Jurispudentie In augustus 2012 heeft het Commissariaat voor de Media uitspraak gedaan op bezwaren in handhavingsprocedures van een aantal programmaraden die aan Ziggo adviseren. Op onze website (www.kabelraden.nl) zijn de uitspraken terug te vinden. Het Commissariaat heeft de handhavingsverzoeken afgewezen. Een aantal programmaraden gaat tegen deze uitspraak in beroep bij de rechtbank. Pluriformiteit De programmaraden hadden bezwaar aangetekend tegen eerdere negatieve uitspraken over het advies 2011. Bij die uitspraken was nog niet meegenomen dat programmaraden een procedure hebben gewonnen bij de Raad van State, waarin vooral de pluriformi teit van de adviezen aan de orde kwam. Op dat belangrijke punt kregen de programmaraden nu inderdaad ook gelijk van het Commissariaat. Volgens het Commissariaat geeft de Raad van State afdeling Rechtspraak (de Afdeling) aan dat ‘het ten aanzien van de flexibiliteit en lokale voorkeuren aan de programmaraden kan worden gelaten een nadere invulling aan het basispakket te geven’. De Afdeling oordeelt dat de invulling van de pluriformiteit van het basispakket door de programmaraden geschiedt. Het feit dat in de programmaraadadviezen geen commercieel programmakanaal is geadviseerd, leidt er niet zonder meer toe dat die adviezen niet pluriform zijn. Voor de pluriformiteit is het immers niet van doorslaggevend belang of geadviseerde televisiekanalen tot de populaire (goed bekeken) kanalen behoren. De programmaraden mogen er verder vanuit gaan dat aan alle abonnees een veel groter pakket dan het wettelijk basispakket wordt aangeboden. Anticiperen De adviezen van de protesterende programmaraden bestaan voornamelijk uit publieke zenders en bevatten weinig tot geen Ne-
derlandstalige commerciële zenders. De programmaraden hebben duidelijk geanticipeerd op de omvang en invulling van het standaardpakket, waarbij zij er van uitgingen dat een aantal commerciële zenders door Ziggo zou worden opgenomen. Deze vorm van strategisch adviseren leidt er volgens de programmaraden toe dat het standaardpakket als geheel pluriform is samengesteld. De Afdeling meent dat noch uit de Mediawet 2008, noch uit de wetsgeschiedenis blijkt dat programmaraden niet mogen anticiperen op een bepaalde omvang en invulling van het standaardpakket, waarover Ziggo in dit geval zelfs eveneens advies had gevraagd. Het Commissariaat stelt vast dat de program maraden bij de advisering 2011 anticipeerden op een bepaalde omvang en invulling van het standaardpakket door Ziggo. Het feit dat Ziggo daar geen advies over heeft gevraagd, doet hieraan niet af, nu Ziggo zelf heeft aangegeven welke zenders zij zou opnemen. Het Commissariaat verklaart het bezwaar van de programmaraden op dit punt gegrond.
van de genoemde programmaraden was dat niet het geval; de leden waren langer dan acht jaar in functie. Programmaraden betreuren de uitspraken. Zij menen dat het Commissariaat ten onrechte aanneemt dat afwijking van de formele eisen het gehele advies ongelding maakt. Hierdoor wordt feitelijk de wet, en de advisering door programmaraden, buiten werking gesteld. Immers, een programmaraad is niet zelf verantwoordelijk voor de benoeming van zijn leden. Dat is een taak van de gemeenten, die bij een groot aantal van deze programmaraden hun werk niet goed gedaan hebben. Bovendien hadden verschillende programmaraden en gemeenten eerder van het Commissariaat te horen gekregen dat de leden langer kunnen blijven zitten, nu er nieuwe wetgeving in de maak is. De programmaraden menen dat zij ervan uit kunnen gaan dat de informatie van het Commissariaat correct is. Het is teleurstellend om te merken dat die informatie in een procedure niets waard blijkt te zijn.
Zittingstermijn Programmaraden hebben dus gelijk gekregen op punten van pluriformiteit en ‘strategisch adviseren’. De bezwaren zijn nu echter afgewezen op basis van nieuwe argumenten van Ziggo en een strikt formele interpretatie van de wet. Het Commissariaat constateert dat de maximale wettelijke zittingstermijn door een aantal leden wordt overschreden of dat het reglement niet tijdig is vastgesteld. Volgens het oordeel van het Commissariaat bepaalt artikel 6.16, tweede lid, van de Mediawet 2008 dat benoeming van de leden van de programmaraad voor vier jaar geschiedt en dat herbenoeming voor nog vier jaar eenmaal mogelijk is. Het Commissariaat meent dat een programmaraad ten tijde van de vaststelling van het advies aan die eis moet voldoen. De Mediawet 2008 biedt geen ruimte om ontheffing te verlenen. Er zal dus aan deze bepaling moeten worden voldaan, wil een advies kunnen worden aangemerkt als een rechtsgeldig advies. Bij een aantal
France 2 Naast de afwijzing op formele gronden volgt het Commissariaat ook de redenering van Ziggo dat France 2 niet beschikbaar is voor analoge doorgifte, nu de zender een contract voor het digitale pakket heeft afgesloten. Geen belang werd gehecht aan het argument van programmaraden dat de zender zelf meldt geen bezwaar te hebben tegen doorgifte in het analoge pakket. Programmaraden mochten er dan toch vanuit gaan dat er geen belemmeringen waren voor advisering. Ook gaat het Commissariaat niet in op het verzoek van programmaraden dan toch tenminste een vervangende zender aan te mogen wijzen. Het Commissariaat heeft uitspraak gedaan in bezwaarprocedures van de programmaraden Limburg, Den Haag, ABCNZ, Delft, Zoetermeer, Noord-Holland en Gooi en Omstreken. De programmaraden Limburg, ABCNZ, Delft, Zoetermeer en Noord-Holland hebben inmiddels beroep aangetekend bij de Rechtbank.
COLOFON Kabelraad is een uitgave van Kabelraden.nl, Stichting Landelijk Steunpunt Programmaraden en verschijnt 4 keer per jaar. Leden van programmaraden en andere geïnteresseerden ontvangen Kabelraad gratis • Het abonnement is aan te vragen via e-mail (
[email protected]) of bij Kabelraden.nl • Beechavenue 54 - 80, 1119 PW Schiphol-Rijk • Telefoon: 020 - 6586250 Kabelraad verschijnt onder redactie van Kabelraden.nl en David de Jong (DutchMedia) • Fotografie: Henk Veenstra, iStockphoto, Thinkstock • Vormgeving: Fonts+Files visuele communicatie, Haarlem • Drukwerk: StyleMathôt, Haarlem
Informatiebulletin van kabelraden.nl • verschijnt vier maal per jaar
oktober 2012
kabelraad 36 Feest
10 jaar
kabelraden.nl
In deze kabelraad ondermeer: n Programmaraad Zeeland wil snel digitaliseren n Programmaraad Amstelveen houdt het voor gezien n Anke Wonneberger neemt afscheid van Nederland en kabelraden.nl n 538: een merk dat staat
Op zaterdag 17 november viert kabelraden.nl haar 10 jarig bestaan. Uiteraard samen met programmaraadsleden. De feestelijke bijeenkomst vindt plaats in Artis Amsterdam.
Kabelraden.nl 10 jaar Tijdens het programma kijken we terug op de afgelopen 10 jaar, maar natuurlijk ook vooruit. En dat doen we onder andere met Bas de Vos (Stichting Kijkonderzoek), UPC (onder andere over Horizon), Skyradio (over Myradio), meerdere zenders en onze voorzitter Marco Swart. Het programma kent verder nog een aantal feestelijke verrassingen. De bijeenkomst is bedoeld voor programmaraadsleden en gratis. Omdat we terugkijken op 10 jaar programmaraden kunnen wij ons voorstellen dat ook oud-leden van programmaraden de dag willen bijwonen. Die zijn dan ook van harte welkom! Programmaraden kunnen ook zelf hun oud-leden uitnodigen. Deze dag komt in de plaats van de jaarlijkse radio- en tvdag; dit jaar dus geen zendermarkt.
