12 voel het vermogen metaal slaat terug vleugels uitslaan ballonvaren: italië: elektronica: Spanje:

ballonvaren:

een helder hoofd halen 2/12

magazine voor bedrijf en techniek van sandvik coromant

italië:

voel het vermogen

elektronica:

metaal slaat terug

Josh Coaplen, directeur R&D, Cane Creek

Spanje:

vleugels uitslaan

cane creek:

investering effent het pad

rijden maar!

redactioneel klas forsström president sandvik coromant

Elke dag weer een reuzensprong bij het lezen over

‘‘

de missie van Virgin Galactic om toeristen de ruimte in te brengen (zie pagina 5) moest ik denken wat Neil Armstrong zei toen hij voet zette op de maan: “... een reuzensprong voor de mensheid.” Gelukkig werken wij in een bedrijfstak die elke dag opnieuw reuzensprongen maakt. Soms is dat het ontdekken van nieuwe of efficiëntere processen of producten, en soms het inspelen op veranderingen in de markt. De praktijkvoorbeelden in dit nummer van Metalworking World illustreren een aantal manieren waarop we onze klanten geholpen hebben om hun doelen te bereiken met behulp van onze producten, kennis en service. Een gemeenschappelijk thema in elk artikel is het langdurige partnerschap dat elke klant met Sandvik Coromant heeft. Door ons te richten op samenwerking en gemeenschappelijke uitdagingen, kunnen we vooruitkijken naar een gezamenlijke toekomst. Bij het Italiaanse Rössl&Dusso schuilt het succes in het produceren van machines op maat en het garanderen van absolute precisie. Hoewel de Spaanse economie in zwaar weer verkeert, richt Bost, een specialist in bewerkingsmachines, zich op het buitenland. Intussen kijkt Cane Creek in de Verenigde Staten juist naar binnen en investeert in zware machines om te voldoen aan de vraag naar lokale producten en leveranciers. Op pagina 16 kunt u lezen over de bedrijfsstrategie en de resultaten die het bedrijf bereikt met de toegevoegde waarde van de technici van Sandvik Coromant. Een stap vóór blijven is uiteraard vooral een kwestie van goede R&D. Het is algemeen bekend dat wij bij Sandvik Coromant altijd meer op dit terrein investeren dan andere bedrijven in onze branche.

2 

metalworking world

Gelukkig voor ons werken we in een bedrijfstak die elke dag opnieuw reuzensprongen maakt.” Plastic, composieten en andere lichtgewichtmaterialen bieden ons en onze klanten interessante uitdagingen en nieuwe mogelijkheden, maar tegelijkertijd speelt metaal nog steeds een sleutelrol op allerlei terreinen, niet in de laatste plaats op het gebied van mobiele telefoons (zie pagina 34). Onze bedrijfstak staat in 2012 voor uitdagingen, maar met onze wereldwijd toonaangevende producten, diensten en specialistische kennis kunnen we die uitdagingen samen met onze klanten vol vertrouwen tegemoet zien. Als we allemaal innovatief en creatief vooruit blijven denken, is er geen grens aan wat we kunnen bereiken. Veel plezier met lezen! klas forsström President Sandvik Coromant

Metalworking world is een magazine voor bedrijf en techniek van AB Sandvik Coromant, 811 81 Sandviken, Zweden. Tel.: +46 (26) 26 60 00. Metalworking world verschijnt driemaal per jaar in het Amerikaans en Brits Engels, Chinees, Deens, Duits, Fins, Frans, Hongaars, Italiaans, Japans, Koreaans, Nederlands, Pools, Portugees, Russisch, Spaans, Thai, Tsjechisch en Zweeds. Het magazine gratis voor klanten van Sandvik Coromant over de hele wereld, en wordt uitgegeven door Spoon Publishing in Stockholm, Zweden. ISSN 1652-5825. Hoofdredacteur en verantwoordelijke onder de Zweedse publicatiewetgeving: Jessica Alm. Hoofdredacteur: Mats Söderström. Accountmanager: Christina Hoffmann. Redacteur: Geoff Mortimore. Art director: Emily Ranneby. Technisch redacteur: Börje Ahnlén. Assistent-redacteur: Valerie Mindel. Coördinator: Lianne Mills. Taalcoördinator: Sergio Tenconi. Lay-out taaledities: Louise Holpp. Nederlandse vertaling en redactie: Jan Tazelaar, Wilma de Hoog. Prepress: Markus Dahlstedt. Coverfoto: Martin Adolfsson. Ongevraagde artikelen worden niet gepubliceerd. Tekst in deze uitgave mag uitsluitend na verkregen toestemming worden overgenomen. Verzoeken daartoe dienen te worden gericht aan de redactiemanager van Metalworking World. Redactionele uitspraken en opinies in Metalworking World zijn niet per definitie die van Sandvik Coromant of de uitgever. Alle correspondentie en vragen met betrekking tot het magazine zijn welkom bij: Metalworking world, Spoon Publishing AB, Kungstensgatan 21B, 113 57 Stockholm, Zweden. Tel.: +46 (8) 442 96 20. E-mail: mww@spoon. se. Vragen over distributie: Catarina Andersson, Sandvik Coromant. Tel.: +46 (26) 26 62 63. E-mail: [email protected] Gedrukt in Zweden door Sandvikens Tryckeri. Gedrukt op MultiArt Matt 115 gram en MultiArt Gloss 200 gram van Papyrus AB, gecertificeerd conform ISO 14001 en geregistreerd bij EMAS. AutoTAS, CoroBore, Coromant Capto, CoroCut, CoroDrill, CoroGrip, CoroMill, CoroPlex, CoroTap, CoroThread, CoroTurn, GC, iLock en Silent Tools zijn geregistreerde handelsmerken van Sandvik Coromant. Een gratis exemplaar van Metalworking world ontvangen? Zend uw adres naar [email protected]. Metalworking world is een informatief magazine. De aangeboden informatie is van algemene aard en dient niet te worden opgevat als advies of uitgangspunt bij het nemen van beslissingen in specifieke gevallen. Het gebruik van de verschafte informatie geschiedt op eigen risico van de gebruiker. Sandvik Coromant is niet aansprakelijk voor rechtstreekse, incidentele, gevolg- of indirecte schade van welke aard dan ook, welke in verband kan worden gebracht met het gebruik van de in Metalworking world gepubliceerde informatie.

inhoud

28

Bost: Maatwerk en vooruitgang in grillig klimaat.

22

Ballonvaren: Thuis in de lucht

9

Rössl&Duso genereren succes.

Quicktime: Metaalbewerking snieuws..................................4

Een soepele rit.............16

De laatste grens............. 5

Experts in export........ 28

Dreamliner 787:

Het composietvliegtuig ..........8

Voel het vermogen .......9

Verheven ambities......22

5

Andere wereld

Metaal in elektronica. 34 Totale oplossing: Verticale draaibanken......... 38

Technologie Spectrum Turn

Invomilling

Tappen

Een nieuwe familie wisselplaten en geometrieën voor de gemengde productie biedt een ‘alles-in-één-wisselplaat’.

De flexibelste manier om tandwielen te frezen met wisselplaatgereedschap.

Hoe tap je het best draden in gaten, zowel rendabel als productief?

14

26

32

metalworking world  3

Quicktime tekst: geoff mortimore

foto: K.J. Historical/Corbis

Leven op topsnelheid Leena Gade sport. Zoals zovelen was Leena Gade bezeten van autoracen vanaf het moment dat ze als kind een Grand Prix op tv had gezien. Maar zij was een van de weinigen die er ook een carrière van maakten. In 2011 werd ze de eerste vrouwelijke racetechnicus die ooit een team naar de zege leidde in de prestigieuze 24-uursrace van Le Mans. Na baantjes in de auto- en aerospaceindustrie begon Gade aan haar racecarrière als parttime technicus en data-analist. Van daaruit werkte ze zich omhoog, eerst tot assistent race-technicus en uiteindelijk tot hoofdtechnicus van het Audi Sport Team. Vorig jaar werden Gade’s talent en inzet beloond op Le Mans, toen ze coureur Benoit Treluyer 4500 kilometer bijstond en daarmee Audi de tiende overwinning bezorgde sinds 1999. Treluyers auto was een van de drie Audi’s die deelnamen; de andere twee haalden de finish niet. Als racetechnicus moet Gade elk aspect van de race in de gaten houden — van bandendruk en brandstofniveau tot de weersomstandigheden. Zo kan ze ‘haar’ auto (in dit geval Audi no. 2) over de finishlijn helpen. Gade deelt haar belangstelling voor autosport met haar jongere zus Teena. Die is ook racetechnicus en wil de prestatie van haar zus evenaren door Kris Meeke met zijn Mini de eerste zege in de World Rally Championship te brengen. n

4  4  metalworking metalworkingworld world

Gade werd geboren in het Verenigd Koninkrijk en groeide op in India. Ze leidde haar Audicoureur vorig jaar op Le Mans naar de overwinning.

Quicktime

nasa image gallery

Bij heldere hemel

Fabriek voor ruimtevloot in Mojave

ruimtetoerisme is eind vorig jaar een stap naderbij gekomen met de opening van de assemblagefabriek voor ruimteschepen voor passagiers op de Mojave Air en Space Port in Californië. The Spaceship Company (TSC) is een joint venture van Scaled Composites (gevestigd in de Mojavewoestijn) en Virgin Galactic, het ruimtetoerismebedrijf van de Britse miljardair Richard Branson. De nieuwe fabriek ligt 48 kilometer ten noorden van een fabriek waar 1800 werknemers vroeger de space shuttles bouwden. De laatste vlucht van de space shuttle was in juli 2011. “Dit is een grote dag voor Galactic”,

zei George Whitesides, chief executive officer van Virgin Galactic. “We komen dichter bij het doel: betalende passagiers in de ruimte brengen.” Toen Burt Rutan de eerste X-PRIZE won door zonder overheidssteun een mens in de ruimte te brengen, trok hij de aandacht van Branson, die de rechten op de technologie kocht. Voor de ontwikkeling van het prototype van de nieuwe ruimtependels nam hij Rutans bedrijf Scaled Composites in de arm, een bedrijf dat gespecialiseerd is in composietvliegtuigen. Het moederschip voor het project, WhiteKnightTwo, is momenteel ’s werelds grootste geheel uit composiet gebouwde vliegtuig. n

