Inhoudsopgave
Voorwoord /11 Lijst van afkortingen /13 Lijst van verkort aangehaalde werken /15 1 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5
Inleiding / 29 Algemeen/29 Onderzoeksvragen / 30 Afbakening / 31 Onderzoeksmethode / 32 Plan van behandeling / 33
2 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8
De verplichting van de verzekeringnemer tot premiebetaling / 35 Algemeen/35 De prijs van het risico / 36 De premiebetalingsplicht als essentieel bestanddeel van de verzekeringsovereenkomst / 37 De verplichting tot premiebetaling bij de levensverzekering / 40 Gratis verzekering / 42 Rechtsvergelijking / 44 Ontwikkelingen in Europa (Solvency II en transparantie) / 47 Conclusies / 51
3 3.1 3.2 3.3 3.4 3.4.1 3.4.2 3.4.3 3.4.4 3.4.5 3.4.6 3.4.7 3.5
De verplichting van de verzekeraar om het risico te dekken / 53 Algemeen/53 De rechtspraak / 54 De wet en wetsgeschiedenis / 57 Rechtsvergelijking / 59 Duitsland / 59 België / 61 Frankrijk / 62 Engeland / 63 Zwitserland / 64 PEICL / 65 Afsluitende rechtsvergelijkende opmerkingen / 66 Conclusies / 66
4 4.1
De verzekering als wederkerige overeenkomst / 69 Algemeen/ 69
INHOUDSOPGAVE
4.2 4.3 4.4 4.5
Schadeverzekering als wederkerige overeenkomst / 70 Levensverzekering als wederkerige overeenkomst / 71 Rechtsvergelijking / 73 Conclusies / 73
5 5.1 5.2 5.3 5.4 5.5 5.6 5.7 5.8 5.9 5.10 5.11 5.12 5.13 5.14
De wijze van premiebetaling / 75 Algemeen/75 Premieschuldenaar / 75 Premiegerechtigde / 76 Plaats van premiebetaling / 77 Girale premiebetaling / 78 Opeisbaarheid van de premie / 81 Uitstel van de premiebetalingsplicht / 81 Opschorting van de premiebetaling / 82 Te late premiebetaling / 83 Overmacht / 87 Gevolgen van te late premiebetaling / 88 Vergoeding van vertragingsschade / 89 Rechtsvergelijking / 90 Conclusies / 94
6 6.1 6.2 6.3 6.4 6.5 6.6 6.7 6.8 6.9 6.10 6.11 6.12
Opschorting en/of schorsing van de dekking / 97 Algemeen / 97 Opschorting door de verzekeraar / 98 Schorsingsclausules / 98 Kernbeding / 99 Toelaatbaarheid schorsingsclausules /100 De toelichting van de minister nader beschouwd /103 Rechtvaardiging voor de toelaatbaarheid van schorsingsclausules /105 Juridische kwalificatie /107 Einlöseprinzip: de dekking gaat pas in na premiebetaling / 108 Geen proportionele schorsing /109 Rechtsvergelijking /111 Conclusies/116
7 7.1 7.2 7.3 7.4 7.5 7.6 7.7 7.8 7.9 7.10 7.11 712
Waarschuwingsplicht /119 Algemeen/119 Rechtsontwikkeling /119 Consumenten / 123 Eerste premie /126 Eisen aan de aanmaning /129 Adres/131 Geen aanmaning bij art. 6:83 onderdeel c BW / 131 Bewijs / 132 Elektronische verzending /134 Herleving van de dekking / 137 Begin schorsing /138 Verplichte verzekeringen en belangen van derden / 139
INHOUDSOPGAVE
7.13 7.14 7.14.1 7.14.2 7.14.3 7.14.4 7.14.5 7.14.6 7.14.7 7.15 8 8.1 8.2 8.3 8.4 8.5 8.6 8.7 9 9.1 9.2 9.3 9.4 9.5 9.6 10 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 10.6 10.7 10.8 10.9 10.9.1 10.9.2 10.9.3 10.9.4
De waarschuwingsplicht van art. 7:980 BW voor de levensverzekering /141 Rechtsvergelijking /146 België / 146 Duitsland /149 Engeland/152 Frankrijk/154 PEICL / 156 Zwitserland/159 Afsluitende rechtsvergelijkende opmerkingen /162 Conclusies /163 Beëindiging van de verzekeringsovereenkomst en de premiebetalingsplicht / 165 Algemeen /165 Ontbinding van de verzekeringsovereenkomst /165 Opzegging van de verzekeringsovereenkomst /166 Geen verplichting tot opzegging /168 Aanspraak op premie gedurende de schorsing van de dekking /171 Rechtsvergelijking/174 