15

22/25 BOUWEN AAN RTM

Nesselande is nu bijna af maar ontbreekt er misschien nog iets? Een open dialoog tussen (deel)gemeente en bewoners over buitenruimte in hun Rotterdamse wijk.

26/29 RTM VEILIGER

Met zowel internationaal aansprekende festivals als kleine buurtevenementen belooft 2011 opnieuw een bruisend festivaljaar te worden.

30/33 RTM ONDERNEEMT

Het ‘huis’ van de Erasmus Universiteit Rotterdam gaat op de schop. Campus Woudestein wordt zo duurzaam mogelijk.

8/11 CONTROL ROOM

5

7 6

8

Drie experts hebben een uur om een maatschappelijk probleem op te lossen. Deze keer: Hoe brengen we Rotterdam van idee naar actie om die duurzame stad te realiseren?

4

12/15

1 3

2

44/47

STADSTRIP

PORTRET: JIM DE JONG

Van fijnstofslurpers tot superusers. Met Paula Verhoeven (directeur Duurzaam) wandelen we langs Rotterdams ‘groen’.

Jim de Jong draagt de titel ‘jongste chef-kok’ inmiddels al een jaar. Het zijn lange dagen in de keuken in het restaurant op Katendrecht.

16:50 _ 05/02/11 _ Beursplein

Panorama _ 4/5

Zoeken naar ­eeuwigheidswaarde Ondernemen, eten, autorijden, vakantie vieren, bouwen… Je kunt het zo gek niet bedenken of we doen het tegenwoordig zo duurzaam mogelijk. RTM vroeg Erik Flohr, tweedejaars student van de Rotterdamse Willem de Kooning Academie, om dit in (Rotterdams) beeld te brengen. Met photoshop ‘verduurzaamde’ hij het World Trade Center. Een eeuwig spanningsveld tussen de economische waarde en die van de natuur…

Column Yvonne Nesselaar

De agenda van...

Het is een begrip op Zuid: Stichting Vogelklas Karel Schot. Het opvangtehuis voor gewonde vogels, egels en vleermuizen. De lente dient zich aan. Een drukke periode voor de stichting. Beheerder Monique de Vrijer heeft het er druk mee. Hoe ziet haar agenda er op de eerste donderdag van april uit? Het D-woord

Wie de film ‘The age of stupid’ heeft gezien, weet dat we moeten opschieten met het redden van de aarde voor ons nageslacht. In het docudrama vraagt de Archivaris zich in 2055 verbijsterd af waarom we in 2008 de klimaatverandering niet op alle fronten zijn gaan aanpakken.

09:00 uur Werkverdeling: We werken met een groot aantal vrijwilligers. We beginnen met een bak koffie of thee, kletsen bij en verdelen de werkzaamheden. 10:00 uur Voorlichting: Tijdens de lente vallen veel jonge vogels uit het nest, een onderdeel van leren vliegen. Veel mensen denken dat deze piepkuikens gewond zijn, pakken ze op en brengen ze naar ons. Ik leg op scholen uit wat mensen wel en niet moeten doen.

Het lijkt natuurlijk allemaal prachtig, ongeveer ­alles wat we doen en maken krijgt tegenwoordig het predikaat ‘duurzaam’, maar volgens mij wordt het woord zo langzamerhand aardig misbruikt. We zetten het te pas en te onpas in als marketingkreet, als commercieel aantrekkelijk. En – als je een beet­ je creatief bent – is het in vrijwel elke context te gebruiken. Dat zou niet erg zijn, als het dan maar een beetje vlotter ging met die duurzame aarde. Want ik ben bang dat we het met alleen spaar­ lampen op groene energie en milieuvriendelijke verpakkingen niet gaan redden.

12:00 uur Grote jongens: Soms wordt een roofvogel binnengebracht. Ik ga even kijken naar deze bijzondere exemplaren. Altijd mooi om ­zulke dieren te zien.

Het huidige kabinet lijkt daar moeilijk van te door­ dringen. Neem onze overdreven vleesconsumptie. Het CDA laat zich regeren door de landbouwlobby, de PVV zal kiloknallers tot op het bot verdedigen ‘voor de gewone mens’ en de VVD heeft sowieso weinig met reguleren. En niemand wil nadenken over het stimuleren van groene energie of rekening­rijden. Terwijl we ons volgens de film waarmee ik deze column begon, juist zouden ­moeten haasten. Daarom heb ik mijn hoop geves­ tigd op de gemeente. Omlaag met die CO2 uitstoot, kom op met die led-straatverlichting. Elk gebouw een groen dak, meer kilometers wassende weg. En een beetje snel graag. Het is een investering die volgens deskundigen binnen vijf tot tien jaar is ­terug te verdienen. Da’s toch niks, als het gaat om een gezonde stad en een aardbol waar onze kinde­ ren en kleinkinderen ook nog iets aan hebben? Don’t be stupid!

16:00 uur Kades: Veel kades van sloten zijn te stijl. Jonge eendjes k­ omen niet meer aan de kant, maar ook egels verdrinken als ze in het water vallen. We lobbyen en leggen uit waarom natuurlijke kanten bij sloten en singels zo belangrijk zijn.

14:00 uur Sponsoring: Een groot deel van onze inkomsten bestaat uit giften. Sponsors verdienen aandacht, niet alleen van de bestuurders van de stichting, maar uiteraard ook van mij.

Proef met combinatie ID-bewijzen Paspoort, rijbewijs, bibliotheekpas… Het zijn onmisbare documenten maar ze zorgen voor een dikke portemonnee. ­Yvonne van Stiphout (directeur bij de gemeentelijke dienst Publiekszaken) presenteerde begin februari een plan om te kijken of een combinatie van documenten in de toekomst tot de mogelijkheden behoort.

­ egverkeer, VNG, NvvB, een automatiseW ringsafdeling van het ministerie van ­Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BKZ) en meer mensen met kennis van zaken, ­onderzoekt nu samen hoe dienstverlening ­beter, e ­ igentijdser en slimmer kan. ‘En hoe we de bureaucratie of lastendruk voor burgers ­kunnen terugdringen’, voegt Van Stiphout toe.

Kern van de proef is: wat voegt een rijbewijs toe? Het rijbewijs kan direct gekoppeld worden aan het id-bewijs (paspoort of id-kaart). Van Stiphout: ‘De eerste stap daarin is een goed beeld te krijgen van hoe het proces ­anders kan. Bijvoorbeeld door het uitreiken van een ID-drager te stroomlijnen. En ver­ volgens willen we kijken of verschillende ­ID-­dragers kunnen worden gecombineerd.’   Een club van vertegenwoordigers van ­Publiekszaken, de Rijksdienst voor het

Want door bijvoorbeeld het rijbewijs op te ­nemen in het paspoort, scheelt dat ook een heel proces van aanvraag tot productie. Combineren levert daarom zowel tijd als geld op. Van Stiphout: ‘Ook voor burgers is het gemakkelijker. Minder documenten, minder procedures. We willen betrouwbaarheid bieden, de samengaat met service en kostenreductie.’ De veiligheid van persoonsgegevens blijft ­uiteraard gewaarborgd. ‘Je kunt bijvoorbeeld nooit tornen aan veiligheidswaarborgen voor

Rotterdam in Beeld

15:00 uur Website: Overleg over de website. We zijn op zoek naar vrijwilligers, speciaal naar egelverzorgers. We weten niet zo goed ­waarom, maar het aantal egels dat we verzorgen is de afgelopen jaren enorm toegenomen. Op de site plaatsen we een oproep.

frauderen’, verduidelijkt Van Stiphout. ‘Daar is een grens aan. We willen als samenwerkende club rond de zomer een business case presenteren aan de minister van BZK. En hoop ik dat we vervolgens een proef bij Schiphol en Rotterdam The Hague Airport en onder meer in de gemeente Rotterdam kunnen starten. Want we willen niet kijken naar wat niet kan, maar juist naar wat wél mogelijk is.’

Een waterval van vaten en stromende olie… Op het eerste gezicht misschien niet het kunstwerk dat in deze ‘duurzame’ editie van RTM thuishoort. Maar in die olie zijn een twintigtal menselijke figuren te ontwaren. Een paar daarvan lijken juist vanuit de stroperige massa naar boven te klimmen…

‘Cascade’ op het Churchillplein prikkelt tot nadenken. Maker Joep van Lieshout heeft hiervoor de Pestsäule in Wenen als inspiratie gebruikt. Met dit barokke gedenkteken vierde de stad Wenen het einde van de grote pestepidemie. In Cascade zijn wolken met engeltjes vervangen door olievaten, verwijzend naar Rotterdam als wereldhaven. En lijkt de jubelstemming van de Weense versie plaatsgemaakt te hebben voor een Rotterdamse kunstwerk met een donkerder ondertoon. Associeert u dit werk nu met de ondergang van de mensheid? Of juist met de veerkracht van mensen die ondanks alles toch een weg naar boven vinden?

19:30 uur Bijvoederen: Jonge vogeltjes moeten we met de hand ­voeren. Het gaat om honderden vogels die tot een uur of half negen voedsel nodig hebben. Monique de Vrijer (1978) volgt de opleiding tot dierenverzorger en paraveterinair. Van 2000 tot 2008 werkt ze als dierverzorger op de kinderboerderij op het recreatie­oord Binnenmaas in de Hoeksche Waard. In augustus 2008 wordt ze beheerder van de Vogelklas Karel Schot. Ze heeft altijd een passie voor vogels gehad.

Yvonne Nesselaar Maakt radioprogramma’s over gezondheid en welzijn bij Radio Rijnmond en Radio West. Daarnaast werkt ze mee aan patiënttevredenheidsonderzoeken en communicatieprojecten van diverse Rotterdamse zorginstellingen.

6/7

rotterdam.nl/kunstencultuur

sculptureinternationalrotterdam.nl

Voor kunst en cultuur in de stad vormt de dienst Kunst en Cultuur het beleid en zorgt ervoor dat het wordt uitgevoerd. Daarnaast beheert de dienst het gemeentelijke subsidiebudget en stelt zowel structurele subsidies beschikbaar als subsidies voor de uitvoering van eenmalige projecten.

09:00 _ 27/01/11 _ Drijvend Paviljoen De Rotterdamse ambities zijn hoog: European Green Capital in 2014, 50% minder CO2-uitstoot en 100% klimaat-bestendigheid in 2025. En in het jaar 2050 is Rotterdam volledig CO2-neutraal. Dat vraagt om aanpak­ ken. Hoe brengen we Rotterdam en de Rotterdammer van idee naar actie om die duurzame stad te realiseren?

Control room _ 8/9 Control room is een vaste rubriek in RTM, waarin wij telkens een vraag over een actueel Rotterdams onderwerp voorleggen aan drie mensen, die op een of andere manier raakvlakken hebben met of betrokken zijn bij het onderwerp. Deze ‘experts’ hebben een uur om ­samen tot een antwoord te komen. Dit keer is het onderwerp logischerwijs: ‘duurzaamheid’.

09:07

09:28

Rotmans: ‘Dit Drijvend ­Paviljoen is een icoon van de mogelijkheden van duurzaamheid op het water.’

De waarde van de Prius qua duurzaamheid staat buiten kijf. Als lifestyle attribuut ziet niet iedereen mogelijkheden.

Van idee naar . duurzame actie… . 1

09:10 UUR - BARRIERES BESLECHTEN

‘Het is geen makkie’, begint Rotmans, ‘voor de gemiddelde woningbezitter om bij te ­dragen aan duurzaamheid. Ik probeer mijn straat duurzaam te krijgen, de huizen zo energiezuinig mogelijk te maken. Het is tijd­ rovend en ingewikkeld. Veel mensen willen wel, maar het wordt ze moeilijk gemaakt.’ Bikker: ‘We moeten het juist makkelijk ­maken. En het goede voorbeeld geven. Mijn bedrijf had zeventig leaseauto’s. Op een ­gegeven moment zei ik: ‘daar stoppen we mee’. Nu rijdt 80% met de fiets van en naar het werk. Door het openbaar vervoer en de fiets te nemen, daalde mijn eigen aantal ­kilometers van 50.000 naar 12.500 per jaar. Nog een goed voorbeeld? Een wethouder die de passie preekt én op de fiets de stad door­ kruist.’ ‘Mensen willen bovendien weten, wat het uitmaakt’, weet Rotmans. ‘Als ik

meedoe, doet mijn buurman dan ook mee? En wat levert het dan op? Dat inzicht is er nu niet.’ ‘Ik participeer in een website die de databases van alle consumentenelektronica beschikbaar stelt,’ vertelt Bikker, ‘En meteen een extra effect berekent; die van je duurde­ re maar duurzame apparaat op je energie­ rekening.’ Ten Bosch: ‘Dat soort onderne­ merschap helpt de Rotterdammer duurzaam bezig te zijn. Stimuleer dit door de admini­ stratieve barrières weg te nemen. Dan kan een bedrijf zijn klanten het gewin, gemak en genot bieden dat ze motiveert om voor duurzaamheid te kiezen en beslechten we die barrières wel.’ 09:25 UUR - MARY POPPINS MANIER

‘Mensen die meedoen, moet je belonen’, vindt Bikker. ‘Daar wordt het ook veel leuker

2

3

van.’ Rotmans: ‘Helemaal eens. Er lopen nu vier experimenten waarbij mensen elke dag vijf euro krijgen om de file te mijden. Zo’n financiële prikkel helpt.’ De Mary Poppins manier noemt Ten Bosch het: ‘Zoals in het liedje uit de musical: ‘met een klein schepje suiker is een pilletje geen punt.’ ‘Er kwam nog nooit een omwenteling voort uit iets ­negatiefs’, zegt Rotmans. ‘We moeten men­ sen inspireren en in het hart raken. Ging de oude duurzaamheid nog over spaarlampen en subsidies, de nieuwe Duurzaamheid 2.0 raakt het hart van de economie. Bedrijven doen mee, omdat ze mogelijkheden zien om geld te verdienen. Een legitiem motief. Het belerende vingertje werkt niet meer. Mijn kinderen willen bijvoorbeeld best iets doen voor duurzaamheid, maar ze willen het ook leuk blijven hebben.’ Bikker: ‘Mijn zoon is piloot en als er nou iets vieze dingen zijn,

1 DE ONDERNEMER

2 DE ADVISEUR

3 DE HOOGLERAAR

Job Ten Bosch is voorzitter van de CleanTech ­Business Club. ‘Ik ben altijd bezig geweest met clean tech en duurzame innovatie. Sinds mijn zestiende ben ik ondernemer. Eerst alleen en later als co-entrepreneur met veel ervarener ondernemers. Vanuit de coöperatieve gedachte hebben wij de Clean Tech Business Club opgezet, die fungeert als groeiversneller voor startende en innoverende bedrijven in deze sector. We bieden ondernemers diensten, zoals sales, payrolling en financiën, zodat ze op een solide manier kunnen groeien.’

Leendert Bikker is ondernemer en voorzitter van de EDBR (Economic Development Board Rotterdam). ‘Ik ben opgegroeid met het idee dat je de boel ­frisser moet achterlaten dan je het aantreft. In heel veel zaken probeer ik de economische activiteiten uit te vergroten, bedrijven te starten en dat te verbinden met bijvoorbeeld duurzaamheid. Het is een uitdaging om dat in de gevestigde orde voor elkaar te krijgen. Dit voorjaar komt EDBR met een studie Rethinking Rotterdam, waarin onder andere staat wat er nodig is om versneld de grootste bio based haven ter wereld te worden.’

Jan Rotmans is hoogleraar duurzaamheid aan de Erasmus Universiteit. Hij is al 25 jaar met het thema bezig, wetenschappelijk en in de praktijk. ‘Ik heb onder andere Urgenda opgericht, een actiegroep die Nederland snel duurzaam wil maken. Momenteel werk ik mee aan verschillende projecten, waaronder een woest plan dat Merwehavens-Vierhavens moet omtoveren tot een duurzaam woon- en werkgebied. En ik ontwikkel een toekomstvisie voor Rotterdam: wat is een CO2-arme stad en haven. In mijn optiek gaat Rotterdam meer richting het water bewegen.’

zijn het vliegtuigen. Het is de moeite waard om nieuwe technologie en brandstoffen te gebruiken voor vliegtuigen, want we vliegen natuurlijk niet minder met zijn allen.’

Ongeveer 40% van het BNP is havengerela­ teerd. Volgens Rotmans, Ten Bosch en Bikker zijn de kansen – en de weerstand – nergens zo groot als hier. ‘Wie niet kiest, verliest’,

weet Bikker. ‘We zijn een carbon based ener­ gy valley. Als we overschakelen op biobrand­ Lees verder op pag. 10/11

09:00 _ 27/01/11 _ Drijvend Paviljoen

stoffen, kunnen we weer jaren mee. We ­leven al 700 jaar in een van de grootste natuurlijke delta’s. Investeren we in de techniek, techno­ logie en faciliteiten om te leven, wonen en werken met water, dan hebben we focus. New York was in de jaren 60 de grootste haven ter wereld, maar weigerde mee te gaan in de re­ volutie van de zeecontainer en verloor die positie. Wij kunnen ook verliezen.’ 09:55 UUR - KIEZEN OF VERLIEZEN

Rotmans: ‘Honderd jaar geleden verdiepten we de havens om ruimte te maken voor grote­ re schepen. Er was weerstand, maar we de­ den het toch. In de jaren 60 omarmden we de zeecontainer en weer groeide de haven. Dit is weer zo’n transitiepunt. Dat mogen we niet laten schieten.’ Bikker vindt dat we meer lul­ len dan poetsen. ‘Het ontbreekt nog aan een

groot verhaal, een visie,’ stelt Rotmans. ‘Ur­ genda (zie onder ‘De Hoogleraar’, red.) ont­ wikkelde een toekomstvisie duurzaamheid voor Nederland. Dat doen we nu ook voor Rotterdam. En de kunst is dat grote verhaal meteen te vertalen in actie. Er moet meer snelheid in komen.’ ‘Laat de Rotterdamse am­ bitie zijn dat we de groenste haven ter wereld worden’, zegt Bikker. ‘Alles wat we doen, alle besluiten die we nemen en alle contributies die we vragen, moeten daaraan bijdragen.’ Ten Bosch: ‘Nederland adopteert nieuwe technologie snel en heeft ook nog eens heel kritische consumenten. In Rotterdam kun je internationale pilots draaien. Het is een klei­ ne markt. Als je hier faalt, kun je daarvan leren en de grotere markten veroveren.’ ‘Rot­ terdam heeft alles in huis’, meent Rotmans. ‘Opleidingen, kennis, bedrijvigheid, indu­

Control room _ 10/11

10:05

10:34

De vaart zit er goed in. Bikker, Ten Bosch en Rotmans beheersen de materie en schakelen snel.

