MUNTINFO 57 het magazine van de koninklijke munt van belgië
MEI 2012
2 euro 2012 75ste verjaardag van de Koningin Elisabethwedstrijd
Voorwoord
2
Zoekertjes
2
Cyprus - jaarset 2010
2
Coins of All Nations (Laos-Venezuela-Paraguay) 3
Nieuw op boekenplank ALPHONSE MICHAUX
3
10 euro Jaar van de draak
4
10 euro goud Luxemburg Renert
5
10 - 50 euro Paul Delvaux
6
2 euro Koningin Elisabethwedstrijd
8
De Epping Forest medaille
10
10 euro Baron de Coubertin
12
10 jaar Euro
14
De munt in beweging
15
Benelux set 2012
16
Zoekertjes Te koop Volledige reeks Numisbrieven (Nrs. 1 t/m 70) VERBERNE Leo Broekkantstraat 9 3990 GROTE BROGEL - 0478 25 71 86
Zoek FDC - sets 2009 en 2010 DHONT Rudi
[email protected] - 0478 51 36 98
Voorwoord
Te koop Volledige reeks FDC - SETS en Munt Info LAUWERS Stan Uitspanningsstraat 43 2610 ANTWERPEN - 03 827 24 65
Beste Muntliefhebber, De eerste Muntinfo van 2012 is meteen ook de laatste waarvoor ik het voorwoord als Muntmeester a.i. zal schrijven. Het is dan ook enerzijds met spijt in het hart, maar anderzijds met grote voldoening dat ik de fakkel kan doorgeven aan Bernard Gillard. Verderop in deze Muntinfo wordt mijn opvolger aan u voorgesteld. Deze laatste Muntinfo onder mijn bestuur is een iets lijviger exemplaar dan wat u van ons gewend bent. De reden hiervoor is uiteraard te vinden in de veelheid aan artikelen die vermeld dienden te worden in deze uitgave. Enerzijds is er de actualiteit die zijn rechten opeist (10 jaar Euro; de Olympische Spelen; 75 jaar Koningin Elisabethwedstrijd) en anderzijds blijven wij jullie uiteraard op de hoogte houden van de laatste ontwikkelingen en uitgiftes in de numismatiek. Zo hebben we deze keer bijdragen over Alphonse Michaux, Paul Delvaux, Epping Forest en het Jaar van de Draak. Daarnaast besteden we ook aandacht aan weerkerende uitgiftes zoals de Coins of All Nations en de Benelux-muntset. Zoals u ziet valt er nog heel wat te vertellen en te beleven op het numismatische vlak. Het spreekt dan ook vanzelf dat ik dit in de toekomst verder zal blijven volgen, ook al zal het dan eerder zijn vanaf de zijlijn, als toeschouwer, in plaats van in de ‘frontlinie’, als voortrekker. Meer dan 35 jaar betrokkenheid bij een instituut als de “Koninklijke Munt van België” wist men immers niet zomaar uit en het zal dan ook met bijzondere belangstelling zijn dat ik de uitgaven van Muntinfo in de toekomst zal blijven volgen. Ik hoop van ganser harte dat ook u mijn voorbeeld zal volgen.
Cyprus - jaarset 2010 Met uitzondering van het jaar waarin Cyprus toetrad tot de Eurozone heeft dit eiland geen euromuntensets uitgegeven. Bovendien worden de Cypriotische euromunten ook niet in grote hoeveelheden aangemaakt en daarom is het niet eenvoudig voor de verzamelaars om deze munten te bekomen. Om iedereen die alle Europese euro-circulatiemunten wenst te verzamelen tegemoet te komen heeft een Duitse privé-firma de Cypriotische muntstukken in een kleurrijke verpakking gebundeld die nu aan de verzamelaars kan worden aangeboden. Opgelet: gezien het beperkte aanbod kunnen slechts 125 reeksen voor onze klanten gegarandeerd worden.
Ik wens u intussen het allerbeste toe voor u en uw naasten en met gepaste trots zeg ik u : Tot ziens! Serge Lesens
PRIJS 24 € MUNTINFO 57 • 2
Coins of All Nations - Deel 8 In de “Coins of All Nations”-verzameling zetten we onze monetaire wereldreis verder en belanden we in deze editie in Zuid-Amerika en in het Verre Oosten. Voor de Belgen gaat het deze keer niet bepaald om toeristische trekpleisters, maar onbekend is onbemind en Venezuela en Paraguay hebben beslist heel wat te bieden op het vlak van natuurschoon en architectuur. En deze rijkdom valt ook af te leiden uit de hier voorgestelde muntreeksen. Dit kan zeker ook gezegd worden van de derde muntreeks; Laos is inderdaad een land waar nog volop ruimte voor de natuur is en waar naast die natuur ook boeddhistische symbolen de monetaire dienst uitmaken.
