2-3A

Jaarrekening 2010 ANWB Groep Den Haag, 8 februari 2011 AC-2011/1-2B RVC-2011/2-2A RVT-2011/2-3A

colofon Jaarrekening 2010 van ANWB Groep, Den Haag. Opgesteld door de directie op 8 februari 2011. Verstrekt aan: - de Audit Committee ter behandeling in de AC-vergadering van 3 maart 2011; - de Raad van Commissarissen ter behandeling in de RVC-vergadering van 3 maart 2011; - de Raad van Toezicht ter behandeling in de RVT-vergadering van 3 maart 2011; - de Raad van Advies van de vereniging ter behandeling in de RvA-vergadering van 20 mei 2011.

Inhoud Jaarverslag 1 2

Voorwoord Algemene informatie

1 2

2.1 2.2 2.3 2.4 2.5

Doelstelling Vereniging Profiel Kernactiviteiten Samenhang Vereniging en Bedrijf Visie 2011

2 2 2 3 3

3

Directieverslag

4

3.1 3.2 3.3 3.4 3.5 3.6

Het jaar 2010 ANWB-dochters Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen HRM ANWB Internationaal Vooruitzichten

4 7 9 10 11 12

4 5 6 7 8 9

Corporate Governance Risicomanagement Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV Leden Raad van Commissarissen van ANWB BV Bericht van de Raad van Toezicht Leden Raad van Toezicht

14 15 17 19 20 22

Jaarrekening 10 11 12 13 14 15 16 17

Geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB Groep over 2010 Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB Groep over 2010 Overzicht totaalresultaat ANWB Groep over 2010 Toelichting algemeen Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB Groep over 2010 Additionele informatie

41 43

17.1 17.2 17.3

Toelichting op de verzekeringsactiviteiten Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2010 Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2010

43 44 45

18 19

Balans Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB per 31 december 2010 Winst-en-verliesrekening Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB over 2010 Toelichting algemeen Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB

46

20 21

23 24 25 26 27 32

47 48 49

Overige gegevens 22 23

Overige gegevens Controleverklaring

52 53

1 Voorwoord De economische malaise van de afgelopen anderhalf jaar maakte in 2010 plaats voor een voorzichtig herstel. De double dip die gevreesd werd bleef uit en de werkloosheid daalde naar ongeveer 5%. Verschillende bedrijfstakken lieten een bemoedigende ontwikkeling zien en het beursklimaat verbeterde aanzienlijk, met name aan het eind van het jaar. Het consumentenvertrouwen bleef echter laag, wat opnieuw voor een lastige markt zorgde en de ANWB, evenals veel andere sectoren, voor een stevige opdracht plaatste. Niettemin kijken wij met voldoening terug op een goed jaar. Het ledental steeg licht en bleef daarmee min of meer constant op bijna 4 miljoen. De ANWB is hier zeer verheugd over: nu mensen op alle mogelijke manieren trachten te bezuinigen op hun uitgaven, zien veel verenigingen het aantal leden dramatisch teruglopen. Dit is de ANWB gelukkig bespaard gebleven. De leden hebben onze producten en diensten opnieuw kunnen waarderen en zijn hun vereniging, ook in de moeizame nasleep van de recessie, trouw gebleven. Daar zijn we hen zeer erkentelijk voor. De resultaten lieten een mooie stijging zien bij een lichte omzetgroei, waaruit blijkt dat alle inspanningen om op de kosten te besparen het gewenste effect hebben gehad. De hoofddirectie van de ANWB is trots op haar medewerkers, die deze uitkomst met hun inzet en creativiteit mogelijk hebben gemaakt. Er is door de gehele organisatie erg hard en met veel enthousiasme gewerkt om de leden zo goed mogelijk te bedienen. Dit bleef niet onopgemerkt: in november 2010 werd de ANWB door de consument uitgeroepen tot tweede klantvriendelijkste bedrijf van Nederland! Deze fantastische bevestiging van wie wij zijn sterkt ons in onze overtuiging dat goede service en persoonlijke betrokkenheid uiteindelijk altijd de doorslag geven. Met deze erkenning en resultaten ligt de organisatie goed op koers voor de komende jaren en kunnen de uitdagingen, die opnieuw niet gering zullen zijn, goed worden opgevangen. De ANWB ziet het jaar 2011 dan ook met vertrouwen tegemoet.

Guido van Woerkom Hoofddirecteur

1

2 Algemene informatie 2.1 Doelstelling Vereniging De vereniging heeft ten doel, het behartigen van de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Daarbij zal zij zich, waar nodig, mede inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden (statuten Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB, artikel 3).

2.2 Profiel De samenleving verandert doorlopend, en mensen veranderen mee. Ook de werkvelden van de ANWB mobiliteit, toerisme en recreatie – zijn volop in beweging en zijn dat ook altijd geweest. Het is een dynamisch samenspel van belangen, van zowel het individu als het collectief, dat zich inmiddels uitstrekt tot ver voorbij onze landsgrenzen. Duurzaamheid speelt daarbij een steeds grotere rol. Binnen dit speelveld behartigt de ANWB de belangen van haar 4 miljoen leden. Mensen willen zich in vrijheid en met plezier kunnen bewegen, zowel zakelijk als privé. De ANWB ondersteunt haar leden in hun mobiliteitsbehoeften en recreatieve wensen met een uitgebreid pakket aan producten en diensten. Daarnaast spant zij zich in voor een duurzame ontwikkeling van de samenleving als geheel. Het bevorderen van de verkeersveiligheid en het behoud van natuurlijk en cultureel erfgoed zijn daarbij belangrijke onderdelen. Om de verschillende belangen zo goed mogelijk op elkaar af te kunnen stemmen, staat de ANWB in voortdurend contact met haar leden en volgt zij maatschappelijke ontwikkelingen op de voet. Zo kunnen kansen worden herkend en ingevuld, bij voorkeur met de leden zelf maar ook met andere partijen. Door met elkaar belemmeringen weg te nemen en mogelijkheden te optimaliseren, bewegen we ons gezamenlijk in de goede richting. En dat is in het belang van iedereen. Met deze werkwijze heeft de ANWB leden en samenleving meer dan 125 jaar goed kunnen bedienen en zal zij ook in de toekomst een rol van betekenis spelen.

2.3 Kernactiviteiten De wens om leden en samenleving verder te helpen heeft geresulteerd in een breed producten- en dienstenpakket dat steeds wordt aangepast aan de eisen van de moderne tijd. Daarnaast speelt de ANWB een actieve rol in het maatschappelijk debat, waarbij niet alleen de wensen van de leden worden ingebracht, maar tevens wordt gezocht naar oplossingen die ook de samenleving als geheel ten goede komen. Mensen gaan graag met een gerust gevoel op pad. En als zich onverhoopt problemen voordoen, willen zij goed en snel geholpen worden. Dit is waar de ANWB voor zorgt. Onze leden kunnen met hun hulpvraag bij ons terecht, waar ter wereld zij zich ook bevinden. De hulpverleningsactiviteiten zijn onder te verdelen in de ANWB Wegenwacht, de ANWB Alarmcentrale, de hulpverleningsactiviteiten voor onze zakelijke partners (Zakelijke Markt), ANWB Rechtshulp, ANWB Verzekeringen en de activiteiten van onze dochterondernemingen Logicx en Medical Air Assistance. Daarnaast worden de leden bediend met goede informatie en met producten en diensten die aansluiten op hun persoonlijke wensen en beleving. Daarbij maken wij gebruik van drie verschillende kanalen: telefonische dienstverlening via ons Contact Center, online dienstverlening via onze website en dienstverlening via de ANWB winkels. Binnen alle drie de kanalen worden zowel het assortiment als de wijze waarop dit wordt aangeboden doorlopend afgestemd op de veranderende ledenwensen en het ter beschikking komen van nieuwe technologie.

2

Met haar belangenbehartigingsactiviteiten ondersteunt de ANWB haar leden in de randvoorwaardelijke sfeer. Onze leden willen zich verplaatsen, maar ervaren bereikbaarheidsproblemen; zij willen zich kunnen ontspannen, maar ervaren een tekort aan recreatiemogelijkheden. Met hun wensen lopen onze leden onvermijdelijk tegen maatschappelijke vraagstukken aan in de sfeer van mobiliteit, ruimtelijke ordening, landschapsontwikkeling, natuurbeheer, leefbaarheid en duurzaamheid. Vraagstukken waar vaak geen eenvoudige oplossing voor is, die onderling met elkaar verweven zijn en de inzet van uiteenlopende partijen vereisen. De ANWB is binnen dit krachtenveld een deskundige en gewaardeerde 1 gesprekspartner die naar optimalisatie zoekt - voor haar leden, maar ook voor het collectief.

2.4 Samenhang Vereniging en Bedrijf Alle activiteiten van de ANWB zijn ondergebracht in de besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van de beleggingen ingebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in het bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de hoofddirectie van het bedrijf en tussen de raad van toezicht en de raad van commissarissen. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De bondsraad is als algemene ledenvergadering het ‘parlement’ van de vereniging. De ruim honderd leden van de bondsraad worden in de jaarlijkse ledenvergadering benoemd door de leden van de afdeling waarin in een vacature moet worden voorzien. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad stelt wijzigingen vast in de statuten, de reglementen en de contributie van de vereniging.

2.5 Visie 2011 Iedere periode kent zijn eigen uitdagingen. Wat gisteren actueel was, is morgen achterhaald. Onze leden bewegen met alle veranderingen mee en veranderen zelf ook. En daarmee veranderen tevens hun verwachtingen, wensen en informatiebehoefte. Om daarop in te kunnen spelen, past de ANWB zich doorlopend aan en wordt indien nodig bijgestuurd. Dat stelt hoge eisen, aan de organisatie én aan de medewerkers. Het vraagt om de ontwikkeling van nieuwe producten en diensten, en het op een goede manier loslaten van dingen die niet langer bijdragen. Om een hoge mate van transparantie en een efficiënte en kostenbewuste werkwijze. Om een gezond rendement, waarmee de ANWB haar activiteiten - dat wil zeggen: haar toegevoegde waarde – kan financieren. En het vraagt om deskundige en creatieve medewerkers, die tevens een grote menselijke betrokkenheid kennen. Alleen wanneer aan al deze voorwaarden is voldaan, kan de organisatie haar leden bedienen en haar maatschappelijke rol invullen op de manier die zij voor ogen heeft. Daarom zijn de interne inspanningen van de ANWB hier ieder jaar opnieuw op gericht en worden beleidsmatig de noodzakelijke stappen gezet om de gesignaleerde ontwikkelingen goed op te kunnen vangen en te benutten.

1

Voor een compleet overzicht van onze belangenbehartigingsactiviteiten verwijzen wij u graag naar het Jaaroverzicht ANWB Vereniging 2010, dat u kunt inzien op onze website anwb.nl.

3

3 Directieverslag 3.1 Het jaar 2010 De ANWB heeft zich niet door de aanhoudende voorzichtigheid van de consument laten verrassen maar heeft daar al in 2009 op geanticipeerd. Om ook in 2010 het benodigde rendement te realiseren en de continuïteit van de organisatie veilig te stellen, heeft de ANWB zich met haar beleid opnieuw geconcentreerd op ledenbehoud en kostenbesparingen. Daarbij lag de nadruk op innovatie, klantgemak en verbeteringen van zowel het producten- en dienstenpakket als de onderliggende processen. Met deze insteek is de organisatie er opnieuw in geslaagd goede, persoonlijke service te bieden tegen lagere kosten. Het producten- en dienstenpakket werd als gebruikelijk geactualiseerd, terwijl op basis van nieuwe kennissystemen nog meer maatwerk kon worden geboden. Daarnaast heeft de ANWB haar leden verder gevolgd in hun beweging richting het internet. De ANWB telde in 2010 gemiddeld 4.277 fte’s; daarmee ligt dit aantal op hetzelfde niveau als in 2009. Ledenontwikkeling De inspanningen op ledenbehoud zijn opnieuw succesvol gebleken. Bij de lidmaatschappen zonder Wegenwachtservices werd een groei van ruim 7000 leden gerealiseerd. Het aantal lidmaatschappen met Wegenwachtservice nam daarentegen licht af. Dit werd vooral veroorzaakt door de economische crisis en had niets te maken met de waardering van de leden voor deze service, die ook het afgelopen jaar onverminderd hoog bleef. Per saldo steeg het aantal leden van de ANWB in 2010 met 3999 naar een totaal van 3.970.926 leden. Financiële resultaten De ANWB Groep heeft het afgelopen jaar haar bedrijfsresultaat verder verbeterd en de doelstelling voor 2010 gerealiseerd. De omzet van de ANWB Groep liet een lichte stijging zien van 2% en kwam daarmee op 1.075 miljoen euro. Dit is vooral te danken aan de omzetstijgingen bij Reizen, Verzekeringen en de winkelproducten, waarmee de dalende omzet van ANWB Media ruimschoots kon worden gecompenseerd. Daarnaast werden adequate maatregelen getroffen om de kosten van ingekochte goederen en diensten te verlagen en de operationele kosten te reduceren. Door efficiencyverbeteringen in de operatie, inkoopbesparingen en vermindering van de projectuitgaven werden de kosten verder naar beneden gebracht. Ook zijn maatregelen genomen om de kasstroom te verbeteren, zoals een verbeterde werkkapitaalsturing. Deze maatregelen zijn effectief gebleken: het bedrijfsresultaat over 2010 kwam uit op 18,2 miljoen euro, waarmee opnieuw een belangrijke stap is gezet in de richting van de rendementsdoelstelling voor 2011. De ANWB heeft het afgelopen jaar voor 30 miljoen euro geïnvesteerd, onder meer in voertuigen voor de Wegenwacht en vervangend vervoer. Hiermee kan de dienstverlening aan de leden op een hoog niveau worden gehouden. De aandelenmarkten hebben zich in 2010 voorzichtig verder hersteld, waardoor de ANWB Groep kon profiteren van de stijgende beurskoersen. Door de dalende rente aan het begin van het jaar hebben ook de koersen van de rentende waarden zich gunstig ontwikkeld. Het jaar kon worden afgesloten met een positief financieel resultaat van 23 miljoen euro. De gezonde vermogenspositie van de ANWB Groep werd door de resultaten over 2010 verder versterkt. Ook de vermogenspositie van onze verzekeringsmaatschappijen is gezond en voldoet ruimschoots aan de vereisten die De Nederlandse Bank daaraan stelt. De strategische richting en daaruit voortvloeiende beleidsmatige keuzes worden door de gehele organisatie gedragen en zijn ook in 2010 vertaald naar concrete acties op afdelingsniveau, waarmee wordt ingespeeld op actuele ontwikkelingen.

