10 prioriteiten voor een energiezuinige woning

10 prioriteiten voor een energiezuinige woning


1

Energiebesparing in uw woning: 10 prioriteiten waar u niet omheen kunt!

INHOUD WOORD VOORAF VAN DE MINISTER

3

TE ONTHOUDEN... VOOR U VERDER GAAT

4

HUURDER OF EIGENAAR: DIT BELANGT IEDEREEN AAN!

5

1. LAAT EEN ENERGIEAUDIT UITVOEREN, VOOR U BEGINT

6

2. ISOLEER UW DAK

7

3. ISOLEER UW RAMEN EN DEUREN

10

4. ISOLEER OOK UW MUREN EN VLOEREN

12

5. DENK BIJ ISOLEREN OOK AAN VERLUCHTING

14

6. VERBETER DE PRESTATIES VAN UW VERWARMING

16

7. OPTIMALISEER UW WARMWATERPRODUCTIE

18

8. KIES ENERGIEZUINIGE ELEKTRISCHE HUISHOUDTOESTELLEN 20 9. VERLICHT OP EEN “SPAARZAME” MANIER

21

10. MAAK GEBRUIK VAN HERNIEUWBARE ENERGIE

22

VOOR HET MILIEU TELT ELKE HANDELING!

24

DE PASSIEFWONING ALS WONING VAN DE TOEKOMST

25

VOORBEELDGEBOUWEN 26 MEER INFORMATIE

27

Energie besparen is meer dan ooit een prioriteit om de koopkracht te verhogen en om de planeet een toekomst te geven. Een eerste manier om de energiefactuur te verminderen, is te bezuinigen in de woning. De woningsector is immers verantwoordelijk voor 41% van al het energieverbruik in Brussel. Of u nu eigenaar of huurder bent, het is niet altijd even makkelijk te weten hoe u het moet aanpakken. Isoleren, verluchten, efficiënt verwarmen, goed isolerende beglazing plaatsen, overschakelen op hernieuwbare energie…, al deze mogelijkheden bestaan, maar door de bomen ziet u soms het bos niet meer. Deze brochure is bedoeld om u wegwijs te maken en u te helpen om op een logisch doordachte wijze de energie-efficiëntie van uw woning te verhogen. Deze brochure zet u ook op het spoor van een aantal instrumenten die u door Leefmilieu Brussel en het Brussels Gewest worden aangeboden: infofiches, brochures, premies, energieaudits, informatiekantoor… Het verbeteren van de energieprestatie van uw woning is gemakkelijk, doeltreffend en bovendien rendabel. Deze brochure is zeker ook voor huurders bestemd. Zware werken in uw woning verrichten is voor u als huurder een moeilijke zaak, maar u kunt wellicht de eigenaar overhalen om ze uit te voeren. U kunt ook kleine investeringen uitvoeren en eenvoudige gewoonten aannemen waarmee u het energieverbruik drastisch kunt verminderen. Alle beetjes helpen, want we zijn met meer dan een miljoen Brusselaars! Ik wens u veel leesplezier.

Evelyne Huytebroeck

Brussels minister van Leefmilieu, Energie en Stadsvernieuwing

2



3

HUURDER OF EIGENAAR: DIT BELANGT IEDEREEN AAN!

TE ONTHOUDEN... VOOR U VERDER GAAT GEEF VOORRANG AAN ISOLATIE Er geldt een logische volgorde die u moet volgen. Die volgorde kan afhangen van uw gebouw, de bestaande materialen, het aantal verdiepingen, of het om renovatie- of nieuwbouwwerken gaat, enz. In de meeste gevallen geldt dat u voorrang moet geven aan een goede isolatie, te beginnen bij het dak en/of de ramen.

ISOLATIE EN VERLUCHTING GAAN HAND IN HAND Om binnenshuis voor een gezonde leefomgeving te kunnen zorgen, moet u verluchten, zodat er verse lucht aangevoerd en vochtige en vervuilde lucht afgevoerd kan worden. Daarbij is het van essentieel belang dat dit verluchtingssysteem doeltreffend werkt en dat u zo weinig mogelijk energie verliest door ongecontroleerde tochtgaten. Dat wordt des te noodzakelijker wanneer u uw woning isoleert en u ze zo winddicht maakt.

ENKELE KLEINE HANDELINGEN WAARMEE U VEEL GELD KUNT BESPAREN Een goede isolatie en inrichting zijn van groot belang, maar dat neemt niet weg dat u uw energiefactuur ook aanzienlijk kunt drukken door uw manier van leven aan te passen. De temperatuur ’s nachts of wanneer u niet thuis bent, verlagen, ’s nachts uw rolluiken neerlaten en/of uw gordijnen en luiken sluiten, de deuren van de verschillende kamers dichtdoen, enz., het zijn maar enkele van de tips waarmee de deelnemers aan de Energie-Uitdaging er alvast in slaagden om tot 400 euro per jaar op hun energiefactuur te besparen (zie ook p. 24).

4

EEN POSITIEVE IMPACT OP DE WAARDE VAN ONROERENDE GOEDEREN

Ook als huurder kunt u bijdragen tot de

VOOR MEER INFORMATIE

energie-efficiëntie van uw woning. Zo kunt

De wetgeving in verband met de energieprestatie van gebouwen (EPB) schrijft voor dat elk nieuw gebouw en elk gebouw dat het voorwerp uitmaakt van een grote renovatie, aan minimale energieeisen dient te voldoen. Bovendien verplicht deze wetgeving, bij een verkoop of verhuur, het voorleggen van een “EPB”-certificaat. Dat certificaat geeft aan of een bepaalde woning vanuit energiestandpunt bekeken efficiënt genoemd kan worden. Gebouwen met een lage energieprestatie verliezen dus aan marktwaarde.

maken en enkele kleine investeringen te doen,

• De brochure “100 tips om energie te besparen” (nieuwe versie verschijnt in de loop van 2013). • De brochure “Renoveren en bouwen: 100 tips om het leefmilieu te sparen en minder energie te verspillen”.

WONINGEN DIE OOG HEBBEN VOOR HET MILIEU EN UW GEZONDHEID Als u een bouw- of renovatieproject onderneemt om uw energiefactuur te drukken, denk dan ook aan het gebruik van materialen en technieken die oog hebben voor het milieu en de gezondheid van de gebruikers van het gebouw. Denk ook aan geluidsisolatie wanneer u uw woning thermisch isoleert. Doorheen deze brochure zal u ecoconstructietips aantreffen, die met dit symbool aangegeven zullen worden:


u, door uzelf bepaalde gedragingen eigen te aanzienlijk wat geld besparen.

GEDRAGINGEN ZONDER INVESTERINGEN Tal van gedragingen die verband houden met de manier waarop u verwarmt, water verbruikt, uw vensters beschermt, uzelf verplaatst, enz. hebben een consequente impact op uw energieverbruik (zie pagina 24).

Beschikbaar op www.leefmilieubrussel.be/ documentatie of via het nummer 02 775 75 75.

