Raadsvergadering:« g H F C '• Besluit./ >>l ^"'» v>tv \ »* flxoft-QXt H E E R H U G O
Agendanr. Voorstelnr. Onderwerp
W
A
A
R D
Z^rcJeogF* ~
—
^ ' j p -
10
2008-124 Voorbereidingskrediet nieuwbouw Centrum voor Duurzaamheid
Aan de Raad, Heerhugowaard, 21 oktober2008
Beknopt voorstel 1. Een voorbereidingskrediet beschikbaar te stellen van €150.000,- en deze vooreerst te dekken uit de algemene middelen voor de nieuwbouw van een Centrum voor Duurzaamheid; 2. In de voorbereiding mede te onderzoeken of a. realisatie van een Centrum voor Duurzaamheid mogelijk is; b. ecotoerisme gecombineerd met werkgelegenheidprojecten hierbij tevens mogelijk is. Toelichting Centrum voor Duurzaamheid: Het doel van een natuur en milieu educatie (NME) centrum is het milieubewustzijn bij inwoners van Heerhugowaard en de regio te versterken en inwoners te stimuleren en enthousiasmeren zelf milieubewust te handelen in hun dagelijks leven. Het centrum vertaalt daarbij gemeentelijke milieubeleidthema's naar concrete kansen voor inwoners en bedrijven om milieubewuster te leven. De Gemeente Heerhugowaard wil met het NME Centrum haar ambities op het gebied van duurzaamheid naar buiten toe uitdragen. Zowel naar haar eigen inwoners en haar bedrijven als ook buiten Heerhugowaard. Met het NME centrum kan Heerhugowaard zich duidelijk profileren als vooruitstrevende koploper gemeente op het gebied van duurzaamheid. Natuur en milieu kunnen niet meer los worden gezien van de economische en sociale kanten van de duurzaamheiddriehoek (milieu, mens, economie). Aan de toenemende druk op natuur en milieu liggen immers veelal economische en sociale oorzaken ten grondslag. Bovendien gaat het bij duurzame ontwikkeling niet alleen om de effecten van het menselijk handelen op het milieu, de mens en de economie hier en op dit moment, maar ook op de effecten van ons handelen voor andere landen en op de lange termijn. De naam NME refereert aan de relatie van milieubewustzijn in de directe natuur, dit is met het Park van Luna in de nabijheid een belangrijk onderdeel maar dekt niet de gehele lading zoals hiervoor beschreven. In Noord-Holland zijn al bestaande NME centra's zoals in Beverwijk, Enkhuizen, Den Helder, Hoorn, Haarlem en op Texel. Ons voorstel is dan ook om het centrum "Centrum voor Duurzaamheid" te noemen. De website naam www.centrumvoorduurzaamheid.nl is reeds door de gemeente Heerhugowaard vastgelegd. De gemeente Heerhugowaard wil zoveel mogelijk individuen, maar ook bedrijven en maatschappelijke organisaties (mede)verantwoordelijkheid laten nemen voor de ontwikkeling en uitvoering van haar duurzaamheidbeleid. Actuele beleidsthema's zoals klimaat en energiegebruik en duurzaam inkopen worden in het centrum van duurzaamheid gekoppeld aan concrete activiteiten om duurzaamheid in de praktijk te brengen. Het effect van het aanbod van activiteiten voor duurzaamheid is dat mensen van verschillende leeftijden en diverse leefstijlen er door worden aangetrokken en het verkregen inzicht laten doorwerken in hun dagelijkse handelingen. De gemeente Heerhugowaard wil zoveel mogelijk mensen bewust maken van het feit dat ze zelf invloed kunnen uitoefenen op de kwaliteit van hun eigen leefomgeving en dat van anderen en hoe leuk en
>