4

Hulpverlening De ANWB Wegenwacht streeft ernaar de service constant te houden op hetzelfde hoge niveau en waar mogelijk te verbeteren. Innovatie en sturing op kosten zijn daarbij belangrijke elementen. Inmiddels zijn de voorbereidingen op de komst van elektrische voertuigen in volle gang. Veel aandacht gaat daarbij uit naar opleiding en training. Tevens werd gewerkt aan de ontwikkeling van een nieuw, multifunctioneel hulpverleningsvoertuig. In 2010 werd een begin gemaakt met de vernieuwing van het wagenpark. Daarbij is gekozen voor een goedkoper voertuig met hetzelfde potentieel. Daarnaast werd een vijfde Servicecentrum geopend en werd een nieuwe roostersystematiek ingevoerd. De inzet van partnerbedrijven werd geoptimaliseerd. Om de service verder te verbeteren werd aan het eind van het jaar Wegenwacht Digitaal in gebruik genomen, een nieuw communicatiesysteem waarmee sneller en beter kan worden ingespeeld op de wensen van de leden en de flexibiliteit in de processen toeneemt. Dit zal in 2011 verder worden uitgerold. Met het oog op de toekomst is gekeken naar de invulling van de rol die de ANWB Wegenwacht traditioneel speelt bij incidentmanagement en naar de inzet van de Wegenwacht bij schade. Daarnaast zal het Technisch Expertise- en Innovatiecentrum van de Wegenwacht in Ypenburg breder worden ingezet. Bij de ANWB Alarmcentrale werd, na de gedegen voorbereidingen van de afgelopen paar jaar, de intake in 2010 volledig gecentraliseerd. Daarnaast werd samen met ketenpartner en ANWB-dochter Logicx gewerkt aan verdere professionalisering. De inzet van vervangend vervoer voor derden werd bijna verdubbeld, terwijl tevens forse besparingen werden gerealiseerd. Daarnaast werd een goede start gemaakt met een nieuw opleidingsprogramma voor de medewerkers en werden de voorbereidingen getroffen voor een procesinrichting die de wensen van de klant volgt. De servicelevels lagen in het drukke zomerseizoen boven de 80%, waarmee de ANWB Alarmcentrale in 2010 een record bereikte. Ook binnen de dienstverlening aan de zakelijke markt ging veel aandacht uit naar procesoptimalisatie, met name op het gebied van facturering en rapportages. Daarnaast werd gewerkt aan de snelheid en de efficiency binnen de werkprocessen. Dit heeft er, samen met de nadruk op klantvriendelijkheid, voor gezorgd dat het marktleiderschap in het segment verzekeraars, fabrikanten en importeurs kon worden behouden. Ook de omzetdoelstelling werd ruimschoots gehaald. De afdeling ANWB Rechtshulp heeft in 2010 een belangrijke rol kunnen spelen in de nasleep van de vliegramp in Tripoli. Nabestaanden werden opgevangen en bijgestaan met deskundig advies over de juridische aspecten die aan de afwikkeling van een dergelijke ramp verbonden zijn. Hiervoor heeft de afdeling veel waardering gekregen. Ook werden de leden geïnformeerd over uiteenlopende aansprakelijkheidskwesties en verkeersboetes in het buitenland, en werd gewerkt aan de verbetering van de positie van verkeersslachtoffers. De ANWB biedt haar leden gratis juridisch advies en voorlichting, zowel via de telefoon als online. Onze Alarmjurist en Verkeersslachtofferlijn zijn 24 uur per dag te bereiken, 7 dagen per week. Ook wordt collectieve rechtshulp geboden. Ledenservices Bij het Contact Center is in 2010 gewerkt met een nieuwe ledenbenadering die nog meer maatwerk mogelijk maakt. Met het oog op het toegenomen belang van internet werd daarnaast ingezet op een multi-channel benadering. Het telefoonaanbod vanuit de leden bleef door allerlei factoren echter hoog. In 2010 werden tevens de mogelijkheden van nieuwe technologieën als spraakherkenning onderzocht en werd gewerkt aan de verbetering van de ondersteunende systemen. Bij ANWB Online stond de beweging die onze leden maken richting het internet en de daaruit voortvloeiende kanaalverschuiving centraal. De activiteiten op het gebied van mobiele diensten en toepassingen werden flink uitgebreid. Ook werd geëxperimenteerd met een mobiele webshop.

5

Het aantal downloads nam opvallend toe, evenals het gebruik van de mobiele website dat met 65% steeg. Gemeten in aantal ledencontacten is anwb.nl nog altijd het grootste kanaal met ruim 116 miljoen bezoeken in 2010, een groei van 14% ten opzichte van het jaar ervoor. De website heeft een succesratio van boven de 80% en een waarderingscijfer van 7,7, en werd het afgelopen jaar met een score van 88% verkozen tot best vindbare website van Nederland. In de winkels van de ANWB krijgen onze leden persoonlijk advies en waar voor hun geld. Het uitgebreide assortiment wordt uiteraard constant geactualiseerd. In 2010 werd een schoenenlijn toegevoegd. Daarnaast werd hard gewerkt aan de optimalisatie van de contacten met de leden en de zichtbaarheid van de winkels. Met bijna 4 miljoen transacties hebben de winkels het goed gedaan in een ronduit moeizame markt. Bij ANWB Media stond het jaar 2010 in het teken van heroriëntatie. De sterk toegenomen vraag naar digitale informatie heeft grote consequenties voor traditionele, papieren uitgaven. Reden voor ANWB Media om hier kritisch naar te kijken en in te zetten op toepassingen voor e-books, smartphones en tablet pc’s. Daarnaast werden de mogelijkheden om informatie digitaal te ontsluiten en te bundelen nadrukkelijk onderzocht, waarbij actief de samenwerking werd gezocht met de Duitse zusterclub ADAC. Aan het eind van het jaar werd besloten om te stoppen met de AutoKampioen. Het blad wordt na 80 jaar vervangen door een uitgebreide en geheel vernieuwde autoportal, waarmee de leden niet alleen geïnformeerd worden maar ook ondersteund bij de aan- en verkoop van een auto. Ook werd gestopt met het gratis blad ANWB Onderweg. Onze leden zijn gebaat bij goede bewegwijzering. De kwaliteit ervan nam de laatste jaren echter af: veranderde wet- en regelgeving leidde tot een versnippering van de regiefunctie. De ANWB heeft haar verontrusting hierover uitgesproken en zich sterk gemaakt voor de borging van kwaliteit. Na een periode van intensief overleg zijn het Ministerie van Infrastructuur en Milieu, de koepelorganisaties van gemeenten, provincies en waterschappen en de ANWB er in 2010 in geslaagd om op één lijn te komen en de toekomstige organisatie van de bewegwijzering in Nederland nader vorm te geven. De systeemverantwoordelijkheid voor bewegwijzering zal worden belegd bij de Minister van Infrastructuur en Milieu en in een wet worden verankerd. Vanuit deze verantwoordelijkheid zal er binnen het ministerie een nationale organisatie worden opgericht die de publieke taken (beheer centrale database, coördinatie tussen wegbeheerders en het maken en/of toetsen van bewegwijzeringsplannen) zal gaan uitvoeren. Hiermee moet de kwaliteit van bewegwijzering in Nederland ook voor de toekomst geborgd worden. In 2011 zal de verdere uitwerking volgen. Belangenbehartiging Ook met haar belangenbehartigingsactiviteiten heeft de ANWB zich het afgelopen jaar sterk gemaakt 2 voor haar leden, die ook zoveel mogelijk bij alle activiteiten worden betrokken . Op alle werkterreinen werden successen behaald. Met de grootschalige ledenpeiling over de Wet Kilometerprijs, die aan het begin van het jaar werd gehouden, kwam de ANWB in spannend vaarwater terecht. De manier waarop betaald moet worden voor automobiliteit is een beladen onderwerp dat al jarenlang tot hevige discussies leidt. Aan de uitkomsten van de ledenpeiling, waaraan meer dan 450.000 mensen hun medewerking verleenden, waren dan ook hoge verwachtingen gekoppeld. Uiteindelijk hebben onze leden zich genuanceerd uitgesproken over de kilometerprijs en kan het principe “betalen naar gebruik” nog steeds rekenen op de steun van een meerderheid. Maar de uitwerking van het ministerie van Verkeer en Waterstaat heeft de automobilist niet overtuigd. Het nieuwe kabinet gaat niet verder met de kilometerprijs. De ANWB zal zich in het belang van haar leden echter voor “eerlijk betalen voor mobiliteit” blijven inzetten.

2

Voor een compleet overzicht van alle belangenbehartigingsactiviteiten verwijzen wij u graag naar het Jaaroverzicht ANWB Vereniging 2010, dat u kunt vinden op onze website anwb.nl.

6

Actieve leden De webportal ‘actieve leden’ werd in 2010 geheel vernieuwd. Het is dé centrale ontmoetingsplaats voor iedereen die vrijwilligerswerk doet voor de ANWB of dit van plan is. Daarbij kunnen de leden hun persoonlijke voorkeur uitspreken ten aanzien van de verschillende activiteiten en ook het tijdsbeslag van hun bijdrage zelf bepalen. Speciaal voor actieve leden werd bovendien een eigen community gebouwd, waar zij hun ervaringen met elkaar kunnen delen. De webportal gaat in 2011 live en is een goed voorbeeld van de manier waarop de ANWB en haar leden samenwerken. Deze samenwerking zien wij ook terug in de maatschappelijke stages voor middelbare scholieren die de ANWB organiseert. Daarbij ligt de nadruk op de werkterreinen van de vereniging: mobiliteit, vakantie en vrije tijd. Onder leiding van docenten en ANWB- vrijwilligers maken de leerlingen kennis met de natuur en werken zij aan het behoud van recreatiegebieden. De elementen fun, educatie en zinvol bezig zijn zorgen daarbij voor een unieke beleving. Maatschappelijke stages zijn vanaf het schooljaar 2011/2012 een verplicht onderdeel van het lesprogramma. De ANWB zal het aantal maatschappelijke stages in 2011 verdubbelen naar 1500. In 2011 zal de nadruk liggen op vernieuwing en uitbreiding van het activiteitenaanbod. Daarnaast zullen nieuwe groepen vrijwilligers actief worden benaderd. Speciale aandacht zal tevens worden besteed aan 3 het “Europese jaar van de Vrijwilliger,” waar met verschillende activiteiten op in zal worden gehaakt .

3.2 ANWB-dochters Reizen Het jaar 2010 was voor de reisdochters van de ANWB niet gemakkelijk. Als gevolg van de aanhoudende economische recessie en het daaruit voortvloeiende lage consumentenvertrouwen heeft de reizenmarkt zich niet volledig kunnen herstellen, wat vooral zichtbaar was in de markt van intercontinentale reizen. Ook de problemen met de aswolk, de politieke onrust in Thailand en de ongunstige valutaontwikkelingen deden het reisklimaat geen goed. Niettemin is ANWB Reizen erin geslaagd het bedrijfsresultaat in stand te houden bij een fractioneel hogere omzet. Een prima prestatie in een moeilijke markt, die mede te danken is aan de nichebenadering van de reisdochters. Het aandeel verkopen van de eigen Reisdochters steeg in de ANWB-distributiekanalen naar meer dan 50%. De eerste proef met een Online Reisbeurs die aan het begin van het jaar werd gehouden was een succes en heeft ertoe geleid dat eind 2010 de boek- en zoek functionaliteit op anwb.nl aanzienlijk werd verbeterd. Reisdochter Pharos boekte een uitstekend resultaat en wist met een innovatieve benadering en uitstekende commerciële acties haar marktaandeel bij autovakanties aanzienlijk te vergroten. SNP verhuisde in 2010 naar een nieuw duurzaam pand in Nijmegen en nam het in vliegvakanties in Azië gespecialiseerde bedrijf Vlieg&Fiets over. FOX liet de afgelopen jaren een mooie groei zien die in 2011 naar verwachting zal doorzetten. Daarom zal deze dochter in 2011 verhuizen naar een nieuw pand in Hoofddorp. Reisdochter Pin High had het in 2010 moeilijk in een stagnerende markt voor golfreizen. Reisdochter Travelhome behaalde een mooie omzetstijging van 9% ondanks de aswolk en de sterke dollar. Logicx Eind 2009 werd besloten dat Logicx haar activiteiten middels een reorganisatie zou concentreren op transport en de inzet van vervangend vervoer. De bergingsactiviteiten zouden alleen worden voortgezet indien dit een positieve dekkingsbijdrage zou leveren.

3

Voor een compleet overzicht van de activiteiten van onze vrijwilligers verwijzen wij u graag naar het Jaaroverzicht ANWB Vereniging 2010 dat u vindt op onze website anwb.nl.

7

Als gevolg van deze beleidswijziging werden in 2010 in totaal 6 vestigingen afgestoten en 3 gesloten. Dankzij gericht beleid bleven de personele consequenties hiervan beperkt: bijna alle medewerkers van de vervreemde vestigingen gingen mee naar de nieuwe eigenaren. Medewerkers die werkzaam waren op de vestigingen die zijn gesloten, konden grotendeels worden overgeplaatst. In 2011 zal de reorganisatie worden afgerond door de ondersteunende processen aan te passen op de gewijzigde organisatie. Door een zeer intensieve en op procesoptimalisatie gerichte samenwerking met de ANWB Alarmcentrale werd in het hoogseizoen een uitstekende kwaliteit geleverd. Het aantal inzetten vervangend vervoer voor derden steeg met 900 ten opzichte van het jaar ervoor, terwijl het aantal huurdagen aanzienlijk daalde. Dit had voor de ANWB-Groep een positief effect op de schadelast. Op de vestigingen die werden aangehouden verwierf Logicx in april en december een aantal gunningen van grote alarmcentrales in Nederland. Ondanks het afstoten van genoemde vestigingen werd ten opzichte van 2009 het omzetniveau bij de berging- en transportactiviteiten gehandhaafd. De goede prijs-kwaliteitverhouding bij vervangend vervoer voor derden en de extreme weersomstandigheden kwamen tot uitdrukking in een omzetstijging van 30% ten opzichte van 2009. Dankzij de in gang gezette reorganisatie en de omzetontwikkeling is het bedrijfsresultaat net boven de verwachting uitgekomen. ANWB Verzekeringen De ANWB is voor verzekeringsdochter Unigarant het belangrijkste distributiekanaal. Daarnaast worden verzekeringen verkocht via reisbureaus van derden, rijwielhandelaren en assurantietussenpersonen. Ook wordt samengewerkt met een aantal automerken die Unigarant-verzekeringen onder eigen naam verkopen. Ondanks de moeilijke marktomstandigheden en de fors opgelopen concurrentiedruk heeft Unigarant het afgelopen jaar een lichte omzetgroei gerealiseerd. Hieraan werd met name bijgedragen door bromfietsverzekeringen, pakketverzekeringen en doorlopende reisverzekeringen. Ook de beleggingsresultaten lieten in navolging van 2009 een positieve ontwikkeling zien. De schadelast van Unigarant nam toe vanwege de strenge winter en extra schadeclaims als gevolg van de vulkanische uitbarsting op IJsland in april 2010. Ook de commissieopbrengsten stonden onder druk, waardoor het totale technische resultaat uiteindelijk achterbleef bij de ambities. Medio 2010 werd een nieuw administratiesysteem geïntroduceerd dat alle front- en backofficesystemen vervangt. Dit heeft niet alleen tot belangrijke efficiencyverbeteringen en nieuwe mogelijkheden tot samenwerking geleid, maar tevens de productontwikkeling en slagvaardigheid binnen zowel de ANWB als Unigarant bevorderd. Het belangrijkste wapenfeit op verzekeringsgebied was de introductie van Wegenwacht Auto Assist in september 2010. Bij deze nieuwe service krijgt de klant de vertrouwde hulp van de Wegenwacht niet alleen bij pech, maar ook bij schade. Het product werd door verzekeringsdochter Unigarant in nauwe samenwerking met de ANWB ontwikkeld om de leden nog meer hulp onderweg te bieden en losse autoverzekeringen overbodig te maken. Hulpverlening en verzekeringen werden ook gecombineerd aangeboden bij de vakantievoorbereiding van de leden. Met gerichte informatie werden de leden op de hoogte gebracht van de voordelen hiervan, wat resulteerde in een mooi behoudpercentage. De gezamenlijke inspanningen van Unigarant en ANWB zullen zich in 2011 concentreren op verdere groei, vooral via de ANWB-kanalen. Daarbij zal de nadruk worden gelegd op procesoptimalisatie en productinnovatie. De verkoop via de andere kanalen zal in 2011 naar verwachting stabiliseren.