KLEINE EN MIDDELGROTE INVESTERINGEN Er zijn een aantal kleine investeringen die u als huurder kunt doen. Zo kunt u bijvoorbeeld een gordijn voor uw buitendeur hangen, spaarlampen kopen, voor energie-efficiënte elektrische huishoudapparaten opteren, reflecterende platen achter uw radiatoren plaatsen, een spaardouchekop installeren, enz.

WIJS DE EIGENAAR VAN UW WONING OP DE MOGELIJKHEDEN Als huurder kunt u de eigenaar van de woning die u huurt, ook aansporen om investeringen te doen om de kwaliteit van het gebouw te verbeteren door hem bijvoorbeeld over deze brochure te vertellen. U hebt er als huurder immers alleen maar baat bij.


5

1. LAAT EEN ENERGIEAUDIT UITVOEREN, VOOR U BEGINT

2. ISOLEER UW DAK

Welke aspecten zijn prioritair? Waarmee

Een slecht geïsoleerd dak kan leiden tot een

moet u beginnen? Hoe omvangrijk dienen

energieverlies van 35%. Een doeltreffende

de te treffen maatregelen te zijn? Welke

isolatie van uw dak vergroot het comfort van

valkuilen moet u vermijden? Als u dit allemaal

uw woning en drukt uw energiefactuur. Het

erg ingewikkeld vindt en een overzicht wilt

gaat hier dus zonder meer om een prioritaire

hebben van de te ondernemen werken, dan

investering.

kan een energieaudit u duidelijk maken welke weg u moet volgen! Een energiedeskundige doet in dat geval een check-up van uw woning. Hij overloopt daarbij de buitenschil en de verschillende inrichtingen van uw woning die voor verbetering vatbaar zijn om het energieverbruik te verminderen. • De isolatie van de buitenmuren: muren, beglazing, enz. • De verwarmingsinstallatie. • Het systeem voor de productie van warm water. • De verluchting. • Het comfort in de zomer (om elk risico op oververhitting te vermijden). Nadien krijgt u een analyse van de belangrijkste eigenschappen van uw woning, samen met aanbevelingen over de werken en/of maatregelen die u kunt laten uitvoeren of treffen.

Financiële steun In 2013 wordt de uitvoering van een energieaudit (bij renovaties) ondersteund door een gewestelijke premie (premie A1): • 50% van het factuurbedrag met een maximum van 400 € voor een eengezinswoning of een woning met maximum 3 appartementen.

6


Hoe moet u isoleren ? Voor een efficiënte isolatie moet de warmteweerstandscoëfficiënt R van de isolatie hoger zijn dan of gelijk zijn aan 4 m²K/W*. Een ietwat technisch begrip misschien, maar daarom niet minder belangrijk, want alleen de isolatiemateriaaldiktes die deze coëfficiënt halen, geven recht op de gewestelijke energiepremies. De voor het behalen van deze waarde benodigde dikte van het isolatiemateriaal hangt daarbij af van het materiaal dat u gebruikt. Zo hebt u bijvoorbeeld ongeveer 16 cm minerale wol (steen- of glaswol) of 15 à 18 cm milieuvriendelijker isolatiemateriaal, zoals cellulose of kurk, nodig om deze waarde te halen.

HELLENDE DAKEN Als u uw zolderruimte wilt gebruiken, dient u uw dak te isoleren waarbij u ervoor zorgt vooraf een onderdak te plaatsen. Als u uw zolderruimte niet gebruikt, kunt u er ook voor opteren om de vloer van uw zolder te isoleren.

* De warmteweerstandscoëfficiënt R (uitgedrukt in m²K/W, lees “vierkante meter en graden Kelvin per Watt”) geeft de weerstand aan die een isolatiemateriaal aan de warmteoverdracht biedt. Hoe hoger R is, hoe beter het materiaal in kwestie isoleert.

! WATERDICHTHEID Vooraleer u begint met het isoleren van uw dak, moet u nagaan of uw dak wel waterdicht is, of de kwaliteit van de dakstructuur in orde is en of u wel over een onderdak beschikt. Het isoleren van een niet-waterdicht dak heeft immers geen zin.

VERMIJD CONDENSATIE IN HET ISOLATIEMATERIAAL Om condensatieproblemen te vermijden, wordt het aanbrengen van een dampscherm aan de (warme) binnenkant van uw isolatie sterk aanbevolen. Bovendien vergroot deze film de doeltreffendheid van uw isolatiemateriaal nog. In bepaalde gevallen is dit dampscherm zelfs een noodzakelijke voorwaarde om de premie te kunnen krijgen.


7

PLATTE DAKEN Voor het isoleren van platte daken moeten aangepaste technieken worden gebruikt. Daarbij wordt aangeraden om dergelijke daken langs buiten te isoleren door het aanbrengen van een isolatie- en een waterdichte laag.

GROENDAKEN Met begroeiing bedekte groendaken gaan langer mee en zijn ook beter geïsoleerd. Bovendien beperken ze het debiet van het regenwater dat in de riolen terechtkomt, en daarmee tegelijkertijd het risico op overstromingen. Dakbegroeiing beperkt daarnaast ook de oververhitting van het dak, wat erg welkom kan zijn bij grote hitte. Ten slotte bieden dergelijke daken een woning niet alleen een esthetisch pluspunt, maar vormen ze ook een toevluchtsoord voor tal van verschillende soorten planten en dieren, wat de biodiversiteit dan weer ten goede komt.

! ISOLATIE EN COMFORT Door met materialen met een grote thermische inertie te isoleren, bespaart u niet alleen geld, maar verhoogt u ook het thermische en akoestische comfort van uw woning. Deze materialen zullen het comfort van zolderkamers en kamers die zich onder het dak bevinden, in de zomer aanzienlijk verhogen en ook in de winter zullen de goed geïsoleerde wanden de gebruikers een veel groter comfort bieden.

MILIEUVRIENDELIJK ISOLATIEMATERIAAL Opteer bij gelijkwaardige thermische eigenschappen voor het meest milieuvriendelijke isolatiemateriaal. Worden daarbij aanbevolen: cellulosevlokken, hout-, hennep-, vlas- of kokosvezel, kurk, stro, veren, rietpanelen, schapenwol of katoen. Deze zogenaamde “natuurlijke” isolatiematerialen zullen u recht geven op een grotere gewestelijke premie (zie verder). Bovendien garanderen ze een groter comfort in de zomer en een beter vochtregulerend effect dan andere isolatiematerialen: ze zijn dus goed voor uw gezondheid en uw portefeuille! Schenk ten slotte ook de nodige aandacht aan de materialen die voor de afwerking en de behandeling van de gebinten gebruikt worden: kies ook hier voor de oplossingen die het meeste oog hebben voor het milieu en uw gezondheid.

FINANCIËLE STEUN De isolatie van uw dak is gedeeltelijk gedekt door een gewestelijke energiepremie (premie B1): • 15 €/m² tot 25 €/m² naargelang de inkomstencategorie; • bonus van 10 €/m² als u hiervoor gebruikmaakt van natuurlijk isolatiemateriaal; • bonus van 10 €/m² indien R ≥ 9 m2 K/W.