2
Rondleiding Voorafgaand aan het programma, van 9.00 – 10.00 uur, bieden wij een aantal deelnemers de gelegenheid om mee te doen met een korte rondleiding door Artis. Opgeven daarvoor kan tegelijk met aanmelding voor de dag en indelen doen we op basis van tijdstip van aanmelding. Aanmelden Programmaraadsleden en oud-leden kunnen zich aanmelden met een email naar
[email protected] onder vermelding van eigen naam en naam van de programmaraad. De bijeenkomst is gratis. Ook de toegang tot Artis is gratis voor deelnemers. Tijdens de lunch en na afloop van het programma is er gelegenheid de dierentuin te bezoeken. Helaas is het niet mogelijk om reiskosten te vergoeden, wel hebben wij uitrijkaarten voor het Artis-parkeerterrein. Artis is ook goed bereikbaar met openbaar vervoer.
Feest
Programmaraad Zeeland wil snel digitaliseren De Zeeuwse programmaraad wil dat de kabelmaatschappij gaat digitaliseren. Wij spraken met de voorzitter van de Zeeuwse programmaraad, Gertjan van der Brugge, over dit bijzondere initiatief. Wat hebben jullie de kabelexploitant voorgesteld? Van der Brugge: “De Zeeuwse Programmaraad heeft twee voorstellen gedaan aan Delta, de kabelaanbieder. Het eerste voorstel is het versneld afschakelen van het analoge pakket met als doel zoveel mogelijk bandbreedte over te houden op de kabel voor andere zaken, zoals meer digitale zenders, meer HD zenders, video-toepassingen voor ‘in &around the house’, interactieve televisie. Ook verwachten wij dat in de nabije toekomst veel capaciteit nodig zal zijn voor ontwikkelingen als E-health en E-learning, waarbij onderdelen van gezondheidszorg en onderwijs op afstand digitaal worden aangeboden: absoluut noodzakelijk in een dunbevolkte en uitgestrekte provincie als Zeeland. Ruim tweederde van onze achterban kijkt nu digitaal en wij vonden dat wij pro-actief moeten voorsorteren op wat er ons te wachten staat. Het tweede voorstel is het versneld oprichten van een “programmaraad nieuwe stijl”. Eerlijk gezegd vinden wij de huidige opzet gebaseerd op de huidige wetgeving niet meer van deze tijd. Wij hebben ook geen zin om nog langer te wachten op wat er wel of niet uit Den Haag gaat komen en hebben besloten om samen met onze aanbieder te gaan werken aan nieuwe verhoudingen die wel passen bij onze tijd en onze situatie”.
Gertjan van der Brugge
Hoe heeft de kabelexploitant gereageerd? Van der Brugge: “Positief, blij verrast, ik kan niet anders zeggen. Ons voorstel viel samen met een strategische heroriëntatie bij Delta, dus dat kwam goed uit. Aan de andere kant duurde het daardoor ook wat langer voor we in echt overleg konden treden, maar op dit moment maken we echt meters in de voortgang”. Hij vervolgt: “wij zijn nu met Delta in gesprek over een statuur nieuwe stijl en over de voortgang van het migratieproces van analoog naar digitaal. Binnenkort hebben wij onze jaarlijkse studiedag. Daar zetten we het gesprek voort”.
Hoe is verder jullie relatie met de kabelexploitant? Op welke manier adviseren jullie? Van der Brugge: “Onze relatie is constructief, gebaseerd op een kritische dialoog. Dat ligt voor ons misschien wat anders dan voor andere programmaraden, omdat onze aanbieder, Delta, een Zeeuws bedrijf is dat weliswaar op commerciële basis werkt maar nog steeds via aandelen in overheidshanden is en een visie heeft waarin dienstbaarheid aan de regionale samenleving centraal staat”. En zijn laatste tip: “Weet dat goede verhoudingen tussen een kabelraad en een aanbieder ook mogelijk zijn, blijf ook in lastige omstandigheden de dialoog zoeken en kom vooral eens in Zeeland kijken”.
3
Volg al het med ianieuws en pr ogram aradennieuw m s nu ook op fa cebook. http://www.fa cebook.com/k abelraden
Onlangs besloten alle leden van de programmaraad Amstelveen op te stappen. De gemeente heeft vooralsnog geen nieuwe leden aangezocht; de werkzaamheden van de programmaraad zijn gestopt. Wat was er aan de hand? Kabelraad vroeg het aan de secretaris, Arthur Dijkstra.
Blijf op de hoo Kabelradengte: .nl Naast facebo ok is kabelrade n.nl ook op twitter te vinden via http://twitter.c om/kabelrade n
Programmaraad Amstelveen houdt het voor gezien Kan je iets vertellen over de afgelopen jaren van de programmaraad? Dijkstra: “mijn herinnering gaat terug naar ongeveer 2004 toen Casema het coax-kabelnetwerk in Amstelveen al had gekocht. Uit die beginperiode staat mij nog een bijzonder coöperatieve houding van alle partijen voor ogen. Er was al wel wat gedoe over band breedte, maar dat was minimaal. De indruk bestond dat Casema in principe de wensen van de Programmaraad wenste uit te voeren, dat leuk vond. Later bleek pas waarom. Toen ‘mochten’ we geen commerciële zenders adviseren want die vroegen soms geld voor doorgifte, later pas wilden ze betalen voor kabeltoegang en voor extra inkomsten zorgen voor de kabelboer. Onze adviezen waren redelijk neutraal, met Arte, TV5, AT5, alle zenders die je in een grootstedelijke agglomeratie kunt verwachten. We waren wel een beetje een vreemde eend in de Casema-bijt omdat de omliggende gemeenten door andere kabelaars werden bediend”.
Cash out Dijkstra vervolgt: “op een gegeven verzuurde de relatie om ons, toen, onbekende redenen. In het verkoopcontract van de kabel van de gemeente Amstelveen aan Casema was een clausule opgenomen die voorzag in voortgaande lage prijzen voor Amstelveen, omgerekend € 10 per maand plus inflatiecorrectie, als en indien de kabelaar dan nog de enige aanbieder van diensten zou zijn op die kabel. Ter bevestiging daarvan hoefde de gemeente slechts arbitrage in te roepen en het was geregeld. Echter, wat gebeurt er: De gemeente verzuimt dit, zit in een onprettige onderhandelingspositie met Casema en delft uiteindelijk het onderspit. Kosten, eenmalig ong. € 3 miljoen uit de kas van de gemeente en een prijsverhoging van € 6 naar € 16 per maand per kabelaansluiting. Bij ongeveer 30.000 aansluitingen impliceerde dit een extra cash-out van de Amstelveens burgers van nog eens € 2 miljoen per jaar. Zonder dat daar een wethouder of ambtenaar voor is ontslagen ....”