8

MAA ANWB dochter Medical Air Assistance (MAA) verzorgt de operatie van de traumahelikopters voor de academische ziekenhuizen van Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en in Groningen in samenwerking met de ADAC. Het primaire doel van de traumahelikopter is het vervoeren van een Mobiel Medisch Team (MMT) naar een ongevallocatie. Het MMT biedt hulp bij zeer ernstige ongevallen en is een aanvulling op de ambulancezorg. Nederland is zodanig afgedekt dat de helikopter binnen 15 minuten op de plaats van het incident kan zijn. In 2010 zijn de traumahelikopters ruim 3800 keer ingezet en is er 2155 keer daadwerkelijk hulp verleend. Hiervoor zijn in totaal ruim 1500 vlieguren gemaakt. In principe worden de traumahelikopters bij daglicht ingezet, dat wil zeggen tussen zeven uur ’s ochtends en zeven uur ’s avonds. Na de ramp in Volendam heeft het toenmalige ministerie van Volksgezondheid echter verzocht om uitbreiding van de inzet naar de nachtelijke uren. In Nijmegen wordt sinds 2006 ’s nachts gevlogen; de overige centra zouden in het voorjaar van 2011 volgen, waarmee de landelijke dekking compleet zou zijn. Er is de afgelopen jaren veel geïnvesteerd in het nachtvliegen, zowel door MAA als door de academische ziekenhuizen. Groot was dan ook de verbazing van de ANWB toen eind december vanuit het nieuwe ministerie van Infrastructuur en Milieu onverwacht bezwaren rezen tegen het ’s nachts opstijgen vanaf de speciaal daarvoor bedoelde helikopterdaken: dit zou onaanvaardbare veiligheidsrisico’s met zich meebrengen. Deze wending staat haaks op de eerdere visie van het ministerie van Volksgezondheid en bezorgt de nachtelijke traumazorg een aanzienlijke vertraging. Om uitsluitsel te verkrijgen is deze kwestie aan het eind van het jaar neergelegd bij een onafhankelijke expert. Op basis van diens bevindingen zal in 2011 aan het nachtvliegen het gewenste vervolg worden gegeven. Daarnaast zal worden gewerkt aan de ontwikkeling van additionele vliegwerkzaamheden met medische missies, het vervoer van patiënten naar gespecialiseerde ziekenhuizen, het snelle vervoer van medische teams, transplantatieteams en organen en de inzet van een stand-by medisch team bij grootschalige evenementen. ANWB Rijopleidingen ANWB Rijopleidingen heeft een moeilijk jaar achter de rug. Het slechte weer aan het begin van het jaar zette de omzet behoorlijk onder druk. Daarnaast schoof door de recessie de vraag naar compacte rijopleidingen – in korte tijd je rijbewijs halen – op in de richting van de traditionele rijopleiding, waarbij het rijbewijs in een aantal maanden wordt gehaald en de betaling van de lessen gespreid plaatsvindt. Dit heeft in 2010 gevraagd om een andere organisatorische aanpak. Ondanks alle uitdagingen kon de omzet op het niveau van 2009 gehouden worden en werd het aantal vestigingen uitgebreid. Ook werd succesvol ingezet op het bromfietsrijbewijs. In 2011 zal de nadruk liggen op vergroting van het marktaandeel. Daarnaast zal de toegevoegde waarde van de rijsimulatoren worden geëvalueerd.

3.3 Maatschappelijk Verantwoord Ondernemen Het begrip duurzaamheid is voor de ANWB niet nieuw: het is een belangrijk uitgangspunt van onze statutaire doelstelling en bepaalt daarmee al meer dan 125 jaar onze werkwijze. Als maatschappelijk betrokken vereniging wil de ANWB bij alles wat zij onderneemt fatsoenlijk omgaan met mens en milieu. Wij vinden het verheugend dat MVO inmiddels gelijk staat aan “modern ondernemen”, en dat het belang ervan in steeds breder verband wordt onderschreven. Met de invulling van haar MVO-beleid kan de ANWB rekenen op de waardering van haar leden en medewerkers, terwijl een gezonde rendementsontwikkeling ertoe bijdraagt dat de organisatie haar MVO-beleid voor de toekomst kan 4 bestendigen en uitbreiden .

4

Voor een compleet overzicht van onze inspanningen op het gebied van duurzaam ondernemen verwijzen wij u graag naar ons Maatschappelijk Jaarverslag 2010, dat u kunt vinden op onze website anwb.nl.

9

De ANWB onderschrijft de wenselijkheid van duurzame mobiliteit en levert een actieve bijdrage aan het tegengaan van luchtvervuiling, klimaatverandering en geluidshinder. Daarnaast zetten we ons in voor uitbreiding van het groen in de woonomgeving en het behoud van mooie landschappen en cultuurmonumenten. In de Transparantiebenchmark 2011, waarin de maatschappelijke jaarverslagen e over 2009 van 500 bedrijven met elkaar worden vergeleken, bereikte de ANWB de 54 plaats. In 2010 hebben alle ANWB-touroperators hun boekingsprotocol uitgebreid zodat klanten hun reis eenvoudig klimaatneutraal kunnen maken. Bovendien werd onze website anwb.nl aan het eind van het jaar uitgebreid met een module waar¬mee ANWB-leden hun reis ook bij een andere touroperator klimaatneutraal kunnen maken. Op deze manier kon het afgelopen jaar 10.000 ton CO2 worden gecompenseerd ter waarde van 100.000 euro. Het geld komt ten goede van een textielfabriek in Thailand die nu rijstschillen gebruikt voor haar energievoorziening in plaats van (fossiele) stookolie. Tevens werd het afgelopen jaar besloten om het MVO-beleid en de MVO-prestaties van toeleveranciers substantieel te laten meewegen bij alle inkooptrajecten die vanuit het hoofd¬kantoor worden begeleid. De CO2-footprint van de ANWB bedroeg in 2010 71 Kton. Deze ruime verdubbeling ten opzichte van de rapportage over 2009 heeft te maken met een nieuwe berekeningsmethodiek, waarin ook het totale papierverbruik van de organisatie is inbegrepen. Indien de CO2-footprint over 2009 zou worden herberekend aan de hand van de nieuwe methodiek, zou deze uitkomen op 82 Kton. Dat betekent, dat de ANWB haar CO2-footprint in een jaar tijd met ruim 10% heeft teruggebracht. In 2011 wil de ANWB haar CO2-footprint met 3% terugdringen. De ANWB zal daarnaast haar activiteiten op het gebied van duurzame mobiliteit, in het bijzonder elektrisch vervoer, in 2011 verder uitbreiden. Op basis hiervan zal de organisatie haar leden nog beter kunnen informeren. Tevens zal de betrokkenheid van de ANWB bij Het Nieuwe Werken en mobiliteitsmanagement een vervolg krijgen.

3.4 HRM De ANWB is een organisatie die zich onderscheidt door persoonlijke aandacht. Voor haar leden, maar ook voor haar medewerkers. Uiteindelijk blijft alles wat wij ondernemen voor onze leden mensenwerk. Wij vinden dat onze medewerkers daarbij optimaal moeten kunnen functioneren. Daarom hechten wij sterk aan een stimulerend werkklimaat en goede ontwikkelingsmogelijkheden. De afdeling Human Resource Management heeft zich in 2010 opnieuw sterk gemaakt voor het verbeteren van de efficiency en het terugdringen van overheadkosten. Daarbij werd samen met de betrokken afdelingen gezocht naar een goede balans. Om dit proces te ondersteunen is het afgelopen jaar gewerkt aan een nieuw HR-systeem, dat medewerkers en management in staat stelt om nog meer zaken zelf te regelen. Verwacht wordt, dat dit systeem in de loop van 2011 zal worden opgeleverd. In 2010 werd tevens overeenstemming bereikt met de vakbonden over een nieuwe CAO, een nieuw Sociaal Plan en de roostersystematiek bij de Alarmcentrale. Daarnaast is met de bonden gesproken over de dekkingsgraad van de pensioenen en de betaalbaarheid ervan op langere termijn. Aan het eind van 2010 lag de dekkingsgraad met 100,5% in lijn met het herstelplan, dat ultimo 2009 door De Nederlandsche Bank werd goedgekeurd. Verwacht wordt, dat de centrale werkgevers- en werknemersorganisaties en de overheid in 2011 een akkoord zullen bereiken over de toekomst van de pensioenen. Om de continuïteit van de pensioenen van haar werknemers te borgen zal de ANWB haar pensioenreglement aanpassen aan de belangrijkste uitgangspunten van dit akkoord, een en ander uiteraard in nauw overleg met de bonden.

10

De komende jaren zal de arbeidsmarkt verkrappen, wat de nodige gevolgen heeft. Toekomstige werknemers zullen andere eisen stellen aan hun werk en dit ook op nieuwe manieren met hun privéleven willen kunnen combineren. Daardoor zal er een grote individuele variatie aan arbeidsrelaties en -patronen ontstaan. Daarnaast zal het personeelsbestand onvermijdelijk vergrijzen en zal het werk met minder mensen gedaan moeten worden. Reden voor de ANWB om zich voor te bereiden en nu al te zoeken naar de gewenste voorwaarden en een nieuwe managementbenadering, waarmee deze verschuivingen niet alleen opgevangen kunnen worden, maar tevens een waardevolle impuls kunnen betekenen voor de organisatie. In 2010 is de ANWB begonnen met de methode “A Great Place to Work”, waarmee management en medewerkers in dialoog met elkaar de werksituatie analyseren en verbeteren. Hier zal de organisatie in 2011 mee verder gaan. Door te zorgen voor een goede balans tussen werk en privé-taken, een prettige werkomgeving en aandacht voor vitaliteit en ontwikkeling wil de ANWB haar medewerkers in de gelegenheid stellen om met plezier en op een gezonde manier optimaal productief te zijn en te blijven. Dit zal in 2011 nader geconcretiseerd worden met allerlei programma’s. Ook de aanpassing van de diverse HR-instrumenten en het aantrekken van personeel (“sourcing”) staan het komende jaar hoog op de agenda.

3.5 ANWB Internationaal De ANWB maakt deel uit van verschillende internationale netwerken, onder meer van de Fédération Internationale de l’Automobile (FIA) en de Alliance Internationale de Tourisme (AIT), die na een fusie in 2005 onderdeel vormt van de FIA. Het lidmaatschap van deze beide organisaties is voor de ANWB en haar leden van groot belang: het bevordert de onderlinge uitwisseling van kennis en zet de clubs aan tot de ontwikkeling van gezamenlijke initiatieven. Daarnaast maakt de ANWB deel uit van de Global Mobility Alliance (GMA). Binnen dit samenwerkingsverband tussen een aantal Europese clubs enerzijds en de Amerikaanse en Australische clubs anderzijds staat de ontwikkeling van een gezonde bedrijfsvoering centraal. FIA World , FIA Foundation en FIA Brussel De FIA is wereldwijd het belangrijkste platform voor internationale belangenbehartiging op het terrein van verkeer en vervoer én van toerisme. Eind 2009 is een traject in gang gezet voor de modernisering van het besturingsmodel van de organisatie. Een eerste voorstel daartoe werd in 2010 aan de General Assembly voorgelegd door een werkgroep waarin ook de ANWB participeert. Belangrijke elementen hierin zijn de vereenvoudiging van het besturingsmodel en een grotere invloed vanuit de FIA-ledenclubs. Het voorstel zal in 2011 nader worden uitgewerkt. Daarnaast stond het bevorderen van de verkeersveiligheid in internationaal verband opnieuw hoog op de agenda. En niet voor niets: wereldwijd sterven ieder jaar 1,2 miljoen mensen in het verkeer en raken 50 miljoen mensen gewond. De meeste slachtoffers vallen in ontwikkelingslanden, waar de infrastructuur geen gelijke tred houdt met de groei van de mobiliteit. Wanneer er niet op mondiale schaal wordt ingegrepen, zal het aantal verkeersdoden in 2030 zijn verdubbeld. In nauwe samenwerking met de FIA Foundation werd in november 2009 een eerste VN Ministeriele Conferentie over verkeersveiligheid belegd. Deze conferentie vormde de opmaat naar een VN-resolutie die in april 2010 werd aangenomen en ten doel heeft het totale aantal verkeersdoden wereldwijd in tien jaar tijd belangrijk terug te brengen. Aan deze “decade of Road Safety”, die op 10 mei 2011 in zal gaan, zal ook de ANWB haar bijdrage leveren, zowel op nationaal als internationaal niveau.

11

De samenwerking tussen de Europese clubs richt zich vooral op de belangenbehartiging van de leden in de richting van de Europese Commissie, het Europees Parlement en andere Europese organisaties. Belangrijke dossiers in 2010 waren de toegankelijkheid van technische informatie van autofabrikanten voor zelfstandige garagehouders en de wijziging van de Europese wetgeving gericht op consumentenbescherming. In beide dossiers zijn belangrijke resultaten behaald. Bilaterale contacten Tijdens het verslagjaar brachten twaalf clubs uit Europa (waaronder Rusland) en Australië een bezoek aan de ANWB. Daarbij bestond vooral belangstelling voor onze nieuwe ledenbenadering, die nog meer maatwerk mogelijk maakt. De delegaties uit Zuid-Afrika, Oostenrijk en Australië waren erg geïnteresseerd in het Dispatch-systeem van de ANWB, waarmee hulpvraag en bezetting op een geavanceerde manier optimaal op elkaar kunnen worden afgestemd. Daarnaast werd de ANWB ook schriftelijk benaderd en werden allerlei uiteenlopende vragen door ons beantwoord. Van de kant van de ANWB werden, naast reguliere bezoeken aan clubs en organisaties in het kader van onze internationale hulpverlening, ook bezoeken gebracht aan de TCB, ACI, ADAC, AAA, HAK en de Engelse Campingclubs. ARC ARC Transistance SA (20% ANWB) sluit voor automobiel¬clubs Europese hulpverleningscontracten af en zorgt ervoor dat het hulpverleningsnetwerk goed functioneert. ARC wil zich de komende jaren positioneren als beste service provider, zowel in het “business-to-business” als het “business-tocustomer” segment, in een internationale markt van pechhulpverleners, verzekeraars en medische zorgverleners die in geografische omvang sterk groeit en steeds competitiever wordt. Het bedrijf RAMC, dat in 2009 door ARC en een partner in Moskou werd opgericht, heeft het afgelopen jaar een goede ontwikkeling doorgemaakt en werd eind 2010 marktleider in de Russische markt van “business-to-business” pechhulpverlening. Verkenningen op de Chinese markt hebben nog niet tot concrete resultaten geleid. ACTA France en Starter Polen De ANWB heeft een belang in beide bedrijven, die ook allebei deel uitmaken van het ARC-netwerk. Zowel in Frankrijk als Polen wordt gezocht naar mogelijkheden om naast de “business-to-business” markt ook de consumentenmarkt te bedienen. Global Mobility Alliance Samenwerking en uitwisseling van kennis en ervaring vinden binnen de Global Mobility Alliance op verschillende niveaus en manieren plaats, onder meer via webinars. Dit geeft de deelnemende clubs de gelegenheid om elkaar allerlei vragen te stellen, met het doel de eigen performance te verbeteren. In het verslagjaar heeft de ANWB verschillende presentaties gehouden over haar rol in de sociale media. Daarnaast werd aandacht besteed aan beleidszaken en de ontwikkelingen bij de reisdochters. Onderwerp van gesprek waren ook de lidmaatschapsontwikkeling en de telematica in de automotive sector.

3.6 Vooruitzichten Ook het komende jaar zal niet gemakkelijk worden. De enorme schuldenlast van verschillende eurolanden en de stevige bezuinigingsplannen van het kabinet zorgen ervoor dat de consument zich ook in 2011 afwachtend zal opstellen. Dit zal nog versterkt worden door de voorspelde daling van de koopkracht.