Christian Selis – Brussel “We hebben onze oude zolder “ecologisch gerenoveerd”. Zo werd de structuur van het dak in FSCgecertificeerd hout opgetrokken (duurzaam bosbeheer) en ook voor de isolatie van het dak opteerden we voor natuurlijke materialen. Het plafond hebben we bekleed met natuurlijk kleimateriaal (aarde/ stro) en om de lijn helemaal door te trekken, hebben we geluidsisolerende materialen gebruikt voor de vloer. Ons gezin vindt het nu geweldig om in deze perfect gezonde en comfortabele ruimte vrienden en kennissen te ontvangen.”

8


OOK VOOR GROENDAKEN ZIJN ER PREMIES (premie B5) • 20 € tot 40 € per m² geïsoleerde oppervlakte, afhankelijk van het gekozen type van groendak; • bonus van 30 € in het geval van een intensief groendak.

RENOVATIEPREMIES Voor deze werken zijn er ook renovatiepremies die tot 80% van de kostprijs van de werken kunnen dekken, en die met de energiepremies kunnen worden gecombineerd. Voor meer informatie, zie pagina 27. BELASTINGVERMINDERING Onder bepaalde voorwaarden geniet u een belastingvermindering van 30% van het bedrag van de factuur voor de isolatie van uw dak.

De premie is beperkt tot een oppervlakte van 100 m2.


9

Financiële steun

3. ISOLEER UW RAMEN EN DEUREN Ramen zijn een belangrijke bron van warmteverliezen: het plaatsen van efficiëntere ramen is dan ook zonder meer een andere prioriteit. In vergelijking met enkel glas vermindert dubbel hoogrendementsglas het warmteverlies bijvoorbeeld met 80%.

EFFICIËNTE BEGLAZING EN RAAMWERK Het vervangen van oude ramen door efficiënte beglazing verhoogt uw comfort, vermindert uw verwarmingsverbruik en verkleint het risico op condensatie op de ruiten. Opteer daarbij voor dubbel hoogrendements- of driedubbel glas. De isolatiedoeltreffendheid van een raam is afhankelijk van de gebruikte beglazing, het raamwerk en de verbinding van het raam met de muur. Vraag uw gesprekspartners (vaklui, architecten…) daarom naar de globale doeltreffendheid van de voorgestelde inrichting. Voor een optimale isolatie en om aanspraak te kunnen maken op de energiepremie van het Brussels Gewest moet u van uw aannemer eisen dat de beglazing een transmissiecoëfficiënt Umax van minder dan of gelijk aan 1,1 W/m²K heeft (Umax van 1,2 W/m²K indien de raamwerken behouden

blijven) en dat de Umax van het geheel (raam + glas + eventuele blinde panelen) een waarde heeft van minder dan of gelijk aan 2,0 W/m²K. Opnieuw ietwat technisch, maar daarom niet minder essentieel! Om onaangename verrassingen in oude woningen te vermijden, moet de vervanging van de ramen er ten slotte gepaard gaan met een denkoefening over het beheer van de vochtafvoer door middel van een natuurlijk of mechanisch verluchtingssysteem (zie p.14-15).

! DENK OOK AAN GELUIDSISOLATIE

Renovatiepremies Voor deze werken kunnen renovatiepremies (alleen voor nieuwe houten raamwerken) die tot 80% van de kostprijs van de werken kunnen dekken, met de energiepremies gecombineerd worden. Voor meer informatie, zie pagina 27.

Wanneer u nieuwe ramen met nieuw glas laat plaatsen, informeer dan meteen naar de geluidsisolatiekwaliteiten van de verschillende mogelijkheden. Zo doet u er bijvoorbeeld goed aan om voor een beperkte meerkost te kiezen voor dubbel glas met een dikte van 6/x/4 in plaats van de standaard 4/x/4-dikte (wat betekent dat een van de glazen 6 mm in plaats van 4 mm dik zal zijn).

“Groene” ramen Geef bij de keuze van het raamwerk van uw ramen de voorkeur aan hout en dan met name aan hout met een FSC- of PEFC-label. Om dit aan te moedigen, zijn de gewestelijke premies voor dergelijke ramen ook groter. Opteren voor hout uit onze contreien, is daarbij eveneens erg voordelig.

10

In 2013 wordt de vervanging van het glas van uw ramen en/of de plaatsing van nieuwe hoogrendementsramen (raamwerk inbegrepen) aangemoedigd door een gewestelijke premie (premie B4): • 45 € tot 55 €/m² naargelang de inkomenscategorie; • bonus van 15 €/m² indien het inlegblad goede warmte-isolatie biedt; • bonus van 15 €/m² indien U tussen 1,0 en 0,6 (U tussen 1,1 en 0,6 voor bestaande ramen); • bonus van 30 €/m² indien driedubbel glas (U = 0,6); • bonus van 50 €/m² indien ramen in gecertificeerd hout; • bonus van 5 €/m² indien ramen in nietgecertificeerd hout.


Pieter Demeester – Etterbeek “We hebben van de renovatie en volledige herinrichting van onze woning gebruikgemaakt om al onze ramen te laten hertekenen in art-decostijl. Ze kregen superisolerend dubbel glas (U = 1,1). Deze ecologische renovatie zorgde niet alleen voor gezellige vormen, gezonde materialen en vrolijke kleuren, maar ook voor een aanzienlijke energiebesparing en het gebruik van hernieuwbare energiebronnen ten gunste van het welzijn van het hele gezin.”


11

De voor het behalen van deze waarde benodigde dikte van het isolatiemateriaal hangt daarbij af van het gebruikte materiaal. Zo hebt u bijvoorbeeld ongeveer 8 cm minerale wol (steen- of glaswol) of 7 à 9 cm milieuvriendelijker isolatiemateriaal, zoals cellulose of kurk, nodig om deze waarde te halen.

4. ISOLEER OOK UW MUREN EN VLOEREN Als u uw woning isoleert, maak dan van de gelegenheid gebruik om ook uw buitenmuren en vloeren te isoleren. Een geïsoleerde voorgevel kan u een besparing opleveren van wel 18% op uw verwarmingsfactuur!

MUREN Er bestaan drie manieren waarop u de muren van uw woning kunt isoleren. De muren langs buiten isoleren is vaak de beste oplossing, gevolgd door het opvullen van holle muren met isolatiemateriaal. Mochten deze twee oplossingen onmogelijk blijken, dan kunt u ook isolatie van de muren langs binnen overwegen. Welke methode u kiest, hangt af van verschillende criteria: zo kunnen er stedenbouwkundige, esthetische, ruimtelijke en financiële aspecten zijn, die hierbij in aanmerking genomen moeten worden. Geef voorrang aan het isoleren van blinde muren.

VLOEREN De warmte die via vloeren (op de gelijkvloerse verdieping) verloren gaat, wordt op 17 tot 21% geraamd. U kunt uw vloeren isoleren door onder hun uiteindelijke bekleding isolatiemateriaal aan te brengen. Dat resulteert in een aanzienlijke verbetering van het comfort van de bewoners.

Het feit dat men het “warm aan de voeten” heeft, vermijdt bovendien het koudegevoel dat soms kan aanzetten tot oververwarmen.

