorstroom van atelierruimte bevorderd. Hieronder een opsomming van voorwaarden gecategoriseerd onder de volgende noemers; vakinhoudelijke voorwaarden, waarderingsaspecten/voorwaarden en financiele voorwaarden. Opvallend is dat de vakinhoudelijke voorwaarden het meest populair zijn en de financiele voorwaarden het minst populair. Een korte samenvatting van de voorwaarden gegeven door de respondenten. - men vindt dat er een periodieke toesting moet komen wat betreft de inhoud van het werk (productiviteit, waardering) - de beoordeling aan de kunstenaars zelf over laten

5 -

positieve huursubsidie (hoger inkomen meer huur betalen) ‘atelierbijeenkomsten’ organiseren ateliers niet aan part-time kunstenaars toekennen

Suggesties Tot slot hebben de respondenten de gelegenheid gehad om adviezen, ideeen en suggesties te geven naar aanleiding van de vragenlijst. Dit heeft een verscheidenheid aan creatieve, ideeen en adviezen opgeleverd. Een suggestie die door meerdere kunstenaars wordt gegeven is: het delen van atelierruimtes.

6

Inhoudsopgave

pag.

0

Inleiding

6

1

Doelgroep

7

2

De kunstensector

10

3

De huisvesting

14

4

Voorwaarden ter bevordering van de doorstroom van atelierruimten

20

Literatuur Bijlage 1: Vragenlijst Bijlage 2: Open vragen en antwoorden document

7

0

De inleiding

Creativiteit is van belang. Ruimte voor creativiteit is een belangrijke voorwaarde voor het ontwikkelen ervan. De gemeente Amterdam voert daar dan ook actief beleid op. Ook stadsdeel Oud-West voert een actief beleid op het beschikbaar maken van woonen werkruimten voor beeldend kunstenaars. Dit onderzoek brengt in kaart; • Hoeveel ruimte er voor beeldend kunstenaars, toegepaste kunst en fotografie in Oud-West beschikbaar is. • Hoe het veld voor beeldende kunst, toegepaste kunst en fotografie er in OudWest uit ziet. Onder andere de samenstelling, beroepspraktijk, ateliergebruik, waardering van de beschikbare atelierruimten en de behoeften aan andere en nieuwe atelierruimten, komen aan de orde. • Ook wordt in beeld gebracht hoe de kunstenaars denken over het opstellen van (nieuwe) voorwaarden en regels om effectief gebruik en de doorstroming van atelierruimte van overheden en woningcorporaties te bevorderen.

8

1 De doelgroep

Inleiding Door middel van de database van Knoop Oud-West3, hebben we meer inzicht gekregen in de populatie bestaande uit beeldende kunstenaars, toegepaste kunsten en fotografen. In stadsdeel Oud-West hebben we met behulp van de database een steekproef kunnen nemen uit deze doelgroep. Het ‘zoek-en-zend’ systeem van de database staat toe om met bijna 1 druk op de knop de hele doelgroep te bereiken, via mail of met een aantal extra handelingen per post. Populatie Eerst even een omschrijving (a.d.h.v. de database) van deze populatie: • Beeldende kunst is onder te verdelen in, beeldhouwen, etsen, geluidskunst, glaskunst, grafisch, graffiti, installatiekunst, keramiek, lichtkunst, performance kunst, schilderen, tekenen, textiel kunst en videokunst. • Toegepaste kunst is onder te verdelen in, antiek, decoratieschilderen, edelsmederij, grafisch en industrieel ontwerp, interieurontwerp en meubelmakerij. • Fotografie In de database van Knoop Oud-West kun je kunstenaars vinden op basis van hun kunstdisipline. Ze zijn dus zeker actief in de creatieve sector of hebben daar een ondersteunende rol in, ook zijn kunstenaars te vinden via hun activiviteit op het culturele veld. Tevens zijn de kunstenaars te vinden door te zoeken naar de wijze waarop ze actief zijn. Dit kan zijn; als zelfstandige, gekoppeld aan een bedrijf en/of organisatie. Er zijn kunstenaars die zowel zelfstandig als gekoppeld aan een organisatie en/of bedrijf werken. Het is ook mogelijk dat men bij meerdere organisaties aangesloten zit. Hieronder een overzicht van de verhouding tussen de totale populatie (uit de database) en haar ateliers.

3

Op www.knoopoudwest.nl/zoek/ staat alle informatie die de cultuurscout van oud-west heeft verzameld over het culturele veld en het culturele leven in stadsdeel oud west.

9

Tabel 1.1:

Verdeling van ateliers onder kunstenaars, organisaties, bedrijven Aantal kunstenaars

Beeldende kunstenaars Toegepaste kunstenaars Fotografie Totaal

Aantal kunstorganisaties

Aantal ateliers kunstorganisaties

Aantal kunstbedrijven

216

Aantal kunstenaars met atelier 172

40

6

31

Aantal kunstbedrijven met atelier 3

53

38

8

38

53

18

62 331

40 250

10 58

47 91

24 108

5 26

Steekproef Onze steekproef is gedaan vanuit de database. De ‘dubbele kunstenaars’ hebben we uit het bestand gehaald. De vragenlijst is uiteindelijk onder 426 kunstenaars verspreid - 296 via e-mail (70 %) - 130 via de post (30%) Respons Van de 426 vragenlijsten zijn er 51 beantwoord. De tabel hieronder geeft een overzicht van: - het geschatte aantal mensen dat in oud-west actief is in de beeldende kunst, toegepaste kunst en fotografie. - Het aantal in de database van Knoop beschreven mensen dat actief is op een van de genoemde terreinen. - Het aantal mensen uit de database die in de steekproef is verwerkt. Tabel 1.2: De populatie, steekproef en respons Beeldende kunsten, toegepaste kunsten en fotografen in Oud-West

Aantal

Populatie praktijk (geschat) Populatie database Steekproef

600 480 426

Respondenten 51 Procent respondenten 8,5 10.6 11,8

Inventarisatie van ateliers in Oud-West Het Amsterdams stadsdeel Oud-West heeft een breed ontwikkelde kunstensector. Het stadsdeel verhuurt aan diverse doelgroepen in de creatieve sector. Stadsdeel Oud-West heeft momenteel ± 50 ateliers in haar bezit. 4 - Bellamystraat 19/20 - 18 atelier - Frederiksstraat 18b - 11 ateliers 4

nota 13–06–2005 - Verhuurbeleid kunstenaarspanden stadsdeel Oud-West-2c

10 -

Overtoom 301 ± 8 ateliers Ten katestraat 8 - heeft niet expliciet de bestemming atelierruimte maar wordt voornamelijk door kunstenaars bewoond, ± 10 ateliers - Ite Boeremanstraat 1, ± 3 ateliers. Woningbouwvereniging Het Oosten ± 132 volgens onze schatting: - Atelier WG ± 120 ateliers - Woon en werkvereniging WG-Terrein – 12 atelier In totaal komen we binnen de sectoren beeldende kunst, toegepaste kunst en fotografen in Oud-West op 172 ateliersin een (groter) ateliergebouw, die door het stadsdeel of een woningcorporatie worden verhuurd. Bovendien worden er ook woningen als werkruimten verhuurd.

11

2

De kunstensector

Inleiding In dit hoofdstuk wordt er ingegaan op een aantal achtergrondgegevens. De gegevens waar we kort op in gaan zijn: de leeftijd, de beroepsgroep, inkomsten en de hoeveelheid tijd die men investeert in zijn kunstenaarschap. Van de ruim elfduizend beeldende kunstenaars die Nederland rijk is, zijn er naar schatting zo’n 3000 gevestigd in Amsterdam5. Waarvan naar schatting 600 beeldend kunstenaars in Oud-West werken en/of wonen. De leeftijd van kunstenaars Weinig beeldend kunstenaars binnen de responsgroep zijn jonger dan dertig. Dat geldt ook voor het landelijk aantal en het aantal van Amsterdam. (beleidsonderzoek Amsterdam ‘De beroepspraktijk voor beeldende kunstenaars en vormgevers, 2003’). Een van de redenen wordt gezocht in de hoge leeftijd, waarop beeldend kunstenaars afstuderen: de autonome beeldend kunstenaars is gemiddeld dertig jaar als hij of zij van de kunstvakopleidingen af komt. 6 Grafiek 2.1: De leeftijdsverdeling van beeldend kunstenaars in Oud-West

In de grafiek hierboven staat een overzicht van de leeftijdsverdeling van de respondenten. Het grootste deel van de respondenten geeft aan tussen de 31-50 te zijn. De gemiddelde leeftijd is 49,1 jaar. 5 6

Brouwer en Meulenbeek, 2000a de vries en Rameakers,2002

12 Vanuit het DMO onderzoek blijkt dat oudere kunstenaars vaker een atelier tot hun beschikking hebben. Opvallend is het lage percentage kunstenaars in de leeftijdsgroep 61-70. Dit zou bijvoorbeeld kunnen komen doordat die leeftijdsgroep wat minder bedreven is met de computer, terwijl in de steekproef 70 % van de populatie per mail benaderd is. Ook wordt de inkomenspositie van de oudere kunstenaars hoger geschat, dan die van jonge kunstenaars. Dat is logisch, wie geen geld heeft, kan geen atelier betalen. Later in het verslag komen we nog eens terug, op de kenmerken van de atelierruimte huurders en de verhuurvoorwaarden. De beroepsgroep Een groot deel van de kunstenaars op stedelijk niveau (50%), voert een huishouden als alleenstaande zonder de zorg voor kinderen7. Uit voorgaande onderzoeken (de Vries en Rameakers, 2002) blijkt er een algehele krapte op de arbeidsmarkt te zijn. Toch lijkt de kans op de arbeidsmarkt voor beeldend kunstenaars aanzienlijk gestegen. Het DMO onderzoek stelt dat over het algemeen de voornaamste werkzaamheden voor kunstenaars vaker te vinden zijn op terreinen gerelateerd aan of buiten het eigen vakgebied, dan binnen het eigen vakgebied. Grafiek 2.2: De beroepsgroep van beeldende kunstenaars in Oud-West Beroepsgroep 80

74,4

70

Percentages

60 50 40

Series1

30 18,6

20 10

4,7

2,3

0 professioneel

semi-prof

ik ben geen kunstenaar

amateur

De beroepsgroep

Uit onze gegevens komt naar voren dat ongeveer driekwart van de respondenten zegt professioneel te werken. Maar betekent dat dat die professionals hun inkomsten dan voornamelijk halen uit hun kunstenaarsschap en aan dat kunstenaarschap gerelateerde activiteiten? Om hier zeker over te zijn hebben we naar de inkomstbronnen gevraagd en de daarbij horende percentages op een rij gezet. Inkomstenbronnen Uit het onderzoek van Das (2001) komt naar voren dat het gemiddelde bruto inkomen van kunstenaars uit autonoom artistiek werk, plus werk in het verlengde van het 7

DMO Amsterdamsbeleid, De beroepspraktijk van de beeldend kunstenaars en vormgevers in Amsterdam 2003

13 beroep per jaar €10.700 is. Van het artistieke werk alleen, waaraan gemiddeld 7.100 bruto per jaar word verdiend, kunnen maar weinig kunstenaars leven. Het inkomen moet vaak worden aangevuld met lesgeven, commissie- en advieswerk, bijbanen, een uitkering of pensioen8. Om een goed overzicht te krijgen van wat de inkomstenbronnen nu werkelijk zijn, hebben we onze respondenten gevraagd om aan te geven welk percentage van hun inkomsten uit welke bron kwam, er was keus uit 5 bronnen. Het totaal van de antwoorden moest 100 % inkomen opleveren. Binnen de open antwoorden (in de grafiek aangegeven met overigen) waren er twee kunstenaars, die subsidies en fondsen als inkomstenbron hebben genoemd. Hieronder het resultaat van de open antwoorden in categorieen weergegeven: • subsidies, fondsen VSB en BKVB • muziek • fotografie Grafiek 2.3:

Inkomstenbronnen gemiddeld

Uit bovenstaande grafiek kan men opmaken, dat de kunstenaars in Oud-West gemiddeld 45,5 % van hun inkomsten uit kunst gerelateerd werk halen. Verder wordt bevestigd dat ook in Oud-West beeldende kunstenaars door verschillende soorten werkzaamheden hun inkomsten verwerven. Door bijvoorbeeld werkzaamheden als workshops en les geven verwerft men zijn inkomsten. Dit beeld werd op stedelijk niveau in het DMO onderzoek ook geconstateerd.

8

DMO, Cultuurbeleid Amsterdam, De beroepspraktijk van beeldend kunstenaars en vormgevers in Amsterdam, pgn7.

