1605

Driemaandelijks: februari/maart/april 2008 - jaargang 5 - nummer 1 Afgiftekantoor 3500 Hasselt 1 - P409862 Afzender: Natuurpunt Limburg, Kiewitdreef 5, 3500 Hasselt

België - Belgique PB - PP 3500 Hasselt 1 12/1605

Natuur vol verrassingen 1

Beste natuurliefhebber,

2

Inhoud

Peter Vanlommel Natuurpunt Limburg

3 8

Tommelen in Runkst Natuurverenigingen moeten politici blijven herinneren aan hun beloftes

13 16 17

Natuurondervuur.be: verkoopt een goed idee zichzelf? Paaseieren rapen op Domein Kiewit In de Blauwe Winkel

Tommelen in Runkst © T. De Bie

In dit nummer laten we opnieuw enkele verdienstelijke natuurbeschermers aan het woord. Onze gasten zijn dit keer actief binnen Limburgs Landschap vzw. Als bevoorrechte getuigen hebben Hugo Pluymers en Herman Sourbron een duidelijke mening over de werking van onze vereniging. Onder meer over de slogan “natuur voor iedereen” die Natuurpunt al jaren hoog in het vaandel draagt. Hun kritiek kan hard overkomen. Maar het is goed even stil te staan bij de evolutie die de natuurbescherming in Limburg de voorbije 40 jaar heeft doorgemaakt. Pioniers als Hugo, Herman en hun generatiegenoten binnen Natuurpunt hebben van in het begin met hand en tand moeten vechten voor het behoud van de mooiste Limburgse natuurgebieden. Zij hebben desondanks heel veel verloren zien gaan. De beste opstap naar effectieve bescherming – natuur aankopen – was jarenlang een kwestie van meters en aren, niet van hectaren. Voor hun belangeloze inzet kregen deze pioniers veelal stank voor dank. Het resultaat - de nog steeds kleine en versnipperde oppervlakte natuurreservaat – vindt iedereen nu vanzelfsprekend. Terwijl het allesbehalve vanzelfsprekend is dat in natuurreservaten alles moet kunnen. Want daar staan natuur en natuurbeleving voorop. Voor iedereen die natuur weet te waarderen. Voor andere recreanten, die gewoon even willen uitwaaien, biedt landelijk Limburg nog zeer veel ruimte. Zo werken de Regionale Landschappen samen met de gemeenten en de provincie om landbouwgebieden opnieuw te begroenen en toegankelijk te maken. “Opnieuw”, want door de schaalvergroting in de landbouw zijn te veel bomen, wegbermen en trage wegen verdwenen. De herwaardering van deze kerkwegels en onverharde landbouwwegen biedt meer ruimte aan wandelaars, fietsers en ruiters, en verlicht zo de druk op onze soms overbevraagde natuurgebieden. En u, beste lezer, willen we graag bedanken voor het vernieuwen van uw lidmaatschap. Bijna 73.000 andere Vlaamse gezinnen deden inmiddels hetzelfde.

Van boemekóéëter tot salamanderparadijs Natuurmonument houdt herinnering aan oorlogsdrama levend Wie vanuit Diest naar Hasselt treint, ziet vooral huizen, bedrijfsgebouwen en koterijen. Alleen vlak voor het kruisen van de Ring bleef nog een uitgesproken bultige lap grasland en bos gespaard. Een Runkster variant op het Oud-Testamentische ‘zwaarden omsmeden tot ploegscharen’, zo blijkt. Want wat nu het ‘Stedelijk Natuurpark Tommelen’ heet, nauwelijks 12 hectare groot, was in de Paasdagen van 1944 niet meer dan een maanlandschap vol bomkraters. Door ‘friendly fire’ van de Geallieerden, die een strategisch doelwit als het Hasseltse station niet aan de Duitse bezetter wilden overlaten. De bomkraters vulden zich met water, planten en erg veel amfibieën. “In totaal 110 poelen”, verduidelijken afdelingsvoorzitter Jos Coteur en conservator Rik Jacobs, die vanuit Natuurpunt Hasselt-Zonhoven het beheer coördineren. Op zondag 27 april, 64 jaar na die helse Paasdagen, zetten ze de poorten wijd open. “Niet te missen voor iedereen die eindelijk eens een Kamsalamander in ‘t echt wil zien.” 3

April 1944: Amerikaanse bombardementen op het Hasseltse station – toen een cruciaal spoorwegknooppunt – veroorzaken naast grote materiële schade ook heel wat menselijke leed. Hasselt en Kuringen weten sindsdien wat “collateral damage” betekent: 107 burgers werden gedood, en 144 omwonenden raakten gewond. In de weilanden achter het spoorwegemplacement zaaiden de bommen minder menselijk leed. Alleen kraters, in alle maten en diepten, die geleidelijk volliepen met water.