Wat we op de kabelmarkt zien is dat de eigenaar van het netwerk bepaalt welke diensten er worden verleend op dat netwerk 4
Aanvaringen “De Programmaraad heeft dit toen niet geweten maar het vertrouwen in de ambtelijke begeleiding was sindsdien niet groot meer. Vanaf dit moment bleek ook de toeschietelijkheid of vriendelijkheid van Casema/Ziggo jegens onze adviezen wat minder en begonnen ze ons te adviseren over beschikbare zenders. Het begon vanaf ongeveer 2007 2008 te kraken. We kregen toen een aantal aanvaringen met Casema, later Ziggo, over Arte, die volgens ons gewoon was omgekocht om slechts digitaal te worden doorgegeven; Concertzender, die ze niet wensten door te geven zonder extra vergoeding te krijgen; Brava die ondanks flinke woorden toch maar snel een contract tekende met louter digitale doorgifte; TV5 die alleen een contract met digitale doorgifte kon sluiten met Ziggo, maar zelfs het aanbod van TV5 om hun vergoeding (betaling door Ziggo aan TV5), van 3 cent per maand per digitale aansluiting te verlagen naar 2 cent EN analoge doorgifte kon Ziggo niet vermurwen… Toen wisten wij zeker dat Ziggo domweg misbruik maakte van haar contractsvrijheid om haar zin door te drijven”. Concertzender “We hebben over doorgifte van de Concertzender een zaak aangespannen die uiteindelijk tot en met de Raad van State is gekomen. Om formele redenen kregen wij ongelijk (het aantal leden was tijdelijk minder dan zeven geweest) maar op alle inhoudelijke argumenten hebben we gelijk gekregen. Het gehele
proces loopt via het Commissariaat voor de Media, waar je 2x langs moet, een Rechtbank en dan nog eens de Raad van State. In deze wereld van tv en radio een eeuwigdurende procedure die alleen maar in het voordeel heeft gewerkt van de monopolisten, de kabelaars”. “Een van de laatste strapatsen van het Commissariaat is bijvoorbeeld dat het zijn eigen besluiten met terugwerkende kracht intrekt en daardoor de Programmaraden a priori heeft gediskwalificeerd”, geeft Dijkstra nog als toelichting. Waarom wil de programmaraad nu niet meer door? Dijkstra: “De Programmaraad heeft zichzelf opgeheven, lees: alle zittende leden hebben hun ontslag ingediend en dat is door de Gemeenteraad gehonoreerd, omdat we niet verwachten ooit een besluit te nemen dat de goedkeuring van Ziggo zal krijgen. Wij zouden continu procedures moeten voeren, daar hebben wij geen zin meer in. Wij willen wel de kabelaar adviseren maar als dat advies slechts via de rechtspraak na een jaar of vier alsnog niet kan worden ingevoerd heeft advies geen zin. Voor het actievoeren hebben we geen tijd. Procedures voeren zou een uitzondering
moeten zijn, maar het blijkt de regel. Onze berichtgeving op de website heeft natuurlijk niet geholpen bij het vinden van enthousiaste kandidaten want die konden op het web lezen over onze wederwaardigheden. Niks leuk nadenken en praten over zenderkeuze: gewoon ordinair rechtszaken voeren, armoede dus. De Gemeenteraad heeft er vervolgens voor gekozen geen nieuwe Programmaraad te zoeken”.
dat er tussen de infrastructuren WEL concurrentie was. Welnu, dat hadden ze kunnen bevestigen door zelf geen gebruik te maken van de KPN-netwerken als de KPN geen toegang had tot hun netwerk. Door deze eenzijdige toegang hebben de kabelaars een groot concurrentievoordeel onder het motto: wel de lusten niet de lasten. Ergo, de politiek heeft het laten liggen, niet willen begrijpen, dan wel niet willen handelen”.
En nu? Hoe zien jullie de klanteninvloed in de toekomst? Dijkstra: “Wat we op de kabelmarkt zien is dat de eigenaar van het netwerk bepaalt welke diensten er worden verleend op dat netwerk. Het marktaandeel van de kabelaars is onverminderd hoog in hun respectieve regio’s, zij hebben hierdoor een aanmerkelijke marktmacht in hun regio’s. Uitgaande van de voortzetting van de monopolistische situatie resteert slecht een beperking van de contractsvrijheid van de kabelaars anders wordt het nooit wat. Contractsvrijheid is een groot goed in onze maatschappij en is erg moeilijk te beperken. Dus dient er wat gedaan te worden aan de monopolies van de kabelaars. Die hebben steeds geroepen
Nieuwe wetgeving “De indruk die we hebben gekregen van voorgenomen wetgeving is te zot voor woorden. Een ondergrens van minimaal 30 tv-zenders in enig basispakket is ridicuul, dit zou minimaal 50 moeten zijn. Het meten van marktaandelen per regio om aldus tot dwingende pakketten te komen is iets wat achteraf kan gebeuren en heeft dus geen zin. Als de harde zeggenschap nergens wordt ondergebracht blijft het voortmod deren; het Commissariaat voor de Media is hiervoor ongeschikt, zo is gebleken. Het is ook grappig om te zien hoe sinds een paar jaar UPC en Ziggo de taken hebben verdeeld in overheidsland: Ziggo is alleen in Nederland actief en zorgt voor het lobbywerk in Den Haag, UPC is op grotere schaal actief en verzorgt de lobby-klussen in Brussel. In Nederland is UPC al een paar jaar rustig, ze laten Ziggo de kooltjes uit het vuur halen. Dit gebeurt allemaal zo soepel dat het bijna natuurlijk is”. “De winstgevendheid van de kabelaars is enorm: een EBITDA tussen de 60 en 70% is domweg heel erg veel. Wij hebben ooit eens uitgerekend en op de website gepubliceerd dat in de eerste vijf jaar na de totstandkoming van Ziggo, de aandeelhouders ongeveer € 5 per aansluiting per maand netto kregen uitbetaald (bij vier miljoen aansluitingen is dit 240 miljoen per jaar). Door handig gebruik te maken van royalty-contracten en slimme financieringen bleek dit mogelijk. Een paar keer tijdens de diverse confrontaties in onze procedures heeft Ziggo zich hierover beklaagd. Op ons verzoek om dan maar met een correctie te komen, te vertellen hoe het dan wel in elkaar steekt, is nooit gereageerd…”
Arthur Dijkstra 5
Anke Wonneberger neemt afscheid van Nederland en kabelraden.nl Tot begin 2012 was Anke Wonneberger lid van de APR en van de raad van advies van kabelraden.nl. Omdat ze werk heeft gevonden in Wenen heeft ze Nederland, en de programmaraden, inmiddels verlaten. Ze was uit haar geboorteland Duitsland naar Amsterdam gekomen om een promotieonderzoek uit te voeren. Omdat het onderzoek relatie heeft met tv-kijken willen we haar graag een paar vragen stellen.
Waarom was je in Nederland? Wat heb je voor onderzoek gedaan en waar? Wonneberger: “Na mijn studie communicatiewetenschap in Berlijn wilde ik graag verder onderzoek doen, het liefst in het buitenland. Zo ben ik voor een heel interessant promotieproject aan de Universiteit van Amsterdam beland. Mijn onderzoek hier ging over veranderingen in de rol van politieke informatieprogramma’s voor de televisiekijker. Ik heb onderzocht hoeveel en op welke manier mensen in Nederland in de afgelopen twintig jaar naar nieuws en politieke achtergrondprogramma’s op de televisie hebben gekeken”. Wat zijn de belangrijkste conclusies uit het onderzoek? Wonneberger: “Vaak werd gevreesd dat een groeiend programma-aanbod en vooral de toename van amusementsprogramma’s ertoe leidt dat mensen minder
politieke informatieprogramma’s gaan kijken. Er zijn wel stijgingen of dalingen van de kijkcijfers van specifieke programma’s bekend maar er was nog nauwelijks kennis over de veranderingen van individueel kijkgedrag over een langere periode. In samenwerking met Stichting Kijkonderzoek, de Nederlandse Publieke Omroep en IntomartGfK hebben wij de tot zo ver unieke mogelijkheid gekregen om data van het Nederlandse publiek onderzoek te analyseren. De grootste verassing was dat - in tegen stelling tot het vermoeden van steeds minder in politiek geïnteresseerde kijkers - in Nederland juist tegenovergestelde ontwikkelingen te vinden waren. Mensen zijn, ondanks meer keuzemogelijkheden, juist meer naar de traditionele nieuwsprogramma’s zoals het Journaal gaan kijken. Natuurlijk zijn er ook meer zogenaamde soft-news of infotainment-programma’s op de markt gekomen. Ook deze werden steeds meer bekeken. Zo ontvangen de meeste kijkers nu een groter en veel diverser pakket aan politieke informatie via de tv dan tien of twintig jaar geleden. Dit maakt duidelijk dat de tv ook in tijden van een groeiend belang van online nieuws nog steeds een belangrijke bron voor informatie blijft”. Is er de laatste jaren veel veranderd in de manier waarop Nederlanders naar het nieuws kijken? Is er veel verschil tussen ouderen en jongeren? Wonneberger: “Afgaand op de groeiende kijktijden is tv-kijken populairder dan ooit.
