2 N i e u w s B R I E F

2

Uitgave van het Integraal Kankercentrum Limburg. Redactieadres IKL • Postbus 2208 • 6201 HA Maastricht

Integraal Kankercentrum

Limburg

T (043) 325 40 59 • F (043) 325 24 74 • www.ikcnet.nl/ikl • [email protected]

N ieuws B R I E F jaargang 24 • juni 2007 • nummer 2

Resultaten koppeling kankerregistratie met bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker 1996-2003 Bij vrouwen die niet deelnamen

Nederland een bevolkingsonderzoek

Door een koppeling te maken van de

aan het bevolkingsonderzoek

baarmoederhalskanker opgezet. In

CERIS-database met de kankerregistratie

baarmoederhalskanker werden

Nederland kregen in 2003 ongeveer

is het mogelijk om o.a. screeningshisto-

grotere tumoren gevonden dan

600 vrouwen baarmoederhalskanker en

rie en kankeruitkomst te bekijken en

vrouwen die wel een uitstrijkje

200 vrouwen stierven hieraan.

intervaltumoren op te sporen. Er is een koppeling gemaakt over de periode

lieten maken. Dit blijkt uit de koppeling van de gegevens van

KOPPELING VAN DE KANKERREGISTRATIE

het bevolkingsonderzoek met de

MET BEVOLKINGSONDERZOEK

kankerregistratie in de IKL-regio.

BAARMOEDERHALSKANKER

Het is daarom belangrijk om deel-

De gegevens van het bevolkingsonder-

name te bevorderen.

zoek zijn vastgelegd in het CERIS-sys-

1996-2003. Lees verder op pagina 4

teem. Als een vrouw kanker krijgt worOm de incidentie en sterfte van baar-

den haar gegevens vastgelegd in de

moederhalskanker terug te dringen is in

kankerregistratie van het IKL.

D o o r b r a a k p ro j e c t l o n g c a rc i n o o m deelname IKL-regio: Academisch Ziekenhuis Maastricht

In dit nummer

Na twee succesvolle Doorbraak-

doelen centraal:

Nieuwe stuurgroep kankerwiehelpt

2

projecten mammacarcinoom,

• behandelen volgens richtlijn,

Vergaderdata 2007

2

startten VIKC en CBO op 10 mei jl.

• wachttijden verminderen,

Project Samen zorgen

3

een tweede ronde van het

• organiseren multidisciplinair overleg,

Symposium: Enkele medische ethische

Doorbraakproject longcarcinoom.

• optimaliseren psychosociale zorg.

aspecten binnen de oncologie

3

Activiteitenagenda 2007

3

Het Academisch Ziekenhuis Maastricht (AZM) neemt deel in

Het AZM is één van de deelnemers

Nacontrole na kanker beter

de IKL-regio.

aan deze tweede ronde. Het AZM is

afstemmen op doel en kennis

5

daarmee de eerste deelnemer uit de

Themabijeenkomst WOVL

5

Het Doorbraakproject is een lande-

IKL-regio aan een van de op oncolo-

Nieuw op Oncoline

5

lijk verbeterproject waarbij zieken-

gie gerichte Doorbraakprojecten.

Stageonderzoek: vroegsignalering

huizen in ruim een jaar tijd, met

psychosociale problemen

behulp van een team van experts,

Voor meer informatie over door-

RIVM visitatie bevolkingsonderzoek

grote stappen voorwaarts maken in

braakprojecten kunt u contact opne-

baarmoederhalskanker

het optimaliseren van kwaliteit van

men met drs. Ellen Geuzendam,

Doorlooptijden longkanker niet

het diagnostisch en behandeltraject

mba, adviseur patiëntenzorg IKL

veranderd in de IKL-regio

voor patiënten met een vermoede-

([email protected]) of

Nieuwe landelijke database

lijk niet-kleincellig longcarcinoom.

drs. Jos de Groot, programmaleider

kankerregistratie

In het project staan de volgende, van de landelijke richtlijn afgeleide,

6 6 7 7

organisatie oncologische zorg IKL

Symposium Een gynaecologische

([email protected]).

tumor, sporadisch of familiair?