Nieuw op de boekenplank
ALPHONSE MICHAUX Vakman of Kunstenaar? In Munt Info 54 verscheen een artikel waarin de medailles en penningen waarop muntpersonaliteiten prijken werden behandeld. In dat artikel moesten we nog schrijven dat de beeldenaar van Alphonse Michaux, hoofdgraveur tussen 1895 en 1926, op geen enkele penning voorkomt. Aan dit euvel werd nu een mouw gepast door de vervaardiging van een herdenkingspenning die door Didier Vanoverbeek werd ontworpen en door Luc Luycx werd gegraveerd. Deze penning werd ontworpen naar aanleiding van de 150ste verjaardag van de geboorte van Alphonse Michaux in 2010.
De kleurrijke verpakking van de sets accentueert bovendien de schoonheid en de veelzijdigheid van deze muntstukken.
Tegelijkertijd begon het idee te rijpen om samen met Luc Vandamme, die op een onvolprezen wijze de Belgische penningkunst beschrijft en inventariseert (denken we maar aan zijn werk over Jouvenel, Mauquoy, De Clerck, Vanderplancke, enz.), een catalogus samen te stellen met het monetair œuvre en de penningen van Alphonse Michaux. Het resultaat van dit gebundeld werk stellen wij u voor in de vorm van een catalogus met 150 pagina’s met vele, vaak nooit eerder gepubliceerde foto’s en beschrijvingen van zijn penningen en munten die hij voor diverse landen realiseerde tijdens zijn lange carrière. Bovendien geeft dit boek ook een inzicht in het ambt van hoofdgraveur en op de manier van werken binnen het Munthof op het einde van de 19de eeuw en in het begin van vorige eeuw. Het boek werd uitgegeven op 250 genummerde exemplaren samen met de originele penning. (Alleen verkrijgbaar in het nederlands) Pakket van 3 sets Ook verkrijgbaar: Album (leeg) 20,00 e Pakket plastiek insteekhoezen (10 stuks) 6,00 e
PRIJS 45 €
PRIJS 29 €
MUNTINFO 57 • 3
Frankrijk 10 euro
Jaar van de draak
Enkele jaren geleden begon de Franse Munt met een twaalfdelige muntenreeks die telkens een dier van de Chinese kalender als onderwerp heeft. Onze zuiderburen geven dit jaar al voor de zevende keer een dergelijke zilvermunt uit. In totaal zal de reeks dus uit 12 muntstukken bestaan en een mooi grafisch geheel vormen. In China wordt dit jaar het jaar van de Draak gevierd, en omdat dit fabeldier symbool staat voor de keizer is het meteen ook het populairste astrologische teken van de zodiak. Het stuk draagt de gestileerde afbeelding van een draak en het Chinese ideogram voor de draak, omgeven door een siermotief. De keerzijde vertoont de beeldenaar van de Franse schrijver van de wereldberoemde fabels, Jean de la Fontaine, met rechts van de schrijver de afbeelding van de twaalf Chinese dierentekens.
MUNTINFO 57 • 4
PROOF-versie
KENMERKEN Nominale Waarde 10 Euro Legering Ag 900 Diameter 37 mm Gewicht 22,20 g Oplage 10.000 ex. Prijs 65,00 €* * prijzen onder voorbehoud van de koersschommelingen op de edelmetaalmarkt
Luxemburg 10 euro goudstuk
Renert
Sinds enkele jaren geeft het Groothertogdom Luxemburg eveneens kleine goudstukjes uit. De inheemse fauna fungeert er als uitgiftethema en na het everzwijn en de ree is het deze keer de beurt aan de vos (Renert). Het muntstukje draagt de gestileerde afbeelding van een staande vos die ingewerkt is in het silhouet met de landsvorm van het Groothertogdom. De keerzijde vertoont het portret van Groothertog Henri, de landsaanduiding en het jaar van uitgifte (2011).
KENMERKEN Nominale Waarde 10 Euro Legering Au 999 Diameter 16 mm Gewicht 3,10 g Oplage 3.000 ex. Prijs 185,00 €* * prijzen onder voorbehoud van de koersschommelingen op de edelmetaalmarkt
Foto “Groothertog Henri”
Dit stukje wordt te koop geboden in een luxueus uitgevoerd doosje met echtheidscertificaat.
MUNTINFO 57 • 5
De Belgische Europa-munten In het begin van het jaar 2004 lanceerden enkele Europese muntmeesters een reeks eurogedenkstukken naar aanleiding van de uitbreiding van de Europese Unie. De deelnemende landen verbonden zich er toe herdenkingsmuntstukken uit te geven rond een gemeenschappelijk thema waarbij vooral het Europese culturele erfgoed en de geschiedenis van de Europese eenwording centraal staan. Na de Europese ontdekkingsreizigers komen dit jaar de kunstenaars aan bod. De Koninklijke Munt van België opteerde voor één van die kunstenaars die als geen andere de Belgische kunstwereld incarneert: Paul Delvaux. Als geboren Waal verbleef hij de rest van zijn leven inderdaad in Brussel en in Vlaanderen. Bovendien werd hij één van de belangrijkste vertegenwoordigers van het surrealisme, een kunststroom die in ruime mate geassocieerd kan worden met België. Paul Delvaux Paul François Ernest Delvaux werd op 23 september 1897 geboren te Antheit, een dorp in de buurt van Hoei. Hoewel het gezin Delvaux al vrij vroeg naar Brussel verhuisde, vond hij bij het begin van zijn loopbaan toch inspiratie in zijn geboortestreek. De impressionistische schilderijen Usine à Zinc de Corfalie (1921) en La Sucrerie de Wanze (1922) weerspiegelen de fascinatie voor de opkomende technologie en de industrialisering.