EEN EFFICIËNTE ISOLATIE Voor een efficiënte isolatie van muren of vloeren moet de warmteweerstandscoëfficiënt R van het gebruikte isolatiemateriaal hoger zijn dan of gelijk zijn aan 2 m²K/W (R moet hoger zijn dan of gelijk aan 3,5 m²K/W voor muurisolatie langs buiten en vloerisolatie indien kelderplafond of verluchte holle ruimte)*. Alleen de isolatiemateriaaldiktes die deze coëfficiënt halen, geven recht op de gewestelijke energiepremies.

NATUURLIJKE MATERIALEN Ook voor het isoleren van muren en vloeren wordt aangeraden om voor natuurlijke materialen te opteren waarvan de productiemethode en de levenscyclus een beperkte impact op het milieu hebben. Over het algemeen gaat het om dezelfde materialen als degene die voor het isoleren van daken vermeld werden. Het gebruik van deze materialen wordt aangemoedigd door middel van een hogere gewestelijke energiepremie.

FINANCIËLE STEUN In 2013 kan er voor de isolatie van muren (premie B2) en vloeren (premie B3) een beroep gedaan worden op een gewestelijke energiepremie. ISOLATIE VAN DE MUREN LANGS BINNEN • 20 € tot 30 €/m² naargelang de inkomenscategorie. ISOLATIE LANGS BUITEN (R ≥ 3,50 m².K/W) • 80 € tot 100 €/m² naargelang de inkomenscategorie. IN DE SPOUW (R ≥ 1,00 m².K/W) • 8 € tot 12 €/m² naargelang de inkomenscategorie; • bonus van 10 €/m² als u kiest voor een natuurlijk isolatiemateriaal. VLOERISOLATIE (R ≥ 2,00 m².K/W en/of R ≥ 3,50 m².K/W indien kelderplafond of verluchte holle ruimte) • 20 € tot 30 €/m² naargelang de inkomenscategorie; • bonus van 10 €/m² als u kiest voor een natuurlijk isolatiemateriaal. Renovatiepremies Voor deze werken kunnen renovatiepremies die tot 80% van de kostprijs van de werken kunnen dekken, met de energiepremies gecombineerd worden. Voor meer informatie, zie pagina 27.

! Opgelet voor vocht en koudebruggen Als er vocht in de vloer of in de muren ontdekt wordt, moet dit probleem eerst worden opgelost vooraleer er isolatiemateriaal mag worden aangebracht. Vocht kan het isolatiemateriaal namelijk niet alleen aantasten, maar brengt ook risico’s mee voor de gezondheid, o.a. door de schimmelvorming die ermee gepaard kan gaan. Verder is het van belang dat u voor een doeltreffend verluchtingssysteem zorgt, wanneer u de isolatie van uw woning verbetert (zie pagina’s 14 en 15). Let ten slotte ook op voor koudebruggen. Een koudebrug is een plaats in de thermische isolatie waar de “isolerende mantel” onderbroken is. Naast het verlies aan doeltreffendheid van de aangebrachte isolatie kunnen deze koudebruggen ook condensatieverschijnselen, schimmelvorming of rotte plekken op de binnenmuren tot gevolg hebben. Opgelet: hoe doeltreffender uw isolatie, hoe groter het contrast met de slecht geïsoleerde plekken.

Nicolas Deguide – Laken

*De warmteweerstandscoëfficiënt R (uitgedrukt in m²K/W, lees “vierkante meter en graden Kelvin per Watt”) geeft de weerstand aan die een isolatiemateriaal aan warmteoverdracht biedt. Hoe hoger R is, hoe beter het materiaal in kwestie isoleert.

12


“We hebben de vloeren met kurk, de muren met rietmatten (5 cm) en het dak met panelen van geëxpandeerde kurk, houtvezel en vlaswol geïsoleerd. De ecologische architectuur en het gebruik van milieuvriendelijke materialen hebben het karakter van de woning aanzienlijk veranderd en maken een grotere energiebesparing mogelijk. Dankzij deze verbouwingen en ondanks het feit dat we nu een veel groter volume (moeten) verwarmen, zijn we erin geslaagd om ons gasverbruik met 15% te verminderen.” 10 prioriteiten voor een energiezuinige woning

13

MECHANISCHE VERLUCHTING MET WARMTETERUGWINNING

5. DENK BIJ ISOLEREN OOK AAN VERLUCHTING U moet uw woning altijd goed verluchten om het vocht af te voeren dat wordt veroorzaakt door de bewoners en de activiteiten die er plaatsvinden, en om verse lucht aan te voeren. Tegelijkertijd moet u alle warmteverliezen vermijden die veroorzaakt worden door een ongecontroleerde verluchting. Dit wordt nog belangrijker als u uw woning goed hebt geïsoleerd.

Natuurlijke verluchting Dit is de minst dure manier van verluchten, maar het komt niet in aanmerking voor gewestelijke premies. Deze techniek wordt aanbevolen voor woningen die niet perfect geïsoleerd zijn. De techniek zelf berust daarbij op drie principes: • via manueel regelbare verluchtingsroosters komt er alleen verse lucht binnen in de “droge ruimten”, met name de woonkamer, de slaapkamers, enz.; • via openingen in of onder alle binnendeuren kan de lucht circuleren in het hele huis; • via regelbare openingen in de verticale schouwen worden vocht en vervuilde lucht afgevoerd van vochtige ruimten zoals de keuken, de badkamer en de toiletten.

Dit systeem zorgt voor een uitwisseling van warmte tussen de aangevoerde en afgevoerde lucht: de afgevoerde warme lucht verwarmt daarbij de aangevoerde koude lucht. Hiervoor kan u gebruikmaken van meerdere ventilatoren of een centrale ventilator. Het proces maakt een perfecte regulering van de luchtcirculatie mogelijk en is efficiënter dan het natuurlijke verluchtingssysteem. Het kan echter alleen worden gebruikt in goed geïsoleerde en winddichte woningen. Als de plaatsing van een mechanische verluchting met warmteterugwinning onmogelijk blijkt, dan kunt u de plaatsing van een mechanisch afvoersysteem overwegen, aangezien dit systeem efficiënter is dan natuurlijke verluchting.

U kunt de circulatie op vrij eenvoudige wijze bevorderen door regelbare elektrische ventilatoren te plaatsen in de openingen.

FINANCIËLE STEUN In 2013 komt de installatie van een efficiënt mechanisch verluchtingssysteem in aanmerking voor een gewestelijke energiepremie (premie B8): • gecentraliseerde mechanische verluchting met warmteterugwinning en regeling (systeem D – aan- en afvoer – rendement ≥ 75%): 2500 € tot 3500 €/m² naargelang de inkomenscategorie; • gecentraliseerde verluchting op aanvraag met regeling (systeem C – alleen afzuiging): 1250 € tot 1750 €/m²; • individuele verluchting op aanvraag met regeling (systeem B – alleen aan- en afzuiging): 50 € tot 150 €/m².

! VERLUCHTEN IS BELANGRIJK

! Regelbare openingen De natuurlijke verluchting varieert in functie van de weersomstandigheden. Dankzij de regelbare openingen kunt u de luchttoevoer en -afvoer aanpassen in functie van de behoeften.