8

Adviescommissie consulentdiensten

8

jaargang 24 • juni 2007 • nummer 2


Limburg

N i e u w e s t u u r g ro e p w w w. k a n k e r w i e h e l p t . n l De website

gemaakt voor een nieuwe stuurgroep

• St. Jans Gasthuis: Ted Goossens,

www.kankerwiehelpt.nl is sinds

die ook bestaat uit vertegenwoordigers

nurse practioner i.o.

juli 2004 in de lucht. De website

van de verschillende instellingen. Gerard

• Academisch Ziekenhuis Maastricht:

is het resultaat van een gezamen-

Bos, voormalig voorzitter van de stuur-

drs. Arnoud Slooff, adjunct-directeur

lijke inspanning van de Limburgse

groep, draagt zijn taken in vertrouwen

RVE Kankercentrum

ziekenhuizen, Maastro Clinic en

over.

• Atrium Medisch Centrum Parkstad: vacature

het IKL. De nieuwe stuurgroep bestaat uit de

• Maaslandziekenhuis: Evert van den

De oorspronkelijke stuurgroep die de

volgende vertegenwoordigers:

Berken, verpleegkundig specialist

totstandkoming van de website moge-

• Laurentius Ziekenhuis: Riëtte Ruijten,

• VieCuri Medisch Centrum: dr. Charles

lijk maakte, heeft inmiddels plaats

nurse practioner i.o.

van Berlo, chirurg • Maastro Clinic: Elly Jeurissen, communicatiemedewerker • Integraal Kankercentrum Limburg: drs.

VERGADERDATA 2007

Jos de Groot, programmaleider organisatie oncologische zorg

2

4 JUNI

Werkgroep Oncologische pijn

5 JUNI

Werkgroep Oncologieverpleging Limburg

6 JUNI

Werkgroep Fysiotherapie

betrokken:

7 JUNI

Werkgroep Weke delen tumoren IKL/IKZ

• Universiteit Maastricht: drs. Jascha de

11 JUNI

Werkgroep Hoofd-halstumoren

Nooijer, docent Faculteit Gezondheids-

13 JUNI

Werkgroep Mammacareverpleegkundigen

voorlichting

14 JUNI

Werkgroep Psychosociale zorg

• Integraal Kankercentrum Limburg: drs.

14 JUNI

Werkgroep Gynaecologische oncologie Limburg

Evelien van der Peet, coördinator

19 JUNI

Werkgroep Bronchuscarcinomen

website

21 JUNI

Werkgroep Diëtetiek

25 JUNI

Stuurgroep Website kankerwiehelpt

Voor meer informatie kunt u contact

25 JUNI

Werkgroep Centraal Zenuwstelseltumoren

opnemen met drs. Evelien van der Peet,

28 JUNI

Netwerkcoördinatorenoverleg palliatieve zorg

adviseur patiëntenzorg/coördinator

3 JULI

Cliëntenadviesraad (CAR)

website IKL ([email protected]).

8 AUGUSTUS

Raad van Toezicht

.

27 AUGUSTUS


3 SEPTEMBER

Werkgroep Centraal zenuwstelseltumoren

3 SEPTEMBER

Werkgroep Hospicevoorzieningen

5 SEPTEMBER

Werkgroep Psychosociale zorg

10 SEPTEMBER

Werkgroep Hoofd-halstumoren

17 SEPTEMBER

Commissie Na- en bijscholing

Op 9 mei jl. overleed geheel

18 SEPTEMBER

Cliëntenadviesraad (CAR)

onverwachts dr. Frank Verheggen,

20 SEPTEMBER

Werkgroep Oncologieverpleging Limburg

kwaliteitsmanager van het

26 SEPTEMBER

Werkgroep Mammacareverpleegkundigen

Academisch Ziekenhuis Maastricht.

1 OKTOBER

Werkgroep Oncologische pijn

4 OKTOBER

Werkgroep Diëtetiek

Frank Verheggen was lid van de

9 OKTOBER


Commissie van Toezicht Regionale

10 OKTOBER

Raad van Toezicht

Kankerregistratie en lid van de ple-

23 OKTOBER

Regionaal Platform Kankerpatiëntenverenigingen Limburg

naire visitatiecommissie van het

30 OKTOBER

Werkgroep Bronchuscarcinomen

IKL. Wij zullen zijn inbreng missen.