Nieuwe app wijst de weg ipad. Een nieuwe iPad-app van Sandvik Coromant gaat het technici, programmeurs en operators makkelijker maken om de juiste wisselplaten voor boren, draaien, draadtappen en frezen te kiezen. De nieuwe app, CoroKey, is ontwikkeld om voor elke bewerking

de beste gereedschappen en veilige en betrouwbare snijgegevens te geven. Hij doet aanbevelingen voor alle classificaties in staal, roestvast staal, ijzer, nikkellegeringen, superlegeringen en harde materialen. De app, die gebaseerd zal zijn op het principe ‘makkelijk kiezen,

Meer dan 400 mensen hebben al een aanbetaling gedaan of een ticket van 200.000 dollar gekocht voor een trip met een shuttles uit de Mojave.

wetenschap. Wetenschappers van een laboratorium in Wales hebben kunstmatige bliksem ontwikkeld die bijna even sterk is als de sterkste bliksem die ooit is geregistreerd. De ontdekking van het Morgan-Botti Lightning Laboratory van Cardiff University in Wales kan worden gebruikt voor het testen van nieuwe materialen voor de vliegtuigbouw, en kan een belangrijke doorbraak betekenen voor de veiligheid van de luchtvaart. Wetenschappers kunnen de faciliteit, het enige niet-commerciële bliksemlab in het Verenigd Koninkrijk, gebruiken voor het testen van composieten en andere materialen voor de vliegtuigbouw. Veiligheid, vooral in moeilijke weersomstandigheden, wordt een steeds belangrijker criterium bij de bouw van nieuwe vliegtuigen. Daarvoor is het Morgan-Botti Lightning Laboratory van Cardiff University een zeer geschikte proeftuin. Wetenschappers gaan de faciliteit vooral gebruiken voor het testen van de sterkte van nieuwe vleugelcomponenten. n

3,3 miljard Lees

ad, op je iP MW W aar in krijgb nu ver or e . nes -st de iTu

mobiele telefoons zijn wereldwijd in gebruik.

Lees meer op www.sandvik. coromant.com

makkelijk te gebruiken’, toont de correcte soort en geometrie voor elke specifieke materiaalgroep waarmee de gebruiker werkt. Om u te helpen de beste wisselplaat voor elke taak te kiezen, werkt de CoroKey-app met metrische én inchmaten. n metalworking world  5

Quicktime Sterker partnerschap

Sandvik Coromant en Höfler versterken band

vakbeurzen

Björn Roodzant

1.

Waarom was het nodig om de website opnieuw te lanceren? De praktijk van het zakendoen verandert doorlopend. Mensen in de markt verwachten informatie te vinden, willen hier en nu antwoord krijgen op hun vragen, en dat steeds vaker online. Wij willen de beste dienstverlening voor onze klanten en partners bieden en een optimale dialoog online met ze hebben. We willen de zoektocht naar informatie en de besluitvorming vergemakkelijken.

2.

Wat betekent dat voor de klanten van Sandvik Coromant? We willen dat onze website de optimale ontmoetingsplek wordt voor mensen om zaken te doen, en de best mogelijke partner online voor gebruikers. Wij willen altijd maar één klik verwijderd zijn. We moeten in staat zijn om steun te bieden en samen te werken met onze klanten, zowel online als op basis van rechtstreeks contact. Kortom, we willen een ‘virtuele geeljas’ zijn.

3.

Wat voor voordeel biedt dat Sandvik Coromant aan de aanbodzijde? We willen een instantoplossing bieden voor alle gebruikersbehoeften over de hele wereld. Dit is het ideale gereedschap voor ons om dat te doen, zowel voor de klant als voor onze toeleveranciers.

Björn Roodzant, senior manager global web en e-marketing, over de nieuwe website.

4.

Wat voor resultaten verwacht u zakelijk gesproken? De nieuwe website past bij de wereldwijde strategie van Sandvik Coromant om het onze klanten gemakkelijker te maken om zaken met ons te doen. Wij verwachten een verbetering van de ondersteuning en de omzet, omdat onze klanten veel sneller toegang krijgen tot informatie en ondersteuning. Daardoor zullen ze snellere en betere aankoopbeslissingen nemen.

5.

Wat zijn ue webplannen voor de toekomst? We blijven continu verbeteringen aanbrengen en zullen diensten steeds meer in ons aanbod opnemen. Het succes van onze klanten staat altijd bovenaan. n

mmts

14-16 mei Montreal, Canada

wist u dat? Als u regelmatig fietst, kunt u even fit zijn als een gemiddelde niet-fietser van tien jaar jonger. Meer op pagina 16.

Farnborough International airshow

9-15 juli Farnborough, Hampshire, UK

Application Center krijgt groen licht

IMTS

10-15 september Chicago, Illinois, USA amb

18-22 september Stuttgart, Duitsland maktek eurasia

2-7 oktober Istanbul, Turkije jimtof

1-6 november Tokio, Japan

6 

metalworking world

Application Center komt tegemoet aan Indiase vraag.

productiviteit. Sandvik Coromant India heeft groen licht gekregen van de Sandvik Group voor de bouw van een Application Center bij de fabriek te Pune, die in september 2012 moet opengaan. De nieuwe faciliteit wordt een aanvulling op het al bestaande Productivity Center bij Pune en gaat van andere Application Centers verschillen doordat het meer voorzieningen zal krijgen en meer verschillende segmenten zal omvatten, en niet getty images

aan een specifieke bedrijfstak zal zijn gewijd. “We zijn bijzonder blij met die toestemming, omdat die ons in staat stelt om onze dienstverlening verder te verbeteren, en dat zal onze klantenrelaties ten goede komen. Dat gaat ons duidelijk onderscheiden van onze concurrenten en zal onze voorsprong als marktleider nog verder vergroten”, aldus Kawal Saigal, manager Sandvik Manager in India. n

Brian Lacey Studios

samenwerking. Sandvik Coromant intensiveert de samenwerking met Höfler Maschinenbau om zijn aanwezigheid en bedrijfsactiviteit in Noord-Amerika te vergroten.. Beide bedrijven gaan faciliteiten en machinerie in het Sandvik Productivity Center in Schaumburg, even buiten Chicago, delen. Hier staat een Höfler HF 1000 tandwielfreesmachine, voorzien van de nieuwste wisselplaatoplossingen, die te gebruiken is voor training, demonstraties en gezamenlijke activiteiten met klanten. De samenwerking begon in 2009 en is nu uitgemond in verscheidene gezamenlijke activiteiten, waaronder succesvolle turnkeyoplossingen voor de wereldmarkt. ”Höfler is marktleider en expert op het gebied van tandwielfabricage”, aldus Kenneth Sundberg, business development manager voor tandwielfrezen bij Sandvik Coromant. “Samen met de aanwezigheid in de markt en de competentie van Sandvik Coromant op het gebied van snijgereedschappen, voert dat de fabricage van tandwielen naar nieuwe hoogten.” n

vijf vragen:

Quicktime tekst: geoff mortimore

foto: getty images

Betere bladen Turbinetechnologie energie. In de Verenigde Staten is een nieuwe, op polyurethaan gebaseerde composiettechnologie ontwikkeld, waarmee sterkere en langere bladen voor windturbines kunnen worden gemaakt. Wetenschappers bij Bayer MaterialScience LLC hebben ontdekt dat met polyurethaan de bestendigheid tegen vermoeidheid en haarscheuren verbeterd kan worden vergeleken met de momenteel gebruikte systemen die op epoxyhars gebaseerd zijn. Ook de overheid heeft belangstelling voor het nieuwe materiaal, en Bayer heeft vorig jaar een prototype van een nieuwe bladwortelring gedemonstreerd op de American Wind Energy Association (AWEA) Off-Shore Windpower Conference and Exhibition in Baltimore. “Het is heel bevredigend dat ons ontwikkelingswerk die erkenning krijgt, met name gezien de vele windtechnologieprojecten die het ministerie van Energie vorig jaar in het Energy Efficiency and Renewable Energy-programma heeft ondersteund”, aldus Mike Gallagher, directeur public sector business bij Bayer. Door bladen langer en platter te maken, kan de productiviteit sterk worden opgevoerd. Het vermogen dat wordt opgewekt door een windturbine is evenredig met het oppervlak van de draaicirkel van de bladen, Een turbine met bladen van tweemaal de normale lengte kan viermaal meer vermogen genereren. Door de bladhoogte te verminderen, worden de turbinecomponenten minder belast. Dat scheelt bewerkings- en onderhoudskosten. n

Langere bladen kunnen tot 300 procent meer sterkte en productiviteit opleveren.

metalworking world  7

Quicktime tekst: chi een gramfors

Illustratie: kjell thorsson

De Boeing 787-familie:

droommachine De Boeing 787 — Composiet maakt beloftes waar

Boeing heeft twee records gevestigd met zijn 787 Dreamliner: een voor snelheid en een voor vliegbereik per gewichtsklasse. “Deze wereldrecords zijn een prima manier om te laten zien dat dit toestel de beloftes waar maakt”, aldus Scott Fancher, vicepresident en general manager van het 787-programma. In materiaalkundig opzicht is de 787 Dreamliner een van de meest revolutionaire

stappen in de geschiedenis van de fabricagetechniek. Door het gebruik van koolstofvezelversterkte kunststoffen is het gewicht aanzienlijk gedaald. Dat bespaart brandstof en vergroot het vliegbereik. Het toestel gebruikt 20 procent minder brandstof dan toestellen van vergelijkbare grootte. Het afstandsrecord staat nu op 19.835 kilometer, van Seattle in de Verenigde Staten naar Dhaka in

787-8

210-250 passagiers in drie klassen

Bangladesh. Het vorige record stond op naam van een Airbus A330, die in 2002 16.903 kilometer aflegde. Composieten zijn gebruikt in de vleugels, staart, deuren, romp en interieur. Ook het passagierscomfort neemt hierdoor toe, aangezien de druk in de cabine veel hoger kan worden ingesteld. Bovendien kan de luchtvochtigheid in de passagierscabine worden verhoogd. n

Lengte: 56,7 meter Spanwijdte: 60,1 meter

787-9 250-290 passagiers in drie klassen Lengte: 62,8 meter Spanwijdte: 60,1 meter

De druk in de cabine is gelijk aan die op 2000 meter hoogte, in plaats van de gebruikelijke 2800 meter.

De luchtvochtigheid kan worden verhoogd van 4 naar 15 procent.

De 20 procent brandstofbesparing levert ook een reductie van 20 procent in koolstofuitstoot op.

De structuur van de 787 heeft iets van een gigantisch macromolecuul. Alles hangt aan elkaar via chemische dwarsverbindingen die met koolstofvezel versterkt zijn.