14


Verwar verluchting niet met infiltratie! In België hebben de meeste woningen te kampen met natuurlijke infiltraties (tocht), d.w.z. lekken in de winddichte buitenschil van het gebouw. De verluchting van de woning gebeurt in dat geval volledig ongecontroleerd en doet het energieverbruik aanzienlijk toenemen!

Binnenlucht bevat vocht, allergenen, gasvormige stoffen afkomstig van diverse activiteiten, soms ook chemische producten, enz. In afwachting van de installatie van een verluchtingssysteem is het van essentieel belang dat u dagelijks verlucht. Door 2 à 3 keer per dag 15 minuten lang te verluchten, ververst u de lucht zonder de muren van uw woning te doen afkoelen of alle opgestapelde warmte te laten verdwijnen. Vergeet echter niet de verwarming af te zetten voordat u uw raam openzet, anders verwarmt u in feite de buitenlucht.


15

PRODUCEER ELEKTRICITEIT MET UW VERWARMING (WARMTEKRACHTKOPPELING)

6. VERBETER DE PRESTATIES VAN UW VERWARMING In Brussel zijn verwarmingssystemen verantwoor-

!

delijk voor 70% van de CO2-uitstoot en vertegenwoordigen ze gemiddeld 54% van het energiebudget van een gezin. Het loont zonder meer de moeite om investeringen op dit vlak te overwegen.

VERVANG UW OUDE KETEL Als uw ketel meer dan 15 jaar oud is, aarzel dan niet om hem te vervangen door een condensatieketel die speciaal ontwikkeld werd om een groot deel van de warmte van de verbrandingsgassen op te vangen. Zo kunt u 10 tot 25% op uw verwarmingsfactuur besparen (in vergelijking met de prestaties van uw oude ketel) en vervuilt u tegelijkertijd ook minder.

INSTALLEER EEN TEMPERATUURREGELSYSTEEM • Met een – correct gebruikte – thermostaat kunt u 15 tot 25% op uw verwarmingsverbruik besparen (door de omgevingstemperatuur aan de behoeften aan te passen, de verwarming uit te schakelen wanneer u niet thuis bent, enz.). • Met thermostatische kranen op uw radiatoren kunt u de temperatuur vertrek per vertrek regelen en uw factuur met nog eens 10% verlagen. De investering die u hiervoor doet, hebt u op minder dan twee jaar tijd al terugverdiend. • Met een goed geplaatste buitensonde kunt u het rendement van uw ketel maximaliseren: dergelijke sondes garanderen een ideale watertemperatuur in functie van de buitentemperatuur. • Als u niet over een buitensonde beschikt, kunt u de temperatuur van het water dat door uw radiatoren stroomt zelf regelen door in koude periodes voor een hogere en in het tussenseizoen voor een lagere temperatuur te kiezen. Aan u om na te gaan

16

KIES VOOR EEN KETEL MET DE JUISTE AFMETINGEN Let erop dat u voor een goed gedimensioneerde ketel kiest. Een te krachtige ketel ten opzichte van het volume van de woning is duurder en verbruikt en vervuilt ook meer.

HOE KUNT U WETEN OF UW KETEL GOED GEDIMENSIONEERD IS? Neem uw gas- of stookoliefactuur en noteer uw verbruik in kWh (1 m³ gas of 1 liter stookolie = 10 kWh). Deel dit cijfer vervolgens door het cijfer dat het vermogen van uw ketel uitdrukt (nominaal vermogen uitgedrukt in kW) en dat u op het identificatieplaatje van uw ketel kunt terugvinden. Als het resultaat van deze berekening kleiner is dan 1.500 h, is uw ketel overgedimensioneerd.

U kunt ook kiezen voor een installatie die tegelijkertijd warmte en elektriciteit produceert. In dat geval spreken we van warmtekrachtkoppeling. We spreken over “microwarmtekrachtkoppeling” wanneer het gaat om een warmtekrachtkoppelingsinstallatie voor de verwarming van een woning. Ook deze installaties komen onder bepaalde voorwaarden in aanmerking voor een gewestelijke premie.

FINANCIËLE STEUN In 2013 komt de installatie van verwarmingsmateriaal in aanmerking voor een gewestelijke premie. Temperatuurregeling (premie C3): • 10 € tot 30 €/kraan; • 25 € tot 100 €/thermostaat of optimiser. Microwarmtekrachtkoppeling (premie E2): • 3500 € tot 4500 € x de vierkantswortel van het elektrisch vermogen; • maximum 30% van het factuurbedrag indien elektrisch vermogen ≤ 5 kWe. Efficiënte verwarming (premie C1): • HR Top verwarmingsketel: 1200 € tot 1600 € tot 40 Kw + 10 €/kW erboven; • bonus van 20% van het bedrag van de premie op voorwaarde van volledige vernieuwing van het verwarmingssysteem (uitsluitend voor collectieve woningen).

! Zorg voor een correcte isolatie van uw verwarmingsleidingen Door rond uw verwarmingsleidingen in de niet-verwarmde delen van uw huis een schuimrubberen omhulsel te plaatsen, kunt u jaarlijks 6 euro per geïsoleerde meter buis besparen.

Plaats reflecterende panelen achter uw radiatoren Deze panelen uit isolatiemateriaal en een (reflecterend) laagje aluminium zorgen ervoor dat de warmte achter uw radiator teruggestuurd wordt naar het vertrek. Zo verliest u tot 70% minder van de warmte die anders doorheen de muur verloren zou gaan. RENOVATIEPREMIES Voor deze werken kunnen renovatiepremies, die tot 80% van de kostprijs van de werken kunnen dekken, met de energiepremies gecombineerd worden. Voor meer informatie, zie pagina 27.

Eric Monami – Watermaal-Bosvoorde

op welke manier uw comfort evolueert en welke besparingen u dit allemaal oplevert.


“Toen we ons huis verbouwden waar drie gezinnen wonen, hebben we een oude stookolieketel en drie energieverslindende elektrische boilers verwijderd en vervangen door een HR Top gasketel en een zonneboiler voor de bevoorrading van drie appartementen. De gedane investeringen zullen we snel terugverdiend hebben. Zonder verlies van comfort genieten we intussen van een aanzienlijke besparing en vervuilen we tegelijkertijd ook minder!”


17

Financiële steun

7. OPTIMALISEER UW WARMWATERPRODUCTIE

In 2013 wordt de installatie van energiezuinige systemen voor de productie van warm water gedeeltelijk gedekt door een gewestelijke premie.

Elke inwoner van Brussel verbruikt gemiddeld

ZONNEBOILER

30 tot 70 liter warm water per dag. Dat betekent

Dit is de meest milieuvriendelijke manier om warm water te produceren. Bovenop het (geïsoleerde!) dak van uw woning worden er zonnecollectoren geplaatst, die het zonlicht absorberen om het in de vorm van warmte door te geven aan een opslagtank. Als deze hierdoor onvoldoende verwarmd wordt, zorgt een klassiek waterverwarmingssysteem voor de extra graden.

dat u er 10 tot 15% van uw energiebudget aan besteedt. Op deze uitgaven kunt u besparen met enkele verstandige investeringen.