MUNTINFO 57 • 6
Brussel zou eveneens het decor worden voor een aantal van zijn vroege werken en vooral de dorpen die aan het Zoniënwoud grenzen werden het voorwerp van zijn schilderijen. Na zijn middelbare studies leerde hij Franz Courtens kennen en deze schilder overtuigde de ouders van Delvaux van diens artistieke mogelijkheden. Paul Delvaux kreeg dan ook de ouderlijke toestemming om bij Constant Montald een opleiding te volgen in diens atelier voor decoratieve schilderkunst aan de Academie voor Schone Kun-
sten te Brussel. Later zou Delvaux meer en meer zijn tijd opdelen tussen de hoofdstad en de Noordzeekust. En ook de kust werd een belangrijke inspiratiebron voor de kunstenaar, zodat met recht kan worden gezegd dat de drie Belgische gewesten aan bod komen in het oeuvre van Delvaux. In een latere periode van zijn leven maakte de natuurgetrouwe weergave van die Belgische landschappen enigszins plaats voor de meer universele thema’s Foto “Paul Delvaux” waarbij elementen uit de klassieke en stedelijke architectuur verweven worden met droomlandschappen, waarin vooral vrouwelijke figuren worden geplaatst. Het surrealisme, waarbij realistische beelden op een onverwachte en verrassende wijze worden gecombineerd, was erg populair in het interbellum en Paul Delvaux wordt vaak geassocieerd met deze kunstrichting. Hij zelf was het hier echter niet mee eens want hij vond dergelijke classificatie te oppervlakkig. Nochtans wordt hij vaak in één adem genoemd met
Paul Delvaux René Magritte, die andere grote vertegenwoordiger van het Belgische surrealisme. Paul Delvaux overleed te Veurne op 20 juli 1994. Het Delvaux Museum Vanaf 1966 leefde de schilder voor de helft van het jaar te Veurne en het ligt dan ook voor de hand dat het Delvaux Museum een plaats kreeg te Sint-Idesbald, een wijk van de gemeente Koksijde. Hoewel hij zelf niet in het huis woonde waarin het Museum gevestigd is, stond de schilder in 1979 toch aan de wieg van de Stichting die zijn naam draagt.
voorzijde van de nieuwe stukken van 10 en 50 euro draagt de afbeelding van de schilder met op de achtergrond een fraai ingekleurd detail van één van zijn bekendste werken, “Le Canapé Vert” uit 1944. Dit schilderij toont enkele vrouwelijke figuren en een naakte jonge man (een efebe) die in een groene canapé ligt, met op de achtergrond enkele klassieke tempels en bergen. Dit schilderij is één van de meest bekende van de kunstenaar en het kreeg dan ook een ereplaats in het Delvaux Museum. De naam van de schilder en het Europa - sterretje vervolledigen de grafische compositie van het muntstuk. De keerzijde van het stuk draagt de kaart van de Europese Unie en de gebruikelijke inschriften. Het stuk werd gegraveerd door Luc Luycx. KENMERKEN Nominale Waarde 10 Euro Legering Ag 925 Diameter 33 mm Gewicht 18,75 g Oplage 15.000 ex. Prijs 42,50 €*
Foto “Delvaux museum”
Deze Stichting richtte in 1982 het Delvaux Museum op in het zgn. Vlierhof. Dit voormalige vissershuis herbergde ooit nog de galerie van de Nederlandse schilder John Bakker maar werd in de Tweede Wereldoorlog gedeeltelijk verwoest. Dankzij de bezielende leiding van het echtpaar Van Deun (Charles Van Deun is een neef van Paul Delvaux) bezit het Museum thans de grootste collectie schilderijen, aquarellen, tekeningen en prenten van Paul Delvaux en is het uitgegroeid tot een museum met wereldfaam. De nieuwe herdenkingsmunten De 30e verjaardag van de opening van het Delvaux Museum is dan ook de rechtstreekse aanleiding voor de uitgifte van deze nieuwe herdenkingsmunten. De
KENMERKEN Nominale Waarde 50 Euro Legering Au 999 Diameter 21 mm Gewicht 6,22 g Oplage 1.500 ex. Prijs 335,00 €* * prijzen onder voorbehoud van de koersschommelingen op de edelmetaalmarkt
MUNTINFO 57 • 7
2 euro 2012
75ste verjaardag van de
Naast het gedenkstuk van 2 Euro, uitgegeven ter gelegenheid van de 10de verjaardag van de introductie van de euro als betaalmiddel, geeft de Koninklijke Munt dit jaar nog een tweede stuk van 2 Euro uit. Als onderwerp voor dit “nationale” stuk kozen wij voor de 75ste verjaardag van de befaamde Koningin Elisabethwedstrijd. De Koningin Elisabethwedstrijd In 1900 vond de ontmoeting plaats tussen twee uitzonderlijke persoonlijkheden; enerzijds is er Elisabeth von Wittelsbach, hertogin in Beieren, die zich als jonge bruid van kroonprins Albert van België in Brussel komt vestigen en zelf trouwens vrij behoorlijk viool speelt en anderzijds is er de Luikse violist Eugène Ysaÿe, die op dat ogenblik aan de top van zijn carrière staat. Hij gaf les aan het Conservatorium Brussel en trad, als de meest beroemde virtuoos bij leven, overal ter wereld op. Wanneer Albert I de troon bestijgt, verwelkomt België een koningin wier liefde voor de kunst één van haar karaktertrekken bij uitstek is. Ysaÿe wordt in 1912 tot Hofkapelmeester benoemd. Sedert begin 1900 had Ysaÿe reeds het idee opgevat een internationale muziekwedstrijd voor jonge virtuozen in het leven te roepen. Na de eerste Wereldoorlog vindt hij daarvoor gehoor bij Koningin Elisabeth maar het opzetten van dergelijk concours vergt van de Koningin enige bedenktijd.
Foto “Elisabeth von Wittelsbach”
Even na de oprichting van de Muzikale Stichting Koningin Elisabeth overlijdt Ysaÿe in 1931. De daaropvolgende economische crisis, het plotse overlijden van Koning Albert I, en kort nadien van zijn schoondochter Koningin Astrid schorten elk groots artistiek project voorlopig op. Tot in 1937, wanneer de naar Ysaÿe genoemde wedstrijd voor het eerst wordt gehouden. Een internationale jury van een uitzonderlijk niveau tekent gretig present. De prestigieuze naam Ysaÿe, gekoppeld aan het eerbiedwaardig Koninklijk Hof van België brengt de elite van de viool naar Brussel. MUNTINFO 57 • 8
Foto “David Oistrakh”
De Rus David Oistrakh wordt de grote winnaar van die eerste wedstrijd en daarmee is de toon gezet. Het succes van deze eerste editie stuurt het vervolg van het verhaal. Het op de radio uitgezonden concours wint meteen een trouw publiek. Het sportieve element, verweven met de artistieke kwaliteit van de wedstrijd, is daar wellicht niet vreemd aan. In 1938 vindt reeds de tweede editie plaats, deze keer voor piano. Door het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog zou het vervolgens nog duren tot in 1951 vooraleer de wedstrijd opnieuw werd gehouden. De wedstrijd krijgt definitief de naam van haar beschermvrouw en staat in 1957 aan de wieg van de Wereldfederatie voor Internationale Muziekwedstrijden. Van meet
Koningin
Elisabethwedstrijd af aan wordt de wedstrijd door iedereen niet enkel erkend als de meest prestigieuze maar ook als één van de moeilijkste ter wereld. De wedstrijd richt zich tot violisten (sinds 1951), pianisten (sinds 1952), componisten (sinds 1953) en zangers (sinds 1988), die beurtelings kunnen meedingen. Voor de culturele uitstraling van ons land heeft de Wedstrijd altijd een vooraanstaande rol gespeeld en daarom leek het ons dan ook niet meer dan normaal om dit te benadrukken door de uitgifte van een herdenkingsmuntstuk. (www.cmireb.be)
Het nieuwe stuk van 2 euro draagt op de voorzijde de beeldenaar van Koningin Elisabeth, met daarin verwerkt het logo van de muziekwedstrijd die haar naam draagt. Het portret wordt omgeven door de naam van de wedstrijd in het Engels, de data 19372012 en de landsaanduiding BE . Het stuk is van de hand van onze huisgraveur Luc Luycx. Zoals gebruikelijk wordt dit stuk in 3 versies aangemaakt: de circulatieversie die tegen nominale waarde door de Nationale Bank in omloop wordt gebracht, een FDC-versie in een geïllustreerde verpakkingsfolder en de prooflike-versie, verpakt in een luxueus doosje met echtheidscertificaat.