inspirerend dat eigenlijk is. Vanuit het centrum van duurzaamheid worden hiertoe een breed scala aan activiteiten aangeboden die mensen aantrekkelijke milieu-, mens- en economie- vriendelijke alternatieven op het gebied van o.a. duurzaam bouwen en wonen, vervoeren, consumeren, en natuur laten zien. Daarbij staat het al doende leren, zintuiglijk ervaren, beleven en enthousiasmeren centraal. Door te participeren in NME activiteiten krijgen mensen kennis over en inzicht in hoe ze de zorg voor mens milieu en economie een plaats kunnen geven in hun eigen dagelijkse keuzes en gedrag. Ofwel hoe ze zelf duurzaam kunnen leven. Het centrum van duurzaamheid zal worden ondergebracht in een gebouw en kent een educatieve functie. In het centrum wordt informatie geboden op het gebied van duurzaamheid in de breedste zin van het woord. Het effect van het aanbod aan activiteiten voor duurzaamheid is dat mensen van verschillende leeftijden en diverse leefstijlen er door worden aangetrokken en het verkregen inzicht laten doorwerken in hun dagelijks handelingen. De activiteiten dragen bij aan de ontplooiing, het welbevinden en de gezondheid van mensen en aan de kwaliteit van hun leefomgeving en leggen de basis voor een mens-, milieu- en natuurbewuste levensstijl. Voorbeelden van meetbare effecten: - aantal keer per jaar dat een kind op school minimaal in aanraking moet komen met een activiteit voor duurzaamheid; - aantal nascholingscursussen voor primair en voortgezet onderwijs; - aantal keren dat het bedrijfsleven is betrokken bij activiteiten voor duurzaamheid; - aantal keer dat consumenten handelen vanuit milieu en sociale principes. In relatie tot de milieuvriendelijke wijk "Stad van de Zon" ligt het voor de hand het centrum van duurzaamheid in het nabijgelegen Park van Luna te realiseren. Op het bijgevoegde kaartje zijn 2 mogelijke locaties aangeduid aangegeven door een ster.
De locaties zijn beiden zeer zichtbaar vanaf de provinciale weg (Nollencircuit, N508 door het Park van Luna) en de fietspaden en wandelpaden in Heerhugowaard (route middenweg, fietspadenstelsel Park van Luna). Financier!: In het Raadsprogramma 2006 - 2010 is de doelstelling "Bevorderen gebruik duurzame energiebronnen / energiebesparing" opgenomen. Het college heeft onder deze noemer als
doelstelling opgenomen: een Milieu Educatiecentrum in Heerhugowaard-Zuid. Deze doelstelling is in dit voorstel verbreed tot een Centrum voor Duurzaamheid. Aan de raad wordt nu gevraagd een voorbereidingskrediet te voteren ter grootte van € 150.000, ten behoeve van de voorbereiding van dit Centrum voor Duurzaamheid. Voor de inrichting van het "Centrum voor Duurzaamheid" worden in het kader van investering en exploitatie de volgende kosten geraamd. - verwerving grand en opstallen € 1.000.000,- te maken opstallen en inrichting € 800.000,- voorbereidingskosten € 150.000,Hierbij wordt uitgegaan van een gebouw met een vloeroppervlak van 100 M2 .
Het was oorspronkelijk de bedoeling om de opbrengst uit windenergie in te zetten ter dekking van de lasten van dit Centrum. Nu echter de Europese subsidie voor de exploitatie van windenergie is beeindigd, is deze dekkingsmogelijkheid niet meer reeel. Andere dekking is binnen het huidige financiele kader niet aanwezig. Dit voorstel geeft aan dat er mogelijke bijdragen te verkrijgen zijn in zowel de stichtingskosten als in de exploitatie. Zekerheid daaromtrent is op dit moment niet te geven. Het voorbereidingskrediet zal o.a. worden aangewend om deze mogelijkheden verderte verkennen. Indien het Centrum gerealiseerd wordt, dan zullen de lasten daarvan ongeveer € 220.000 structureel per jaar bedragen. Zoals gezegd is daarvoor geen dekking binnen het huidige financiele kader. Wanneer die dekking ook niet met "externe" middelen te verkrijgen is, kunt u alsnog besluiten, hetzij de raad een voorstel te doen eigen (algemene) middelen in te zetten, hetzij het Centrum NIET te realiseren. In dat geval ontstaat er echter geen "actief' (geactiveerde investering) en zullen de onderhavige voorbereidingskosten ad €150.000,- ineens ten laste van het rekeningresultaat (2009) genomen moeten worden. Producten: Wat wordt geleverd voor het voorbereidingskrediet groot €150.000,- ? Programma van Eisen Er dient een Programma van Eisen (PvE) opgesteld te worden voor de locatie in het Park van Luna. Gelijk aan de selectieprocedure voor de Sportlagune zullen er randvoorwaarden meegegeven worden aan de architect voor het gebouw en de terrain inrichting. Inpassing en afstemming met het Park van Luna is hierbij belangrijk. Afhankelijk van de onderhandelingen met de grondeigenaren zal het programma van eisen kunnen worden opgesteld voor 1 specifieke locatie. De voorkeur gaat in eerste instantie uit naar de locatie aan de Middenweg. Het programma PvE gebouw zal aangeven welke eisen er gesteld worden aan de benodigde installaties, functies en de toepassing van duurzaam materiaal. Hiemaast wordt aangegeven welke minimale eisen er gesteld worden aan het gebruik van het gebouw en terrein gedacht kan worden aan duurzaam flexibel, levensloopbestendig, uitbreidbaar of demontabel bouwen. Overall gedachte voor het ontwerp zal het cradle tot cradle (van wieg tot wieg) principe zijn. De kapitaallasten van de investeringen in grand en opstallen worden op dit moment geraamd op ca. € 115.000,- per jaar. De exploitatielasten van het Centrum worden geschat op ca.€ 105.000,- per jaar. Dit betreft de inzet van 1 fte aan personeel (€70.000) en benodigd materieel: NME projecten, nieuw lesmateriaal inrichten tentoonstellingsruimte, excursiebenodigdheden, inrichting kantoorruimte e.d. (€ 35.000). De raming is gebaseerd op kosten van al bestaande NME centra in Noord Holland. Samengevat brengt het Centrum een totale jaarlast van ca. € 220.000,- met zich mee.
Ontwerpschets: Met het PvE worden een select aantal architecten of bedrijven gevraagd een ontwerpschets aan te leveren. Deze architecten moeten of bedrijven moeten thuis en bekend zijn in het principe van duurzaam ontwikkelen. Dit is van belang om een netwerk van mensen en instanties meteen te koppelen aan dit centrum. Gedacht wordt aan b.v. architect Willem Grotenbreg (www.grotenbregarchitecten.nl) of ingenieursbureau Search BV die naam heeft gemaakt op het gebied van Cradle to Cradle (www.searchbv.nl, www.duurzaamheid.nl). De ontwerp schets is minimaal benodigd om bedrijven te enthousiasmeren mee te doen aan dit project en om een betere inschatting te maken van de stichtingskosten. Een selectiecommissie zal een keuze moeten maken uit de inzendingen. Deze commissie zal bestaan uit de wethouder financien, projectwethouder, planeconoom, landschapsarchitect/stedenbouwkundige, programma manager duurzaamheid en technisch vergunningverlener.
Businessplan: Er zijn tal van kansen om samen te werken met partners bij het ontwikkelen van het gebouw en aanbieden van een activiteitenaanbod. Hieronder wordt in vogelvlucht een overzicht gegeven van mogelijke partners met wie samen activiteiten voor duurzaamheid ontwikkeld kunnen gaan worden of een bijdrage verwacht kan worden in de investering. Tevens zal onderzocht worden welke kansen er liggen op het gebied van subsidies bijv. kansen voor West. Dekkingsmogelijkheden t.a.v. De investering: De exploitatie: -
-
Ministerie van VROM, OCW, LNV; Staatsbosbeheer; Banken o.a. ASN-/ VSB-/ RABObank; Milieudefensie; Ondernemersverenigi ng; Hoogheemraadschap; Recreatie Noord-Holland NV; Provincie Noord-Holland; Brussel; Vereniging Noord-West 8; Energiebedrijven of andere bedrijven Etc.
-
-
-
Intratuin; Installatiebedrijven; Landschap Noord-Holland; Scholen:Hogeschool InHolland; Banken; Koninklijke Nederlandse Natuurvereniging; Stichting DEEN; Energiecentrum Petten; IVN - NHN; Duurzame Technotheek; Omringende gemeenten; Vereniging van gemeenten voor natuur en milieucommunicatie (kan rol spelen bij het betrekken van nieuwe partijen zoals bedrijven en media.); Wijkpanels; HHW; Etc.