12

De ANWB zal de doelen die zij zichzelf voor 2011 heeft gesteld – een stabiel ledental, een geringe omzetstijging en een verdere verbetering van de resultaten - net als vorig jaar onder lastige omstandigheden moeten realiseren. Dit zal van de organisatie opnieuw het nodige vergen en onderstreept het belang van de solide basis die de afgelopen jaren werd gelegd. De verbeteringen die op allerlei terreinen werden doorgevoerd maken het mogelijk om nog meer maatwerk te bieden aan de leden en vlot in te spelen op actuele ontwikkelingen. In 2011 zal de reeds ingeslagen weg van innovatie en optimalisatie dan ook op voortvarende wijze worden doorgezet. Daarbij zal de nadruk, evenals in voorgaande jaren, liggen op professionalisering, efficiencyverbetering en kostenbeheersing. Met haar belangenbehartigingsactiviteiten zal de ANWB zich blijven inzetten voor actuele onderwerpen die de leden belangrijk vinden. Zaken als fiscale vergroening en autokosten, anders betalen voor mobiliteit, een robuust verkeer- en vervoerssysteem, natuur en landschap rondom de stad en waterrecreatie zijn, zeker ook met het oog op het beleid van het nieuwe kabinet, onderwerpen die daarbij aan bod zullen komen. In 2011 zal de ANWB ook de verjaardag van haar paradepaardje vieren. De Wegenwacht wordt 65 jaar en is zich altijd blijven vernieuwen, waardoor de pechhulpverlening nog steeds op hetzelfde hoge niveau ligt en kan rekenen op een grote waardering van de leden. Ook bij het magazine Reizen, dat komend jaar 75 jaar bestaat, zal feest worden gevierd. Daarnaast is het jaar 2011 uitgeroepen tot “Europees jaar van de Vrijwilliger”. Een mooie gelegenheid om het belang en de waarde van vrijwilligerswerk nadrukkelijk bij onze vier miljoen leden onder de aandacht brengen en er ook binnen de ANWB extra aandacht aan te besteden.

Den Haag, 8 februari 2011 Hoofddirectie ANWB mr. G.H.N.L. van Woerkom (hoofddirecteur) drs. F.J. van Bruggen drs. M. Sijmons MBA drs. R.J.X. Wanders

13

4 Corporate Governance In 2003 is de Nederlandse Corporate Governance Code verschenen (Code Tabaksblat). Hoewel deze code strikt genomen slechts geldt voor Nederlandse beursgenoteerde vennootschappen, heeft de ANWB deze code vertaald naar reglementen voor de raad van commissarissen en de hoofddirectie. Hierin zijn de wijze waarop de ANWB wordt bestuurd en het toezicht op dat bestuur duidelijk en transparant verwoord. Vanaf 2005 wordt gewerkt met deze nieuwe reglementen. Op grond van deze reglementen heeft de raad van commissarissen twee commissies ingesteld: een audit commissie en een commissie die zich bezig houdt met de benoeming, bezoldiging en selectie van de leden van de raad van commissarissen en de hoofddirectie. Deze commissies werken op grond van een eigen reglement. Sinds 2003 is de Code regelmatig aangepast op basis van rapportages van de Monitoring Commissie Corporate Governance Code. De laatste wijziging heeft plaatsgevonden in december 2008 en dat leidde in 2009 tot een aanpassing van de reglementen van de raad van commissarissen en hoofddirectie. Uitgangspunt van de Code is dat een vennootschap een lange termijn samenwerkingsverbond is van diverse bij de vennootschap betrokken partijen. Het is de verantwoordelijkheid van het bestuur en de commissarissen om met de verschillende bij de onderneming betrokken belangen rekening te houden, inclusief de voor de onderneming relevante maatschappelijke belangen en de belangen van werknemers. Kenmerk van de laatste aanpassing van de Code is dat de nadruk sterker ligt op beïnvloeding van het gedrag van het bestuur en de raad van commissarissen en dat gewenst gedrag wordt gestimuleerd. Er wordt meer invulling gegeven aan de verantwoordelijkheden en de onderlinge samenwerking. Dialoog en afstemming wordt bevorderd. Dat heeft geleid tot nadere bepalingen over risicobeheersing, beloningsbeleid en aandacht voor een actieve en deskundige raad van commissarissen. De ANWB onderschrijft deze uitgangspunten en heeft die niet alleen vastgelegd in de reglementen maar ook omgezet in concreet beleid. Zo heeft de afdeling risicomanagement, die in 2007 werd opgericht, in 2010 de ANWB-risico’s opnieuw geëvalueerd. Op basis hiervan werd een nieuw risicoprofiel vastgesteld. Daarnaast werd in ruime mate aandacht gegeven aan het verdiepen van de kennis van de raad van commissarissen ten aanzien van verschillende onderdelen van de ANWB.

14

5 Risicomanagement De ANWB is een organisatie met zeer verschillende activiteiten die elk hun eigen specifieke risico’s kennen. Om de doelstellingen te kunnen behalen en de continuïteit van de organisatie te waarborgen, gaat veel aandacht uit naar de beheersing daarvan. De ANWB hanteert het COSO-ERM model als uitgangspunt voor haar risicomanagementsysteem. Jaarlijks wordt de toprisicolijst van de ANWB geactualiseerd, zo ook in 2010. Dat leidde tot een nieuw risicoprofiel met drie nieuwe en twee afgevallen risico’s. In dit proces is speciale aandacht uitgegaan naar de interne risicobeheersings- en controlesystemen. Het nieuwe risicoprofiel laat een verbetering zien ten aanzien van de mate van beheersing. Bovendien is op continue basis gewerkt aan het verhogen van het risicobewustzijn bij de onderdelen van de organisatie. In het afgelopen jaar heeft daarbij de focus gelegen op verhoogde aandacht voor risicomanagement bij procesverbeterende projecten en bij invoering van nieuwe producten of services. Tevens heeft in 2010 een aantal audits plaatsgevonden op de beheersing van in 2009 geïdentificeerde toprisico’s. De ANWB kent een gedragscode en een klokkenluidersregeling. Strategische risico’s De basis voor de huidige strategie van de ANWB ligt vast in de Visie 2011. Risico’s ten aanzien van imago en merknaam als ook technologische ontwikkelingen en wijzingen in wet- en regelgeving komen terug in de lijst van 2010. Deze worden met diverse programma’s in de verschillende onderdelen van de ANWB in voldoende mate beheerst. Als voorbeeld is de ledenpeiling Anders Betalen voor Mobiliteit uitgebreid geëvalueerd. Operationele risico’s De reputatie van de ANWB is uitstekend. Slechte kwaliteit van producten of diensten, of een onderbreking van het leveren daarvan, kan daar afbreuk aan doen. De borging van kwaliteit is net als voor 2009 binnen verschillende onderdelen van de ANWB met interne kwaliteitssystemen geregeld. Naar aanleiding van de risico-inventarisatie is een werkgroep ingesteld om de bestaande maatregelen ten aanzien van het borgen van de bedrijfscontinuïteit in geval van calamiteiten te evalueren en waar extra maatregelen te nemen. Hoewel de economische crisis de krapte op de arbeidsmarkt enigszins heeft uitgesteld, ziet de ANWB dit wel als een belangrijk risico voor de komende jaren. Het zal lastig blijven om op sleutelposities de juiste mensen met de gewenste kwaliteiten aan te trekken en te behouden. Daarom wordt door de afdeling HRM voortdurend gewerkt aan het scheppen van de benodigde randvoorwaarden. Financiële en verslagleggingsrisico’s De ANWB richt zich sterk op de verbetering van de interne processen die leiden tot een sterkere financiële organisatie. Daarbij is het borgen van het naleven van veranderende (financiële) wet- en regelgeving het uitgangspunt. Begin 2011 wordt een nieuw financieel systeem geïmplementeerd. Daarnaast werd gestart met de voorbereidingen van de uitwerking van een Tax Control Framework. Binnen genoemde projecten worden gelijktijdig verbeteringen doorgevoerd in de vastlegging en de controle-omgeving, waardoor het beter mogelijk wordt medewerkers verantwoordelijk te houden voor hun activiteiten en werkzaamheden.

15

Compliance risico’s Door de diversiteit van haar activiteiten heeft de ANWB te maken met een veelheid aan regelgeving en verschillende toezichthouders. Belangrijke wetgeving betreft onder meer de Wet Bescherming Persoonsgegevens (WBP), Wet financieel toezicht (Wft) en, relevant voor de verzekeringsactiviteiten, per 2010 ook de voorbereidingen voor Solvency II. Vooruitlopend op de invoering in 2013 van nieuwe (Solvency II) wetgeving zijn gap-analyses uitgevoerd om te bepalen welke acties nog ondernomen moeten worden om aan de nieuwe regelgeving te voldoen en werd tevens een bijbehorende planning opgesteld. Ook wordt voortdurend getoetst of de ANWB nog voldoet aan de Wet financieel toezicht. De ANWB beschikt over een compliance officer en een privacy coördinator, die onder andere invulling geven aan de bewustwording van de organisatie waar het gaat om risicobeheer en de bewaking van het voldoen aan de relevante wet- en regelgeving.

16

6 Bericht van de Raad van Commissarissen van ANWB BV De samenstelling van de raad van commissarissen is in het jaar 2010 niet gewijzigd. De raad van commissarissen is acht maal bijeengekomen voor een vergadering. Vijf daarvan waren reguliere vergaderingen met de hoofddirectie. Alle reguliere vergaderingen werden voorafgegaan door een besloten overleg van de raad van commissarissen. De raad van commissarissen wijdde een afzonderlijke vergadering aan de evaluatie van het functioneren van de raad van commissarissen en haar individuele leden, het functioneren van de hoofddirectie en de leden van de hoofddirectie en besprak daarbij tevens de profielschets van de omvang en samenstelling van de raad van commissarissen. Tijdens de jaarlijkse strategiedag in oktober werd door de raad van commissarissen en de hoofddirectie diepgaand gesproken over de verschillende activiteiten van de ANWB. Elk jaar bezoekt de raad van commissarissen een onderdeel van de organisatie en dit jaar was dat de verzekeringsdochtervennootschap Unigarant in Hoogeveen. Verschillende leden van de raad van commissarissen verdiepten zich in specifieke aspecten van ANWB BV door middel van het doorlopen van speciale programma’s. Ook zijn leden van de raad van commissarissen op incidentele basis betrokken bij specifieke onderwerpen die speelden, zoals het project “Anders betalen voor mobiliteit”. Geen van de leden van de raad was frequent afwezig bij de vergaderingen. Alle leden van de raad van commissarissen zijn onafhankelijk in de zin van de Nederlandse Corporate Governance Code. In de vergaderingen van de raad van commissarissen is gesproken over de financiële resultaten, acquisities en de evaluatie daarvan, substantiële investeringen, de toekomst van de verzekeringsactiviteiten en van bewegwijzering, de grote projecten en substantiële campagnes. Voorts besteedde de raad van commissarissen aandacht aan de strategie van de samengevoegde activiteiten Projecten en ICT, de risicokaart 2010 en de daaruit voortvloeiende beheersmaatregelen, talentontwikkeling binnen de ANWB, het programma Great Place To Work, waardoor invulling wordt gegeven aan het streven naar geïnspireerde medewerkers, de herziene vennootschapsstructuur, de jaarrekening 2009 (in aanwezigheid van de externe accountant) en de begroting 2011. De raad van commissarissen heeft twee commissies ingesteld die de vergaderingen van de raad voorbereiden: de Auditcommissie en de Benoemings-, selectie- en bezoldigingscommissie. Deze commissies vergaderden vier respectievelijk drie maal. De auditcommissie wordt gevormd door de heren Hensel (voorzitter), Van Amerongen en Van der Graaf. Mevrouw Peijs en de heren Laman Trip (voorzitter) en Staal vormen de Benoemings- selectie- en bezoldigingscommissie. De voorzitter van de auditcommissie bereidde alle vergaderingen van de auditcommissie voor met de financieel directeur. De financieel directeur woonde alle vergaderingen van de auditcommissie bij. De auditcommissie besprak in elke vergadering de (financiële) resultaten en beleggingen van de ANWB, de voortgang van de nieuwe inrichting van de financiële organisatie, acquisities en evaluaties daarvan, strategische samenwerkingen, de voortgang van grote projecten en audits en onderzoeken. Bij de bespreking van de jaarrekening 2009, de managementletter 2009 en de follow up van de managementletter 2008 was de externe accountant aanwezig. Voorts sprak de auditcommissie over het auditjaarplan 2011, investeringen van enige importantie, de strategie van de samengevoegde activiteiten Projecten en ICT, de risicokaart van het jaar 2010 inclusief de beheersmaatregelen, de toekomst van verzekeren binnen de ANWB en de begroting 2011. De bezoldigings-, selectie- en benoemingscommissie besteedde aandacht aan de samenstelling van de hoofddirectie, het profiel van de samenstelling en omvang van de raad van commissarissen, de invulling van de vacature per januari 2011 in de raad van commissarissen, talentontwikkeling en managementdevelopment binnen de ANWB, het programma Great Place To Work, de doelstellingen van de hoofddirectie en de variabele beloning. Na een periode van een tijdelijke invulling is de vacature in de hoofddirectie per 1 september 2010 ingevuld door de benoeming van de heer drs. F.J. van Bruggen.

17

De heer Van Bruggen heeft de portefeuille hulpverlenen en verzekeren onder zijn hoede en de raad van commissarissen wenst hem veel succes. Het jaarverslag en de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2010, opgesteld door de hoofddirectie en gecontroleerd door accountant Ernst & Young, zijn aan de raad van commissarissen voorgelegd en ondertekend. De raad van advies van de vereniging Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB zal overeenkomstig artikel 35 lid 4 van de statuten worden gehoord in diens vergadering van 20 mei 2011. In de loop van 2010 kondigde de heer Staal zijn vertrek aan als voorzitter van de ANWB. Hij draagt het voorzitterschap na twee termijnen over aan de heer Laman Trip, die hem met ingang van januari 2011 opvolgt en tot die tijd de positie van vice-voorzitter bekleedde. In de vacature die door de aanvaarding van het voorzitterschap door de heer Laman Trip is ontstaan, is voorzien door de toetreding van mevrouw Bussemaker als commissaris van de ANWB. De raad van commissarissen biedt het jaarverslag en de jaarrekening 2010 van ANWB aan de algemene vergadering van aandeelhouders aan ter vaststelling. Mede gelet op de accountantsverklaring adviseert de raad van commissarissen de jaarrekening van ANWB BV over het jaar 2010 vast te stellen en voor het jaar 2010 decharge te verlenen aan de hoofddirectie voor het gevoerde bestuur en de raad van commissarissen voor het gehouden toezicht. De raad van commissarissen dankt de medewerkers van de ANWB en leden van de hoofddirectie voor hun inzet en betrokkenheid en hun bijdragen aan de ANWB in 2010, waardoor ondanks de lastige economische omstandigheden goede resultaten zijn neergezet.