KENMERKEN PROOFLIKE-versie Oplage 7.000 ex. Prijs 20,00 €
Foto “Eugène Ysaÿe”
KENMERKEN FDC-versie Oplage 6.000 ex. Prijs 10,00 €
Het nieuwe stuk van 2 Euro
MUNTINFO 57 • 9
Een medaille ter gelegenheid van de overdracht van De gewoonte om belangrijke evenementen uit de geschiedenis van vorstenhuizen, adellijke geslachten en kerkelijke hoogwaardigheidsbekleders in metaal te vereeuwigen op een medaille, is een aloude traditie die bijna zo oud is als muntstukken zelf. De langzame democratisering die ingezet werd tijdens de renaissance en haar vervolg kreeg in de verlichting, was de aanleiding dat ook de burgerlijke overheid haar eigen verwezenlijkingen in de verf wilde zetten door de uitgifte van herdenkingsmedailles. In tegenstelling tot schilderijen en beeldhouwwerken waarbij het meestal gaat om unieke en peperdure exemplaren, zijn medailles een uiting van een kunstvorm waarbij meerdere exemplaren van het oorspronkelijke ontwerp kunnen worden gereproduceerd. Aldus konden medailles uitgereikt of verkocht worden aan talrijke personen als duurzame herinnering aan de te herdenken gebeurtenis. Karel Wiener In de loop van de 19e eeuw beleefde de medaillekunst, zeker in het nog jonge België, haar hoogtijdagen met tientallen graveurs en medailleurs die deze kunst beoefenden. Enkele van deze kunstenaars hadden ook een goede reputatie opgebouwd in het buitenland en de drie bekende Wiener - broers zijn hiervan zeker het beste voorbeeld. Naast Jakob , de oudste van het drietal, en Leopold , hoofdgraveur bij de Brusselse Munt van 1865 tot 1891, heeft ook Karel (Charles) bij de medailleliefhebbers een status verworven die tot op de dag van vandaag intact is. Karel Wiener werd geboren te Venlo op 25 maart 1831 in een Duits-Joodse familie die enkele jaren na zijn geboorte uitweek naar Brussel. Die stad zou dan ook het voornaamste werkterrein worden van de Wieners. Dit stond een buitenlandse carrière geenszins in de weg; Karel werd in 1856 benoemd tot graveur en beeldhouwer van Koning Willem in Den Haag en van 1862 tot 1867 werkte hij als graveur in de officiële munthuizen van Londen en Lissabon. Karel keerde echter in 1867 definitief naar Brussel terug en vanaf dan legde hij zich toe op de gravure van kunstmedailles. Hij overleed te Brussel op 15 augustus 1887. Hoewel Karel misschien iets minder bekend is dan zijn twee oudere broers, heeft hij toch MUNTINFO 57 • 10
enkele prachtige medailles verwezenlijkt en één van zijn meesterwerken is ongetwijfeld de medaille die werd geslagen ter gelegenheid van de overdracht van Epping Forest aan het Engelse volk in 1882. Epping Forest Epping Forest is een gebied met oude bossen ten noordoosten van Londen. Het is een voormalig koninklijk woud dat zich uitstrekt tussen Chingford (Greater London) en Epping (Essex). Het heeft een oppervlakte van ongeveer 25 km² en bestaat uit loofbossen die worden afgewisseld met weiden, heidegronden, veengebieden en vijvers. Epping Forest is uitgegroeid tot één van de belangrijkste groene longen in de onmiddellijke omgeving van één van de grootste verstedelijkte gebieden van Europa. Het huidige bos was tot in de 17e eeuw gekend als Waltham Forest en is sinds het Neolithicum bebost geweest. Het bos verkreeg zijn status als Royal Forest ten tijde van het bewind van Koning Henry III in de 12e eeuw. Een Royal Forest was veel meer dan een woud, want binnen haar grenzen lagen ook weiden, akkers, woeste gronden en vaak meerdere dorpen die eveneens onder de rechtspraak van het woudgebied vielen. De koninklijke status diende vooral de belangen van de koning en zijn aristocratische vrienden met het oog op het vrijwaren van de
Epping Forest jachtprivileges van deze klasse. Om dit te bereiken werd vaak overgegaan tot draconische maatregelen zoals het vernietigen van boerderijen en dorpen. Dit leidde even vaak tot twisten tussen grootgrondbezitters en de boeren die de gronden bewerkten. In de 19e eeuw mondden dergelijke meningsverschillen zelfs uit in een grootschalig verzet waarbij de pachters bossen rooiden tegen de wil in van de grootgrondbezitters. Dergelijke incidenten en twisten waren de directe aanleiding tot het stemmen van de Epping Forest Act van 1878. Door deze wet was Epping Forest niet langer een Royal Forest en werd het woud behoed voor verdere inkrimping. De koning verloor zijn jachtrecht en het snoeien van de bomen werd verboden. Het gehele gebied werd onder de hoede van de stad Londen geplaatst en heden ten dage wordt Epping Forest nog steeds beheerd door de City of London Corporation.