Conclusies /179 Verrekening/181 Algemeen/181 Art. 7:935 lid 1 BW: verrekening van premie jegens de tot uitkering gerechtigde /182 Geen verrekening bij verzekering aan toonder of order /184 Art. 7:935 lid 2 BW: beperkte verrekening bij aansprakelijkheidsverzekering/ 187 Rechtsvergelijking /188 Conclusies /190 Premierestitutie /191 Algemeen/191 Oud recht /191 Premierestitutie in het Ontwerp-Meijers / 193 Art. 7:938 lid 1 BW: premierestitutie indien geen risico wordt gelopen / 194 Art. 7:938 lid 2 BW: opzegging nadat een vol verzekeringsjaar geen risico is gelopen /197 Art. 7:938 lid 3 BW: partiële restitutie en opzegging / 197 Art. 7:939 BW: premierestitutie bij tussentijdse opzegging /198 Premievermindering naar billijkheid (art. 7:939 BW) / 200 Rechtsvergelijking / 204 België / 204 Duitsland / 205 Engeland / 207 Frankrijk / 209
INHOUDSOPGAVE
10.9.5 10.9.6 10.9.7 10.10
PEICL/210 Zwitserland/212 Afrondende analyse/212 Conclusies/213
11 11.1 11.2 11.3 11.4 11.5 11.6 11.7
Premie-incasso door de assurantietussenpersoon / 215 Algemeen/215 De juridische kwalificatie van het delcrederebeding / 215 Het delcrederebeding in de huidige beursvoorwaarden / 218 De wettelijke bescherming van de tussenpersoon in art. 7:936 BW / 223 Rechtspraak over art. 7:936 BW / 226 Het premie-incasso door de assurantietussenpersoon / 228 Juridische kwalificatie van het premie-incasso door de assurantietussenpersoon / 229 Art. 7:936 BW geldt niet voor de assurantietussenpersoon die het premie-incasso verzorgt / 235 Rechtspraak over het verhaalsrisico van de assurantietussenpersoon die het premie-incasso verzorgt / 236 Bescherming van de met het premie-incasso belaste assurantietussenpersoon / 238 Rechtsvergelijking / 239 Conclusies / 242
11.8 11.9 11.10 11.11 11.12 12 12.1 12.2 12.3 12.4 12.5 12.6 12.7 13 13.1 13.2
Conclusies / 245 Onderzoeksvraag 1: Hoe moet de uit de verzekeringsovereenkomst voortvloeiende verplichting van de verzekeringnemer om premie te betalen worden gekwalificeerd? / 245 Onderzoeksvraag 2: Welke verplichting van de verzekeraar staat tegenover de premiebetalingsverplichting van de verzekeringnemer en hoe dient deze verplichting juridisch te worden gekwalificeerd? / 246 Onderzoeksvraag 3: Hoe dient een verzekeringnemer te voldoen aan zijn verplichting om de premie tijdig te betalen? / 247 Onderzoeksvraag 4: Welke sancties, zoals schorsing van de dekking of beëindiging van de verzekering, kan de verzekeraar inroepen, indien hij de premie niet tijdig ontvangt? / 249 Onderzoeksvraag 5: Kan de verzekeraar de nog verschuldigde premie verrekenen met een verzekeringsuitkering? / 253 Onderzoeksvraag 6: In welke gevallen dient de verzekeraar de premie te restitueren? / 254 Onderzoeksvraag 7: Welke gevolgen zijn eraan verbonden, indien de premiebetaling via een assurantietussenpersoon verloopt? / 255 Synthese: een voorstel voor een nieuwe redactie van enkele wettelijke bepalingen aangaande premiebetaling in titel 7.17 BW / 257 Algemeen/257 Gevolgen van te late premiebetaling in het algemeen (art. 7:934 BW) / 257
INHOUDSOPGAVE
13.3 13.4 13.5 13.6
Gevolgen van te late premiebetaling bij levensverzekeringen (art. 7:980 BW)/259 Premierestitutie indien de verzekeraar geen of minder risico heeft gelopen (art. 7:938, 7:954a en 7:961a BW) / 259 Premierestitutie bij tussentijdse beëindiging (art. 7:939 BW) / 261 Premiebetaling via de tussenpersoon (art. 7:936 BW) / 262 Samenvatting / 263 Summary / 267 Lijst van aangehaalde jurisprudentie / 271 Trefwoordenregister / 277
