17 AUGUSTUS 2015
DUURZAAMHEIDSVRAAGSTUK MILIEUVERVUILING EN ALLERGIEËN Actuele Topics in Aardrijkskunde 2014 - 2015
GULIZAR HEYECAN 3SA2
Inhoud 1. Allergieën (Bevolking) ................................................................................. 2 2. Oorzaken van allergieën (Biosfeer, atmosfeer, pedosfeer, hydrosfeer, maatschappelijke organisatie) .......................................................................... 2 2.1 Luchtvervuiling (atmosfeer biosfeer) ..................................................... 2 2.2 Bestrijdingsmiddelen in leidingwater (hydrosfeer) ....................................... 3 2.3 Bestrijdingsmiddelen in landbouw (pedosfeer) ............................................ 3 2.4 Hygiëne en leefstijl (maatschappelijke organisatie) ..................................... 3 3. Gevolgen (Psychosociale sfeer, Maatschappelijke organisatie) ........................... 3 4. Oplossingen (Economische sfeer, wetenschap en techniek, maatschappelijke organisatie) ................................................................................................... 4 4.1 Universitaire onderzoeken (wetenschap en techniek) .................................. 4 4.2 Milieuorganisaties (maatschappelijke organisatie) ....................................... 4 4.3 Economische groei (economie)................................................................. 4 5 Eigen mening .............................................................................................. 4 6. Didactische aanpak ..................................................................................... 5 7. Bibliografie ................................................................................................ 6
1
Milieuvervuiling – Allergieën 1. Allergieën (Bevolking) Allergie is de meest voorkomende chronische ziekte en steeds meer mensen hebben er last van. Er zijn verschillende soorten allergieën; - Hooikoorts: een vorm van allergische rinitis, die wordt gekenmerkt door allergie voor stuifmeel (pollen) van planten. - Voedselallergie: een vorm van voedselovergevoeligheid. - Schimmelallergie: micro-organismen die bestaan uit een netwerk van (schimmel-) draden, een vruchtlichaam en een sporen voorraad. Deze schimmelsporen en schimmeldraden kunnen bij mensen een allergische reactie veroorzaken. Wereldwijd hebben 15-20% van alle mensen last van allergische klachten (ongeveer 1,3 miljard mensen). Het aantal mensen met een allergie neemt jaarlijks toe, vooral onder de kinderen. De oorzaak van die toename is een samenspel van factoren.
2. Oorzaken van allergieën (Biosfeer, atmosfeer, pedosfeer, hydrosfeer, maatschappelijke organisatie) 2.1 Luchtvervuiling (atmosfeer biosfeer) Luchtvervuiling wordt vaak genoemd als één van de belangrijke oorzaken van de sterke toename van allergische klachten. Vervuilde lucht irriteert de luchtwegen, waardoor allergische reacties eerder kunnen optreden. Daarnaast verergert vervuilde lucht allergische klachten. De pollen die in een vervuilde lucht zweven, hechten zich namelijk aan de roet- of stofdeeltjes. De structuur van de pollen verandert dan, waarbij ze zich tot sterkere allergenen ontpoppen. Een hooikoortsaanval wordt dan sneller en heftiger uitgelokt. Onderzoekers hebben ook ontdekt dat hogere niveaus koolstofdioxide (CO2) in de atmosfeer zorgen voor een hogere concentratie van pollen. Voor het experiment werden grasplanten in tanks blootgesteld aan verschillende soorten gas en concentraties. Als de CO2-concentratie zo’n 800 ppm (deeltjes per miljoen) werd, stootten de grassen 53% meer pollen uit. Nu is de concentratie in de atmosfeer ongeveer de helft, 400 ppm, maar dat zou tegen 2100 kunnen stijgen tot 1020 ppm.1 Koolstofdioxide of CO2 doet planten bovendien ook sneller groeien en hierdoor meer pollen uitstoten. Planten hebben CO2 nodig voor de fotosynthese: ze nemen water en koolstofdioxide op, dat ze omzetten in glucose, of energie, voor zichzelf.