Beschrijving van de medaille Voorzijde: naar links gekeerde, gekroonde buste van Koningin Victoria, omgeven door een siermotief. Gesigneerd: C.H:WIENER.FECIT. Keerzijde: afbeelding van Londinia, de vrouwelijke allegorie voor de stad Londen, die een hek openhoudt dat toegang geeft tot een pad dat door een bos slingert, staande tegenover een zittende Koningin Victoria; het geheel omgeven door de tekst IT.GIVES. ME.THE.GREATEST.SATISFACTION.TO.DEDICATE.THIS.BEAUTIFUL.FOREST.FOR.THE.USE.AND.ENJOYMENT.OF.MY.PEOPLE.FOR.ALL.TIME.EPPING.FOREST.6.MAY.1882.
De herdenkingsmedaille De stad Londen gaf tussen 1831 en 1902 regelmatig bronzen medailles uit ter gelegenheid van bezoeken van buitenlandse staatshoofden aan de stad, inhuldigingen van openbare gebouwen of ander belangrijke stedelijke gebeurtenissen. De meeste medailles uit deze reeks hebben een diameter van 75 mm en werden gegraveerd door de beste kunstenaars van die periode, zoals Benjamin Wyon of George Gammon Adams. Aangezien Karel Wiener een aantal jaren had gewerkt in de Royal Mint te Londen, was hij voldoende gekend in Engeland en werd hij door de autoriteiten uitgenodigd voor ontwerpwedstrijden met het oog op de uitgifte van die medailles. Hij realiseerde twee medailles in deze “City of London Medal Series”, nl. de medaille ter gelegenheid van het bezoek van Tsaar Alexander II aan Londen in 1874 en de medaille ter gelegenheid van de overdracht door Koningin Victoria van Epping Forest op
6 mei 1882. Beide medailles behoren tot zijn beste werk en in de Britse vakpers werd zijn portret van Koningin Victoria geroemd. Toen het officiële muntportret, dat ontworpen werd naar aanleiding van het 50e ambtsjubileum van de Koningin, een lauw onthaal te beurt viel bij het publiek, noemde die vakpers dat portret trouwens een flauw aftreksel van het portret van Wiener. De Epping Forest-medaille werd geslagen met een oplage van 400 exemplaren en te koop aangeboden in een lederen doosje dat van een verguld gelegenheidsopschrift is voorzien. Dit opschrift vermeldt duidelijk dat de medaille werd geslagen te Brussel door Karel Wiener; omdat de stempels bewaard worden bij de Koninklijke Munt van België, betekent dit meer dan waarschijnlijk dat ze werden gerealiseerd in het atelier van zijn broer Leopold, dat gevestigd was in het Munthof te Sint-Gillis. Deze medailles worden momenteel te koop aangeboden tegen de prijs van ongeveer 300 à 350 £. MUNTINFO 57 • 11
10 euro
Baron de
Coubertin
De Olympische Zomerspelen van de XXXe Olympiade worden dit jaar gehouden te Londen, van 27 juli tot 12 augustus 2012. De eerste Olympische gedenkmunten werden uitgegeven naar aanleiding van de Spelen te Helsinki in 1952 en sindsdien vormen de Olympische Spelen één der belangrijkste internationale thema’s voor muntverzamelingen. De verschillende Olympische gedenkmunten zijn inderdaad uitgegroeid tot ware collector’s items en vooral de munten van de organiserende landen zijn erg in trek. De meeste Olympische munten dragen afbeeldingen van de verschillende sporttakken, de Olympische locatie of van de officiële mascotte. Omdat dit jaar tevens de 75e verjaardag van het overlijden van Baron de Coubertin, de stichter van de moderne Olympische Spelen, wordt herdacht, leek het ons daarom aangewezen om de Baron zelf af te beelden op een Belgische herdenkingsmunt! Baron de Coubertin en de geboorte van de moderne Olympische Spelen Vanaf de 8e eeuw v. Chr. werd in Griekenland een vierjaarlijks sportevenement gehouden ter ere van de Griekse goden. Te Olympia bevond zich o.a een stadion dat plaats bood aan 40.000 toeschouwers. Het doel van deze spelen was om jonge mannen hun fysieke kwaliteiten te laten tonen en om de verhoudingen tussen de verschillende Griekse steden te bevorderen. Door de invloed van de Romeinen en de komst van het Christendom raakten de Olympische Spelen echter in de vergeethoek en het zou duren tot in de 19e eeuw vooraleer een aantal historici en idealisten het idee terug in beeld brachten.
