1.1 Aanleiding Doelstelling Leeswijzer Definitiebeschrijvingen Regelgeving Belangenbescherming

BELEIDSNOTA WEGENBEHEER – BEWEGWIJZERING Inhoudsopgave §1

§2

§3

§4

INLEIDING

3

§ 1.1 § 1.2 § 1.3

3 3 3

Aanleiding Doelstelling Leeswijzer

KADERS

4

§ § § § § § § § § §

4 5 5 6 6 7 7 7 8 8

2.1 Definitiebeschrijvingen 2.2 Regelgeving 2.2.1 Belangenbescherming 2.2.2 Verkeersborden 2.2.3 Kosten 2.2.4 Wegenverordening 2.2.5 Landschapsverordening 2.3 Richtlijn bewegwijzering CROW 2.4 Andere provinciale beleidskaders 2.5 Algemene uitgangspunten

REGULIERE BEWEGWIJZERING

11

§ § § § § § § §

11 11 11 11 12 12 13 13

3.1 Soorten bewegwijzering 3.2 Beleid reguliere bewegwijzering 3.2.1 Algemene beleidsregel 3.2.2 Specifieke uitgangspunten objecten en terreinen 3.2.3 Criteria 3.3 Werkwijze 3.4 Uitzonderingen 3.5 Overgangsregeling

BEWEGWIJZERING MET STROKENBORDEN

14

§ § § § § § § § §

14 14 14 15 15 17 18 18 19

4.1 Soorten objectaanduiding 4.2 Beleid strokenborden 4.2.1 Algemene beleidsregel 4.2.2 Specifieke uitgangspunten 4.2.3 Criteria 4.2.4 Voorschriften 4.4 Werkwijze 4.5 Uitzonderingen 4.6 Overgangsregeling

§5

BIJZONDERE AANDUIDINGEN

20

§ § § §

20 22 22 22

Beleidsregels bijzondere aanduidingen Werkwijze Uitzonderingen Overgangsregeling

BIJLAGEN

23

1.

23

2.

2

5.1 5.2 5.3 5.4

Plaats op/aan de weg, kleurstelling en vormgeving van strokenborden Plaats op/aan de weg, kleurstelling en vormgeving van bijzondere aanduidingen

32

Beleidsnota Wegenbeheer – Bewegwijzering CONCEPT NOV. 2005

BEWEGWIJZERING §1

INLEIDING

§ 1.1

Aanleiding

Een uniforme inrichting van de provinciale wegen verhoogt de doorstroming van het verkeer en bevordert de verkeersveiligheid. Een duidelijk systeem van bewegwijzering draagt hieraan bij. Hiertoe heeft Gedeputeerde Staten in 2002 de beleidsmodule aanduidingen vastgesteld. Deze module is in 2004 geëvalueerd. Op basis van deze resultaten is besloten de module te wijzigen. § 1.2

Doelstelling

De provincie hecht grote waarde aan veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Ter bescherming en bevordering hiervan hecht de provincie tevens grote waarde aan goede doorstroming en afwikkeling van het verkeer op de wegen. Een duidelijk en eenduidig beleid over bewegwijzering draagt bij aan het voorkomen van ‘zoekend verkeer’ op het wegennet en bevordert daarmee de veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Een duidelijk en eenduidig toetsingskader bevordert de interne efficiency en een snelle afhandeling van aanvragen. § 1.3

Leeswijzer

Hoofdstuk 2 behandelt de kaders van bewegwijzering in algemene zin. Het hoofdstuk beschrijft onder meer de gehanteerde definities, de van toepassing zijnde wetgeving en de algemene uitgangspunten van deze module. Hoofdstuk 3 behandelt het beleid van de provincie over reguliere bewegwijzering en het verwijzen van objecten en terreinen met reguliere bewegwijzering. Hoofdstuk 4 behandelt de bewegwijzering met strokenborden. Het hoofdstuk behandelt onder meer het vergunningenbeleid van de provincie. Hoofdstuk 5 behandelt de bijzondere aanduidingen.

Module B4 Vastgesteld … 2005

3


§2

KADERS

§ 2.1

Definitiebeschrijvingen

Voor een goed begrip van dit beleid wordt verstaan onder: Afslaande beweging: Iedere verandering van rijrichting (links- of rechtsafslaande beweging) op de weg, inclusief het verlaten van de openbare weg naar een uitweg. Bebouwde kom: De bebouwde kom zoals bedoeld in artikel 20a van de Wegenverkeerswet 1994. De bebouwde kom wordt aangeduid met een rechthoekig blauw bord waarop in witte letters de plaatsnaam vermeld is. BEW-bord: Aanduiding van een bord of terrein (of groepen daarvan) door rechthoekige borden met daarop een zwart pictogram in een wit vlak, het geheel op een blauwe achtergrond. Bovenlokale belangen: De hoofdactiviteiten van een object of terrein zijn aantoonbaar hoofdzakelijk gericht op bezoekers van buiten de gemeente waarin het object of terrein gevestigd is. Direct ontsloten: Een object of terrein heeft een directe aansluiting op een provinciale weg via een uitweg. Erftoegangsweg: Wegen met een verblijfsfunctie. Een erftoegangsweg bevindt zich in een verblijfsgebied in een stedelijk of landelijk omgeving. Ontsluiting van percelen vindt plaats op deze wegen (ETW). Gebiedsontsluitsingsweg: Deze wegen zijn de verbindingsschakels tussen stroomwegen en erftoegangswegen en maken kleine kernen, woonwijken, bedrijventerreinen en dergelijke vlot en veilig bereikbaar (GOW). Indirect ontsloten: Een object of terrein is vanaf een provinciale weg bereikbaar via een parallelweg of zijweg. Landschapsverordening: De Landschapsverordening Noord-Brabant 2002 bevat regels die zijn opgesteld om de landschappelijke kwaliteit van het buitengebied te beschermen door borden buiten de bebouwde kom te weren (LSV). Objectaanduiding: Verzamelnaam voor de verwijzing naar een object of terrein (of groepen daarvan) door een bord waarop de benaming en/of het symbool van het soort object of terrein is geplaatst. Parallelweg: Evenwijdig aan een provinciaal liggende weg, niet zijnde een fietspad. Een parallelweg van een provinciale weg in Noord-Brabant is altijd in onderhoud bij een gemeente. Reguliere bewegwijzering: Geheel van visuele middelen dat op, langs of boven de weg is aangebracht om weggebruikers in staat te stellen hun route te bepalen. Met de reguliere bewegwijzering zijn de borden bedoeld zoals opgenomen in hoofdstuk K van bijlage 1 behorende bij het RVV 1990. Hiermee wordt onder meer naar interlokale en lokale doelen (zoals plaatsnamen) alsmede routes verwezen. Richtlijn bewegwijzering: Richtlijn bewegwijzering, publicatie 222 van het CROW, vastgesteld in juli 2005.

4



Strokenbord:

Stroomweg:

Uitweg: Wegenverordening:

Verwijzing naar een object of terrein (of groepen daarvan) met een bord dat wordt uitgevoerd met zwarte letters en/of symbolen in een wit vlak op een blauwe achtergrond. Wegen met een nationale en internationale functie voor het langeafstandsverkeer. Deze wegen vormen snelle verbindingen tussen steden, landsdelen en landen. Auto(snel-)wegen vallen in deze categorie (SW). Ontsluitingsmogelijkheid van een perceel of doodlopende zijweg naar een openbare weg. De Wegenverordening Noord-Brabant 2006 bevat regels over het dagelijkse wegbeheer (bescherming van de kwaliteit van de provinciale wegen en bescherming van de in artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 genoemde belangen).

De definities van de begrippen industrieterrein, bedrijventerrein, kantorenpark, vliegveld, haven, ziekenhuis, dagrecreatief object en nationaal park zijn opgenomen in de Richtlijn bewegwijzering, publicatie 222 van juli 2005, van het CROW, pagina 23 en verder. § 2.2

Regelgeving

Dit beleid staat niet op zichzelf. Het houdt verband met geldende wetgeving en vastgesteld beleid. Een toelichting volgt hierna. § 2.2.1

Belangenbescherming

Artikel 15 van de Wegenwet bepaalt dat de provincie verplicht is haar openbare wegen, inclusief bijbehorende bermen en sloten, te onderhouden. Het onderhoud is mede bedoeld om de bruikbaarheid van die wegen in stand te houden. Artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 benoemt de belangen die deze wet beschermt: - het verzekeren van de veiligheid op de weg; - het beschermen van weggebruikers en passagiers; - het in stand houden van de weg; - het waarborgen van de bruikbaarheid van de weg; - het zo veel als mogelijk waarborgen van de vrijheid van verkeer; - het waarborgen van een goede heffing en invordering van mobiliteitstarieven; - het voorkomen/beperken van overlast, hinder of schade alsmede de gevolgen voor het milieu door het verkeer; - het voorkomen en beperken aantasting van het karakter of de functie van objecten en gebieden door het verkeer; - het bevorderen van doelmatig en zuinig energiegebruik. Om deze belangen te beschermen kunnen wegbeheerders op/aan of boven hun wegen verkeerstekens aanbrengen (verkeersborden, verkeerslichten en verkeerstekens op het wegdek1) en in een verordening nadere regels vaststellen2.

1 2

Bron: BABW, artikel 3. Bron: artikel 2a Wegenverkeerswet 1994 en artikel 57 Wegenwet.


5


§ 2.2.2

Verkeersborden

Voor verkeersborden bepaalt artikel 4 van het Besluit administratieve bepalingen inzake het wegverkeer (BABW) het volgende: 1. Verkeersborden die een gebod, verbod of adviessnelheid betreffen zijn vastgesteld in bijlage 1 behorende bij het Reglement Verkeersregels en Verkeerstekens 1990 (RVV 1990), hoofdstukken A tot en met H; 2. Verkeersborden die een gevaar aanduiden zijn vastgesteld in bijlage 1 behorende bij het RVV 1990, hoofdstuk J; 3. Verkeersborden die overige informatie voor de weggebruikers bevatten, moeten, voor zover in de hoofdstukken K en L uit bijlage 1 behorende bij het RVV 1990 niet een bepaald model is voorgeschreven, bestaan uit een rechthoekig bord waarop de letters, cijfers of symbolen in een blauw veld zijn geplaatst. De borden uit het eerste lid mogen uitsluitend op basis van een verkeersbesluit zoals bedoeld in artikel 15 Wegenverkeerswet 1994 juncto artikel 12 BABW worden geplaatst. De bevoegde wegbeheerder neemt daarvoor het besluit en plaatst de borden. De borden uit het tweede en derde lid plaatst de wegbeheerder vanuit diens zorgplicht voor haar wegen. Voor het plaatsen van deze borden is geen verkeersbesluit nodig. Reguliere bewegwijzering zijn de borden zoals bedoeld in hoofdstuk K van bijlage 1 behorende bij het RVV 1990. Met de reguliere bewegwijzering kan naast naar steden en dorpen ook naar objecten en terreinen verwezen worden. Verwijzing naar objecten en terreinen kan ook met andersoortige bewegwijzering, bijvoorbeeld met BEW-borden of strokenborden. Verwijzing met deze borden is niet in één van de hoofdstukken uit het RVV 1990 benoemd. Toch vallen deze borden onder de definitie van verkeersborden, omdat deze borden informatie voor weggebruikers bevatten. Deze borden bevorderen een veilige, vlotte en efficiënte afwikkeling van verkeersstromen en moeten volgens het derde lid van artikel 4 BABW daarom worden uitgevoerd als een rechthoekig bord waarop de letters, cijfers of symbolen in een blauw veld zijn geplaatst. § 2.2.3

Kosten

Het plaatsen van verkeersborden brengt kosten met zich mee. De artikelen 152 tot en met 157 van de Wegenverkeerswet 1994 bepalen dat de kosten voor het plaatsen en verwijderen van verkeerstekens (waar onder verkeersborden) voor rekening van de wegbeheerder komen. Hierop bestaan de volgende uitzonderingen: 1. De kosten verbonden aan de plaatsing van verkeerstekens en de uitvoering van maatregelen in dringende omstandigheden van voorbijgaande aard, komen ten laste van degene die deze uitvoert3; 2. Bij algemene maatregel van bestuur kunnen kosten, verbonden aan de plaatsing of verwijdering van verkeerstekens, worden doorberekend aan degene voor wie het verkeersteken is geplaatst of verwijderd4. Dit is in de volgende gevallen: De kosten die voortvloeien uit het plaatsen van een bord E6 (gehandicaptenparkeerplaats) uit bijlage 1 behorende bij het RVV 1990 kunnen worden verhaald op degene voor wie het bord is geplaatst5;

3 4 5

6

Bron: Wegenverkeerswet 1994, artikel 155. Bron: Wegenverkeerswet 1994, artikel 156. Bron: BABW, artikel 29.



-

Indien in, op, boven of langs de weg activiteiten worden uitgevoerd die niet tot het normale verkeersgebruik van de weg behoren en het bevoegde gezag het noodzakelijk acht om verkeerstekens te plaatsen of te verwijderen in verband met die activiteiten, kunnen de kosten die voor het plaatsen, onderhouden of verwijderen van die verkeerstekens gemaakt zijn, ten laste brengen van degene die de activiteiten uitvoert6. Gelet op het vorenstaande conclludeert de provincie dat het plaatsen en verwijderen van verkeersborden op/aan of boven de provinciale wegen voor rekening komt van de provincie. § 2.2.4

Wegenverordening

Op grond van artikel 2a van de Wegenverkeerswet 1994 en artikel 57 van de Wegenwet hebben Provinciale Staten nadere regels vastgesteld in de wegenverordening. Deze verordening beschermt de kwaliteit van de provinciale wegen en de instandhouding daarvan. Bovendien beschermt deze verordening de belangen die in artikel 2 van de Wegenverkeerswet 1994 zijn genoemd. Om deze belangen te beschermen kent de verordening een vergunningplicht voor verwijzingen naar objecten en terreinen7. § 2.2.5

Landschapsverordening

Voor borden buiten de bebouwde kom is de Landschapsverordening (LSV) van toepassing. De LSV beschermt landschappelijke kwaliteiten door een wildgroei aan borden buiten de bebouwde kom te voorkomen. De LSV kent daarom in artikel 2 een verbodsbepaling. Voor borden op/aan de provinciale weg buiten de bebouwde kom gelden in principe twee provinciale verordeningen: de wegenverordening (bescherming verkeersveiligheid, doorstroming et cetera) en de LSV (bescherming landschappelijke kwaliteiten buitengebied). Dit is mogelijk omdat de wegenverordening en de LSV ieder voor zich eigen belangen nastreven waardoor deze naast elkaar werken. Bij de vaststelling van de LSV is echter onderkend dat (verkeers-)borden die op grond van de wegenverkeerswetgeving of de wegenverordening op/aan de provinciale weg worden geplaatst geen strijdigheid met de LSV kennen. Daarom kent de LSV in artikel 3 hiervoor de noodzakelijke vrijstellingen. § 2.3

Richtlijn bewegwijzering CROW

Het nationale kenniscentrum voor infrastructuur, verkeer en openbare ruimte (CROW) heeft in samenwerking met het ministerie van Verkeer en Waterstaat (Rijkswaterstaat) de Richtlijnen bewegwijzering uit 1993 geactualiseerd8. De Richtlijn bewegwijzering, publicatie 222 van juli 2005, van het CROW bevat informatie over de bewegwijzering op/aan rijkswegen, provinciale wegen, gemeentelijke wegen en wegen die in onderhoud zijn bij waterschappen. De richtlijn sluit aan op het Handboek wegontwerp9 en hanteert dezelfde categorie-indeling van wegen: stroomwegen (SW), gebiedsontsluitingswegen (GOW) en erftoegangswegen (ETW). De Richtlijn bewegwijzering beschrijft het doel van bewegwijzering als volgt: “het met de grootst mogelijke zekerheid en veiligheid geleiden van de weggebruiker naar de bestemming waarheen hij op weg is”.

6 7 8

9

Bron: BABW, artikel 33. Bron: Wegenverordening Noord-Brabant 2006, artikel 2.1. Richtlijn bewegwijzering, CROW-publicatie 222, Ede, juli 2005. Het ministerie van Verkeer en Waterstaat (Rijkswaterstaat) heeft deze richtlijn als beleid voor bewegwijzering vastgesteld. Handboek wegontwerp, CROW-publicatie 164a tot en met 164d, Ede, februari 2002.


7


Deel A bevat de basiscriteria die ten grondslag liggen aan de bewegwijzering. Het tweede hoofdstuk van dit deel behandelt de bewegwijzeringsystematiek. Vanwege de vereiste uniformiteit gaat de systematiek ervan uit dat het beleid van de verschillende wegbeheerders op elkaar afgestemd is/moet zijn. In de richtlijnen zijn criteria voor grenswaarden en dominantieberekening opgenomen. De wegbeheerder maakt op basis van deze criteria de afweging of een bestemming wel of niet verwezen wordt. Hoofdstuk 3 bevat informatie die voor bewegwijzering van alle wegcategorieën van toepassing is. Aan de orde komen onder meer de algemene principes en de richtlijnen waaraan de bewegwijzering zou moeten voldoen (functionele en technische eisen). Deel B behandelt de algemene eisen over de uitvoering, de indeling, de toepassing en de plaatsing van bewegwijzering. De richtlijn bevat ook informatie over specifieke onderwerpen, zoals bewegwijzering voor voetgangers en (brom-)fietsers en toeristische bewegwijzering. De richtlijn sluit af met informatie over niet-geïntegreerde bewegwijzering: om te voorkomen dat het maximale aantal te bewegwijzeren doelen wordt overschreden, kan worden overgegaan op het niet integreren van de doelen in de bewegwijzering. Zo kunnen wijknummers binnen de bebouwde kom, objecten met beperkte aantrekkingskracht en parkeerlocaties met een apart systeem worden bewegwijzerd. § 2.4

Andere provinciale beleidskaders

De provincie richt haar wegen zo veel als mogelijk in volgens het principe Duurzaam Veilig. Dit betekent onder meer dat de provincie haar wegen zoveel mogelijk op uniforme wijze inricht. De inrichting toont hoe weggebruikers zich moeten gedragen. Indien dit op uniforme wijze in heel Noord-Brabant gebeurt, ontstaat een herkenbaar beeld voor de weggebruikers waardoor het verkeersgedrag positief beïnvloedt wordt. Een uniform en duidelijk systeem van bewegwijzering draagt bij aan de provinciale speerpunten veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid. Hoe de provincie veiligheid, bereikbaarheid en leefbaarheid wil bevorderen is verwoord in het Provinciaal Verkeers- en Vervoersplan (PVVP en PVVP+). Het operationele wegbeheer over bewegwijzering past binnen het PVVP (en PVVP+). Het beleidskader (Ont)Spannend Brabant richt zich op het ontwikkelen van recreatieve routes voor langzaam verkeer zoals fietsers, ruiters en wandelaars. Buitenrecreatie moet belangrijker worden door bijvoorbeeld de voltooiing van een fietsknooppuntensysteem en door eenduidigheid in de bebording. Het operationele wegbeheer over bewegwijzering en objectaanduiding past binnen de keuzes die in het beleidskader (Ont)Spannend Brabant zijn en worden gemaakt en vice versa. § 2.5

Algemene uitgangspunten

Gelet op de geldende wetgeving en de Richtlijn bewegwijzering is voor het toepassen van reguliere bewegwijzering gekozen om, analoog aan de Richtlijn bewegwijzering, de hierna beschreven algemene uitgangspunten10 te hanteren. Ter bevordering van de leesbaarheid en de duidelijkheid van dit beleid, is de relevante tekst uit hoofdstuk 2 en 3 van de richtlijn (samengevat) overgenomen. Daar waar de tekst niet of niet expliciet is overgenomen in deze module, wordt ervan uitgegaan dat de provincie toch zoveel mogelijk dezelfde beleidslijn hanteert.