DOORSTROOMGASBOILER Doorstroomgasboilers en -badgeisers hebben een beter rendement dan klassieke gasboilers en opslagtanks. Het energieverbruik wordt aanzienlijk verminderd omdat er geen waakvlam is, door het dubbelfluxsysteem en het feit dat het gasdebiet automatisch wordt afgestemd op de warmwaterbehoefte. Bovendien zijn ze ook goedkoper dan gewone boilers (zowel wat betreft aankoop, als in onderhoud).

Zonneboiler (premie D1): • 2500 € tot 3500 € tot 4 m² (per wooneenheid) + 200 €/m² boven de 4 m²; • maximum 50% van het factuurbedrag. Gasboiler (premie C2): • 125 € tot 500 €/individuele installatie.

PROGRAMMERINGSKLOK Het gebruik van een zonneboiler impliceert de opslag van warm water in een boiler. Door een programmeringsklok (of regelklok) te installeren, zal u de productie van warm water daarbij af kunnen stemmen op de uren waarop u warm water nodig hebt en kan u dus vermijden dat de ketel voortdurend hoeft te werken, bijvoorbeeld wanneer u niet thuis bent.

Verminder uw waterverbruik Hoewel het drukken van uw energiefactuur erg belangrijk is, is het evenzeer van belang voor het milieu en uw portefeuille om de verspilling van drinkwater tegen te gaan. Debiet- en drukbegrenzers, spaarsystemen op de WC-spoeling, goede dichtingen, enz. Stuk voor stuk zijn dit elementen die u dagelijks helpen water te besparen. Verder kunt u er ook voor opteren om regenwater op te vangen en te gebruiken. Dat kan door, naast de gewone drinkwaterleiding, een regenwatertank te renoveren of een nieuwe te installeren. Zo kunt u regenwater gebruiken om het toilet door te spoelen, uw was te doen... Door het verbruik van warm water te verminderen, vermindert u ten slotte ook het energieverbruik dat nodig is om dit water te verwarmen. Zo wint u dus in feite twee keer!

! ISOLEER UW WARMWATERLEIDINGEN GOED Door een isolatieomhulsel aan te brengen rond uw warmwaterleidingen vermijdt u warmteverliezen tijdens het transport van het water. Het is een kleine, maar erg rendabele investering.

18


Anne Ceuppens – Sint-Agatha-Berchem “Ik heb een duplex op de gelijkvloerse verdieping van een gerenoveerd pand gekocht, waarin alleen de ruwbouwwerken gebeurd waren. Ik heb dus zelf een volledige renovatie kunnen laten uitvoeren. Ik heb twee zonneboilers laten installeren. Ze zorgen voor 60% van mijn behoefte aan sanitair warm water. Het is echt leuk om minder uit te geven met energie die geen CO2 uitstoot.” 10 prioriteiten voor een energiezuinige woning

19

8. KIES VOOR ENERGIEZUINIGE ELEKTRISCHE HUISHOUDTOESTELLEN

9. VERLICHT OP EEN “SPAARZAME” MANIER

Een oud elektrisch huishoudtoestel kan tot

Een kwalitatieve verlichting is onontbeerlijk

drie keer meer verbruiken dan een recent

VERMINDER UW WATERVERBRUIK

toestel! Als het toestel in kwestie het einde van zijn levensduur bereikt heeft en heel wat energie verbruikt, kan het interessant zijn om het te vervangen door een toestel van klasse A (A++, A+++).

Gelabelde toestellen Vooraleer u een koelkast, diepvriezer, elektrische oven, droogkast of wasmachine koopt, doet u er goed aan om de energieprestatie van het toestel te controleren aan de hand van het label dat erop werd aangebracht. Er zijn 7 categorieën. Daarbij staat categorie A (in het groen) voor de meest energiezuinige en categorie G (in het rood) voor de meest energieverslindende toestellen. Vanaf categorie A wordt er met een “+”-teken gewerkt om de nog zuinigere toestellen van de andere te onderscheiden. Een “A++”-toestel is dus zuiniger dan een “A+”-toestel, dat op zijn beurt dan weer zuiniger is dan een “A”-toestel. “A++”-koelkasten en elektrische droogkasten van klasse A komen daarbij in aanmerking voor een gewestelijke energiepremie.

Informeer bij het kiezen van uw volgende vaatwasser of wasmachine ook naar het waterverbruik van het toestel: het verschil kan aanzienlijk zijn. Zorg er ook voor dat de toestellen bij elk gebruik goed gevuld zijn en opteer voor de “eco”-programma’s die minder water en energie verbruiken.

Financiële steun In 2013 wordt de aankoop van bepaalde elektrische huishoudtoestellen aangemoedigd met een gewestelijke premie (premie F): • koelkast/diepvriezer van klasse A++ of elektrische droogtrommel van klasse A: 50 € tot 200 € per installatie; • bonus koelkast A+++ of elektrische droogtrommel A++: 100 € tot 200 € per installatie; • voor lagere inkomens: bonus van 100 € voor een gezin vanaf 4 personen; • maximum 50% van het factuurbedrag.

Isabelle Blockmans – Neder-over-Heembeek “Onze koelkast was dringend aan vervanging toe, omdat het toestel erg oud was en almaar meer stroom begon te verbruiken. We hebben daarom een ander toestel gekocht met een “A++”-label. Onze nieuwe koelkast verbruikt veel minder dan ons vorige toestel en met de premie van het Gewest waren er alleen maar voordelen aan verbonden.”

20


om het gezichtsvermogen te beschermen, vooral bij het lezen of tijdens het werk, maar klassieke lampen zetten 95% van hun energie om in warmte en amper 5% in licht. Kiezen voor spaarlampen is daarom de juiste keuze.

Energiezuinige lampen TL- en LED-lampen blijven er technologisch op vooruitgaan en bieden goede verlichtingsoplossingen die gepaard gaan met een beduidend kleiner energieverbruik. Als sfeerverlichting of leeslamp kan u opteren voor LED-lampen, die er technologisch op vooruitgegaan zijn en die een steeds belangrijkere plaats innemen in het lampenaanbod. Opgelet: spaarlampen en “neon”-buizen bevatten kwik en gelden als gevaarlijk afval dat u niet bij het restafval mag gooien, maar naar specifieke inzamelpunten voor huishoudelijk chemisch afval moet brengen (Groen Plekje, Mobiel Groen Plekje of gemeentelijk of gewestelijk afvalpark) om ze te recycleren.

PAS HET VERMOGEN AAN DE REËLE BEHOEFTE AAN Ook door goed na te denken over de functie van de vertrekken en door het vermogen van uw verlichting hieraan aan te passen, kunt u heel wat energie besparen. Zo moet een doorgang bijvoorbeeld niet even sterk verlicht worden als een plaats waar er gewerkt of gelezen wordt, of moet een leeshoek in een woonkamer op bepaalde ogenblikken erg goed verlicht zijn, terwijl op andere momenten een minder sterke verlichting (met een kleiner vermogen) volstaat. Ten slotte moet u ook proberen om optimaal gebruik te maken van natuurlijk licht.