‘Groen en anders niet doen.’ Het motto van Bikker is een passende afsluiter van de discussie.

strie. Wij zijn de enige grote stad die ver­ jongt, terwijl de rest van Nederland vergrijst. We hebben 80.000 jongeren. Dat is je kapi­ taal. Daar moeten we de nieuwe, duurzame maakindustrie voor optuigen.’

duurzaamheid streven. Ontwikkel tien ­biomassacentrales of tien algenvelden. Kies innovatieve oplossingen. Al vind ik het op zich al winst dat dergelijke doelstellingen nu bespreekbaar zijn.’ ‘Het moet ook effect hebben op de werkgelegenheid’, meent Ten

Bosch. ‘De man op Zuid heeft zorgen over zijn energierekening en een baan voor zijn zoon. Hij moet er kansen in zien.’ ‘Er tekent zich een revolutie af’, ziet Rotmans, ‘en een verkeerde keuze nu is niet meer goed te ­maken.’ Ten Bosch: ‘Net als multinationals

kunnen ook steden zichzelf opnieuw uit­ vinden.’ Het gaat niet alleen om de doelstel­ lingen, maar hoe je die realiseert. Niet via de ‘oude’ economie, daar zijn de panelleden het over eens, maar door juist te investeren in groene technologie.

Alexandra van Huffelen Rotterdams w ­ ethouder Duurzaamheid, Binnenstad en Buitenruimte:

vermarkten. Daarom streven we ernaar om in 2014 European Green Capital te worden. Duurzaamheid wordt meer en meer vanzelfsprekend. Steeds meer mensen kiezen voor een bewustere levensstijl en steeds meer ­bedrijven voor een duurzame bedrijfsvoering. Met het Programma Duurzaam richten we ons op de grote industrie en bedrijven, het MKB en de individuele consument. Wij ­vragen ook nadrukkelijk wat hun bijdrage is om het leefklimaat in Rotterdam te verbeteren. Duur-

zaamheid is verweven in allerlei thema’s, ­zoals ruimtelijke ordening, verkeer, woningbouw en economische bedrijvigheid. Het biedt kansen om deze onderwerpen te ­versterken. Een integrale aanpak en brede samenwerking zijn de succesfactoren voor een economisch sterke en duurzame stad.’

10:27 UUR - OPNIEUW UITVINDEN

Hoe denken de deskundigen over de Rotter­ damse doelstellingen? ‘Doelstellingen zijn altijd te laag. We moeten voorkomen dat we straks denken dat we groen genoeg zijn’, vindt Bikker. Rotmans: ‘Je doelstellingen ­zitten je soms ook in de weg. Rotterdam wil bijvoorbeeld 50% CO2-vermindering bewerk­ stelligen via CCS (CO2-opslag, red.) en met drie nieuwe kolencentrales. Dan haal je de doelen wel, maar op de oude manier. En in plaats van deze – ook belangrijke – klimaat­ doelstellingen, zie ik liever dat we naar

‘Wij willen Rotterdam groener, schoner en ­gezonder maken en de stad voorbereiden op de gevolgen van klimaatverandering. Daarnaast zien we kansen om Rotterdam economisch sterker te maken met duurzame en ­innovatieve bedrijven. Bovendien kunnen we onze expertise als voorloper op klimaatgebied

rotterdam.nl/klimaat rotterdamclimateinitiative.nl

09:30 _ 28/01/11 _ Westblaak

Stadstrip _ 12/13

Rotterdam wil de duurzaamste wereldhavenstad worden. Daarvoor moeten bedrijven, bewoners en instellingen wel met elkaar samenwerken. En daarmee zijn we volgens Paula Verhoeven (­directeur Duurzaam) al een heel eind op weg. Een wandeling langs groene gevels, bouwputten en daken en flitsbezoeken aan duurzame ondernemers.

Adri van Lieshout knipt al 28 jaar Rotterdamse hoofden. Als eigenaar van C ­ hristiaan Lifestyle Salon & Spa is hij niet alleen duurzaam ondernemer. Hij is ook animator van een bijzondere samenwerking tussen een particuliere V ­ ereniging van Eigenaren en 26 winkeliers. ‘We zijn met z’n allen overgestapt op het warmtenet. De w ­ oningen en winkelpanden worden nu verwarmd met restwarmte’, legt Van Lieshout uit. ‘In de portieken is een nieuw lichtplan met led-verlichting aangelegd. En we zijn met de voorbereiding voor een groen dak bezig. Zelf heb ik ook led in de zaak. Het is heel prettig licht om bij te werken.’ Verhoeven is blij met dit soort initiatieven. ‘Erg sterk om dit als groep aan te pakken.’

Rondwandelen . in Rotterdams. ‘groen’. Parkeergarage Westblaak krijgt de grootste groene gevel van ­Europa. De nu nog wat iel ogende klimopplantjes moeten 5.000 m² beton van een groen tapijt voorzien. ‘Dit is een voorbeeld van een heel praktische maar erg duurzame toepassing’, legt Verhoeven uit. ‘Als deze gevel straks helemaal groen is, ziet dat er prettig uit. Daarnaast zorgt de begroeiing ook voor een reductie van fijnstof en het geeft verkoeling.’ De uitvoerder die toevallig net in de ­parkeergarage aanwezig is, schudt Verhoeven de hand. ‘Ik kan niet wachten tot het voorjaar wordt’, lacht hij.

5

8

4

2 1

09:15 KNIPBEURT BIJ LED-LICHt

‘Een hele brancheorganisatie in je stad die voor duurzaamheid gaat! Dat is natuurlijk fantastisch’, roept Verhoeven enthousiast. Het Bilderberg ­Pakhotel is een van de Rotterdamse hotels met een zogeheten Green Key label. In 2009 tekenden 29 hotels en congrescentra een overeenkomst met de gemeente Rotterdam om hun milieuprestaties te verbeteren. ‘Toeristen die een hotel met een Green Key label kiezen, kunnen er vanuit gaan dat het ­hotel bijvoorbeeld bewust omgaat met gas-, wateren elektraverbruik of minder afval produceert.’

09:30 GEVEL VOL FIJNSTOFSLURPERS

7 6

3

2

09:25 VOOR DE GROENE TOERIST

Paula Verhoeven Directeur Duurzaam Programmabureau Duurzaam

1

3

09:30 _ 28/01/11 _ Westblaak Op de Westersingel loopt Verhoeven naar de waterkant. ‘Rotterdam is goed in alternatieve waterberging’, zegt ze trots. ‘Dit beeldenterras kan bij langdurige regenval, wanneer de singel buiten z’n oevers treedt, onderlopen. Het fungeert dan als tijdelijke waterberging. Normaal vangen singels het regenwater op. Maar omdat de meeste singels die vroeger door de stad liepen, gedempt zijn, leggen we alternatieve waterbergingen aan. Andere voorbeelden zijn de ondergrondse waterberging onder de ­Museumparkgarage en de toe­ komstige Kruispleingarage.’

Stadstrip _ 14/15

09:35 TERRAS VOOR DROGE VOETEN

10:10 LAAD JE OP, LAAT JE RIJDEN

Rondwandelen . in Rotterdams. ‘groen’ .

Bij dit oplaadpunt (NRGSPOT) in de Karel Doormanstraat ­kunnen bestuurders 24 uur per dag hun elektrische voertuigen opladen. Verhoeven hoopt dat meer mensen overstappen op een elektrische auto. ‘Door de kosten van de aanleg te vergoeden, maken we het een stuk aantrekkelijker voor Rotterdammers. We vergoeden daarnaast ook nog eens het eerste jaar groene stroomgebruik tot maximaal 450 euro.’

6 4 7

10:20 ARCHITECTEN ALS SUPERUSERS Het architectenbureau 2012Architecten maakt zoveel mogelijk gebruik van rest- en afval­ materialen. ‘We noemen deze manier van werken Superuse’, vertelt oprichter Césare Peeren. De gemeente nodigde vier kunstenaars uit om een ontwerp te maken voor de gevel van het gedeeltelijk gesloopte Stadskantoor. Samen met omwonenden en ondernemers kozen ze voor het idee van 2012Architecten: een verticale tuin die het seizoen weergeeft in de vorm van ­grote bloemkunstwerken.

5

10:30 DUURZAME CREATIEVELINGEN

7 6

8

4

5 1 3

09:50 ENGELS GEEFT GROEN VOORBEELD

2

Met subsidie van het Programma Duurzaam heeft grand café ­Engels zijn dakterras ‘vergroend’. Bovenop het dak van het Groothandelsgebouw kunnen Rotterdammers met eigen ogen bekijken hoe een groen dak eruitziet. ‘Elke eerste zondag van de maand organiseren we een informatiebijeenkomst over groene daken’, vertelt directeur Frans Engels. ‘Omdat de gemeente de aanleg van groene daken stimuleert, is een aantrekkelijke subsidie ­beschikbaar voor huiseigenaren die een groen dak willen ­aanleggen. Hier krijgen Rotterdammers advies en ideeën.’

8

Een broekriem van fietsband, lampen van oude Bosatlassen en bakjes van samengeperst koffiedik. Je kunt het zo gek niet bedenken of het is te koop bij Studio Hergebruik. In deze winkel annex expositie- en workshopruimte, documentatiecentrum én ontmoetingsplaats, vind je werk van kunstenaars, vormgevers en ontwerpers, die zich toeleggen op hergebruik of recycling van materialen. ‘Ik ben heel erg blij met dit soort ondernemers’, zegt Verhoeven voor een etalage vol hebbedingen. ‘Ze zijn duurzaam en toekomstgericht.’

10:23 _ 11/01/11 _ ir. P. Kosterlaan

16/17

‘Even’ een paar bomen uitkiezen voor een Rotterdams nieuwbouw­ project zit er niet in. Ontwerpers van de gemeentelijke dienst dS+V kloppen vaak al jaren voor de start bij de dienst G ­ emeentewerken aan. ‘Doen ze dat niet, dan ontstaat er een ­probleem. Een boom koop je namelijk niet uit het rek. Die heeft jaren de tijd nodig om op de ge­ wenste dikte en hoogte te komen’, vertelt uitvoerder Richard Verhoef.

10:23 _ 11/01/11 _ ir. P. Kosterlaan U

men wordt het perceel een gemeentekweke­ rij genoemd, maar het gaat eigenlijk vooral om de inkoop en distributie van bomen. En om de professionele verzorging in de perio­ de tussen levering en uiteindelijke planting.

wind trotseren. Een voet met twee uitsteken­ de takjes van een meter hoog, meer is het nog niet. Deze y-vormige platanen zijn voor een project op het Kruisplein. ‘Geweldig hè’,

‘In warme landen koop ik liever geen bomen’

VEELOMVATTEND

Tijdens de wintermaanden ziet het er wat kaal en verlaten uit. Toch is de periode ­november tot en met april de drukste op de ‘kwekerij’. Het groen in de stad wordt onder­ houden en percelen met gekochte bomen worden aangeplant. ‘Dat inkopen doen we voordelig’, verduidelijkt Verhoef. ‘We kopen in voor heel de stad én Capelle aan den IJssel. Bovendien heeft de gemeente zelf kennis in huis en blijft de kwaliteit gewaarborgd.’

Het perceel aan de ir. P. Kosterlaan is zeven hectare groot, waarvan vijf hectare gebruikt wordt voor jaarlijks zo’n 4.000 bomen. Iets minder dan de helft daarvan is eigen kweek. De rest wordt ingekocht in Nederland of an­ dere Europese landen. Door de bank geno­

Op de ir. P. Kosterlaan is ook ruimte voor ­speciale projecten. Verhoef loopt naar een gedeelte waar tweehonderd miniplatanen de

itvoerder Verhoef kent de kwekerswereld op zijn duimpje. Voordat hij twaalf jaar geleden bij de gemeente Rotterdam aan de slag ging, werkte hij eerst als vakantiekracht bij een fruitteler, volgde de middel­bare tuin­ bouwschool en ging daarna aan de slag bij handelskwekerijen. ‘Met mijn handen wer­ ken in de buitenlucht, dat was wat me zo in het vak aantrok’, vertelt Verhoef, terwijl hij zijn jas van een stoel trekt. En hoewel de re­ gen met bakken uit de hemel valt, roept hij: ‘Kom op, dan gaan we naar buiten. Als je het ziet, snap je beter waar ik het over heb.’

Gerda Zijlstra Mede-initiatiefnemer NU HIER ‘Hier op de Zomerhofstraat brandde een pand af. Omdat er tijd nodig is voor het maken van nieuwe plannen, lag de grond vijf jaar braak. Wij maken optimaal gebruik van deze tussentijd. We genereren waarde door in deze periode fruitbomen te kweken in een openbare fruitgaard. ­Rotterdammers kunnen hun kerstboom met kluit in onze ­speciale seizoen­stalling ‘stallen’. En je kunt hier ook moestuinieren. Tijdelijkheid vraagt om hergebruik. We maken, met dank aan Gemeentewerken, gebruik van de reststromen in de stad. In de fruitgaard kun je zitten op boomstammen van gerooide ­bomen. En van de afgekeurde planken van voormalige straatbanken zijn twee picknicksets gebouwd. Het project heet ­eigenlijk ‘Nu Hier, Straks Daar’, omdat we na die vijf jaar de hele ­inventaris, inclusief de grotere fruit­bomen, eenvoudig kunnen ­verplaatsen naar een volgend braakliggend terrein. Wat mij ­betreft zou de ­gemeente best meer gebruik ­kunnen maken van tijdelijk onbenutte grond. Breng de kwekerijen vooral de stad in en maak ze ­publiek toegankelijk. Dan kan ­iedereen zien hoe goed onderhouden en prachtig die plekken kunnen zijn.’

18/19

TOT DE Y

roept Verhoef, de regen van zijn voorhoofd vegend. ‘Er groeien tien takken uit deze boom. We moeten die steeds terugsnoeien, zodat er maar twee takken overblijven en die moeten voortdurend geleid worden.’ De ontwerper van dS+V wilde graag bomen in dezelfde vorm als de staanders van de gebou­ wen. Het project staat gepland voor 2016.

‘Zolang duurt het dus voordat deze bomen de juiste stamdikte en hoogte hebben. Overi­ gens is dit wel heel bijzonder en niet iets wat we heel vaak doen. En daarom des te leuker.’ ACCLIMATISEREN

Voor zijn baan bij Gemeentewerken is ­Verhoef veel op pad. Vooral ’s zomers rijdt hij dagelijks het hele land door om bomen en struiken te kopen. De meeste bomen in ­Rotterdam komen uit Nederland. Sommige uit Frankrijk of Italië. ‘Maar daar koop ik ze liever niet. In die landen is het warmer dan hier. De bomen die daarvandaan komen, hebben tijd nodig om zich aan te passen. Als je ze direct plant, gaan ze vaak dood. Maar soms is de vraag naar gangbare bomen als platanen zo groot, dat we niet anders kun­ nen.’ De schaarste op de bomenmarkt treedt bijvoorbeeld op als een grote stad op de schop gaat. Of als er een grootschalig evene­

Richard verhoef

Hennie Horeweg Directrice Basisschool De Klimop ‘Verstoppertje spelen in de wilgentunnel, balanceren op boomstammen, slepen met takken en spelen in de tipi. Het groene deel van ons schoolplein nodigt de kinderen uit te ontdekken en hun fantasie te gebruiken. Een groot verschil, want voorheen had ons stenen plein een border waar ­kinderen geacht werden juist uit te blijven. Toen we van de gemeentelijke dienst Jeugd, Onderwijs en Samenleving geld kregen ons plein opnieuw in te richten, hebben de kinderen juist meegeholpen met vlechten van wilgentenen en het planten van bollen. We hebben er bewust voor gekozen naast het groene gedeelte ook een verkeersplein aan te ­leggen. Hier kunnen de kinderen onder meer met hun eigen fietsje rijden. Deze combinatie werkt ­uitstekend. Doel is dan ook ons schoolplein nog meer als buurtplein in te zetten, waar kinderen uit de buurt ook buiten schooltijd terechtkunnen. Daarnaast onderhouden we ons plein met hulp van de kinderen op school. We willen meer ouders bij het onderhoud betrekken, want ik ben ­ervan overtuigd dat ook ouders net zo veel plezier aan ons plein kunnen beleven.’

10:23 _ 11/01/11 _ ir. P. Kosterlaan

20/21

Isolde van Overbeek Milieuwetenschapper / voorzitter Stichting De Bomenridders Rotterdam ‘De Bomenridders komen op voor het groen in en om de stad. Als voor bomen de zaag dreigt, gaan wij op onderzoek uit. Als wij ­betwijfelen dat de bomen iets mankeert, schakelen we een bomen­deskundige in. Door bezwaar te maken, om een second opinion van een onafhankelijke deskundige te vragen of actie te voeren, proberen we zo veel ­mogelijk bomen te beschermen. Ik vind dat er over het algemeen erg gemakkelijk met bomen wordt omgesprongen. Bouwen wint het meestal van groen. Maar onderzoek bewijst dat bomen zoveel bijdragen aan bijvoorbeeld luchtkwaliteit door vermindering van fijnstof (en andere schadelijke verbindingen) en aan een ­aantrekkelijke leefomgeving. ­Sommige mensen kiezen juist groene straten uit om te gaan ­wonen. Best zuur als vervolgens na een half jaar die mooie oude platanen het veld moeten ruimen. We moeten in de stad woekeren met ruimte, maar bomen verdienen aandacht. We zijn blij dat de gemeente bepaalde bomen nu een monumentale status kan ­toekennen. Er ligt ook een ­Bomenstructuurvisie. Maar als je zo’n document maakt, wijk er dan niet van af. Volg zo’n visie dan ook.’