10

8

Bron: Richtlijn bewegwijzering, CROW-publicatie 222, Ede, juli 2005, paragraaf 2.3, blz. 16 en verder.



I. Hoofdeisen

Weggebruikers moeten aangeboden informatie kunnen lezen en verwerken zonder dat de snelheid (en daarmee de doorstroming en verkeersveiligheid) verminderd. Bewegwijzering moet daarom aan vier hoofdeisen voldoen: uniformiteit, continuïteit, leesbaarheid en begrijpelijkheid. a. uniformiteit

Uniformiteit betekent dat in heel provincie Noord-Brabant naar soortgelijke situaties op dezelfde wijze wordt verwezen. Daarnaast moeten de systematiek, gebruikte kleuren, lettertype, plaatsing en symboolgebruik uniform zijn. Op nationale stroomwegen worden voor elke afzonderlijke richting (afslaand of rechtdoorgaand) één of meer (voor)wegwijzers geplaatst. Op regionale stroomwegen worden per naderingsrichting minimaal 2 voorwegwijzers geplaatst. Op GOW’s wordt per naderingsrichting één voorwegwijzer geplaatst. Wordt op een wegwijzer het maximum aantal namen overschreden, dan worden 2 of 3 voorwegwijzers langs de GOW geplaatst. Voor ETW’s met vrijliggende fietspaden geldt hetzelfde als voor GOW’s. Voor ETW’s met gemengd verkeer geldt dat alleen op of nabij kruispunten beslissingswegwijzers worden geplaatst. De kleurstelling van de bewegwijzering is vastgelegd in de wegenverkeerswetgeving. Reguliere bewegwijzering wordt in witte letters op borden met een blauwe ondergrond uitgevoerd. Bewegwijzering voor fietsverkeer wordt uitgevoerd met rode of groene letters op een witte achtergrond. Tijdelijke bewegwijzering, bijvoorbeeld voor werk in uitvoering of evenementen, wordt in zwarte letters op een gele achtergrond uitgevoerd. Aanduiding van specifieke objecten die niet met behulp van reguliere bewegwijzering worden aangeduid, worden aangeduid met een bord dat wordt uitgevoerd in zwarte letters in een wit vlak op een blauwe achtergrond. Voor alle wegen geldt dat als een weg qua vormgeving en verschijningsvorm sterk lijkt op een weg van een hogere categorie, dan wordt de bewegwijzeringsystematiek van de hogere categorie gebruikt. b. continuïteit

Continuïteit houdt in dat de verwijzing naar een eenmaal in de bewegwijzering opgenomen doel wordt voortgezet totdat het desbetreffende doel is bereikt, of totdat de verwijzing niet meer noodzakelijk is. Anderzijds dient een verwijzing binnen de bebouwde kom naar een doel buiten de bebouwde kom dat bereikbaar is via een SW of GOW te worden doorgezet. Continuïteit voorkomt twijfel bij weggebruikers over te volgen routes. Continuïteit vereist afstemming tussen wegbeheerders, vooral wanneer sprake is van verschillende wegcategorieën en wegbeheerders op één route. c. leesbaarheid

Bewegwijzering dient voor iedereen leesbaar te zijn. De belangrijkste factoren die de leesbaarheid van wegwijzers bepalen, en daarmee het aantal verwijzingen per paneel, zijn de letterhoogte en het contrast tussen de opschriften en de ondergrond van de wegwijzer. Naarmate letters groter zijn, kunnen zij op grotere afstand worden gelezen. Daarom worden voor wegen met een belangrijke verkeersfunctie grotere letterhoogtes gekozen dan voor wegen met een minder belangrijke verkeersfunctie. Het toegepaste lettertype is ANWB-Ee. d. begrijpelijkheid

Bewegwijzering en objectaanduiding moeten begrijpelijk zijn. De te gebruiken plaatsen objectnamen moeten daarom algemeen bekend zijn. Routes op basis waarvan een plaats kan worden bereikt worden genummerd, objecten en terreinen worden voorzien van pictogrammen. Module B4 Vastgesteld … 2005

9


II. Aantal verwijzingen per wegcategorie

Het aantal doelen dat in de bewegwijzering wordt opgenomen is afhankelijk van de systematiek, leesbaarheid en het effect van kleurverschillen. a. buiten de bebouwde kom

Voor autosnelwegen geldt een maximum van 8 bestemmingen per doorsnede. Dit geldt bij twee of meer panelen boven de rijbaan. Een bermbord is één bord per doorsnede, dan geldt als maximum 6 bestemmingen. Voor autowegen geldt een maximum van 6 bestemmingen per doorsnede. Ook voor GOW’s geldt dat het aantal verwijzingen wordt bepaald door de twee elkaar tegenwerkende factoren, zoals hiervoor genoemd. Langs GOW’s is het maximum aantal verwijzingen per doorsnede daarom ook 6. De snelheden op ETW’s zijn laag. Belemmeringen vanwege leesbaarheid zijn daarom geringer. Het aantal verwijzingen per doorsnede is 8. b. binnen de bebouwde kom.

Wegen binnen de bebouwde kom zijn onderverdeeld naar GOW’s met een maximumsnelheid van 70 km/uur, GOW’s met een maximumsnelheid van 50 km/uur en ETW’s. Voor deze wegen geldt een maximum aantal bestemmingen per dwarsdoorsnede van 8. III. Doorstroming en verkeersveiligheid

Ter bescherming van de doorstroming, de verkeersveiligheid en een veilig gebruik van de weg, wordt bewegwijzering niet geplaatst indien de genoemde belangen daardoor in het geding komen. De volgende twee uitgangspunten zijn niet expliciet in de Richtlijn bewegwijzering opgenomen. De provincie heeft deze uitgangspunten hierbij vastgelegd omdat deze min of meer voortvloeien uit de Richtlijn bewegwijzering. IV. Reclame

Bewegwijzering is of maakt geen reclame door het verwijzen naar een plaats, object, of terrein indien de borden voldoen aan de in geldende wetgeving of de in deze module gestelde eisen. V. Plaats

Bewegwijzering wordt op/aan of boven de provinciale weg geplaatst conform de richtlijnen zoals verwoord in de Richtlijn bewegwijzering. Afhankelijk van het soort bord wordt voor de omschrijving van de weg aangesloten bij de Wegenverkeerswet 1994 of de Wegenverordening Noord-Brabant 2006.

10



§3

REGULIERE BEWEGWIJZERING

§ 3.1

Soorten reguliere bewegwijzering

Reguliere bewegwijzering draagt bij tot het op vlotte, veilige en efficiënte wijze afwikkelen van verkeersstromen richting plaatsen, objecten en terreinen. Deze module onderscheidt reguliere bewegwijzering zoals opgenomen in hoofdstuk K van bijlage 1 van het RVV1990 en de Richtlijn bewegwijzering enerzijds en verwijzing naar objecten en terreinen met strokenborden van de provincie anderzijds. § 3.2

Beleid reguliere bewegwijzering

§ 3.2.1

Algemene beleidsregel

Voor reguliere bewegwijzering conformeert de provincie zich aan de Richtlijn bewegwijzering, publicatie 222 van het CROW, vastgesteld in juli 2005 (Richtlijn bewegwijzering). Dit geldt zowel voor de keus om al dan niet te bewegwijzeren, als de manier waarop bewegwijzerd wordt, de vormgeving, maatvoering en kleurstellingen van de borden alsmede de financiële gevolgen voor de provincie11. Ook voor het verwijzen naar objecten en terreinen met reguliere bewegwijzering volgt de provincie de criteria en definitiebeschrijvingen uit de Richtlijn bewegwijzering. Aanvullende specifieke uitgangspunten, uitzonderingen en bijbehorende criteria zijn in de volgende paragrafen beschreven. § 3.2.2

Specifieke uitgangspunten objecten en terreinen

In aanvulling op de Richtlijn bewegwijzering gelden voor het verwijzen naar objecten en terreinen met reguliere bewegwijzering de volgende specifieke uitgangspunten: A. De provincie maakt voor het verwijzen naar objecten en terreinen op bewegwijzeringborden geen onderscheid tussen GOW’s en ETW’s. Dit wijkt af van de Richtlijn bewegwijzering omdat provinciale wegen in principe GOW’s zijn; B. Als een andere wegbeheerder naar een object of terrein op haar wegen verwijst met reguliere bewegwijzering, dan verwijst de provincie ter bevordering van de continuïteit met dezelfde soort bebording door; C. De provincie staat geen andere verwijzingen naar objecten of terreinen toe als deze kunnen worden bereikt door de reguliere bewegwijzering te volgen; D. Als een andere wegbeheerder op/aan haar wegen naar objecten of terreinen verwijst met BEW-borden (pictogrammen), zal de provincie naar die objecten of terreinen op/aan de provinciale wegen verwijzen met een strokenbord. De Richtlijn bewegwijzering bevat een lijst met objecten en terreinen die in aanmerking kunnen komen voor reguliere bewegwijzering. De provincie heeft er voor gekozen om deze lijst uit te breiden. De objecten en terreinen die in Noord-Brabant met reguliere bewegwijzering kunnen worden aangeduid zijn: industrieterreinen, bedrijventerreinen, kantorenparken, vliegvelden, havens, ziekenhuizen, dagrecreatieve objecten, nationale parken, recreatiegebieden, winkelgebieden en overige objecten en terreinen. Objecten en terreinen waarnaar de provincie niet met reguliere bewegwijzering verwijst, kunnen in aanmerking komen voor een strokenbord. Hoofdstuk 4 van deze module behandelt het beleid daarover.