Den Haag, 3 maart 2011 De raad van commissarissen jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter met ingang van januari 2011, voorheen vice-voorzitter) E.A. van Amerongen mw. dr. M. Bussemaker (vanaf 20 januari 2011) ir. C.J. van der Graaf drs. F.H. Hensel mw. drs. K.M.H. Peijs

18

7 Leden Raad van Commissarissen van ANWB BV jhr. drs. D. Laman Trip 64 jaar. Eerste benoeming 2000. Voormalig voorzitter bestuur ING Nederland. Thans voorzitter van: de Adviesraad Microcredieten in Nederland; Stichting Bio Vakantieoord; Stichting NDDO Research Foundation; Stichting Bewaarbedrijf NPEX; de Raad van Advies van Burgers Zoo. Tevens executive coach bij Quist Executive Coaches BV en bestuurslid bij verschillende andere organisaties. E.A. van Amerongen 57 jaar. Eerste benoeming 2006. Voorheen voorzitter van de directie van Kon. Swets & Zeitlinger NV en CEO Europa, Midden Oosten en Afrika van Lucent Technologies. Voorzitter van de raden van Commissarissen van BT Nederland NV en van Thales Nederland BV, vice-voorzitter van de raad van commissarissen van HITT NV alsmede lid van de raad van commissarissen van Imtech NV, Kon. Wegener NV en Essent BV en senior independent nonexecutive board member van Shanks Plc. mw. dr. M. Bussemaker 50 jaar. Eerste benoeming 2011. Van 1998 tot 2007 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de Partij van de Arbeid en van 2007 tot 2010 staatssecretaris bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, in het vierde kabinet Balkenende. Onafhankelijk voorzitter werkgeversvereniging MO-groep welzijn en maatschappelijke dienstverlening, adviseur raad van bestuur van Achmea, kroonlid van de SER, lid raad van advies B&A Groep, voorzitter raad van toezicht Integrale Kankercentra Nederland, bestuurslid Stichting Meer dan Voetbal (KNVB), bestuurlid Indisch Herinneringscentrum Bronbeek. ir. C.J. van der Graaf 60 jaar. Eerste benoeming 2006. Lid van de Raden van Bestuur van Unilever NV en Ltd. President van Unilever Europa tot medio 2008. Oprichter en voorzitter van de FSHD Stichting (spierziekte). Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Spieren voor Spieren. Executive-in-Residence bij de Business School IMD in Lausanne, Zwitserland. Lid van de raad van Commissarissen bij Carlsberg (Denemarken), Ben&Jerry's (VS), 3M Benelux, en Mylaps. Partner van Team Heiner Management Programmes. drs. F.H. Hensel 67 jaar. Eerste benoeming 2001. Voormalig Senior Vice President Finance Akzo Nobel en voormalig voorzitter van de Boards van Akzo Nobel USA en Akzo Nobel UK. Voorzitter van de Raad van Advies van de Dutch Association of Corporate Treasurers en bestuurder van de Stichting Register Treasurers. mw. drs. K.M.H. Peijs 66 jaar. Eerste benoeming 2007. Minister van Verkeer en Waterstaat van 2003 tot 2007. Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland, voorzitter Veilig Verkeer Nederland, regeringscommissaris bij Aegon NV, coördinator Binnenwateren en Binnenvaart voor de Europese Commissie, lid van Raad van Toezicht van de TU Delft. mr. B. Staal 63 jaar. Eerste benoeming 2003. Commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht tot 15 februari 2007. Thans Voorzitter Nederlandse Vereniging van Banken, voorts onder meer voorzitter raad van commissarissen ONVZ zorgverzekeraars, voorzitter raad van commissarissen Twynstra Gudde BV, voorzitter raad van commissarissen Holland Casino, lid raad van commissarissen The Nielsen Company en lid van de Eerste Kamer der StatenGeneraal voor D’66. Voorheen onder meer partner Boer en Croon, algemeen directeur werkmaatschappijen Randstad Groep en commissaris korpschef Gemeentepolitie Almere.

19

8 Bericht van de Raad van Toezicht Ook in het tweede jaar van het Meerjarenplan 2009 – 2011 ging alle aandacht uit naar de invulling van de belangrijkste doelstelling van het MJP: groeiende relevantie. Nog altijd is de dienstverlening van de Wegenwacht veruit de belangrijkste reden om lid van de ANWB te worden of te blijven. Een indicatie dat men zich steeds vaker ook echt lid van de vereniging voelt, een maatschappelijk organisatie op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer, is dat de ledenaanwas het grootst was in de groep die alleen lid van de ANWB is en niet tevens Wegenwachtservices afneemt. Leden blijven ook langer lid vanwege het feit dat de ANWB een maatschappelijke organisatie is. De netto aanwas bedroeg 4000 leden. Zeer positief was het bericht dat in 2010 reeds 150.000 Juniorleden konden worden ingeschreven. De ANWB wil niet alleen voor individuele leden groeiend relevant zijn, maar ook op het collectieve en maatschappelijke vlak. De raad onderschrijft het principe dat een deel van het resultaat van ANWB B.V. aangewend wordt om de maatschappelijke relevantie van de ANWB als geheel ook echt te realiseren. In 2010 kreeg dit nadere invulling in de vorm van het thema Nederland Recreëert en het concept Samen beleven in het groen. Een start werd gemaakt met de uitwerking van het lokale concept Natuur(speel)plek. Het sterkst werd de maatschappelijke relevantie van de ANWB zichtbaar rond het thema Anders betalen voor Mobiliteit. Eind 2009 zond minister Eurlings het wetsvoorstel Kilometerprijs naar de Tweede Kamer. De ANWB herkende daarin de principes die het Platform ABvM (waar de ANWB deel van uitmaakte), dat de minister adviseerde over de uitgangspunten voor een andere wijze van betalen, had geformuleerd, maar had grote zorg over de uitwerking, o.m. m.b.t. het spitstarief, de overgangsfase, de kosten en het functioneren van het systeem. De ANWB werd onder druk gezet een ja/nee-standpunt over het wetsvoorstel in te nemen, maar koos er in overleg met de raad voor op basis van de mening van de leden te komen met een advies op welke punten het wetsvoorstel verbeterd zou kunnen worden. De ANWB kwam in het middelpunt van de belangstelling te staan, van waaruit het ten opzichte van onze leden en het maatschappelijke veld vaak moeilijk manoeuvreren was. Een spannende periode, zowel voor de hoofddirectie als de raad van toezicht. Na een massale ledenpeiling, die in samenspraak met de bondsraad uitmondde in een gedegen advies, bleek dat de wijze waarop de ANWB had geacteerd breed werd gewaardeerd. De raad heeft met genoegen geconstateerd dat de wederzijdse tevredenheid over de rol en functie van de bondsraad ten opzichte van de ANWB-organisatie opnieuw is vergroot. Dit is mede te danken aan de themabijeenkomsten, aan het nauwer betrekken van bondsraadsleden bij tal van onderwerpen en de zgn. Bondsraad Academy. De raad heeft ook geconstateerd dat de soms felle discussie met de bondsraad over de hoogte van de contributie in pakketten goed werd afgerond. De korting op het lidmaatschap die werd verleend aan leden met Wegenwachtservices wordt o.b.v. het gelijkheidsbeginsel vervangen door een beloning (provisie) van de vereniging voor het feit dat de WW een zeer belangrijke bijdrage levert aan ledenwerving en –behoud. Met dit uitgangspunt kon de bondsraad goed uit de voeten. De raad van toezicht was tevens betrokken bij de ANWB Watersportvisie, die in juni het licht zag. Voorzitter Boele Staal liet weten na 8 jaren het voorzitterschap neer te willen leggen. Op 22 januari 2011 werd jhr. drs. Diederik Laman Trip, tot dan vice-voorziter, door de bondsraad benoemd tot zijn opvolger. Op dezelfde datum benoemde de bondsraad mw. dr. M. (Jet) Bussemaker tot lid van de raad. De hoofddirectie werd in augustus 2010 versterkt met de heer Frits van Bruggen. Met deze benoeming is het bestuur van de vereniging weer ‘op sterkte’. De raad wenst de heer Van Bruggen veel succes. Het verslag van de hoofddirectie (directieverslag) en de jaarrekening 2010 van ANWB B.V. is op grond van artikel 23 van de statuten door de hoofddirectie van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond

20

ANWB aan de raad van toezicht voor advies voorgelegd. De raad van toezicht heeft het verslag met de hoofddirectie van de vereniging besproken in zijn vergadering van 3 maart 2011. Mede gelet op de goedkeurende accountantsverklaring adviseert de raad van toezicht:

• • •

de jaarrekening 2010 Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB goed te keuren; de hoofddirectie te dechargeren voor het gevoerde beleid; in te stemmen met het voorstel inzake de verwerking van het resultaat.

Den Haag, 3 maart 2011 De raad van toezicht jhr. drs. D. Laman Trip (voorzitter met ingang van januari 2011, voorheen vice-voorzitter) E.A. van Amerongen mw. dr. M. Bussemaker (vanaf 22 januari 2011) ir. C.J. van der Graaf drs. F.H. Hensel mw. drs. K.M.H. Peijs

21

9 Leden Raad van Toezicht jhr. drs. D. Laman Trip 64 jaar. Eerste benoeming 2000. Voormalig voorzitter bestuur ING Nederland. Thans voorzitter van: de Adviesraad Microcredieten in Nederland; Stichting Bio Vakantieoord; Stichting NDDO Research Foundation; Stichting Bewaarbedrijf NPEX; de Raad van Advies van Burgers Zoo. Tevens executive coach bij Quist Executive Coaches BV en bestuurslid bij verschillende andere organisaties. E.A. van Amerongen 57 jaar. Eerste benoeming 2006. Voorheen voorzitter van de directie van Kon. Swets & Zeitlinger NV en CEO Europa, Midden Oosten en Afrika van Lucent Technologies. Voorzitter van de raden van Commissarissen van BT Nederland NV en van Thales Nederland BV, vice-voorzitter van de raad van commissarissen van HITT NV alsmede lid van de raad van commissarissen van Imtech NV, Kon. Wegener NV en Essent BV en senior independent nonexecutive board member van Shanks Plc. mw. dr. M. Bussemaker 50 jaar. Eerste benoeming 2011. Van 1998 tot 2007 lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal voor de Partij van de Arbeid en van 2007 tot 2010 staatssecretaris bij het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport, in het vierde kabinet Balkenende. Onafhankelijk voorzitter werkgeversvereniging MO-groep welzijn en maatschappelijke dienstverlening, adviseur raad van bestuur van Achmea, kroonlid van de SER, lid raad van advies B&A Groep, voorzitter raad van toezicht Integrale Kankercentra Nederland, bestuurslid Stichting Meer dan Voetbal (KNVB), bestuurlid Indisch Herinneringscentrum Bronbeek. ir. C.J. van der Graaf 60 jaar. Eerste benoeming 2006. Lid van de Raden van Bestuur van Unilever NV en Ltd. President van Unilever Europa tot medio 2008. Oprichter en voorzitter van de FSHD Stichting (spierziekte). Lid van de Raad van Toezicht van de Stichting Spieren voor Spieren. Executive-in-Residence bij de Business School IMD in Lausanne, Zwitserland. Lid van de raad van Commissarissen bij Carlsberg (Denemarken), Ben&Jerry's (VS), 3M Benelux, en Mylaps. Partner van Team Heiner Management Programmes. drs. F.H. Hensel 67 jaar. Eerste benoeming 2001. Voormalig Senior Vice President Finance Akzo Nobel en voormalig voorzitter van de Boards van Akzo Nobel USA en Akzo Nobel UK. Voorzitter van de Raad van Advies van de Dutch Association of Corporate Treasurers en bestuurder van de Stichting Register Treasurers. mw. drs. K.M.H. Peijs 66 jaar. Eerste benoeming 2007. Minister van Verkeer en Waterstaat van 2003 tot 2007. Commissaris van de Koningin in de provincie Zeeland, voorzitter Veilig Verkeer Nederland, regeringscommissaris bij Aegon NV, coördinator Binnenwateren en Binnenvaart voor de Europese Commissie, lid van Raad van Toezicht van de TU Delft. mr. B. Staal 63 jaar. Eerste benoeming 2003. Commissaris van de Koningin in de provincie Utrecht tot 15 februari 2007. Thans Voorzitter Nederlandse Vereniging van Banken, voorts onder meer voorzitter raad van commissarissen ONVZ zorgverzekeraars, voorzitter raad van commissarissen Twynstra Gudde BV, voorzitter raad van commissarissen Holland Casino, lid raad van commissarissen The Nielsen Company en lid van de Eerste Kamer der StatenGeneraal voor D’66. Voorheen onder meer partner Boer en Croon, algemeen directeur werkmaatschappijen Randstad Groep en commissaris korpschef Gemeentepolitie Almere.

22

Jaarrekening

9

Vorderingen Debiteuren Kortlopende beleggingen Overige vorderingen Overlopende activa

Totaal activa

Liquide middelen

8

Onderhanden projecten

10

7

Voorraden

VLOTTENDE ACTIVA

6

5

4

3

2

Materiële vaste activa Gebouwen en terreinen Machines en installaties Auto's Automatisering en inventaris Activa in uitvoering

Financiële vaste activa Andere deelnemingen Vorderingen op andere deelnemingen Effecten en overige beleggingen Leningen en voorschotten

1

Noot

Immateriële vaste activa

VASTE ACTIVA

(bedragen in duizenden euro's)

79.627 76.008 15.033 13.222

3.913 7.700 383.885 5.679

65.616 32.515 38.989 11.294 3.326

2.924

797.034

28.622

183.890

410

28.271

401.177

151.740

31-12-2010

10 Geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 voor bestemming resultaat

81.686 45.811 20.496 17.143

3.612 6.641 369.887 6.131

69.028 34.704 36.976 12.730 915

2.414

763.221

24.211

165.136

738

30.098

386.271

154.353

31-12-2009

23

Totaal passiva

Kortlopende schulden Crediteuren Belastingen en sociale lasten Schulden inzake pensioenen Overige schulden Overlopende passiva

Voorzieningen Voorzieningen voor personeelsbeloningen Reorganisatievoorziening Overige voorzieningen

VOORZIENINGEN EN SCHULDEN

GROEPSVERMOGEN Eigen vermogen Aandeel derden

16

15

14

13

12

11

Noot

34.818 38.334 76 4.171 444.542

21.582 8.994 33.747

209.288 1.482

797.034

521.941

64.323

210.770

31-12-2010

30.388 34.414 4.659 421.985

49.266 11.576 33.281

176.168 1.484

763.221

491.446

94.123

177.652

31-12-2009

11 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB Groep over 2010 (bedragen in duizenden euro's)

Netto-omzet Wijzigingen in onderhanden projecten Som der bedrijfsopbrengsten Inkoop goederen en diensten Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Overige bedrijfslasten Som der bedrijfslasten

Noot

19

2010

1.075.485 664

1.053.888 1.928 1.076.149

590.805 253.438 141 19.108 194.467

20 1 2 21

1.055.816 579.655 285.326 40 23.096 198.154

1.057.959

Bedrijfsresultaat Resultaten andere deelnemingen Gerealiseerde resultaten beleggingen Ongerealiseerde resultaten beleggingen Boekresultaten overige vaste activa Rentebaten en -lasten Financieel resultaat

2009

1.086.271

18.190 301 1.245 21.802 21-

3 5 22

Resultaat voor belastingen Belastingen Aandeel derden

30.455620 278 33.412 10 796

23.327

35.116

41.517

4.661

7.9512

Resultaat na belastingen

*

33.568

2.292- * 1792.190

* De vergelijkende cijfers zijn in het kader van de stelselwijziging aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. Voor een toelichting op de stelselwijziging wordt verwezen naar de Toelichting algemeen.

