10 jaar Appeltjes van Oranje

10 jaar Appeltjes van Oranje

Voorwoord Saamhorigheid en verbinding Wat is één van de taken van een koning en koningin? Saamhorigheid creëren in het land en zorgen dat de inwoners zich met elkaar verbonden voelen. Toen de Prins van Oranje en Prinses Máxima elkaar in 2002 het jawoord gaven, kregen zij dan ook het Oranje Fonds als huwelijkscadeau van de Nederlanders. Het koninklijk paar stelde zich hiermee ten doel initiatieven te ondersteunen die de banden in de samenleving versterken. Inmiddels zijn we tien jaar verder. Het Oranje Fonds dat begon met 1000 aanvragen per jaar, steunde in 2011 ruim 6000 sociale initiatieven met geld, kennis, contacten en ideeën. Elk van deze initiatieven draagt bij aan meer contact, minder eenzaamheid en aan meer (kunnen) meedoen. Eenmaal per jaar bekronen we drie initiatieven met een Appeltje van Oranje, in de pers ook wel genoemd ‘de Oscar van het welzijnswerk’. In aanwezigheid van Hare Majesteit reikten de Prins van Oranje of Prinses Máxima aan de gelukkige winnaars het bronzen beeldje uit. