[ Raadsvoorstel
bijlagGE e]ggggggg GEWIJZIGD
AAN AGENDAPUNT NUMMER RAADSVERGADERING COMMISSIE ORGANISATIEONDERDEEL PORTEFEUILLEHOUDER BEHANDELEND AMBTENAAR TOESTELNUMMER
de gemeenteraad 4a 0070/12 31 januari 2013 RZ RO David Moolenburgh Leo Hulst 291833
REGISTRATIENUMMER
13G0000018
TER INZAGE BIJLAGE(N)
Gebiedsprogramma
Onderwerp Gebiedsprogramma Utrecht-West 2012-2015
Voorstel Met instemming kennis te nemen van het besluit van de Gebiedscommissie Utrecht-West en Gedeputeerde Staten betreffende de vaststelling van het Gebiedsprogramma Utrecht-West 20122015.
Toelichting Het Gebiedsprogramma Utrecht-West 2012-2015 is een uitwerking van het Kaderdocument Agenda Vitaal Platteland 2012-2015, een meerjarenprogramma van de provincie Utrecht voor de ontwikkeling van het landelijk gebied. Het benoemt bovendien de aanvullende ambities van de partijen uit het gebied om gezamenlijk integraal uit te werken.
Inleiding In mei 2012 zijn er in Utrecht drie nieuwe gebiedscommissies ontstaan. Het betreft Utrecht-West, waarin opgenomen Utrechtse Vecht en Weiden, Utrechtse Waarden, De Venen en Stad en Land Utrecht. De tweede is Kromme Rijn en de derde is Vallei en Heuvelrug. Deze drie gebiedscommissies worden ondersteund door twee programmabureaus: Utrecht-West en Utrecht-Oost. Het doel van de fusies is om alles wat in de afgelopen jaren in het landelijk gebied in werking is gezet beter te stroomlijnen. Het samengaan van de gebieden levert een grotere efficientie op en er is meer focus aangebracht op de wezenlijke doelen en op een integrale aanpak. Hiervoor zijn er in samenspraak met het gebied twee nieuwe gebiedsprogramma’s geschreven, één gebiedsprogramma voor Utrecht-West en één voor Utrecht-Oost. Deze zijn eind augustus door Gedeputeerde Staten vastgesteld. Met de twee programma’s wil de provincie ook de komende jaren samen met publieke, private en maatschappelijke partijen werken aan het versterken en vernieuwen van de kwaliteiten van het landelijk gebied. De gebiedsprogramma’s richten zich op zowel de provinciale doelen als de kansen en projecten die de Gebiedscommissies met het gebied zelf geformuleerd hebben. Het realiseren van de afspraken uit het Akkoord van Utrecht, vastgesteld in juni 2011, is een belangrijk doel in beide
gebiedsprogramma’s. De voor dit Akkoord te realiseren natuurgebieden liggen voor ruim de helft in Utrecht-West en voor het andere deel in Utrecht-Oost. Een ander doel is uitvoering geven aan de opgaven uit het Kaderdocument Agenda Vitaal Platteland. De kracht van de gebiedsprogramma’s is dat bij de uitvoering de verbinding gemaakt wordt tussen de verschillende thema’s (natuur, landbouw, water, landschap, recreatie) en dat alle betrokkenen in het landelijk gebied intensief met elkaar samenwerken (overheden, ondernemers, agrariërs, maatschappelijke organisaties, bewoners). Utrecht-West bestrijkt het Utrechtse deel van het Groene Hart. Het grondgebied omvat 11 gemeenten: De Ronde Venen, Woerden, Stichtse Vecht, Oudewater, Montfoort, Lopik, IJsselstein, Utrecht, Nieuwegein, Vianen en circa de helft van De Bilt . Drie waterschappen dragen in Utrecht-West zorg voor de waterkwaliteit en waterwerken, te weten het Hoogheemraadschap Amstel, Gooi en Vecht, Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden en het Waterschap Rivierenland.
Relatie beleidsplan Gerelateerd aan de visie op programma 8 (ruimtelijke ordening en volkshuisvesting): een actieve Groene Hart gemeente met vitale kernen. Zorgvuldig omgaan met het landelijk gebied en de natuur en het daarbij leefbaar en leefbaar houden van de kernen vormt hierbij de uitdaging. Uitgangspunt is het niet bouwen in de groene contour en optimalisatie binnen de rode contour. Het vertrekpunt bij woningbouw is de woningbehoefte.