31 OKTOBER

Commissie van Toezicht Regionale Kankerregistratie

Als adviseurs zijn bij de stuurgroep

In memoriam



Limburg

P ro j e c t S a m e n z o r g e n

Symposium Enkele

samenwerking tussen vrijwilligers en beroepskrachten

medische ethische

in de palliatieve zorgverlening

aspecten binnen de oncologie

Vrijwilligers in de palliatieve

In de IKZ-regio is het project gericht op

terminale zorg bieden thuis een

de communicatie en informatie over

welkome en kwalitatief hoog-

vrijwilligers. In de IKL-regio is dit project

waardige ondersteuning aan

vooral gericht op samenwerking tussen

patiënten en mantelzorgers.

professionals en de vrijwilligers. Deze

13 maart 2007 organiseerde het

samenwerking wordt geregeld via een

IKL een symposium voor een

verslag

In vergelijking tot andere landen loopt

afstemmingsoverleg. Huisartsen, wijk-

brede doelgroep over medisch

Nederland achter met de inzet van vrij-

verpleegkundigen en andere professio-

ethische aspecten binnen de

willigers in de palliatieve zorg. En dat

nals èn de vrijwilliger overleggen, met

oncologie.

terwijl vrijwilligers een goede aanvulling

instemming en zo mogelijk betrokken-

kunnen betekenen op het professionele

heid van de patiënt en diens naasten,

Ethische aspecten binnen de oncologie

aanbod van zorg. Zo is thuis nagenoeg

over de meest optimale afstemming van

is een onderwerp voor discussie bij alle

nooit 24 uur aaneengesloten een

ieders inzet.

hulpverleners die werken met kanker-

beroepsmatige zorgverlener beschik-

patiënten.

baar. De naasten en mantelzorgers die-

Het project loopt in de IKL-regio

Prof.dr. G. Widdershoven sprak over

nen zelf de resterende uren op te van-

momenteel in de regio’s Roermond en

ethiek in de gezondheidszorg, waarbij

gen. Vrijwilligers kunnen dan een

Weert. Het project wordt uitgebreid

hij drie benaderingen benoemde:

belangrijke rol spelen. Vrijwilligers

geëvalueerd om die factoren te vinden

1. Paternalisme (tot 1970).

waken bij de mens in zijn laatste levens-

die inzet van vrijwilligers en de samen-

2. Principe-ethiek (vanaf 1970).

fase, ook ’s nachts, geven hulp bij lichte

werking belemmeren of bevorderen.

3. Communicatieve ethiek.

lichamelijke verzorging, geven emotio-

Aan de hand van twee concepten van

nele steun en staan de mantelzorgers

Voor vragen over het project kunt u

mensbeelden, autonomie als negatieve

bij om de zorg in de laatste levensfase

zich wenden tot de netwerkcoördinato-

vrijheid vs autonomie als positieve vrij-

zoveel mogelijk zelf in eigen hand te

ren palliatieve zorg:

heid, kwamen de drie benaderingen

houden. Vrijwilligers verrichten geen

Roermond: Desiree Meertens

aan bod. Vervolgens werd aan de hand

medische, verpleegkundige of zwaar

([email protected])

van 3 casus levendig gediscussieerd.

huishoudelijke taken.

Weert: Theo Peters ([email protected])

Uit de evaluatie blijkt dat de avond als

De Vrijwilligers Palliatieve Terminale

of Wim Janssen, programmaleider

leerzaam is ervaren. De deelnemers

Zorg (VPTZ) is een organisatie die zich al

palliatieve zorg IKL ([email protected]).

waren hulpverleners van diverse

langer bezig houdt met de inzet van

disciplines.

vrijwilligers in de terminale fase. In Nederland zijn inmiddels meer dan 6000 speciaal geschoolde en gemoti-

ACTIVITEITENAGENDA 2007

veerde vrijwilligers beschikbaar voor

INFORMATIE

IKL, T (043) 325 40 59; [email protected]

deze ondersteuning. ZATERDAG 2 JUNI

gisch specialisten en zorgverleners, en

Meer inzet van vrijwilligers in de pallia-

Symposium Onderkenning van en

andere belangstellenden; Sittard

tieve terminale zorg, maar ook de

behandelingen bij lymfoedeem; voor

DINSDAG 13 NOVEMBER

samenwerking met zorgverleners, zijn

zorgverleners en patiënten; Maastricht

Symposium Kwaliteit van uro-

belangrijke thema’s die aandacht vra-

DINSDAG 11 SEPTEMBER

oncologische zorg; voor oncologisch spe-

gen. Daarom is in de IKZ- en IKL-regio

Symposium Nieuwe ontwikkelingen

cialisten, verpleegkundigen en zorgverleners,

gestart met het project Samen zorgen.