14

Tabel 2.1: Inkomstenbronnen van beeldende kunstenaars in Oud-West percentages

0

1120 2

2130 1

3140 4

4150 2

5160 0

6170 0

7180 4

8190 1

91100 13

totaal

15

110 4

Kunstgerelateerd werk Niet kunst gerelateerd werk Uitkering Lesgeven Workshop

33

0

4

0

0

2

1

1

1

1

3

46

41 33 39 161

0 5 4 13

2 1 1 10

0 2 1 4

0 0 0 4

0 1 0 5

0 0 0 1

0 0 1 2

0 1 0 6

0 3 0 5

3 0 0 19

46 46 46 230

46

In het tabel hierboven staat aangegeven, hoe de inkomsten worden verworven. Deze vraag heeft de mogelijkheid gehad om meerdere antwoorden aan te kruisen. Van alle respondenten geeft 30,3 % aan dat zij 91-100 % van hun inkomsten uit kunstenaarschap gerelateerd werk halen. Investering in uren aan kunstenaarschap in een volledige werkweek We hebben aan de respondenten gevraagd om in percentages aan te geven hoeveel uren van hun totale werkweek ze investeren in hun kunstenaarschap. Grafiek 2.4:

Uren die men besteedt aan zijn kunstenaarschap in een volledige werkweek

In het tabel hierboven wordt weergegeven hoeveel uren in een volledige werkweek respondenten aan hun kunstenaarschap besteden. Let wel op het is in procenten weergegeven, niet in uren. We zien dat 91- 100 % van de uren in een volledige werkweek, door ongeveer eenderde van de respondenten, wordt besteed aan zijn kunstenaarschap.

15

3

Huisvesting

Inleiding In dit hoofdstuk gaan we in op het gebruik van de atelierruimtes in Oud-West. De beleving van de respondenten betreft de kwaliteit en de waardering van hun woon- en werkruimte, wordt in dit hoofdstuk beschreven. Ook gaan we in op de wijze waarop de verdeling van ateliers zou moeten verlopen, vanuit de behoeften van de respondenten. We zullen deze ideeen en voorwaarden hieronder verder uiteenzetten. De verdeling van ateliers Uit onze gegevens blijkt dat driekwart van de ondervraagden een atelier tot hun beschikking heeft en een vierde niet. Tevens blijkt dat iets meer dan de helft van de respondenten die over een atelier beschikken, er toch nog een zoekt. Postcode gebieden van de ateliers Aan de hand van de postcodes, hebben we gevraagd, naar het gebied waarin de respondenten een atelier hebben. 25 respondenten geven aan een atelier in Oud-West te hebben. De overige 12 respondenten geven aan dat zij een atelier in een ander gebied hebben. (Zij kunnen toch een vragenlijst hebben ontvangen doordat zij bij verschillende organisaties/bedrijven actief zijn of omdat ze in Oud-West wonen.) Tabel 3.1: Ateliers van kunstenaars uit ateliers van kunstenaar aantal Postcodes respondenten Oud-west 25 Bos en Lommer 1 Baarsjes 1 Centrum 4 Oost-Watergraafsmeer 2 Amsterdam Noord 1 Oud-Zuid 2 buiten Amsterdam 1 Totaal 37

16

De periode waarin men gebruik maakt van het atelier Grafiek 3.1 : Data in gebruik nemen van ateliers

Grafiek 3.1 geeft een overzicht van de jaren waarin men gebruik is gaan maken van de ateliers. Uit de gegevens blijkt dat zowel de jaren 80 als 90 evenveel mensen in een atelierruimte zijn gaan werken. In de periode van 2000 en 2005 is de instroom relatief hoger dan de jaren daarvoor. Kwalitatieve aspecten van de atelierruimte De oppervlakte van een atelier We hebben de kunstenaars gevraagd welke oppervlakte ze als werkruimte ter beschikking hebben. Grafiek 3.2 : Een overzicht van de m2 die kunstenaars tot hun beschikking hebben.

In bovenstaande tabel wordt de oppervlakte van de werkruimte weergegeven in een grafiek. De huurprijs We hebben de respondenten gevraagd naar de huurprijs van hun atelier.

17 Grafiek 3.3: De huurprijs van de atelier inclusief servicekosten Huurprijs inclusief service kosten 30

26,7 23,3

procenten

25 20

16,7 13,3

15

Series1

10 5

6,6 3,3

3,3

3,3

3,3

351-400

401-450

701-750

0 0

101-150

151-200

201-250

251-300

301-350

Huurprijs

In de bovenstaande grafiek staat weergegeven wat het huurbedrag is. Daarbij merken we op dat dit de huur per maand is, zonder gas water en licht. Het is inclusief servicekosten. De grootste groep betaald tussen de € 101 - 200. De gemiddelde huurprijs onder de respondenten is € 246,66 inclusief servicekosten. De gemiddelde huurprijs gekoppeld aan het gemiddelde oppervlakte zou betekenen dat onze respondenten € 246,- betalen voor 37,4 m2. De maximale op te brengen huurprijs In het verlengde van deze gegevens, is het interessant te weten wat de financiele capaciteiten zijn wat betreft de huur van ateliers. We hebben de respondenten daarom gevraagd wat zij aan maximale huurprijs kunnen missen per maand. Grafiek 3.4: De maximale huur per maand

In de hierboven geplaatste grafiek staat wat de respondenten maximaal kunnen uitgeven aan huur. Interessant is dat het gemiddelde van de maximale huurprijs die de respondenten zeggen te kunnen opbrengen € 4,66 minder is, namelijk € 242,-. Het lijkt er dus op, dat kunstenaars in Oud-West, diep in de buidel moeten tasten, om de huur te kunnen betalen.

18

Delen van ateliers Om een indruk te krijgen van de intensiteit van het gebruik van de ateliers hebben we gevraagd of men zijn atelier deelt. 32% van de atelier gebruikers deelt zijn atelier. Gemiddeld deelt men zijn ateliers met 1 ander persoon. Behoeften en waardering werkruimte Atelier gezocht In het DMO onderzoek dat de gehele stad betreft, is bijna de helft van de respondenten op zoek naar een werkruimte. In dit onderzoek ligt het aantal net boven de helft (53,7%). Van de respondenten met een atelier geeft meer dan de helft (54,8 %) aan toch een atelier te zoeken. Er is behoefte aan een (andere) atelier. Grafiek 3.5: Motieven voor het zoeken naar een atelierruimte

Uit de grafiek blijkt dat 4,2 % geen atelier heeft en 16,7 % thuis werkt. Dit betekent dat 1 op de 5 kunstenaars 20,9 geen atelier ruimte heeft. Kwaliteit van de atelierruimte is voor veel kunstenaars een herkenbare reden voor het zoeken van een (andere) atelierruimte. De meest urgente redenen voor het zoeken naar een (andere) atelierruimte zijn: - geen atelier hebben - thuis werken - een tijdelijk contract hebben 50 % geeft via een open antwoord zijn reden (bijlage 2, vraag 14). De open antwoorden hebben we gecategoriseerd. Een groot deel van de open antwoorden lijken een toelichting te zijn op de antwoordcategorieen, zoals we ze hebben opgesteld (bijlage 2). Uit de open antwoorden zijn de volgende onderwerpen te onderscheiden; - De lokatie: men wil in het centrum of in de buurt van zijn/haar woonadres een werkruimte hebben - Tijdelijke contracten