11

Zie § 2.2.3 Kosten.


11


§ 3.2.3

Criteria

De Richtlijn bewegwijzering bevat criteria op basis waarvan objecten en terreinen in aanmerking komen voor reguliere bewegwijzering. De provincie hanteert dezelfde criteria, met de volgende uitzonderingen dan wel aanvullingen: 1. Ziekenhuizen komen altijd in aanmerking voor reguliere bewegwijzering; 2. Recreatiegebieden komen in aanmerking voor reguliere bewegwijzering als deze in het van toepassing zijnde bestemmingsplan als zodanig zijn aangewezen; 3. Winkelgebieden zoals outletcentra, woonboulevards, tuinboulevards en autoboulevards komen in aanmerking voor reguliere bewegwijzering als deze in het van toepassing zijnde bestemmingsplan zijn aangewezen als retail- of winkelgebied; 4. Militaire objecten en terreinen zoals vliegbases en kazernes komen altijd in aanmerking reguliere bewegwijzering; 5. De overige objecten en terreinen komen alleen in aanmerking voor reguliere bewegwijzering als dit wenselijk is voor het doelmatig en veilig gebruik van de weg. Dit is uitsluitend het geval wanneer de aantrekkende werking van het object of terrein gemeten in bezoekersaantallen vergeleken met de verkeersintensiteiten van de provinciale weg waaraan het object of terrein is gelegen daar aanleiding voor geeft. Dit blijkt uit een voor het specifieke object of terrein gegeven verkeerskundig advies. Tabel 1: Criteria voor objectaanduiding met behulp van reguliere bewegwijzering12 Terreinen en objecten

Criterium

Provinciale wegen

Industrieterreinen, bedrijventerreinen, kantorenparken.

Min. oppervlakte in ha.

50

Vliegvelden, havens.

Min. aantal te vervoeren passagiers per jaar.

25.000

Ziekenhuizen.

-

Aanduiden.

Dagrecreatieve objecten.

Min. aantal bezoekers per jaar en max. rijafstand van het object tot de weg in km.

500.000 10

Nationale parken.

Bezoekerscentrum.

Aanduiden.

Recreatiegebieden.

Gebieden met toeristisch-recreatieve functie, planologisch als zodanig zijn aangewezen.

Aanduiden.

Winkelgebieden.

Gebieden zoals outletcentra, woonboulevards, tuinboulevards en autoboulevards, planologisch aangewezen als retail- of winkelgebied.

Aanduiden.

Militaire terreinen.

-

Aanduiden.

Overige.

Wenselijk i.v.m. doelmatig en veilig gebruik van de weg (eigen aansluiting of zijweg met het karakter van een openbare weg, of bezoekersaantallen vergeleken met de verkeersintensiteiten van de weg waaraan het object of terrein is gevestigd).

Aanduiden afhankelijk van verkeerskundig advies.

§ 3.3

Werkwijze

Ter bevordering van een adequaat en efficiënt dagelijks wegbeheer is de provincie Noord-Brabant opgedeeld in 3 regio’s13. De regiobureaus behandelen de aanvragen. Zij toetsen de aanvragen aan de van toepassing zijnde regelgeving en deze beleidsregels. Als het verzoek aan de criteria voldoet zal de reguliere bewegwijzering worden geplaatst, of het object of terrein in de bestaande reguliere bewegwijzering worden opgenomen. 12 13

12

Zie tevens Richtlijn bewegwijzering, CROW-publicatie 222, Ede, juli 2005, blz. 24 (stroomschema). Zie www.brabant.nl voor de regio-indeling en de contactgegevens.



De provincie verzorgt de plaatsing, het onderhoud en het afhandelen van schades aan reguliere bewegwijzering. Het jaarlijkse onderhoud aan de reguliere bewegwijzering op/aan provinciale wegen is afhankelijk van het onderhoudsprogramma van de provincie, of het programma van het bedrijf dat namens de provincie het onderhoud uitvoert. Schade aan reguliere bewegwijzering wordt naar provinciaal inzicht hersteld. Daar waar reguliere bewegwijzering aanwezig is op kruisingen met wegen die bij andere wegbeheerders in onderhoud zijn, maakt de provincie met die andere wegbeheerder zo nodig afspraken over het onderhoud en daarmee gepaard gaande kosten. § 3.4

Uitzonderingen

Specifieke situaties en omstandigheden kunnen in individuele gevallen aanleiding geven om van deze beleidsregels af te wijken. Deze specifieke situaties en omstandigheden hebben betrekking op het al dan niet volgen van de Richtlijn bewegwijzering. Dit betekent dat het enerzijds kan voorkomen dat reguliere bewegwijzering, ondanks dat aan één of meerdere voorwaarden wordt voldaan, niet geplaatst wordt. Anderzijds kan reguliere bewegwijzering ondanks het geldende beleid toch worden geplaatst, bijvoorbeeld in geval van bijzondere omstandigheden. Ieder afzonderlijk geval vraagt een eigen belangenafweging en wordt daarom op zijn merites beoordeeld. § 3.5

Overgangsregeling

Reguliere bewegwijzering die met toestemming van de provincie dan wel door of namens de provincie is geplaatst vóórdat deze beleidsregels in werking traden, blijft onverkort geldig. Aanvragen die ingediend worden ná de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregels, worden beoordeeld op basis van deze beleidsregels.


13


§4

BEWEGWIJZERING MET STROKENBORDEN

§ 4.1

Soorten objectaanduiding

Vóór de vaststelling van deze module verwees de provincie naar objecten en terreinen op/aan de provinciale wegen met 3 verschillende soorten borden: 1. Reguliere bewegwijzeringborden, bijvoorbeeld verwijzingen naar pretparken zoals de Efteling en verwijzingen naar industrieterreinen; 2. Borden uit de BEW-serie. Deze borden behoren niet tot het RVV 1990 en zijn er niet van afgeleid, toch worden ze frequent door wegbeheerders toegepast; 3. Strokenborden. Sinds de inwerkingtreding van de Beleidsnota Wegenbeheer in januari 2003 verwijst de provincie met strokenborden naar objecten en terreinen die niet verwijzing met reguliere bewegwijzering in aanmerking komen. In hoofdstuk 2 is geconcludeerd dat verwijzingen naar objecten en terreinen verkeersborden zijn. Omdat in het RVV 1990 geen specifiek model is voorgeschreven moeten deze borden uitgevoerd worden als rechthoekige borden waarop letters, cijfers en symbolen in een blauw veld zijn geplaatst. Gelet hierop, alsmede op de Richtlijn bewegwijzering, het beleid van Rijkswaterstaat en de gewenste uniformiteit en duidelijkheid op provinciale wegen, verwijst de provincie naar objecten en terreinen na de inwerkingtreding van deze module uitsluitend op 2 manieren: met reguliere bewegwijzering of met strokenborden. De provincie staat voor het verwijzen naar objecten en terreinen geen nieuwe BEW-borden meer toe op/aan provinciale wegen. Voor het verwijzen naar objecten en terreinen met strokenborden heeft de provincie, aanvullend op de Richtlijn bewegwijzering, beleidsregels vastgesteld die zijn afgestemd op de specifieke situatie in Noord-Brabant. Deze beleidsregels zijn hierna beschreven. § 4.2

Beleid strokenborden

§ 4.2.1

Algemene beleidsregel

Objecten en terreinen die niet in aanmerking komen voor reguliere bewegwijzering, kunnen in aanmerking komen voor strokenborden. De provincie toetst aanvragen voor strokenborden aan de belangen die de wegenverordening beschermt. De provincie hanteert daarbij de volgende beleidsregel: objecten en terreinen komen voor een strokenbord in aanmerking, mits door de verwijzing de belangen die de wegenverordening beschermt niet in het geding komen (Ja, mits-beleid)14. Aan de vergunningen worden voorschriften verbonden die deze belangen beschermen. Bij het voeren van een Ja, mits-beleid kan sprake zijn van tegengestelde belangen. Een dergelijk beleid impliceert namelijk dat naar alle objecten en terreinen verwezen wordt als daardoor geen afbreuk wordt gedaan aan, met name, de verkeersveiligheid en doorstroming. Enerzijds kan een Ja, mits-beleid een woud van borden en daarmee een verstoord wegbeeld tot gevolg hebben. Dit leidt tot verkeersonveiligheid en verstoring van de doorstroming. Anderzijds zou strijdigheid met andere provinciale belangen kunnen ontstaan, zoals landschappelijke belangen. Dit is nadrukkelijk niet de bedoeling. Nuancering van een Ja, mits-beleid is dus op zijn plaats. Voor het beoordelen van aanvragen voor strokenborden gelden daarom de navolgende uitgangspunten en criteria.