24

12 Geconsolideerd kasstroomoverzicht ANWB Groep over 2010 2010

(bedragen in duizenden euro's)

2009

Kasstroom uit operationele activiteiten Bedrijfsresultaat

18.190

Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Bijzondere waardeverminderingen Aanpassing voor afschrijvingen Dotatie voorziening Onttrekking voorziening Aanpassing voor mutatie voorziening

141 19.108 1.668

30.45540 23.096 -

20.917 2.227 32.027-

23.136 42.099 30.456-

29.800-

Veranderingen in werkkapitaal: Mutatie debiteuren Mutatie kortlopende beleggingen Mutatie overige vorderingen Mutatie voorraden Mutatie onderhanden projecten Mutatie crediteuren Mutatie overige schulden

2.059 30.1971.386 1.827 328 4.430 26.065

Kasstroom uit bedrijfsoperaties Saldo rentebaten en -lasten (Betaalde)/ontvangen winstbelasting Aandeel derden in resultaat

17.823 4.666 12.211 2.383 1.253 11.114618 5.898

27.840

15.205

32.164

2147 2

Totaal kasstroom uit operationele activiteiten

11.643

796 5.038 17928

5.655

15.233

37.819

Kasstroom uit investeringsactiviteiten Verwervingen van groepsmaatschappijen Des/investeringen in andere deelnemingen Mutatie vorderingen op andere deelnemingen Investeringen in materiële vaste activa Desinvesteringen in materiële vaste activa Investeringen in immateriele vaste activa Aankopen van effecten en overige beleggingen Verkopen van effecten en overige beleggingen Gerealiseerde resultaten beleggingen Mutatie leningen en voorschotten Overige mutaties Totaal kasstroom uit investeringsactiviteiten

4481.05930.41712.254 65126.08033.856 1.245 452 26

Mutatie geldmiddelen Totaal liquide middelen ultimo boekjaar Totaal liquide middelen begin boekjaar Mutatie geldmiddelen

3.699 2.80022.5317.531 1.14628.6363.035 278 1.40675410.822-

42.730-

4.411

4.911-

28.622 24.211

24.211 29.122 4.411

25

4.911-

13 Overzicht totaalresultaat ANWB Groep over 2010 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Eigen vermogen van de rechtspersoon als onderdeel van het groepsvermogen volgens de jaarrekening per 31 december 2009 resp. 31 december 2008

2009

180.357

Aanpassing als gevolg van stelselwijzing

151.465

4.189-

23.511

Gecorrigeerd eigen vermogen primo boekjaar

176.168

174.976

Geconsolideerd netto resultaat na belastingen toekomend aan de rechtspersoon

33.568

2.190

Betaalde goodwill rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen Overige mutaties

448-

Totaal rechtstreekse mutaties in het eigen vermogen Totaalresultaat van de rechtspersoon

Eigen vermogen van de rechtspersoon als onderdeel van het groepsvermogen ultimo boekjaar

26

998448-

998-

33.120

1.192

209.288

176.168

14 Toelichting algemeen Algemeen Doelstelling vereniging In de statuten van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB is in artikel 3 de doelstelling van de Vereniging als volgt omschreven: "de vereniging heeft ten doel het behartigen van de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Daarbij zal zij zich waar nodig mede inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden." Samenhang vereniging en bedrijf De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in twee besloten vennootschappen met beperkte aansprakelijkheid: ANWB BV en ANWB Beleggingen BV. De jaarrekening ANWB Groep is de geconsolideerde jaarrekening van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB, ANWB BV, ANWB Beleggingen BV en hun groepsmaatschappijen. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de hoofddirectie van het bedrijf en tussen de raad van toezicht en de raad van commissarissen. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De bondsraad is als algemene ledenvergadering het 'parlement' van de vereniging. De ruim honderd leden van de bondsraad worden in de jaarlijkse ledenvergadering benoemd door de leden van de afdeling waarin in een vacature moet worden voorzien. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad stelt wijzigingen vast in de statuten, de reglementen en de contributie. Bovendien is de raad verantwoordelijk voor de opstelling van de ANWB in maatschappelijke vraagstukken binnen de statutaire werkgebieden: mobiliteit, vakantie en vrije tijd. In eerdere jaren is een gedeelte van het vermogen van ANWB BV afgesplitst naar ANWB Beleggingen BV. Jaarlijks wordt zonodig een gedeelte van het vermogen van ANWB Beleggingen BV teruggestort naar ANWB BV dan wel wordt zonodig een aanvullende storting vanuit ANWB BV aan ANWB Beleggingen BV gedaan, overeenkomstig de afspraken ter zake met de belastingdienst. Toegepaste regelgeving voor de jaarrekening De jaarrekening 2010 is opgesteld in overeenstemming met Titel 9 Boek 2 BW en de Richtlijnen voor de Jaarverslaggeving.

Consolidatiegrondslagen In de consolidatie zijn opgenomen de financiële gegevens van Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB, ANWB BV, ANWB Beleggingen BV en hun groepsmaatschappijen, voor zover van toepassing onder opvoering van de post ‘aandeel van derden’.

27

14 Toelichting algemeen (vervolg) Waarderingsgrondslagen Stelselwijziging Voorzieningen voor personeelsbeloningen De ANWB past vanaf 1 januari 2010 de nieuwe Richtlijn voor de Jaarverslaggeving (RJ) 271.3 'Personeelsbeloningen-Pensioenen' toe. Gelijktijdig is ook de verwerking van de verplichtingen inzake kostenregelingen voor gepensioneerden (zorgverzekering, lidmaatschap en kortingen) die vallen onder RJ 271 opnieuw tegen het licht gehouden. Als gevolg van deze overwegingen is de gecompliceerde Project Unit Credit (PUC) methode vervangen. Met ingang van 2010 komen de te betalen pensioenpremies direct ten laste van de winst- en-verliesrekening en wordt voor de (onvoorwaardelijke) verplichtingen inzake pensioenen en kostenregelingen voor gepensioneerden een voorziening gevormd. Het vermogen en het resultaat van het voorafgaande boekjaar 2009 zijn voor vergelijkingsdoeleinden in de jaarrekening 2010 weergegeven volgens de nieuw gekozen verwerkingswijze. De betekenis van de stelselwijziging voor het vergelijkend resultaat over het boekjaar 2009 is € 27,7 miljoen lager resultaat na invoering van de stelselwijziging. Het effect op het eigen vermogen per 1 januari 2010 is een afname van € 4,2 miljoen. De vergelijkende cijfers van het resultaat over het voorafgaand boekjaar 2009 en de afzonderlijke bestanddelen van het begin vermogen zijn voor de stelselwijziging aangepast. De aanpassing van de vergelijkende cijfer per post van het resultaat over 2009 is als volgt: Cijfers Aanpassing voor volgens de jaarre- de stelselwijziging kening 2009 Personeelskosten (pensioenkosten) Belastingen Effect op het resultaat

250.527 9.391 29.890

Vergelijkende cijfers over 2009

34.799 7.09927.700

285.326 2.292 2.190

Schattingswijziging Naast de bovengenoemde stelselwijziging inzake de voorzieningen voor personeelsbeloningen wordt voor de verplichtingen inzake de overige kostenregelingen met ingang van het boekjaar 2010 een schattingswijziging toegepast. Bij de berekening van de verplichting wordt zoveel mogelijk de fiscale methodiek gevolgd, hetgeen onder andere betekent dat geen rekening meer wordt gehouden met toekomstige salarisstijgingen. Het effect van de schattingswijziging heeft een verlaging van de voorziening van € 3,3 miljoen per 1 januari 2010 tot gevolg. Aangezien schattingswijzigingen niet via het eigen vermogen verwerkt mogen worden is dit bedrag op 1 januari 2010 ten gunste van het resultaat van 2010 verwerkt. Vergelijkende cijfers Voorzover posten van de jaarrekening anders zijn gerubriceerd dan in de jaarrekening van het voorafgaand boekjaar, zijn de vergelijkende cijfers voor de vergelijkbaarheid aangepast. Waarderingsgrondslagen algemeen Voorzover niet anders vermeld, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Posities in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum.

28

14 Toelichting algemeen (vervolg)

Immateriële vaste activa • De immateriële vaste activa worden gewaardeerd tegen de verkrijgingsprijs onder aftrek van de cumulatieve afschrijvingen. • Overgenomen klantenportefeuille en intellectuele eigendommen worden lineair afgeschreven over een periode van vier jaar. • Software licenties en ontwikkelde software worden afgeschreven in lijn met de licentietermijn en/of de verwachte levensduur (drie tot vijf jaar). Materiële vaste activa • De terreinen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs. • De bedrijfsgebouwen, machines en installaties, automatiseringsactiva, inventarissen en andere vaste bedrijfsmiddelen zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs, verminderd met jaarlijks gelijkblijvende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte levensduur. • De auto’s zijn gewaardeerd tegen aankoopprijs en bijkomende kosten, verminderd met jaarlijks gelijkblijvende afschrijvingen, gebaseerd op de geschatte levensduur. De jaarlijkse afschrijvingen van de materiële vaste activa zijn berekend volgens het onderstaande schema: Bedrijfsgebouwen en terreinen Grond: ANWB-vestigingen, wegenwachtstations en buitenlandse steunpunten: Keuringsstations: Verbouwingskosten; van huurpanden afhankelijk van de duur van de huurcontracten: Overige panden, waaronder kantoren en magazijnen:

0% 3% 5% 10 - 20% 2,5 - 4%

Machines en installaties Beveiligingssystemen, telefoniesystemen, inrichting keuring- en servicestations: Helicopters, parkeersystemen: Andere machines en installaties:

10% 5% 10 - 25%

Auto's Het afschrijvingspercentage bedraagt, afhankelijk van de geschatte levensduur, in het algemeen:

12,5 - 25%

Automatisering en inventaris Automatiseringsactiva: Inventaris:

20 - 33% 10 - 33%

Financiële vaste activa • De deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. • Andere deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde voor zover er sprake is van invloed van betekenis. In de overige gevallen wordt gewaardeerd tegen kostprijs onder aftrek van noodzakelijk geachte voorziening. • Goodwill, zijnde het verschil tussen de verkrijgingsprijs van nieuw verworven deelnemingen en de waarde van het groepsaandeel in hun netto-vermogenswaarde gebaseerd op de waarderingsgrondslagen van de ANWB op het moment van verwerving, wordt rechtstreeks ten laste van het eigen vermogen gebracht.

29

14 Toelichting algemeen (vervolg) • Participaties in besloten fondsen voor gemene rekening worden gewaardeerd tegen actuele waarde. Gerealiseerde en ongerealiseerde waardeveranderingen worden verantwoord in het resultaat. Inzake de ongerealiseerde waardeveranderingen wordt een wettelijke reserve aangehouden voor die effecten waarvoor geen frequente marktnotering is. ANWB BV heeft geen meerderheid van stemrechten in de vergadering van participatiehouders. Dit betekent dat de besloten fondsen voor gemene rekeningen niet meegeconsolideerd hoeven te worden in de geconsolideerde jaarrekening. • Leningen en voorschotten zijn opgenomen tegen nominale waarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening. Voorraden De voorraden zijn gewaardeerd tegen kostprijs inclusief voorbereidingskosten, dan wel lagere directe opbrengstwaarde, onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening voor incourantheid. Onderhanden projecten Onderhanden projecten zijn gewaardeerd op basis van gerealiseerde projectkosten, inclusief voorbereidings- en inkoopkosten. Ontvangen voorschotten worden in mindering gebracht. Verwachte verliezen op lopende projecten worden voorzien. Vorderingen De vorderingen zijn opgenomen tegen de nominale waarde onder aftrek van de noodzakelijk geachte voorziening. Liquide middelen De liquide middelen zijn, voorzover niet anders vermeld, ter vrije beschikking van de rechtspersoon. Voorzieningen Voorzieningen voor personeelsbeloningen De verplichting voor personeelsbeloningen wordt opgenomen tegen de contante waarde en betreft verplichtingen inzake: - Pensioenen; - Overige regelingen, bestaande uit Kostenregelingen voor gepensioneerden, VUT regeling (vervroegd uittreders), Stamrecht regelingen en Jubileumuitkeringen. Reorganisatievoorziening De voorziening voor reorganisatiekosten en de daarmee samenhangende personeelskosten wordt jaarlijks bij het opmaken van de jaarrekening gebaseerd op de meest actuele, beste inschatting. Aangezien de reorganisatievoorziening een schatting blijft en een periode van meerdere jaren omvat, kunnen de werkelijke reorganisatiekosten belangrijk afwijken van de opgenomen voorziening. De in de voorziening opgenomen kosten hebben betrekking op: • Salarisbetalingen van medewerkers die “overcompleet” zijn geworden en die vanaf het moment van overcompleet zijn tot het moment van herplaatsing niet meer op een afdeling werkzaam zijn; • Aanvullingen op het salaris bij externe herplaatsing; • Opleidingskosten welke moeten leiden tot externe herplaatsing van medewerkers; • Eenmalige uitkeringen; • Overige kosten, zoals kosten van outplacement. Tevens zijn de van toepassing zijnde sociale lasten voorzien. Overige voorzieningen De overige voorzieningen zijn gewaardeerd tegen nominale waarde.

30

14 Toelichting algemeen (vervolg) Resultaatbepalingsgrondslagen De resultaten zijn berekend op basis van historische kostprijzen, waarbij de baten en lasten zijn toegerekend aan het jaar waarop zij betrekking hebben. Tot de omzet worden gerekend de op het jaar betrekking hebbende uitbestedingsvergoedingen c.q. contributieontvangsten, de verdiende premie-opbrengsten en de netto-opbrengsten uit de verkoop en levering van goederen en diensten. De resultaten op onderhanden projecten bewegwijzering worden genomen bij volledige oplevering van deze projecten. Voor zover verliezen worden verwacht, zijn deze volledig voorzien. De beloningsverplichtingen aan het personeel worden verantwoord volgens de Richtlijn voor de Jaarverslaggeving RJ 271. De te betalen pensioenpremies en eventuele dotaties aan de voorzieningen voor personeelsbeloningen worden als personeelskosten verantwoord. Transacties in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de afrekenkoersen. Gerealiseerde koersverschillen zijn verantwoord onder het resultaat.

Belastingen De belastingen over het resultaat zijn bepaald op basis van het geldende tarief en met inachtneming van de geldende fiscale faciliteiten. ANWB BV vormt voor de vennootschapsbelasting tesamen met haar 100% dochterondernemingen een fiscale eenheid. De berekende belastingen van groepsmaatschappijen worden in rekening-courant verrekend met de afdrachtplichtige moedermaatschappij ANWB BV. De zustermaatschappij ANWB Beleggingen BV is zelfstandig belastingplichtig voor de vennootschapsbelasting. Voor tijdelijke verschillen wordt een latente belasting vordering (of schuld) in de balans opgenomen tot het bedrag waarvan het waarschijnlijk is dat er fiscale winst beschikbaar zal zijn voor de verrekening.

Kasstroomoverzicht Het kasstroomoverzicht is opgesteld volgens de indirecte methode.

31

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 1 Immateriële vaste activa (bedragen in duizenden euro's) Intellec- Software tueel eigendom

Boekwaarde per 1 januari 2010 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

212 40172

Overzicht mutaties gedurende het boekjaar Investeringen Overboeking gerede projecten Afschrijvingen

Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2010 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

Activa in uitvoering

-

48 524-

265 387 89563

260 92168

652 89563

2.242 2.242

338 38749-

2.193 2.193

Totaal

2.454 402.414

651 141510

3.105 1812.924

De activa in uitvoering betreffen vooruitbetalingen op ontwikkelde software en aangekochte software licenties. De activa worden lineair afgeschreven vanaf het moment van ingebruikname. 2 Materiële vaste activa (bedragen in duizenden euro's) Gebouwen Machines en en terreinen installaties

Boekwaarde per 1 januari 2010 Aanschafwaarden Cumulatieve afschrijvingen

123.835 54.80769.028

Overzicht mutaties gedurende het boekjaar Investeringen 446 Overboekingen gerede projecten 1.218 Bijzondere waardevermindering 1.458Desinvesteringen 430Cumulatieve afschrijving desinvesteringen 320 Afschrijvingen 3.5083.412-

Auto's

Automatisering en inventaris

Activa in uitvoering

Totaal

64.810 30.10634.704

69.172 32.19636.976

82.541 69.81112.730

915 915

341.273 186.920154.353

1.131 487 21074-

21.380 22.721-

2.362 982 1.090-

5.098 2.687-

30.417 1.66824.315-

69 3.5922.189-

10.732 7.3782.013

940 4.6301.436-

2.411

12.061 19.1082.613-

67.831 28.84238.989

84.795 73.50111.294

3.326 3.326

347.375 195.635151.740

Recapitulatie van de boekwaarde per 31 december 2010 Aanschafwaarden 125.069 66.354 Cumulatieve afschrijvingen 59.45333.83965.616 32.515

In 2010 is een buitengebruik gesteld pand afgewaardeerd naar de directe opbrengstwaarde. De actuele waarde van de gebouwen en terreinen wordt per 31 december 2010 geraamd op totaal circa € 91 miljoen, gebaseerd op de WOZ-waarde (31 december 2009 : € 92 miljoen).