in de neuro-oncologie; voor oncolo-

en andere belangstellenden; Sittard

3



Limburg

Vervolg van pagina 1

Tabel 2. Aantal baarmoederhalstumoren per

OPKOMST EN VERWIJZING

Opvallend is dat er meer tumoren voor-

De opkomst voor het bevolkingsonder-

komen in de groep vrouwen die niet

zoek baarmoederhalskanker in onze

hebben deelgenomen (NP, NI) aan het

regio is goed, in 2005 ruim 69%. Van

bevolkingsonderzoek baarmoederhals-

de vrouwen die niet deelnemen, stuurt

kanker, dan in de groep vrouwen die

12% een antwoordkaartje terug met

wel hebben deelgenomen (S, I en F)

een reden van afmelding. Van 18%

(tabel 1).

stadium en subgroep

van de uitgenodigde vrouwen horen we niets. Ruim 95% van de vrouwen

Er waren 24 vrouwen met een normaal

die meedoen aan het onderzoek heeft

uitstrijkje maar bij wie toch een tumor

een normale uitstrijk. Een klein aantal

werd ontdekt voordat zij weer aan de

vrouwen heeft een ernstige afwijking

beurt waren voor een nieuw onderzoek.

Er is een hoger percentage adenocarci-

aan het baarmoederhalsslijmvlies en

Dit zijn de intervaltumoren (I). In deze

nomen in de F-subgroep die ook snel na

wordt doorverwezen naar een gynae-

groep en de F-subgroep is de proportie

het laatste uitstrijkje gevonden worden.

coloog. Het aantal vrouwen dat wordt

adenocarcinomen groter dan in de ove-

De intervaltumoren lijken geen sneller

doorverwezen naar een gynaecoloog

rige subgroepen, 34% en 50%.

groeiende tumoren te zijn.

is stabiel over de jaren 1996-2005

Bij de vrouwen die niet deelnamen,

namelijk ongeveer 0,6%. Het aantal

Het valt op dat 8 van 16 tumoren van

komen ook tumoren met een hoger sta-

vrouwen met een lichte afwijking die

de F-subgroep in het eerste jaar na het

dium voor (grotere tumoren en door-

een herhaaladvies krijgen is echter

maken van de uitstrijk al gediagnosti-

groei in andere organen).

afgenomen. Dit heeft o.a. te maken

ceerd worden. Het ontdekken van

met een veranderd verwijsbeleid van

tumoren in de I-subgroep is gelijkmati-

de pathologen.

ger gespreid over de 5 jaren van het

Uit dit onderzoek is af te leiden dat

interval tussen twee screeningen in. Dit

deelname aan het bevolkingsonderzoek

geldt ook voor de NP-subgroep.

zin heeft om grotere tumoren te voor-

INCIDENTIE

In Nederland en in de IKL-regio is al

CONCLUSIE

komen. Het is belangrijk om de deelna-

langer een daling te zien van de inci-

In de S-subgroep heeft bijna 90% van

me aan het bevolkingsonderzoek te

dentie (aantal nieuwe gevallen) en van

de tumoren stadium 1; er komen geen

bevorderen.

de sterfte aan baarmoederhalskanker.

stadium 4 tumoren voor (tabel 2). In de

In de IKL-regio daalde de incidentie

subgroepen F en I komen tumoren van

INFORMATIE

met 2,3% en de sterfte met 2,9% per

alle stadia voor; relatief veel van stadi-

Voor meer informatie over de koppeling

jaar over de periode 1989-2003. Het is

um 1 en 3. In de subgroepen NP en NI

kunt u contact opnemen met dr. Anita

moeilijk te zeggen in welke mate het

komen ook alle stadia voor. In subgroep

Botterweck, epidemioloog IKL

bevolkingsonderzoek hieraan heeft bij-

NP zijn 43% van de tumoren stadium 3

([email protected]) of drs. Ruth

gedragen, maar het speelt zeker een rol.

of 4. In de NI subgroep is dit 36%.

Daamen, hoofd screening IKL ([email protected]).

Tabel 1. Aantal baarmoederhalstumoren per type kanker en subgroep Type kanker

S (%)

F (%)

I (%)

NP (%)

NI (%)

Totaal (%)

Plaveiselcelcarcinoom

78

44

58

75

79

73

Adenocarcinoom

15

50

34

19

18

22

7

6

8

6

3

5

46

16

24

65

61

212

Overige Aantallen (n)

4

S = screeningscarcinomen F = lichte afwijking in uitstrijkje; herhaling uitstrijkje na 6 maanden I = intervalcarcinomen NP = wel uitgenodigd, geen uitstrijkje NI = niet uitgenodigd



Limburg

N a c o n t ro l e n a k a n k e r b e t e r a f s t e m m e n o p doel en kennis De Gezondheidsraad concludeert dat