Als deel van het dagelijks leven ontwikkelen mensen gewoontes, ook kijkgewoontes, en een meerderheid vindt dat informatieprogramma’s hierin niet mogen ontbreken. Wel zien we dat jongeren minder naar het nieuws kijken dan oudere kijkers en dus niet in gelijke mate deel hebben aan de stijging van het nieuwskijkgedrag. Dit duidt echter niet op een dramatische ontwikkeling. Vooral in de jaren 90 vond een algemene daling van het kijken naar nieuws plaats. Na 2000 zijn alle kijkers, ook jongeren, weer meer nieuws gaan kijken. Je bent lid geweest van de raad van advies van kabelraden.nl. Daarnaast was je een aantal jaren lid van de APR (programmaraad van Amsterdam en omgeving). Wat is je het meest bijgebleven? Welke onderwerpen waren interessant en wat viel je op? Wonneberger: “Als lid van de APR vond ik het erg boeiend om actief invloed te hebben op de samenstelling van het regionale zenderpakket. Bij de raad van advies heb ik daarnaast nog meer inzicht in de wereld van zenderpakketten, kabelexploitanten en mediawetgeving kunnen krijgen. Op beide plekken is bij mij misschien vooral de goede sfeer tijdens de discussies blijven hangen. Het is erg bijzonder dat mensen met geheel verschillende achtergronden en interesses bij elkaar komen. Vele verschillende perspectieven te horen en samen proberen tot goede conclusies te komen was uitdagend en leerzaam, maar vooral ook een groot plezier.
Meer TLC, minder Animal Planet Hoe belangrijk is, volgens jou, consumenteninvloed op de inhoud vanhet tv- en radiopakket? Heb je nog suggesties voor de manier waarop we dat in de toekomst kunnen regelen? Wonneberger: “Juist de tijd bij de raad van advies heeft het belang van consumenteninvloed op de tv- en radiopakketten voor mij nog een keer erg duidelijk gemaakt. Voor de gewone consument blijven vele aspecten van de samenstelling van het tv-en radiopakket onduidelijk. Juist op het gebied van media-inhouden geloof ik er niet in dat een vrije markt altijd voor de beste oplossing zorgt. In mijn onderzoek werd duidelijk dat serieuze nieuws- en achtergrondprogramma’s erg populair zijn. Zonder de publieke omroep zou het aanbod in Nederland hier echter vrij beperkt zijn. Het zou bijvoorbeeld net zo met kleinere culturele, buitenlandse, of nieuwe innovatieve zenders kunnen gaan. Deze zenders een kans geven, ook zonder dat er een grote investeerder achterstaat, is voor mij ook in de toekomst een belangrijke taak voor consumenteninvloed. Natuurlijk zorgt de digitalisering voor een andere situatie. Volgens mij moeten we er vooral voor zorgen dat exploitanten niet te vroeg kunnen roepen dat consumenteninvloed overbodig is geworden. Ook voor een breder pakket moeten consumenten het recht behouden om mee te kunnen praten en hun visie op een divers en evenwichtig aanbod duidelijk te maken. Consumenteninvloed zou in de toekomst minder door de overheid en sterker door de kabelbedrijven zelf geregeld moeten worden, waarbij vooral de regionale invloed moet blijven bestaan”.
TLC, dat zich vooral richt op jonge vrouwen, is sinds 1 oktober vanaf 15 uur te zien. Hiervoor zijn de uitzenduren van Animal Planet via de analoge en digitale standaardpakketten ingeperkt. “Uit de kijkcijfers blijkt dat vrouwen behoefte hebben aan meer TLC,” aldus Hesther Jolly, woordvoerster van eigenaar Discovery Networks Benelux. Of er plannen bestaan om in de toekomst TLC nog meer uren per dag uit te zenden wil de woordvoerster niet prijsgeven. “In eerste instantie zullen programma’s die ’s avonds te zien zijn, ook ’s middags te zien zijn; later komen we met een nieuwe programmering,” aldus Jolly. Animal Planet, de zender die alleen programma’s met en over dieren uitzendt, is in Nederland 24 uur per dag in de Europese (in het Nederlands ondertitelde) HD-versie beschikbaar in digitale pakketten.
15 uur afleveringen van de Amerikaanse series Toddlers&Tiaras, Cake Boss en Rich Bride, Poor Bride te zien. TLC richt zich met name op vrouwen van 25 tot 39 jaar met programma’s over lifestyle, mode, familie en koken. DdJ
Overigens introduceert TLC per oktober de Nederlandse productie “TLC Over” waarin Birgit Schuurman onderzoek doet naar liefde, seks en relaties. In de middag zijn vanaf
Mensen zijn, ondanks meer keuzemogelijkheden, juist meer naar de traditionele nieuwsprogramma’s zoals het Journaal gaan kijken. 6
7
Kabel Noord is met 23.500 klanten actief in het Noordoosten van Friesland (drie gemeenten op het vasteland en de eilanden Ameland en Schiermonnikoog). De kabelaar startte in 1979 en bleef in tegenstelling tot vele anderen zelfstandig. In de serie over kleine kabelbedrijven een profiel van deze kabelaar waarvoor Kabelraad sprak met directeur Niek Geelhoed.
Kabel Noord: de kabelaar voor Noordoost Friesland We zijn niet van de school coûte-que-coûte, maar heel pragmatisch kijken we wat er mogelijk is.
Kabel Noord werd in 1979 als gemeenschappelijke regeling door vijf gemeenten opgericht. Toen zaten de gemeenten met hun politieke bestuurders in het bestuur. In 1996 is Kabel Noord omgevormd tot een NV met de vijf gemeenten als aandeelhouders. Aandelen zijn verdeeld naar rato van het aantal abonnees per gemeente. Dunbevolkt Circa 96% van het gebied is bekabeld. Het gebied van Kabel Noord kenmerkt zich als landelijk gebied met een gemiddeld inkomen dat 10% lager ligt dan het landelijk gemiddelde. Overigens blijken volgens Geelhoed ook in zijn gebied de ‘nieuwste’ televisies juist ook aanwezig te zijn bij diegenen die het minder florissant hebben, net als in de steden. De
regio Noordoost Friesland wordt verder gekenmerkt door een iets behoudender en Christelijkere atmosfeer. Circa 84% van de huishoudens in het Kabel Noordgebied heeft een abonnement; soms komt het voor dat de buren op 500 meter afstand zitten. Minder concurrentie en trouwheid klanten Geelhoed: “We hebben een hogere klantendichtheid dan andere kabelaars. Regionaal zit Ziggo in stedelijke gebieden soms op niet meer dan 50%. UPC zit in Amsterdam ook heel laag. In ons gebied is het fenomeen schotel alleen een buitengebied-ding. De bevolkingsopbouw maakt juist dat er geen vraag is naar bijvoorbeeld Turkse of Hindi-kanalen. Voor de digitale ether is er onvoldoende goede dekking met het DVB-T aanbod (Digitenne van KPN). Wel is IPTV opkomend, maar niet beschikbaar in het hele gebied.” Kabel Noord zegt niet per se direct het ‘allernieuwste van het nieuwste’ te bieden. “De landsaard is hier een beetje dat mensen de kat uit de boom kijken. Ze hoeven niet per se voorop te lopen, maar nemen producten wel af zodra ze de voordelen inzien,” aldus de Kabel Noorddirecteur. Zelfstandig bedrijf “In dit gebied hecht men er waarde aan om eigen baas te zijn over bepaalde zaken. De kabel is daar een van. Dertig jaar lang werkten we in een constructie met het gasbedrijf Noordoost Friesland. Dat is aan Eneco verkocht in 2000. Toen is ook een consultatie gestart wat er met de
8
kabel zou kunnen gebeuren. Ik was toen ook directeur van het gasbedrijf. In 2006 zijn Eneco en Kabel Noord uit elkaar gegaan en is Kabel Noord de exploitatie zelf gaan doen. Ik ben meegegaan met het kabelbedrijf. De afstand met Eneco - dat steeds meer vanuit Rotterdam ging werken - en bewegingen in de energiemarkt maakten dat die stap gemaakt werd.” “Soms komt van Ziggo, UPC of CIF wel de vraag binnen of we te koop staan. De eigenaren, de gemeenten, hebben geen reden om te verkopen. Zij zijn met reden aandeelhouder van een publieke voorziening. Glasvezel is de volgende stap waarmee ze graag een open netwerk willen hebben. Bovendien zie je dat perifere gebieden beter te bereiken zijn.” Open kabel “Kabel Noord heeft altijd open gestaan voor openstelling van het netwerk. In 1998 kreeg Telekabel (nu UPC) al de mogelijkheid om kabelinternet aan te bieden via het netwerk van Kabel Noord. Na verloop van tijd bleek dat product een wat luxe prijs te kennen waardoor het minder in trek was en is ook @Home (nu Ziggo) gevraagd een internetproduct te leveren.