14

14

Zie § 2.2.1 Belangenbescherming.



§ 4.2.2

Specifieke uitgangspunten

Voor het verwijzen naar objecten en terreinen met strokenborden gelden de volgende specifieke uitgangspunten: A. Op grond van de wegenverordening geldt een vergunningplicht voor verwijzingen naar objecten en terreinen op, aan, in, onder of boven de weg. Daarnaast is voor verwijzingen naar objecten en terreinen en andere borden buiten de bebouwde kom de LSV van toepassing; B. Voor het verwijzen naar objecten en terreinen met strokenborden geldt een “Ja, mits-beleid”; C. Strokenborden worden, afhankelijk van de toegestane maximumsnelheid ter plaatse, geplaatst op 150 tot 200 meter vóór het beslispunt zodat weggebruikers tijdig kunnen anticiperen (strokenborden zijn vooraankondigingen)15; D. Per object of terrein zijn maximaal 2 strokenborden per provinciale weg toegestaan. § 4.2.3

Criteria

Bereikbaar door reguliere bewegwijzering te volgen?

Om een object of terrein te bereiken, kiezen weggebruikers normaliter eerst een route naar de vestigingsplaats van het object of terrein. Conform uitgangspunt C uit § 3.2.3 staat de provincie een strokenbord niet toe voor objecten en terreinen die bereikbaar zijn door reguliere bewegwijzering te volgen. Dit voorkomt een verstoord wegbeeld, verwarring bij weggebruikers en verkeersonveilige situaties. Gelegen buiten of binnen de bebouwde kom Wegenverkeerswet 1994?

Deze module is van toepassing voor alle provinciale wegen. Echter, indien de gemeente een eigen bewegwijzeringsbeleid heeft vastgesteld, geldt een uitzondering voor objecten en terreinen aan de provinciale weg binnen de bebouwde kom. De provincie staat dan verwijzingen naar die objecten of terreinen toe volgens het gemeentelijk beleid. Ligt een object of terrein binnen de bebouwde kom niet aan een provinciale weg, dan staat de provincie geen provinciaal strokenbord op/aan de provinciale weg binnen de bebouwde kom toe. Gemeentelijke regelgeving of beleid is dan van toepassing. Als geen gemeentelijk beleid is vastgesteld, gelden deze beleidsregels. Bovenlokale of lokale belangen?

Objecten en terreinen gelegen aan de provinciale weg buiten de bebouwde kom die hoofdzakelijk gericht zijn op bovenlokale belangen, hebben naast de bezoekers uit de vestigingsgemeente voornamelijk bezoekers van buiten de gemeente. De provincie gaat ervan uit dat de meeste bezoekers niet of onvoldoende bekend zijn met de lokale infrastructuur. Om zoekend verkeer te voorkomen en de bereikbaarheid te verbeteren, komen deze objecten en terreinen in aanmerking voor een strokenbord op/aan de provinciale weg. In de aanvraag moet het bovenlokale belang aangetoond worden. Bovenlokale belangen blijken bijvoorbeeld uit de beschrijving van de bedrijfsactiviteiten (uittreksel uit het register van de Kamer van Koophandel), het regelmatig adverteren in kranten of folders die ook in andere dan alleen de vestigingsgemeente worden verspreid, de afhankelijkheid van passanten op de provinciale weg of de hoeveelheid soortgelijke objecten of terreinen die gevestigd zijn in omliggende gemeenten. Voorbeelden van dergelijke objecten en terreinen aan provinciale wegen: restaurants, (mini-)campings, hotels, bungalowparken, jeugdherbergen, jachthavens, sportparken, zweefvlieg- en sportvliegterreinen, musea, tankstations, autoverkoopbedrijven, begraafplaatsen, crematoria, zorginstellingen et cetera. 15

De afstand 150 tot 200 meter tussen beslispunt en plaatsingslocatie past bij een toegestane maximumsnelheid van 80 km/u. Bij lagere toegestane maximumsnelheden kan de afstand tussen beslispunt en plaatsingslocatie ook lager zijn.


15


Voor objecten en terreinen die gericht zijn op lokale belangen gaat de provincie ervan uit dat de locatie van het object of terrein bekend is bij de plaatselijke bevolking. Het object of terrein trekt weinig of geen zoekend verkeer aan. Het aanduiden van dergelijke objecten en terreinen kan juist een afleidende werking hebben en daarmee leiden tot verkeersonveiligheid en/of doorstromingsproblemen. Bedrijven zoals boerenbedrijven, verkoop van fruit en groente, thuiskappers en dergelijke komen dus niet in aanmerking voor een strokenbord. Direct of indirect ontsloten?

Objecten en terreinen die rechtstreeks op de provinciale weg ontsluiten met een uitweg, of een doodlopende zijweg met het karakter van een uitweg, zijn direct ontsloten. Uitwegen zijn niet altijd tijdig en voldoende zichtbaar. Een verwijzing voorkomt in deze situaties onverwachte manoeuvres en rembewegingen van weggebruikers. Buiten de bebouwde kom gelegen objecten en terreinen met bovenlokale belangen die direct zijn ontsloten op de provinciale weg, komen daarom in aanmerking voor een strokenbord. Indirect ontsloten objecten en terreinen zijn bereikbaar via parallel- of zijwegen. Deze wegen zijn meestal in onderhoud bij de gemeente (of een waterschap). Om die objecten en terreinen te bereiken moeten weggebruikers minimaal twee afslaande bewegingen maken (provinciale weg naar gemeentelijke weg en gemeentelijke weg naar uitweg). Het plaatsen van één strokenbord is dan niet voldoende. Omdat het merendeel van de benodigde verwijzingen op/aan de gemeentelijke wegen moeten worden geplaatst, is het noodzakelijk dat de gemeente hiervoor toestemming verleent. Heeft de gemeente geen toestemming verleend, dan heeft plaatsing van een strokenbord op/aan de provinciale weg geen nut. Het uitsluitend plaatsen van een strokenbord op de provinciale weg kan dan zelfs betekenen daardoor zoekend verkeer ontstaat op het gemeentelijke wegennet, met alle mogelijke verkeersonveilige situaties van dien. Dit is binnen de netwerkgedachte die de provincie hanteert niet gewenst. Daarom zal de provincie naar objecten of terreinen met bovenlokale belangen, die indirect ontsloten zijn, pas verwijzen als de gemeente doorverwijst en daarvoor in eerste instantie schriftelijke toestemming heeft verleend. De bovengenoemde criteria zijn in het navolgende schema geplaatst.

16



Schema 1: Criteria voor objectaanduiding met behulp van strokenborden Ja Bereikbaar door reguliere bewegwijzering te volgen?

Geen strokenbord

Nee Ja Binnen bebouwde kom Wegenverkeerswet 1994?

Gemeentelijk beleid *

Nee Nee Provinciaal beleid

Bovenlokale belangen?

Geen strokenbord

Ja Nee Direct ontsloten?

Ja

Strokenbord, mits de gemeente reeds toestemming heeft verleend voor de (door)verwijzing

Strokenbord

* Indien geen gemeentelijk beleid is vastgesteld geldt het provinciaal beleid zoals verwoord in deze module.

§ 4.2.4

Voorschriften

Aan vergunningen voor strokenborden worden voorschriften verbonden. Deze dienen ter bescherming van de belangen zoals genoemd in paragraaf 2.2.1. De meest voorkomende voorschriften zijn hierna beschreven. Maximum aantal strokenborden en bevestigingspunten

Om een woud van borden en daarmee onoverzichtelijke verkeerssituaties te voorkomen is het noodzakelijk om in sommige gevallen strokenborden met verzamelnamen toe te passen, in plaats van individuele aanduidingen van objecten en terreinen. Dit komt in de praktijk in de volgende gevallen voor: 1. Verschillende objecten en/of terreinen zijn gevestigd op één als zodanig aan te duiden locatie, terrein of straat. De provincie kiest dan voor een strokenbord met een toepasselijke verzamelnaam. Dit geldt bijvoorbeeld voor bedrijventerreinen die kleiner zijn dan 50 ha16; 2. Soortgelijke objecten en terreinen zijn naast of nabij elkaar gevestigd en kunnen worden bereikt door dezelfde richting te volgen. De provincie kiest dan voor een strokenbord met een toepasselijke verzamelnaam voor de soortgelijke objecten of terreinen. Dit geldt bijvoorbeeld voor een aantal campings die zijn gevestigd aan dezelfde met de provinciale weg kruisende gemeentelijke weg;

16

Zie § 3.2.3 Criteria, de provincie verwijst naar bedrijventerreinen groter dan 50 ha met reguliere bewegwijzering.


17


3. Het maximum aantal strokenborden op één bevestigingspunt is bereikt. Het maximum op één bevestigingspunt is vastgesteld op 6. Voor ETW’s geldt in de Richtlijn bewegwijzering een maximum van 8. Echter, omdat dit beleid geen onderscheid kent tussen GOW’s en ETW’s, is gekozen voor veiligste variant. Het aantal bevestigingspunten per beslispunt is vastgesteld op 1, zodat op een kruising tussen een provinciale en gemeentelijke weg maximaal 2 bevestigingspunten geplaatst worden (dus 12 strokenborden, 6 aan weerszijde). Plaats op/aan de weg, kleurstelling, vormgeving

De eisen die gelden voor de plaats op/aan de weg, de kleurstelling en de vormgeving zijn opgenomen in bijlage 1 van deze module. Periode

Een strokenbord wordt normaliter geplaatst voor permanente objecten en terreinen. In dat geval vermeldt de vergunning geen periode waarvoor deze geldt. Het kan ook voorkomen dat naar een object of terrein tijdelijk moet worden verwezen. Voor de toetsing van de aanvraag maakt dit echter geen verschil omdat aan dezelfde belangen moet worden getoetst. In die gevallen dat een strokenbord tijdelijk is, wordt de periode vermeld in de vergunning.