De huidige nacontrole in de

gramma van nacontrole. Voor elke

oncologie is volgens de

patiënt zou er tevens een persoonlijk

algemene lichamelijke en psychische

Gezondheidsraad voor verbete-

nazorgplan moeten zijn. Het is wenselijk

klachten, zoals vermoeidheid en angst

ring vatbaar. Dit blijkt uit het

dat dit binnen vijf jaar zijn beslag krijgt.

nog niet systematisch worden gesignal-

onlangs verschenen rapport

Dit stelt de Gezondheidsraad voor in

eerd. Interventies op dit gebied, zoals

‘Nacontrole in de oncologie;

het recent verschenen advies

psychosociale steun en revalidatiepro-

doelen onderscheiden, inhoud

‘Nacontrole in de oncologie’ (zie

gramma's, dienen een integraal onder-

onderbouwen’.

http://www.gr.nl).

deel te zijn van nacontrole.

In de oncologische nazorg verdienen

De raad omschrijft nacontrole bij

De Vereniging van Integrale

voorlichting en begeleiding meer syste-

patiënten met kanker als een program-

Kankercentra verwerkt de bevindingen

matische aandacht. Verder zou in de

matische vorm van oncologische nazorg

van de Gezondheidsraad in nieuwe acti-

nacontrole de actieve opsporing van

en onderscheidt hierbij twee hoofddoe-

viteiten voor 2008 van het Programma

nieuwe manifestaties van de behandel-

len: beperking van ziektelast door ver-

‘Herstel na kanker’. De eerste aanzet

de kanker beperkt moeten blijven tot

betering van kwaliteit van leven en ver-

hiertoe is een landelijke invitational con-

die vormen van kanker waarbij dit aan-

lenging van levensduur, en evaluatie

ference in juni a.s. voor visieontwikke-

toonbaar winst kan opleveren voor de

van het medisch handelen en de

ling voor de kankerrevalidatie in

duur of kwaliteit van leven. Iedere vorm

gevolgen daarvan.

Nederland. Ook in het Programma Richtlijnontwikkeling en organisatie van

van kanker vergt een systematisch pro-

zorg’ krijgt nacontrole aandacht. Deze

Themabijeenkomst WOVL,19 juni 2007 Feiten en Fabels; veilig omgaan met cytostatica en

activiteiten zullen ook hun uitwerking krijgen in de IKL-regio. Voor informatie kunt u contact opnemen met drs. Brigitte Gijsen, adviseur

uitscheidingsproducten

revalidatie en landelijk coördinator Herstel & Balans

aankondiging

([email protected]) en drs. Jos de Groot, programmaleider organisatie oncologi-

Op 19 juni 2007 vindt in

• Omgaan met cytostatica en calamiteiten.

sche zorg IKL ([email protected]).

Fortunato te Sittard een thema-

Chantal Kleijne, verpleegkundig consu-

.

bijeenkomst plaats, georgani-

lent oncologie, Laurentius Ziekenhuis

seerd door de Werkgroep

Roermond

Oncologieverpleegkundigen

• Veilig werken met cytostatica en uit-

Limburg met als titel: Feiten en

scheidingsproducten thuis.

Nieuw op Oncoline

Fabels; veilig omgaan met cyto-

Lisette Ars, beleidsadviseur,

statica en uitscheidingsproducten.

GroenekruisDomicura Maastricht

RICHTLIJNEN NIERCELCARCINOOM

• Welke informatie geven we de patiënt

Deze multidisciplinaire evidence-based

De avond start om 19.00 uur en duurt

mee naar huis?

richtlijn is ontwikkeld onder voorzitter-

tot 21.00 uur. Het programma bevat

Sera Langenveld, oncologie verpleeg-

schap van Prof.dr. P.F.A. Mulders

presentaties over de volgende thema’s:

kundige, Maaslandziekenhuis Sittard.

(Nederlandse Vereniging voor Urologie).

• Wat zijn de risico’s voor de mensen

Ook de Engelse vertaling van de richtlijn

die werken met cytostatica?

Voor inschrijving of informatie kunt u

niercelcarcinoom is inmiddels beschikbaar via Oncoline. Via de link

Christian Guillaume, ziekenhuis-

contact opnemen met het secretariaat

apotheker, Atrium Medisch

van het IKL (tel. (043) 325 40 59 of

(www.oncoline.nl/english) bereikt u het

Centrum Parkstad

[email protected]).

Engelstalige gedeelte van de site.