we voor sommige kanalen afhankelijk zijn van Delta. De zelfstandigheid van kabelaars hangt af van het hebben van een eigen headend. In 1999 zijn we met digitale kabeltelevisie gestart, jarenlang met een pluspakket, gaandeweg is dat uitgebouwd. Drie jaar geleden hebben we dat opgeknipt in subpakketten en daarnaast bieden we Film1, Sport1, Eredivisie Live en we zijn nog in onderhandeling met HBO. We hebben drie jaar geleden ook in het basispakket voor een aantal kanalen hoge definitie geïntegreerd. Bij ons zit Omrop Fryslân op 11. Wij hebben bewust het basispakket niet zo heel groot (44 zenders) gemaakt, maar wel thema kanalen als Journaal24 en Politiek24 opgenomen in het standaardpakket.” Opvallend is dat kanalen als WDR, BBC 3 en TVE Internacional samen met enkele commerciële Duitse zenders (RTL, RTL II, N24, Sat.1 en ProSieben) zijn opgenomen in een internationaal pakket (2,95 euro per maand). Dat heeft vooral met auteursrechten te maken die Kabel Noord liever niet naar elke abonnee wil omslaan. Ook valt op dat Ketnet/Op12 opgenomen is in het ‘familie’ pakket (4,95 euro per maand), terwijl Ketnet voorheen in het standaard-
De landsaard is hier een beetje dat mensen de kat uit de boom kijken. Ze hoeven niet per se voorop te lopen, maar nemen producten wel af zodra ze de voordelen inzien. Uiteindelijk is UPC vorig jaar gestopt omdat het niet rendeerde. Kabel Noord is op een gegeven moment ook zelf begonnen met internet (KNID, Kabel Noord Internet Direct) met als gedachte een lage prijs, weliswaar met lage snelheid, te bieden gericht op het eigen gebied. Dat is steeds verder opgebouwd en uiteindelijk een volwaardige dienst geworden. Zo ook met telefonie. We zijn niet van de school coûte-que-coûte, maar heel pragmatisch kijken we wat er mogelijk is.”
pakket zat (oude zendercombinatie met Canvas). Volgens Niek Geelhoed is er geen verplichting om Ketnet/Op12 in het standaardpakket aan te bieden, en is er omwille van kostenefficiëntie voor gekozen deze in een pluspakket aan te bieden. Tegelijkertijd is het geen ‘principiële’ kwestie; “als de programmaraad deze zender in het (analoge) standaardpakket zou wensen of als blijkt dat veel klanten dat anders wensen, dan kan dat wijzigen”.
Digitale kabeltelevisie “Digitaal hebben we van meet af aan zelf gedaan met een eigen digitale headend. Wel is de glasvezelaanlevering van signalen afkomstig van Delta, waardoor
Tarief De tariefstelling van Kabel Noord lijkt op die van de andere grote kabelaars: 17,50 euro per maand. “In 1998 waren we duurder door de aanleg van het netwerk en de
grote afstanden tussen de woningen. De anderen hebben ons inmiddels ingehaald qua prijs. Wij groeien mee, maar blijven de laatste jaren toch stabiel qua prijspeil. We coderen het standaardpakket zodat klanten makkelijker een pluspakket kunnen afnemen.” Niek Geelhoed is het overigens niet eens met de stelling dat televisie via de kabel in Nederland goedkoop is. “Het is wat men gewend is. We maken niet excessief veel winst. Het is wel zo dat we voor de prijs nu ook meer leveren dan in het verleden. Ik denk dat het een faire prijs is; niet per se goedkoop, maar wel eerlijk ten opzichte van het product.” Programmaraden? “Van meet af aan hebben we bij de programmaraad gesteld dat adviseren voor 15 tv-zenders alleen niet handig is. Dus gaan we uit van het hele analoge pakket. Als er een zender in moet, dan moet de programmaraad ook aangeven welke er uit mag. De verstandhouding met de programmaraad is prima. Wij communiceren en faciliteren en gaan niet telkens naar de rechtbank om te procederen. Op heel beperkte schaal zijn er wel eens verschillen van mening, maar op grote lijnen zijn we het met elkaar eens. Op langere termijn vraag ik me in de tijd van interactieve televisie en digitalisering wel af wat hun meerwaarde is. Wettelijk is het ook beperkt tot analoge televisie en radio; met feedback van klanten kan je ook soms vraagtekens plaatsen bij de representativiteit van programmaraden.” Kabel Noord is overigens niet van plan analoge kabeltelevisie uit te faseren. De 31 analoog gedistribueerde tv-zenders vormen volgens Geelhoed geen belemmering: “een nijpend capaciteitsprobleem hebben we niet.” Met 10.000 digitale kabelhuishoudens kijkt minder dan de helft van het klantenbestand van Kabel Noord digitale tv. Voor Kabel Noord is dit ook verder geen issue, maar als politiek Den Haag analoog wil afschaffen door er een verbod op in te voeren, dan is dat wellicht een begaanbare weg naar digitaliseren, aldus de directeur van het enige nog overgebleven Friese kabelbedrijf. DdJ
9
538 een merk dat staat
Op 3 september wijzigde Radio 538 haar naam in 538. Een naamswijziging die staat voor een merkfilosofie. Aanleiding voor Kabelraad om te spreken met Florent Luyckx, directeur content
“Vandaag is de kracht van radio dat je het (samen) beleeft, je zelf niet afsluit van de buitenwereld”
bij de radiomarktleider van Nederland.
