11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 9
INHOUD
Deel 1
Woord vooraf
5
Introductie
15
1 2 3
17 17 19 19 20 20 22 22 22 23 24 24 27
4 5 6
Deel 2
Wat is anticonceptie? Waarom anticonceptie? Historisch overzicht 3.1 Inleiding 3.2 Barrièremiddelen 3.3 Intra-uteriene middelen 3.4 Natuurlijke methoden 3.5 ‘De pil’ 3.6 Sterilisatie Fysiologie van de voortplanting Hoe werkt anticonceptie? Anticonceptie en SOA-preventie Referenties
Methoden van anticonceptie 7 8 9
10
11
29
Overzicht van methoden en hun betrouwbaarheid Toepassing van anticonceptie in Nederland Klassieke methoden 9.1 Abstinentie 9.2 Coitus interruptus Natuurlijke methoden 10.1 Periodieke onthouding (kalendermethode volgens Ogino-Knaus) 10.2 Standaard Dagen Methode 10.3 Temperatuurmethode 10.4 Methode volgens Billings 10.5 Lactatieamenorroe-methode 10.6 Natural Family Planning (nfp) 10.7 Persona Barrièremiddelen 11.1 Condoom 11.2 Vrouwencondoom 11.3 Pessarium occlusivum
inhoud
31 33 36 36 36 37 37 38 38 38 39 39 40 40 40 41 41
9
11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 10
12
13
14
15
Deel 3
43 43 53 55 57 58 59 59 61 62 63 64 65 67 70 70 70 71 71 71 74 74 74 75 76
83
16
85
18 19
inhoud
42 42 43
Als anticonceptie niet volgens plan verloopt
17
10
11.4 FemCap 11.5 Spermiciden Hormonale methoden 12.1 Combinatiepreparaten: anticonceptiepil, -ring en -pleister 12.2 Anticonceptiepil (‘de pil’) 12.3 Anticonceptiering 12.4 Anticonceptiepleister 12.5 ‘Progestageen-alleen’ anticonceptiva 12.6 De progestageen-alleen pil 12.7 De prikpil 12.8 Implantaten 12.9 Levonorgestrel-afgevend intra-uterien systeem Intra-uteriene methoden 13.1 Werkingsmechanismen 13.2 Indicaties 13.3 Contra-indicaties 13.4 Beschikbare middelen en hun kenmerken Definitieve methoden: sterilisatie 14.1 Hoe definitief is sterilisatie? 14.2 Man of vrouw 14.3 Alternatieven 14.4 Sterilisatie bij de man 14.5 Sterilisatie bij de vrouw De toekomst 15.1 In Europa verkrijgbaar maar (nog) niet in Nederland 15.2 Binnenkort te verwachten 15.3 Later te verwachten Referenties
Pil vergeten 16.1 Waarom deze adviezen: de ‘zevendagenregel’ 16.2 Braken en/of diarree bij gebruik van de pil Kans op zwangerschap zonder gebruik van anticonceptie Wanneer morning-after- of nood-anticonceptie? Wat zijn de mogelijkheden om de kans op zwangerschap te verkleinen? 19.1 De morning-after-pil (‘noodpil’) 19.2 Het morning-after-spiraaltje (noodspiraaltje)
86 87 87 88 88 89 90
11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 11
19.3
20
Deel 4
Hoe de juiste keuze te bepalen: het anticonceptieconsult 21 22 23 24
Deel 5
Overzicht van morning-after-anticonceptie en betrouwbaarheid 91 Toch zwanger – wat dan? 92 20.1 ‘Overtijd’behandeling 92 20.2 Abortus provocatus 93 20.3 Abortuswetgeving 93 20.4 Adressen voor abortus-, anticonceptie- en seksualiteitshulpverlening in Nederland 99 Referenties 102
103
Vóór de eerste zwangerschap De periode tussen de zwangerschappen Van voltooid gezin tot overgang Wanneer kan worden afgezien van anticonceptie?