Walter Hak Boomverzorger / zesvoudig ­Nederlands Kampioen ­Boomklimmen

een soort opvangadres voor bomen waar ­(tijdelijk) geen plaats voor is. Het Bomen­ depot kan aan tweehonderd ‘logés’ een plek bieden. Verhoef loopt naar het gedeelte waar een paar fikse platanen staan en wat beschei­ denere berken, lindes, eiken en robinia’s. ‘Momenteel staan er hier zo’n honderd. Ze moeten hier wel een jaar of drie blijven staan om te herstellen, voordat ze weer ­ergens anders geplant kunnen worden.’

ment in Europa is. ‘De organisatie van de Olympische Spelen in Londen heeft voor 2012 bijna alle beschikbare zware platanen opgekocht. Als Rotterdam over een maand een paar zware platanen nodig heeft, dan kan ik niet leveren. Ik probeer dat goed in de gaten te houden en collega’s tijdig te ­informeren.’

der Alexandra van Huffelen (Duurzaamheid, Binnenstad en Buitenruimte) heeft onlangs besloten dat de 1.624 exemplaren die de stad telt, een beschermde status in de Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) krijgen. ­Omhakken mag alleen als het echt nodig is. Omdat de boom ziek is, gevaar oplevert of in de weg staat voor een groot project.

MONUMENTAAL

IN ‘BEWARING’

In Rotterdam staan in totaal 603.000 bomen. Dat is inclusief Hoek van Holland. ‘Ten on­ rechte wordt vaak gezegd dat Rotterdam niet groen is’, vindt Verhoef. Ook op monumen­ tale bomen is de gemeente zuinig. Wethou­

Niet alle bomen kunnen altijd op dezelfde plek blijven staan. Sommige worden tijdelijk ondergebracht bij het Bomendepot aan die­ zelfde ir. P. Kosterlaan. Dit voor Nederlandse begrippen best unieke depot fungeert als

Het Bomendepot bespaart niet alleen bo­ menlevens, maar ook veel geld. Alleen de plaatsingskosten hoeven te worden betaald. Bij voorkeur van ‘zwaardere bomen’ (de vak­ term voor meer volwassen exemplaren) zijn

in de hele stad. Het Groenjaar inspireerde ook kunstenaars. Tijdens de Wereld van Witte de With klopten groen oplichtende harten in de bomen en op de Flying Grass Carpet ­konden Rotterdammers midden in de stad picknicken. Zo'n 20.000 kinderen kregen in en over het groen les, bijvoorbeeld op het Eiland van Brienenoord en de Gemeentekwekerij. De proef met groene schoolpleinen startte en onder meer het Park bij de Euromast en het Zuiderpark kregen een opknapbeurt.

GROENE PLANNEN

INFO . Rotterdam telt omgerekend ongeveer één boom per inwoner. We kennen zelfs een ­eigen boom die naar de stad is vernoemd, de ‘Acer pseudoplatanus Rotterdam’. GROENJAAR 2008

In 2008 stond de stad in het teken van het Groenjaar, waarvoor 8,3 miljoen beschikbaar werd gesteld. Tijdens de nationale Boomfeestdag plantten zo’n 2.500 kinderen bomen

Het Groenjaar heeft onder meer gezorgd voor een groeiend inzicht: dat het niet alleen om méér groen gaat, maar vooral om de kwaliteit van het groen.

Rotterdam kent een Groenplan en een ­Bomenstructuurplan. Het eerste document draait om de parken en groengebieden. Het Bomenstructuurplan behandelt de verbetering van de bestaande beplantingen. BOMENSTRUCTUURVISIE

In het kader van het Groenjaar 2008 is daarnaast de Bomenstructuurvisie opgesteld. Het

er voldoende in voorraad. Zo’n fors exem­ plaar kost rond de 20.000 euro. Dat lijkt veel, maar is niet duur vergeleken met bomen van commerciële kwekerijen. BERK FAVORIET

Tijd om weer naar binnen te gaan. Over de vraag wat Verhoef zelf een mooie boom vindt, hoeft hij niet lang na te denken. ­‘Berken, die zijn bij mij favoriet. Maar ja, de mensen zijn er doorgaans niet zo dol op omdat ze zoveel rommel geven. Jammer, ­anders zouden er waarschijnlijk wel meer in Rotterdam staan.’

belang van bomen wordt daarin nog eens ­onderstreept. Het document gaat onder meer in op het juist plaatsen van bomen en op het beter ordenen van de ruimte boven- en ondergronds. In de visie wordt ook opgeroepen tot meer variatie in het bomenbestand en meer ruimte maken voor monumentale ­bomen. De Bomenstructuurvisie is – zoals de naam al laat doorschemeren – bedoeld als leidraad. Het geeft richting aan de plannen op bomengebied; nu en in de toekomst.

rotterdam.nl/tekst:monumentale_bomen rotterdam.nl/tekst:bomenstructuurvisie_rotterdam

‘Natuurlijk vind ik het leuk om met bomen bezig te zijn. Boomverzorger zijn gaat zeker niet ­vanzelf. Het klimmen kost best veel energie en spierkracht. Doel is natuurlijk om bomen zo te snoeien dat ze veilig zijn en niet zomaar takken verliezen. En dat ze gezond blijven en weer jaren meegaan. Tijdens het Nederlands Kampioenschap Boomklimmen test ik mijn vaardigheden als boomverzorger. Vaak worden deze kampioenschappen in stadsparken georganiseerd, ­zoals een paar jaar geleden in het Euromastpark. Tijdens de voorrondes krijgen we een aantal ­opdrachten, verspreid over twee dagen. Die hebben onder andere te maken met inzicht, behendigheid en snelheid. Ook moet je een reddingsactie uitvoeren. ­Uiteindelijk klimmen de finalisten de Masterclimb in een grote boom met meerdere opdrachten erin, die naar eigen inzicht moeten worden uitgevoerd. Degene die dit het beste doet, wordt ­kampioen. In welke boom ik klim, maakt me niet veel uit. Al is de grote beuk wel erg prettig om mee te werken.’

16:00 _ 21/01/11 _ Cypruslaan

Zoektocht binnen . Nesselandse perken . Het Rotterdamse Nesselande, een nieuwe wijk met architectonische hoogstandjes. In 2001 staken de e­ erste bewoners de sleutel in het slot van hun kersverse huis. De wijk is nu bijna af en van alle gemakken voorzien. Of ontbreekt er misschien toch nog iets? Een voorbeeld van open dialoog tussen (deel)gemeente en bewoners over de buitenruimte in hun Rotterdamse wijk.

Bouwen aan RTM _ 22/23

f­ ontein kan worden.’ Van het winkelcentrum hadden de bewoners ook meer verwacht. Yeung: ‘Als er wind staat, waai je er bijkans weg.’ Misschien is overdekken een op­ lossing? ‘Overdekken is vooralsnog niet aan de orde’, stelt Pot. ‘We bespreken met de eigenaar wel zijn plan­ nen voor ‘windbrekers’ en meer aankleding van de om­ geving, zoals bloembakken.’ ‘VAKVERDELING’

De wijk heeft nu geen keurig aangegeven parkeervakken. Iets wat Yeung niet begrijpt. ‘Volgens de gemeente wer­ ken parkeervlakken niet. Daar heb ik mijn twijfels over.’ Pot: ‘Het ontbreken van parkeervaklijnen was een ont­ werpuitgangspunt. Als er niet geparkeerd wordt, geeft het een rustig straatbeeld. De ervaring leert dat het aan­ brengen van belijning niet of nauwelijks effect heeft op de capaciteit. Ook met belijning parkeert namelijk niet iedereen mooi in de vakken. Zonder die belijning kun­ nen kleine plekken gemakkelijker benut worden door kleine auto's.’ LUIDRUCHTIGE JONGELIEDEN

‘We willen meer door de ogen van Rotterdammers kij­ ken’, stelde Gerben Wigmans (directeur Buitenruimte bij de gemeentelijke dienst Gemeentewerken) in een eerder RTM-artikel. RTM neemt in Nesselande de proef op de som en vraagt bewoners Tony Yeung en Marja Pappas hun mening over hun wijk en leggen deze voor aan ­gemeente en deelgemeente. Als leden van de bewoners­ vereniging Wonio nemen Yeung en Pappas samen met Roteb, Gemeentewerken en Stadstoezicht deel aan het schouwen in Nesselande. Op zoek naar bijvoorbeeld een teveel aan onkruid, afval, kapot straatmeubilair of hon­ denpoep, alles wat maar verloedering in de hand werkt. Ze kennen hun wijk daardoor goed. GOED; NOG BETER

‘Nesselande is onderverdeeld in drie woonbuurten: Tuin­ stad, Badplaats en Waterwijk’, vertelt Pappas. ‘Tuinstad is een groene, ruime buurt met veel eengezinswoningen. In Badplaats woon je aan de strandboulevard van de ­Zevenhuizerplas. Waterwijk is het meest exclusieve deel en bestaat uit 300 vrije kavels aan het water waar je elk soort huis mag bouwen. Je vindt er traditionele huizen, maar ook een huis dat lijkt op een vliegende schotel.’ Pappas en Yeung zijn trots op hun woonplek, maar zien zeker nog ruimte voor verbetering. Bijvoorbeeld het be­ perkte groen of het winderige winkelcentrum. Maar zijn hun opgemerkte minpunten ook daadwerkelijk te verbe­ teren? We leggen het punt voor punt voor aan Erik Pot, adviseur gebied van deelgemeente Prins Alexander en Martijn Kleinveld, Buitenruimte van Gemeentewerken.

KLEUREN EN FLEUR

‘Ik mis kleur en dat komt vooral door de saaie beplan­ ting’, zegt Pappas. Ook Yeung deelt die mening. ‘De mid­ denbanen van de wegen hebben vooral gras en bomen. De vele rotonden in de wijk zijn kaal. Misschien goed voor de verkeersveiligheid, maar waarom niet wat kleu­ rige beplanting?’ Helaas kan Erik Pot nog geen toezeg­ gingen doen. ‘Meer kleur en fleur vergt onderhoud en kost geld. Als gemeente moeten we hard bezuinigen.’ ­Tegenover initiatieven zoals een hoveniersbedrijf een ­‘eigen’ rotonde laten sponsoren als bedrijfsreclame, staat Pot niet negatief. ‘We willen dan wel graag zekerheid voor een langere periode.’ Kleinveld herkent de klacht wel dat de wijk kleur mist. ’Het geplante groen heeft een aantal jaren nodig om het gewenste beeld te geven of ­beter tot zijn recht te komen.’ In overleg met de deelge­ meente adviseerde hij al het planten van bollen langs de openbare wegen zoals de Laan van Avant Garde en Laan van Surrealisme. ‘Zo heb je echt een seizoensbeleving. Uitvoering hiervan hangt natuurlijk wel af van de ­financiën van de deelgemeente.’ de WIND ERONDER

Volgens Pappas en Yeung is het kunstwerk aan de Laan van Avant-Garde bewoners een doorn in het oog. Het is al een tijdje kapot en duidelijk niet naar ieders smaak. Inmiddels ging er een brief naar de bewonersvereniging met een planning om het kunstobject te repareren. Pot: ‘Met de kunstenaar en het Centrum voor Beeldende kunst kijken we ook of het kunstwerk eventueel een

In de zomer heeft Nesselande last van rondracende jeugd langs de strandboulevard. De politie controleert streng, maar valt er niet nog wat te doen? Pot: ‘Het pro­ bleem is vooral dat de bouwweg nog niet weg kan. Deze asfaltbaan nodigt uit tot racen. De deelgemeente pro­ beert het in de hand te houden met toezicht en verkeers­ drempels.’ De jeugd is ook luidruchtig aanwezig op het strandje van de Zevenhuizerplas. Gezinnen voelen zich soms geïntimideerd. ‘De mate van toezicht is gekoppeld aan het weer: bij veel drukte veel toezicht’, legt Pot uit. ‘Volgens mij is de kritiek vooral ontstaan door het begin van afgelopen zomer. Nadat een alcoholverbod is inge­ steld, is de situatie toen sterk verbeterd. Onderverdeling van het strand lijkt ons niet realistisch; mensen kiezen zelf ook wel voor een drukke of een rustige plek. We ­blijven echter natuurlijk wel alert.’ Ondanks dat Nesselande nu bijna ‘af’ is, blijft er dus ruimte voor verbetering. Al is niet alles mogelijk. Het blijft een kwestie van zoeken naar mogelijkheden bin­ nen de perken. Maar de gemeente gaat meer proactief werken om klachten over de buitenruimte voor te zijn. Onder andere door zelf meer te signaleren, nog meer rond de tafel te gaan met deelgemeenten, woningcor­ poraties en commerciële partijen, maar zeker ook in ­gesprek te blijven met betrokken bewoners. prinsalexander.rotterdam.nl nesseweb.nl

14:00 _ 12/01/11 _ Marconiplein Kantoor ‘om op te pakken’. Lege panden kosten geld. En dagen uit tot creatiever denken over leegstand. Rotterdam heeft een manier bedacht om lege gebouwen snel en flexibel in te richten als kantoor, ontmoetings- of vergaderruimte. Odette de Koning is als projectleider vanuit de gemeente betrokken bij de uitwerking van het idee. ‘Lege panden in beheer van de gemeente kosten geld. Daarnaast is Rotterdam veel geld kwijt aan inhuur van externe (vergader) locaties. Dat kan slimmer. Van die onbenutte ruimte maken we een kantoor, ontmoetingsof vergaderruimte. Dat doen we met meubilair dat we al hebben. Zo zorgen we voor minder lege panden, terwijl we besparen op vergaderlocaties. Zodra het gebouw een huurder of koper heeft, pakken we het flexibele kantoor op en richten we ergens anders een pand in.’ De inrichting van een bestaande, lege kantoorruimte bleek een goede aanleiding voor

het starten met een ontwikkelomgeving voor de flexibele opzet. Samen met studenten van het Hout- en Meubileringscollege Schiebroek, adviesbureau Ynno en Primair Projekt (bedrijf in kantoorinterieur) werd het idee verder vormgegeven. De Koning: ‘Wat is een goede ontmoetingsplek? Waar moet een inspirerende vergaderruimte aan voldoen? Ambtenaren van allerlei gemeentelijke diensten werkten samen met de studenten en het bedrijfsleven om deze vragen te beantwoorden. Op 5 januari 2011 konden we het definitieve concept presenteren.’ De Koning is niet alleen projectleider ‘Creatief met leegstand’, maar ook betrokken bij het project ‘Tijd- en Locatieonafhankelijk Werken’ binnen de gemeente. Ze is groot voorstander van het Nieuwe Werken: effectief en met ­plezier werken waar en wanneer je wilt, ­ondersteund door je manager en nieuwe ­technologie. Logischerwijs verbindt ze deze

Word ook Duurzaam Wijzer. Het lijkt wel een van de populairste woorden van de afgelopen jaren. We willen ‘duurzaam’ ontwikkelen en daarbij investeren in economie, mens en milieu. Om professionals inspiratie te bieden voor nog meer ‘duurzaamheid’ in projecten, ontwikkelde de gemeente Rotterdam de herkenbaar genaamde ‘Duurzaam Wijzer’.

twee projecten. ‘We hebben 17 diensten verspreid over de hele stad. Het heen en weer reizen kost vaak onnodig veel tijd. Dan is het toch mooi als je ergens op een centrale plek kunt afspreken’, stelt De Koning. Maar de plannen gaan verder. Volgens De Koning ­bieden de flexibele kantoren ook plek voor ­bijvoorbeeld freelancers, ondernemers en ambtenaren van andere overheidsdiensten. ‘Dan zie je pas echte verbinding en een ­kruisbestuiving van kennis ontstaan.’ Samen met het gemeentelijke Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam wordt gekeken naar ­geschikte lege panden in de stad. Vanaf ­februari draait Rotterdam ook mee op een soort marktplaats waar gemeenten gratis door heel Nederland werkplekken of vergaderruimtes aanbieden. ‘Onze inspirerende flexkantoren passen daar natuurlijk goed bij’, vindt De Koning. ‘Zo ontstaat op korte termijn al de verbinding waar ik het eerder over had.’ seats2share.nl hetnieuwewerken.nl

In dit kleurrijke boekje staat per thema (denk dan aan Klimaat, Energie en Materialen) een uitleg met praktische voorbeelden. ‘De insteek van de wijzer is vooral hoe je duurzaamheid op verschillende niveaus naar concrete ­maatregelen kunt vertalen’, licht projectleider Lode Messemaker (Ingenieursbureau gemeentelijke dienst Gemeentewerken) toe. Een voorbeeld? ‘Om een gebied duurzaam in te richten, biedt de wijzer ideeën over hoe dit vertaald kan worden naar acties, zoals hergebruik van materialen of oplaadpunten voor elektrisch vervoer.’ Het doel van de wijzer is vooral om profes­ sionals die bezig zijn met duurzaamheid te ­inspireren. ‘Je vindt in het boekje dus geen voorschriften of kant-en-klare oplossingen’, aldus Messemaker. ‘We willen juist dat ­gebruikers zelf nadenken over de mogelijk­ heden. Vooral omdat duurzame maatregelen maatwerk zijn; wat in de ene situatie werkt, werkt ergens anders weer niet.’ De makers van de wijzer hopen dat het hulpmiddel ­gebruikers bruikbare handvatten biedt om duurzaamheid toe te passen. Via de website van de gemeente Rotterdam is de Duurzaam Wijzer daarom voor iedereen gratis te downloaden. rotterdam.nl/duurzaamwijzer

INFO

Bouwen aan RTM _ 24/25

een renovatie waardevast kan zijn, zelfs als het een monument b ­ etreft. De eigenaren die in Sleephelling wonen, zijn zich bewust geworden van de ‘schat’ die hen in handen is gevallen. Ze zijn inmiddels spontaan ambassadeurs geworden voor PassiefBouwen. complex GENOMINEERD

Het project Sleephelling is in de categorie: integraal duurzaam ontwerpen, bouwen, gebruiken en onderhouden genomineerd voor De Nederlandse Bouwprijs 2011. Sleephelling is de eerste zogeheten ‘PassiefBouwen’ ­renovatie van Nederland. Het complex van negen panden uit 1909 op het Noordereiland ligt in een beschermd stadgezicht. Zeven panden aan de Scheep­ helling­straat zijn gerenoveerd tot 14 nieuwe Passiefhuizen. Passiefhuizen gebruiken nauwelijks energie voor verwarming en warm water. In vergelijking met nieuwbouw verbruiken zij ongeveer een kwart van de energie. Dat komt door superisolatie en een grote luchtdichtheid. Daardoor kan de warmte niet weg en ’s zomers komt de warmte niet binnen. Het huis wordt vooral ­verwarmd door de warmteafgifte van de bewoners. Balansventilatie zorgt voor gezonde binnenlucht. Als back-up voor verwarming en warm water heeft elke woning een gewone HR-combiketel. Het binnenklimaat en de ventilatie van de Sleephelling zijn een jaar lang door ingenieursbureau Cauberg-Huygen gemeten. De eerste conclusies zijn zeer positief. De woningen hebben een heel gelijkmatige temperatuur in zomer en winter en de vochtigheid en het CO2 gehalte blijven ruim binnen gezonde ­niveaus. Op langere termijn is Passief renoveren voor zowel de eigenaar als de gebruiker het meest rendabel. Voor elke huiseigenaar is onroerend goed een spaarpot. Sleephelling bewijst dat ook

RONDJE RIJNHAVEN?