© H. Willocx

© H. Willocx

Oorlogslittekens

Kamsalamander (Triturus Cristatus)

4

Majoor Haig, één van de bevelhebbers van de bombardementeskaders, beschreef later hoe zo’n “tapijtbombardement” kon gebeuren: een doelwit van twee hectaren groot werd door een over vele hectaren uitgespreide vliegtuigformatie overvlogen. Wanneer de bevelhebber die middenin vloog het doelwit centraal in zijn vizier had, gaf hij het bevel “release bombs” aan alle toestellen tegelijk. Het doel werd zo zeker vernietigd, maar heel wat randverwoesting was onvermijdelijk. In de loop van de jaren verdween een groot deel van de bomkraters. Toch bleven er nog meer dan 100 over, ruim voldoende voor een klein maar zeer divers en uniek natuurgebiedje. “Vandaag is Tommelen één van de belangrijkste voortplantingsbiotopen van de zeldzame kamsalamander in Vlaanderen”, zeggen Jos en Rik. “Daarnaast is Tommelen een van de best bewaarde relictzones van de militaire operaties tijdens de Tweede Wereldoorlog.” De unieke combinatie tussen deze boeiende cultureel-historische context en een waardevolle natuur hebben de Erfgoedcel Hasselt en Na-

o.a. hoe biodiversiteitsverschillen tussen poelen ontstaan. Ongetwijfeld zal dit onderzoek de nodige wetenschappelijk onderbouwde aanbevelingen leveren voor een nog betere beheerstrategie voor Tommelen en omgeving.

tuurpunt extra in de verf gezet in de brochure “Oorlogslittekens herbergen een schatrijke natuur”, digitaal terug te vinden via www.erfgoedcelhasselt. be. Deze brochure werd ondersteund door het EPCN (het European Pond Conservation Network), hetgeen Tommelen zelfs een Europese uitstraling geeft!

Eiland zkt uitbrdng Die omgeving is een deel van de huidige problemen. Tommelen is momenteel een eilandje, wat op langere termijn de soortenrijkdom en de hoge natuurwaarde ernstig bedreigt. “We hopen dan ook om ooit een verbinding te kunnen maken met het Herkenrodebos, het geplande stadsbos

Tussen Kempen & Haspengouw De stad Hasselt, eigenaar van Tommelen, heeft het gebied in huur gegeven aan Natuurpunt. Met de hulp van vrijwilligers doet de plaatselijke afdeling er alles aan om de biodiversiteit van dit gebied te vrijwaren. Liefst zeven soorten amfibieën vinden er een stek, onder andere omdat vissen geen kans krijgen in de periodiek droogvallende kleinere poelen. Naast groene kikker, poelkikker, bruine kikker en gewone pad ook drie soorten salamanders: kleine watersalamander, alpenwatersalamander en de kamsalamander. De ligging in het overgangsgebied tussen de Kempen en Vochtig Haspengouw is hier niet vreemd aan. Maar ook waterjuffers, libellen en dagvlinders floreren in deze combinatie van permanente en droogvallende poelen met structuurrijk grasland. Met op de achtergrond de zang van tientallen K-BV’tjes: kleine bruine zangvogels als grasmus, bosrietzanger en nachtegaal, die het rijke insectenleven ook gastronomisch weten te waarderen. Het spreekt voor zich dat deze dichtheid aan poelen, deze grote ecologische diversiteit op een beperkte oppervlakte, erg uitzonderlijk is. Daarom is het gebied uitgekozen voor een hoofdrol in het onderzoeksproject PONDSCAPE. Dit project wordt volledig ondersteund en gefinancierd door de Federale Overheid en onderzoekt