Er zal een plan moeten worden opgesteld voor de bedrijfsvoering van het gebouw. In gezamenlijkheid met marktpartijen zal dit businessplan worden opgesteld om de ruimte en activiteiten die gevraagd worden door marktpartijen in te kunnen vullen. Het schetsontwerp en het besluit van de raad om initiatief te nemen tot oprichting van een Centrum van Duurzaamheid is voorwaarde om een businessplan met externe partijen op te kunnen stellen. Een eerste opzet zal worden opgesteld door een onafhankelijke partij die goed kan bemiddelen tussen overheid en markt. In dit plan zal de mogelijkheid voor ecotoerisme i.c.m. een werkgelegenheidproject worden onderzocht en de relatie met het bestaande poldermuseum. In en bij het poldermuseum is de mogelijkheid om 3 generaties (van windmolen, stoom tot elektriciteit) technieken in relatie tot watermanagement te tonen incl. het nieuw aangelegde watersysteem in het Park van Luna (waterconservering).
Inzet projectteam: Om bovenstaande elementen te kunnen realiseren wordt voorgesteld een interne groep deskundigen in te zetten en voor specifieke zaken externe deskundigen in te huren. Het projectteam bestaat uit: Programmamanager Duurzaamheid; Programmamanager Maatschappelijke Voorzieningen; Projectmanager Park van Luna; Planeconoom; Vastgoedspecialist; Stedenbouwkundige.
Risico's: Locaties: Op dit moment is de onderhandeling over het grondeigendom nog niet afgerond. In tijd kan dit uitlopen. Op een bepaald moment (gedacht wordt aan december 2008). Zal er een keuze gemaakt moeten worden om voor locatie 2 te kiezen. Op deze wijze kan er in 2009 nog een gebouw gerealiseerd worden. Stichtingskosten Afhankelijk van het op te stellen businessplan in samenwerking met marktpartijen komt er mogelijk een deel voor rekening van de gemeente Heerhugowaard. Dit zal beslag leggen op een deel van de algemene middelen. Exploitatiekosten In het opstellen van het businessplan loopt de gemeente het risico niet de volledige zeggenschap over het gebruik van het gebouw te behouden. Dit komt ten gunste van de bijdrage door de gemeente in de stichtingskosten en exploitatiekosten. De gemeente kan dan echter niet ten alen tijde aanspraak maken op het gebruik van het gebouw. Planning: 1efase • 2 locaties: afronding grondonderhandelingen hierna volgen deels parallel: • Aanbesteding schetsontwerp (meervoudig onderhands met marktpartijen die gerenommeerd zijn op het gebied van duurzaam bouwen); • Opstellen Businessplan en gezamenlijke intentieovereenkomst(en) tussen markt en overheid. • Opzet vergunningentraject: bestemmingsplanprocedure, bouw- en milieuvergunning De eerste fase zal in het eerste kwartaal van 2009 gereed zijn. Dit zijn de startdocumenten voor de 2e fase. Voor de 2e fase wordt de raad geTnformeerd over het businessplan waarin de stichting- en exploitatiekosten getoond zullen worden. Op dat moment zal de raad een keuze worden voorgelegd om een bijdrage te leveren en een besluit te nemen voor de daadwerkelijke realisatie van het centrum van Duurzaamheid. Hierna volgen de volgende fasen : 2e fase: • Commitment marktpartijen en gemeente; • Ontwerpuitwerking, bestek, aanbesteding bouw; • Vergunningen aanvraag.
3e fase e
Gunning bouw en oplevering
4 fase: Exploitatie /activiteiten (opening)
Burgemeester en wethouders van Heerhugowaard, De secretaris,
de burgemeester,
Advies commissie Stadsontwikkelingi Bespreekstuk
f d . 02-december 2008
E E R H U <3 O
W / \ /\
R D
Nr. 2008-124
de Raad van de gerheente Heerhugowaard; gelezen het voorstel van burgemeester en wethoude/s d.d. 21 oktober 2008 gelet op het voorstel ''Voorbereidingsk/ediet niejdwbouw Centrum voor Duurzaamheid" bes I u i t 1. 2.
Een voorbereidingskrediet beschikjriaar te steUen van €150.000,- en deze vooreerst te dekken uit de algemene middelen voor dp nieuwbouw vaXeen Centrum voor Duurzaamheid; In de voorbereiding mede te onderzoeken of a. realisatie van een Centrum voor Duurzaamheid mQgelijk is; b. ecotoerisme gecorrwieerd met werkgelegenheidprpj^cten hierbij tevens mogelijk is.
Heerhugowaard, 25 november 2008 De Raad voornoemd, de griffier,