De Rotterdamse wethouder ­Hamit Karakus en portefeuillehouder deelgemeente Feijenoord Turan Yazir hebben in februari het startsein gegeven voor de bouw van de Rijnhavenbrug. De brug verbindt Katendrecht met de Wilhelminapier. Hierdoor is het eind dit jaar mogelijk een rondje Rijnhaven te maken. De Rijnhavenbrug is 160 meter lang en zorgt ervoor dat v­ anuit Katendrecht het stadscentrum sneller te bereiken is. Bovendien kunnen de bezoekers van de ­Wilhelminapier eenvoudiger kennis­maken met Katendrecht en het stoomschip Rotterdam dat er ligt. De brug is bedoeld voor voetgangers en fietsers en begint op de Wilhelminapier achter Montevideo en op Katendrecht ter hoogte van het Deliplein.

STADSHAVENS: LEVEND LAB

Gemeentewerken steekt de koppen bij elkaar met Dura Vermeer, de Hogeschool Rotterdam en ­Public Domain Architecten. Dat doen ze in een ‘Innovatiekas’ op de RDM Campus. Doel: door ­actieve samenwerking een levend laboratorium creëren dat ­innovaties op het gebied van duurzaamheid en klimaatbestendigheid ontwikkelt. De kas ligt op de RDM Campus in het Stadshavensgebied.

In de Innovatiekas werkt ­Gemeentewerken samen aan ongeveer 30 innovatieve projecten. Voorbeelden hiervan zijn een ‘Duurzaam Transferium’ en het ‘Aqua Dock’. Het transferium komt aan het eind van de ­Keilestraat en vormt de verbinding met de RDM Campus. Het huist allerlei voorzieningen en technieken, zoals zonnepanelen en wit asfalt. In het Aquadock draait alles om experimenteren met drijvend bouwen.

CREATIEF MET OPEN DATA

In juni presenteren een grote groep studenten hun resultaten over de mogelijkheden op gebied van ‘Open Data’. Dit laatste is een term voor vrijelijk, beschik­ bare informatie. Denk dan aan ­informatie over het open en dicht gaan van bruggen. Deze informatie wordt al verzameld, maar is op dit moment niet vrij toe­ gankelijk. Door de informatie vrij toegankelijk te maken, kunnen ­innovatieve bedrijven, studenten en overheden ermee aan het werk, om bijvoorbeeld een ­applicatie te maken voor op ­android telefoons. Begin februari al heeft wethouder Korrie Louwes de 200 studenten van het Instituut Communicatie, Media en Informatietechnologie van de Hogeschool Rotterdam aan het werk gezet. Zij vormen concepten en maken prototypes en applicaties van Open Data. Een zevental diensten van de ­gemeente Rotterdam zijn opdrachtgever voor de studenten. De studenten onderzoeken hoe gemeentelijke data een bijdrage kan leveren aan de diensten en het behalen van de collegedoelstellingen. Daarnaast worden de studenten door zeven bedrijven

uit de creatieve industrie ondersteund. Meer informatie over Rotterdam Open Data? Kijk op de website. rotterdamopendata.org

NIEUWE BRUG AANGEMEERD

Kijk niet gek op wanneer de Cruiseschepen dit jaar een eindje verder zijn aangemeerd dan u gewend bent. De schepen die in Rotterdam bij de Cruise Terminal willen aanmeren, moeten dat vanaf januari op een andere plek doen. In verband met de bouw van ‘de Rotterdam’ schuift de aanmeerplaats 120 meter op en komt daardoor 60 meter buiten de passagiersterminal te liggen. Logischerwijs ontstond de vraag naar een nieuwe, tijdelijke passagiersbrug die de reizigers van de schepen aan wal brengt. In opdracht van het Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam (OBR) ontwierp TomDavid Architecten een 60 meter lange constructie. De brug is in de Rotterdamse ­havens gebouwd door Birkhoff Staalbouw en begin januari in zijn geheel op een transportbok naar de Wilhelminapier gevaren. Inmiddels is de brug op de kade gehesen en afgemonteerd. Bij het ontwerpen van de brug is gekozen voor een esthetiek die past bij het rauwe karakter van de Rotterdamse haven. De basis van de brug bestaat uit een beproefde staalconstructie, met ­poten die refereren aan havenkranen. Overdag is de brug een opvallende verschijning, mede door een bijzondere print op de het doorschijnende zeildoek. ’­s Avonds krijgt het bouwwerk een heel ander uiterlijk doordat de ringvormige ledverlichting langzaam heen en weer beweegt. Passagiers die Rotterdam binnenvaren, krijgen zo een mooie eerste indruk van de stad. De brug wordt de komende vijf jaar gebruikt.

14:03 _ 18/08/11 _ Kralingseweg

RTM veiliger _ 26/27

Vorig jaar verdiende Rotterdam niet voor niets de titel beste festivalstad van de wereld in de categorie middelgrote steden. Met zowel inter­nationaal aansprekende festivals als kleine buurteve­nementen belooft ook dit jaar een nieuw bruisend festivaljaar te worden.

Filmfestival dat alweer achter de rug is, de Marathon ­Rotterdam, het Zomercarnaval en de Wereldhavendagen. De verwachting is dat 2011 net zo geslaagd zal verlopen als 2010. Toen trokken tal van festivals een groot publiek van allerlei pluimage; zowel de Rotterdammers zélf als duizenden mensen van buiten de stad. De meeste evene­ menten en festivals zijn in 2010 prima verlopen en grote problemen rond openbare orde hebben zich niet voor­ gedaan. Helaas was er wel een tragisch dieptepunt, toen tijdens de Tour du Port een helikopter verongelukte waarbij vier mensen om het leven kwamen. OP KOP BLIJVEN

Ondanks deze droeve gebeurtenis was le Grand Départ van de Tour de France verder een absoluut hoogtepunt. Een groots evenement waarvoor alles uit de kast is ge­ haald. Dat het zo’n hoogtepunt was, is ook te danken aan de strakke organisatie en de goede samenwerking. Faaij beaamt dat: ’Het is vooral de manier waaróp alle verschil­ lende partijen in de stad samenwerken. De wil om het te gaan doen en de kracht om door te zetten. Echt op z’n Rotterdams; niet lullen maar poetsen.’

Evenementen. beloven . bruisend seizoen .

En hard werken om Rotterdam aan de top van festival­ steden te houden, gebeurt uiteraard dit jaar ook weer. Alle partijen hebben daarin hun eigen verantwoordelijk­ heid. Dat geldt voor de organisatoren, de gemeente en Rotterdam Festivals. De rollen van Directie Veiligheid van de gemeente en Rotterdam Festivals zijn daarin ­duidelijk. Directie Veiligheid is verantwoordelijk voor de vergunningtrajecten en de voorwaarden voor onder meer veiligheid en verkeer. Rotterdam Festivals richt zich op de inhoud. ’Het is een heldere scheiding en dit verloopt dan ook erg goed. We kunnen een goed voor­ beeld zijn voor andere steden’, stelt Faaij.

andere plek neerzetten.’ Maar De Parade is zo’n festival dat elke jaar langs verschillende steden reist. Hoe zit dat dan? ‘We helpen er elk jaar weer een ‘Rotterdamse’ ­Parade van te maken’, antwoordt Faaij. ‘Denk aan links met instellingen als het NAi en het Chabotmuseum. Ook zijn er specifieke Rotterdamse voorstellingen te zien. Zo is het festival meer met deze stad verbonden.’ Naast grote spectaculaire evenementen is ook volop ruimte voor de ‘kleintjes’. Zo zijn de Paradie in Overschie en de Paardenmarkt in IJsselmonde ondertussen beken­ de kleine evenementen in de deelgemeenten. Dit jaar richt de stad zich ook op kleinschalige festiviteiten in ­onbekendere straten en parken en op pleinen in het ­centrum. Deze ‘kleintjes’ kunnen bovendien als rand­ programma aansluiten bij de thema’s en grote festivals. ZO GEREGELD

Naast de nieuwe kwaliteitscriteria is het vergunningen­ beleid aangescherpt. De Directie Veiligheid heeft daarin de regierol en coördineert de vergunningtrajecten. Het aangescherpte beleid moet leiden tot betere voor­ bereiding van een evenement. Dat betekent; alle risico’s ­vooraf in kaart brengen en daarvoor maatregelen tref­ fen, zoals een afgesloten evenemententerrein, kaartver­ koop, inzet van camera’s en een goede toegangscontrole. Tegelijkertijd bespreken de organisatoren, de gemeente en hulpdiensten per evenement welke veiligheidsmaat­ regelen noodzakelijk zijn. Voor kleine evenementen zijn de ­regels juist versoepeld. Voor straatfeesten en buurt­ barbecues hoeven bewoners niet meer een maand van tevoren een vergunning aan te vragen. Zij hebben alleen nog een kennisgeving nodig en dat is in vijf werkdagen te regelen.

ROTTERDAMSE PARADE franc faaij

‘De paradepaardjes dit jaar worden de EuroGames, het EK Dressuur en de opening van het culturele seizoen in september’, stelt Franc Faaij (coördinator stedelijke evenementen bij Rotterdam Festivals). Bij de EuroGames draait het niet om het verbreken van records. Het is een breedtesportevenement voor homo’s en lesbiennes uit heel Europa. ‘Daar komt veel publiek van buiten op af’, voegt Faaij toe. ‘Het is mooi dat iedereen zo’n festival rondom verdraagzaamheid hier komt vieren.’ Het EK Dressuur is daarentegen echte topsport. ‘Nederlanders zijn goed in dressuur en het evenement trekt veel ­media-exposure. Daar mogen we trots op zijn.’ ALLERLEI PLUIMAGE

Net als vorig jaar staan ook de jaarlijks terugkerende ­iconen garant voor succes. Denk aan het Internationaal

Waarom komt het ene evenement wel op de kalender van 2011 en het andere niet? In opdracht van de gemeen­ te beoordeelt Rotterdam Festivals alle plannen op basis van een aantal criteria: kwaliteit en bezoekersbeleving, aansluiting bij de identiteit van Rotterdam, deugdelijk­ heid van het plan en de plaats binnen het totaalaanbod. Daarnaast is het belangrijk dat een evenement aansluit op een van de zes Rotterdamse thema’s. ‘Als dat het geval is kunnen de organisatoren mogelijk een financiële ­bijdrage krijgen’, legt Faaij uit. Een van die thema’s is ‘de jonge stad’. ‘We richten ons specifiek op jongeren. ­Festivals die daarop aansluiten, kunnen een plek op de evenementenkalender en mogelijk een financiële bijdra­ ge krijgen, legt Faaij uit. De andere thema’s omvatten de begrippen maritiem, moderne architectuur, multicultu­ reel, (inter)nationale cultuur en tot slot (inter)nationale sport. Faaij: ‘Als een evenement geen enkele link heeft met Rotterdam, dan krijgt het van ons een negatief ­advies. Want zo’n evenement kun je oppakken en op elke

WAAR & WANNEER IN 2011

ABN AMRO Marathon Rotterdam 10 april WK Tafeltennis 8 - 15 mei North Sea Jazz 8 - 10 juli EuroGames 20 - 24 juli Zomercarnaval Rotterdam 29 - 30 juli EK Dressuur 18 - 21 augustus Bavaria City Racing 21 augustus Wereldhavendagen 2 - 4 september WK Squash 28 oktober - 6 november

rotterdam.info rotterdam.nl/veilig rotterdamfestivals.nl

INFO

11:00 _ 28/01/11 _ Hillesluis College Hillesluis.

de betrokken gemeentelijke ­diensten en organisaties. Er wordt naar gestreefd het ­bericht binnen vier weken te ­beantwoorden.

bouwt aan CV’s. kom, maar we maken wel een selectie. Niet iedereen heeft onze ondersteuning nodig.’ MOBIEL ALARM

‘De kennis die ze bij ons opdoen, is niet in ­reguliere opleidingsprogramma’s terug te ­vinden’, gaat Weenink verder. ‘De cursus emotiebeheersing bijvoorbeeld, blijkt voor veel kandidaten heel nuttig.’ Niet alle cursussen worden door College Hillesluis zelf gegeven. ‘We werken bijvoorbeeld samen met Woningcorporatie Woonstad in de vorm van een ­serviceteam dat portieken en bergingen inspecteert en zo nodig een opknapbeurt geeft.’

Een training emotiebeheersing of surveilleren voor de stadsmarinier: het behoort allemaal tot de mogelijkheden bij College Hillesluis. In dit banenprogramma bouwen jongeren aan hun CV en tegelijkertijd doen zij (werk)ervaring op. ‘Veel jongeren in wijken zoals Hillesluis krijgen van hun ouders weinig ondersteuning bij het opbouwen van een curriculum vitae, oftewel CV. Zij zien er het nut niet van in, waardoor de jongeren niet leren hoe ze hiermee om moeten gaan’, vertelt projectleider André Weenink. ‘Een CV is belangrijk voor het zoeken van een baan, maar ook voor het meedoen in de samenleving in het algemeen. We ondersteunen

de jongens en meisjes met het opbouwen ­ervan, door het aanbieden van tijdelijke banen en trainingen.’ Op dit moment zijn 24 jongeren via College Hillesluis aan de slag en staan er nog meer dan 40 op de wachtlijst. De groep jongeren die meedoet met het project is een afspiegeling van de wijk. ‘We hebben bijvoorbeeld een jongen die net uit detentie komt en weer een opleiding wil gaan volgen, maar ook iemand die op Aruba is opgegroeid en halverwege zijn leven ineens naar Nederland moest.’ Veel van de jongeren hebben geen opleiding gevolgd of deze niet afgerond. ‘Dat is onze doelgroep’, legt Weenink uit. ‘In principe is iedereen wel-

Weenink vervolgt: ‘Als we weten wie welk ­project gaat doen, zorgen we er samen met de opdrachtgever voor dat de jongeren een cursus krijgen die aansluit. Het niveau van de jongeren verschilt erg, maar daar maken we juist gebruik van. Zo zijn sommige jongens goed als teamleider en werken anderen liever in de uitvoering.’ Weenink noemt College ­Hillesluis nu al een succes. ‘In het begin ­gingen we zelf op zoek naar jongeren, nu stromen de aanmeldingen binnen. Er is dus behoefte aan. Daarnaast is een aantal jongeren al doorgestroomd naar een reguliere ­opleiding of aan het werk.’ collegehillesluis.nl

Bij een calamiteit gaan zoals u gewend bent, de sirenes in ­Rijnmond. Maar wist u dat u ook persoonlijk gewaarschuwd kunt worden? Namelijk via een sms op uw mobiele telefoon. Een sms via een mobieltje werkt onmiddellijk en trefzeker. Want bijna iedereen heeft tegenwoordig een ­mobiele telefoon en t­egelijkertijd hoort niet iedereen overal de ­sirene even goed. Aanmelden gaat eenvoudig. Stuur uw postcode en ‘aan’ naar 5100 of bezoek de hieronder vermelde website. Het bevestigingsbericht via sms kost eenmalig 25 eurocent. De alarmberichten zijn vervolgens voor iedere ontvanger gratis. De dienst kan u ook tippen op het werk, op school, bij familie of ­ergens anders. Geef ook dáárvan de postcode door. Voor deze postcode(s) betaalt u per aanmelding wel jaarlijks 40 eurocent.

buurten . besturen

.

Rotterdammers kunnen dit jaar zelf bepalen waar politie en Stadstoezicht prioriteit aan geven in hun buurt. Na een succesvolle proef in het Nieuwe Westen wordt ‘Buurt Bestuurt’ nu ook op andere plekken in ­Rotterdam ingevoerd. Bijvoorbeeld in ­deelgemeente Hoogvliet.

‘Samen verantwoordelijk zijn voor de veiligheid in Hoogvliet, daar gaat het om’, legt de voorzitter van de deelgemeente, Edwin Smid, uit. Het project wil bewoners betrekken bij de wijk en hen uitnodigen om met een kritische blik te kijken naar de problemen die spelen. Een burgerpanel kiest uiteindelijk, in overleg met de deelgemeente, welke drie zaken aangepakt moeten worden en wat hiervoor nodig is. Samen met Stadstoezicht en de politie wordt dan om de drie maanden gekeken ­welke maatregelen zij kunnen nemen. Het ‘Buurt bestuurt’-concept is eind 2009 in de deelgemeente Delfshaven ontstaan. ­Bewoners van de Pupillenbuurt mochten 200 uur politie-inzet en 200 uur van Stadstoezicht verdelen. Tijdens bijeenkomsten konden zij

aangeven waar ­volgens hen prioriteit lag. Sommige bewoners uit de Pupillenbuurt ­vonden het in het begin een klaagputje. Maar in de loop van de tijd werd dat klagen echt meedenken. Ook het ­resultaat werd goed ­gecommuniceerd. Bewoners werden via ­sms-berichten op de hoogte gehouden van de ­besteding van de uren. Bijvoorbeeld over een controle op te hard rijden of het oprollen van een wietplantage. Buurt Bestuurt blijkt een prima manier om burgers en bestuur dichter bij elkaar te ­brengen. En het levert veel wederzijds begrip tussen politie en bewoners op. Smid: ‘Het is burgerparticipatie optima forma. Veiligheid is van ons allemaal. En samen maken we Hoogvliet veiliger.’