Wijzigingen

De wegenverordening bepaalt dat een vergunning kan worden gewijzigd of ingetrokken bij verandering van omstandigheden. Voor strokenborden geldt dit als: de naam van het object of terrein wijzigt; de functie van het object of terrein wijzigt (wijziging pictogram); de weg of diens inrichting wijzigt waardoor het strokenbord, bij handhaving op dezelfde plek, in strijd is met de belangen die de wegenverordening beschermt; overige omstandigheden zich voordoen die een wijziging of intrekking van de vergunning gemotiveerd verantwoorden. § 4.4

Werkwijze

De regiobureau’s van de provincie behandelen de aanvragen voor strokenborden. Door, dan wel namens, de provincie wordt de plaatsing, het onderhoud en het afhandelen van schades aan strokenborden verzorgd. Het jaarlijkse onderhoud aan de strokenborden op/aan provinciale wegen is afhankelijk van het onderhoudsprogramma van de provincie, dan wel van het bedrijf dat namens de provincie het onderhoud uitvoert. Schade aan strokenborden wordt naar provinciaal inzicht hersteld. § 4.5

Uitzonderingen

Specifieke situaties en omstandigheden kunnen in individuele gevallen aanleiding geven om van deze beleidsregels af te wijken. Deze specifieke situaties en omstandigheden hebben betrekking op het al dan niet volgen van het beleid zoals beschreven in de Richtlijn bewegwijzering of deze module. Dit betekent dat het enerzijds kan voorkomen dat een objectaanduiding, ondanks dat aan één of meerdere voorwaarden wordt voldaan, niet geplaatst wordt. Anderzijds kan een aanduiding wel geplaatst worden, omdat er sprake is van bijzondere omstandigheden. Ieder afzonderlijk geval vraagt een eigen belangenafweging en wordt daarom op zijn merites beoordeeld.

18



De provincie onderkent in ieder geval de volgende uitzonderingen: 1. De gemeente verwijst naar een object of terrein op basis van vastgesteld gemeentelijk beleid. Daarbij is een provinciale weg buiten de bebouwde kom onderdeel van de verwezen route. De provincie staat doorverwijzingen conform het gemeentelijke beleid op de provinciale weg met maximaal 2 strokenborden toe; 2. Indien verschillende objecten of terreinen zijn gelegen aan dezelfde, vanaf de provinciale weg niet of moeilijk zichtbare, zijweg kan verwezen worden met een straatnaamverwijzing. De provincie past deze uitzondering alleen toe als de bescherming van de verkeersveiligheid ter plaatse hierom vraagt en deze niet bevorderd kan worden door naar de objecten of terreinen individueel te verwijzen met strokenborden. Dit blijkt uit een voor de betreffende situatie gegeven verkeerskundig advies. § 4.6

Overgangsregeling

De volgende overgangsregeling is van toepassing: 1. De strokenborden waarvoor op grond van de wegenverordening vergunning is verleend vóórdat deze beleidsregels in werking zijn getreden, die passen binnen deze beleidsregels, blijven gehandhaafd voor de duur van de vergunning; 2. Voor strokenborden die zijn geplaatst zonder dat daarvoor een vereiste vergunning is verleend, die passen binnen deze beleidsregels, wordt geacht een vergunning te zijn verleend op grond van de wegenverordening; 3. BEW-borden of andersoortige verwijzingen naar objecten en terreinen waarvoor de provincie in het verleden vergunning heeft verleend die niet passen binnen deze beleidsregels, vervangt de provincie voor strokenborden, mits dit conform deze beleidsregels mogelijk is. De provincie inventariseert na het inwerkingtreden van deze beleidsregels hoeveel borden dit zijn. De provincie treedt dan met iedere eigenaar van het betreffende object of terrein waarnaar het bord verwijst hierover in overleg. Als vervanging volgens deze beleidsregels mogelijk is, zal de provincie de eerder verleende vergunning intrekken17, een nieuwe vergunning verlenen en de verwijzing vervangen; 4. Strokenborden, BEW-borden of andersoortige verwijzingen naar objecten en terreinen die op/aan de provinciale wegen zijn geplaatst zonder dat daarvoor een vereiste vergunning is verleend, die niet passen binnen deze beleidsregels, moeten verwijderd zijn binnen 1 jaar na inwerkingtreding van deze beleidsregels; 5. Aanvragen die ingediend worden nadat deze beleidsregels in werking zijn getreden, worden beoordeeld op basis van deze beleidsregels.

17

De grondslag voor het intrekken van vergunningen is opgenomen in de provinciale wegenverordening, thans artikel 1.5 van de Wegenverordening Noord-Brabant 2006.


19


§5

BIJZONDERE AANDUIDINGEN

§ 5.1

Beleidsregels bijzondere aanduidingen

Dit hoofdstuk licht verschillende bijzondere aanduidingen nader toe. Voor bijzondere aanduidingen op/aan de weg conformeert de provincie zich aan de Richtlijn bewegwijzering. Het betreft daarmee het beleid over18: voorzieningen voor weggebruikers; aanduidingen van verblijfsaccommodaties; aanduidingen van overstapplaatsen; bewegwijzering voor fietsers, bromfietsers en voetgangers; toeristische bewegwijzering; overige aanduidingen zoals (rivier-)naamborden, gebiedsaanduidingsborden, informatiepanelen en bouwborden; voor zover in deze module niets anders is bepaald. Voor de maatvoering en overige vormgevingsvereisten van deze borden gelden de vereisten die zijn opgenomen in de LSV. Als de LSV geen vereisten kent, volgt de provincie de Richtlijn bewegwijzering. Voor toeristische bewegwijzering, motto-/argumentatieborden, evenementen, tankstations en verkiezingsborden gelden de navolgende specifieke beleidsregels. Toeristische aanduidingen

Toeristische aanduidingen zoals beschreven in hoofdstuk 6 van de Richtlijn bewegwijzering is geen bewegwijzering zoals in deze module wordt bedoeld. Deze borden zijn niet aan te merken als verkeersborden19. Toeristische aanduidingen zijn immers niet bedoeld voor de bevordering van de verkeersveiligheid en doorstroming, maar voor toeristische doeleinden. Voorbeelden: wandelroutes (LAW-paden), paddestoelen, fietsroutes (LF-routes, Fietsknooppuntensysteem), ATB-routes, routes op ruiterpaden en skeelerroutes (paaltjessysteem). Andere routes dan die genoemd in de Richtlijn bewegwijzering of in deze module worden niet op/aan provinciale wegen aangeduid. De provincie volgt voor de plaatsing van deze routes zoveel mogelijk de Richtlijn bewegwijzering, met uitzondering van de vormgeving. Deze is vermeld in bijlage 2 van deze module. Veel bezienswaardigheden en toeristische objecten en terreinen zijn opgenomen in toeristische routes. Er is dan een toeristische waarde toegekend aan een object of terrein. Ook objecten en terreinen die niet in dergelijke routes zijn opgenomen kunnen een toeristische waarde hebben. Ter bevordering van de uniformiteit en herkenbaarheid in de bewegwijzering staat de provincie hiervoor echter geen andere vorm van verwijzing op/aan provincale wegen toe dan dat is opgenomen in hoofdstuk 3 en 4 van deze module. Voor verwijzingen naar (toeristische) objecten en terreinen die niet zijn gevestigd aan de proviciale weg buiten de bebouwde kom, is de LSV van toepassing. Voor toeristische bewegwijzering op/aan de weg is op grond van de wegenverordening een vergunning nodig. De provincie toetst of door de aanwezigheid, hoeveelheid, afmeting of uitvoering van de borden de belangen die deze verordening beschermt in het geding komen. Voor het bovenstaande beleid geldt de volgende uitzondering: de gemeente heeft een toeristisch object of terrein in een route opgenomen. Daarbij is een provinciale weg binnen de bebouwde kom onderdeel van de verwezen route. De provincie staat dan doorverwijzingen conform het gemeentelijke beleid op de provinciale weg met maximaal 2 gemeentelijke borden toe. 18

19

20

Richtlijn bewegwijzering, CROW-publicatie 222, Ede, juli 2005, paragraaf 2.3.7 tot en met 2.3.12, blz. 26 tot en met 32. Hoofdstuk 4 en verder van de richtlijn licht ieder soort bord afzonderlijk nader toe. Zie § 2.2.2 Verkeersborden.