8 

metalworking world

De Boeing 787 is het eerste volledig digitale vliegtuig. De technici kunnen de computerinstellingen van het toestel via laptops wijzigen.

tekst: Gea scancarello   foto: maurizio camagna

foutmarge nul Vedelago, Italië. Het Italiaanse bedrijf Rössl&Duso heeft zich begeven op de markt voor generatoren ­— met name de enorme turbines die hele steden verlichten — voor gebieden waar de stroomopwekking achterloopt ten opzichte van de energieconsumptie. Belangrijk is dat het bedrijf in staat is om zijn machines volgens de wensen van de klanten te ontwerpen.

Gianni Bordignon, productiemanager Rössl&Duso

10 

metalworking world

nnn In de noordoosthoek van Italië, boven de prachtige wateren van Venetië en de zuilengalerijen van Padua, ligt de gemeente Vedelago in de provincie Treviso, een streek die al decennia lang een industrieel centrum is. Hier zit de hoofdvestiging van Rössl&Duso, een familiebedrijf dat toeleverancier is voor de precisiemachinerie. “Wij ontwerpen onze eigen machines”, zegt Gianni Bordignon, productiemanager bij Rössl&Duso. “Eigenlijk kun je niet anders als je accuraat, flexibel en snel wilt zijn." Bordignon heeft handen waaraan je goed kunt zien dat hij elke dag van zijn leven gewerkt heeft. Hij trad 42 jaar geleden in dienst bij Rössl&Duso, toen het bedrijf met een paar mensen orders uitvoerde voor de Halve turbinelevering van zware schaal industriële componenten. En hij was er nog steeds toen het bedrijf een strategiche ommezwaai naar een nieuwe activiteit maakte. Dat was aan het begin van de jaren 2000.

China en India ontwikkelden zich snel tot industriële giganten, met een enorme energieconsumptie.

Blauwdrukcontrole voor het programmeren van een freesbank.

“We meenden dat we ons op de markt voor energiewinning moesten begeven, en dat was een goede gok", aldus Bordignon, die in de geherstructureerde managementgroep zat. “In de afgelopen tien jaar is dit bedrijf gegroeid van 10 tot 150 medewerkers, ondanks twee wereldwijde crises", zegt hij. "Het is elke dag weer een enorme uitdaging.” Rössl&Duso was tot dan toe een toeleverancier voor de scheepvaart- en staalindustrie, maar leerde snel bij over energie en turbines. Vandaag de dag fabriceert het bedrijf onderdelen voor enkele van 's werelds grootste gas-, stoom- en waterkracht-

turbines. Turbines die elektriciteit opwekken voor steden van 150.000 mensen. het bouwen van zulke giganten is niet simpel.

“Draaibanken voor dergelijke taken zijn niet te koop”, aldus Renzo Cecchetto, chef van de draai-afdeling in de fabriek. “Die moet je dus zelf bouwen. Soms heb je een stalen werkstuk van 180 ton dat 10 meter lang is en een diameter van 3 meter heeft, en dat moet dan bewerkt worden met een tolerantie van 0,02 millimeter.” “We hebben onze machines zelf moeten ontwerpen om te ontdekken welke gereedschappen we nodig hebben”, aldus Bordignon. “We hebben machines moeten bouwen die nog niet bestonden. Daarvoor moesten we vertrouwen hebben in onszelf en in onze partner.” Die partner was Sandvik Coromant. Sandvik Coromant werkt sinds 25 jaar samen

Rössl&Duso het Italiaanse bedrijf

Rössl&Duso is gespecialiseerd in precisiemachineconstructie op tal van terreinen, van zware industrie tot energiewinning. Het 42 jaar oude familiebedrijf in Vedelago, in het noordoosten van Italië, is in de loop der jaren uitgegroeid tot een onderneming met 150 medewerkers. Het heeft inmiddels een tweede productievestiging in Piemonte in het westen van Italië, en een derde in Pula in Kroatië. Rössl&Duso is toeleverancier voor internationale reuzen zoals Ansaldo Energy, Alstom Power Systems, Siemens, General Electric en Bhel, marktleiders in energiewinning in respectievelijk Italië, Duitsland en India. Ze leveren ook aan de scheepvaart-, staal- en olie-industrie. Toen het eind jaren negentigbergafwaarts ging met de zware industrie in Europa, terwijl China als industriële macht navenant groeide, schakelde Rössl&Duso over naar de productie van zeer

Een CoroMill 390 freest de halve schaal van een compressor.

nauwkeurige bewerking die aansloot bij de energiebehoefte van deze en andere opkomende economische supermachten. Het bedrijf specialiseerde zich snel in de productie van turbines voor gas, stoom, wind- en waterkracht. Het bedrijf speelt zo snel mogelijk in op de wensen van klanten in een veeleisende en snel veranderende markt. metalworking world  11

Mauro Rossi, sales engineer van Sandvik Coromant (rechts), toont de nieuwe iOs-app aan Gianni Bordignon (links).

12 

metalworking world

met Rössl&Duso. Dus toen Rössl&Duso zich waagde aan het bouwen van een precisieboormachine die kon werken bij een diepte van 2,5 meter en 350 millimeter in diameter, wendde de directie zich tot Sandvik Coromant. “We wilden zeker niet opgeven, maar we waren er wel gespannen over”, vertelt Mauro Rossi, Dino Duso, sales engineer van eigenaar Sandvik Coromant.

“Rössl&Duso was bereid om de eigen middelen in te zetten en zich aan te passen aan de behoeften van de markt. Sandvik Coromant was erbij om het bedrijf te ondersteunen en mee te groeien.” Het experiment werkte. Gasturbines zijn nu een van de belangrijkste producten van het bedrijf, maar naarmate de industrie verandert en zich ontwikkelt, doen de gereedschappen en machines dat ook. “Je kunt alleen maar succes hebben als je dynamisch en veelzijdig bent”, aldus Bordignon. “Maar je hebt ook technologie, assistentie en 24 uur per dag betrouwbaarheid nodig.” n

technisch inzicht

sterke partner hoogwaardige technologie, extreme

Voorbewerking van een kerstboomstandaard.

betrouwbaarheid en een ongeëvenaarde ondersteuning zijn de redenen voor het management van Rössl&Duso om te kiezen voor Sandvik Coromant als partner. “We werken dag en nacht”, verklaart Gianni Bordignon, productiemanager bij Rössl&Duso, “en we kunnen op elk moment assistentie nodig hebben. Hoe verfijnder de wijzigingen die we aanbrengen, hoe duurder het product en hoe belangrijker het is om steun te krijgen van iemand die onze bedrijfstak door en door kent.” In tien jaar tijd heeft Sandvik Coromant alle draaibanken van Rössl&Duso van de Coromant Capto (C6 en C8) voorzien, het originele Sandvik Coromant-koppelingssysteem. Hierdoor is de gereedschapwisseltijd bij Rössl&Duso met 80 procent teruggedrongen. Bordignon: “Coromant Capto heeft ons 50 procent meer stijfheid opgeleverd, wat technisch betekent dat je je werkparameters kunt verhogen, en wat praktisch betekent dat je de bewerkingstijd van elk onderdeel kunt bekorten." En dat leidt dus tot lagere kosten. Verder heeft Sandvik Coromant Rössl&Duso trillinggedempt gereedschap geleverd, wat onmisbaar is voor precisiewerk, zoals het kotteren van gaten bij grote gasturbines. En tot slot levert Sandvik Coromant Rössl&Duso ononderbroken service op de werkvloer. Specialisten en technici van Sandvik Coromant kennen elke machine in de fabriek en hebben vaak geholpen bij het ontwerpen en bouwen ervan. “De belangrijkste reden om voor Sandvik Coromant te kiezen, is dat ze er altijd zijn”, zegt Bordignon. “Wanneer je zulk verfijnd werk doet als wij, is dat zeer belangrijk.”

metalworking world  13

Technologie tekst: elaine mcclarence

Uitdaging: Flexibiliteit en veiligheid combineren in een gemengde productieomgeving.

oplossing: Spectrum Turn kiezen, de nieuwe serie wisselplaten van Sandvik Coromant.

Houd het in de familie bij metaalbewerking met een gemengde

productie en weinig tijd voor een optimale planning voor met name kleine series, is een veelzijdige maar simpele en effectieve oplossing gewenst voor het bewerken van een scala aan materialen, van zacht staal tot en met de meest exotische superlegeringen. Maatwerk is vaak de beste keus, maar in deze situaties is behoefte aan een veelzijdige, flexibele oplossing die veilig en voorspelbaar is, terwijl voor het minimaliseren van de voorraad en de opspantijd vaak een andere oplossing gewenst is. Om aan deze behoefte tegemoet te komen, heeft Sandvik Coromant een nieuwe familie gecreëerd: Spectrum Turn, een compacte serie wisselplaten die geschikt zijn voor een breed scala aan materialen en draaibewerkingen. Dat maakt het kiezen van een wisselplaat simpel via een rationeel gereedschapsassortiment, en voorziet in de behoefte aan een veilige en voorspelbare productie.

De nieuwe serie garandeert een veilige,

betrouwbare en rendabele productie, die

14 

metalworking world

geschikt is voor de meeste bewerkingsomgevingen. De serie biedt klanten een ‘alles-inéén-wisselplaat’. Met een zorgvuldig gekozen assortiment dat zes wisselplaatgeometrieën in twee soorten omvat, voorziet Spectrum Turn in 80 procent van alle algemene draaibewerkingen. Dankzij ontwikkelingen in de macro- en microgeometrieën hebben Spectrum Turn-wisselplaten een grote overlap. Dat biedt aanzienlijke backupcapaciteit voor gemiddelde voor- en nabewerkingen. Voor voorbewerking hebben de hardmetaalsoorten voldoende hardheid en bij nabewerking zorgt de wisselplaatcoating voor een verlengde standtijd. Spectrum Turn-soorten zijn GC30 en GC15. GC30 heeft een hard substraat voor veilige voorbewerkingen. Met zijn slijtvaste coating is deze soort duurzamer bij het bewerken van roestvast staal en andere staalmaterialen, vooral bij het nabewerken. Deze combinatie maakt de soort zeer veelzijdig en goed bruikbaar in toepassingen die variëren van gemiddelde voorbewerkingen tot nabewerkingen. GC15 is een veelzijdige

soort die ontwikkeld is voor roestvast staal en HRSA-materialen. Bij gemiddelde snijgegevens werkt de soort ook zeer goed bij het nabewerken van staal en gietijzer. In het algemeen zijn de hardmetaalsoorten geschikt voor snijsnelheden beneden de 200 m/min. De Spectrum Turn-geometrieën zijn bestemd voor externe en interne bewerkingen. De XF-geometrie is ontwikkeld voor licht snijwerk en duurzaamheid bij nabewerkingen. Dankzij een open spaanbrekerontwerp kan deze geometrie ook worden gebruikt als gemiddelde snijgeometrie door de voeding te verhogen. Als de kosten van de wisselplaat belangrijk zijn, kan de wisselplaat opnieuw worden gebruikt voor gemiddelde bewerkingen als hij te erg versleten is voor nabewerkingen. Deze geometrie komt van pas wanneer de opspanning in de machine of de machine zelf zwak is, of wanneer spanen bij een lagere voeding moeten worden gebroken.