1
DKA, Meer hooikoorts door luchtvervuiling, internet, 2014-11-07, (http://www.gva.be/cnt/dmf20141107_01363667/meer-hooikoorts-doorluchtvervuiling).
2
2.2 Bestrijdingsmiddelen in leidingwater (hydrosfeer) Een nieuwe studie ontdekte dat chemicaliën, die worden gebruikt voor waterzuivering kunnen leiden tot voedselallergieën. De studie meldt dat hoge niveaus van dichlorophenols, een chemische stof die gebruikt wordt in pesticiden en om water te chloreren, indien aangetroffen in het menselijk lichaam, verband houden met voedselallergieën. Hoge niveaus van dichloorfenol-bevattende pesticiden zouden mogelijk de voedseltolerantie kunnen verzwakken bij gevoelige mensen, waardoor voedselallergie optreedt.
2.3 Bestrijdingsmiddelen in landbouw (pedosfeer) Dezelfde pesticiden die in de leidingwater voorkomen komen ook in landbouw terecht door sproeien van planten. Daarnaast wordt er ook gebruik gemaakt van soortgelijke producten om insecten en onkruid te bestrijden.
2.4 Hygiëne en leefstijl (maatschappelijke organisatie) Een ander factor die een belangrijke rol lijkt te spelen in de ontwikkeling van allergie is de sterk toegenomen hygiëne in onze Westerse samenleving. Als men wordt geboren is het immuunsysteem nog “blanco”. In de loop van de jaren wordt het geactiveerd en opgebouwd. Die prikkeling is tegenwoordig minder aanwezig dan vroeger. Het lijkt er dan ook op dat hoe “schoner” men opgroeit des te groter de kans is op het ontwikkelen van allergie.2
3. Gevolgen (Psychosociale sfeer, Maatschappelijke organisatie) Bij patiënten met allergieklachten is niet alleen sprake van een afname van de levenskwaliteit maar bestaat tegelijkertijd ook het risico op het ontwikkelen van astmaklachten. Meer dan 40% van de patiënten met allergische klachten hebben ook last van astma. Er kunnen ook ernstigere symptomen ontstaan zoals een anafylactische shock (een ernstige allergische reactie). Een anafylactische shock kan gelijk ontstaan nadat men in contact is gekomen met het allergeen. Bij een hele ernstige anafylactische shock kunnen de bloedvaten zo snel verwijden dat er een levensgevaarlijke shocktoestand ontstaat.
2
(red), Wat is allergie?, internet, 2013-01-22, (http://www.allesoverallergie.nl/wat-isallergie/).
3
4. Oplossingen (Economische sfeer, wetenschap en techniek, maatschappelijke organisatie) 4.1 Universitaire onderzoeken (wetenschap en techniek) Er worden op universitair niveau meer en meer onderzoeken gedaan om allergie te bestrijden. Zo zijn er medicijnen op de markt gekomen die ervoor zorgen dat patiënten zich beter voelen en zo hun levenskwaliteit verhogen. Men heeft zelfs verschillende soorten medicatie ontwikkeld die bepaalde allergieën definitief kan behandelen.
4.2 Milieuorganisaties (maatschappelijke organisatie) Al een lange tijd werken de milieuorganisaties heel actief om de milieuvervuiling te voorkomen (of te beperken). Hierdoor zijn de grote industriebedrijven sneller op hun vingers getikt als ze hun afval niet op het juiste wijze storten. Maar het belangrijkste wat er in de laatste jaren gedaan wordt is sensibilisering. Jongeren worden bewust gemaakt van de gevolgen van de milieuvervuiling en zullen daardoor in de toekomst meer aandacht hebben voor hun milieu dan de oudere generaties.
4.3 Economische groei (economie) Hoewel de economische groei een negatieve effect heeft op het milieu (luchtvervuiling door drukke verkeer, industrieel afval…), heeft het anderzijds ook een positieve effect. Zo kan een ontwikkelde land meer investeren in wetenschap om oplossingen te vinden voor bepaalde ziekten (o.a.; allergieën).