[email protected] rotterdam.nl/veilig

alarmbericht.nl MELD ILLEGAAL WAPENBEZIT VEILIGHEIDSLOKET

Steeds meer .

Op de hieronder genoemde ­website van de directie Veiligheid, treft u informatie over tal van situaties die gevaar met zich meebrengen. Bij elk onderwerp staat in grote lijnen vermeld wat de gemeente doet om een calamiteiten te voorkomen. Klachten over schoon, heel en veilig kunt u bij de deelgemeente indienen. Denk hierbij aan een melding als de straatverlichting is uitgevallen of als er een onveilige verkeerssituatie is.

Voor klachten, aanbiedingen, vragen, beschouwingen en suggesties over het veiligheidsbeleid van de gemeente Rotterdam, kunt u terecht bij het Veiligheidsloket. Het veiligheidsbeleid omvat uiteenlopende onderwerpen: van rampen en evenementen tot straatroof. Voorbeelden van ­vragen die het veiligheidsloket kan beantwoorden zijn: ‘Waarom vindt een evenement plaats, ook al veroorzaakt dat geluidsoverlast?’ of ‘Waarom laat de burgemeester een bepaalde voetbalwedstrijd doorgaan, terwijl er rellen worden verwacht?’ en ‘Waarom wordt er niets gedaan aan een overlastgevende groep hangjongeren?’ Uw bericht wordt bekeken en doorgesproken met

Wellicht heeft een tram met deze duidelijke boodschap al iets verklapt: burgemeester Aboutaleb, de stadsmarinier Antillianen en de politie vragen aandacht voor illegaal wapenbezit in Rotterdam. Zij brengen het anoniem melden van wapenbezit hiermee onder de aandacht. Burgemeester Aboutaleb heeft al op 7 december één van de trams officieel in gebruik genomen. Het gaat om een gezamenlijk project van ‘Stop the Violence Now’, Stichting Meld misdaad Anoniem (stichting M.), de gemeente ­Rotterdam en politie RotterdamRijnmond. Een jaar lang rijden de twee trams door de stad op de ­lijnen 2, 20, 23 en 25 met de tekst: ‘Weet jij waar een wapen ligt? Meld wapenbezit anoniem.

RTM veiliger _ 28/29

Bel M. 0800-7000. Stop the ­violence: ta basta awó.’ De meldingen, die via stichting M. bij de politie binnenkomen, zijn geheel anoniem en worden door de politie verder onderzocht. De actie is gestart in het kader van de aanpak geweldscrimi­ naliteit. De drempel voor het ­anoniem melden van vuurwapenbezit is volgens de politie nog steeds erg hoog. Door extra ­aandacht voor het anoniem ­melden via de stichting M. hoopt de politie de meldingsbereidheid te vergroten.

Dit is ondertekend door gemeente Rotterdam, deelgemeente ­Feijenoord, NS Reizigers en NS Stations, Openbaar Ministerie, Pro Rail, RET, Politie RotterdamRijnmond en Korps Landelijke Politiediensten. De ondertekening vond plaats in Restaurant Vipz (Albeda College).

VEILIGER STATION ZUID

Reizigers en bezoekers moet een schoon en veilig Station ­Rotterdam Zuid worden geboden. Dat is de taak die acht ­samenwerkende partijen op en rondom het station zich als doel hebben gesteld. Begin februari zetten vertegenwoordigers van de partijen daar dan ook officieel hun handtekening voor.

DIERENOVERLAST

Aanleiding voor deze samenwerking zijn een aantal incidenten op en rondom het station. Die hebben het gevoel van veiligheid ­onder reizigers onder druk gezet. In het Beheersconvenant en het Lokaal Veiligheidsarrangement Station Zuid (LVA) staat onder meer hoe het station prettiger en veiliger wordt én rond het station en in de trein. Er komt meer toezicht van wijkpolitie, Stads­ toezicht, Prorail en de KLPD. Het huidige cameratoezicht wordt mogelijk permanent. Ook gaat deelgemeente Feijenoord ondernemers, organisaties en scholen in de omgeving uitnodigen om mee te denken over de veiligheid in en rondom het station.

Regel is bijvoorbeeld dat honden in Rotterdam altijd aangelijnd moeten zijn en een halsband, identificatiekenmerk of ander ­onderscheidingsteken moeten dragen. Op aanwijzen van het college van B en W kunnen ze ook gemuilkorfd worden wanneer de hond gevaarlijk is en er klachten bij de politie zijn binnenge­ komen. Honden mogen alleen ­poepen in de goot van de weg. Op andere plaatsen is de eigenaar verplicht de uitwerpselen te ­verwijderen. Andere dieren dan honden mogen alleen gehouden worden als ze niet hinderlijk of schadelijk zijn voor de omgeving of omwonenden. Het college van B en W kan hiervoor voorschriften opstellen, zoals gebieden waar een verbod of beperking geldt. Volgens de wet is de ­eigenaar verantwoordelijk voor de daden van zijn dier. In geval van klachten is contact zoeken met wijkagent of de deelgemeente de meest directie oplossing.

Het Beheerconvenant, waarin ­afspraken zijn opgenomen op het gebied van schoon en heel, is ondertekend door de Nederlandse Spoorwegen en deelgemeente Feijenoord. De veiligheidsafspraken zijn opgenomen in het Lokaal Veiligheidsarrangement.

De hond van de buren blaft aan een stuk door. Of elke dag weer ligt er hondenpoep in de tuin of voor de voordeur. Overlast van (huis)dieren kan tot ergernis ­leiden. Wanneer huisdieren voor overlast zorgen, kan de eigenaar van het huisdier daarop aangesproken worden.

14:01 _ 25/01/11 _ Burgemeester Oudlaan

De campus . van morgen .

RTM onderneemt _ 30/31

meer aan de ambities van de Rotterdamse universiteit. Lansbergen: ‘We schreven een visie op de toekomst van de EUR. We willen een toonaangevende universiteit in Neder­ land en de wereld zijn, maar ons daarnaast ook duidelij­ ker binden aan Rotterdam. We hebben de kennis in huis om de stad te ondersteunen. We doen onderzoek op ter­ reinen als haven, economie en duurzaamheid. We hebben nu bijvoorbeeld vijf havenprofessoren die zich bezig hou­ den met de havenproblematiek. De goede samenwerking met de gemeente is dus op een breder front dan alleen de herontwikkeling van de campus.’ KLEINE WIJK

De Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR) heeft een prestigieuze naam in het internationale universitair onderwijs opgebouwd. Het ‘huis’ van de universiteit sluit echter niet meer aan bij deze status. Campus Woudestein gaat daarom op de schop. Met een flinke ambitie: de EUR wil een zo duurzaam mogelijke campus.

De handtekeningen onder de samenwerkingsovereen­ komst met de gemeente zijn droog. De herontwikkeling van campus Woudestein is gestart. Einddatum: het jaar 2028. Eerste mijlpaal: het 100-jarige bestaan van de EUR in 2013. Dan moet in ieder geval het nieuwe studenten­ paviljoen, het U-gebouw met studentenhuisvesting en een parkeergarage er staan. Sinds 2006 staat duurzaamheid op de agenda van de EUR. Sinds dat jaar heeft de univer­ siteit ook een eigen programma: ‘Greening the campus’. Het is daarom niet gek dat duurzaamheid als een rode draad door alle bouwplannen loopt. Kees Lansbergen, directeur Erasmus Facilitair Bedrijf en operationeel verantwoordelijke voor het bouwproces, is er klaar voor. De huidige campus voldoet simpelweg niet

Woudestein is echter wel het ‘huis’ van de EUR. En dat huis heeft broodnodig meer internationale allure nodig. Daarom komt er duurzame modernisering en vernieu­ wing, een bruisend hart op een overzichtelijk, aantrekke­ lijk terrein. Zeker omdat de EUR in de toekomst nog meer buitenlandse studenten verwacht te trekken, is extra huis­ vesting op de campus gepland. Maar ook de mogelijkheid om te sporten, cultuur te snuiven of de dagelijkse bood­ schappen te kunnen doen. Ook komen er meer festivitei­ ten en evenementen. Met al deze voorzieningen moet de EUR nog meer onderdeel van de stad worden. Lansbergen: ‘We zeggen zelf: een kleine wijk van Rotterdam.’ BIJZONDERE VERBINDING

kees lansbergen en hein pierhagen

‘Als gemeente en deelgemeente hebben wij een dubbel­ rol’, vertelt Hein Pierhagen, projectmanager EUR campus Woudestein namens de gemeente Rotterdam. Enerzijds faciliteren wij de ontwikkeling, onder andere door het be­ geleiden van Ruimtelijke Ordeningprocedures. Anderzijds onderhandelen wij met de EUR over kosten.’ In zijn func­ tie is Pierhagen dé contactpersoon voor de EUR binnen de gemeente en deelgemeente voor campus Woudestein. ‘Het afgelopen jaar overlegden de betrokken mensen ­vanuit de gemeente en deelgemeente veel met de EUR over de integrale gebiedsontwikkeling.’ De projectmana­ ger vindt het fantastisch om met dit team een construc­ tieve bijdrage te leveren aan de grote transformatie van het universiteitsterrein. ‘Ik ben er zelf afgestudeerd en heb dus een binding met de Erasmus.’ VIP-BEHANDELING

De EUR ontwikkelt de campus wel helemaal voor eigen rekening. De gemeente betaalt in deze tijd van bezuini­ gingen niet mee. ‘Wij faciliteren alleen en geven ze een ‘VIP-behandeling’.’ Dit betekent onder andere dat de ge­ meente met de EUR intensief blijft meedenken in het ont­ wikkelingsproces. Pierhagen: ‘Bijvoorbeeld voor het bere­ kenen van het aantal parkeerplaatsen. We overleggen met de deelgemeente en EUR om een innovatieve methode te

ontwikkelen waarbij op basis van loopstroomonderzoek, enquête en parkeertellingen het daadwerkelijk benodigde aantal parkeerplaatsen wordt berekend. Hierbij hebben wij een gezamenlijk belang. Namelijk het verminderen van autogebruik door studenten en medewerkers.’ DUURZAAM VOOR HET LEVEN

Ook zijn na overleg de duurzaamheidplannen van de EUR nog meer aangescherpt. Pierhagen: ‘Als gemeente zagen we graag dat de EUR de samenwerkingsovereenkomst Duurzaam ontwikkelen van Rotterdam Climate Initiative ondertekende. Dit gebeurde en we zijn er heel blij mee.’ In deze samenwerkingsovereenkomst is afgesproken dat partijen in de stad, zoals de gemeente Rotterdam, de vast­ goedsector, beleggers, ontwikkelaars, ontwerpers en ken­ nisinstellingen, zoals de EUR, zich zullen inspannen om duurzaam te ontwikkelen in Rotterdam. In elk onderdeel van de levenscyclus van een gebouw – van plan en ont­ werp, via bouw- en gebruiksfase tot en met de sloop – moet er aandacht zijn voor reductie van de CO2-uitstoot. Daarnaast streven de partijen nadrukkelijk naar het ­groener en aantrekkelijker maken van de stad. Om uit­ eindelijk te zorgen dat Rotterdam de meest duurzame ­(haven)stad van West Europa is. Volgens Lansbergen was het voor de universiteit niet moeilijk om te beslissen het document te ondertekenen. ‘Wij willen in onze ontwikke­ lingsplannen en ons duurzaamheidbeleid aan de voor­ waarden voldoen.’

Hoe ‘groen’ is de campus?

O.a. door: - De keuze voor een ‘compacte campus’ op dezelfde ­locatie en niet bouwen op een ander, groter terrein. - De keuze voor ‘passief’ bouwen. Een manier van ­bouwen waarbij bijvoorbeeld door goede isolering en het bouwen van de meest warmtebehoevende kamers op het zuiden, enorme energiebesparingen ontstaan. - Het gebruik van groene daken en gevels, zonnecollec­ toren, energiezuinige verlichting en installaties en ­duurzame materialen. - Een mobiliteitsbeleid waarin gebruik van openbaar ­vervoer en fiets wordt gestimuleerd. Het autogebruik wordt ontmoedigd door minder parkeerplaatsen en ­betaald parkeren. - Gebruik van stadsverwarming, opgewerkt met industriële restwarmte. - Vijvers die een tweede functie als waterberging krijgen. Waterplanten zuiveren ‘grijs’ (gebruikt) water. - Inkoop van groene energie. eur.nl

INFO

14:32 _ 05/01/11 _ WTC Wegwijs in . ‘den vreemde’.

In 2008 werd de Expatdesk geopend. ‘Wij ­krijgen allerlei vragen’, vertelt Van der Steen. ‘Men heeft hulp nodig bij het vinden van een woning, kinderopvang en een school voor de kinderen. En ze kunnen bij ons terecht voor informatie over verblijfsvergunningen, verzekeringen en belastingen. Of als ze de proce-

bijvoorbeeld toe te passen. Het Ondernemershuis Zuid is gevestigd aan de Wevershoekstraat 380-388, vlakbij winkelcentrum Zuidplein. Meer informatie?

OP ECONOMISCHE ­V ERKENNING

Na de crisis krabbelt de ­Rotterdamse economie er weer ­voorzichtig bovenop. Hoewel de haven goed draait en het aantal banen licht is gestegen, is er nog wel werk aan de winkel. Elk jaar laat de Economische Verkenning (EVR) zien hoe Rotterdam er economisch voor staat. Wat zijn de verwachtingen, de trends, de kansen én de bedreigingen?

Ieder land heeft zijn eigen regels en gewoonten. Daarom is het voor mensen die in een ‘vreemd’ land gaan werken, handig als ze ergens terecht kunnen voor advies. Voor buitenlandse werknemers die zich in Rotterdam vestigen, is er de Expatdesk. Een informatiepunt waar zij antwoord ­krijgen op allerlei vragen. ‘Als je in het buitenland gaat wonen, komt er heel wat op je af. Negen van de tien keer werkt het net even anders dan in het land van herkomst en heeft een expat veel vragen’, vertelt Lilian van der Steen (manager Expatdesk bij het gemeentelijke Ontwikkelingsbedrijf Rotterdam). ‘In Rotterdam wonen naar schatting tussen de 25.000 en 30.000 expats en dus was er behoefte aan een centraal punt waar zij aan kunnen kloppen voor informatie en hulp.’

RTM onderneemt _ 32/33

dures willen weten rond hoe je in Rotterdam een eigen bedrijf opstart.’ Maar de Expatdesk krijgt soms ook minder voor de hand liggende vragen. ‘De expats gaan natuurlijk ook op ­vakantie en zoeken dan bijvoorbeeld een opvangadres voor de kat. Die adressen hebben mijn collega en ik uiteraard niet direct paraat, maar met handig googelen zo gevonden.’ Ook over het Rotterdamse openbaar vervoer krijgt de Expatdesk vragen. Van der Steen: ‘Niet iedereen is bekend met een metro of weet waar de OV-chipkaart te halen is en hoe deze werkt. Voor ons lijkt dit simpel, maar als je hier niet bent opgegroeid, kan het een ­grote uitdaging zijn.’

Sinds begin 2009 loopt er een pilot met de Immigratie- en Naturalisatiedienst (IND) en een aantal grote bedrijven. Van der Steen: ‘We willen de aanvraagprocedures voor ­kennismigranten vereenvoudigen. Deze ­migranten zijn hoog opgeleid, verdienen een goed salaris en zijn dus belangrijk voor de Rotterdamse economie. We willen dat ze zich welkom voelen en zien hen liever ­komen dan gaan.’ rotterdam.nl/expatdesk [email protected]

Werkbedrijven Roteb timmeren aan de weg . Bijna iedere Rotterdammer kent Roteb wel. Van de reiniging en de vuilnismannen. Maar Roteb doet meer. Zo heeft dit moederbedrijf vier werkbedrijven die kennis en handen bieden op het gebied van onder andere groenbeheer en productie. Deze gaan verder onder één naam: Robedrijf.

Huygens uit. ‘Het doel van Roteb is mensen aan de slag te krijgen en hun talenten te ­ontwikkelen. Dit kunnen we alleen als we ­voldoende werk hebben zodat onze mensen kunnen leren, én er genoeg vacatures zijn waar zij vanuit Roteb naar kunnen uitstromen. Hierbij hebben we het bedrijfsleven nodig.’

Roteb kiest er bewust voor om de vier werkbedrijven een andere naam te geven. ‘Roteb is een sterk merk, maar is vooral bekend van de reiniging. En we doen juist zoveel meer. Dat willen we met Robedrijf herkenbaar ­maken voor het Rotterdamse bedrijfsleven’, legt directeur Markten en Bedrijven Marlin

De werkbedrijven hebben niet alleen een nieuwe naam, ook de indeling van producten is aangepast. Er zijn vier afdelingen: groen, productie, diensten en baan & markt. ‘We gaan uit van wat logisch is voor onze klanten, het Rotterdamse bedrijfsleven. Assemblage van bijvoorbeeld fietsen en containers, valt

daarom nu onder één werkbedrijf’, aldus ­directeur Huygens. Er is een duidelijke indeling naar sector. ­Robedrijf groen, Robedrijf productie en ­Robedrijf diensten zijn gespecialiseerd in het leveren van kwalitatief hoogwaardige (eind)producten, de meest uiteenlopende werkzaamheden en extra menskracht. ­Robedrijf baan en markt is leverancier van vakkrachten. robedrijf.nl rotterdam.nl/roteb

De EVR 2011 biedt kerncijfers en onderzoeksresultaten over de stedelijke en regionale economie. In de EVR 2011 is ook de nieuwe werkgelegenheidsmonitor opgenomen. Het thema van de EVR 2011 was ‘Alles is economie’. Economie gaat immers om meer dan kale groeicijfers, het bruto regionaal product of de arbeidsproductiviteit. Het innovatieve vermogen, aantrekkelijk werk, kwaliteit van woningen en niet in het minst de talenten van de bevolking bepalen ook de economische kracht van Rotterdam. Tegelijk met de Economische Verkenning presenteerde het ­gemeentebestuur ook de hoofd­ lijnen van het beleid voor de ­Regionale en Rotterdamse ­Economie en Arbeidsmarkt. De Economische Verkenning en de Werkgelegenheidsmonitor zijn uitgaven van het Ontwikkelingsbedrijf van de gemeente Rotterdam. Het rapport is tot stand ­gekomen in samenwerking met Rabobank Rotterdam, Kamer van Koophandel Rotterdam, DCMR Milieudienst Rijnmond, Ooms Makelaars, Havenbedrijf Rotterdam NV, Randstad, KPMG, Hogeschool Inholland, Albeda College en de Erasmus ­Universiteit Rotterdam. De werkgelegenheidsmonitor wordt twee keer per jaar geactualiseerd. Meer informatie over de EVR en het beleid zijn verzameld op de ­website. rotterdam.nl/economische_­ verkenning_rotterdam_2011

ondernemershuiszuid.nl

SAMEN R-IXEN?