en andere laaggelegen weidecomplexen aan de overkant van de E313”, klinkt het bij Rik Jacobs en Jos Coteur. “Ook zijn er nog altijd plannen om een aangrenzend gebied te ontwikkelen als woonzone. Dit zou de ecologische waarde op termijn sterk hypothekeren. Voorlopig hebben het Groencomité en Natuurpunt na zwaar protest deze bedreiging kunnen afwenden. Natuurpunt heeft trouwens in juli 2006 een aanvraag tot erkenning als ‘Natuurreservaat’ ingediend bij de Vlaamse Overheid. Een status als ‘natuurreservaat’ geeft onze amfibieën al een rooskleuriger toekomst.”

Luchtfoto poelencomplex Tommelen in Runkst, Hasselt

© T. De Bie

© H. Willocx

Tommelen in Runkst

5

Kamsalamander: Europees paradepaardje “Tommelen: douze points”: als er ooit een Eurosong for Newts zou volgen, is dit ongetwijfeld de score. Want de Kamsalamander, de beroemdste inwoner van Tommelen, prijkt op Bijlage II en IV van de Europese Habitatrichtlijn en is “een diersoort van communautair belang, voor de instandhouding waarvan aanwijzing van speciale beschermingszones vereist is”. Om alle misverstanden te vermijden: het woord ‘communautair’ slaat hier op de Europese gemeenschap, niet op onze nationale leeuwen- en haantjesstrijd. Ook al komt de Kamsalamander in de meeste Belgische provincies voor, toch is zijn verspreiding erg fragmentarisch. Ook verkleint zijn leefgebied

Te koop in de Blauwe Winkel Natuurpunt Limburg

27 april 2008 Dag van de Kamsalamander in Tommelen

Litefield laars 60,00 €

Tommelen is jaarrond vrij toegankelijk via een uitgestippelde wandelroute, en regelmatig organiseren Natuurpuntvrijwilligers geleide wandelingen. Maar dit voorjaar houdt Natuurpunt Hasselt-Zonhoven voor alle Limburgse Natuurpunt-sympathisanten een opendeurdag: op zondag 27 april verwacht Tommelen je voor de Kamsalamanderdag. Speciaal voor Natuurpunt Limburg worden enkele wandelingen georganiseerd waar je gegarandeerd kan kennismaken met deze unieke waterdraak. Tegelijkertijd zal je verwonderd staan over deze cultuurhistorische site met haar dramatische ontstaansgeschiedenis.

10% korting voor leden Natuurpunt

Praktische info: De begeleide wandelingen vertrekken om 9.30u, 13.30u en 15.30u aan de Sint-Kristoffelkerk, Veldstraat in Runkst. Hier is ook ruime parking voorzien. Met het openbaar vervoer kan uiteraard ook: zowel de St.-Kristoffelkerk als Tommelen liggen op wandelafstand van Hasselt-Station.

6

Tip: vergeet je laarzen niet!

in zeer hoog tempo: geschikte voortplantingsgebieden verdwijnen door de verdroging van moerasgebieden, het ruimtebeslag voor woningbouw, industrie en landbouw, het illegaal dumpen van afval, het buitensporig gebruik van pesticiden en het ondoordacht uitzetten van vis. Alleen een weloverwogen beheer van de nog aanwezige voortplantingsplaatsen, het behoud en onderhoud van het omliggende landbiotoop en de heraanleg van verschillende strategisch gelegen poelen kan de achteruitgang van deze en andere amfibiesoorten doen stoppen en hun voortbestaan veilig stellen.

Kamsalamander (Triturus Cristatus)

© H. Willocx

Deze kwaliteitslaars is vervaardigd uit polyurethaan. Ze beschermt tegen koude en heeft ademende eigenschappen. De Litefield laars heeft een optimale pasvorm en schokabsorberende zolen.

Tommelen in Runkst

7

“Natuurverenigingen moeten politici blijven herinneren aan hun beloftes” Ook buiten Natuurpunt zetten mensen zich met hart en ziel in voor het natuurbehoud. Hugo Pluymers heeft een groot deel van zijn leven gegeven voor onze collega vereniging Limburgs Landschap vzw. Herman Sourbron was jarenlang de bezielende natuurjournalist bij Het Belang van Limburg.