Mustapha Mechbal – Molenbeek “Toen ik naar mijn nieuw appartement verhuisde, heb ik de achttien klassieke lampen vervangen door spaarlampen en heb ik ook een aantal verdeelstekkers met schakelaar gekocht voor mijn geluidsinstallatie, tv en computer. Ik verbruik in mijn nieuw 4-kamerappartement met eetkamer evenveel elektriciteit als in mijn vroeger 2-kamerappartement zonder eetkamer!”


21

WARMTEPOMP

10. MAAK GEBRUIK VAN HERNIEUWBARE ENERGIE Wanneer uw woning goed geïsoleerd en goed uitgerust is, kan het ook interessant blijken om

!

gebruik te maken van hernieuwbare energie. Zelfs in Brussel kunt u gratis zonne-energie gebruiken om tot 60% van uw sanitair water te verwarmen of om 40% van uw benodigde elektriciteit op te wekken. Een andere mogelijkheid is gebruik te maken van de warmte in de grond door te kiezen voor een warmtepompsysteem.

ZONNEBOILER Op het dak geplaatste thermische zonnecollectoren absorberen het licht van de zon om het in de vorm van warmte aan een opslagtank door te geven. Als deze niet warm genoeg is, zorgt een klassiek waterverwarmingssysteem automatisch voor de ontbrekende benodigde graden. Het voordeel? Een besparing tot 70% op uw factuur voor sanitair warm water.

FOTOVOLTAÏSCHE ZONNEPANELEN Met de hulp van de zon kunt u zelf zorgen voor een deel van uw elektriciteitsbehoefte. Op het dak geplaatste fotovoltaïsche zonnecollectoren zetten de lichtstralen die ze opvangen om in elektriciteit. De hiervoor benodigde, op het net aangesloten installatie is eenvoudig en past zich aan elk type van gebouw aan. 10 m² fotovoltaïsche zonnecollectoren kan volstaan om 40% van de stroombehoefte van uw gezin te leveren!

22

GEKWALIFICEERDE INSTALLATEURS Op de website van Leefmilieu Brussel vindt u een lijst van installateurs, handige infofiches en een “Gids voor de installatie van een fotovoltaïsch systeem” (zie pagina 27).

VERGEET NIET TE ISOLEREN VOOR U ZONNEPANELEN PLAATST Zonnepanelen installeren voordat u voor een afdoende isolatie gezorgd hebt, is het paard achter de wagen spannen. Door het gebrek aan isolatie zal immers een groot deel van de besparingen die dankzij het gebruik van hernieuwbare energie werden gerealiseerd, verloren gaan. Daarom worden de gewestelijke premies alleen maar toegekend als het dak van uw gebouw geïsoleerd is en als alle ramen en glazen deuren uitgerust zijn met dubbel glas.


In plaats van warmte te produceren door fossiele brandstoffen te verbranden, haalt een warmtepomp energie uit zijn omgeving, d.w.z. uit water, de grond of de omgevingslucht. De verspreiding van de warmte doorheen de woning gebeurt meestal door middel van een buizennet in de vloer tegen een lage temperatuur (30-35°C), wat een goede isolatie van de woning noodzakelijk maakt. Aangezien dit type van verwarming niet voor alle woningen geschikt is, doet u er goed aan om er eerst de nodige informatie over in te winnen bij De Stadswinkel (zie pagina 27).

FINANCIËLE STEUN In 2013 wordt de installatie van bepaalde systemen die gebruikmaken van hernieuwbare energie gedeeltelijk gedekt door een gewestelijke premie. Thermische zonnecellen (premie D3): • premie voorbehouden voor passiefwoningen of lage-energiewoningen; • 0,25 € tot 1 €/Wp; • maximum 30% van het factuurbedrag. Zonneboiler (premie D1): • 2500 € tot 3500 € tot 4 m² (per wooneenheid) + 200 €/m² boven de 4 m²; • maximum 50% van het factuurbedrag. Warmtepomp (premie C4): • 4250 € tot 4750 €/woning; • maximum 50% van het factuurbedrag.


23

DE PASSIEFWONING ALS WONING VAN DE TOEKOMST

VOOR HET MILIEU TELT ELKE HANDELING! Enkele eenvoudige handelingen die niets

Een “lage-energiewoning” of beter nog een

of bijna niets kosten, maken het mogelijk

“passiefwoning” heeft zo goed als geen

!

om aanzienlijk wat energie te besparen. Zo leverden de voorbije edities van “de Energieuitdaging” de Brusselse deelnemers een

Laat uw muren niet afkoelen

bedragen!

U kunt beter verluchten wanneer de verwarming niet aan staat, en dat meerdere keren per dag gedurende korte tijd. Op die manier vermijdt u dat uw muren afkoelen en dat u extra energie nodig hebt om de gewenste temperatuur opnieuw te bereiken.

• Stel de omgevingstemperatuur in op max. 16°C wanneer u niet thuis bent of ’s nachts. Verwarm tot niet meer dan 19 of 20°C wanneer u wel thuis bent. • Leg “tochtbanden” of “tochthonden” voor uw deuren en hang overgordijnen voor uw vensters. • Schakel de verwarming uit in vertrekken die u niet gebruikt. • Stel thermostatische kranen op de juiste positie in en kies voor elk vertrek de juiste temperatuur.

TIPS OM WATER UIT TE SPAREN • Laat lekken, maar ook kranen en spoelbakken die blijven lopen, snel herstellen. • Laat geen water lopen terwijl u zich scheert, uw tanden poetst of de vaat doet. • Verkies een douche boven een bad, enz.

nodig.

Aangemoedigd

door

financiële stimuli heeft een aantal Brusselse eigenaars intussen alvast de stap gezet, en

besparing op die tot 400 euro per jaar kon

TIPS VOOR DE VERWARMING

radiatoren

TIPS OM ELEKTRICITEIT UIT TE SPAREN • Doe het licht uit wanneer u een vertrek verlaat. • Sluit toestellen, zoals uw thuisbioscoop, geluidsinstallatie of computer aan op een verdeelstekker met schakelaar om al deze toestellen door middel van een druk op de knop te kunnen uitschakelen. • Ontdooi regelmatig uw koelkast en/of diepvriezer. • Stel uw wasmachine in op een lage temperatuur. • Vermijd uw elektrische droogtrommel systematisch te gebruiken.

daar plukken ze nu al de vruchten van.

Energierevolutie in de bouwsector Een “lage-energiewoning” verbruikt drie tot vier keer minder dan een niet-gerenoveerde woning. Bij een “passiefwoning” gaat men nog een stapje verder. Vanaf 2015 is het Brussels Gewest het eerste gewest ter wereld dat deze standaard hanteert voor alle nieuwbouwprojecten. Een passiefwoning verbruikt voor verwarming slechts een tiende van wat een klassieke woning verbruikt!

FINANCIËLE STIMULI Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest heeft financiële stimuli ingevoerd (energiepremies, projectoproepen voor “Voorbeeldgebouwen”, groenestroomcertificaten, Brusselse groene lening…) evenals begeleidingsmaatregelen (opleidingen, sensibilisering, facilitatoren, technische gidsen…).