Waarom naar de raad Het gebiedsprogramma is een uitvoeringsdocument voor de Gebiedscommissie Utrecht-West. Voor de provincie en het gebied is het een kader voor de opdracht aan de gebiedscommissie. Het gebiedsprogramma is bedoeld voor alle samenwerkende partners binnen de gebiedscommissie (de leden) en de partners op uitvoeringsniveau. Vaststelling van het gebiedsprogramma heeft in eerste instantie plaatsgevonden door de gebiedscommissie (juni) en daarna door Gedeputeerde Staten (augustus). Nu is het aan de gebiedspartners om in te stemmen met het gebiedsprogramma UtrechtWest. Dit zijn in ieder geval de dagelijkse besturen van gemeenten en waterschappen. Het is aan de organisaties zelf om te besluiten hoe ze de algemene besturen / raden erbij willen betrekken. Het college van burgemeester en wethouders van De Ronde Venen heeft ingestemd met het gebiedsprogramma. Het college vraagt de raad met instemming kennis te nemen van het door gebiedscommissie en Gedeputeerde Staten vastgestelde gebiedsprogramma.
Doelstelling en resultaat De opdracht van de gebiedscommissie is het uitvoeren van alle opgaven uit het Gebiedsprogramma Utrecht-West 2012-2015 in opdracht van de provincie Utrecht én het stimuleren van afstemming en samenwerking om gezamenlijk opgaven te realiseren en kansen te benutten. De opdracht van de gebiedscommissie kent zo twee sporen: • spoor 1: Agenda Vitaal Platteland (AVP) -opgaven
DSPDF_9850_31313131383132333635.DOC - pagina 2
• spoor 2: kansen vanuit het gebied AVP-opgaven zijn vastgestelde doelen uit het Kaderdocument Agenda Vitaal Platteland 2012-2015 met vaak al beschikbare middelen. Gebiedseigen kansen zijn nader uit te werken doelen en ambities van de gebiedscommissie en/of de partners met doorgaans (nog) geen of beperkte middelen. Voor spoor 1 is de provincie Utrecht opdrachtgever, voor spoor 2 zijn dat één of meerdere van de partners in het gebied. Beide sporen hangen samen. De gebiedscommissie vormt het ‘brandpunt’ van beide sporen en zorgt voor koppeling, afstemming en synergie. De hoofdambitie is als volgt: de Gebiedscommissie Utrecht-West werkt integraal en effectief samen met publieke, private en maatschappelijke partijen aan de vitaliteit en kwaliteit van het landelijk gebied Om deze hoofdambitie waar te maken, onderscheidt de gebiedscommissie de navolgende drie onderdelen: • Integrale gebiedsprojecten (o.a. Groot Wilnis-Vinkeveen, Wilnisse Bovenlanden) • Groen en Blauw Utrecht-West (water, bodem, natuur) • Vitaal en beleefbaar Utrecht-West (landbouw, recreatie, ondernemerschap, energie) Het project Groot Mijdrecht Noord-oost valt (nog) onder de provincie, niet onder de gebiedscommissie. Voor Marickenland geldt dat ook: provincie, gemeente, waterschap en Staatsbosbeheer moeten hier de gebiedsinrichting weer oppakken, mede gezien de EHS-opgave. De Mijdrechte Bovenlanden en de polder Blokland zijn uit de EHS gehaald en vallen nu onder de Groene Contour. De reguliere agrarische ontwikkeling is binnen deze gebieden gewoon mogelijk. Op de Groene Contour is het ‘nee, tenzij’-regime niet van toepassing. In deze gebieden geldt als enige aanvullende beperking dat onomkeerbare ingrepen en processen, zoals grootschalige verstedelijking, het realiseren van natuur in deze gebieden niet onmogelijk mag maken. Zodra in deze gebieden nieuwe natuur is gerealiseerd, wordt dit opgenomen in de Ecologische Hoofdstructuur. Waar mogelijk wordt deze nieuwe natuur gecombineerd met waterberging en een extensieve vorm van recreatie. Gebieden die behoren tot de Groene Contour worden ontwikkeld in een gebiedsproces met landbouw- en natuurorganisaties, waterschap, gemeente en particuliere grondeigenaren. In de commissie Ruimtelijke Zaken van 15 januari 2012 is gevraagd om “vrijwilligheid” als basis voor grondverwerving explicieter in dit raadsvoorstel op te nemen. Gedeputeerde Staten hebben in juli 2012 voor de gehele provincie een besluit `Korte Termijn Grondstrategie` genomen. Dit besluit betekent dat gronden binnen de herijkte Ecologische Hoofdstructuur uitsluitend op basis van vrijwilligheid aangekocht mogen worden. De provincie verwacht dat Provinciale Staten (PS) in 2013 een besluit zullen nemen over het al dan niet intrekken van het instrument `prioritaire gebieden`(NB: dit is het besluit op basis waarvan het onteigeningsinstrument ingezet kon worden). Overigens hebben PS op 2 juli 2012 in hun statenbesluit over Groot Mijdrecht Noord (GMN) expliciet aangegeven dat de verwervingsopgave in GMN geschiedt op basis van vrijwilligheid.