32

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg)

3

Andere deelnemingen 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 1 januari

3.612

Desinvesteringen Resultaten andere deelnemingen

301

Boekwaarde per 31 december

3.913

2009

6.691 3.699620 3.612

De post desinvesteringen in 2009 betreft in hoofdzaak de liquidatie van de vennootschap Unigarant Financiële Diensten BV.

4

Vorderingen op andere deelnemingen 2010

(bedragen in duizenden euro's)

2009

Boekwaarde per 1 januari

6.641

3.841

Verstrekkingen Aflossingen

1.100 41-

3.600 800-

Boekwaarde per 31 december

7.700

6.641

Deze post betreft per 31 december 2010 een rekening-courant krediet aan Euro Nederland BV met een rentepercentage van 1,24% (12 maands Euribor). Als onderpand tegenover de verstrekte lening staan immateriële en materiële vaste activa.

5

Effecten en overige beleggingen (bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 1 januari Bij: kortlopende beleggingen

Aankopen Verkopen

Mutatie marktwaarde

Af: kortlopende beleggingen Boekwaarde per 31 december

FGR aandelen

FGR rentende waarden

FGR geldmarkt

FGR complementaire waarden

Totaal 2010

Totaal 2009

87.171

215.770

66.946

-

369.887

310.874

-

-

-

45.000

45.000

50.044

87.171

215.770

66.946

45.000

414.887

360.918

28.19928.199-

16.360 2.43913.921

33.96433.964-

11.921

5.356

4.497

105.594

192.927

105.594

9.720 3.2186.502

26.080 67.82041.740-

73.636 53.07920.557

28

21.802

33.412

85.364

11.064

394.949

414.887

-

-

11.064

11.064

45.000

192.927

85.364

-

383.885

369.887

33

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg) Gelijksoortige beleggingen van de ANWB groepsonderdelen zijn ondergebracht in beleggingspools. De beleggingspools hebben de vorm van besloten fondsen voor gemene rekening (FGR). Er zijn vier besloten fondsen opgericht, te weten: 1. Het Aandelen fonds. De beleggingen binnen het Aandelen fonds zijn in hoofdzaak voor 50% in Europa belegd, 35% in Amerika, 10% in het Verre Oosten en 5% in opkomende markten. Het valuta risico is waar mogelijk afgedekt. 2. Het Rentende waarden fonds. Dit fonds belegt voor circa 75% in Europese staatsleningen. Het overige deel is in bedrijfsobligaties (credits en high yield) en deep value leningen. 3. Het Complementaire waarden fonds. Dit fonds belegt in een breed gespreide portefeuille van complementaire beleggingen. De performance van het fonds hangt in beperkte mate samen met die van het Aandelen fonds en Rentende waarden fonds. De complementaire beleggingen betreffen onder meer valutastrategieën, private equity, commodities, emerging market debt en aandelenstrategieën met een hoog dividend. 4. Het Geldmarktfonds. De beleggingen in dit fonds worden 100% belegd in liquiditeitsfondsen en een deel in een deposito bij de Rabobank. De beleggingen in het geldmarktfonds hebben een kortlopend karakter en zijn om deze reden gerubriceerd onder de vlottende activa. De mutatie van de marktwaarde is in de winst-en-verliesrekening opgenomen als ongerealiseerde resultaten van de beleggingen. De verschillende beleggende juridische entiteiten van de ANWB Groep kunnen afhankelijk van het eigen beleggingsplan participeren in de diverse beleggingspools. De Stichting Bewaar ANWB is juridisch eigenaar van de beleggingen en houdt toezicht op de Stichting Beheer ANWB, aan wie het dagelijks beheer is uitbesteed. De Stichting Beheer ANWB zorgt dat het beleggingsbeleid binnen de beleggingspools voldoet aan de afgesproken restricties en richtlijnen. Het daadwerkelijke vermogensbeheer binnen de beleggingspools wordt door externe vermogensbeheerders gevoerd. De financiële- en effectenadministratie van de FGR's is uitbesteed aan de Kasbank.

6

Leningen en voorschotten 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 1 januari

6.131

Verstrekkingen Aflossingen

156 608-

Boekwaarde per 31 december

2009

4.725 2.342 936-

5.679

6.131

5.555 47 77 5.679

5.995 56 80 6.131

De boekwaarde van de leningen kan als volgt nader worden gespecificeerd: Leningen aan leasemaatschappijen inzake auto's Leningen aan personeel inzake auto's Overige leningen en voorschotten

De leningen aan leasemaatschappijen zijn verstrekt tot financiering van leaseauto's en zijn gewaardeerd tegen geamortiseerde kostprijs. De omvang en gemiddelde looptijd van de lening varieert met de omvang van de geleasde auto's. Zowel de lening als het leasecontract dragen geen rente. Bij een tussentijdse beëindiging zal de leasemaatschappij voor de financiering van de dan lopende leasecontracten zorgdragen tegen dan geldende rentecondities.

34

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg) 7

8

Voorraden (bedragen in duizenden euro's)

2010

2009

Grond- en hulpstoffen Onderhanden werk Gereed product en handelsgoederen

1.835 1.332 25.104 28.271

1.830 392 27.876 30.098

2010

2009

Onderhanden projecten (bedragen in duizenden euro's)

Uitgaven onderhanden projecten Ontvangen voorschotten

9

9.538 9.128410

8.874 8.136738

Kortlopende beleggingen (bedragen in duizenden euro's)

2010

2009

FGR Geldmarktfonds Termijndeposito's Overige kortlopende beleggingen

11.064 64.000 944 76.008

45.000 811 45.811

De kortlopende beleggingen betreffen tijdelijke beleggingen van liquiditeiten in kortlopende termijn deposito's en soortgelijke instrumenten. De termijn deposito's hebben een looptijd tot 30 maart 2011 en de rentevergoeding bedraagt 1,0% op jaarbasis. 10

Overige vorderingen (bedragen in duizenden euro's)

2010

2009

Vennootschapsbelasting Diversen

10.506 4.527 15.033

18.158 2.338 20.496

10.506 10.506

18.158 18.158

Vennootschapsbelasting De post vennootschapsbelasting kan als volgt nader worden gespecificeerd: Latente belastingvorderingen

De latente belastingvorderingen betreffen latente vorderingen als gevolg van tijdelijke verschillen tussen de in de jaarrekening verantwoorde belastingdruk en de werkelijk over het betreffende boekjaar verschuldige belastingen zoals berekend op basis van de fiscale cijfers. Deze tijdelijke verschillen betreffen fiscaal met toekomstige winsten te verrekenen verliezen alsmede verschillen tussen de commerciële en fiscale waardering van balansposten. De latente belastingen worden berekend tegen nominaal tarief en hebben een overwegend langlopend karakter.

35

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg) Inzake de te verrekenen verliezen is per 31 december 2010 een bedrag van € 1,8 miljoen aan voorvoegingsverliezen van deelnemingen voorzichtigheidshalve op nihil gewaardeerd (31 december 2009: € 2,0 miljoen). De belastingen over het resultaat zijn bepaald op basis van het geldende tarief en met inachtneming van de geldende fiscale faciliteiten, te weten in 2010 tegen het tarief in Nederland van 25,5%. De latente belastingvorderingen per 31 december 2010 zijn geherwaardeerd tegen het geldende vennootschapsbelastingtarief per 1 januari 2011 van 25,0%. 11

Groepsvermogen Voor de samenstelling en het verloop van het eigen vermogen wordt verwezen naar de toelichting bij de balans van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB.

12

Voorzieningen voor personeelsbeloningen De specificatie van de voorzieningen voor personeelsbeloningen luidt als volgt: (bedragen in duizenden euro's)

2010

2009

Voorziening voor pensioenen Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen

6.975 14.607 21.582

28.315 20.951 49.266

Voorziening voor pensioenen De ANWB kent meerdere pensioenregelingen. In 2006 zijn de belangrijkste pensioenregelingen omgezet naar een opbouwregeling met een pensioenopbouw van 2,25% per deelnemersjaar. Het toegezegd pensioen gaat in op het 65e levensjaar. De gehanteerde pensioenregelingen van de vennootschap en haar geconsolideerde maatschappijen zijn toegezegde-pensioenregelingen, die voor het merendeel zijn ondergebracht bij het ondernemingspensioenfonds. De te betalen pensioenpremies voor het verslagjaar komen direct ten laste van de verlies- en winstrekening. Uitsluitend voor de (onvoorwaardelijke) verplichtingen inzake pensioenen wordt per balansdatum een voorziening gevormd. Deze bestaat per ultimo 2010 uit de volgende componenten: - Verplichtingen tot herstelbetalingen; - Onvoorwaardelijke indexatie pensioenen van actieve deelnemers die nog niet afgefinancierd zijn.

36

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg)

De bedragen van bovengenoemde verplichtingen worden contant gemaakt tegen de geldende marktrente (2010: 4,3%, 2009: 4,5%). De dekkingsgraad van het pensioenfonds per ultimo 2010 bedraagt 100,5% (2009: 100,8%). Voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen De overige regelingen bestaan uit: Verplichtingen inzake Vut en stamrechtuitkeringen . Deze worden opgenomen voor zover deze nog niet afgefinancierd zijn; Kostenregelingen voor gepensioneerden (ziektekosten en kortingsregeling), gebaseerd op actuariële berekeningen; Verplichtingen voor jubileumuitkeringen , eveneens gebaseerd op actuariële berekeningen waarbij rekening gehouden wordt met de arbeidsvoorwaarden en personeelsbestand (er wordt geen rekening gehouden met toekomstige salarisstijgingen). De verplichtingen uit hoofde van deze regelingen zijn contant gemaakt tegen de geldende marktrente. Het gehanteerde disconteringstarief bedraagt 4,3% (2009: kostenregelingen 5,0%, overige regelingen 4,5%). Het verloop van de voorziening voor pensioenregelingen en de voorziening voor overige regelingen personeelsbeloningen is als volgt weer te geven: (bedragen in duizenden euro's)

Pensioen

Stand per 31 december voorgaand jaar Effect stelselwijziging Stand per 1 januari na stelselwijziging

Overige regelingen

13.578 14.737 28.315

Onttrekking in verband met betalingen herstelplan, indexatie en nagekomen facturatie Onttrekking in verband met af financiering VUT- en stamrecht Dotaties Vrijval uit hoofde van schattingswijziging Dotaties en onttrekkingen boekjaar

21.850510 21.340-

Stand per 31 december

6.975

37

Totaal 31 december 2010

Totaal 31 december 2009

44.002 5.264 49.266

76.029 29.53546.494

21.850-

17.546-

3.993-

3.993-

10.090-

992 3.3436.344-

1.502 3.34327.684-

30.408 2.772

21.582

49.266

30.424 9.47320.951 -

14.607

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg) 13

Reorganisatievoorziening (bedragen in duizenden euro's)

2010

Stand per 1 januari

11.576

2009

8.380

Toevoeging Vrijval

1.520 795725

6.395 3796.016

Onttrekkingen

3.307-

2.820-

Stand per 31 december

8.994

11.576

In de loop van 2010 zijn de in 2009 geplande herstructureringen verder gedetailleerd en/of geïmplementeerd. Een verdere analyse van de effectiviteit en efficiency van de bedrijfsvoering in 2010 heeft geleid tot herstructurering bij een aantal additionele organisatieonderdelen, hetgeen resulteerde in dotatie aan de reorganisatievoorziening. Daarnaast is er een toevoeging aan de voorziening geweest in verband met indexatie van verwachte vertrekpremies van lopende reorganisaties en een vrijval van de reorganisatievoorziening als gevolg van lager dan voorziene kosten. 14

Overige voorzieningen Deze post betreft een voorziening voor de geschatte toekomstige kosten van lopende schadegevallen, voortvloeiend uit hoofde van verkochte verzekeringen.

15

16

Belastingen en sociale lasten (bedragen in duizenden euro's)

2010

2009

Assurantiebelasting Omzetbelasting Loonheffing Sociale lasten

19.397 8.987 7.922 2.028

18.839 5.824 7.811 1.940

38.334

34.414

2010

2009

Overlopende passiva (bedragen in duizenden euro's)

Vooruitgefactureerde omzet Nog te betalen kosten

38

376.451 68.091

369.265 52.720

444.542

421.985

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg)

17

Niet uit de balans blijkende verplichtingen (bedragen in duizenden euro's)

< 1 jaar

Huren gebouwen Huren overig Investeringsverplichtingen gebouwen Overige huisvestingskosten Inkoopverplichtingen goederen en diensten Inkoopverplichting ICT Inkoopverplichting Telstar Inkoopverplichting wagenpark Leasecontracten

9.204 71 56 4.253 63.502 26.009 16.200 12.833 3.479 135.607

Overige

1-5 jaar

> 5 jaar

2010

2009

18.822 67 5.897 51.975 13.415 10.100 5.079

8.758 -

36.784 71 123 10.150 115.477 39.424 16.200 22.933 8.558

42.798 507 341 3.830 147.050 37.158 11.302 15.948

105.355

8.758

249.720

258.934

Per 31 december 2010 zijn bankgaranties afgegeven voor in totaal € 1,1 miljoen (per 31 december 2009: € 1,1 miljoen).

18

Financiële instrumenten en risico's Algemeen De ANWB en haar groepsmaatschappijen houden geen financiële instrumenten voor handelsdoeleinden aan en geven deze ook niet uit. Kredietrisico Binnen de beleggingen in besloten fondsen voor gemene rekening (FGR's) worden de kredietrisico’s gereduceerd door strikte beleggingsrichtlijnen en restricties ten aanzien van de kwaliteit van en spreiding over vermogensbeheerders, regio's, instrumenten en bedrijven. Er worden geen directe kredieten verleend. Afgeleide financiële instrumenten worden alleen aangegaan binnen de FGR's met kredietwaardige banken. Het kredietrisico blijft beperkt tot het contante renteverschil van de marktrente omdat geen hoofdsommen worden uitgewisseld. Renterisico ANWB BV stelt zich ten doel de invloed van de veranderingen in rentetarieven op de resultaten te beperken en de totale rentebaten te optimaliseren. Daartoe kan gebruik worden gemaakt van het Rentende Waarden Fonds en het Geldmarktfonds. Door meer of minder in deze fondsen te beleggen kan de rentegevoeligheid van de beleggingen worden gestuurd. Valutarisico De valutarisico's worden in principe door middel van termijntransacties afgedekt. Voor wat betreft de valutarisico’s binnen de FGR's, worden deze binnen het Aandelenfonds eveneens in principe door middel van termijntransacties afgedekt. De beleggingen in het Rentende Waarden Fonds luiden in euro. Binnen het Complementaire Waarden Fonds zijn de valutarisico's onderdeel van de mandaten van de betrokken vermogensbeheerders.

39

15 Toelichting op de geconsolideerde balans ANWB Groep per 31 december 2010 (vervolg) Reële waarde van de in de balans opgenomen financiële instrumenten Onderstaande tabel geeft een overzicht van de boekwaarde van de in de geconsolideerde balans per ultimo boekjaar opgenomen financiële instrumenten. De boekwaarde is gelijk aan de marktwaarde. 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Liquide middelen Effecten en overige beleggingen Kortlopende beleggingen Leningen en voorschotten

28.622 383.885 76.008 5.679 494.194

2009

24.211 369.887 45.811 6.131 446.040

De volgende methoden en aannames zijn gebruikt voor de bepaling van de marktwaarde van de financiële instrumenten: Liquide middelen De boekwaarde is de nominale waarde. Effecten en overige beleggingen Maandelijks wordt de totale marktwaarde van de besloten fondsen voor gemene rekening opgesteld door de Kasbank. Deze marktwaarde wordt uitgedrukt in de koersen van de FGR's. De marktwaarde van de binnen de FGR's ter beurze genoteerde effecten en beleggingen zijn gebaseerd op de beursnoteringen. De marktwaarde van niet ter beurze genoteerde effecten en beleggingen zijn gebaseerd op de geschatte marktprijzen of, als ze rentedragend zijn, berekend tegen de geldende rentetarieven. Kortlopende beleggingen De waarde in het economisch verkeer bestaat uit het bedrag dat de onderneming zou ontvangen of betalen om de termijncontracten te beëindigen. Leningen en voorschotten De boekwaarde van de overige vorderingen en schulden is gelijk aan de actuele waarde.