De nieuwe serie garandeert een veilige, betrouwbare en economische productie die geschikt is voor de meeste bewerkingsomgevingen.

XM is een veelzijdige geometrie en de eerste keus voor de meeste toepassingen. De snijkant is een compromis tussen scherpte en snijkantsterkte om optimaal te presteren bij gemiddelde bewerkingen en nabewerking. Dat deze geometrie zo'n groot bereik aankan, komt de productiviteit als geheel ten goede. Ten slotte is de XMR-geometrie ontwikkeld voor zwaardere bewerkingsomstandigheden en -materialen. Een voorbeeld kan de eerste snede in gesmeed roestvast materiaal zijn. Hoewel de snijkantsterkte is toegenomen, is de snijactie geringer. Deze geometrie kan worden beschouwd als een aanvulling op de XM-geometrie, wanneer extra hardheid vereist is, bijvoorbeeld:

• Als er zeer harde materialen bewerkt moeten worden, zoals Duplex roestvast staal of HRSA. • Voor onderbroken sneden in combinatie met een grotere snijdiepte (boven 2 millimeter). • Bij het bewerken van gesmede of gegoten werkstukken, • Wanneer er sprake is van instabiele omstandigheden in de machine of de werkstukopspanning. Een ander voordeel bij gemengde

productie is dat het brede toepassingsgebied de opspanningstijd tussen partijen vermindert en de opspanning zelf vereenvoudigt. n

Samenvatting Spectrum Turn is een nieuwe familie van wisselplaten en geometrieën voor een gemengde productieomgeving. Deze compacte serie biedt een 'alles-in-één-wisselplaat' voor veilige, betrouwbare en economisch productie, en is geschikt voor de meeste bewerkingsomgevingen. Dankzij de macro- en microgeometrieën hebben Spectrum Turn-wisselplaten overlap en hebben ze een nuttig backupvermogen voor gemiddelde voor- en nabewerkingen.

metalworking world  15

Door onderdelen zoals het 110 EC49-balhoofd zelf te gaan bewerken, wist Cane Creek al in het eerste jaar de kosten met 25 procent te drukken.

16 

metalworking world

tekst: kip hanson   foto: martin adolfsson

op twee wielen vooruit Fletcher, North Carolina, VS. Cane Creek, een specialist in fietsonderdelen in North Carolina, heeft het aangedurfd om zijn eerste investering in een bewerkingsmachine te doen en zelf onderdelen te gaan bewerken. De resultaten overtreffen alle verwachtingen. nnn Cane Creek is een kleine onderneming, in de bergen van North Carolina in het zuiden van de Verenigde Staten. Het bedrijf produceert hoogwaardige onderdelen voor fietsen over de hele wereld. Het personeel is tevens eigenaar van het bedrijf, en zeer gepassioneerd. “Als we niet de beste kunnen zijn met wat we maken, maken we het niet”, aldus Josh Coaplen, directeur R&D bij Cane Creek. Het is die instelling die Cane Creek ertoe bracht om zelf producten te gaan bewerken. Na jarenlange problemen met lange levertijden en onvoorspelbare kwaliteit van de toeleveranciers, schafte Cane Creek in 2008 een Mazak CNC freesdraaibewerkingscentrum aan om zelf producten te gaan bewerken. Dat deed het bedrijf met hulp van applicatietechnicus Greg Ward van JIT Industries, de lokale Sandvik Coromant-distributeur voor Cane Creek, en steun van productiviteitstechnicus Chuck Scarbrough van Sandvik. “Voor we de Mazak kochten, hadden we niet één dure machine staan”, aldus Coaplen.

“We hadden geen idee hoe je onderdelen moet maken.” Maar met veel studie in de avonduren en wat applicatie-adviezen van Ward en Scarbrough wist het bedrijf snel routine op te bouwen. “Uiteindelijk werden we veel efficiënter dan we hadden voorzien”, zegt hij. Coaplen legt uit dat Cane Creek in veel gevallen producten goedkoper zelf kan maken dan ze te kopen in Taiwan. “We hebben onze productkosten in het eerste jaar met 25 procent teruggebracht”, zegt hij. “We konden onze productiehoeveelheden omlaag brengen, zodat we niet meer zo'n enorme magazijnvoorraad hoefden aan te houden.” Ook de productietijd is gedaald, van 90 dagen tot een week. “In noodgevallen kunnen we in drie dagen een compleet product maken”, zegt hij. Binnen vijf maanden na de aanschaf van de machine lag Cane Creek 200 procent voor op de financiële voorspellingen. De resultaten waren zelfs zo goed dat het bedrijf minder dan een jaar later een tweede machine aanschafte. Dankzij de eigen apparatuur kan Cane Creek

Josh Coaplen, directeur R&D van Cane Creek. metalworking world  17

cane creek sinds 1994 is Cane Creek gevestigd in het plaatsje Fletcher, North Carolina, dat even ten zuiden van Asheville in de Blue Ridge Mountanins ligt. Het bedrijf ontwerpt, produceert en distribueert een breed assortiment hoogwaardige producten voor de fietsindustrie, zoals veringen, zadels, balhoofden en remsystemen. Cane Creek bezit een indrukwekkend aantal patenten op zijn technologie. Al in een vroeg stadium vestigde het bedrijf zijn naam als leider in deze unieke markt door de AheadSet te ontwikkelen, 's werelds eerste schroefdraadloze balhoofd. Latere aanwinsten voor de productlijn zijn inmiddels bekende namen als Thudbuster, Angleset en de 110-serie, balhoofden met een spectaculaire garantie van 110 jaar. Het bedrijf concurreert, maar werkt ook veel samen met bedrijven zoals Ohlins en Saint-Gobain. Het is medeverantwoordelijk voor de AER, een revolutionair ontwerp dat voorzien is van een Norglide-composietlager, ten behoeve van 's werelds lichtste balhoofd. Ze hebben ook bijgedragen aan de Double Barrel-schokbreker met dubbele buis, die fietsers gemakkelijk aan hun eigen smaak kunnen aanpassen. De werkomgeving bij Cane Creek is gericht op creativiteit en eerlijkheid. Individuele ideeën en bijdragen worden aangemoedigd. De 39 werknemers delen een passie voor fietsen en gaan vaak samen op pad. Bij zulke teamuitjes testen en gebruiken ze de producten die ze zelf maken. In de loop der jaren heeft Cane Creek geparticipeerd in een aantal goede doelen, zoals Cycle Youth, Bikes Belong en Trips for Kids — programma's die gericht zijn op probleemjongeren en een positieve invloed op jonge levens hebben. Cane Creek wil niet alleen om hoogwaardige en hypermoderne producten leveren, maar wil ook de wereld verbeteren met behulp van een simpel instrument: een fiets.

18 

metalworking world

DBair-schokbreker, met John Fennell

De werkplaats van Cane Creek, met John Fennell (links) en Gary Maltby (rechts).

‘‘

We konden onze productiehoeveelheden terugbrengen, zodat we niet meer zulke grote voorraden hoefden aan te houden.”

metalworking world  19

Peter Gilbert, VP Sales, Cane Creek

wil Edge Factor de fabricage-industrie promoten, met name onder jongeren. Cane Creek en andere bedrijven steunen Reality Redesigned door de inzendingen te beoordelen en de winnende ontwerpen te fabriceren.

Getty Images

wat is de volgende stap voor Cane Creek?

20 

metalworking world

bewerken”, herinnert Coaplen zich. Cane Creek rusttte samen met Sandvik Coromant, de machine uit en fabriceerde vijfhonderd balhoofden. Zo kon Cane Creek meer dan 26.000 US dollar (19.700 euro) aan World Bicycle Relief doneren. Daarmee konden gezondheidswerkers naar Afrika ten zuiden van de Sahara worden gezonden om aidsslachtoffers te helpen. Cane Creek en Sandvik Coromant nemen allebei deel aan Reality Redesigned, een ontwerpwedstrijd met een vleugje realityshow. De presentate is in handen van Edge Factor (www. edgefactor.com), een partner van de Society of Manufacturing Engineers Educational Foundation. Volgens de website Getty Images

nu snel prototypes maken, wijzigingen testen en maatwerk leveren, zonder dat klanten er weken of soms maanden op hoeven te wachten, zoals voorheen het geval was. Daardoor is de omzet het afgelopen jaar met ruim 20 procent gegroeid. Coaplen: “We hebben een compleet nieuwe productlijn vanwege die apparatuur.” Hoewel Cane Creek de handen vol heeft aan het maken van onderdelen, is er ook nog tijd voor andere dingen. In 2010 hebben ze een eigen balhoofd ontworpen voor World Bicycle Relief, een nonprofit-hulporganisatie. Het nieuwe balhoofd werd gemaakt van LDX-2101 roestvrijstaal, een materiaal waarmee Cane Creek geen ervaring had. “We moesten uitzoeken hoe we dat moesten Thudbuster LT-zadelpen