19 -

De kwaliteit: grotendeels gebaseerd op locatie, grootte, geluid, licht, onderhoud

De meest voorkomende reden is, zoeken naar een ruimte met kwaliteiten die de werkzaamheden beter tegemoetkomt. In de meeste gevallen betekent dit ruimtelijker kunnen werken of in een ruimte kunnen werken, die geschikt is om een groot aantal decibels te produceren. Thuis werken wordt door 16,7 % van de kunstenaars ervaren als een reden om te zoeken naar een atelierruimte. Men onderbouwt dit door aan te geven, dat het werken thuis een belemmering voor gezinsleden, klanten en de kwaliteit van het werk betekent. Er is dus behoefte aan atelierruimten, die geschikt is voor de discipline, waarin men actief is. Een ruimte vinden In het onderzoek van DMO gemeente Amsterdam ‘De beroepspraktijk van beeldende kunstenaars en vormgevers in Amsterdam’ wordt aangegeven met behulp van welke instrumenten kunstenaars een (andere) ruimte zoeken. Zij geven aan dat jongeren meer op zoek zijn naar een atelierruimte dan ouderen kunstenaars. De wijze waarop kunstenaars een atelier zoeken:9 - 67 % beroept zich op het persoonlijk netwerk - Het SWWK10 39 % - Project Broedplaats 31 % - Woningcorporaties 23 % - Het stadsdeel 12% - Makelaars 9% Het rapportcijfer dat men toekent aan de atelierruimte We hebben respondenten gevraagd een rapportcijfer toe te kennen aan de atelierruimte.

9 10

DMO Amsterdamsbeleid De beroepspraktijk van beeldende kunstenaars en vormgevers in Amsterdam pgn 19 SWWK: Stichting Woon en Werkruimte voor Kunstenaars

20

grafiek 3.1:

Rapportcijfer voor de atelierruimte

In bovenstaande tabel staan de rapportcijfers 1 tot en met 10. De respondenten hebben de atelierruimte, waar ze gebruik van maken, een waardering gegeven in de vorm van deze rapportcijfer. Het gemiddelde cijfer geeft weer dat men de ateliers met een ruim voldoende waardeert. Het gemiddelde van de atelierruimtes is een 6,95. Een ruime meerderheid van 79,1 % geeft een voldoende en de overige respondenten een onvoldoende. Toelichting op het rapportcijfer (bijlage 2, vraag16) De respondenten hebben in de vragenlijst door middel van open antwoorden de mogelijkheid gehad om het rapportcijfer toe te lichten. Over het algemeen kunnen we stellen dat de redenen voor het zoeken van een andere ruimte vrijwel dezelfde zijn, als bij de toelichting van het rapportcijfer, met onder anderen de locatie, kwaliteit en contract. We kunnen bij ‘de toelichting van het rapportcijfer’ twee categorieen toevoegen, namelijk; - onderhoud - overige

21

4

Voorwaarden ter bevordering van de doorstroom atelierruimtes

Inleiding In dit hoofdstuk wordt in beeld gebracht of kunstenaars voor het opstellen van voorwaarden zijn om de doorstroom van atelierruimten te bevorderen. Tevens zullen we kijken welke regels/voorwaarden de voorkeur hebben, van beeldende kunstenaars in Oud-West.

De cases In de vragenlijst hebben we kort een realistische case geschets, namelijk; ‘Atelierruimte is schaars in Amsterdam. De verhuurders van atelierruimte (bv. de overheid of een woningcorporatie) zouden met dat gegeven actief aan de slag kunnen gaan. Stel nou dat … de verhuurder aan het verhuren van een atelierruimte voorwaarden over het gebruik daarvan zou stellen aan toekomstige/nieuwe huurders. Het is niet zo, maar stel even dat dat zo zou zijn. Het doel van die eisen zou zijn om atelierruimtes optimaal te gebruiken en doorstroming te bevorderen waar nodig.’

Op de vraag: ‘Zou u voor het stellen van voorwaarden aan het huren van een atelierruimte zijn, als dat het gebruik en/of de doorstroming van atelierruimtes zou bevorderen?’, geeft 80% te kennen, dit wel te willen en 20% niet. De meerderheid van de respondenten wilt voorwaarden stellen, als dit de doorstroming van atelierruimtes bevordert. De voorwaarden van de respondenten In de vragenlijst konden respondenten uit een aantal voorwaarden kiezen, tevens kon men met een open antwoord zijn/haar eigen voorwaarden formuleren. Let wel deze vraag heeft een meerkeuze antwoord mogelijkheid.

22

Grafiek 4.1: De voorwaarden die men zou stellen, als dit de doorstroom van atelierruimtes zou bevorderen.

In de bovenstaande grafiek onderscheiden we op volgorde van de belangrijkste voorwaarden naar minst belangrijke voorwaarden, de volgende reeks: • Vakinhoudelijke voorwaarden Aantoonbare produktie Afgeronde vakopleiding Minimum exposities Deelname aan projecten • Voorwaarden betreffende waardering van het werk Recensies Werkbeurzen/stipendia/prijzen Deelname beroepsvereniging • Voorwaarden betreffende financien/inkomen Maximum inkomen Minimum inkomen Daarnaast is de voorwaarden ‘anders, namelijk....’, niet in deze categorieen ondergebracht, maar wel een aantal malen genoemd. Zie grafiek 4,1. Conclusie: Respondenten geven de voorkeur aan vakinhoudelijke voorwaarden voor een toekenning van een atelierruimte. Open antwoorden betreft de voorwaarden In de open antwoorden zijn verschillende voorwaarden geformuleerd. Een korte samenvatting van de voorwaarden zoals de respondenten zich het voorstellen. (In bijlage 2, vraag 18 kun je de volledige antwoorden bekijken.) - men vindt dat er een periodieke toetsing moet komen betreft de inhoud van het werk (productiviteit, waardering) - de beoordeling aan de kunstenaars zelf over laten - positieve huursubsidie (hoger inkomen meer huur betalen)

23 -

‘atelierbijeenkomsten’ organiseren ateliers niet aan part-time kunstenaars toekennen