TIPS VOOR UW VERPLAATSINGEN • Beperk het gebruik van uw wagen. • Kies er bij kleine verplaatsingen vaker voor om te voet te gaan of de fiets te nemen en bij grotere verplaatsingen om het openbaar vervoer te nemen. • Groepeer uw verplaatsingsbehoeften, enz.

24


De gewestelijke premies stimuleren het ontwerp van energiezuinige woningen (premies voor passieve nieuwbouw, passieve renovatie, lage-energierenovatie, zeer-lage-energierenovatie). Er zijn bonussen voor natuurlijke materialen, ramen met label en andere technieken op het vlak van ecoconstructie. In sommige gevallen is het interessant deze premie

te combineren met andere premies (voor groendaken, zonnewering, efficiënte verwarming, hernieuwbare energie, energie-efficiënte investeringen), of ze te cumuleren met de projectoproep “Voorbeeldgebouwen”.

EEN AMBITIEUS BELEID INZAKE ENERGIE-EFFICIËNTIE De grote principes achter deze revolutie in het ontwerpen van een gebouw zijn de volgende: • Tijdens het ontwerp van het project wordt er met betrekking tot de oriëntatie en de architectuur van het gebouw maximaal gebruikgemaakt van de mogelijkheden die de ligging biedt: oriëntatie t.o.v. de zon, inplanting van de leefruimtes, enz. • Een efficiënte isolatie, waarbij de nodige aandacht geschonken wordt aan het vermijden van koudebruggen om warmteverliezen tot een absoluut minimum te beperken. • Een goede winddichtheid om de warmteverliezen te beperken. • Een efficiënt verluchtingssysteem dat de warmte van de afgevoerde lucht terugwint om de aangevoerde lucht te verwarmen. Dit is een gecontroleerd mechanisch verluchtingssysteem met warmteterugwinning. • Een uiterst beperkt warmteproductiesysteem: miniketel, kachel.

• Of het gebruik van hernieuwbare energie (zonne-energie, fotovoltaïsche energie, warmtepompen, enz.).


25

VOORBEELDGEBOUWEN Sinds 2007 organiseert het Brussels Hoofdstedelijk Gewest projectoproepen die openstaan voor iedereen, om het bouwen en renoveren van “Voorbeeldgebouwen” te ondersteunen. De geselecteerde gebouwen bewijzen dat er voldoende technische en financiële middelen zijn om te bouwen en te renoveren volgens hoge energie-, milieu- en architecturale normen!

MEER INFORMATIE Tegenwoordig komt men van overal naar Brussel om gebouwen te bezoeken die tot de meest duurzame van Europa behoren. Kantoren, scholen, appartementen, eengezinswoningen, crèches, sportzalen, een moskee: in Brussel wordt “duurzaam” gebouwd. Brussel telt bijna 200 “Voorbeeldgebouwen”: na de eerste vijf projectoproepen gaat het om een totale oppervlakte van 520.000 m².

Brochures Deze brochures geven een overzicht van de mogelijkheden die er op het vlak van energiebesparing en ecoconstructie bestaan. Ze doen dat op een beknopte en toegankelijke manier. • “100 tips om energie te besparen” (nieuwe versie verschijnt in de loop van 2013) • “Renoveren en bouwen: 100 tips om het leefmilieu te sparen en minder energie te verspillen” • “Renovatie en geluidsisolatie – een praktijkgids” • “Premies en goedkope leningen om uw woning te renoveren” • “De Brusselse groene lening” Deze brochures kunt u gratis verkrijgen: 02 775 75 75 of www.leefmilieubrussel.be/ documentatie Infofiches Concrete en eenvoudige fiches die u helpen om bepaalde onderwerpen verder uit te diepen, om met kennis van zaken tot actie te kunnen overgaan! • Infofiches ecoconstructie: www.leefmilieubrussel.be/ecoconstructie • Infofiches hernieuwbare energie en Gids voor fotovoltaïsche zonnepanelen: www.leefmilieubrussel.be/hernieuwbare-energie

De Brusselse groene lening in het Brussels Gewest: 0% interest, dat zet aan tot isoleren! Mits bepaalde inkomensvoorwaarden vervuld zijn, kunt u een renteloze lening krijgen voor het financieren van isolatiewerken (aan uw dak, muren of vloer), voor de plaatsing van superisolerend glas, voor verluchting en voor de installatie van een efficiënt verwarmingssysteem. Bel naar Credal op het nummer 02 213 38 31 om na te gaan of u aan de voorwaarden voldoet.

26


ADVISEURS Energie- en ecoconstructiespecialisten waarop u een beroep kunt doen : Brussels Energieagentschap (ABEA): www.stadswinkel.be. Tel.: 02 219 40 60 Specialisten op het vlak van hernieuwbare energie: www.hernieuwbaar-brussel.be. Tel.: 02 218 78 99 Specialisten op het vlak van passief- en lageenergiewoningen: www.passiefhuisplatform.be

PREMIES Gewestelijke energiepremies: aanvullende informatie, aanvraag van documentatie en formulieren: • Leefmilieu Brussel: 02 775 75 75 [email protected] www.leefmilieubrussel.be/energiepremies Belastingvermindering voor dakisolatie: • Technische informatie: www.economie.fgov.be 0800 12 033 • Fiscale informatie: www.fiscus.fgov.be 02 572 57 57 Gewestelijke renovatiepremies De renovatiepremies kunnen worden gecumuleerd met de energiepremies voor het isoleren van daken, muren en vloeren, het vervangen van ramen en ketels, enz. Deze premies kunnen tot 80% van de investering dekken en zelfs voor een voorfinanciering van 90% van de kosten van de werken zorgen als bepaalde voorwaarden op het vlak van inkomen en ligging vervuld zijn www.huisvesting.irisnet.be • 02 219 40 60

Gemeentelijke premies Sommige Brusselse gemeentes kennen ook premies toe, die cumuleerbaar zijn met de gewestelijke premies en met belastingaftrekmogelijkheden voor zonnepanelen, fotovoltaïsche installaties, groendaken, regenwaterterugwinning, enz. Vraag ernaar bij uw gemeentebestuur.


27

Redactie & herlezing: Fade In, Nicolas De Vos, Gaëtan Quinet, Corinne Bernair, Noémie De Clercq, Pascal De Mulder, Julie Goffard, Louis Grippa, Florence Didion, Rik De Laet, Isabelle Degraeve Lay-out: Laurent Defaweux Coördinatie: Isabelle Degraeve Wettelijk depot: D/5762/2013/03 Verantwoordelijke uitgever: J.P. Hannequart – Gulledelle 100 – 1200 Brussel Gedrukt met plantaardige inkt op gerecycleerd papier. Fotokrediet (©):

TBWA: Cover, blz. 2, 3, 26 Getty Images: blz. 2, 5, 6, 11, 12, 16, 19, 20, 22, 23, 24, 25, 26 Isopix: blz. 5 Xavier Claes: blz. 14, 16, 21 Apere: blz. 18, 22 MDW Architecture: blz. 26 Jetse Haard - A2M sprl: blz. 26

Illustratie: Frédéric Thiry

28

© Leefmilieu Brussel - BIM – Februari 2013


10 prioriteiten voor een energiezuinige woning

Recommend Documents