Coaplen: “We hebben het aantal in Amerika gemaakte producten al vervijfvoudigd, maar we willen nog meer zelf gaan doen.” Sandvik Coromant schakelt het lokale techteam in, dat gaat helpen bij het opstellen van de specificaties voor het beste gereedschapspakket, het ontwerpen van de beste procedures en het programmeren van de machines. Per 2012 gaat Cane Creek met de machine zijn nieuwste product fabriceren, de DBair. Volgens Cane Creek is de DBair de eerste achterluchtveer met dubbele buisdemping van de fietswereld, die demping op maat mogelijk maakt. Zoals gewoonlijk is Sandvik Coromant present om te helpen, applicatie-adviezen te geven en hoogwaardige gereedschappen te leveren. Coaplen zegt zelfs een volautomatische fabricage te overwegen. “We hebben de machine gekocht om zonder operator te gaan werken”, zegt hij, “maar misschien moeten we eerst maar leren hoe hij werkt.” Cane Creek is een goed voorbeeld van de innovatieve kracht in de VS, met name wanneer die wordt ondersteund door en kan samenwerken met gereedschapsexperts. Sandvik Coromant en JIT Industries hebben het fabricageteam bij Cane Creek voorzien van “goede gereedschappen en uitstekend advies”, aldus Coaplen. Dus, denk de volgende keer dat u met uw mountainbike van een steile helling omlaag suist of een modderig bospad bedwingt, eens aan de teaminspanning van Cane Creek, JIT en Sandvik Coromant, en wees blij dat ze uw passie voor perfectie delen. n

technisch inzicht

goed gereedschap Sandvik Coromant is samen met

JIT Industries, distributeur van Yellow Coat Elite, verantwoordelijk voor het succes van Cane Creek, fabrikant van fietsonderdelen. Terwijl Cane Creek leerde metaal te bewerken, stonden Sandvik Coromant en JIT het bedrijf doorlopend terzijde met gereedschapsen applicatie-adviezen — vanaf de betekenis van de letters CNMG tot de juiste snelheden en voedingen voor het bewerken van 6061-aluminium. Toen Cane Creek aan JIT Industries advies vroeg over het kiezen van gereedschappen voor hun eerste draaicentrum, was meteen duidelijk dat ze geen gereedschappen op de plank wilden zien liggen. En daarom ontwierpen de teams van Sandvik Coromant en JIT een efficiënt gereedschapssysteem dat alle gewenste onderdelen kon fabriceren. Voor algemeen draaien adviseerden de technici van Sandvik Coromant de CoroTurn 107 AL-wisselplaten. De -AL in H13 heeft een PVD-gecoate scherpe snijkant, een positieve snijgeometrie en is ontwikkeld voor het snijden van siliciumarm aluminium. Voor draadsnijden is er de CoroThread 266-wisselplaat in kwaliteit GC1125, om een verscheidenheid aan draden snel en braamvrij te kunnen snijden. Voor de fijnkotterbewerkingen en het inwendige groefsteekwerk werden volhardmetalen, snel verwisselbare gereedschappen van het type XS geadviseerd, omdat veelvuldige gereedschapswisselingen nodig zijn.

Film!

er deze g meer ov Ontdek e samenwerkin ll o succesv e MWW iPad ik. op d w.sandv e via ww of onlin romant.com co metalworking world  21

inspiratie Heteluchtballonvaren

tekst: chi een gramfors   foto: getty images

Hoger management Heteluchtballonvaren vereist strategisch denken, een onbevangen geest en een voorliefde voor onvoorspelbaarheid. Je hangt hoog in de lucht in een toestel dat je niet kunt besturen, maar waarvan je de koers alleen kunt bepalen door goed op weer en wind te letten.

22 

metalworking world

Heteluchtballons boven bijzondere bergen in Cappadocië, Turkije.

nnn Elke vlucht met een heteluchtballon is uniek en magisch. Het ene moment zweef je vlak boven de boomtoppen, het volgende moment vlieg je op een kilometer hoogte, tussen de bergtoppen. Op die hoogte overgeleverd zijn aan de genade van het altijd grillige weer doet iets met je manier van denken. Je moet snel beslissingen nemen en situaties in een fractie van een seconde kunnen overzien. Het heeft veel gemeen met het leiden van een bedrijf. Blaser Swisslube in Zwitserland ziet die overeenkomst ook en heeft van ballonvaren een vorm van bedrijfstraining gemaakt. Alle personeelsleden kunnen lid worden van de ballonclub van het bedrijf en zich inzetten als grondpersoneel of zelf piloot worden. “Dat is goed voor de teamgeest in het bedrijf”, zegt Marc Blaser, CEO van Blaser Swisslube en zelf ballonpiloot. Zijn vader, Peter Blaser, heeft de club in 1988 opgericht toen hij CEO was, dus zoon Marc kreeg het met de paplepel ingegoten. “Iedereen die erbij betrokken is, moet meehelpen”, zegt hij. “Het motiveert iedereen in het bedrijf en het versterkt de teamgeest. Als je hoog in de lucht samen in een klein mandje zit, is dat een heel persoonlijke ervaring die je deelt.” wat je van ballonvaren leert, kan zelfs de manier

veranderen waarop je tegen je bedrijf aankijkt, zegt hij. “Het is niet meer dan natuurlijk dat we de manier waarop we de ballon managen, meenemen naar ons bedrijf”, legt Blaser uit. “Je moet een goed overzicht hebben en in staat zijn om een situatie te analyseren. Als je een obstakel tegenkomt of de wind waait niet in de verwachte richting, moet je je plan aanpassen om de gewenste bestemming te bereiken. Datzelfde geldt in een werksituatie. Soms moet je beseffen dat iets zich anders ontwikkelt dan gepland, en dat je je koers moet wijzigen om dat te corrigeren. Op de lange duur komt dat onze productiviteit ten goede.”

Strategisch denken is van vitaal belang bij het besturen van een ballon. De enige manier waarop je kunt sturen, is door stijgend of dalend die wind te vangen die in de richting blaast waarheen je wilt gaan. Je kunt de wind niet zien, maar er zijn veel manieren om te ontdekken in welke richting hij op verschillende hoogtes waait. “Je moet een open geest hebben en alles om je heen in de gaten houden”, zegt Blaser. “Om te zien hoe winden waaien, moet je overal je aanwijzingen vandaan halen. Je kijkt naar de bomen om te zien hoe de blaadjes bewegen. Rook uit een schoorsteen helpt ook. Je let op de zon en op hoe schaduwen op de bergen vallen.” Vlaggen aan vlaggenmasten kunnen ook een indicatie geven van de richting waarin de wind verderop waait. Een trucje dat ballonpiloten soms gebruiken, is stukjes schuimplastic laten vallen en kijken hoe die omlaag dwarrelen. Dat helpt om te bepalen waar een bocht gemaakt moet worden. Het is ook handig bij het vaststellen van de snelheden van de windstromen, die van invloed zijn op de snelheid van de ballon.

Ballonvaren en innovatie Peter Blaser leidde van 1973 tot 2010 het bedrijf Blaser Swisslube, dat vloeistoffen voor metaalbewerking maakt. Hij ontwierp een kleine ballon, geschikt voor één persoon. Hij heeft lichtgewicht ballonnen helpen perfectioneren, die geschikt zijn voor reizen rond de wereld omdat ze bijna klein genoeg zijn om in je koffer mee te nemen.

metalworking world  23

Ballonfeiten De eerste heteluchtballon werd

gefabriceerd door de gebroeders JosephMichel en Jacques-Étienne Montgolfier in Annonay, Frankrijk, in 1782. De eerste ballonvlucht aan een kabel, met mensen aan boord, vond plaats op 19 october 1783 in Faubourg Saint-Antoine, Frankrijk. De eerste bemande vrije vlucht met een heteluchtballon was op 21 november 1783, eveneens in Frankrijk (in Parijs). De eerste vlucht met een waterstofballon vond plaats in Parijs op 1 december 1783. De eerste moderne heteluchtballon werd in 1960 door Paul Edward Yost ontworpen en gebouwd in de Verenigde Staten. het wereldhoogterecord voor een

vlucht met een heteluchtballon bedraagt 21.290 meter. Het dateert van 26 november 2005 en staat op naam van Vijaypat Singhania. De langste heteluchtballonvlucht heeft

19 dagen, 21 uur en 55 minuten geduurd, een record dat op 21 maart 1999 werd gevestigd. Dat was tegelijkertijd het record voor de grootste afstand, 46.759 kilometer. Bertrand Piccard en Brian Jones vestigden deze records tijdens de eerste non-stop ballonvlucht rond de wereld.

Een prent van de eerste bemande vlucht met een waterstofballon in 1783.

24 

metalworking world

Soms blijft de ballon aan de grond verankerd met touwen. Dat wordt nogal eens gedaan tijdens ballonfestivals en andere bijzondere manifestaties.

Het grondpersoneel helpt bij de start en de landing. Ze houden contact met de piloot en rapporteren weersveranderingen en andere informatie. Ze volgen de ballon in een volgauto naar de geschatte landingsplek, waar ze de landing voorbereiden.

De ballon

De brander De mand

Het grondpersoneel

Armin Graessl

Blaser Swisslube

Je gebruikt al je zintuigen en ook “In de lucht ben je volkomen overgeleverd aan al drijf je met de wind mee, je voelt weer en wind”, zegt Blaser. “Het is een van de geen zuchtje in je mand. Dat is meest weersafhankelijke sporten. Ook als de lucht fascinerende: je krijgt een heel blauw is, kun je soms niet vliegen omdat de wind aparte perceptie van de natuur en te sterk is, en dat is het grootste gevaar van de wereld om je heen.” allemaal. Het allerbelangrijkste is dan ook dat je te allen tijde op het weer let en begrijpt wat je ziet. Ook de topografie van het landschap beïnvloedt Wat voor mensen zijn het meest de windrichting en windkracht. Een piloot moet geschikt om ballon te varen? In de ballon, terwijl hij al die factoren doorlopend wegen.” “Ik denk dat je flexibel moet zijn, wordt gevuld. De meeste gevaren hebben met het weer te omdat de ballon niet voor 100 maken, maar ook met obstakels op de grond moet je procent bestuurbaar is”, zegt Marc Blaser, ballonpiloot rekening houden. De meeste fatale ongelukken houden en CEO van Blaser Swisslube. “Een goed ontwikkeld verband met hoogspanningskabels. vermogen om te analyseren helpt ook, omdat je de wind “Hoogspanningskabels zijn gevaarlijk”, benadrukt en tal van andere signalen om je heen moet kunnen Blaser. “Je moet snel stijgen als je er te dichtbij komt, en interpreteren. Elke vlucht is anders, dus de ervaring is het duurt na het activeren altijd uniek. Je ervaart veel sensaties en verschillende van de brander 30 tot 40 indrukken tijdens het vliegen, en die moet je verwerken seconden voordat de ballon tijdens en vooral na je vlucht. begint te reageren. “Dat is iets wat ballonvaarders leren koesteren”, zegt “Ballonvaren is heel hij. “Die manier van tegen dingen aankijken kun je in je intensief”, vervolgt hij. leven toepassen bij elke ontmoeting met anderen en in “Je verkeert doorlopend in de beleving van je omgeving. Als je die manier van interactie met alles om je omgaan met dingen in je managementstijl verwerkt, heen. Maar voor mij is dat wordt strategisch beslissen en plannen een natuurlijk iets positiefs. Het is een onderdeel van het proces in plaats van een gecompliceerde Hoog boven de Alpen vredige en unieke ervaring. in Zwitserland. inspanning.” n

Marc Blaser, CEO van Blaser Swisslube en heteluchtballonpiloot. Vaart als bemanningslid met ballonnen sinds 1988. Is sinds 1994 ook ballonpiloot. Heeft bijna 700 vlieguren als piloot op zijn naam.

metalworking world  25

Technologie tekst: christer richt

Uitdaging: Verbeter de flexibiliteit en het rendement van tandwielfrezen.

oplossing: Nieuwe, nauwkeurige wisselplaatgereedschappen en de multi-axiale capaciteit van bewerkingsgereedschappen gebruiken.