Argumenten en alternatieven Het rijk heeft taken in het landschap afgestoten. In de Structuurvisie Infrastructuur en Ruimte (2011) zijn nieuwe landschappelijke kaders aangegeven. Het Rijk blijft verantwoordelijk voor het cultureel en natuurlijk UNESCO-werelderfgoed (inclusief de voorlopige lijst), kenmerkende stads- en
DSPDF_9850_31313131383132333635.DOC - pagina 3
dorpsgezichten, rijksmonumenten en cultuurhistorische waarden in of op de zeebodem. Het programma ‘nationale landschappen’ is een taak voor de provincies geworden. Nationaal Landschap Groene Hart wordt wat betreft het Utrechtse deel behartigd door de Agenda Vitaal Platteland, met als doel het ontwikkelen van een krachtig en vitaal landelijk gebied. De uitvoering van de AVP-opgaven verloopt loopt via de Gebiedscommissie en het Gebiedsprogramma Utrecht-West (NB: Utrecht-West komt wat betreft begrenzing ongeveer overeen met het Utrechtse deel van het Groene Hart).
Hoe gaan we dat bereiken en is evaluatie nodig? De gebiedsorganisatie bestaat uit de Gebiedscommissie Utrecht-West, stuurgroepen, de Plaatselijke Groep Leader, Steekplatform De Utrechtse Waarden, Platform Vecht en Weiden, werkgroepen en Programmabureau Utrecht-West. De Gebiedscommissie Utrecht-West organiseert de uitvoering van de opgaven van het Kaderdocument Agenda Vitaal Platteland en verzilvert kansen die zich in Utrecht-West voordoen. De leden van de gebiedscommissie zijn gezamenlijk verantwoordelijk voor de uitvoering van het hele gebiedsprogramma. De gebiedscommissie heeft een onafhankelijk voorzitter en vertegenwoordigers van de belangrijkste stakeholders in het gebied. Jaarlijks maakt de gebiedscommissie op basis van het gebiedsprogramma een uitvoeringsprogramma / werkplan. De stuurgroepen voeren in opdracht van de gebiedscommissie integrale gebiedsprojecten uit. Elke stuurgroep heeft een opdracht van de gebiedscommissie voor het realiseren van de opgaven, voor de financiën en voor het proces. Zij worden ondersteund door projectgroepen. De Plaatselijke Groep Leader legt verantwoording af aan de gebiedscommissie en wordt gefaciliteerd vanuit het programmabureau. Het Streekplatform De Utrechtse Waarden is aanjager van de uitvoering van de Utrechtse Waarden Streekagenda 2012-2015 en zorgt onder meer voor afstemming met en samenwerking aan gebiedsoverstijgende thema’s in Utrecht-West. Het Platform Vecht en Weiden is de plek waar voor een goede afstemming en samenhang wordt gesproken over het versterken van de kwaliteiten van het landelijk gebied rond de Vecht. Werkgroepen hebben een specifieke opdracht van de gebiedscommissie. Bijvoorbeeld het ontwikkelen van nieuwe projecten of het uitwerken van financieringsmodellen en businesscases. Momenteel zijn werkgroepen in oprichting voor de thema’s recreatie/cultuurhistorie, landbouw, energie & klimaat. Het Programmabureau Utrecht-West werkt in opdracht van de gebiedscommissie. Het bestaat uit professionals die de gebiedscommissie en alle stuurgroepen en werkgroepen ondersteunen en faciliteren en bijvoorbeeld ook de uitvoering van de twee sporen uit het gebiedsprogramma organiseren.