Suggesties Tot slot hebben de respondenten de gelegenheid gehad om adviezen, ideeen en suggesties te geven naar aanleiding van de vragenlijst. Dit heeft tevens een verscheidenheid aan creatieve ideeen en adviezen opgeleverd. Een suggestie die door meerdere kunstenaars wordt gegeven is: het delen van atelierruimtes. Daarnaast zijn er meerdere interessante suggesties gegeven. Om een indruk te geven van kunstenaars hun visie op dit onderwerp, som ik hier een aantal van deze interessante suggesties op (wilt u inzicht in de gegeven suggesties zie bijlage 2 vraag 19); • Het gaat er niet zozeer om dat mensen als ze huren professioneel zijn, dat wordt nu wel goed getoetst. Het gaat erom dat ze blijven zitten als hun carriere een andere wending neemt. Dan moet je het aantrekkelijk maken om het atelier op te zeggen, in plaats van aantrekkelijk maken het atelier te houden, wat nu het geval is. Mogelijke oplossing: wanneer mensen vertrekken uit een atelier, geef ze dan een gegarandeerde terugkeer voorrang en vertrek premie. Veel ex kunstenaars houden hun studio aan, omdat ze hopen het vak weer op te pakken, en met hun huidige baan/werkzaamheden de lage lasten makkelijk kunnen dragen. Ze weten dat ze zonder lopende beroepspraktijk geen kans te maken op een atelier. Dus die ruimtes blijven leeg staan om een individuele droom in stand te houden. Zo maakt dat de goedkoopte van de studio's juist maakt dat ze leeg blijven staan. Van het individu uit gezien is het een logische en begrijpelijke keuze. Voor deze mensen zou een heel schappelijke terugkeer recht moeten zijn (waar ze waarschijnlijk nooit gebruik van maken) Een oprotpremie die bij terugkeer teruggestort moet worden zou een aanvullend middel zijn om de serieuze herintreders van de dromers te scheiden • I feel you can not look just at the financial aspect although I can see in NL this plays a great role (although this is not the case for education - because they also score low) -there needs to be other criteria - artists can bring a richness to a culture (just as musicians, actors, etc)...... of course not every artist has the same potential just like in life there are changing flavours and fashions. But in contrast look at how much is spent on the inner city eg roads, buildings, rubbish collection, policing, advertising etc There should be a greater percentage of support for artists (thus more ateliers) thereby encouraging more diverse views of life, giving a long term investment to a society by ensuring a rich cultural heritage for the years to come and helping to bridge misunderstandings of a complex, multi-cultural society in NL.

24

Literatuurlijst

DMO, De beroepspraktijk van beeldende kunstenaars en vormgevers in Amsterdam, (maart 2003) Brouwer, N. en H. Meulenbeek (2000a). Ruimte voor kunstenaars? Behoefte aan ateliers, repetitieruimtes en (woon-) werkplaatsen in Amsterdam. Amsterdam: Stichting voor Economisch onderzoek. Vries, R de en G. Ramaekers (2002), De arbeidsmarktpositie van afgestudeerden van het kunstonderwijs: Kunstenmonitor (2000). Den Haag: HBO-raad. Stadsdeel Oud-West Nota, Verhuurbeleid kunstenaarspanden stadsdeel Oud-West-2c, (13–06–2005). Amsterdam Overige bronnen van informatie www.knoopoudwest.nl

25

Bijlage 1 Knoop Oud-West - cultuurscout• Vragenlijst atelierruimte in Oud-West - 12 december 2005 -

Deze vragenlijst probeert inzicht te krijgen in de behoefte aan atelierruimte voor kunstenaars uit stadsdeel Oud-West. Een aantal vragen gaat over de huidige situatie en de beleving van die situatie door kunstenaars uit het stadsdeel. Aan het eind van de vragenlijst worden ook een aantal vragen gesteld die verkennen of het mogelijk is, om de problemen die rond atelierruimte in het stadsdeel bestaan in de toekomst kleiner te maken of te helpen oplossen in onderlinge samenwerking tussen kunstenaars en verhuurders. Als u deze vragenlijst voor ons invult, dan wordt de informatie gebruikt om een overzicht te krijgen van de wensen en problemen van nu en de kansen voor de toekomst. Knoop koppelt de resultaten in januari 2006 tijdens een bijeenkomst / debat terug naar de kunstenaars. De bedoeling is om tijdens en na die bijeenkomst ideeën en oplossingen aan te dragen om doorstroming en efficiënt gebruik van atelierruimte in Oud-West te bevorderen waar nodig. Het invullen van de vragenlijst duurt ongeveer 10 minuten. De vragenlijst bestaat uit 19 vragen. Voor wie? De ingevulde vragenlijst kun je per mail terugsturen naar [email protected] of (als je hem op papier hebt toegestuurd gekregen) opsturen naar: Knoop Oud-West t.a.v. Marjorie Jessurun Borgerstraat 118 1053 PX Amsterdam. Je kunt de vragenlijst ook downloaden via: http://www.knoopoudwest.nl/docs/ateliervragen.doc De sluitingsdatum voor het inleveren van de vragenlijst is VRIJDAG 23 DECEMBER 2005

GEBRUIKSAANWIJZING: 0 Als je deze vragenlijst op papier invult, maak dan het rondje bij het antwoord van je keuze zwart. Bij elke vraag die je beantwoordt. 0

Voor digitale invullers: vervang O door X om je keuze aan te geven. Gewoon een hoofdletter x typen waar een hoofdletter o staat.

De vragenlijst begint op de volgende pagina.

•

Knoop Oud-West | Vragenlijst Atelierruimte in Oud-West | pagina 1 van 5 | www.knoopoudwest.nl|

26

Algemeen• 1.

Wat is uw leeftijd?

O O O O O O O 2.

0 -20 jaar 21-30 jaar 31-40 jaar 41-50 jaar 51-60 jaar 61-70 jaar 71 jaar of ouder Hoe zou u de aard van uw kunstenaarschap omschrijven?

O O O O O

professioneel semi-prof amateur ik ben geen kunstenaar weet niet / heb geen mening

3. Hoe is uw inkomen opgebouwd? [meerdere antwoorden zijn mogelijk. Als er maar 100% inkomsten uitkomt] O O O O O O

inkomsten uit aan uw kunstenaarschap gerelateerd werk inkomsten uit niet kunstgerelateerd werk uitkering: bijstand / WW / WAO / AOW les geven (in uw kunstdiscipline) workshops geven (in uw kunstdiscipline) anders, namelijk .................... .................. ............. ...... %

...... % ...... % ...... % ...... % ...... % --------100 %

4. Hoeveel procent van de uren van uw volledige werkweek besteedt u tijd aan uw kunstenaarsschap? ........................... %

Huisvesting 5. O O •

Heeft u een atelier tot uw beschikking? ja nee

(ga door met vraag

13)

Knoop Oud-West | Vragenlijst Atelierruimte in Oud-West | pagina 2 van 5 | www.knoopoudwest.nl|

27 O

geen mening (ga door met vraag 13)

6.

Wat is de postcode van uw atelierruimte?