VOORLICHTINK KVK

ICT-leverancier Erasmusbrug en Rotterdam Internet Exchange (RiX) gaan de komende vijf jaar intensief samenwerken. Erasmusbrug zal haar ICT systemen koppelen aan de infrastructuur van de R-iX.

Sinds februari 2011 verzorgt de Kamer van Koophandel drie keer per week voorlichtingsgesprekken in het Ondernemershuis Zuid. Deze gesprekken vinden plaats op maandag en woensdag van 13:00 t/m 17:00 uur en op vrijdag van 09:00 t/m 15:00 uur. Om privacy te waarborgen, ­vinden de gesprekken plaats in een spreekkamer.

De Rotterdam Internet Exchange (R-iX) is een onafhankelijke nonprofitorganisatie. De organisatie biedt bedrijven en instellingen in en rond Rotterdam de mogelijkheid hun ict-infrastructuur in een professioneel datacentrum onder te brengen. Daarnaast is de R-iX een knooppunt voor breedbandnetwerken en biedt het toegang tot het open glasvezelnetwerk in Rotterdam.

Het maken van een afspraak is niet nodig. Ondernemers kunnen op de eerder genoemde tijden langskomen bij het Ondernemershuis Zuid en worden op volgorde van binnenkomst uit­ genodigd voor het gesprek. ondernemershuiszuid.nl

De samenwerking tussen Erasmusbrug en de R-iX draagt bij aan verbetering van kwaliteit en zorgt ervoor dat meerdere faciliteiten binnen bereik komen die deze nieuwe ontwikkelingen ondersteunen. Ook duurzaam ondernemen is voor Erasmusbrug belangrijk: de R-iX voldoet aan de hoogste kwaliteitseisen en is energie-efficiënt en milieuvriendelijk door toepassing van het Kyoto Koelingsysteem.

ONDERNEMENDE ­WORKSHOPS

Het Ondernemershuis Zuid ­organiseert met grote regelmaat workshops op de maandagavond. Zo is er op maandag 28 maart een Inloopspreekuur Ondernemingsplan, speciaal voor startende ondernemers. Op 18 april vindt de workshop ‘Acquisitie en social media’ plaats, een onderwerp waarvan gebleken is dat ondernemers veel behoefte hebben aan meer informatie over hoe dit

SUPERMARKTEN BESPAREN

Alle gemeenten binnen de stadsregio Rotterdam hebben zich aangesloten bij het landelijke convenant ‘Energiebesparing bij supermarkten’. Als alle supermarkten in de regio Rijnmond de maatregelen uit het convenant treffen, is de jaarlijkse besparing gelijk aan ongeveer 25 miljoen kilo CO2. Dat staat gelijk aan het jaarlijkse energieverbruik van zo’n 6.500 huishoudens. Deze besparing draagt bij aan het behalen van de doelstellingen voor CO2 reductie van de regionale Klimaatagenda van de stads­regio

Rotterdam en het Rotterdam ­Climate Initiative. In het convenant staat welke maatregelen genomen worden, en wanneer. De belangrijkste maatregel voor de supermarkten is het afdekken van koel- en vriesmeubelen. Daarnaast bevat het convenant ook besparingsmaatregelen voor verlichting, ­isolatie en verwarming van de winkels. Supermarkten met een jaarlijks energieverbruik van meer dan 50.000 kWh zijn ­volgens de Wet milieubeheer ­verplicht om maatregelen die zich binnen vijf jaar terugver­ dienen, toe te passen. Het ­convenant stelt de supermarkten in staat deze maatregelen de ­komende jaren gefaseerd uit te voeren.

SUBSIDIE VERLENGD

De subsidie voor veiligheidsmaatregelen Veiligheid Kleine Bedrijven (VKB) is sinds 1 februari 2011 verlengd. Vanaf deze datum kunnen ondernemers die veiligheidsmaatregelen willen nemen weer tot € 1.000,- subsidie aanvragen bij het Ministerie van Economische Zaken. Met de beveiligingsscan (aan te vragen tot en met 1 december 2011) krijgen kleine bedrijven (maximaal vijf vestigingen, met ieder maximaal 10 medewerkers of 10 fte’s) onafhankelijk advies op maat. De overheid vergoedt € 300,- per scan per vestiging. Bovendien kunnen ondernemers op basis van de beveiligingsscan de helft van de kosten voor de te nemen beveiligingsmaatregelen vergoed krijgen (aan te vragen t/m 1 juni 2012), met een maximum van € 700,-. In totaal kan men maximaal € 1.000 subsidie ontvangen per vestiging. Meer informatie over deze ­subsidieregeling is te vinden op onderstaande website. stavoorjezaak.nl

16:43 _ 19/01/11 _ Blaak 16

Leven in RTM _ 34/35 annemieke van der kooij en wim blok

Tot november vorig jaar gaven al die betrokken partijen in de klas, lerarenkamer en tijdens het Onderwijscafé aan hoe volgens hen het Rotterdamse onderwijs zich verder moet ontwikkelen. Ook Wim Blok heeft als voorzitter van FOKOR (Federatie voor Onderwijskoepels en Openbaar ­Onderwijs Rotterdam) meegepraat en –gedacht. ‘We heb­ ben met elkaar nieuwe ambities bepaald. Ambities die door zowel de schoolbesturen als de gemeente gezamen­ lijk worden gedragen. Een verfrissende aanpak, want ­voorheen bepaalde de gemeente het beleid en verdeelde het geld. Nu ligt er een gezamenlijk plan waarvoor we ­collectief verantwoordelijkheid dragen en allemaal ­financiële middelen voor inzetten.’ GOED BESLAGEN TEN IJS

Annemieke van der Kooij knikt instemmend. Als pro­ grammamanager voor gemeente en de schoolbesturen vertelt ze dat alles de komende vier jaar draait om talent en meer leertijd. ‘Om economisch en sociaal sterker te staan, heeft Rotterdam hoger opgeleide krachten nodig. Daarom gaan we eruit te halen wat erin zit. We willen dat alle kinderen goed beslagen ten ijs de arbeidsmarkt opko­ men.’

Samen de . onderwijslat hoger . ‘Ga op zoek naar het verhaal áchter de Cito-score’, luidt een reactie tijdens gesprekken tussen de gemeente en ouders, leraren, schoolleiders en schoolbesturen. Het resultaat van deze gesprekken: programma ‘Beter Presteren’, deel één van het Rotterdams Onderwijsbeleid 2011-2014. Rotterdam gaat samenwerkend ­‘eruit ­halen wat erin zit’.

In 2014 zijn er 200 groepen nul, bedoeld voor twee- en driejarigen in het primair onderwijs. Nu kent Rotterdam de Voorschool, die kinderen die het risico lopen op ­achterstand een speciaal spel- en taalprogramma biedt. Zo komen ze beter voorbereid op de basisschool terecht. Van der Kooij: ‘Deze nieuwe groepen nul komen direct ­onder de vleugels van basisscholen. Pedagogisch gezien logisch en een kind hoeft niet over te stappen, maar kan gewoon op dezelfde school blijven. Belangrijk is dat echt álle ­peuters die dit nodig hebben, een plek in deze groepen krijgen.’ GEMAKELIJKER OVERSTAPPEN

Een ander overstapmoment dat risico’s met zich mee­ brengt, is van primair naar voortgezet onderwijs. De ­vakantieschool moet ervoor zorgen dat de aandacht voor school en taalvaardigheid van leerlingen niet verslapt. En om kinderen die tussen bijvoorbeeld havo en vwo niveau schommelen, naar dat hogere niveau te helpen. De over­ stap wordt gemakkelijker en de kans op uitval hiermee kleiner. Blok onderstreept het belang van deze zogeheten ‘doorlopende leerlijn’ graag. ‘We hebben nu de hele keten in beeld. Van het moment dat een kind voor het eerst met educatie in aanraking komt tot het moment dat hij of zij doorstroomt naar een beroepsopleiding of universiteit. Op de momenten waarop schooluitval een risico is, is een initiatief als de vakantieschool een goed vangnet.’ HOGER SCOREN

‘Beter Presteren’ voorziet ook in maatregelen die voor het primair én het voortgezet onderwijs gelden. Rotterdam scoort op taal- en rekenvaardigheden minder goed dan het landelijk gemiddelde. ‘Dat moet dichter bij elkaar ­komen’, vindt Van der Kooij. ‘We willen ook de betrokken­ heid van ouders bij hun schoolgaande kind verbeteren’,

vervolgt ze. ‘Onderzoek wijst uit dat ouderbetrokkenheid zeker bijdraagt aan de ontwikkeling van kinderen.’ ­Volgens Blok is het belangrijk om het niveau van álle kin­ deren – zwakker en al goed op weg - omhoog te brengen en hen allemaal nog meer kansen te bieden. ‘Natuurlijk speelt de leraar voor de klas daarin een heel grote rol. En die moeten we ondersteunen door een goede organisatie eromheen. Door hen nog beter te faciliteren, kunnen we tegelijkertijd werken aan professionaliteit en hen helpen die lat nog hoger te leggen.’ Alle Rotterdamse scholen – van primair tot mbo – worden daartoe uitgedaagd. Scholen die volgens de cijfers van de Onderwijsinspectie relatief zwak scoren, helpt het ‘ISO arrangement’ weer op koers. Het Topklassen arrangement biedt ambitieuze scholen de mogelijkheid zich binnen twee jaar nóg meer te richten op verhoging van de onder­ wijsresultaten. Ook is binnen dit arrangement meer aan­ dacht voor uitwisselen van kennis; zowel tussen scholen onderling als met de Erasmus Universiteit. ‘GEARRANGEERD’

Veel Rotterdamse basisscholen en scholen in het voortge­ zet onderwijs hebben hun leertijd inmiddels met drie tot zes uur uitgebreid. In deze uren werken de scholen aan vaardigheden die hun leerlingen specifiek vragen. ‘Bij de ene school hebben veel kinderen overgewicht en staat sporten hoog op de agenda’, vertelt Van der Kooij. ‘De ­andere school kent weer meer leerlingen met taalproble­ men. Door maatwerk per school te leveren, bijvoorbeeld met behulp van de twee arrangementen, worden de scho­ len nog beter in staat gesteld hun onderwijsresultaten te verhogen. En draagt dit weer bij aan positieve resultaten van het totale beleid op de langere termijn.’ Blok omschrijft het beleid als ‘ambitieus’. ‘In de komende jaren zal blijken of alle doelen haalbaar zijn. Het is goed om die spreekwoordelijke lat hoog te leggen. Als we over vier jaar concluderen dat alles is gelukt, zijn we niet am­ bitieus genoeg geweest.’ Van der Kooij realiseert dit zich ook. ‘Vanaf nu meten we elk jaar wat we hebben bereikt. Zo nodig sturen we het beleid bij om de resultaten alsnog te bereiken. Maar zolang we kinderen, ouders, leraren, besturen, gemeente en Rijk op een lijn hebben, kunnen we snel grote slagen maken.’

Ondanks bezuinigingen investeert Rotterdam extra in ­onderwijs. Structureel komt er in 2011 zo’n 5 miljoen euro bij tot 18 miljoen euro in 2014. Het Rotterdams Onderwijsbeleid 2011-2014 bestaat uit twee actieprogramma’s: ­Beter Presteren en Voortijdig Schoolverlaten. Het tweede actieprogramma volgt in de loop van maart of april. rotterdam.nl/school rotterdamsonderwijsbeleid.nl fokor.nl

INFO

09:01 _ 20/01/11 _ Librijesteeg Iedereen . aan de slag . Iedereen met een gemeentelijke uitkering van minstens 20 uur moet aan de slag. Denk dan aan vrijwilligerswerk, een opleiding of werken met behoud van uitkering. Doel? Uitkeringsgerechtigden zo snel ­mogelijk weer aan een betaalde baan ­helpen. In de deelgemeente Overschie loopt een veelbelovende proef.

Voor iedereen is betaald of onbetaald werk te vinden, dat aansluit bij wat iemand kan. ­Rotterdammers worden zo (weer) actief, doen ervaring op, leggen contacten en leren nieuwe dingen. Wethouder Schrijer (Werk, Sociale Zaken en Stedelijke Economie) is erg enthousiast over deze aanpak: ‘We zijn er pas een jaar mee bezig in de wijk Overschie en we zien nu al mooie resultaten. De uit­ keringsontvangers zijn positief over hun werk in de stad. Dit loopt uiteen van klassen­ assistent tot beheerder van een rijwielstalling en gastvrouw in een bejaardentehuis.’

Het uiteindelijke doel is het vinden van ­betaald werk, waardoor geen uitkering meer nodig is. Klanten nemen zelf het initiatief om aan de slag te gaan. Samen met hun klantmanager van het gemeentelijk Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) bespreken zij wat de mogelijkheden zijn en waar de interesses liggen. SoZaWe heeft veel contacten met bedrijven en organisaties in de regio, waardoor er veel kansen liggen. In Overschie loopt al enige tijd een proef rond dit onderwerp. De bewoners is verteld dat ze zelf verantwoordelijk zijn om (weer) aan het werk te gaan. Uiteraard met behulp van de klantmanager en organisaties als DAAD, ­Roteb, verschillende scholen en heel veel ­organisaties waar vrijwilligers hard nodig zijn. Van de 600 mensen met een gemeentelijke uitkering in deze wijk, zijn er inmiddels zo’n 450 aan de slag. Ruim 50 van hen hebben nu betaald werk. De eerste ervaringen zijn positief, ook onder de deelnemers. Zij geven bijvoorbeeld aan blij te zijn het huis uit te ­kunnen. In Tarwewijk, in de deelgemeente Charlois, is in februari een pilot gestart die geleid wordt door twee private partijen. ­‘Spannend’, zegt Schrijer, ‘want zij hebben een heel andere aanpak dan wij zelf hebben’. Deze proef loopt tot 2013, waarbij het ook de bedoeling is dat uitkeringsontvangers actief worden in de samenleving. Want, zo vindt wethouder Schrijer: ‘Iedereen kan iets, ­iedereen doet iets!’

rotterdam.nl/uitkering

Alles over schulden online . Steeds meer mensen komen in de schulden. Ruim een kwart van de Nederlanders heeft een betalingsachterstand of schuld. Ondanks dat het aantal Rotterdammers met schulden licht is gedaald, presenteert de gemeentelijke dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid (SoZaWe) een website over het aanpakken en voorkomen ervan. ‘De website geeft tips over wat mensen zélf kunnen doen om schulden te voorkomen, schulden aan te pakken en niet meer in de schulden te komen’, vertelt Chella van

­ ijngaarden (SoZaWe). ‘Ook zet de site op W een rij welke ondersteuning Rotterdammers daarbij kunnen krijgen.’ Op de website staan alle producten en diensten van de Kredietbank Rotterdam (KBR). De KBR is een schuldbemiddelaar. Dit betekent dat de KBR voor de schuldenaar én de schuldeisers ­probeert een oplossing te zoeken voor de openstaande rekeningen. Maar deze organisatie kan de oorzaak waardoor mensen in de schulden zijn beland, niet wegnemen. Alleen mensen zélf kunnen dat

doen. Partners, zoals maatschappelijk werk, Vraagwijzers of vrijwilligersorganisaties kunnen hierbij ondersteunen. Daarom zijn er op de website ook links naar deze partners te vinden. Verder worden op de site actuele ­onderwerpen behandeld. Bijvoorbeeld over ­financiële opvoeding: hoe je kinderen al jong bewust kunt maken van geld en ermee om kunt leren gaan. Ook schuldeisers kunnen natuurlijk op deze site terecht. rotterdam.nl/schulden

De leskist bevat naast materialen ook een lesmap waarin de activiteiten beknopt zijn beschreven, waardoor ze goed uit te v­ oeren zijn. De leskist en -map zijn er voor kinderwerkers, maar iedere pedagogische kracht kan het ­gebruiken om activiteiten te ­organiseren rond de thema’s duurzaamheid, natuur en milieu.

MAGAZINE VOOR 65+

Iedere Rotterdammer die 65 wordt, ontvangt het 65 magazine. In dit magazine van de gemeentelijke dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheid staan allerlei activiteiten en regelingen waarvan deze Rotterdammers gebruik kunnen maken. Denk bijvoorbeeld aan gratis openbaar ­vervoer of vervoer op maat. Verschillende organisaties presenteren zich. Zoals vrijwilligersorganisatie Stichting Pluspunt. Met de Rotterdampas gaat een wereld van cultuur en leuke ­uitstapjes voor de lezer open. Ook is er de zorgverzekering van ­gemeente Rotterdam en Zilveren Kruis Achmea. En zoekt de lezer nog een leuke hobby? In het ­magazine staan interviews met 65-plussers die een actief leven leiden. Bijvoorbeeld topkok Cees Helder die zijn culinair talent ­inzet om de jongere generatie op weg te helpen. Of Harm en Henk, die erg betrokken zijn bij hun hockeyclub.