Communicatie en participatie Opstellen gebiedsprogramma In 2011 en 2012 is op verschillende momenten in het proces met vertegenwoordigers van alle betrokken organisaties, vertegenwoordigd in hun eigen (oude) gebiedscommissie, gesproken over het Concept-Gebiedsprogramma Utrecht-West. Communicatie binnen het gebiedsprogramma
DSPDF_9850_31313131383132333635.DOC - pagina 4
Utrecht-West is een netwerkorganisatie. Dat vraagt een andere kijk op communicatie. Bij elk project, proces of programmaonderdeel moeten er afspraken worden gemaakt over bijvoorbeeld de organisatie van de communicatie en over de rolverdeling. Daarom zal het programmabureau nauw samenwerken met de communicatieadviseurs van de gebiedspartners. De communicatie over de doelen en ambities is gericht op programmacommunicatie, projectcommunicatie en gebiedscommunicatie. De gemeente is bestuurlijk vertegenwoordigd in de gebiedscommissie Utrecht-West. Binnen de twee gebiedsprojecten, Groot Wilnis-Vinkeveen en Wilnisse Bovenlanden, is de gemeente vertegenwoordigd in de stuurgroepen en ondersteunende projectgroepen.
Kernenbeleid Het gebiedsprogramma gaat niet over de bebouwde kommen. Als het kernenbeleid breder wordt getrokken tot het landelijk gebied, draagt het programma met haar doelen en budget bij aan doelstellingen uit het kernenbeleid, zoals vergroting van de identiteit en vitaliteit van het landelijk gebied. Met individuele bewoners is niet over het gebiedsprogramma gesproken, wel met belangengroepen.
Kosten, baten en dekking In het kaderdocument Agenda Vitaal Platteland zijn middelen toegekend aan specifieke doelen. Deze middelen zijn voor een deel inzetbaar in Utrecht-West: voor de opgaven die een bijdrage leveren aan deze doelen. Voor een groot aantal opgaven is ook cofinanciering nodig. Naast de financiering uit Agenda Vitaal Platteland moeten dan andere (overheids)partners in het gebied ook bijdragen. Voor de eerder genoemde kansen zijn geen investeringsmiddelen uit Agenda Vitaal Platteland beschikbaar, maar kunnen wel organisatiekosten (inzet programmabureau Utrecht-West) worden ingezet. Dit betreft de thema’s landschap, cultuurhistorie en ondernemerschap. Zowel voor de cofinanciering van provinciale middelen als voor de financiering van kansen is geld nodig. Hiervoor zullen creatieve oplossingen bedacht moeten worden. Ook de partners worden opgeroepen financieel achter deze ambities te staan. De beschikbare middelen beslaan € 50,05 miljoen (per 1 april 2012) en zijn als volgt verdeeld: Integrale gebiedsprojecten
€ 24,13 miljoen
Duurzaam water- en bodemsysteem
€ 19,31 miljoen
Versterken landbouw
€ 3,65 miljoen
Ontwikkelen recreatie
€ 1,65 miljoen
Organisatiekosten
€ 1,32 miljoen
DSPDF_9850_31313131383132333635.DOC - pagina 5
De gemeente betaalde altijd contributie aan plan De Venen (€ 9.100,- in 2012), wat gecontinueerd wordt. Voor contributie aan gebiedscommissie Utrecht-West is in de begroting 2013 een bedrag van € 10.000,- opgenomen (E 560). Verder zijn er geen gemeentelijke financiële bijdragen.
Het ontwerpbesluit bieden wij u hierbij ter vaststelling aan. Burgemeester en wethouders van De Ronde Venen, de secretaris,
de burgemeester,
DSPDF_9850_31313131383132333635.DOC - pagina 6
De raad van de gemeente De Ronde Venen gelezen het voorstel van burgemeesters en wethouders (raadsvoorstel nr. 0070/12 van 31 januari 2013);
Besluit Met instemming kennis te nemen van het besluit van de Gebiedscommissie Utrecht-West en Gedeputeerde Staten omtrent de vaststelling van het Gebiedsprogramma Utrecht-West 2012-2015.
Aldus vastgesteld in de openbare vergadering van de raad van de gemeente De Ronde Venen, d.d. 31 januari 2013.
De raad voornoemd, de griffier,
de voorzitter,