5



Limburg

S t a g e o n d e r z o e k Vro e g s i g n a l e r i n g p s y c h o s o c i a l e p ro b l e m e n depressie bij het intakegesprek door de

De resultaten van een deelonder-

Deze scores lagen boven de klinische

zoek naar het gebruik van een

afkappunten op de schalen voor angst,

maatschappelijk werker beter kan verlo-

signaleringslijst voor psycho-

depressie, rouw, aanpassingsstoornis en

pen. Tot slot kan binnen het Atrium

sociale problemen door verpleeg-

seksuele problemen. Ongeveer 1/4 deel

Medisch Centrum de deskundigheid van

kundigen. Het onderzoek heeft

van de patiënten kreeg gespecialiseerde

meerdere disciplines nog beter benut

plaatsgevonden in het Atrium

zorg.

worden bij de begeleiding van patiënten. Het is de bedoeling vergelijk-

Medisch Centrum Parkstad. Het onderzoek is uitgevoerd door Leny

Het structureel aanbieden van de lijst is

baar onderzoek uit te voeren in de

nog een punt van zorg. Volgens de

andere ziekenhuizen in de regio.

Borsboom, studente psychologie aan de

onderzoekster is aan te bevelen om een

Open Universiteit. De drie deelvragen

registratiesysteem op te zetten voor

Meer informatie over vroegsignalering

van het onderzoek zijn:

monitoring en evaluatie van het gebruik

psychosociale problemen vindt u op

1. Welke knelpunten worden gezien bij

van de lijst. Het lijkt wenselijk om bij

IKCnet. Ook kunt u contact opnemen

de implementatie van de lijst.

mensen met chemotherapie de lijst

met drs. José de la Fontijne, adviseur

2. Inzicht krijgen in de indicatoren bij

meerdere malen in het behandeltraject

patiëntenzorg/psychosociale zorg IKL

patiënten voor gespecialiseerde psycho-

aan te bieden.Ook wordt aanbevolen


sociale zorg.

om na te gaan hoe de signalering van

3. In kaart brengen van de aard en omvang van de psychosociale begeleiding na doorverwijzing. Het streven is dat alle patiënten op één of meerdere momenten een korte vra-

RIVM visitatie bevolkingsonderzoek baarmoederhalskanker

genlijst invullen naar eventuele psychosociale problemen. Bij een bepaalde

Op 12 april jl. vond de RIVM-visi-

gestelde kwaliteitseisen.

score volgt het advies voor verwijzing

tatie voor het bevolkingsonder-

Naast de uitvoer van het primaire

naar maatschappelijk werk. Hier ont-

zoek baarmoederhalskanker

proces lag tijdens deze visitatie de

vangt de patiënt behandeling of verwij-

plaats. Het RIVM (Rijksinstituut

nadruk voornamelijk op het beheren

voor Volksgezondheid en Milieu)

van registraties, managementgegevens,

is de organisatie die sinds 1 janu-

personeelszaken en documentbeheer.

In de onderzoeksperiode (9 maanden)

ari 2006 zorgt voor de landelijke

Hierbij wordt steeds bekeken of de

zijn 120 lijsten afgenomen. Patiënten

aansturing van de bevolkingson-

PDCA-cyclus wordt gevolgd

zing naar bijvoorbeeld een psycholoog.

die chemotherapie krijgen en die weinig

derzoeken. De bevindingen van

(Plan-Do-Check-Act).

sociale steun ervaren, rapporteren meer

het visitatieteam waren positief.

Tijdens de visitatie zijn enkele verbeterpunten gesignaleerd waarvoor inmid-

klachten dan andere patiënten. Overige

6

indicatoren (leeftijd, tijd sinds diagnose,

Voor de tweede keer is de sector bevol-

dels verbetervoorstellen zijn opgesteld.

teveel steun, geslacht, soort kanker,

kingsonderzoeken bezocht door een

wel/geen behandeling, operatie, radio-

extern visitatieteam. Het visitatieteam

De conclusie van het visitatieteam was

therapie en stadium van de ziekte) ble-

bestond uit een directeur van het bevol-

dat alle medewerkers doordrongen zijn

ken niet van invloed. De meest voorko-

kingsonderzoek borstkanker en een

van het belang van een goed werkend

mende klachten zijn somatische klach-

directeur van het bevolkingsonderzoek

kwaliteitssysteem en dat kwaliteit bin-

ten zoals moeheid en beperking in

baarmoederhalskanker. Door interviews

nen de organisatie een natuurlijk proces is geworden.

functioneren. Daarnaast scoren psychi-

met verschillende medewerkers, het

sche klachten zoals angst voor ziekte en

raadplegen van het handboek en het

behandeling, piekeren en gevoelens van

bestuderen van vooraf aangevraagde


verdriet hoog. Bij 1/3 deel van de

documenten, beoordeelt het visitatie-

opnemen met Judith Geraeds, kwali-

patiënten was reden voor verwijzing.

team of het proces voldoet aan de

teitsfunctionaris IKL ([email protected]).