Wie is Limburgs Landschap vzw? Hugo : “Om kort door de bocht te gaan: een echt Limburgse natuurvereniging die in 1971 is opgericht, intussen 1700 hectaren waardevolle natuur beheert als reservaat en ongeveer 1000 leden telt. Bij de vereniging werken ongeveer 25 professionele medewerkers.”

Hoe verliep jullie eerste kennismaking met de natuur?

Dubbelinterview met Hugo Pluymers en Herman Sourbron van Limburgs Landschap vzw 8

Herman: “Vroeger had je geen overdekte speelplaatsen en groeide de liefde voor de natuur vanzelf. Ik ben opgegroeid in Diepenbeek, toen nog bekend van haar prachtige beemden met een meanderende Demer en opspringende hazen. Vaak liep ik mee met een familielid dat ging jagen en leerde ik korhoenen kennen.” Hugo: “Voor mij ongeveer hetzelfde verhaal. Ik groeide op in Linkhout bij Lummen en in het aanpalende Schulensbroek liep ik mee met vader en zijn nonkel Guillaume die er op jacht gingen. Ik herinner me dat de vloer van de opkamer daarna vol lag met talingen, grutto’s en ander fraais. Mensen leefden toen van de natuur en er was zo’n groot leefgebied dat de soorten weinig ondervonden van de jacht.

9

“Zure bronnen”

Wat vinden jullie dan van de huidige jachtproblematiek?

Natuur iconen

Herman: “De jacht wordt nu heel erg gepolariseerd. Jagers en natuurvrienden worden vooral door de media tegen mekaar opgezet. Die zoeken vaak gewild de confrontatie op terwijl de jagers met precies dezelfde problemen kampen als natuurbeschermers: de inkrimping van de groene gebieden. In de Maten in Diepenbeek lopen haast geen reeën meer omdat het gebied gewoonweg plat gewandeld wordt.”

Hugo, wat was jouw drijfveer naar de oprichting van een natuurbeweging?

“Niettegenstaande ik als zelfstandig ondernemer vooral bezig was met het verkopen van illusies - ik runde een slijterij (verkoop van sigaren en sterke dranken, nvdr) in Zonhoven - voelde ik toch de drang om begin jaren 1970 iets te doen tegen de verkwanseling van de natuur. Het rapport van de Club van Rome over de impact van de economische ontwikkeling op het milieu was pas gepubliceerd en Hubert Lehaen had in Neerpelt een inspirerende actie gevoerd rond het milieugebeuren. Toen heb ik het idee geopperd om ook zelf wat te doen en hebben we met zestien mensen de Stichting Limburgs Landschap opgericht.“

Herman, welke impact kan een journalist hebben voor het natuurbehoud? Herman Sourbron

“Er roerde einde jaren 1960 inderdaad heel wat, de economische ontsluiting en de rush naar meer welvaart kon niet groot genoeg zijn. Ik stond op het punt om uit te wijken naar Australië toen ik par hasard op het Belang terecht kwam. Net zoals nu werd er in de kranten weinig geschreven over het milieu en natuurbehoud was een vies woord voor de meeste beleidsmakers. Ondermeer de aanleg van de A 24 dwars door Limburg was toen heel hot. Ik kon mijn pen niet in bedwang houden maar Jan Baert, de toenmalige baas van Concentra, hield me de hand boven het hoofd want was zelf ook heel gevoelig voor de natuurproblematiek. Door mijn artikelenreeks kon ik de publieke opinie gevoelig maken voor de problematiek van de natuurverkwanseling. Ik werd hiervoor meermaals zwaar aangepakt door de politiek. Op een bepaald moment werd er in de Provincieraad zelfs georakeld dat “de zure bronnen (sic) moesten drooggelegd worden…”.