Postcode:

———— ——

7. Op welke datum (dag – maand – jaar) bent u gebruik gaan maken van dit atelier? • O O 8. O O 9. O O 10. O O 11. O O O 12. O O

•

——/ —— / ———— (dag-maand-jaar) weet niet / geen mening Hoeveel vierkante meter is uw werkruimte (atelier) groot? ________ m2 weet niet / geen mening Hoeveel kost uw atelier per maand (inclusief servicekosten)? ________ euro, per maand weet niet / geen mening Wat is de maximale huurprijs die u per maand kunt betalen aan een atelier? __________ euro per maand weet niet / geen mening Deelt u uw atelier met andere kunstenaars? Ja (ga door naar vraag 12) nee (ga door met vraag 13) weet niet / geen mening (ga door met vraag 13) Als u uw atelier deelt met andere kunstenaars, hoeveel mensen maken er dan gebruik van uw atelier ? … mensen weet niet / geen mening

Knoop Oud-West | Vragenlijst Atelierruimte in Oud-West | pagina 3 van 5 | www.knoopoudwest.nl|

28 13. O O O

Bent u op zoek naar een atelierruimte in Stadsdeel Oud-West? Ja (ga door met vraag 14) nee (ga door met vraag 15) weet niet / geen mening (ga door met vraag 15)

14.

Zo ja, waarom bent u op zoek naar een atelierruimte? •

O O O

Ik heb nog geen atelier Omdat ik op zoek ben naar een goedkoper atelier Ik werk momenteel vanuit huis, maar ik wil liever in een apart atelier werken. Omdat ik op zoek ben naar een kwalitatief betere werkruimte dan mijn huidige atelier biedt Anders, namelijk .....

O O

Werkruimte – waardering 15. Bent u tevreden over uw huidige werkruimte? Geef een rapportcijfer tussen de 0 en de 10. Waar bij 0 staat voor zeer ontevreden en 10 voor helemaal tevreden) mijn rapportcijfer is ..................... 16. Als u bij de vorige vraag geen 10 hebt ingevuld als rapportcijfer over welk(e) aspect(en) van uw werkruimte (atelierruimte) bent u dan ontevreden? [vul uw antwoord in op de stippellijn] ............. ............... ............. ........... .............. ............. ............

Werkruimte – overig Atelierruimte is schaars in Amsterdam. De verhuurders van atelierruimte (bv. de overheid of een woningcorporatie) zouden met dat gegeven actief aan de slag kunnen gaan. Stel nou dat … de verhuurder aan het verhuren van een atelierruimte voorwaarden over het gebruik daarvan zou stellen aan toekomstige/nieuwe huurders. Het is niet zo, maar stel even dat dat zo zou zijn. Het doel van die eisen zou zijn om atelierruimtes optimaal te gebruiken en doorstroming te bevorderen waar nodig. 17. Zou u voor het stellen van voorwaarden aan het huren van een atelierruimte zijn, als dat het gebruik en/of de doorstroming van atelierruimte zou bevorderen? •

Knoop Oud-West | Vragenlijst Atelierruimte in Oud-West | pagina 4 van 5 | www.knoopoudwest.nl|

29

O O O

Ja (ga door naar vraag 18) nee (ga door naar vraag 19) weet niet / geen mening (ga door naar vraag 19)

18. Zo ja, welke voorwaarden zouden wat u betreft dan door de verhuurder mogen worden gesteld aan het huren van een atelierruimte? • [meerdere opties aankruizen is mogelijk] O O O O O O O O O O

een afgeronde studie aan een kunstvakopleiding een aantoonbare produktie van door de kunstenaar gemaakte kunstwerken binnen een bepaalde periode een minimum inkomensgrens waaronder je niet mag komen om een atelier te mogen huren (bv. bijstandsgrens) een maximum inkomen waarboven je niet mag komen om een atelier te mogen huren (bv. ziekenfondsgrens) een minimum aantal exposities en/of opdrachten per jaar deelname aan samenwerkingsprojecten, kunstmanifestaties, open atelier, atelierroutes etc. toekenning van werkbeurzen, stipendia en/of prijzen recensies van werk en exposities lidmaatschap van een beroepsvereniging voor kunstenaars anders, namelijk, ....

19. Heeft u suggesties, visies en / of ideeen hoe de atelierruimtes zo optimaal mogelijk gebruikt kan worden? O O

ja, namelijk ............... .................. ................ ................. weet niet / geen mening

Dank u wel! U bent klaar met het invullen van de vragenlijst. U kunt uw vragenlijst mailen naar: [email protected] of sturen naar: Knoop Oud-West t.a.v. Marjorie Jessurun Borgerstraat 118 1053 PX Amterdam

•

Knoop Oud-West | Vragenlijst Atelierruimte in Oud-West | pagina 5 van 5 | www.knoopoudwest.nl|

30

Bijlage 2

Open antwoorden Inleiding In het onderzoeksrapport hebben we informatie geput uit de open antwoorden van de respondenten. Om tot de kern van de informatie te komen hebben we de verscheidenheid aan antwoorden moeten categoriseren. In dit document kunt u zien wat alle open antwoorden zijn van de respondenten. De vragen 6 + 7 hebben we niet bij de open antwoorden gevoegd. De vragen zijn genummerd zoals in de vragenlijst. Vraag 3 • • • • • Vraag 14

Hoe is uw inkomen opgebouwd? subsidies, fondsen VSB en BKVB muziek voor 5 procent fotografie 30 procent de inkomsten zijn heel variable bijbaan 50 procent Waarom bent u op zoek naar een atelierruimte? Anders namelijk,

Lokatie Dichterbij mijn woonadres. Dichter in de buurt van centrum Oud-West. Namelijk omdat ik het reizen en mijn ondergrondse status van illegaal opererend kunstenaar zat ben! Naar een andere locatie die daar wel geschikt voor is, meestal buiten Amsterdam Contract Tijdelijk contract en als ik eruit moet weet ik niet waar ik naar toe moet. Onzekerheid: het is een tijdelijke ruimte; het is niet duidelijk hoe lang ik daar kan blijven. Ik heb een jaar contract en dan moet ik weggaan maar ik weet niet waarnaar toe. Kwaliteit Oppervlakte Ik wil een grotere ruimte. Ruimte gebrek. Ik wil groter, lichter en begane grond! Ik vind het op zichzelf plezierig om woon-werkruimte te kombineren, maar de atelierruimte moet dan wel groot genoeg zijn. In mijn huidige situatie is dat niet het geval.