Limburg

Doorlooptijden longkanker n i e t v e r a n d e rd i n d e I K L - re g i o In het onderzoeksproject Norm-

intake, de diagnostiek en de behande-

longkanker was gediagnosticeerd, deze

tijden longkanker werd duidelijk

ling van longcarcinomen worden

extra variabelen geregistreerd.

dat de normtijden, die de behan-

gehaald in de regio. De wachttijd tot een operatie is 8 tot 9

delaars voor diagnostiek en behandeling van longkanker-

Met behulp van een documentatie-

weken (norm 6 weken). De wachttijd

patiënten met elkaar hadden

project van de regionale kankerregistra-

tot start radiotherapie en chemothera-

afgesproken, niet gehaald zijn in

tie is in de IKL-regio het onderzoek uit-

pie is ook langer dan de gestelde norm.

de IKL-regio, niet in 2001 en niet

gevoerd. In dit documentatieproject zijn

in 2004.

naast de bestaande set van geregis-

Naar aanleiding van de resultaten van

treerde items (topografie, morfologie,

het onderzoeksproject over zowel 2001

In 2001 en 2004 zijn metingen gedaan

behandeling, follow-up) een aantal

als 2004, hebben alle ziekenhuizen

in de IKL-regio naar doorlooptijden bij

extra variabelen vastgelegd, o.a. datum

inzicht gekregen in hun eigen resultaten

diagnostiek en behandeling van long-

1e consult longarts, datum CT-scan,

van de doorlooptijden bij longkanker-

kankerpatiënten. Het doel van het

datum thoracotomie, datum intake

patiënten.

onderzoek was inzicht te krijgen in de

radiotherapeut en datum start chemo-

wachttijden. Verder is er geanalyseerd

therapie. De medewerkers van de regio-

of de regionale consensusrichtlijn met

nale kankerregistratie hebben bij patiën-

dr. Miranda Dirx, hoofd sector registra-

betrekking tot de normtijden bij de

ten, waarbij in 2001 en 2004

tie en onderzoek ([email protected]).

Nadere informatie kunt u opvragen bij

N i e u w e l a n d e l i j k e d a t a b a s e k a n k e r re g i s t r a t i e snellere beschikbaarheid landelijke cijfers! In 2007 wordt een nieuwe lande-

gegevens aan, aan de Nederlandse

lijke database ontwikkeld voor de

Kankerregistratie. Dit is een bewerkelijk

In december 2006 is een landelijke pro-

Nederlandse Kankerregistratie. In

proces. In de nieuwe opzet gaan de

jectgroep samengesteld die zich onder

de nieuwe situatie wordt vanuit

negen regionale databases op in één

andere bezighoudt met de ontwikkeling

de ziekenhuizen online op de lan-

landelijke database. In deze situatie

van de nieuwe landelijke database, de

VERVOLG

delijke database gewerkt. Door

wordt vanuit het ziekenhuis online op

aanpassing van de programmatuur

deze efficiëntieslag komen lande-

de landelijke database gewerkt.

(GRA) en de aanpassing van de

lijke cijfers aanzienlijk sneller

technische infrastructuur. Het functio-

beschikbaar. Verwachting is dat

BESCHIKBAARHEID GEGEVENS

neel ontwerp hiervoor is gereed en de

eind 2007/begin 2008 de nieuwe

Door deze nieuwe werkwijze komen de

bouwfase start eind mei. Naar verwach-

landelijke database gebruikt

landelijke cijfers aanzienlijk sneller

ting wordt eind 2007/begin 2008 de

wordt.

beschikbaar. Ook wordt de nieuwe lan-

nieuwe landelijke database in gebruik

delijke database uitgebreid met items

genomen.

OPZET

(o.a. diagnostiek en therapie) die nu

In 2006 is het besluit genomen een

niet in de huidige Nederlandse

nieuwe landelijke database te ontwikke-

Kankerregistratie opgenomen zijn, maar

opnemen met drs. Johan Bruijnen, coör-

len voor de Nederlandse Kanker-

wel in de regionale kankerregistraties.

dinator kankerregistratie-epidemioloog IKL ([email protected]).

registratie. Tot op heden levert elke

Als gevolg hiervan kunnen landelijke

regionale kankerregistratie van elk

aanvragen sneller en gemakkelijker wor-

Integraal Kankercentrum jaarlijks haar

den beantwoord.