Ecokids is een groep kinderen in de leeftijd van 7 tot 12 jaar oud, die één keer per week na schooltijd bij elkaar komt. Ze doen mee aan activiteiten in hun eigen wijk in het teken van natuur en milieu. Deze vorm van educatie is erg belangrijk voor kinderen die opgroeien in een dichtbebouwde, versteende omgeving. Deelgemeente Feijenoord ondersteunt het door Stichting Ecokids Nederland ontwikkelde initiatief en er zijn inmiddels al acht g ­ roepen actief. De groep kinderen wordt tijdens de activiteiten begeleid door professionals van de dienst Sport en Recreatie, Stichting Ecokids Nederland en Stichting Welzijn Feijenoord. Al doende ­leren de kinderen over alles wat groeit en bloeit in hun directe leefomgeving en leren ze zoeken naar en omgaan met uiteen­ lopende dieren en planten.

ECOLES VOOR KINDEREN

OUDERS BETROKKENER

De eerste leskist van het project Ecokids is inmiddels uitgedeeld. De leskist is tot stand gekomen door de dienst Sport en Recreatie, Stichting Ecokids Nederland en Stichting Welzijn Feijenoord (SWF). De deelgemeente ­Feijenoord gaf hiervoor de opdracht. Met de leskist kunnen kinderwerkers activiteiten organiseren voor kinderen in het kader van duurzaamheid, natuur en ­milieu.

De gemeente Rotterdam, deel­ gemeente Hoogvliet en Accent Praktijkonderwijs, Penta College en Einstein Lyceum gaan samen ouderbetrokkenheid bevorderen. Hoogvliet is hiermee de eerste deelgemeente waar schooloudercontracten in het gehele voortgezet onderwijs worden ingevoerd. De onderwijsinstellingen voeren dit schooljaar die schooloudercontracten in. Wederzijdse verwachtingen, rechten en plichten

Leven in RTM _ 36/37

van school en ouders worden in dat contract vastgelegd. Alle betrokken partijen vinden samenwerking en afstemming tussen school en ouders essentieel voor het verbeteren van leerprestaties. Ouders zijn betrokken bij de onderwijsresultaten van hun ­kinderen en scholen investeren in de relatie met de ouders. Zo ontstaat een stevig educatief partnerschap. Het is belangrijk dat ouders zich bewust zijn dat betrokkenheid bij de schoolontwikkeling van hun kinderen bepalend is voor hun toekomst. De gemeente Rotterdam stimuleert de invoering van het schooloudercontract door de uitvoering van het programma Beter Presteren. Zij maakt met de Rotterdamse schoolbesturen afspraken over de invulling van ouderbetrokkenheid. In een later stadium kunnen ook de scholen in het primair onderwijs zich ­aansluiten.

de Geus. Sindsdien is DAAD de schakel tussen de vraag van de werkgever en het aanbod op de arbeidsmarkt. In verschillende sectoren als zorg, bouw, techniek, horeca, transport en logistiek, detailhandel en zakelijke dienstverlening ontzorgt DAAD de werkgever door te adviseren op gebied van personeel en te helpen met de invulling hiervan.

OP EN TOPSPORT

Zadkine en Rotterdam Topsport zetten zich de komende drie jaar samen nog meer in voor behoud van het Rotterdamse topsportklimaat. Bovendien willen ze jonge topsporters in staat stellen sport en studie te combineren.

VIJF JAAR DAAD

Het Rotterdamse Werkgevers­ servicepunt DAAD bestaat vijf jaar. In die periode heeft DAAD in totaal 9.816 werkzoekenden uit Rotterdam en omgeving aan het werk geholpen. Hans Broere, manager van DAAD: ‘In geen ­enkele stad is de uitdaging om vraag en aanbod bij elkaar te brengen zo groot als in Rotterdam. Rotterdam stad heeft nog een hoger werkloosheidspercentage dan de andere gemeenten in de regio. DAAD levert een ­bijdrage aan het verlagen van dit percentage en stelt daarbij de werkgever centraal. Als servicepunt voor werkgevers is DAAD er om hen te helpen met de invulling van de personeelsvraag. Het opleidingsniveau van werkzoekenden vormt hierbij de grootste uitdaging. DAAD brengt op verschillende manieren vraag en aanbod bij elkaar.’ In oktober 2005 klonk het startschot voor dit nieuwe werkgeversservicepunt door minister

Doel is onder meer om 20.000 studenten van Zadkine aan het sporten helpen. En dankzij de topsportcoördinator en een intensief begeleidingsprogramma kunnen 75 topsporters er een diploma halen. ‘Voor een gedegen topsportbeleid is talentonder­ steuning van groot belang voor Sportstad Rotterdam. Zadkine creëert de juiste omstandigheden door de combinatie van topsport en onderwijs gedoceerd aan te bieden. Zo krijgen talenten de kans zich te ontwikkelen en in de toekomst op het hoogste niveau te presteren’, aldus Hans den Oudendammer, directeur van Rotterdam Topsport. Zadkine is een van de grootste opleidingencentra voor middelbaar beroepsonderwijs in Nederland. De activiteiten van Rotterdam Topsport zijn gericht op het bereiken en versterken van de (inter)nationale positionering van Rotterdam als toonaangevende topsportstad.

17:47 _ 09/02/11 _ Stad

38/39

Het jaar 2025 wordt belangrijk. Dan moet onze stad volledig klimaatbestendig zijn. En stoten we de helft aan CO2 de lucht in ten opzichte van 1990. Natuurlijk timmert de gemeente hard aan de klimaatbestendige weg om die doelen te bereiken. Maar ruggensteun van bewoners en ondernemers is daarbij absoluut onmisbaar. Wat kunt u bijdragen aan een schonere en duurzamere stad?

Scoor mee . op de . klimaatdoelen.

17:47 _ 09/02/11 _ Stad I

n een huurhuis lonen e ­ nergie­zuinige maatregelen toch niet? Zeker wel. Als huurder kunt u zeker energie besparen. Steeds meer verhuurders eisen bij­ voorbeeld niet meer van u dat u de woning achterlaat in de oorspronkelijke staat. Als verhuurbaarheid en de waarde minimaal hetzelfde blijven, moet de verhuurder in principe toestemming geven voor energie­ besparende maatregelen. Sommige verhuur­ ders zijn juist blij met goed doordachte ­plannen en vergoeden zelfs een deel van de investering. Als u relatief simpele aanpassin­ gen wilt doen, zoals tochtstrips, radiatorfo­ lie, waterbesparende douchekop en stand-by killers, hoeft u vaak geen groen licht van uw ‘huisbaas’ te vragen. Maar denkt u aan een nieuwe cv-installatie of wilt u het huis beter isoleren, dan moet u daar wel goedkeuring voor krijgen. Informeer het dus voor alle ­zekerheid vooraf bij uw verhuurder.

Wouter Blok Voorzitter Stichting ­Binnenstadservice Rotterdam ‘Moeilijke bereikbaarheid en ­gebrek aan parkeerplaatsen. Vrachtwagens die maar kleine ­leveringen vervoeren. ­Winkeliers die verschillende leveranciers ­gebruiken. Laden en lossen in de binnenstad is niet altijd gemakkelijk. Meer verkeer betekent meer luchtverontreiniging en overlast. Daarom gebruiken inmiddels ­bijna 50 ondernemers onze ­Binnenstadservice. Zij laten hun producten bij ons ­centrale verzamelpunt aan de Rotterdamse Kiotoweg afleveren. Wij verzamelen deze en rijden ze vervolgens in een keer uit. Zo mogelijk ­nemen we de leveringen van ­verschillende ondernemers in één lading mee. We gebruiken hiervoor voertuigen die op aardgas rijden of elektrisch zijn. Onze service is gratis door de subsidie die de gemeente Rotterdam hiervoor beschikbaar stelt. Ondanks dat de Binnenstadservice deel uitmaakt van een landelijke ­stichting, werken wij volgens de directe voorwaarden – bijvoorbeeld gebruik van de schone voertuigen – die de gemeente heeft opgesteld. Uiteindelijk ­willen we 200 winkels in ons ­bestand opnemen.’

Hoe weet ik hoe ik kan b ­ esparen? Huur- of koophuis, rijtjeshuis of ­appartement: de Energielastenverlager

40/41 brengt uw persoonlijke situatie in kaart én tipt u over de dingen die anders kunnen. Ook BeterPeter wijst u graag de energiebe­ wuste weg. Een wasdroger verbruikt gemid­ deld 11% van de elektriciteitsrekening. Dat maakt een wasrekje zeker een goedkopere optie. De verwarming één graad lager zet­ ten, bespaart tot 7%. En het klinkt misschien grappig, maar wanneer u de spijlen van uw verwarming ook nog eens regelmatig met een stofbeurt verblijdt, voorkomt u dat die nestjes de optimale werking van uw verwar­ ming niet in de weg zitten. Deze en nog veel meer kleine maatregelen zijn eenvoudig, maar leveren direct resultaat.

Ik wil mijn huis duurzaam verbouwen. Waar moet ik dan op letten? Dat ligt er maar helemaal aan waar u de sloophamer in wilt zetten. Gaat het om een aanbouw? Kijk dan eens naar het soort glas dat u plaatst en de afdichting van naden en kieren. Of naar hoe u de uitbouw isoleert. Pakt u deuren of trappen aan, dan zijn er verf- en laksoorten zonder oplosmiddel. En

voor buiten bestaat speciale verf met een ­Milieukeurmerk. Neemt u de keuken onder handen? Kies dan voor energiezuinige appa­ ratuur (A++), neem een zonneboiler of koop een kraan met spaarstand. Op onder meer de website van Milieucentraal vindt u deze en nog veel meer andere tips voor een duurza­ me verbouwing.

ling Duurzame Warmte. De bijna gelijkna­ mige Subsidieregeling Duurzame Energie is bedoeld voor iedereen die energie wil ­produceren op een manier die het milieu nauwelijks belast. En kan gelden voor zowel huiseigenaren als huurders. Ook bedrijven en instellingen die investeren in duurzame energie, kunnen een aanvraag indienen.

Kan ik ook subsidie aanvragen voor duurzame toepassingen? Voor huurders zijn minder subsidiemogelijk­ heden dan voor bewoners die zelf huiseige­ naar zijn. Sowieso zijn aan subsidies speciale voorwaarden verbonden. Een algemene greep uit de mogelijkheden: heeft u een ­woning ouder dan twee jaar en laat u daar extra isolatie aanbrengen, dan kunnen ­arbeidskosten van ingehuurde klussers ­onder de 6% regeling vallen. U betaalt daar­ over dan dus minder btw. Heeft u een eigen huis, woont u daar ook én wilt u een zonne­ boiler, warmtepomp of een micro-warmte­ krachtketel aanschaffen? Kijk dan eens na of u in aanmerking komt voor de Subsidierege­

Duurzaam ondernemen, hoe werkt dat? De essentiële tegenvraag: welk bedrijf heeft u? Bakkers kunnen ovens beter isoleren, ­slagers hun koelvriescel. Klussers kunnen gebruikmaken van biologisch afbreekbare lijmen, autobedrijven van smeermiddelen en olie met zo’n zelfde ­eigenschap. Van tochtslabben bij laad- en ­losdeuren tot koffie warm houden in thermosflessen in plaats van op het apparaat. De mogelijkheden lij­ ken bijna oneindig, maar de website van het MKB biedt u een lange lijst van vele opties. Waar begin ik? Een goed begin is het halve werk. Met de ­online Milieubarometer krijgt u zicht op

Gerda Velthoen Adviseur Gemeentewerken Rotterdam ‘Duurzame verlichting gaat veel verder dan spaarlampen en ledverlichting. Maar op dit moment zijn er ook conventionele lampen die erg duurzaam zijn. De afgelopen anderhalf jaar hebben we veel straatlantaarns op doorgaande wegen voorzien van wit licht. Dat is energiezuinig, maakt kleuren herkenbaarder en verbetert het zicht. Daardoor kunnen we ze tussen 23:00 en 05:00 uur met nog eens 50% dimmen. Dit doen we alleen op plekken waar dit kan. De veiligheid staat hierbij in alle gevallen voorop. Door het dimmen gaan de lampen nog eens extra lang mee. Daardoor hoeven we nog minder vaak met auto’s op pad om ze te vervangen en scheelt dit een berg afval. In heel Rotterdam hebben we het namelijk wel over globaal 100.000 lichtpunten. Wit licht is op dit moment zowel qua kosten als energiebesparing de beste keus. Natuurlijk volgen we de ontwikkelingen in ledverlichting op de voet en doen daar nu al proeven mee. Als led op termijn zuiniger en goedkoper wordt, passen we ons lichtbeleid daar uiteraard zo mogelijk op aan.’

17:47 _ 09/02/11 _ Stad

42/43

Danny Bongers Projectleider E-dienstverlening Publiekszaken ‘Rotterdammers kunnen steeds meer regelen bij de gemeente via internet. Neem bijvoorbeeld het GBA-uittreksel. Voorheen moest je een pdf’je uitprinten, dit invullen en vervolgens bij ons inleveren. Of moest je naar de balie komen in een stadswinkel, waar vervolgens alles werd ingevuld. Nu kun je veel online regelen. Je krijgt het dan thuis toegestuurd. Dat scheelt papier, zeker omdat ook voor steeds meer producten de betaling per internet gaat. Er worden bovendien geen bonnetjes meer uitgeprint. Sinds kort kun je online bezwaar maken of betalingsregelingen treffen voor de gemeentelijke aanslagen. Ook is het proces voor het digitaal aanvragen van een parkeervergunning eenvoudiger geworden en is de afhandeling daardoor versneld. Mensen kunnen via internet alles inzien. En willen ze bezwaar maken of misschien een compliment geven? Dan kan dat natuurlijk ook meteen digitaal!’

Hans Velt Adviseur duurzaam inkopen Gemeente Rotterdam

hoe schoon u al onderneemt. De gemeente Rotterdam biedt elke ondernemer in de stad een gratis startabonnement aan, zodat u tot het einde van 2011 gratis kunt ‘baromete­ ren’. Even aanmelden is de enige vereiste. Vul alle gegevens in over energie, water, ­afval, emissies, transport en eventueel ­papiergebruik en de barometer brengt de milieuscore en -kosten in kaart. Daar­ naast ziet u hoeveel CO2 hierbij komt kijken en biedt de barometer tips om milieu en ­kosten te besparen. Deze gegevens zijn ver­ volgens gemakkelijk te vergelijken met colle­ ga-ondernemers binnen dezelfde branche.

Hoe zet ik net dat stapje extra? Duurzaam ondernemen houdt kortweg in: bij bedrijfsbeslissingen zowel een hoger ­rendement nastreven, als kansen benutten voor een beter milieu en beter welzijn van de ­medewerkers en de maatschappij. Zet een

INFO .

stap verder dan de wet voorschrijft. Een voor­ beeld? Volgens de wet beperkt u al zoveel mogelijk gevaar en hinder, bespaart u ener­ gie, doet u aan preventie en afvalscheiding en managet u vervoer goed. Als u daarnaast ook schadelijk verpakkingsmateriaal ver­ mindert of hergebruikt en uw klanten een milieuvriendelijk product adviseert, zet u net dat stapje extra.

gebied van verlichting, maar ook op stook­ kosten. Denk aan de nachtstand, waardoor het nachtverbruik van stroom en gas ver­ mindert. Of aan het apart regelen van tem­ peraturen in ruimtes die u weinig gebruikt.

Hoe kan ik op korte termijn al besparen op mijn energierekening? Tegenwoordig is rondshoppen niet vreemd. Iedereen kan zo stroom en gas groener en financieel aantrekkelijk inkopen. Uiteraard heeft het ook altijd zin om die energie ­tegelijkertijd te bespáren. Zowel reclame­ verlichting als licht voor een parkeerplaats kan vaak energiezuiniger door ledverlich­ ting of inductielampen te gebruiken. Tijd­ schakelklokken bezuinigen niet alleen op

Hoe vervoer ik verantwoord? Steeds meer bedrijven en instellingen ­stimuleren – net als de gemeente Rotterdam – de aanschaf van fietsen of stellen dienst­ fietsen beschikbaar. Bied uw medewerkers dienst­auto’s voor zakelijke reizen en stimu­ leer aanschaf van OV-abonnementen. Som­ mige ondernemers nemen zelfs mensen aan op basis van een korte woon-werkafstand of geven een verhuiskostenpremie om dit aan te moedigen. Bij een duurzamer wagenpark denkt u misschien al snel aan roetfilters. Het Rotterdamse college rijdt inmiddels op biobrandstof. Of gebruik (half)synthetische motorolie in plaats van een minerale

Websites waar u als ondernemer terecht kan voor energiezuinige tips:

Websites waar u als bewoner terecht kan voor energiezuinige tips:

v­ ariant. Zo hoeft u de olie minder vaak te ­verversen, slijten motoren minder snel én bespaart u brandstof.

Kan ik mijn kantoor nog energiebewuster inrichten? Minder printen, pc’s ’s nachts helemaal uit en scheiden van papier en ander afval. Dit lijken inmiddels open deuren maar het ge­ beurt nog niet op elk kantoor. Vraag schoon­ makers eens naar de mogelijkheid milieu­ vriendelijke middelen te gebruiken. Laat waterbesparende toiletten installeren en ge­ bruik de zonwering als alternatief voor het opschroeven van de airconditioning. Maak gebruik van producten die milieuvriendelijk verpakt of geproduceerd zijn. Bij de gemeen­ telijke diensten in Rotterdam bieden de kan­ tines alleen nog maar biologische producten aan. Wellicht ook voor u een idee?

verbeteruwhuis.nl

meermetminder.nl

meermetminder.nl

milieucentraal.nl

rotterdam.nl/klimaat

duurzaammkb.nl

beterpeter.nl

energieloket.nl

rotterdamclimateinitiative.nl

milieubarometer.nl

energielastenverlager.nl

energiezuinighuis.nl

‘De ambitie van de gemeente Rotterdam is duidelijk: in 2015 100% duurzaam inkopen. Dat betekent dat bij alles dat ingekocht wordt goed gekeken wordt naar de duurzaamheidsaspecten: van magazines voor deelgemeenten tot infrastructurele werken. Wij kijken dan zowel naar de milieu- als sociale aspecten in alle Europese aanbestedingen. Daarmee gaan we verder dan het landelijke beleid. Dit past ook bij de doelstellingen op gebied van duurzaamheid van de gemeente Rotterdam. Sinds 2001 zijn wij al bezig met duurzaam ­inkopen. Nu het beleid ‘staat’ kunnen we verder. Wij richten ons nu meer op aandacht voor kleinere inkooptrajecten en het duurzaam uitvoeren van de contracten. Ik ben ervan overtuigd dat wij de doelstelling over vier jaar gaan halen. Geen twijfel ­mogelijk.’