106 106 107 108
Adviezen van de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) 111 25 26 27 28
29
30
Inleiding 113 WHO-classificaties 113 Groepsindeling volgens de WHO 114 Persoonlijke kenmerken en anticonceptie 116 28.1 Leeftijd en anticonceptie 116 28.2 Pariteit 117 28.3 Roken 117 28.4 Gewicht 117 28.5 Anatomische afwijkingen 118 28.6 Operaties aan de vrouwelijke geslachtsorganen 118 Anticonceptie in relatie tot voortplanting 118 29.1 Zwangerschap 118 29.2 Kraambed 119 29.3 Post abortum 120 29.4 Buitenbaarmoederlijke zwangerschap 121 in de voorgeschiedenis Anticonceptie bij hart- en vaatziekten 121 30.1 Meervoudige risicofactoren voor hart- en vaatziekten 121 30.2 Bekende trombogene mutaties 122 30.3 Diepe veneuze trombose en longembolie 122 30.4 Chirurgische ingrepen 123
inhoud
11
11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 12
30.5
31
32
33
34
35
12
inhoud
Ischemische hartziekten/cerebrovasculair accident (cva) 123 30.6 Hyperlipidemie 124 30.7 Afwijkingen aan de hartklep 124 Anticonceptie bij hypertensie (verhoogde bloeddruk) 125 31.1 Hypertensie in de voorgeschiedenis (incl. hypertensie in de zwangerschap); controle van de bloeddruk niet mogelijk 125 31.2 Hypertensie goed onder controle; goede controle is mogelijk 125 31.3 Mate van hypertensie 125 31.4 Hypertensie met vaatafwijkingen 126 31.5 Hypertensie in eerdere zwangerschap; adequate controle van de bloeddruk is mogelijk en bloeddruk is op het moment van controle normaal 126 Anticonceptie bij neurologische aandoeningen 126 32.1 Hoofdpijn 126 32.2 Epilepsie 128 Anticonceptie bij irregulaire (onregelmatige) bloedingen 128 33.1 Afwijkend bloedingspatroon 128 33.2 Onverklaarbaar vaginaal bloedverlies 128 33.3 Endometriose 128 33.4 Ernstige dysmenorroe 129 Anticonceptie bij infecties van de 129 geslachtsorganen en bij HIV en AIDS 34.1 Ontstekingen in het kleine bekken 129 34.2 Seksueel overdraagbare aandoeningen (soa’s) 130 34.3 Verhoogd risico van hiv-besmetting 131 34.4 hiv-positieven 131 34.5 aids-patiënten 131 Anticonceptie bij gynaecologische tumoren 131 35.1 Goedaardige ovariumtumoren (incl. ovariumcystes) 131 35.2 Trofoblastaandoeningen 132 35.3 Ectopie van de cervix 132 35.4 Cervicale intra-epitheliale neoplasie (cin) 132 35.5 Cervixcarcinoom (in afwachting van behandeling) 132 35.6 Endometriumcarcinoom 133 35.7 Ovariumcarcinoom 133 35.8 Fibromen/myomen (vleesbomen) 133
11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 13
36
37
38
39
40
41
Deel 6
Anticonceptie bij mamma-afwijkingen, zowel goed- als kwaadaardig 36.1 Zwellingen waarbij nog geen diagnose is gesteld 36.2 Benigne (goedaardige) borstafwijkingen 36.3 Mammacarcinoom (borstkanker) in de familie 36.4 Bestaand mammacarcinoom 36.5 Geen verschijnselen meer van mammacarcinoom sinds 5 jaar Anticonceptie bij overige infecties 37.1 Schistosomiasis 37.2 Tuberculose 37.3 Malaria Anticonceptie bij endocriene afwijkingen 38.1 Diabetes 38.2 Schildklierafwijkingen Anticonceptie bij aandoeningen van galblaas, galwegen en lever 39.1 Galblaasaandoeningen 39.2 Cholestase (galstuwing) in de voorgeschiedenis 39.3 Leverafwijkingen Anticonceptie bij anemie (bloedarmoede) 40.1 IJzergebreksanemie 40.2 Thalassemie 40.3 Sikkelcelanemie Anticonceptie en geneesmiddelengebruik 41.1 Antibiotica 41.2 Anticonvulsiva 41.3 Antiretrovirale therapie Referenties
134 134 134 134 134 134 135 135 135 135 135 135 137 137 137 138 138 139 139 139 140 140 140 141 141 143
Professionele hulpverlening
145
42
147 147 147 147 150 150 151 151 152 153
Bijwerkingen van hormonale anticonceptie 42.1 Adaptatie-effecten 42.2 Geleidelijk insluipende bijwerkingen 42.3 Doorbraakbloedingen 42.4 De pil en libido 42.5 De pil en huidaandoeningen 42.6 De pil en depressie 42.7 Geneesmiddeleninteractie en pilgebruik 42.8 De pil en hoofdpijn 42.9 De pil vergeten inhoud
13
11677_4edruk-anticonceptie-00b_inhoud_inhoud 07-12-10 13:58 Pagina 14
43
44
45
Deel 7
inhoud
153 1513 153 154 155 157 157 158 159 159 160 160 161 161 161 162 163 167 168 171 171 172 172 174 175 178
Informatie en advies
179
46
181 181 182 182 183 183 184
47
14
42.10 De pil en hart- en vaatziekten 42.11 De pil en trombose Bijwerkingen van intra-uteriene anticonceptie 43.1 Bloedingen 43.2 Infecties 43.3 Buikklachten 43.4 Expulsies 43.5 Zwangerschap 43.6 Koperallergie 43.7 Hormonale bijwerkingen Technieken bij intra-uteriene anticonceptie 44.1 Voorbereiding 44.2 Tijdstip van insertie 44.3 Insertie post coitum 44.4 Problemen tijdens insertie 44.5 Pijnstilling en/of lokale anesthesie 44.6 Push-in techniek 44.7 Insertie van Gynefix 44.8 Insertie van Mirena 44.9 Controle achteraf 44.10 Verwijdering van een iud Technieken bij Implanon en Implanon NXT 45.1 Insertie van Implanon NXT 45.2 Verwijdering van Implanon 45.3 Opsporing van Implanon Referenties
Anticonceptie en het internet 46.1 Interessante sites 46.2 nvog-richtlijnen anticonceptie 46.3 nhg standaarden en patientenbrieven 46.4 Praktische tips Persoonlijk en professioneel advies Over de auteur