7



Limburg

S y m p o s i u m E e n g y n a e c o l o g i s c h e t u m o r, sporadisch of familiair? verslag 8 mei 2007 organiseerde de

PERIODIEKE CONTROLE BIJ BRCA 1/2

• De pil en het mammacarcinoom

Werkgroep Gynaecologische

GENMUTATIEDRAAGSTERS

• De pil en het ovariumcarcinoom

Oncologie Limburg een symposi-

De volgende spreker, Prof.dr. R.

• De behandeling van climacteriële

um over familiaire gynaecologi-

Verheijen, sloot bij de vorige spreker

klachten met hormonen of alternatieven

sche tumoren. Het symposium is

aan door in te gaan op de zin en onzin

• Adnexextirpatie en kwaliteit van leven

druk bezocht. Tijdens het sympo-

van periodieke controles bij BRCA 1/2

en behandeling van klachten met

sium behandelden de sprekers de

draagsters.

hormonen

meest relevante aspecten vanaf

Uit onderzoek blijkt dat de screening

opsporing tot de behandeling en

niet bijdraagt aan het voorkomen van

De conclusie is dat de pil beschermt

de follow-up van patiënten met

kanker. Daarnaast blijkt uit onderzoek

tegen ovariumcarcinoom en controver-

een verhoogd risico op gynaeco-

dat screening geen significante bijdrage

sieel is ten aanzien van het mammacar-

logische maligniteit. De meest

levert aan het vroegtijdig detecteren

cinoom, met name in genmutatiedraag-

actuele wetenschappelijke resul-

van kanker. Toch blijkt de screening wel

sters. Hormoontherapie kan overwogen

taten zijn besproken.

een bijdrage te leveren aan de overle-

worden bij klachten, maar draagt niet

vingskansen van de patiënt.

bij tot het herstel van functies. Belangrijk is de patiënten goed te

De voorzitter van de tumorwerkgroep, dr. Helen Mertens, leidde het program-

COUNSELING, SCREENING, PROFYLACTI-

informeren over de neveneffecten van

ma van deze avond.

SCHE ADNEXEXTIRPATIE EN ERNA.

adnexextirpatie.

KWALITEIT VAN LEVEN, SEKSUALITEIT EN COUNSELING EN GENETISCHE DIAGNOSTIEK

HORMONEN.

INFORMATIE

B.A.H. Dols-Caanen, genetisch consu-

Tot slot besprak dr. B.F.M. Slangen de

U kunt een syllabus aanvragen, waarin

lent Academisch Ziekenhuis Maastricht,

volgende onderwerpen in relatie tot

de presentaties en artikelen zijn opge-

besprak de volgende aspecten:

BRCA 1/2:

nomen, bij het secretariaat IKL

De mogelijke erfelijkheid van een gyna-


ecologische tumor: de familiegeschiedenis in combinatie met DNA onderzoek • Erfelijke borst- eierstokkanker: BRCA 1/2 • Erfelijke darmkanker: HNPCC • Risico’s van de individuele patiënt om


gynaecologische kanker te ontwikkelen Laurentius Ziekenhuis, Roermond.

• Preventieve mogelijkheden als contro-

Na jarenlange betrokkenheid bij de IKL

le en preventieve operatie


• Counseling, begeleiding en advisering

(sinds de oprichting in 1992 tot en met

De commissie adviseert de IKL-directeur

2006), heeft dr. John Kortlandt besloten

over de (her)benoeming van consulen-

zijn voorzitterschap van deze

ten. Ook adviseert de commissie over

Adviescommissie neer te leggen. De

de opzet van de consulentendienst.

nieuwe voorzitter is dr. Kees Nuyens,

In het informatiecentrum zijn folders,

Documentatiematerialen zijn ook te

T (043) 325 40 59

boeken, artikelen, videobanden en cd-

vinden op IKCnet, bibliotheek

[email protected]

roms over kanker beschikbaar. De uit-

(www.ikcnet.nl/bibliotheek). Downloaden,

www.ikcnet.nl/bibliotheek

leen is gratis.

bestellen of uitlenen is hierbij mogelijk.

IKL-INFORMATIECENTRUM

8

Colofon Eindredactie: Carin Janssen en Petra Mevissen, IKL • Basisopzet: Weijsters & Kooij, Grave • Grafische verzorging: Andidruk, Maastricht-Airport

2 N i e u w s B R I E F

Recommend Documents