538 maakt samen met Radio 10 Gold, Slam!FM, Slam!TV, de tv-zender 538 alsmede een evenemententak (538events), internettak (538 Groep Digital) en 538concepts (t.b.v. reclameproduktie) onderdeel van 538 Groep. Die is sinds 29 december 2011 een zelfstandig opererend onderdeel van Talpa Holding, het mediabedrijf van John de Mol. Daarvoor was 538 Groep onderdeel van RTL Nederland. Dankzij een aandelenruil werd 538 Groep opnieuw volledig eigendom van Talpa, dat overigens ook een groot belang heeft in SBS Broadcasting BV (SBS 6, Net 5 en Veronica TV). Merk “Onze doelgroep sprak al over 538. Met het loslaten van de aanduiding ‘radio’ vervalt de schijnbaar exclusieve relatie van het merk met radio en benadrukken we 538 als mediamerk. Voor ons is het geen groot nieuws, het is iets dat al geleidelijk gaande was. Idee is de aanduiding niet exclusief te maken voor een platform. Het heeft voor ons imago ook praktische voordelen. Ook de televisiezender heet nu 538. Als radiomerk moet je heden ten dage je aanwezigheid op andere mediaplatforms realiseren en uitbouwen. Contact met je doelgroep is belangrijk” 538 heeft zich als merk al geprofileerd met evenementen, televisie, internet, het uitbrengen van muziek en meer. 10
Voor wie is 538? Florent Luyckx noemt de doelgroep de ‘generatie 538’. Daarmee doelt Luyckx op “17 tot 35-jarigen. Jonge mensen met ambitie die als generatie de digitale wereld en techniek omarmen. Mensen die bezig zijn hun bestaan op te bouwen, optimistisch zijn, de wil hebben iets te maken van hun leven en kansen zien.” 538 heeft circa 55% mannen onder haar luisteraars. Het merk Slam! en 10 Gold bedienen respectievelijk juist jongere en oudere doelgroepen. Televisie De televisiezender 538 is sinds kort ook op internet beschikbaar; door afspraken met kabelaars was dit eerder niet mogelijk. De radiozender is begonnen met het op televisie brengen van bekende radiotitels als Ruuddewild.nl en Evers Staat Op. Bij de muziek worden de videoclips getoond. “We doen dit bewust bij enkele programma’s, maar het is zeker niet de bedoeling dit voor de hele zender te doen. Televisie is toch een ander medium. We hebben gekeken naar hoe de Italiaanse radiozender RTL102.5 dat doet en hebben daar technisch nut van gehad. Televisie biedt tevens andere mogelijkheden voor het uitbouwen van programma-items zoals ‘Dare to Date’,” aldus Luyckx. “Radio moet je bovendien met ogen dicht kunnen beluisteren wat betekent dat je
beschrijvend moet kunnen zijn. Dat kan met een combinatie met televisie niet. De tv-zender zijn we aan het ontwikkelen; duidelijk is wel dat je als muziektelevisiezender alleen via pluspakketten (door betaald te worden, red.) geld kan verdienen.” Naast 538 is het bedrijf ook actief met Slam!TV en wil het graag met een tvversie van Radio 10 Gold van start gaan. Voor deze zender hangt de start af van onderhandelingen met Ziggo en UPC (nog niet afgerond op moment van ter perse gaan van deze Kabelraad) Radio toen, nu en in de toekomst Op 11 december 1992 startte Radio 538. “Toen was de kracht van 538 vooral een duidelijk muziekformat met de grootste hits. Vandaag is de kracht van radio dat je het (samen) beleeft, je zelf niet afsluit van de buitenwereld en als er iets gebeurt, je het meemaakt. Radio is entertainment en blijft.” Waar 538 in het verleden in interviews wel eens afgaf op de publieke omroep, geeft Luyckx nu aan zijn energie op de eigen producten te willen richten. Hij zelf is overigens tot juni 2009 zendercoördinator van o.a. het publieke 3FM geweest.
Florent Luyckx
Analoge radio en kabelradio? Luyckx: “Voor 538 is het zo dat ondanks de digitalisering/internetontwikkelingen het overgrote deel gewoon via de analoge FM luistert. Voor analoge kabelradio is dat anders; dat belang is voor een zender als 538 veel kleiner, maar voor Radio 10 Gold weer veel belangrijker. Bij digitale kabeldistributie (via digitale televisiepakketten, red.) liggen er nog volop kansen voor radio, zoals het meezenden van aanvullende content. Hier zie ik kansen om iets mee te doen; hier kan je meerwaarde bieden zoals songteksten, prijsvragen en andere informatie. Voor onze andere digitale platforms (waaronder internet) produceren we die content al.” Programmaraden Luyckx: “Programmaraden zijn een restant van het verleden. Het is een goede zaak dat de wetgever die wil opheffen; voor ons dienen zij geen doel.” En DAB+? Luyckx: “DAB+ is een verplichting waar we op 1 september 2013 mee moeten starten, als gevolg van de huidige uitzendlicenties voor FM. Wij zien zeker potentie in deze nieuwe digitale distributievorm, zoals mogelijkheden om meer zenders aan te bieden. Het probleem voor de uitfasering van FM zal de hoeveelheid toestellen zijn.
Zelfs AM is nog in gebruik. Of DAB+ ooit het alternatief zal worden voor FM, zal de tijd ons leren. Autofabrikanten die DAB+ moeten gaan inbouwen en de Europese ontwikkelingen zullen daar bepalend zijn. Voor ons biedt het in ieder geval de mogelijkheid om Radio 10 Gold in goede kwaliteit landelijk aan te bieden.” Slam! versus 538? Luyckx: “Voor ons staat vast dat Slam! en 538 complementair aan elkaar moeten zijn. Inmiddels is voor 538 de avondprogrammering meer in lijn gebracht met de dagprogrammering. Slam!FM is vooral gericht op 13 tot 25-jarigen. ’s Avonds richtte 538 zich eerder op een jongere doelgroep, maar die is opgetrokken naar de groep tot 35-jarigen; zowel de programmering als muziekkeuze is daarop aangepast (Frank Dane en Mark Labrand in de avonduren).” Programmatisch haalt 538’s bekendste jock Edwin Evers nog steeds een zeer goed resultaat. Zolang dat zo blijft, is er voor de content directeur geen enkele reden daar iets aan te veranderen.
Gebouw Luyckx: “In december van dit jaar zullen we met al onze onderdelen gevestigd zijn in één gebouw (voormalig NCRVgebouw in Hilversum, red.). Dat gaat ons helpen in het proces van content integratie en bij de onderlinge verbondenheid en betrokkenheid van de verschillende afdelingen die daar een rol in spelen. De verschillende onderdelen gaan gefaseerd over naar het nieuwe gebouw.” DdJ
Volg al het med ianieuws en pr ogram aradennieuw m s nu ook op fa cebook. http://www.fa cebook.com/k abelraden
Blijf op de hoo Kabelradengte: .nl Naast facebo ok is kabelrade n.nl ook op twitter te vinden via http://twitter.c om/kabelrade n
11
Afscheid Aart Verbree na 31 jaar kabeltelevisie Aart Verbree nam onlangs afscheid van Caiway. Verbree is een begrip in de Nederlandse kabelwereld. Kabelraad blikt samen met Verbree terug en kijkt in de toekomst. Op zijn 28e namen de toenmalige Westlandse gemeenten Aart Verbree aan als eerste werknemer en directeur van wat toen de Gemeenschappelijke Regeling CAI Westland was. Een bedrijf dat uitgroeide tot honderden werknemers en van 1 naar circa 150.000 abonnees. Vanwege zijn ervaring bij Delta Kabel en de aanleg van kabelnetten in een strijd met KPN bleek Verbree een goede kandidaat voor de functie. Zelf is hij overigens niet afkomstig uit het Westland, het typische Zuidhollandse tuindersgebied. Verbree: “Toen we als kabelaar begonnen op 1 oktober 1982 boden we 14 televisiezenders en 32 radiokanalen aan waaronder BBC 1, BBC 2, ITV en Channel 4. Toen was de regel dat je per gemeente maar één zendmast en verdeelstation mocht hebben die hoogstens aangrenzende gemeentes mochten bedienen. Naaldwijk was toen dus de logische plek aangezien dat omringd werd door de andere gemeenten. Ons tarief was in het begin ondanks de hoge aanlegkosten 15