Geavanceerde eenvoud Het fabriceren van tandwielen is tamelijk

complex, met een breed spectrum aan componenten. Volume, complexiteit, formaat, kwaliteit en kosten zijn belangrijke factoren voor de productiemethoden en machines. Om aan de eisen van die factoren te voldoen worden conventionele methoden toegepast. Een innovatieve benadering van methode en snijgereedschappen blijkt echter zeer interessant te zijn voor het bewerken van rechte en helicoïdale tandwielen. Tandwielen worden meestal vervaardigd in speciale machines, die voorzien zijn van gereedschappen zoals afwikkelfrezen en schijffrezen. Voor componenten met veel aspecten, zoals het tandwielelement, worden steeds vaker vijfassige, multitasking machines gebruikt. Het vermogen om componenten in een of twee opspanningen volledig te bewerken, is uit oogpunt van kwaliteit en kostenbewaking een sterk motief voor verandering. De productieve oplossing voor grote partijen bestaat doorgaans uit het gebruik van een afwikkelfrees met vaste snijplaten of wisselplaten. Voor de veelzijdigheid die nodig is voor kleine of middelgrote partijen in multitask-

26 

metalworking world

praktijkvoorbeeld:

Van complex tot simpel

Helicoïdale aandrijfas. De tandwielen, met module 6, DIN 867, met 39 tanden en een tandwielbreedte van 71 millimeter in materiaal 8CrNiMo7-6, werden met succes vervaardigd met de volgende snijgegevens: InvoMilling frees: 346

240212R4 Snijsnelheid:

250 m/min Diameter: 125 mm Voeding per tand:

0,286 mm aantal tanden:

22 Voedingssnelheid: 4000 mm/min wisselplaat: MACL 3 250-T Spindelsnelheid: 637 t/min complete bewerkingstijd: 23 minuten

machines heeft Sandvik Coromant nu een innovatieve oplossing ontwikkeld. Deze methode benut de flexibiliteit van multitaskmachines optimaal, bijvoorbeeld verschillende tandwielmodules en -maten bewerken met hetzelfde snijgereedschap. De ontwikkeling is gebaseerd op Sandvik Coromants nieuwe generatie frezen met wisselplaten, gecombineerd met een brede ervaring met het toepassen van draaifrezen voor het bewerken van complexe profielen. Het resultaat is een nieuw proces voor het bewerken van uitwendige, rechte en helicoïdale tandwielen op multitasking machines. Het doel is de fabricage van tandwielprofielen met een minimaal aantal gereedschappen. Dat wordt bereikt door de gelijktijdige bewegingen die mogelijk zijn met een vijfassige machine. De InvoMilling-methode is een combinatie van sleuf- en draaifrezen, die de bewerking mogelijk maakt van tandwielen met elke module en schroefhoek, met spiraalvormige en niet-spiraalvormige profielen. Het aantal sneden hangt af van de grootte van het tandwiel, het formaat van de frees en

InvoMilling benut optimaal de flexibiliteit

Bewerking van voet en kop

van een multitaskingmachine om een serie tandwielprofielen met een minimaal aantal gereedschappen te vervaardigen.

Draaifrezen van onderste tandprofiel

Sleuffrezen Draaifrezen van bovenste tandprofiel

Voltooid tandprofiel

het beschikbare bewerkingsvermogen. Hierbij staan moderne bewerkingsmechanismen, de nauwkeurigheid van multitaskmachines en de precisie van het gereedschap centraal. De nieuwste ontwikkelingen op het gebied van wisselplaatsoorten maken ook hogere snijgegevens mogelijk. Verder zijn afschuining van de buitendiameter van de tand en verschillende kophoeken mogelijk. Elk InvoMilling-gereedschap omvat enkele modulematen, waarbij 1 tot 4 bijvoorbeeld met één en dezelfde frees kunnen worden bewerkt. De spanen die bij deze methode ontstaan, zijn relatief klein, wat de snijkrachten en de neiging tot trillen minimaliseert. Het grootste tandwiel dat tot op heden met de InvoMilling-methode is gemaakt, heeft een module 18 en een diameter van 800 mm. Met InvoMilling zijn tanden met minstens kwaliteitsniveau 6, DIN 3962 te realiseren. Een oppervlakteafwerking van meer dan Rz 3 micron wordt bereikt door de juiste toepassing van gereedschappen. n

Tanden van betere kwaliteit en een verbeterde oppervlakteafwerking zijn te realiseren met behulp van de PB053225.

Samenvatting InvoMilling biedt: • Hoge flexibiliteit en kostenbesparing. • Eén gereedschap voor verschillende tandprofielen, modules en drukhoeken. • Verschillende slijptoleranties kunnen worden gegenereerd. • Droog snijden. • Bewerkingstoepassingen zijn mogelijk in hardere materialen. • Het complete werkstuk is te maken met één opspanning (tijdbesparing en meer precisie). • Standaard wisselplaten, gemakkelijk in te stellen buiten de machine. • Geringe snijkrachten zorgen voor hoge snijgegevens en garanderen nauwkeurige profielen voor nauwere toleranties.

metalworking world  27

over bost bost is een fabrikant van bewerkingsmachines in Asteasu in Noord-Spanje, op 20 km afstand van de Baskische stad San Sebastián. Het bedrijf is gespecialiseerd in zware machinerie zoals verticale en horizontale draaibanken, draaitafels, boormachines en kottermachines, en turnkey-oplossingen voor spoorwegen en fabrikanten van krukassen en cilinders. Bost, dat 'vijf' betekent in het Baskisch, is een familiebedrijf. Het is in 1972 opgericht. De omzet in 2011 bedroeg 24 miljoen euro, en volgens Karlos Aranbarri, CEO van Bost en zoon van een van de oprichters, wordt 2012 beter, met een verwachte omzet van 27 à 28 miljoen euro. Bost is de laatste vijf jaar gestaag gegroeid en heeft zijn personeelsbestand uitgebreid van 74 tot 112. Het bedrijf wordt steeds internationaler. Bost richt zich momenteel vooral op de opkomende markten en heeft eigen sales representatives in Brazilië en Rusland. Aangezien China de helft van de productie van Bost afneemt, is er in Beijing een kantoor opgezet voor verkoop en technische service.

Tandwiel voor een windturbine, gemaakt op de verticale draaibank VTL20C van Bost.

tekst: simon hunter   foto: markel redondo

voorbij de horizon Asteasu, Spanje. De Spaanse fabrikant van bewerkingsgereedschap Bost breidt zijn activiteiten over de hele wereld uit. Het bedrijf heeft in Sandvik Coromant de gedroomde mondiale partner gevonden.

nnn “Als mensen aan Spanje denken, denken ze aan zon, strand en flamenco”, zegt Karlos Aranbarri, de 30-jarige CEO van Bost, terwijl hij door een brochure van zijn bedrijf bladert. “Daarom laten we ze graag deze foto van de fabriek in de winter zien, als hij helemaal schuilgaat onder de sneeuw.” De locatie in Asteasu, zo'n 20 kilometer van het pittoreske stadje San Sebastián in de vriendelijke heuvels van Spaans Baskenland, doet in de verste verte niet denken aan de stereotypen die over het land bestaan. Maar het noordelijke deel van Spanje verschilt dan ook aanzienlijk van de rest, en niet alleen vanwege het klimaat. Dit is lange tijd het industriële centrum van het Iberisch schiereiland geweest, met een hoge concentratie van productie- en constructiebedrijven. Het familiebedrijf Bost viert in 2012 zijn veertigste verjaardag. Het bedrijf levert een compleet assortiment freesmachines en draaibanken, alsmede turnkey-oplossingen voor spoorwegen, krukas- en cilinderfabrikanten. Ondanks de geteisterde Spaanse economie breidt Bost uit, door de blik gericht te houden op buitenlandse markten, met name opkomende markten zoals China. “We hebben altijd geëxporteerd”, vertelt Aranbarri, “maar niet in de mate waarin we dat nu doen. We verkopen wel wat in Spanje, maar 90 procent van onze

“Wij verkopen maatwerk: een complete oplossing, inclusief het gereedschapspakket en de training, om de klant te laten zien hoe hij het beste uit zijn machine haalt.”

Karlos Aranbarri, ­​ CEO bij Bost

productie is voor de export.” Bost heeft al een vestiging in Beijing en klanten in Saoedi-Arabië, India, Rusland, de Verenigde Staten, Polen, Duitsland, Frankrijk en elders. “We verkopen niet alleen machines”, zegt Aranbarri.

“Alles wat we verkopen, is maatwerk. We bieden een complete oplossing, inclusief het gereedschapspakket en de training, om de klant te laten zien hoe hij het beste uit de machine haalt.” Momenteel wordt in de constructiehal van 8000 m2 gewerkt aan een verticale draaibank voor een klant in Frankrijk. Dit wordt volgens Aranbarri het grootste bewerkingsgereedschap dat ooit is gemaakt in Spanje. “De zuil uit één stuk is in Duitsland gesmeed”, aldus Aranbarri. “Hij weegt 82 ton. De machine heeft een 8 meter lange tafel en een swing van 10 meter en is bedoeld voor werkstukken tot 350 ton.” Bost wil een wereldspeler zijn, zegt Aranbarri. Het bedrijf wendde zich tot Sandvik Coromant. “Ik werk al mijn hele leven met Sandvik Coromant samen”, zegt applicatiemanager Antonio Mangas van Bost, die al 23 jaar bij het bedrijf werkt. “Maar dat is de afgelopen paar jaar intensiever geworden, met name bij belangrijke turnkeyprojecten zoals krukassen.”

De steun van technici van Sandvik Coromant was onmisbaar voor het succes van Bost.