Buikgevoel

Waarin verschilt de huidige natuurbeweging met die van toen? Hugo: “De professionalisering heeft veel veranderd. Ik heb me altijd als vrijwilliger geëngageerd, maar tegenwoordig is het moeilijk om als vrijwilliger nog naar voren te komen. Door de professionalisering is alles veel meer 10

aan regels gebonden, is de vereniging meer een organisatie geworden met eigen wetmatigheden. Hierdoor is het hartelijke uit de vereniging aan het gaan. Vroeger waren we vooral geëngageerd vanuit buikgevoel, dat pure engagement is er nu uit.” Herman: “De constante is wel dat de natuur in het maatschappelijk debat nog steeds de verliezer is. We mogen de Europese regelgeving op beide knieën dankbaar zijn of ook nu zou nog veel natuur op de schop worden genomen.”

Hoe staan jullie tegen de trend om natuurgebieden maximaal open te stellen?

Hugo: “We zullen de natuur niet redden met overal uitkijkposten en knuppelpaden aan te leggen. Ik stel Natuurpunt hier trouwens mee verantwoordelijk voor. Jullie slogan “natuur voor iedereen” creëert een verwachtingspatroon dat je niet kan waarmaken. Door het feit dat er de voorbije decennia zoveel groen op de schop is genomen, wil elke recreant uitwijken naar de laatste natuurgebieden. Een erkend natuurreservaat in Vlaanderen is gemiddeld slechts 39 hectaren groot, moet dat dan echt nog opgeofferd worden aan hondenliefhebbers, kompaslopers, ruiters, mountainbikers,…?” Herman: “Het succes van die trend is nog maar eens een bewijs dat de natuur vooral geconsumeerd wordt. Heel veel mensen zijn kandidaat voor het gebruik van natuur. Weinig voor de bescherming ervan. Ik herinner jullie de woorden van prof. Meire : “Natuur is geen decor waarin we activiteiten bedrijven maar een essentieel onderdeel van onze samenleving”.

Hugo Pluymers

Kan een kleine vereniging zoals Limburgs Landschap wegen op het beleid?

Hugo: “Neen, gelukkig hebben we steeds kunnen rekenen op grote broer Natuurpunt. Wij kunnen niet dezelfde draagkracht in de weegschaal werpen wat jullie als Vlaamse vereniging wel kunnen.”

Beloftes scheppen verwachtingen

Maar blijkbaar was er vroeger ook onderlinge rivaliteit tussen de natuurverenigingen? Hugo: “Dat had vooral te maken met de persoonlijkheden van die figuren bij de verschillende verenigingen. Door die onderlinge twisten schoot het toen niet echt op. Nochtans was er genoeg werk om handen. Die onderlinge rivaliteit is nu grotendeels verdwenen door de professionalisering en overleg inzake gebiedsafbakening. Intussen is ook de overheid zelf in gang geschoten met natuurbescherming. De relatie met het Agentschap voor Natuur en Bos is belangrijk maar niet gemakkelijk aangezien zij zowel een beoordelaar als een uitvoerder zijn. Het komt er op aan om goede afspraken te maken en daarna positief samen te werken.” 11

Wat heeft jullie ontgoocheld?

Natuur iconen

Herman: “De goedkeuring van een natuurdecreet in 1997 wekte grote verwachtingen. Binnen de 10 jaar zouden er 50.000 hectaren natuurreservaat worden aangeduid. Maar vorig jaar zijn we gestrand op amper 37.000 hectaren. Omdat er te weinig middelen voor natuur worden vrijgemaakt. Zijdelings zijn er heel wat projecten in het leven geroepen door het natuurdecreet, maar de échte veiligstelling van de natuur is niet gebeurd. Doelstellingen worden altijd verschoven in de tijd.”

Natuurondervuur.be: verkoopt een goed idee zichzelf?

Onze klassieke slotvraag: welke goede raad kunnen jullie ons nog meegeven?

Hugo: “Vergeet de lessen uit het verleden niet en probeer als vereniging altijd waakzaam te blijven ten opzichte van de overheid. Blijf toezien op de toepassing van beloften.” Herman: “Dezelfde raad van mij. We applaudisseren snel als een politieker iets belooft. Maar te vaak worden die beloftes niet opgevolgd. Wijs de belovers op hun plichten. Dat is nu éénmaal de vaak ondankbare taak van een onafhankelijke natuurvereniging.”