11:15 _01/03/11 _ Deliplein

Culinaire . parel op . De Kaap . De herinnering aan hoeren, het stoomschip Rotterdam en besnorde zeelui. Het is allemaal terug te vinden in de entourage van het pure restaurant De jonge De Jong. Vergeten groenten verwerkt chefkok Jim de Jong in verrassende gerechten. Zo prijkt een van zijn laatste creaties, een mousse van pastinaak, op de dessertkaart.

44/45

11:15 _01/03/11 _ Deliplein

46/47

‘Trouwens een leuk verhaal’, veert de jonge chef op. ‘Mijn vader is journalist voor de Volkskrant en ik ging met hem mee naar een interview met Jamie Oliver. ­Halverwege het gesprek vroeg Jamie waarom ik er eigen­ lijk bij was.’ De dromen en ambitie van De Jong spoorden de bekende topkok aan om te helpen. Zijn assistente ­belde de volgende dag op met de vraag bij wie hij stage wilde lopen. ‘Tja, toen heb ik maar gelijk de twee beste koks van Engeland genoemd.’ En waarom ook niet? De chef met wie hij in de toekomst graag een keer wil ­koken is van het beste restaurant van de wereld: Noma. ‘Scandinavisch koken is nog erg onbekend, dus ik kan veel van de Deense kok leren.’ VERGETEN AARDPEER

‘A

Culinaire . parel op . de Kaap .

lles moet gewoon smaken zoals het is. Wortel hoort naar wortel te smaken en dat verpruts je niet door er een masker overheen te serveren.’ Chef-kok Jim de Jong kookt graag met groente en twijfelt geen moment over smaak. Zijn stijl kan hij niet in een paar woorden vangen. Het liefst krijgt de chef volledig de vrije hand in wat hij zijn gasten voorzet. En dat is soms best lastig, want volgens De Jong is van een eetcultuur in Nederland geen sprake. ‘Ik serveer bijvoorbeeld elke dag bloedworst en daar schrikt de helft van de zaak van op. Eigenlijk ont­ breekt het gewoon aan opvoeding in eten. Nederlanders zijn niet zo veel gewend.’ Dat schrikt de jonge kok echter ­absoluut niet af. Zo zette hij zijn klanten een keer een gerecht voor zonder te vertellen wat het was. ‘Iedereen vond het fantastisch. Wat het was? Varkenskop.’ ­Favoriete gerechten van de chef zijn linzen met worst en bloedworst met gebakken appel. ‘Het zijn onderge­ waardeerde gerechten en dat is jammer want het zijn supercombinaties.’ GROTEN DER AARDE

Zo lang hij zich kan herinneren heeft De Jong een ­fasci­natie voor eten. ‘Mijn vader en moeder namen me ook ­regelmatig mee naar goede restaurants. Sinds mijn vierde ben ik al gek op eten.’ Maar kok worden stond niet meteen bovenaan zijn lijstje. Na het vmbo volgde hij de ondernemersopleiding op de hotelschool. Maar daar sleepte hij, zonder koksopleiding, de titel ‘beste kok van het Zadkine college’ binnen. Dat had hij mede te danken aan stages en bijbaantjes bij de groten der aarde in de ­culinaire wereld. Hij stond bijvoorbeeld 30 uur per week in de keuken van Robert Kranenborg en in ­Engeland liep hij stage bij Gordon Ramsay en Heston Blumenthal.

De Jong draagt de titel ‘jongste chef-kok’ inmiddels al een jaar. Is hij het ondertussen niet beu om elke keer weer op zijn leeftijd te worden gewezen? Hij wrijft ­nadenkend over zijn kin. ‘Nou, het is wel geëscaleerd. We hebben zelf een persbericht uitgedaan dat ik een van de jongste chef-kokeigenaren ben. Daar is de pers vervolgens wel heel erg mee aan de haal gegaan.’ Maar echt vervelend vindt De Jong het niet. ‘Ik ben 22, dus dat is ook gewoon jong. Het betekent ook dat ik nog steeds fouten mag maken.’ Naast een stapeltje ongeopende post en een secuur ­bereide bak koffie liggen indrukwekkende kookboeken op tafel. ‘Ik lees ze regelmatig om kennis op te doen’, zegt De Jong en hij tilt een exemplaar van een kilo of twee op. ‘Dit boek van Michel Bras gaat over de verschil­ lende bereidingswijzen van groenten. Dat vind ik erg ­interessant, want met groenten zijn veel verrassende ­gerechten te maken. Leuke groenten zijn vaak de ­vergeten groenten zoals aardpeer en pastinaken.’ STIL OP DE KAAP

Het zijn lange dagen in de keuken in het restaurant op Katendrecht. Sauzen en jus voorbereiden, groente hakken en garen en vlees, vis en gevogelte uitbenen. De hele dag door komen leveranciers langs en rond vijf uur schuiven bediening en koks aan voor de personeelsmaal­ tijd. De eerste gasten verschijnen een uur later en rond elf uur vertrekt de laatste klant. De locatie voor zijn restaurant aan het Deliplein is via de eigenaren van het Walhallatheater op zijn pad gekomen. ‘Zij hebben mij gevraagd en we zijn nu met z’n drieën eigenaar van De jonge De Jong.’ De chef is absoluut te spreken over de invulling van de pandjes, waarvan er al veel zijn gerenoveerd. ‘Het gebeurt heel secuur. Dat is

heel goed. Het hoeft ook niet gehaast.’ Wel vindt hij het nog een beetje stil op De Kaap. Maar zijn restaurant zit hoe dan ook elke avond vol. Het merendeel van de klanten komt uit het centrum. En na een aantal uitzen­ dingen op TV Rijnmond kwamen ook eters uit Dordrecht en Zwijndrecht het intieme restaurant uitproberen. ‘Als de hype er af is, moeten we het ook van voorbijgangers hebben en die zijn er nu niet of weinig’, concludeert De Jong.

‘Het is gek dat mensen níet voor biologisch kiezen’ CONTROLFREAK

Of de toekomst De Jong op Katendrecht weet te houden? Waarschijnlijk niet. ‘Ik wil op een gegeven moment iets intiemers dat helemaal van mezelf is. Ja, nog kleiner dan dit’, beaamt hij na een blik door het huiselijke ­restaurant. Zo’n 44 personen kunnen er terecht. ‘Ik kan dan honderd procent alles zelf beslissen. Ik ben een ­beetje een controlfreak en vind het soms moeilijk om aan mijn koks uit te leggen wat ik bedoel. We werken nu met acht personen op een drukke avond. In een kleiner restaurant kan dat met z’n drieën.’ Zijn ideale restaurant kan in elke stad op de wereld staan. Dat neemt niet weg dat Rotterdam op de eerste plaats staat, want de Maas­ stad is wel een plek waar De Jong zich thuis voelt. ‘Ik ben hier geboren en ben altijd gek geweest op Rotterdam. De mensen zijn prettig, echte wereldburgers. Ze zijn niet bang de deur uit te gaan en weer terug te komen.’ IN EEN GROT GELEEFD

Het lijkt vandaag de dag zó vanzelfsprekend, dat een van de aantrekkelijkste kanten van restaurant De jonge De Jong bijna naar de achtergrond dreigt de verdwijnen. ‘Zeg, we zouden het toch over de biologische keuken ­hebben?’, vraagt de chef na een korte stilte. Want dat is wat De Jong zijn gasten voorschotelt, eerlijk bereide gerechten van biologische producten. ‘Het is gek dat mensen níet voor biologisch kiezen, want het is heel ­heftig wat er gebeurt met vis, vlees en gevogelte. Gebrek aan kennis? Daar kunnen mensen zich echt niet meer op beroepen. Dan hebben ze gewoon in een grot geleefd.’

dejongedejong.nl

11:32 _27/01/11 _ Blijdorplaan

24 uur in... _ 48/49

Alerte ogen en gespitste oren De leeuw schudt woest zijn manen en de stokstaartjes spelen tikkertje. In het ­Oceanium ‘vliegt’ een enorme soepschildpad over de hoofden van bezoekers heen. ­Diergaarde Blijdorp is een begrip. Op ieder moment van de dag is er leven in de ­brouwerij. Niet voor niets is het een van de grootste toeristische attracties van ­Rotterdam. 09:03 uur Een koude winterdag breekt aan. Een waterig zonnetje piept door de wolken en de eerste stralen strelen het landschap. De deuren van het olifantenverblijf Taman Indah zijn open, maar er is nog geen bezoeker te ­bekennen. Nu is het nog het domein van ­olifanten en verzorgers. Flinke waterstralen spuiten de voetpaden nat en bewateren de planten. Stroompjes water vinden hun weg over de bobbelige ondergrond. In de kuilen vormen zich poeltjes. Maar niet voor lang. Een verzorger schrobt en veegt met een grote straatbezem de vloer schoon. Taman Indah is klaar voor publiek. KOLOS MET HAAST

10:42 uur Hun interne alarm is afgegaan. Alerte ogen, gespitste oren en snuffelende slurven. De metalen palen waarmee de dieren

’s nachts gescheiden zijn, zakken langzaam de grond in. Te langzaam voor baby Faya. Zij probeert zich tussen de palen door te wurmen op weg naar de bergen hooi. Bij geboorte 75 kilo en nu met een half jaar extra gewicht, past ze er niet meer doorheen. Malende kaken komen tot stilstand. Het hooi is op, de drang om naar buiten te gaan groot. Olifant Irma doet haar vaste dans; ze schommelt van voor naar achter, knippert op een vast moment met haar ogen en tilt vervolgens haar linkervoorpoot op. En begint dan opnieuw. De dikhuiden verzamelen zich bij de uitgang. In fikse looppas verkennen ze het buitenverblijf. Tak in de bek, zand op de rug, zuurstof in de longen. OERKREET

11:24 uur Een luid ‘Wwwaaaauwww’ stijgt op uit het tijgerverblijf. De bas in de brul is iets waar een bariton jaloers op zou zijn. Tijgerin Alia laat van zich horen. Snorharen omhoog, tanden zichtbaar, rookpluim uit haar bek. Een oudere man is op stap met zijn kleinkind. ‘Dat gebrul voel je van binnen.’ Welpjes Gio en Vanni begrijpen niet waar hun moeder zich druk om maakt. Zij geeuwen en liggen na te soezen van de nacht. Net als het kleinkind.

Het ventje doet onverstoorbaar een dutje in de wandelwagen. HONGERIGE HAAIEN

13:03 uur Een onopvallende deur zwaait open. Dierenverzorger John van Os opent de toegang naar wat zich achter de schermen van het Oceanium afspeelt. Trap op, hoek om, nog een trap op, lift in, gang door. Een doolhof is er niks bij. Een sterke vislucht komt je tegemoet. In de keuken wordt het voedsel voor de aquariumbewoners zorgvuldig afgewogen.

krijgt’, legt John uit. ‘Dat is targettraining. Zo kunnen we de haai bijvoorbeeld ook grondig nakijken op wondjes.’ Een paar verdiepingen lager zuigen enorme pompen de acht miljoen liter zoutwater uit alle bassins in twee uur door de filters. Vers zoutwater komt uit de ballasttanks van de containerschepen van Maersk, die op de oceaan speciaal voor Blijdorp water innemen. Blijdorps boot ‘de Haaibaai’ haalt het water op en stuurt het bij Kleinpolderplein door een buis naar de voorraadtanks. BIDDEN VOOR HET ETEN

De haaien zijn hongerig. Drie dagen in de week genieten zij van een vispalet van garnalen, haring, inktvis en makreel. Vanaf de rand van het bassin en een loopbrug eroverheen, worden de verschillende soorten op verschillende plekken gevoerd. ‘Vroeger deden we dat op één punt’, vertelt John. ‘Maar dat leverde onderlinge strijd op.’

15:59 uur In het Oceanium is de voedselopslag voor de hele dierentuin. Groente en fruit staan samen met grote bakken meelwormen en andere insecten opgeslagen. Een enorme koelcel gaat sissend open. De ijskoude lucht slaat in je gezicht. Verbazingwekkend reukloos. Binnen liggen bevroren lichaamsdelen van uiteenlopende dieren. Het kostje voor de roofdieren.

TARGETTRAINING

16:01 uur Kaarsrecht overeind, poten netjes naast elkaar en ogen dicht. De serval zit ­stokstijf. ‘Volgens mij doet hij een middagtukkie’, zegt een man tegen zijn vrouw. ‘Volgens mij zit hij te bidden voor het eten’, reageert zij kordaat.

15:26 uur Woelig water, driehoekige vinnen die erbovenuit steken en open bekken. Een verzorger houdt een stok met een rond plaatje eraan in het water. ‘De haai moet het plaatje met zijn neus aanraken, voordat het dier voer

friet en frikadel

16:10 uur Het is rustig in Blijdorp. Een door­ deweekse dag houdt de mensen op hun werk. Voor de horecamedewerker in de Terraszaal te rustig. ‘De dag gaat erg langzaam.’ Uit pure verveling heeft hij de bakplaat voor hamburgers alvast schoongepoetst. Een paar bezoekers lopen onderzoekend binnen, regelrecht op zijn toonbank met saté, friet en frikadellen af. Nu maar hopen dat ze geen hamburgers willen. 17:15 uur Blijdorp is dicht, maar het werk gaat door. In de schemering controleren de nachtwakers of de gebouwen goed op slot zitten, houden de technische installaties in de gaten en zorgen dat er geen ongewenst bezoek rondloopt. Jozef Wu is verantwoordelijk voor alle nachtelijke activiteiten. ‘Het draait vooral om calamiteiten. Als bijvoorbeeld de kachel voor het krokodillenverblijf uitvalt, schakel ik direct de technische dienst in. Voor deze ­dieren is temperatuur van levensbelang.’ In het Savannehuis brandt de houtsnipperkachel die het verblijf warmhoudt. Deze werkt op snoeiafval uit de regio en verstookt 350 ton houtsnippers per jaar. 19:38 uur De avond valt, de geluiden worden opgeslokt door de duisternis. Jozef vindt moei-

teloos zijn weg in het park. ‘Ik werk hier acht jaar, dus een zaklamp heb ik niet nodig.’ De gorilla’s liggen op één oor. Moeder Aya houdt met haar kind het hoogste ‘nest’ bezet. ‘Dat gaat naar hiërarchie’, legt Jozef uit. Bokito houdt de wacht, zijn ogen volgen iedere beweging. Plotseling komt de zilveren reus tot leven. Hij neemt een aanloop en geeft een enorme klap tegen het raam: ‘Bammm’. De metalen hekken in het verblijf gonzen nog lang na. BOTTEN & BEENDEREN

01:14 uur Jozef opent het gebouw met de ­leslokalen. ‘Blijdorp heeft meer dan 350 vrijwilligers die ook werken als educatiemedewerker voor kinderen.’ In een aparte ruimte staat een gigantische apothekerskast. Het ruikt er muf. In de lades liggen doosjes vol met schedeltjes van vogels. Een kast gaat open; rijen opgezette dieren staren voor zich uit. In een krat ligt de schedel van een nijlpaard. heer en meester

03:27 uur In het olifantenverblijf heerst serene stilte. De kolossen rusten uit. De rest van Blijdorp ook. Alleen de nachtdieren gaan nog even door. Zij zijn heer en meester van de duisternis.

16:43 _ 05/02/11 _ Nieuwe Binnenweg

Column Derk van Mameren

‘Onze Rotterdamse nachtburgemeester Jules Deelder zei het al: ‘In Rotterdam wordt het geld verdiend, in Den Haag wordt het verdeeld en in Amsterdam wordt het ‘over de balk ­gerot’. En niets is minder waar. stad met karakter

In Rotterdam kan het, in Rotterdam gebeurt het. Ik merk dat dit het moderne, vooruitstrevende karakter van deze stad is. Dat Rotterdam een waardevolle plek maakt voor nieuwe ondernemingen en mooie initiatieven. Het is dan ook niet zo raar dat Wattnou juist hier is begonnen. De eerste echte winkel voor energiebesparing. Een plek waar niet gesproken wordt over energiebesparing, maar waar het ook werkelijk gebeurt. Niet lullen maar poetsen dus. PUNT MAKEN

Met de Tour de France en het IFFR achter de rug, de EuroGames en het World Tennis Tournament in het verschiet en de haven altijd aan onze zijde, wil ik Rotterdam terecht de werkhoofdstad én de festivalhoofdstad van Nederland noemen. Maar Rotterdam kan ook de duurzaamheidshoofdstad worden. Een titel die je jezelf niet moet toekennen met een leuk bordje bij de stadsgrens, maar een titel die je verdient door het te doen. In Rotterdam zijn zo verschrikkelijk veel mogelijkheden om van duurzaamheid echt een punt te maken. Alle bedrijvigheid, schaalgrote, transport en diversiteit aan bedrijven, maakt juist deze stad dé plek voor de nieuwe duurzame toekomst. Grijp de kans die je krijgt en be-

denk dat met duurzaamheid juist ook goed te verdienen is. Niet alleen met olie en andere vervuilende rommel. BEGIN AAN DE MAAS

Met Wattnou wil ik een visitekaartje voor de stad en voor energiebesparing zijn, dat niet alleen de Rotterdammer, maar heel Nederland meer laat proeven van deze toekomstige stadsstatus. Het moet altijd ergens beginnen en dat is hier aan de Maas.’

Derk van Mameren Opende Wattnou in de zomer van 2009 samen met Marijn Hoogstraten. En heeft daarmee de eerste winkel in Nederland voor energiebesparende en merkonafhankelijke oplossingen voor thuis en op het werk. Als specialist op het gebied van energie­ besparing, zet Van Mameren zijn kennis in voor ­bedrijven en particulieren. Hij studeerde algemene cultuurwetenschappen, heeft een voorliefde voor Balkanbeats en kan geen gebouw binnen lopen zonder naar de lampen te kijken.