31 Is inmiddels te krap geworden voor mijn activiteiten: wachtlijst cursisten,  door gebrek aan ruimte, Te krap om workshops te organiseren voor grotere groepen,  waardoor ik mijn atelier verhuis voor 1 of 2 dagdelen, Naar een andere locatie die daar wel geschikt voor is, meestal buiten Amsterdam Lastig om open atelierdagen te organiseren, Prive en werk  lopen teveel door elkaar heen, doordat het atelier aan huis is. Anders, namelijk  De sfeer op de gang waar ik werk is niet goed.....Het atelier is héérlijk Geluid Ik wil geen geluidsoverlast veroorzaken dus een goede geluidsdichte ruimte! Geen atelier Heb geen atelier! Vraag 16

Als u bij de vorige vraag geen 10 heeft ingevuld als rapportcijfer over welk aspect van uw werkruimte bent u dan ontevreden?

Locatie Het reizen en mijn ondergrondse status van illegaal opererend kunstenaar, doordat ik nog nooit een betaalbaar atelier in Amsterdam, laat staan in mijn eigen buurt gevonden heb. Thuis werken is niet prettig en ben sinds een half jaar zonder atelier. Te ver weg. Contract Omdat ik met een tijdelijk contract zit en daarna is de toekomst onzeker. Het dak lekt en we worden gewoon weggesaneerd omdat de gemeente geld verdienen interessanter vindt, dan kunst. Onzekerheid: het is een tijdelijke ruimte; het is niet duidelijk hoe lang ik daar kan blijven. Kwaliteit; licht, geluid, oppervlakte, Licht Te klein, te gehorig, geen zijlicht, nare buurt. Ik heb geen eigen water en licht voorzieningen en het is behoorlijk gehorig. Thuis werken is niet prettig, ben sinds half jaar zonder atelier en dringend op zoek grootte, ik zou graag een ruimte op de begane grond hebben met andere lichtinval en opslagruimte. Licht zou beter kunnen, geen scheiding tussen bureau en werkplaats mogelijk. Geluidsoverlast Thuis werken heeft veel beperkingen als beeldend kunstenaar (ruimtegebrek en overlast voor andere familieleden). Te klein, te gehorig, geen zijlicht, nare buurt Ik heb geen eigen water en licht voorzieningen en het is behoorlijk gehorig. Gehorigheid en geen buitenruimte Lastig is de onmogelijkheid om lawaai te maken 's avonds laat en de onmogelijkheid om buiten te werken

32

Oppervlakte Te klein, te gehorig, geen zijlicht, nare buurt. Thuis werken heeft veel beperkingen als beeldend kunstenaar (ruimtegebrek en overlast voor andere familieleden). Heel erg koud, te klein, te duur, onhandige indeling. Bijvoorbeeld het aspect dat ik geen opdrachtgevers wil / kan ontvangen omdat mijnkantoor/atelierruimte tevens mijn slaapkamer is. Te kleine ruimte en ligt op 2 hoog. Het is een beetje te klein aan het worden. Ruimtegebrek. Thuis werken is niet prettig, ben sinds half jaar zonder atelier en dringend op zoek Grootte, ik zou graag een ruimte op de begane grond hebben met andere lichtinval en opslagruimte. De ruimte is te klein. Gebrek aan ruimte en collega's. Klein. Zou liever groter wil. Mijn woonruimte is tevens mijn atelierruimte, oftewel biedt mijn woning mij de kans om professioneel bezig te zijn. Ik heb geen ruimte waar ik uitsluitend mijn beroep zou kunnen uitoefenen. Onderhoud Achterstallig onderhoud. Heel erg koud, te klein, te duur, onhandige indeling. Het gebouw is in een slechte staat, sanitair, ramen werkt zeer slecht. Energie huishouding. Onderhoud algemene ruimten. Overige Ik huur binnen een stichting en de laatste jaren is de sfeer niet meer goed. Dat drukt het werkplezier nogal. Gebrek aan ruimte en collega's. Vraag 18

• •

• •

Een andere voorwaarde voor toelating in een atelierpand zou kunnen zijn dat,…(suggesties van kunstenaars)

De beoordeling gedaan gaat worden door de beroepsgroep Het lijkt mij belangrijk om periodiek te toetsen of de atelierruimte daadwerkelijk wordt gebruikt, dat is belangrijker dan de vraag of een kunstenaar succesvol is. Dus behalve de voorwaarde vooraf (is ingangsvoorwaarde voor het huren) dat iemand produktief is zou ook tijdens de verhuurperiode niet of onvoldoende daadwerkelijk gebruik een grond voor huuropzegging moeten kunnen zijn.   Dan liever een vorm van positive huursubsidie, in geval van te hoog inkomen wat extra huur betalen, want het volgende jaar kan het weer anders zijnl. Het is erg moeilijk om bovenstaande werkelijk te eisen, maar professionaliteit zoals getoetst wordt voor de WIK is misschien een idee. Maar ik weet niet wat

33

• • • • • •

je moet doen met mensen die (tijdelijk) niet meer werken. Moet je die dan uitzetten? Moeilijk hoor! Door atelierbijeenkomsten in te stellen die praktisch en misschien ook inhoudelijk over atelier/kunstenaarschap gaan. Laat zien dat je nuttig bezig bent en daar waardering voor krijgt. Publicaties, websites etc. Een duidelijke carriere in de kunst (zie basisbeurs beoordeling FBVB) Liever een duidelijke manifestatie van een professionele beroepspraktijk, die uit verschillende aspecten kan bestaan. Kunstenaarsschap kan veel vormen aannemen. Belangrijk lijkt mij vooral dat iemand die een bloeiende uren vretende beroepspraktijk heeft in een geheel andere tak van sport, baan bijvoorbeeld free lance werk in het bedrijfsleven of ouderschap geen kans maakt omdat het atelier anders toch weer leeg staat.

Vraag 19

• • • • •

• •

• • • • •

De suggesties, visies en of ideeen hoe de atelierruimtes zo optimaal mogelijk gebruikt kan worden?

Laat de kunstenaars vrij en laat ze zelf voorzieningen aanleggen om de prijs te drukken Te complex om in een kort stuk te omschrijven Delen van ruimtes bv gebruik overdag en s’avonds – halve weken en andere helft van de weken De mogelijkheid een scheiding aan te brengen tussen kantoor en werkgedeelte Kies gemotiveerde / proffesionals artists op basis van c.v. , talent, gedrevenheid, erg gemotiveerde artiesten zijn altijd op hun werk in hun studio. Als ze niet reizen of exposeren. Smart Project space heeft een commissie die de artiesten voor de studio’s selecteert. Dit werkt heel effectief. Overlaten aan de kunstenaars zelf Er dient een overkoepelend overleg orgaan te worden georganiseerd waarin zitting hebben; vertegenwoordigers van de kunstenaars panden vertegenwoordigers van beroepsverenigingen en stichting woon en werkruimte voor kunstenaars en stichting woon en werkruimte voor kunstenaars Elk jaar een evaluatiegesprek in het atelier door de verhurende instantie Toch zo min mogelijk controles er gaat zo veel tijd in zitten. Het scheppen van betaalbare atelierruimtes zo dat mensen niet ergens blijven zitten uit angst dat ze nooit meer een ruimte zullen krijgen. Aantoonbaar beroepsmatigheid met behulp van aangekruisde criteria- niet allemaal zijn nodig Namelijk door ook kleinere ruimtes aan te bieden, niet iedereen werkt monumentaal. Het gaat er niet zozeer om dat mensen als ze huren professioneel zijn, dat wordt nu wel goed getoetst. Het gaat erom dat ze blijven zitten als hun cariere een andere wending neemt. Dan moet je het aantrekkelijk maken om het atelier op te zeggen, in plaats van aantrekkelijk maken het atelier te houden, wat nu het geval is. Mogelijke oplossing: wanneer mensen vertrekken uit een atelier, geef ze dan een gegarandeerde terugkeer voorrang en vertrek premie. Veel ex kunstenaars