Foto “Baron de Coubertin”
Vijftien eeuwen na de opheffing van de klassieke Spelen, werden inderdaad enkele initiatieven gestart om de Olympische Spelen weer te laten herleven, alhoewel dat meestal in nationaal verband plaatsvond. In 1850 werd in het plaatsje Much Wenlock de “Olympische Klasse” opgericht, die later werd omgedoopt tot Wenlock Olympian
MUNTINFO 57 • 12
Society Annual Games en die tegenwoordig nog steeds gehouden worden. De Griekse filantroop Evangelis Zappas sponsorde in 1859 de eerste ‘Olympische Spelen’ die op een plein in Athene werden gehouden. De Brit William Penny Brookes organiseerde in 1866 nationale Spelen in het Crystal Palace te Londen. Geïnspireerd door deze initiatieven bedacht Pierre de Frédy, Baron de Coubertin (geboren te Parijs op
nieuwjaarsdag 1863) in 1890 dat een grootschalige herrijzenis van de Olympische Spelen mogelijk was. De Coubertin was voor de bevordering van een harmonieuze lichamelijke en geestelijke opvoeding van de jeugd en de versterking van de vriendschapsbanden tussen de volkeren. Hij werkte de vorige ideeën uit en enkele jaren later werd besloten tot de invoering van de moderne Olympische Spelen, waarvan de eerste editie in 1896 in Athene plaats vond. De Griekse schrijver Demetrios Vikelas werd verkozen tot eerste voorzitter van het Internationaal Olympisch Comité en een paar jaar later zou de Coubertin tot 1925 deze functie uitoefenen. Tijdens zijn voorzitterschap werden de Olympische vlag, de eed en het motto “altius, citius, fortius” ingevoerd en groeiden de Spelen langzaam uit tot wat ze nu zijn; het grootste sportevenement ter wereld. Baron Pierre de Coubertin overleed op 2 september 1937, amper één jaar na de controversiële Spelen van Berlijn.
KENMERKEN Nominale Waarde Legering Diameter Gewicht Oplage Prijs
10 Euro Ag 925 - Cu 75 33 mm 18,75 g 10.000 ex. 42,50 €*
* prijzen onder voorbehoud van de koersschommelingen op de edelmetaalmarkt
Foto “Big Ben”
en de geboorte van de moderne Olympische spelen Het 10 EURO - zilverstuk De nieuwe stukken dragen op de voorzijde de buste van de stichter van de moderne Olympische Spelen en een fakkel, met rondom de tekst Baron de Coubertin, de data 1863-1937 en een aantal pictogrammen die elk een in België populaire sporttak uitbeelden: wielrennen, hardlopen, judo, hoogspringen, zeilen, hockey en tennis. De vlam van de toorts en de gloed werden op een subtiele manier ingekleurd. De keerzijde van dit stuk draagt de kaart en de twaalf sterren van de Europese Unie, de landsaanduiding en de nominale waarde. Zoals steeds worden deze stukken alleen aangeboden in de allerhoogste proofkwaliteit. Dit stuk wordt bovendien te koop aangeboden in een doorschijnend doosje waarin het stuk in een geïllustreerde kartonnen munthouder annex certificaat werd verpakt. De illustratie toont het allereerste Olympisch stadion van Athene uit 1896 na de restauratie ervan voor de Olympische Spelen van 2004.
De kleurschakering verandert naargelang de invalshoek.
MUNTINFO 57 • 13
10 jaar Euro Een mijlpaal in de Europese geschiedenis 1 januari 2002 was een historische dag voor Europa en meer bepaald voor een groot deel van de EU-lidstaten. Vanaf die dag, intussen 10 jaar geleden, kon men immers in 12 van de EU-lidstaten, waaronder uiteraard ook België, met de Euro betalen. Deze nieuwe eenheidsmunt werd dan ook het enige officiële betalingsmiddel in het grootste deel van (West-)Europa en verving de traditionele munten van de individuele landen. Ter ere van deze 10e verjaardag brengt de Munt een gedenkmuntstuk van 2 Euro uit. Ondertussen is de Euro bij de meesten helemaal ingeburgerd en staat men er al niet meer bij stil dat men in Nederland, Frankrijk, Duitsland, Spanje, Portugal, Italië en nog 12 andere Europese landen met dezelfde munt als in België kan betalen. De reden van het invoeren van een Europese eenheidsmunt bestond erin om de economische situatie van Europa te versterken tegen andere grote handelsmogendheden, in de eerste plaats de USA. Het was uiteraard ook een middel om Europa als (handels-)eenheid te presenteren naar de andere werelddelen. Zoals duidelijk geworden is tijdens de
recente Euro-crisis geldt de leuze ‘Eendracht maakt macht’ niet alleen voor België maar is deze des te meer van toepassing voor de Europese Unie. Naar aanleiding van de uitgifte van een 2 Euro-muntstuk door de 17 lidstaten van de Eurozone ter gelegenheid van 10 Jaar Euro, bieden wij onze klanten een unieke gelegenheid om die 17 nieuwe euromuntstukken in één klap te kunnen verwerven. Wij zijn er inderdaad in geslaagd om alle herdenkingstukken van 10 Jaar EMU te verzamelen en te bundelen in een speciaal voor deze reeks ontworpen verzamelbox. Bovendien worden zij vergezeld van een echtheidscertificaat dat hun beperkte oplage garandeert.