In sommige gevallen weegt het eindproduct tussen de 1000 kilo en 22 ton. Bost had gereedschappen van Sandvik Coromant nodig die op lastig te bereiken plekken met grote precisie konden werken en aan uiteenlopende eisen per project konden voldoen. Onlangs heeft Bost met Sandvik Coromant samengewerkt voor een andere verticale draaibank, de VTL20C, die Bost voor Siemens gebouwd heeft voor de fabricage van tandwielkasten voor windturbines. “We streven ernaar dat een werkstuk dat eenmaal op de machine is geplaatst, kan worden afgemaakt met één opspanning”, aldus Aranbarri. “We hebben van meet af aan nauw met Sandvik Coromant hieraan samengewerkt, hoofdzakelijk aan het sleuffrezen”, voegt Mangas eraan toe. “We hebben het Coromant Capto C6-systeem gebruikt en dankzij twee speciale vaste koppen hebben we de spiebanen met grote precisie kunnen frezen. Dat is het voordeel van deze machine. We kunnen een interne sleuf creëren zonder y-as, door alleen twee lineaire assen te gebruiken.” Een extra voordeel voor Bost is dat als de machine eenmaal bij de klant is afgeleverd, Sandvik Coromant paraat blijft om ter plekke ondersteuning te bieden. “Een bewerkingsgereedschap is een enorme investering voor een klant”, aldus Mangas. “En die betaalt zich niet binnen een paar maanden terug. Dat kan jaren duren. Maar uiteraard moet vooraf vaststaan dat de investering wordt terugverdiend. “Een goede kant van het samenwerken met zo’n groot bedrijf als Sandvik Coromant is dat ze over de hele wereld actief zijn”, vervolgt hij. “Ik heb in heel wat landen op verschillende continenten gewerkt, en soms hadden we behoefte aan een snelle oplossing. We werken het liefst samen met bedrijven zoals Sandvik

Coromant die ons snel kunnen helpen en ons binnen 24 uur gereedschappen kunnen leveren.” Sandvik Coromant heeft ook een integrale rol gespeeld bij de máquina de casa van Bost – een eigen verticale draaibank met een swing van 6 meter. Daarop is het Capto C10-systeem van Sandvik Coromant geïnstalleerd. “Die machine verschilt sterk van wat veel concurrenten te bieden hebben”, aldus Javier Guerra, manager Customer Machining and Distribution van Sandvik Coromant in Spanje en Portugal. “Toen we ruim twee jaar geleden begonnen na te denken over deze machine, besloten we dat we slechts één systeem wilden gaan gebruiken”, legt Mangas uit. “De meeste verticale draaibanken gebruiken twee verschillende systemen. Mijn idee was dat als we een nieuwe machine zouden krijgen, met een robot voor snelle wisselingen, we hetzelfde systeem voor draaien en frezen zouden kunnen gebruiken. Daarom dachten we aan de Coromant Capto C10. Die is zeer geschikt voor draaibewerkingen, maar ook heel sterk in frezen.” De miljoeneninvestering in de machine betekent dat Bost nu over een testomgeving beschikt. Die is eveneens bruikbaar voor klanten. “Hij is beschikbaar voor elk bedrijf dat iets wil uitproberen”, zegt Mangas. “Er zijn niet veel machines van dit formaat in deze streek te vinden. We kunnen deze machine niet verkopen, maar we kunnen er wel net zo een voor een klant bouwen.” Dus, bezoekers zijn te allen tijde welkom om de máquina de casa van Bost te komen uitproberen, maar pas ’s winters wel op voor de sneeuw. n

Het Capto C10-systeem van Sandvik Coromant speelt een belangrijke rol bij draai- en boortaken.

technisch inzicht

teamwork werkt Teamwork is de focus voor Sandvik Coromant op het Iberisch schiereiland, zegt manager Javier Guerra van het bedrijf. “Dat is van fundamenteel belang”, zegt hij. Daarom is Sandvik Coromant van meet af aan betrokken bij projecten van Bost, om te zorgen dat de juiste gereedschappen, processen en tijdschalen vanaf het begin worden toegepast. “Vaak denken klanten alleen aan de prijs als ze in het planningsstadium verkeren”,

30 

metalworking world

aldus Guerra. “Maar als ze eenmaal bij de productiefase zijn aangeland, zijn de tijdschalen veel groter omdat ze niet alle oplossingen hebben vergeleken. Wij adviseren dat ze meer tijd in de planningsfase steken als ze willen dat de productie snel van start kan gaan.” Sandvik Coromant werkt nauw met Bost samen en helpt de fabrikant met tijdstudies en analyses van de invloed die zijn producten op het productieproces hebben. Dankzij het wereldwijde netwerk van Sandvik Coromant kan het bedrijf ook hulp bieden aan de klanten, waar die ook gevestigd zijn. “Daarom is teamwork zo belangrijk voor ons”,

zegt Guerra. “We moeten ons werk niet alleen op nationaal niveau coördineren, maar ook op internationaal niveau. “We hebben nauw met Bost samengewerkt aan het Coromant Capto-systeem, en hebben een specialist vanuit het buitenland aangetrokken om onze know-how over dit gereedschapssysteem voor de fabricage van krukassen te delen”, zegt hij. “Dat hoort bij het investeringswerk dat we met onze klanten doen.”

Een verticale draaibank voor een klant in Frankrijk, het grootste bewerkingsgereedschap dat ooit in Spanje gemaakt is.

metalworking world  31

Technologie tekst: turkka kulmala

Uitdaging: Hoe tap je rendabel en productief draden in gaten?

oplossing: Vind de beste leverancier van gereedschappen en applicatiekennis voor hoge specifieke productiviteit of rendabele gemengde productie.

Tappen van topklasse Voor de productie van gaten met draden is

een hoge kwaliteit van het tapproces en het eraan voorafgaande boorproces vereist. Ook de beste tap kan een slecht geboord gat niet redden. De belangrijkste eis voor het tappen van een gat is nauwkeurigheid, met andere woorden: voldoen aan de vereiste toleranties op het gebied van plaats, geometrie en oppervlakteafwerking. Fouten in de positie, de rondheid, de rechtheid of de cilindervormigheid zijn moeilijk te compenseren bij het tappen. Factoren die van invloed zijn op het boren zijn de fabricagetolerantie van de boor, de scherpte en de omstandigheden zoals materiaal, koeling, smering, stabiliteit en snijgegevens. Daarna wordt de boor op de geijkte manier gekozen, op basis van het werkstuk, het materiaal en de machine. Daarbij wordt gestreefd naar optimale productiviteit en rendement. Allerlei normen, waaronder ISO 2306, doen aanbevelingen voor de diameter van gaten die van een draad voorzien moeten worden. Een zo groot mogelijke boordiame-

32 

metalworking world

De grote omvang van het beschikbare gereedschapsassortiment garandeert zeer nauwkeurige gaten.

ter binnen de tolerantiegrenzen verbetert het rendement van de bewerking en verkleint het risico dat de tap breekt. De boor moet scherp zijn om het risico van uitharden van de gatwanden te minimaliseren. Om fouten bij het positioneren te voorkomen kan een gat het best geboord en getapt worden in één enkele opspanning. Dat is ook de meest productieve oplossing. Het werkstuk moet stevig worden geklemd om laterale

Nieuw productiviteitsniveau: Praktijktest Materiaal: gelegeerd staal 28–32Rc Blind gat EX03P (M16 x 2,0), draaddiepte 1xD 3000

2500

2000

1500

Aantal gaten

1000

500

0

Concurrent A: Vc = 60 ft/min

speling te voorkomen, die gemakkelijk kan leiden tot een slechte draadkwaliteit en zelfs tapbreuk. Als boren en tappen in afzonderlijke opspanningen nodig is, kan een eventuele kleine variatie tussen de machinespindelas en de gatas worden opgevangen door een radiaal instelbare houder. Tappen worden gekozen volgens dezelfde

criteria als boren: het soort draad, de vereiste toleranties en het werkstukmateriaal. De tap moet altijd scherp zijn om nette draadflanken te creëren. Fundamenteel is het evenwicht tussen gereedschap voor een specifieke toepassing en flexibel gereedschap voor veel soorten werk in diverse materialen. Dit is altijd een compromis tussen de beste productiviteit en de hoogste flexibiliteit. Koudvormende tappen (d.w.z. zonder spaangroeven) vergen een groter gat dan conventionele tappen met spaangroeven. In relatief zachte materialen kan een diameter kleiner dan de gatdiameter worden gerealiseerd vanwege vervorming van de gatwanden tijdens het tappen.

Het soevereinen van het gat met haaks gereedschap maakt het gemakkelijker om met tappen te beginnen en minimaliseert braamvorming. Soepel aansnijden van het gat is belangrijk ter voorkoming van ‘klokvorming’ – een kegelvormige fout bij de ingang van het gat. De snijgegevens moeten zorgvuldig worden geselecteerd. De snijsnelheid moet aanzienlijk lager zijn dan bij boren. Ook het kiezen van de correcte voeding is belangrijk, vooral bij gesynchroniseerd tappen. Bij het gebruik van een vrij bewegende taphouder is de aanbevolen voeding 95 à 97 procent van de tapspoed, zodat de tap een draad met de correcte spoed kan genereren. Bij een vrij bewegende taphouder met een koppelbegrenzer zoals SynchroFlex® is een vrije axiale beweging nodig, mede om te voorkomen dat de tap breekt als hij de bodem in een blind gat bereikt. Ten slotte geldt dat het gebruik van veel snijolie de frictie vermindert en de oppervlakteafwerking verbetert. Koelmiddel bevordert ook de afvoer van spanen, wat lastig kan zijn bij blinde gaten. n

CoroTap 370P: Vc = 88 ft/min

Samenvatting Goed tappen is een evenwichtig, nauwkeurig proces van boren tot en met tappen, bij voorkeur in één enkele opspanning. De gereedschappen moeten passen bij het materiaal en de omstandigheden, en gericht zijn op hoge productiviteit of flexibiliteit. Een taphouder met koppelbegrenzer wordt altijd aanbevolen.

Boren en tappen worden speciale aandachtsterreinen voor Sandvik Coromant in 2012 en 2013. Het CoroPak 12.1 catalogussupplement vermeldt de twee uitgebreide assortimenten tappen: de CoroTap-familie voor maximale productiviteit in specifieke toepassingen en de Spectrum-serie voor gemengde productie in variërende omstandigheden.

metalworking world  33

innovatie metalen in elektronica

tekst: Elaine McClarence   foto: getty images

Metaal slaat terug in elektronica Consumenten vragen om steeds betere en duurzamere elektronicaproducten om hun leven digitaal te vergemakkelijken, ook als ze onderweg zijn. De elektronica-industrie zoekt de oplossingen in metaal.

34 

metalworking world

metalworking world  35

innovatie metalen in elektronica

‘‘

Volgens de voorspellingen zal de vraag naar digitale tablets in 2015 al bijna op 400 miljoen stuks liggen. In die korte tijd zullen zo’n 250 nieuwe smartphonemodellen op de wereldmarkten zijn losgelaten.”