Motto- en argumentatieborden

Motto- en argumentatieborden zijn geen bewegwijzeringborden. Het zijn ook geen verkeersborden. Toch zijn deze borden, net als verkeersborden, bedoeld om het gedrag van weggebruikers te beïnvloeden. Motto- en argumentatieborden zijn borden waarop aandacht wordt gevraagd voor bijvoorbeeld de verkeersveiligheid zoals “Bob jij of Bob ik?” en “Gordels om, ook achterin”. Voor de plaatsing van deze borden op/aan de weg is een vergunning nodig. De provincie toetst of door de aanwezigheid, hoeveelheid, afmeting of uitvoering van de borden de belangen die de wegenverordening beschermt in het geding komen. Voor de vormgevingsvereisten gelden de vereisten die zijn opgenomen in de LSV. Evenementen

Op/aan de provinciale wegen in Noord-Brabant vinden jaarlijks diverse evenementen plaats. Vanuit verkeersveiligheids- en doorstromingsmotieven kan het noodzakelijk zijn dat naar het de locatie waar het evenement plaatsvindt tijdelijk wordt verwezen. Hierbij gelden de volgende specifieke uitgangspunten: A. Evenementen hebben een tijdelijk karakter, verwijzing naar evenementen zijn daarom gedurende een beperkte periode op/aan de provinciale weg aanwezig; B. Voor het verwijzen naar evenementen bestaat onderscheid tussen bovenlokale en lokale evenementen. Lokale evenementen kunnen buiten en binnen de bebouwde kom plaatsvinden; C. De provincie staat geen andere verwijzing naar een evenement op/aan provinciale wegen toe als het evenemententerrein of de -locatie bereikt kan worden door de reguliere bewegwijzering of strokenborden te volgen; D. Alvorens de provincie besluit verwijzingen voor een evenement toe te staan, heeft de gemeente toestemming voor het evenement verleend. Bovenlokale evenementen zijn evenementen die hoofdzakelijk gericht zijn op bezoekers van buiten de gemeente waar het evenement wordt gehouden. Voorbeelden: Paaspop te Schijndel en de Open Dagen van de Koninklijke Luchtmacht en Koninklijke Landmacht. Voor evenementen met een bovenlokaal karakter gebruikt de provincie, gelet op de hoeveelheid bezoekers, tijdelijke reguliere bewegwijzering. Deze borden worden in zwarte letters op een gele achtergrond uitgevoerd. Lokale evenementen zijn hoofdzakelijk gericht op bezoekers vanuit de gemeente waar het evenement wordt gehouden. Voorbeelden: jaarmarkten en kermissen. Voor lokale evenementen die plaatsvinden buiten de bebouwde kom op/aan provinciale wegen staat de provincie uitsluitend verwijzingen toe indien de lokale verkeerssituatie of verkeersveiligheid daarom vraagt. De provincie en de aanvrager bepalen in gezamenlijk overleg de vormgeving, de maatvoering en de bevestigingsplaats van de verwijzing. De provincie staat, gelet op de algemene uitgangspunten zoals beschreven in § 2.5 van deze module, geen verwijzingen toe naar lokale evenementen die plaatsvinden op/aan de provinciale weg binnen de bebouwde kom. Tankstations

Het is nationaal gebruik om bij tankstations een blikvanger te plaatsen. Blikvangers hebben een functie voor weggebruikers. Vanwege de tijdige zichtbaarheid kunnen weggebruikers anticiperen op een bezoek aan het tankstation. Voor het aanduiden van tankstations met een blikvanger geldt het volgende: 1. Naar tankstations die beschikken over een blikvanger wordt niet met een strokenbord verwezen, tenzij de blikvanger niet waarneembaar is op een afstand van 200 meter voor het beslispunt;


21


2. Tankstations die geen blikvanger hebben komen in aanmerking voor een strokenbord wanneer dit past binnen de beleidsregels uit hoofdstuk 4 van deze module; 3. Strokenborden voor tankstations worden verwijderd indien een blikvanger wordt geplaatst, tenzij de blikvanger niet waarneembaar is op een afstand van 200 meter voor het beslispunt. De vormgevingsvereisten zijn opgenomen in bijlage 2 van deze module. Verkiezingsborden

Gedurende verkiezingen (gemeenteraad, provinciale staten, 2e kamer) en referenda mogen posters geplakt worden op speciaal daarvoor ingerichte borden. Dergelijke aanduidingen vallen onder de vrijheid tot het openbaren van gedachten en gevoelens zoals bedoeld in artikel 7 van de Grondwet. Dit geldt ook voor ideële aanduidingen. Ondanks dat voor deze aanduidingen geen vergunningplicht geldt, kunnen wel beperkingen worden verbonden aan de afmetingen en de bevestigingsplaats op/aan de weg. Voor de vormgevingsvereisten gelden de vereisten die zijn opgenomen in de LSV. Daar waar door de aanwezigheid, hoeveelheid, afmeting of uitvoering van de borden verkeersonveilige situaties of doorstromingsproblemen ontstaan (verstoring wegbeeld, uitzichtbelemmering), treedt de provincie met de eigenaren van de borden in overleg om de onwenselijke situatie te beëindigen. § 5.2

Werkwijze

De regiobureau’s van de provincie behandelen de aanvragen voor de bijzondere aanduidingen. Voor de plaatsing van tijdelijke reguliere bewegwijzering is geen verkeersbesluit of vergunning noodzakelijk. Deze borden plaatst de wegbeheerder uit hoofde van haar zorgplicht voor de weg. Deze borden hebben dan ook geen rechtsgevolg. Voor de overige borden uit dit hoofdstuk geldt dat de aanvrager deze plaatst, op aanwijzing van de provincie. Omdat deze borden geen verkeersborden zijn, draagt de aanvrager de kosten van aanschaf en plaatsing. § 5.3

Uitzonderingen

Specifieke situaties en omstandigheden kunnen in individuele gevallen aanleiding geven om van deze beleidsregels af te wijken. Deze specifieke situaties en omstandigheden hebben betrekking op het al dan niet volgen van het beleid zoals beschreven in de Richtlijn bewegwijzering of deze module. Dit betekent dat het enerzijds kan voorkomen dat een bijzondere aanduiding, ondanks dat aan één of meerdere voorwaarden wordt voldaan, niet geplaatst wordt. Anderzijds kan een aanduiding wel geplaatst worden, omdat er sprake is van bijzondere omstandigheden. Ieder afzonderlijk geval vraagt een eigen belangenafweging en wordt daarom op zijn merites beoordeeld. § 5.4

Overgangstermijn

De vergunningen die op grond van Wegenverordening Noord-Brabant voor bovengenoemde bijzondere aanduidingen zijn verleend, vóórdat deze beleidsregels in werking trad blijven onverkort geldig voor de duur van de vergunning. Aanvragen die ingediend worden ná de datum van inwerkingtreding van deze beleidsregels, worden beoordeeld op basis van deze beleidsregels.

22



BIJLAGE 1 Plaats op/aan de weg, kleurstelling en vormgeving van strokenborden

De eisen voor de plaats op/aan de weg, kleurstelling en vormgeving passen binnen de uitgangspunten van deze module en dragen bij aan de belangen die de provincie nastreeft voor de bij haar in onderhoud zijnde wegen. Plaats op/aan de weg

Strokenborden fungeren als vooraankondiging. De streefafstand tussen het beslispunt (kruising) en plaatsingslocatie is 150 tot 200 meter waar een maximumsnelheid van 80 km/uur of meer geldt. Indien de maximumsnelheid minder is dan 70 km/uur dan houdt de provincie een afstand van 25 à 50 meter aan. Mocht het noodzakelijk zijn om meer objecten aan te duiden dan toegestaan is op 1 bevestigingspunt/frame, dan plaatst de provincie op leesbare afstand een extra bevestigingspunt met strokenborden. Deze afstand is 300 meter bij een maximum snelheid van 120 km/uur, 150 tot 200 meter bij een maximum snelheid van 80 km/uur en 50 meter bij een lagere maximum snelheid dan 70 km/uur. Kleurstelling

Borden die overige informatie bevatten voor weggebruikers moeten worden uitgevoerd als een rechthoekig bord waarop de letters, cijfers of symbolen in een blauw veld zijn geplaatst20. Strokenborden worden dienovereenkomstig uitgevoerd. Vormgeving

Bevestigingspunt/frame: Strokenborden worden aangebracht tussen 2 buispalen; De afstand tussen de onderkant van het onderste bord en het maaiveld op wegen buiten de bebouwde kom bedraagt tenminste 1200 mm21; De standaardlengte van buispalen is 2500 mm, 3000 mm, 3300 mm en 3800 mm; De buispalen zijn rond 76 mm; De buispalen zijn voorzien van een verankering van 900 mm in de grond; De buispalen zijn voorzien van een poedercoating blauw. Bevestigingsbeugels: In principe worden scharnierbeugels rond 76 type H enkel toegepast; Wanneer borden ruggelings tegen elkaar geplaatst worden, worden scharnierbeugels rond 76 type K dubbel toegepast. Strokenborden: Strokenborden zijn maximaal 1600 mm breed; Strokenborden met 1 tekstregel zijn maximaal 250 mm hoog, strokenborden met 2 tekstregels zijn maximaal 350 mm hoog; Het gebruikte lettertype is Uu in verzwaarde uitvoering; De maximale letterhoogte is 80/60 mm (kapitalen/onderkasten); De strokenborden worden uitgevoerd in retroreflecterend materiaal, klasse II (High-Intesity). Op de achterzijde wordt het bouwjaar/plaatsingsjaar vermeld. De eisen verwoord in NEN-3381 zijn van toepassing; Strokenborden zijn uitgevoerd in blauw, met een wit veld, witte scheidingsbies, zwarte letters, zwarte pictogrammen en een witte pijl;

20 21

Bron: BABW, artikel 4. Bron: Hoofdstuk 2, paragraaf 2 van de Uitvoeringsvoorschriften BABW inzake verkeerstekens.