PRIJS 120 € MUNTINFO 57 • 14
De Munt in Beweging Op 1 januari 2009 werd Serge Lesens aangesteld om de voorlopige leiding van de Munt waar te nemen. Gedurende drie jaar loodste hij de Munt door een moeilijke periode want de economische crisis liet ook de muntensector niet onberoerd. De heer Lesens heeft echter de pensioengerechtigde leeftijd bereikt en zal de Munt op 1 juni 2012, na meer dan 36 dienstjaren, verlaten. Het personeel van de Munt wenst hem alvast alle geluk toe in zijn nieuwe levensfase. Omdat de zoektocht naar een nieuwe muntmeester nog niet definitief is afgerond zal, net als in 2009, opnieuw een beroep gedaan worden op een eigen personeelslid om de Munt voorlopig te leiden. Bernard Gillard is geboren te Roubaix (Frankrijk) op 23 maart 1951 en woont in Moeskroen. Hij werkt sinds 20 september 1976 in de Koninklijke Munt van België. Hij is een industrieel scheikundig ingenieur en starte bij zijn indiensttreding als essayeur in het laboratorium van de KMB. In 1999 werd hij aangesteld als Rijkskeurmeester en sindsdien leidt hij het laboratorium dat o.a verantwoordelijk is voor de kwaliteitscontrole, de analyse van de edele metalen en de grondstoffen van de munten, de beoordeling van vermoedelijke valse munten en voor het waarborgkantoor.
Zoals de traditie het wil, zal de komst van een nieuwe (interim-) muntmeester gepaard gaan met de introductie van een nieuw muntmeesterteken.
Bernard Gillard koos de kat als muntmeesterteken omdat dit huisdier reeds lang deel uitmaakt van zijn leven (momenteel vinden niet minder dan 7 katten bij hem onderdak). Omdat de muntstempels met het jaartal 2012 reeds zijn vervaardigd, zal het nieuwe muntmeesterteken echter niet op de circulatiemunten prijken die nog dit jaar zullen worden geslagen. De goudstukken van 12 ½ en 100 Euro die later dit jaar worden uitgegeven, zullen het nieuwe muntmeesterteken wel dragen. Wij kijken alvast uit naar deze stukken! MUNTINFO 57 • 15
De BENELUX - muntset 2012 10 jaar euro in de Benelux Op 1 januari 2002 deed de Euro zijn intrede in twaalf lidstaten van de Europese Unie. Alleen al in de Benelux werden bijna 5 miljard munten en 1,3 miljard bankbiljetten geproduceerd. Het was een gigantische operatie waarbij de toch al hechte band tussen België, Nederland en Luxemburg nog nauwer werd aangehaald. Want vanaf nu was de Benelux ook monetair verbonden! Nu de Euro zijn tiende verjaardag mag vieren, treedt ook het nieuwe Beneluxverdrag in werking. Met deze hernieuwde overeenkomst wil de Benelux een nog ruimere invulling geven aan de samenwerking tussen de drie landen, zodat zij haar strategische positie binnen de Europese Unie nog beter kan verstevigen! De nieuwe muntreeks Zoals steeds bevat elke set de 8 eurostukken van de drie landen. Dit betekent dus dat niet alleen de stukken die effectief in omloop zullen
worden gebracht in de set voorkomen, maar ook die stukken die NIET in de normale muntcirculatie zullen verschijnen. De euromunten en -bankbiljetten werden op 1 januari 2002 in de Benelux-landen ingevoerd na een overgangsperiode van drie jaar, waarin de Europese eenheidsmunt enkel als virtueel betaalmiddel werd gebruikt. België: De Belgische euromunten dragen allemaal de beeldenaar van Koning Albert II met rechts daarvan het officiële koningsmonogram (hoofdletter “A” met kroon). Het ontwerp is van de hand van Jan Alfons Keustermans. Nederland: Op alle Nederlandse euro’s prijkt het profiel van Koningin Beatrix. De beeldenaar werd ontworpen door Bruno Ninaber van Eyben. Op de 2 euromunt staat het randschrift GOD*ZIJ*MET*ONS* vermeld. Luxemburg: Deze euromunten hebben drie verschillende ontwerpen voor de drie series en dragen allen het portret van Groothertog Henri van Luxemburg. De beeldenaars werden ontworpen door Yvette Gastauer-Claire en dragen de naam Lëtzebuerg in de lokale taal. Elke set bevat tevens een prachtig uitgevoerde themapenning met op de voorzijde een heraldische leeuw (het embleem van de Benelux) en op de keerzijde de landkaart van de drie landen met daarnaast de twaalf Europese sterren die op een subtiele wijze werden ingekleurd. Deze penning werd ontworpen, geslagen en ingekleurd in de Koninklijke Nederlandse Munt te Utrecht.
KENMERKEN Oplage Prijs
10.000 ex. 60,00 €
MUNTINFO 57 • 16
MUNTINFO is een uitgave van Koninklijke Munt van België | Pachecolaan 32 | 1000 Brussel T 02 221 07 11 | F 02 221 07 71 | www.europemint.eu Verantwoordelijke uitgever: S. Lesens | Pachecolaan 32 | 1000 Brussel Nadruk verboden zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever.