getoond. Een SGP’er wilde dat de kabelaar dat soort zenders (‘vies en voos’) zou weren, maar dat kreeg geen steun verder in een vrij liberale omgeving.” Niet per zender geld “In tegenstelling tot andere gemeenten hadden wij niet de policy om per zender extra geld te vragen, maar was het net zó gebouwd en ingericht dat we zoveel mogelijk zenders trachtten door te geven. Het tarief werd overigens wel vrij hoog in de jaren ’80 met bijna 20 gulden per maand. Daarmee konden we ook
Vanwege zijn ervaring bij Delta Kabel en de aanleg van kabelnetten bleek Verbree een goede kandidaat voor de functie. gulden per maand. De Gemeenschappelijke Regeling bepaalde het beleid van de CAI en daar zaten zowel wethouders als raadsleden in die ook de zenderinvulling vaststelden. De directie maakte voorstellen daarvoor. Eigenlijk waren daar nooit problemen. Een keer werden er vragen gesteld over blote borsten die op het toenmalige Duitse RTL+ (nu RTL) werden 12
de buitengebieden aanleggen (in 1990 klaar). Het rendement werd in de kabel exploitatie zelf teruggestopt; behoudens garantiestellingen kostte het gemeenten niets.” Internet via de kabel Toen techniek beschikbaar kwam om via de kabel te kunnen bellen zijn we met
Kabelfoon gestart. In 1995 startten wij als eerste in Nederland met internet via de kabel (flat fee!) en het landelijk aanbieden van internet via telefonie. Kabelfoon was een dochter van de gemeenschappelijke regeling die commerciële activiteiten ging ontplooien. Het was in feite een gok. In 1997 kwamen we met 4 Mbit/s internet voor 89 gulden per maand. Overname In 1994 nam CAI Westland de eerste kabelexploitant over waarmee de uitbreiding begon: Maassluis. Dit was de start voor meer overnames in Aalsmeer, Uithoorn, Schiedam, Oudenbosch, IJsselstein, Benschop en Doorn. En het was een voorbode van verkoopdiscussies vanuit de inmiddels tot Westland en MiddenDelfland gefuseerde gemeenten. Verbree: “In 2003 hadden we het bedrijf al onderverdeeld in een infrabedrijf (het netwerk) en dienstenbedrijven (CAI Westland BV en Kabelfoon BV) ook omdat er landelijk discussie kwam over mogelijke splitsing daarvan bij kabelaars (die is mede na lobby van kabelaars nooit doorgevoerd, red.). CAI Westland werd steeds groter en toen we steeds meer kabelnetten wilden overnemen, werd het belang voor het Westland en de betrok-
kenheid met die nieuwe gebieden steeds kleiner. Het ging goed met het bedrijf, dat was niet de discussie. We hebben met het toenmalige Casema nog gesproken over een verkoop van Kabelfoon. Toen Ewald van Vliet in het bestuur kwam (toenmalig wethouder gemeente Westland), werd Cai Westland Caiway. Er kwam vanuit ambtelijke zijde discussie over de rol van de gemeenten bij ons bedrijf en hoe de risico’s lagen. Als je in zo een discussie komt, kan je het beter voor zijn. En dus kwam de vraag op wat het beste was. Wij zijn gaan praten met partijen en CIF, het Communications Infrastructure Funds van Rabobank Bouwfonds kwam daar als beste uit. Met name het zelfstandig bestaan, behoud van werkgelegenheid en de vestiging in het Westland van het bedrijf, waren uitgangspunten. Duidelijk was dat CIF vooral in de infrastructuur en niet in Caiway als dienstenbedrijf geïnteresseerd was en dat na enige tijd zou proberen te verkopen. Ook is toen afgesproken dat het management via een managementbuy-out een klein aandeel in Caiway verkreeg. De verkoop werd op 1 januari 2008 gedaan.”
hadden andere partijen als UPC, Ziggo, Tele2 en T-Mobile ook belangstelling. KPN was uiteindelijk de meest opportune partij voor CIF. Maar de Nederlandse Mededingingsautoriteit (NMa) oordeelde anders. Officieel hebben KPN en CIF de verkoop afgeblazen, maar je kon anders wachten op onacceptabele voorwaarden en gedoe dat niemand wilde. De focus was sterk op
lokale marktdominantie gericht; blijkbaar is er dan ook veel politieke macht die een en ander kan bepalen. Dat CIF uiteindelijk niet door wil met het dienstenbedrijf is duidelijk, maar de komende jaren blijft Caiway van CIF; de aandelen van het management zijn wel verkocht.” Dat maakt plaats voor anderen. “Dat is niet direct wereldkundig gemaakt omdat bij zoiets je bij de aankondiging anders in feite al weg bent.”
via DVB-T wordt uitgezonden over de kabel om nog meer toestellen te bereiken. Caiway kent een Kabeladviesraad (KAR), met bredere taak en bevoegdheid dan een programmaraad. Verbree ziet programmaraden echter vooral als ‘overgebleven fossiel uit het verleden. Waar hun missie vroeger nog helder was, is die nu niet meer aan de orde met digitalisering en internet.’
CIF en Caiway bleven groeien en kochten kabelnetten aan in Krimpen a/d IJssel, Loenen aan de Vecht en Albrandswaard, van CAI Brabant-Gelderland en meer recentelijk van Hendrik-Ido-Ambacht en SCAI Borculo. CIF is daarbij bezig om in haar gehele gebied glasvezel aan te leggen tot aan de woning. Iets waar de andere kabelaars (met name Ziggo en UPC) nog niet mee bezig zijn. De gemeenten hielden netto 110 miljoen euro over aan de verkoop van de kabelaar waarbij gemeente Westland, als grootste participant, 95 miljoen kreeg.
En hoe verder met het bedrijf? “CIF is druk bezig met verglazen en biedt bij afronding volgend jaar in nagenoeg het gehele gebied diensten aan via glasvezel waarbij de coaxkabel gewoon ernaast blijft bestaan.”
Verbree gelooft verder in een toekomst waar (mobiel) internet een belangrijke rol speelt. “Uiteindelijk zal alles via het internet protocol gaan lopen. Aan regelgevers is het dan om er voor te zorgen dat er geen blokkades bestaan om bij content te kunnen komen. Kabelexploitanten zullen merken dat het afschermen van content niet loont, zeker niet als internet meer mogelijk maakt om als zender/exploitant direct bij de consument kan komen.”
Verkoop Caiway aan KPN mislukt Verbree: “De verkoop van het dienstenbedrijf Caiway aan KPN is misschien de enige echte misrekening in mijn carrière. De infrastructuur zou bij CIF blijven. Uiteraard
Onder Aart Verbree werd Caiway het eerste (en nog steeds enige) kabelbedrijf dat zijn abonnees geen analoge (kabel) televisie meer biedt en dus volledig is gedigitaliseerd. Daarbij is het standaardpakket free to cable, oftewel niet gecodeerd, zodat dit met elk geschikt DVB-C toestel bekeken kan worden. Caiway biedt ook een minimumpakket aan dat
Uiteindelijk zal alles via het internet protocol gaan lopen. Aan regelgevers is het dan om er voor te zorgen dat er geen blokkades bestaan om bij content te kunnen komen.
Het standaardpakket televisie kost bij Caiway 18,25 euro per maand. “Kabeltelevisie is in Nederland nog steeds een kostprijsprodukt. Ongeveer 5 euro van het tarief is voor de content en bedrijfskosten, de rest voor het netwerk. Caiway biedt een breed pakket dat zeker internationaal gezien niet duur is.” (toch is Ziggo goedkoper (17,49 eu/maand) dan Caiway, waarbij Caiway in de loop der jaren het tarief uiteindelijk sterker verhoogde dan Ziggo, red.)
Wat Verbree in de toekomst gaat doen, weet hij nog niet. Duidelijk is wel dat hij als icoon van de kabelmarkt nog een rol zal vervullen. Verbree was ook enige tijd voorzitter van het bestuur van NLkabel, de branchevereniging van kabelexploitanten. DdJ
Nieuwe Mediawet Op 5 oktober 2012 heeft het kabinet een voorstel voor wijziging van de Mediawet 2008 naar de Tweede Kamer gestuurd. Dit is het langverwachte wetsontwerp met daarin regels voor de doorgifte van tv- en radiopakketten. Deze nieuwe regels komen in de plaats van de wetgeving over programmaraden. Op www.kabelraden.nl is het voorstel te vinden. Programmaraden zullen het wetsvoorstel op korte termijn bespreken. Vooralsnog verwijzen zij naar hun eerdere reactie op het voorstel van Minister van Bijsterveldt, ook te vinden op de website.