5 Eigen mening Ik heb deze onderwerp gekozen omdat allergische klachten steeds toenemen en ik daar zelf ook heel veel last van heb. Ik moet elke dag een hoge dosis medicatie innemen om mijn klachten te verminderen. Daardoor vond ik wel nuttig om hier meer onderzoek over te doen. Ik wist al eerder dat er meerdere factoren zijn die allergieën veroorzaken of verergeren. Maar na deze onderzoek ben ik te weten gekomen dat er heel veel factoren zijn die een rol spelen in deze proces en dat deze factoren ook een duidelijke samenhang hebben. Aan de hand van deze taak heb ik mijn eigen probleem van allergieën door een breder perspectief kunnen bekijken. We zien dat bepaalde zaken, bijvoorbeeld economische groei, een negatieve effect hebben op allergieën. Maar anders bekeken heeft deze groei ook een positieve effect, want de economische groei ligt aan de basis van de algemene ontwikkeling van een land. Deze ontwikkeling zorgt dat men steeds meer aandacht besteedt aan de bovengenoemde factoren. Hoewel de westerse landen steeds meer maatregelen nemen om deze probleem op te lossen is de toestand toch niet zo hoopgevend. Zoals hierboven al vermeld is, verwacht men tegen 2100 bijna drie keer meer CO2 in de lucht. 4
Het is belangrijk dat niet alleen enkele organisaties, enkele landen of wereldblokken de verantwoordelijkheid op zich nemen, maar dat iedereen, elk individu hier iets aan doet. De aarde is van iedereen en we zijn daar één voor één verantwoordelijk voor.
6. Didactische aanpak Zoals eerder vermeld, is sensibilisering van jongeren heel belangrijk. Aan de hand van deze voorbeeld zou een leerkracht aan haar/zijn leerlingen kunnen laten zien dat milieuvervuiling een heel negatieve effect heeft op verschillende domeinen van onze samenleving. Het gaat dus niet enkel om het afval die we waarnemen in de natuur of de CO2 in de lucht, maar letterlijk om alles in onze maatschappij (zie mindmap). Om dit aan de leerlingen uit te leggen zou ik de mindmap samen met de leerlingen op het bord tekenen. Zo kunnen ze zien dat het probleem eigenlijk niet zo simpel is en daarom ook niet zo makkelijk oplosbaar. Hierdoor zullen ze zelf wel nadenken over wat we de aarde aandoen en dat we met iets klein onze aarde kunnen redden, op voorwaarde dat iedereen meedoet. Bovendien zou elk school meerdere keren per schooljaar ecologische dagen kunnen organiseren om jongeren meer verantwoordelijkheidsgevoel te geven. De theorie kan tijdens de lessen gegeven worden, maar deze theorie kan men laten toepassen a.d.h.v. bijvoorbeeld uitstapjes.
5
7. Bibliografie TAU, P., Voedselallergieën? Bestrijdingsmiddelen in leidingwater zijn mogelijk de oorzaak, internet, 2015-01-05, (http://www.leefbewust.com/2013/nieuws/allergie.html).
(red), Het effect van luchtvervuiling door verkeer op astma en allergieën gedurende de eerste acht levensjaren, internet, 2011-04-09, (http://www.gezondheid.be/index.cfm?fuseaction=art&art_id=8341).
(red), Allergie oorzaken, internet, 2015-01-05, (http://www.halallergy.be/allergie/oorzaken/#Levenswijze).
(red), Alles over allergie, internet, 2015-01-05, (http://www.allesoverallergie.nl/watis-allergie/).
DKA, Meer hooikoorts door luchtvervuiling, internet, 2014-11-07, (http://www.gva.be/cnt/dmf20141107_01363667/meer-hooikoorts-doorluchtvervuiling).
(red), Schimmelallergie: wat als je allergisch bent voor schimmels?, internet, 201203-16, (https://www.salusi.nl/schimmelallergie-allergisch-voor-schimmels/).
(red), Anafylactische shock, internet, 2011-11-24, (http://www.gezondheidsplein.nl/aandoeningen/anafylactische-shock/item34341).
(red), luchtvervuiling oorzaak van allergie, internet, 2011-03-09, (http://www.allergienet.be/content/luchtvervuiling-oorzaak-van-allergie).
6