40

16 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB Groep over 2010

19 Netto-omzet 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Contributies Hulpverlening Verzekeringen Reizen Special Products, ANWB Media, overige

47.385 293.160 363.029 175.784 196.127 1.075.485 664 1.076.149

Wijzigingen in onderhanden projecten

2009

47.271 284.172 353.674 174.486 194.285 1.053.888 1.928 1.055.816

20 Personeelskosten 2010

(bedragen in duizenden euro's)

2009

Lonen en salarissen Sociale lasten Pensioenen en andere personeelsbeloningen

192.558 26.224 33.931 252.713

191.964 24.356 62.990 279.310

Dotatie/(vrijval) reorganisatievoorziening

725 253.438

6.016 285.326

De pensioenkosten dalen ten opzichte van 2009 met ongeveer € 29 miljoen. De oorzaken hiervan zijn: - het herstelplan van het pensioenfonds, waaruit een last in 2009 voortvloeit van € 11 miljoen; - de CAO verhoging in 2009, die leidt tot een onvoorwaardelijke indexatie van pensioenen en daarmee tot hogere premies in 2009 (€ 14 miljoen) en - de affinanciering van de VUT verplichting (€ 2 miljoen) in 2009. Daarnaast is in 2010 door een schattingswijziging € 3 miljoen vrijgevallen.

Aantal personeelsleden van de ANWB Groep Het gemiddeld personeelsbestand van de medewerkers in vaste dienst in FTE was over het jaar als volgt samengesteld: 2010

Eigen vast personeel Eigen tijdelijk personeel

2009

3.536 741 4.277

Beloningen Hoofddirectie en Raad van Commissarissen De beloningen, inclusief pensioenlasten, aan hoofddirectieleden bedraagt over 2010 € 1.731.791 (2009 € 1.680.527). Aan de Raad van Commissarissen is in 2010 € 144.026 uitgekeerd (2009 € 144.658).

41

3.475 809 4.284

16 Toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening ANWB Groep over 2010 (vervolg) 21 Overige bedrijfslasten 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Inleen personeel van derden Overige personeelskosten Huisvestingskosten Automatiseringskosten Promotie- en communicatiekosten Administratiekosten, incl. porti en vrachtkosten Niet aftrekbare omzetbelasting Consultancykosten Diversen

33.632 13.915 18.999 26.939 35.112 17.176 12.023 5.594 31.077 194.467

2009

38.520 15.272 19.865 23.279 37.122 17.115 13.160 7.875 25.946 198.154

22 Rentebaten en -lasten 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Rentebaten Rentelasten

7.499 7.52021-

2009

14.442 13.646796

23 Accountantskosten 2010

(bedragen in duizenden euro's)

2009

De in de overige bedrijfslasten opgenomen accountantskosten zijn als volgt gespecificeerd weer te geven: Jaarrekeningcontrole Andere assurance-opdrachten Belastingadvies Overige dienstverlening

400 46 369 815

42

400 53 453

17 Additionele Informatie

17.1

Toelichting op de verzekeringsactiviteiten Hoewel ANWB BV geen verzekeringsmaatschappij is zoals bedoeld in artikel 427 lid 1 van Boek 2 Titel 9 maken verzekeringsactiviteiten een belangrijk deel uit van het geheel van ANWB-activiteiten. Om inzicht te verschaffen in de verzekeringsactiviteiten conform artikel 406 lid 4 van Boek 2 Titel 9 zijn een samengevoegde balans en winst- en verliesrekening van de verzekeringsactiviteiten opgenomen, waarbij de samenvoeging een arbitrair karakter heeft vanwege de verwevenheid met de overige ANWBactiviteiten. In deze balans en winst- en verliesrekening zijn de financiële gegevens van de volgende (indirecte) deelnemingen van ANWB BV opgenomen:

• •

Reis- en Rechtshulp NV UVM Verzekeringsmaatschappij NV

Voor een verdere toelichting wordt verwezen naar de jaarrekeningen van deze vennootschappen.

43

17 Additionele Informatie (vervolg)

17.2

Samengevoegde balans verzekeringsactiviteiten per 31 december 2010 31-12-2010

(bedragen in duizenden euro's)

31-12-2009

ACTIVA Beleggingen Terreinen en gebouwen Effecten en overige beleggingen

3.811 348.232

3.913 314.384 352.043

Vorderingen Overige activa Overlopende activa

15.403 75.249 -

Totaal activa

318.297 13.347 54.582 1

90.652

67.930

442.695

386.227

247.828

205.803

PASSIVA Eigen vermogen Technische voorzieningen Voor niet verdiende premies en lopende risico's: Bruto Herverzekeringsdeel

89.721 40.523-

95.975 42.86949.198

Voor te betalen schaden en uitkeringen: Bruto Herverzekeringsdeel

186.445 145.344-

Overige voorzieningen Kortlopende schulden Overlopende passiva

53.106 163.335 128.596-

41.101

34.739

64

4.714

23.869 80.635

17.455 70.410 104.504

87.865

Totaal passiva

442.695

386.227

Solvabiliteit Aanwezige solvabiliteit Vereiste solvabiliteit

252.480 45.672

210.455 44.994

Overschot

206.808

165.461

44

17 Additionele Informatie (vervolg)

17.3

Samengevoegde winst-en-verliesrekening verzekeringsactiviteiten over 2010

2010

(bedragen in duizenden euro's)

Verdiende premies eigen rekening Toegerekende opbrengst uit beleggingen Schaden eigen rekening Bedrijfskosten Resultaat technische rekening schadeverzekering Opbrengsten uit beleggingen Beleggingslasten Toegerekende opbrengst van beleggingen

2009

213.115 5.970 120.53257.896-

205.383 8.354 126.62454.404-

40.657

32.709

21.846 45.970-

27.685 88.35415.872

19.323

Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen

56.529

52.032

Belastingen

14.504-

12.027-

Resultaat na belastingen

42.025

40.005

45

18 Balans Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB 31 december 2010 voor bestemming resultaat (bedragen in duizenden euro's)

Noot

31-12-2010

31-12-2009

ACTIVA VASTE ACTIVA Financiële vaste activa Deelnemingen

1

Totaal activa

209.288

176.168

209.288

176.168

PASSIVA EIGEN VERMOGEN Wettelijke reserves Algemene reserve Resultaat boekjaar

2

2.079 173.641 33.568

Totaal passiva

46

1.879 172.099 2.190 209.288

176.168

209.288

176.168

19 Winst-en-verliesrekening Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB over 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Noot

2010

Contributie inkomsten Overige opbrengsten Som der bedrijfsopbrengsten

47.385 1.229

Uitbestedingsvergoeding ANWB BV Som der bedrijfslasten

48.614

47.271 909 48.614

Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen

2009

2

Resultaat na belastingen

47

48.180 48.180

48.614

48.180

-

-

33.568

2.190

33.568

2.190

20 Toelichting algemeen Doelstelling vereniging Statuten Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB, artikel 3: de vereniging heeft ten doel het behartigen van de belangen van haar leden op het gebied van recreatie, toerisme, verkeer en vervoer. Daarbij zal zij zich waar nodig mede inspannen voor het behoud en de verbetering van de kwaliteit van het milieu, alsmede van landschappelijke en cultuurhistorische waarden. Samenhang vereniging en bedrijf De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB heeft al haar activiteiten ondergebracht in de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid ANWB BV. Daarnaast is een deel van de beleggingen ondergebracht in de beleggingsinstelling ANWB Beleggingen BV. Alle aandelen van de twee besloten vennootschappen worden gehouden door de Stichting Administratiekantoor. De stichting heeft daarvoor certificaten op naam van aandelen uitgegeven, die alle in bezit zijn van de vereniging. Sinds deze structuur bestaat, geldt een personele unie tussen de hoofddirectie van de vereniging en de hoofddirectie van het bedrijf en tussen de raad van toezicht en de raad van commissarissen. De voorzitter van de raad van toezicht is tevens voorzitter van de vereniging. De leden van de hoofddirectie van de vereniging worden benoemd door de bondsraad op bindende voordracht van de raad van toezicht (gehoord de raad van advies). De bondsraad is als algemene ledenvergadering het 'parlement' van de vereniging. De ruim honderd leden van de bondsraad worden in de jaarlijkse ledenvergadering benoemd door de leden van de afdeling waarin in een vacature moet worden voorzien. Het aantal bondsraadsleden per afdeling is afhankelijk van het aantal leden per afdeling. De bondsraad stelt wijzigingen vast in de statuten, de reglementen en de contributie. Bovendien is de raad verantwoordelijk voor de opstelling van de ANWB in maatschappelijke vraagstukken binnen de statutaire werkgebieden: mobiliteit, vakantie en vrije tijd. In eerdere jaren is een gedeelte van het vermogen van ANWB BV afgesplitst naar ANWB Beleggingen BV. Jaarlijks wordt zonodig een gedeelte van het vermogen van ANWB Beleggingen BV teruggestort naar ANWB BV dan wel wordt zonodig een aanvullende storting vanuit ANWB BV aan ANWB Beleggingen BV gedaan, overeenkomstig de afspraken ter zake met de belastingdienst. Stelselwijziging In de jaarrekening 2010 van de deelneming ANWB BV is een stelselwijziging doorgevoerd en in dit kader heeft de vennootschap de vergelijkende cijfers in haar jaarrekening aangepast. In de balans en winst-enverliesrekening van de vereniging zijn dienovereenkomstig de vergelijkende cijfers aangepast, te weten de waardering van de deelneming in de balans, het resultaat deelnemingen over het voorafgaand boekjaar 2009 en de afzonderlijke bestanddelen van het vermogen per 31 december 2009 zijn voor de stelselwijziging aangepast. Vergelijkende cijfers Voorzover posten van de jaarrekening anders zijn gerubriceerd dan in de jaarrekening van het voorafgaand boekjaar, zijn de vergelijkende cijfers voor de vergelijkbaarheid aangepast. Waarderingsgrondslagen algemeen Voorzover niet anders vermeld, zijn de activa en passiva gewaardeerd tegen nominale waarde. Posities in vreemde valuta zijn omgerekend tegen de koers per balansdatum. Deelnemingen De deelnemingen zijn gewaardeerd tegen de netto vermogenswaarde. Resultaatbepalingsgrondslagen Tot de omzet wordt gerekend de op het jaar betrekking hebbende contributieontvangsten. Deze contributies worden op basis van een langdurige uitbestedingsovereenkomst doorbetaald aan ANWB BV ter uitvoering van de inhoud van het lidmaatschap.

48

21 Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB 1 Deelnemingen 2010

(bedragen in duizenden euro's)

Boekwaarde per 31 december 2009 respectievelijk 2008 Effect stelselwijziging Boekwaarde per 1 januari Goodwill Resultaat deelnemingen Overige mutaties

180.357 4.189176.168 44833.568 -

Boekwaarde per 31 december

209.288

De goodwill betreft de door de deelnemingen aan derden betaalde goodwill, welke direct ten laste van het eigen vermogen van de deelneming wordt verantwoord. De Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB houdt 100% van de certificaten van aandelen in ANWB BV en ANWB Beleggingen BV, beiden gevestigd te Den Haag. De per 31 december 2010 rechtstreeks of indirect door ANWB BV gehouden deelnemingen in groepsmaatschappijen zijn als volgt weer te geven: Deelneming

ANWB BV ANWB Beleggingen BV ANWB Beheer BV ANWB Golf BV ANWB Leden- en Kampeerreizen BV ANWB Medical Air Assistance BV ANWB Reizen Beheer BV ANWB Reizen BV ANWB Test- en Trainingscentrum Beheer BV ANWB Test- en Trainingscentrum Vof

Statutair gevestigd Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag

49

Aandelenbelang in procenten 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 95,10% 100,00% 75,00%

2009

151.465 23.511 174.976 2.190 998176.168

21 Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (vervolg) Deelneming

ANWB Uitwinkel BV ANWB Vastgoed Beheer BV ANWB Vastgoed Hoofdkantoor BV ANWB Vastgoed Multi Utrecht BV ANWB Vastgoed Multi Ypenburg BV ANWB Vastgoed Rotterdam BV ANWB Vastgoed Wegenwacht I BV ANWB Vastgoed Winkels I BV ANWB Vastgoed Winkels II BV ANWB Vastgoed Zwolle BV ARO BV Fox Vakanties BV Garantex BV KNAC Services BV Logicx Berging BV Logicx Mobiliteit BV Logicx Vervangend Vervoer B.V. Pin High Golf Travel BV Reis- en Rechtshulp N.V. SNP Natuurreizen BV Telstar Trading BV Travelhome BV Unigarant NV UVM Verzekeringsmaatschappij NV Vlieg & Fiets BV

Statutair gevestigd Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Eindhoven Nieuw Vennep Den Haag Den Haag Den Haag Den Haag Zaandam Den Haag Den Haag Nijmegen Harderwijk Eindhoven Den Haag Hoogeveen Amersfoort

Aandelenbelang in procenten 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00% 100,00%

De per 31 december 2010 rechtstreeks of indirect door ANWB BV gehouden belangen in andere deelnemingen (minderheids-belangen, waaronder belangen in samenwerkingsverbanden) zijn als volgt weer te geven: Deelneming

ACTA Assistance SA ARC Transistance SA Euro Nederland BV Bxmail AG Eric 2000 EESV Starter Spzoo

Statutair gevestigd Frankrijk België Amsterdam Zwitserland Den Haag Polen

* = het belang in Eric 2000 EESV is 28,00% winstrecht en 33,33% stemrecht.

50

Aandelenbelang in procenten 21,79% 20,00% 50,00% 6,25% 28,00% * 16,00%

21 Toelichting op de balans en winst-en-verliesrekening van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB (vervolg) 2 Eigen vermogen Het verloop van het eigen vermogen is als volgt weer te geven: (bedragen in duizenden euro's)

Stand per 31 december vorig boekjaar

Wettelijke reserves

Algemene reserve

Resultaat boekjaar

Totaal eigen vermogen, verloop in 2010

Totaal eigen vermogen, verloop in 2009

1.879

148.588

29.890

180.357

151.465

-

23.511

27.700-

1.879

172.099

2.190

Stelselwijziging

Gecorrigeerde stand per 1 januari - Winstbestemming voorgaand boekjaar - Betaalde goodwill bij koop deelnemingen - Toevoeging wettelijke reserve - Resultaat boekjaar - Overige mutaties Stand per 31 december

200 2.079 -

2.190 448200173.641 -

2.19033.568 33.568 -

4.189-

176.168

23.511

174.976

- * 44833.568 209.288 -

2.190 998176.168

* Het resultaat voorgaand boekjaar is in het kader van de stelselwijziging aangepast voor vergelijkingsdoeleinden. Voor een toelichting op de stelselwijziging wordt verwezen naar de Toelichting algemeen.

51

Overige gegevens

22 Overige gegevens

Statutaire bepalingen winstbestemming In de statuten van de Koninklijke Nederlandse Toeristenbond ANWB zijn geen bepalingen opgenomen omtrent de verwerking van het resultaat.

Voorstel bestemming van het resultaat boekjaar Voorgesteld wordt de winst over het boekjaar 2010 te verwerken ten gunste van de post Algemene reserve.

Ondertekening Aldus opgemaakt en ondertekend door de hoofddirectie: Den Haag, 8 februari 2011

mr. G.H.N.L. van Woerkom

drs. F.J. van Bruggen

drs. M. Sijmons MBA

drs. R.J.X. Wanders

52

23 Controleverklaring

53

54