Nieuw vrijwilligersinitiatief wil aandacht voor groene weeskinderen in Limburg

advertentie

korTnieuws

Bedrijven steunen eikenactie

Foto van links naar rechts: Patrick Lathouwers - Gen. Manager TPCE Operations Richard Vuurstaek - Manager TPCE General Affairs Willy Tomboy - Director TME Environmental Affairs

12

© Marcel Bex

Toyota plantte een zoon van de duizendjarige eik voor hun Europees verdeelcentrum in Diest. Samen met deze eerder symbolische actie werd op de bedrijfsterreinen een schermbos aangeplant door de personeelsleden. Het plantgoed werd aangekocht via onze plantenactie.

Zaterdag 19 januari zag het groen van het volk op de universiteitscampus in Diepenbeek. Opnieuw vonden meer dan 500 natuurliefhebber de weg naar de LIKONA-contactdag, de jaarlijkse hoogdag voor iedereen die van ver of dichtbij bezig is met natuurstudie in Limburg. Voor de meeste aanwezigen is natuurstudie, het zorgvuldig bekijken en registreren, niet maar dan een logisch uitvloeisel van hun echte drijfveer: natuurbeleving. Voldoening halen uit het buiten zijn, uit het beleven van al dat andere leven rondom ons, zonder daarvoor de hulp van een crossmotor of jachtgeweer nodig te hebben. Maar, helaas: beleidsmakers - en zeker zij die meer de harde sectoren genegen zijn - kijken meewarig neer op dit soft gedoe. Objectieve cijfers en harde feiten, daar “gaan zij voor”. “Naar de toekomst toe”, uiteraard.

13

Natuur

onder vuur

Het verleden leert dan ook dat vooral betrouwbare natuurstudiegegevens het verschil kunnen maken op de vergadertafel. Veel meer dan een emotioneel beroep op de zachte, intrinsieke waarde van een stuk open ruimte dat in de vuurlinie ligt. De gewestplanafbakeningen in de jaren ‘70, de aanduiding van de Europeese beschermde Vogel- en Habitatrichtlijngebieden of het vrijwaren van het Vijverbroek voor ontgrinding: dat toeristische ambassadeurs nu kunnen pronken met het ‘groene Limburg’ is deels te danken aan de vele vrijwilligers die de voorbije dertig jaar het veld introkken, noteerden wat ze zagen, en met die harde cijfers de betonliefhebbers van antwoord dienden.

Verweesde gebieden Luisterend naar de specialisten van de LIKONA-werkgroepen zou een natuurminnend mens durven denken dat de Limburgse youngsters van de Jeugdbond voor Natuur en Milieu (JNM) tot ver buiten de provinciegrenzen moeten gaan om nog onbekende natuur te kunnen verkennen. Want is Limburg intussen niet gezegend met grote natuurgebieden, van Tessenderlo tot Voeren en van Neerpelt tot in Tongeren? Vertegenwoordigen Natuurpunt en Limburgs Landschap samen niet ruim 7.000 Limburgse leden? Kan het werk van het Natuurhulpcentrum in Opglabbeek niet op de geldelijke en morele steun van meer dan 10.000 mensen rekenen? En heeft niet ieder Limburgs gemeentebestuur een soort geadopteerd, met de plechtige belofte iets goeds te doen voor hun lokale biodiversiteitsheld? Helaas: tegenover al die geadopteerde soorten staan minstens evenveel 14

groene weeskinderen. Grote en kleine lappen open ruimte die, om wat voor reden dan ook, aan de aandacht van verrekijker, loupe en binoculair ontsnappen. En die zeer kwetsbaar zijn wanneer ze onder vuur komen te liggen van snelle mannen met snode plannen. Het voorbeeld van Diepenbeek, elders op deze pagina’s, is actueler dan ooit. In het LIKONA-jaarboek 2003 stond een ander sprekend voorbeeld. Zo bleken de toch niet bepaald kleine mijnterreinen van Eisden-Lanklaar een tot dan toe ongekend rijke flora en fauna te hebben, met indrukwekkende populaties heide- en bosrandsoorten die niet voor niets op de Vlaamse Rode Lijsten staan. Of neem nu de Wateringen De Bek-Armenbos, tussen Neeroeteren en Dilsen. Eén van de zeldzame bebouwingsarme stukken Limburgse natuur tussen het Bergerven en Den Tösch, op tal van niveaus juridisch beschermd, maar tot op vandaag onder vuur bij diverse besturen die met grindwinning hun gemeentekas hopen te spekken zonder hun burgers te storen met bijhorende lawaai- en stofoverlast. En nauwelijks bekend, laat staan bestudeerd.