23


-

-

Op de strokenborden wordt de toepasselijke naam van het aan te duiden object of terrein (of groepen daarvan), het bijbehorende symbool of pictogram en de pijl die de te volgen richting aanduidt volgens onderstaand model (links het pictogram, dan de objectnaam beide in wit vlak, rechts de pijl) weergegeven; Per strokenbord worden maximaal 2 symbolen of pictogrammen. De symbolen of pictogrammen zijn hierna opgenomen en komen overeen met de LSV; De gemiddelde levensduur van een strokenbord is vastgesteld op 10 jaar.

Model strokenbord: D

B D

C A

Afmetingen

1 regel

2 regels

A mm

1600

1600

B mm

250

350

C mm

100

100

D mm

80 / 60

80 / 60

Aantal karakters per regel

12 tot 16

12 tot 16

24



Voorbeelden strokenborden: Éénregelig met één pictogram

Tweeregelig met één pictogram

Éénregelig met twee pictogrammen

Pictogrammen:

01: Aanlegplaats

06: Bar

02: Apotheek

07: Beeldgieterij

03: Appartement

08: Bedrijventerrein

04: Aboretum

09: Begraafplaats

05: Bankgrenswisselkantoor

10: Betaalautomaat


25


11: Bezoekerscentrum Natuurmonumenten

24: EHBO-post

12: Bibliotheek

25: Fietsenstalling

13: Bioscoop

26: Fietskarverhuur

14: Bloedbank

27: Fietsklem

15: Bossen en vennen

28: Fietsverhuur

16: Bowling

29: Fitnesscentrum

17: Bungalowpark

26

23: Douche

18 Café

30: Fotografisch interessant object

19: Camperterrein

31: Galerie

20: Caravanterrein-park

32: Gerechtsgebouw

21: Conferentieoord

33: Gezondheidscentrum

22: Dierentuin

34: Golfterrein



35: Griend

47: Jachthaven

36: Groepsaccommodatie

48: Jeugdherberg

37: Heemtuin

49: Kampeerboerderij

38: Historische stadskern

50: Kampeer en caravanterrein

39: Historische kade

51: Kampeerterrein

40: Honkbalveld-stadion

52: Kanoverhuur

41: Hospitaal-Ziekenhuis

53: Kantorenpark

42: Hotel-Motel

54: Karting

43: Huifkarverhuur

55: Kasteel-ruïne

44: Hulppost-reparatiepost

56: Kegelbaan

45: Informatiepunt

57: Kerk

46: Industrieterrein

58: Kinderboerderij


27


59: Kuuroord

71: Museumspoorlijn

60: Laad- en losplaats

72: Natuurreservaat

61: Lift

73: NS-station

62: Manege

74: Otterstation

63: Meubelboulevard

75: Overslagterrein

64: Midgetgolf

76: Partycentrum

65: Midgetgolf overdekt

77: Parkeer- en reisstation

66: Minicamping

78: Parkeergarage

67: Molen

79: Parkeerplaats

68: Monumentgedenkteken

80: Picknickplaats

69: Motorbootverhuur

82: Pomp loodvrij en LPG

70: Museum

28

81: Pomp



83: Pomp LPG

95: Rugbyveld

84: Pomp Loodvrij

96: Schaatsbaan

85: Politie

97: Schaatsbaan (overdekt)

86: Postkantoor

98: Schutsluis

87: Pottenbakkerij

99: Scouting

88: Raadhuis

100: Slakkenkwekerij

89: Pretpark

101: Smederij

90: Recycling

102: Snackbar

91: Recreatiegebied

103: Spartelvijver

92: Restaurant

104: Speeltuin

93: Revalidatiecentrum

105: Speeltuin (overdekt)

94: Rondvaartboot

106: Sporthal


29


30

107: Sportpark-veld

119: Trekkershut

108: Stadion

120: Trimbaan

109: Stadsboerderij

121: Tuincentrum

110: Sterrenwacht

122: Uitgang

111: Supermarkt

123: Uitzichtpunt

112: Surfplas

124: Universiteit

113: Telefoon

125: Veiling

114: Tennisbaan

126: Vergaderruimte

115: Theater.

127: Vestingwerken

116: Trailerhelling

128: Visplaats

117: Transferium

129: Vliegveld

118: Trap-trappenhuis

130: Voetgangerstunnel



131: Vogelpark

137: Wielrenbaan

132: VVV

138: Winkelcentrum

133: Wandelroute (beginpunt)

139: Witte fietsen

134: Waterradmolen

140: Woningbouwvereniging

135: Waterskibaan

142: Zwembad

136: WC

142: Zwembad (overdekt)


31


BIJLAGE 2 Plaats op/aan de weg, kleurstelling en vormgeving van bijzondere aanduidingen Fietsknooppuntensysteem

Dit systeem maakt gebruik van een netwerk van fietspaden en autoluwe landelijke wegen met een ontsluitingsfunctie, waarbij de kruispunten in dit netwerk zijn voorzien van een bord met knooppuntnummering. Het systeem bestaat uit borden met verschillende functies: Knooppuntborden geven inzicht in de mogelijk te volgen routes vanaf het knooppunt. De knooppuntborden zijn uitgevoerd als stapelbord en worden op 10 tot 25 meter vóór het actiepunt (het betreffende knooppunt) geplaatst; Tracéborden duiden op de route tussen twee genummerde knooppunten, ze worden alleen toegepast als het verloop van de doorgaande route minder duidelijk is. In die gevallen wordt het tracébord vóór een kruispunt geplaatst; Objectaanduidingsbord kan in voorkomend geval toegepast worden om vanaf het netwerk het centrum van een bebouwde kom aan te duiden; Voorwaarschuwingsborden worden uitsluitend geplaatst als een knooppuntbord én een informatiepaneel niet meer zichtbaar is. Het bord op circa 150 meter vóór een knooppunt op iedere naderingsrichting geplaatst; Informatiepanelen staan op genummerde knooppunten. In het systeem wordt op ieder genummerd knooppunt een informatiepaneel geplaatst zodat vanaf elk knooppunt de vervolgroute is te bepalen. Het paneel heeft een informatiedrager met daarop het routenetwerk van de regio en het nummer van het knooppunt aldaar. Het paneel wordt veilig en voldoende opvallend, vanuit alle naderingsrichtingen, geplaatst. De knooppuntsysteemborden zijn 400 mm breed en 600 mm hoog (1 en 2 richtingaanduidingen, vooraanduiding en objectaanduiding) of 550 mm hoog (3 richtingaanduidingen). Bij meer dan 3 richtingaanduidingen bedraagt de hoogte telkens een veelvoud van 170 mm per extra rijrichtingaanduiding. Aan de voorzijde wordt geen reclame geuit, wel mag de initiatiefnemer de ruimte in de zwarte band (onderaan) gebruiken om zijn naam te vermelden. De wegwijzers worden uitgevoerd in wit met groene opschriften in een cursief lettertype. Deze kleurstelling en tekstuitvoering zijn vastgelegd in het RVV 1990 en de Richtlijn bewegwijzering van het CROW. Op de borden worden het fietssymbool, het volgende knooppuntnummer en de rijrichting naar het volgende knooppunt geplaatst. Onder op de bordrand staat de naam van de onderhoudsplichtige, de vergunninghouder, en eventueel de naam van de producent van het bord. De landschapsverordening 2002 (artikel 3.1.r toelichting) staat reclame, om de financiering van de routeborden mogelijk te maken, toe. Deze reclame mag vanuit verkeersveiligheidsoogpunt niet beeldbepalend zijn, en mag daarom niet geplaatst zijn in een vak met informatie over een knooppunt. Borden voor wandelroutes, skeelerroutes en dergelijke

De provincie Noord-Brabant past voor wandpaden, ruiterpaden, ATB-routes, skeelerroutes en dergelijke het paaltjessysteem toe. Dit systeem bestaat uit een gesloten route met aanduidingen van 0,6 meter hoge paaltjes (afmeting 150 x 150 mm) met op de afgeschuinde bovenzijde een plaatje met informatie. De paaltjes zijn van hout of gerecycled kunststof. Voor de herkenbaarheid wordt, naast het plaatje aan de bovenzijde, ook aan de voorzijde van het paaltje een pictogram/symbool weergegeven. De paaltjes worden op 10 tot 25 meter voor het kruisingsvlak in de rechterberm geplaatst.

32



Tankstations

Voor blikvangers gelden de volgende voorschriften: 1. Blikvangers zijn niet hoger dan 7,50 meter (landschappelijke belangen)22; 2. Blikvangers zijn niet breder dan 2,40 meter; 3. Blikvangers worden in de onmiddellijke nabijheid van het tankstation geplaatst, aan het einde van de uitrijstrook. Blikvangers worden in geen geval geplaatst tussen de hoofdrijbaan en een fietspad (tenzij het fietspad achterlangs is gelegen); 4. De informatie op blikvangers heeft uitsluitend betrekking op de te leveren brandstoffen (merk, logo, naam, prijzenbord, valuta/betalingssymbolen, overige informatie zoals self-service); 5. Het kleurenschema van blikvangers is vrijblijvend; 6. Eventuele verlichting van of ten behoeve van blikvangers is niet misleidend of verblindend voor weggebruikers; 7. Blikvangers worden uitgevoerd volgens onderstaand model. Model 1: Blikvanger tankstation

Merk, logo, naam

Prijzenbord

Valuta/betalingssymbolen Overige informatie zoals self-service

22

Bron: Landschapsverordening Noord-Brabant 2002, artikel 3, eerste lid, onder n.


33

1.1 Aanleiding Doelstelling Leeswijzer Definitiebeschrijvingen Regelgeving Belangenbescherming

Recommend Documents