34

•

•

•

• • •

•

houden hun studio aan, omdat ze hopen het vak weer op te pakken, en met hun huidige baan/werkzaamheden de lage lasten makkelijk kunnen dragen. Ze weten dat ze zonder lopende beroepspraktijk geen kans te maken op een atelier. Dus die ruimtes blijven leeg staan om een individuele droom in stand te houden. Zo maakt dat de goedkoopte van de studio's juist maakt dat ze leeg blijven staan. Van het individu uit gezien is het een logische en begrijpelijke keuze. Voor deze mensen zou een heel schappelijke terugkeer recht moeten zijn (waar ze waarschijnlijk nooit gebruik van maken) Een oprotpremie die bij terugkeer teruggestort moet worden zou een aanvullend middel zijn om de serieuze herintreders van de dromers te scheiden. ja, namelijk een bepaalde bezetting vragen. Bijv. als iemand er nooit is, minder dan 50%, of andere dingen met het atelier doet dan kunst maken (commercieel bedrijfje, wonen, onderverhuren) Dat men dan het atelier kwijt kan raken. Maar hoe ga je dat controleren? Turven als iemand de deur opendoet; prikklok ophangen? Toen ik in 1972 mijn kunstvakopleiding beëindigde was het óók moeilijk om in Amsterdam atelierruimte te vinden. Maar er was in ieder geval een levendig aanbod in fietsenstallingen, zolders en andere minder courante ruimtes. Inmiddels zijn deze ruimtes omgetoverd tot penthouses en andere voor véél geld van de hand gegane woonruimtes. Amsterdam heeft tot in z´n kleinste hoekjes ordentelijk te verhuren hateenheden gebouwd, met het (alarmerende) gevolg dat meer en meer academieverlaters en ander jong talent  de stad verlaten (en bv in Rotterdam gaan wonen, wat in mijn tijd volstrekt uit den boze was). Ik ben met mijn atelier naar Amsterdam Noord verhuisd omdat dat, 5 jaar geleden, betaalbaar was. Wanneer  de stad geen beginnende kunstenaars  meer vasthoudt is het over met Amsterdam Kunststad. Het zou een goed plan zijn om leeggekomen en kennelijk moeizaam te verhuren kantoren en winkelruimtes na bv een x aantal maanden verplicht ter beschikking te stellen aan kunstenaars, voor een aangepaste huur. Bij selektie accent leggen op de professionele kant van de bedrijfsvoering, niet op inkomsten, (al zullen die bij startende kunstenaars niet groot zijn). Zorg ervoor dat betaalbare ruimtes niet in handen komen van goedwillende amateurs, die wél huur kunnen betalen, maar hun eigen huis liever niet vies maken. Ja, namelijk ....geef kunstenaars de vrijheid dat zelf in te vullen!  maak zo goedkoop en eenvoudig mogelijke ruimten met alleen de noodzakelijkste voorzieningen. liefst hoge ruimten, zodat ze er entresols in kunnen bouwen, hoge ramen, veel goed licht! ........bijvoorbeeld kaskobouw, zelf kunnen kiezen tussen een keukenblok of een simpele wasbak bijvoorbeeld. Zorg voor variatie, grote en kleine ateliers, grote ateliers die gedeeld kunnen worden bijvoorbeeld, kleinere betaalbare, enzovoorts en doe het zo spoedig mogelijk meerdere kunstenaars in 1 atelier namelijk gezamenlijk gebruik van dezelfde ruimte namelijk werk met rooster ateliers en goede opslagmogelijkheden. Waardoor meerdere kunstenaars gebruik kunnen maken van een zelfde ruimte. Dit bevordert ook de doorstroom. Op het moment een kunstenaar succesvol is kan het een eigen ruimte huren. Hieraan kan je dan wel inkomsten uit eigen werkverkoop koppelen tenzij het een eigen niet gesubsidieerde ruimte kan permiteren. I hope these questions help in a debate to support more ateliers in Oud West

35 •

•

• • • • •

I feel you can not look just at the financial aspect although I can see in NL this plays a great role (although this is not the case for education - because they also score low) -there needs to be other criteria - artists can bring a richness to a culture (just as musicians, actors, etc)...... of course not every artist has the same potential just like in life there are changing flavours and fashions. But in contrast look at how much is spent on the inner city eg roads, buildings, rubbish collection, policing, advertising etc There should be a greater percentage of support for artists (thus more ateliers) thereby encouraging more diverse views of life, giving a long term investment to a society by ensuring a rich cultural heritage for the years to come and helping to bridge misunderstandings of a complex, multi-cultural society in NL Mijn man werkt in het Veem op de van Diemenstraat, die werkplek is voor hem optimaal, grote werkruimte, eigen baas, maar als hij wil kan hij veel kennis daar met medegebruikers, dus ook kleine bedrijfjes delen. Zet niet alleen kunstenaars bij elkaar, maar ook mensen die commerciëler bezig zijn. En misschien ruimten erbij die aan derden verhuurd kunnen worden voor feesten, tentoonstellingen, workshops voor kinderen of voor mensen zoals ik die af en toe voor een foto-opdracht op zoek zijn naar een geschikte locatie. Zorg dat het een levendig complex wordt, waar wat te beleven valt……… Namelijk eventueel deelgebruik Als ik er een had ging ik er zeker goed gebruik van maken. Mensen die al 20 jaar de ruimtes voor een appel en een ei, huren en er wonen en geen kunst of aanverwante ambacht uitoefenen eruit flikkeren. Ik heb het idee dat het er muurvast zit. Alle net betaalbare ateliers blijven er zitten. Er zijn er dus steeds meer nodig of werken met kortere huurcontracten en kijken of er uberhaupt nog gebruik van wordt gemaakt. Ik zou mijn atelier zeker optimaal gebruiken als u mij er een toekent.