Ouder en beter Soms moeten we ook in eigen boezem durven kijken.“Geen sant in eigen land” geldt namelijk ook voor onze dennenbossen. Als Limburg maar tien hectare grove den rijk was, zouden ze allicht breed beschermd en gewaardeerd zijn. Maar Limburg telt nog duizenden hectaren naaldbos, die inderdaad soms zijn ingeplant op een plek waar heide of stuifzand beter gepast zouden zijn. Niet zelden zijn het donkere kruinen boven een monocultuur van Amerikaanse vogelkers. En op jonge leeftijd, tot een jaar of vijftig, kunnen

ze behoorlijk saai en monotoon zijn. “Alles beter dan een saai dennenbos”, klinkt het dan wel eens. Maar is een diepe zand- of grindput, bijvoorbeeld, met diep levenloos water tot ver in de eeuwigheid, dan zoveel beter? Ook naaldbossen worden beter met de jaren. En die bossen op rijpere leeftijd, die de voorbije decennia goed zijn beheerd door het Agentschap voor Natuur en Bos, mogen stilaan gezien worden. Daar laten de resterende dennen ruimte voor opschietende zomereik, berk, lijsterbes en spork, met een fauna waar we waarschijnlijk te weinig oog en waardering voor hebben. Want, zeg nu zelf, welke zichzelf respecterende ornitholoog of zoogdierenspecialist gaat zijn of haar zeldzame tijd nu verprutsen in een dennenbos?

Idee zkt. beweging Er is dus nog werk aan de winkel, ook

buiten de reservaten en natuurgebieden die al zoveel aandacht en energie vragen. Maar binnen de Limburgse natuurbeweging is nu meer kennis en menskracht aanwezig dan ooit tevoren. Internet en gsm’s maken communicatie makkelijker en goedkopen dan ooit. Daarom moet een idee als ‘www.natuurondervuur.be’ een kans maken. Een idee dat vertrekt van de rëele nood aan recente, betrouwbare fauna- en floragegevens over lappen Limburgse natuur die voorgoed verloren dreigen te gaan. Een idee dat uitmondt in een blijvende beweging, draaiend op vrijwilligers met een hart voor de natuur. Ook als die buiten de eigen gemeente of afdeling ligt. En over alle verenigingen heen. De eerste ballonnetjes zijn al opgelaten, onder andere bij de Limburgse JNM’ers. De respons was meer dan positief. We houden u op de hoogte.

Leefbaarheid en natuur samen tegen nieuw industriegebied

in Diepenbeek

Op weg naar de LIKONA-contactdag passeerden velen de Boudewijnlaan tussen Genk en Diepenbeek. Voor de meeste automobilisten richting Hasselt niet meer dan een beboste berm, waar achter het Albertkanaal gloort. Dat deze brok natuur, geprangd tussen asfalt en water, enkele tientallen hectaren groot is, is verrassend. Maar er is een luchtfoto nodig om duidelijk te maken dat zowel het Genkse natuurreservaat De Maten als de Diepenbeekse wijk Rooierheide naaste buren zijn. Geen wonder dat deze lap natuur onder vuur, beoogd nieuw industrieterrein in het uitdijende beton van het Economisch Netwerk Albertkanaal, felle verdedigers vindt. Bij bezorgde Diepenbekenaren en verontwaardigde natuurliefhebbers. “Het probleem was dat we nauwelijks een beeld hadden van de waarde van het gebied”, zegt Natuurpunt-vrijwilliger Chris Dictus. “Pas nu wordt stilaan duidelijk wat daar verloren dreigt te gaan. Waardevolle, erg zeldzame schrale graslanden met typische vlinders en sprinkhanen, en op de vochtige, bosrijke plekken groeiplaatsen van Gevlekte orchis.” Daarom is de komende maanden alle hulp van geïnteresseerde flora- en faunakenners om deze witte vlek te vullen meer dan welkom. Zodat bij een definitieve beslissing tenminste alle argumenten op tafel liggen. Niet alleen de cijfers die de initiatiefnemers van pas komen.