13
Op 3 september jl. kwam een einde aan de kabeluitzendingen van Radio 227. De easylistening zender die zich richt op een iets oudere doelgroep gaat door op internet.
Einde kabeluitzendingen Radio 227 Initiatiefnemer Look Boden zegt dat de kosten van auteursrechten (Buma en Sena), voor toezicht (Reclamecodecommissie en Commissariaat voor de Media) en de verdere distributiekosten niet langer te dragen zijn voor een kleine zender. Jaarlijks zou in totaal € 65.000 euro nodig zijn om de dekking te houden zoals Radio 227 die enkele jaren geleden had. Voor volledig landelijke dekking is dat € 250.000 tot € 300.000. Met € 35.000 zou hij de belangrijkste gebieden kunnen bedienen. Boden: “Dat geld is niet op te brengen; dat heeft ons tot het besluit gebracht dat we helemaal met kabeldistributie moesten stoppen. We hadden de afgelopen periode nog geld van donauteurs om in Zeeland door te gaan. Op 3 januari 2011 staakte Radio 227 al de uitzendingen via de andere kabelaars. Maar zonder voldoende adverteerders is dit niet op te brengen. Ik heb in de loop der tijd € 400.000 in Radio 227 gestoken, ik ben
niet van plan weer zoveel eigen kapitaal in te brengen. Het was een vrij professioneel project; nu gaat Radio 227 als een soort hobby door op internet met aanzienlijk minder kosten.” Mediabureaus Mediabureaus, die verantwoordelijk zijn voor de verdeling van reclamegelden, hebben volgens Look Boden een belangrijke rol gespeeld. “Ze blijven zich alleen richten op 19 tot 49-jarigen. Er zitten vooral jonge mensen die niet verder kijken dan hun eigen leeftijd. Geen hond die medewerking wilde verlenen aan oudere kapitaalkrachtige doelgroepen waar toch wel 90% van het geld zit.” Reclameexperts blijven bij de gedachte dat 50+ers merkvast zijn, hoewel dit internationaal nauwelijks bewezen is. Boden hoopte de afgelopen jaren dat dit wel zou wijzigen. “Radio 5 is als publieke zender nu wel iets meer gaan doen op de kabel, internet en AM. Maar een easylistening zender waar
deze stations hun bestaansrecht vooral aan eigenaren die deze activiteiten combineren met andere zaken.
ook middle of the road te horen is, is er in feite niet. Ik denk dat het nog steeds haalbaar is om commercieel goed te draaien met een FM-frequentie.” Toch is het voor iets oudere muziek bedoelde FM-kavel (Radio Veronica) vooral gericht op 30’ers en 40’ers. Hoge tarieven voor kleine stations Look Boden zet al langere tijd vraagtekens bij verschillende tarieven die instellingen rekenen. “Dankzij mij zijn de tarieven bij auteursrechtenorganisatie Buma aangepast; Buma’s Gerie Meier erkende onlangs nog dat dat dankzij mijn inzet kwam. Het scheelt de helft van het tarief voor kleine radiostations. Bij Sena (naburige rechten) is het minimumtarief nog € 2.500 en via internet € 1.100. Ook bij de Reclamecodecommissie moet toch iets te bedenken zijn; als je reclame uitzendt, koppel het dan aan de omzet in plaats van hoge tarieven. Ook bij het Commissariaat voor de Media komen bakken met geld binnen waarbij de minister zelfs het tarief bepaalt. Daar ben ik overigens over in gesprek geweest.” Marktonderzoekers Boden: “Het marktonderzoek is gekoppeld aan de RAB/NLO jongens (Radio Advies Bureau en het Nationaal Luisteronderzoek). Die tarieven zijn naar mijn idee aan de erg hoge kant. Wil je aan het landelijke onderzoek meedoen, dan kost dat per zender € 75.000 per jaar, maar het geeft geen enkele garantie richting mediabureaus dat het advertentiegeld gaat opbrengen. Het onderzoek wordt door slechts één bureau gedaan (IntomartGFK, red.). Ik heb altijd gepleit voor een onafhankelijk onderzoek door de overheid.” “Voor kleine stations zie ik weinig toekomst zonder veel geld te spenderen. Het is best mogelijk vrij snel landelijke kabeldekking te krijgen, maar lastig om het winstgevend te krijgen.” Toch willen Efteling Radio, Arrow Classic Rock, Classic FM en Radio 10 Gold nog een poging ondernemen. Volgens Boden danken Look Boden
14
Foto uit Californication
Onbegrip voor buitenlandse publieke stations Boden: “Wat ik niet snap is de valse concurrentie van de buitenlandse publieke zenders. Deze hoeven niets te betalen voor distributie en krijgen zelfs hun auteursrechten vergoed door Nederlandse kabelaars.” Boden doelt op radiostations als die van de Duitse (WDR, NDR e.d.) en Britse publieke omroepen (BBC Radio) en de VRT Radio. Boden hekelt ook de wettelijk verplichtte uitzending van twee VRT-radiostations via de (analoge en digitale) kabel als voortvloeisel van de Taalunie met Vlaanderen. “Het Nederlands product ‘radio’ wordt hiermee geboycot, en wij moeten wel betalen anders worden we niet doorgegeven. Daarnaast bestaat er ook valse concurrentie tussen de Nederlandse publieke en commerciële zenders.” Toekomst “Wij gaan door op internet. Het kost aanzienlijk minder geld; de studio die er is, komt goed van pas. Nu is Radio 227 terug bij af: een pure hobby; ik zou dan ook zeggen blijf luisteren via internet!” Programmaraden? “Ik denk wel dat programmaraden een nuttige instelling zijn. Het gaat er om dat luisteraars zelf kunnen bepalen wat er te horen is en niet om wie het meest kan betalen. Een strijdmiddel om luisteraars een vinger in de pap te geven ten behoeve van diversiteit. Natuurlijk kan er iets aan de samenstelling van de programmaraden gedaan worden, maar ook programmaraden met jongere leden kozen ons en ik ben er dankbaar voor dat ze een station dat speciaal op 40+ers gericht is een kans hebben gegeven. Ik denk dat analoge kabelradio nog steeds een belangrijke functie blijft houden, zeker voor 35+ers.” Boden hoopt dat er een moment komt dat luisteraars makkelijk de beschikking krijgen over zijn geliefde muziekgenre en radio-aanbod; wellicht een kwestie van tijd als mobiel internet in goede audiokwaliteit beschikbaar komt... DdJ
Comedy Central wijzigt uitzenduren Comedy Central heeft per 1 oktober haar zendtijd uitgebreid en is voortaan van 9 uur ’s morgens tot 6 uur in de nacht te zien. Daarmee heeft het een groot deel van de zendtijd van Kindernet overgenomen. Comedy Central zendt louter programma’s uit met het thema humor, zoals (Amerikaanse) series als Friends, South Park, Marriedwith Children, Futurama, 30rock, Scrubs en New Kids. Eigenaar Viacom International Media Networks meldt dat het ‘om de groei te kunnen doorzetten’ investeert in deze programmering en het aantal uitzenduren uitbreidt. Kindernet, dat op 4 april 2011 opnieuw van start ging voor 3 tot 8-jarigen, zendt 3 uur per dag uit van 06 tot 09 uur. De zender nam (samen met Comedy Central) in april vorig jaar de plek in van het niet meer bestaande TMF. Viacom is op de kindertv-markt ook actief met
Nickelodeon (en TeenNick) en de zenders Nick Jr., NickToons en Nick Hits die via pluspakketten beschikbaar zijn. Het bedrijf is bezig om zijn hoofdkanalen MTV, Comedy Central en Nickelodeon zoveel als mogelijk in HD gedistribueerd te krijgen via de diverse digitale pakketten. DdJ
15