36 

metalworking world

ste onderdeel dat de algehele stevigheid bepaalt. Bij het kiezen van een materiaal voor de behuizing moet op verscheidene factoren worden gelet. De behuizing mag de draadloze functionaliteit niet storen, moet bestand zijn Aluminium en -legeringen tegen wisselende tempera- vormen een reële optie. turen en corrosie, moet ergonomisch zijn, voorzien zijn van hoogwaardige afdichtingen om het apparaat waterbestendig te maken, en moet ten slotte zo milieuvriendelijk mogelijk zijn. Aluminium en aluminiumlegeringen zijn al tot dit terrein doorgedrongen. Een vooraanstaande computerfabrikant heeft de norm gesteld met een laptop in een aluminiumbehuizing van minder dan twee millimeter diep. Het ontwerp omvat de computer zelf en de display, en de constructie garandeert een minder complex ontwerp met een grotere precisie. Voor de gebruiker betekent dat een notebook die uitzonderlijk dun en licht is en toch robuust genoeg is om bestand te zijn tegen alledaags gebruik. Ditzelfde bedrijf was een van de eersten die computers met een titaniumbehuizing Door de toegenomen vraag naar mobiele technologie uitbracht voor een andere serie laptops. moeten fabrikanten de materialen die ze voor hun “Roestvast staal is een ander materiaal dat waarapparaten gebruiken, opnieuw beoordelen. Metalen schijnlijk meer gebruikt zal gaan worden in een worden steeds aantrekkelijker voor hele serie elektronicaproducten, met name voor onderdelen die vooral slijtvast en onderdelen zoals aan- en uitknoppen, die extra robuust moeten zijn. “Maar”, zegt slijtvast moeten zijn”, aldus Bertil Isaksson, Holst, “als metalen moeten senior manager application development bij concurreren met kunststoffen Sandvik Coromant. Bovendien gebruiken en polymeren, moeten ze ertoe bedrijven steeds meer exotische legeringen, bijdragen dat elektronische waarin aluminium, koper, titanium en nikkel apparaten niet alleen langer zijn verwerkt. meegaan, maar er ook aantrekke“In veel opzichten geven de materiaalkundige lijker op worden.” Kunststoffen worden veel ontwikkelingen [zoals titaniumlegeringen] in de gebruikt voor behuizingen. De behuizing is het belangrijknnn Hoe de nieuwste mobiele gadgets ook heten, consumenten lijken er een onstilbare honger naar te hebben. En ze springen er ook steeds ruwer mee om. De groeiende markt voor consumentenelektronica, in combinatie met de eisen die bezitters aan beschikbaarheid en duurzaamheid stellen, brengt fabrikanten ertoe om nieuwe materialen uit te proberen, zoals metalen. Dat leidt tot een vraag naar betere fabricageprocessen, die een hogere productiviteit en betere kwaliteitsafwerking garanderen. “Volgens de voorspellingen zal de vraag naar digitale tablets in 2015 al bijna op 400 miljoen stuks liggen”, aldus Magnus Holst, business developer bij Sandvik Coromant. “In die korte tijd zullen zo’n 250 nieuwe smartphonemodellen op de wereldmarkt zijn losgelaten. Onderzoek toont aan dat de gebruikers hun apparaten actief benutten, veel meer dan voorgaande generaties.” Om te zorgen dat mensen continu toegang hebben tot het internet, online shopping en digitale boeken en games (en ook altijd en overal applicaties kunnen downloaden en kunnen bellen en sms’en), beseffen ontwerpers dat ze hun elektronische apparaten degelijker moeten maken.

De juiste oplossing Gereedschappen helpen de metalen Sandvik Coromant doet steeds meer

De vraag naar mobiele technologie leidt tot een andere kijk op materialen.

aerospace-industrie inzicht in trends die een paar jaar later door andere bedrijfstakken zoals elektronica worden opgepikt”, aldus Isaksson. Het gebruik van koolstofvezelmaterialen, dat je in het begin alleen zag bij militaire vliegtuigen en exclusieve sportartikelen, neemt nu ook toe binnen de elektronica-industrie. Voor fabrikanten van consumentenelektronica is het niet alleen een uitdaging om een breder gebruik van materialen in hun producten te maken, maar ook om aanzienlijke productiviteitsverbeteringen te bereiken met de bestaande capaciteit. Tegelijkertijd moeten fabrikanten de gebruikelijke productkwaliteit blijven

aan onderzoek en ontwikkeling gericht op het leveren van gereedschapsoplossingen voor de elektronica-industrie. De lange ervaring die het bedrijf heeft met het leveren van oplossingen, helpt fabrikanten hun productiviteit op te voeren door het aantal geproduceerde componenten per gereedschap op te voeren, het aantal bewerkingen en de omlooptijd te verminderen en de componentkwaliteit te verbeteren. In vijftig jaar heeft Sandvik Coromant tal van gereedschapsoplossingen ontwikkeld die tot hebben geleid tot kortere doorlooptijden en kostenbeperking, bijvoorbeeld bij de productie van matrijzen die veel worden gebruikt bij de metaalbewerking in de elektronica-industrie. Deze gereedschapsoplossingen zijn op meerdere manieren beschikbaar: rechtstreeks bij Sandvik Coromant of, voor complexe componenten, via een van de speciale Application Centers van het bedrijf, die over de hele wereld te vinden zijn.

leveren om te voldoen aan de verwachtingen. “Kunststoffen en polymeren zijn altijd de belangrijkste materialen voor de behuizingen van elektronicaproducten geweest. Daarom moeten veel toeleveranciers hun fabricageprocessen nog optimaliseren voordat de nieuwe metaalcomponenten voldoen aan de markteisen”, zegt Holst. De meesten van hen beschikken al over geavanceerde productiemachines, zoals drieassige bewerkingscentra. Maar het invoeren van moderne freesmethodes en specifieke processen, zoals draaifrezen, die ontwikkeld zijn in de afgelopen paar jaar, kunnen aanzienlijke voordelen opleveren in productiviteit, kosten en kwaliteit. n metalworking world  37

totale oplossing tekst: TURKKA KULMALA

Verticaal herrijst De verticale draaibank (VTL) is een beproefde oplossing voor het draaien van grote, zware en/of asymmetrische werkstukken. Het is van oudsher een efficiënte bewerkingsmethode, maar heeft altijd geleden onder een lage benuttingsgraad vanwege de gereedschapswisselingen en het opspannen dat lang duurt. Omdat de vraag vanuit bedrijfstakken zoals energie en aerospace toeneemt wordt het echter steeds belangrijker om die problemen op te lossen. Met behulp van nieuwe technologieën wordt de VTL nu een werkelijk multifunctioneel fabricageplatform met uitgebreide mogelijkheden voor multiaxiale bewerkingen — boren, frezen en afwikkelfrezen — met minder verplaatsingen van grote, zware componenten tussen verschillende machines.

Kotterkop

Hoofdfreesspindel met dekplaat

Draaikop

Haakse kop

Veelzijdigheid is de sleutel meervoudige koppen

Een belangrijk aspect van de veelzijdigheid van een moderne VTL is het feit dat er veel verschillende gereedschaphoudersystemen op het uiteinde van de verticale ram geplaatst kunnen worden. Hydraulische vierhoekklemmen of gebogen koppelingen houden draai-, kotter- en haakse freeskoppen met de hoofdfreesspindel permanent op het einde van de ram in positie. De onderdelen worden automatisch gewisseld en opgeslagen in het gereedschappenmagazijn, vrijwel net zoals losse gereedschappen.

38 

metalworking world

Meer weten? Bezoek www.sandvik.coromant.com

Onderdelenmagazijn

Gereedschappenmagazijn

Lege ram: vierhoekklemmen en hoofdfreesspindel.

Tijd besparen

Een stevige grip

Stabiele keus

De VTL heeft alle voordelen van een automatische gereedschapwisselaar: minimale stilstand, mogelijkheden voor het vooraf instellen van gereedschap en onbemande productie. Traditionele schijfmagazijnen worden steeds vaker vervangen door grotere kettingmagazijnen. De voordelen zijn nog verder te verbeteren door alle gereedschappen te standaardiseren met een enkel type koppeling, zoals Coromant Capto (C6, C8 en C10).

De structuur van een VTL is gebaseerd op één of, in grote machines, twee verticale zuilen met daarop een horizontale bovenbalk (x-as), die de dwarse beweging van de verticale ram (z-as) mogelijk maakt. Stijfheid gedefinieerd als de verhouding tussen de deflectie van de ram en zijn uitsteeklengte is van cruciaal belang om het grote vermogen van de draaitafel bij te houden.

Het modulaire blad-en-adaptersysteem CoroTurn SL70 is een standaardoplossing voor profieldraaien en uithollingen in complexe componenten, en maakt speciale of aangepaste gereedschappen vaak overbodig. De sterke ovale koppeling is zeer stabiel en toegankelijk bij ingesloten werkstukken. Het gebruik van hogedruk-koelmiddel is hierbij een standaardoptie.

gereedschapwisselaar

Verticale ram

CoroTurn SL70

metalworking world  39

Lange uitsteeklengte - optimaliseren

Techniek bij afwikkelfrees

Groefsteken - trochoïdale draaibewerking

Keramisch frezen in superlegering

Axiaalfrezen

Geometrie van wisselplaten

Vertanding van frezen

Spiraalvormige interpolatie

Onderhoud van freesgereedschap

Spiraalvormige interpolatie in een...

Tandwielfrezen van roterende ringen van windmolens

Diepgatboren

Indraaitechniek bij frezen

Instelhoek van 10 graden bij...

Instelhoek van 45 graden bij...

24 snelle tips voor slimmer produceren Enig idee waar u meer dan 100 goede films en interessante video’s kunt zien die zowel leerzaam als onderhoudend zijn? Waar u ideeën kunt vinden voor het programmeren van CAM en tips voor trochoïdaal frezen, bruikbare, praktische adviezen en demonstraties van bewerkingen?

Kijken hoe dat nieuwe gereedschap dat u net hebt aangeschaft geweldige dingen doet of handige tips ontdekken om slimmer te produceren? Wel, 435.000 kijkers weten het antwoord. En u? Kijk op www.youtube.com/sandvikcoromant

Ziet u een bepaalde toepassing graag terug in een filmpje? Scan de code en laat het ons weten. www.sandvik.coromant.com/nl

Print n:o C-5000:559 DUT/01 © AB Sandvik Coromant 2012:2

Koelvloeistof onder hoge druk