Orchis 15

paasmaandag blauwe winkel Paaseieren rapen op Domein Kiewit

Uniek Natuurpunt zadenmengsel

Maandag 24 maart 2008: afspraak om 11.00 uur aan de Blauwe Winkel van Natuurpunt Limburg



EINDHOVEN

Me t k

ind

N717

er

E314 A2

LUMMEN LEUVEN ➤

a

ZONHOVEN

ni

Putvennestraat

m

et

& k l eu rwe d

leu ke

prijsjes voor

str

alle k

HASSELT

ijd

ind er en

en

k unie n d za e sel meng

DOMEIN KIEWIT

KIEWIT

m

at ie

➤ GENK

rige bloem ja r e e m e eid Bloemenw

Zaai dit voorjaar nog je bloemenweide in. Het Natuurpuntmengsel is zo samengesteld dat je op elke grondsoort een mooi resultaat krijgt. Inzaaien doe je best eind maart/begin april, als het niet meer vriest. Na enkele weken verschijnen de eerste bloemen en die zullen je verrassen tot de herfst. Een fiche met handige zaaitips krijg je mee in de Blauwe Winkel.

Natuurpunt Limburg De Blauwe winkel Domein Kiewit 3500 Hasselt tel. 011 24 60 20

m jarige bloe n é é e id e Bloemenw

en

k unie n zade sel meng

5€ per zakje

Eénjarige en meerjarige bloemen

voor 25 m2 bloemenweide 16

17

blauwe winkel Binnenkort kan je weer buiten in de moestuin aan de slag. Ben je nog niet zo handig in de tuin of wil je liever klein beginnen? Probeer dan eens één van de vele moestuinkits van Secrets du Potager.

Moestuin

kits

Combineer een bezoek aan de Blauwe Winkel met een natuurwandeling in Kiewit. Park, bos, moeras en weilanden wisselen mekaar af. De lichte Litefield laarzen loodsen je met gemak doorheen de natste stukken.

Litefield laars

Comfortabel, licht en ademend

60,00 €

Colofon

EINDHOVEN

N717 E314 A2

LUMMEN LEUVEN ➤

Putvennestraat

DOMEIN KIEWIT

HASSELT

Blauwe winkel • Zaaidoos Tomaten • Zaaidos Leerling-tuinman • Zaaidos Kruiden • Ontdekkingskit Aardbei • Mini-tuinkit Kindermoestuin • Mini-tuinkit Kruidenblokje • Mini-tuinkit Wortelen 18

€39,95 €69,95 €39,95 €19,95 €20,95 €20,95 €20,95

Tot 31 maart 2008

50% korting

voor leden Natuurpunt

➤ GENK

ZONHOVEN

KIEWIT

Natuurpunt Limburg Domein Kiewit 3500 Hasselt tel. 011 24 60 20 [email protected] Openingsuren winkel: woensdag, zaterdag en zondag van 13.30 tot 17.00 uur (vanaf 1 april ‘08 tot 18.00 uur)

Dit tijdschrift wordt gratis verspreid op 6700 exemplaren aan de leden van Natuurpunt Limburg. Volgende uitgave: mei 2008 Werkten mee aan dit nummer: Jos Gorssen, Jos Coteur, Linda Vanderheyden, Peter Vanlommel Verantw. uitgever: Peter Vanlommel Kiewitdreef 5, 3500 Hasselt Communicatievormgeving: Comkommer Dit is een uitgave van: Natuurpunt Limburg tel. 011 24 60 20 [email protected] www.natuurpuntlimburg.be Gedrukt op 100% ongebleekt en gerecycleerd papier. Coverfoto: © Marcel Bex 19

Geef een lidmaatschap cadeau! Want alleen dankzij de steun van duizenden leden kunnen wij met hart en ziel blijven opkomen voor de natuur. Je kan lid worden: i door je aan te melden in de Blauwe Winkel (Domein Kiewit) i door €20 over te schrijven op rek.nr. 230-0044233-21, met vermelding ‘nieuw lid’ i via onze website www.natuurpuntlimburg.be

© Marcel Bex

natuurpuntlimburg.be

20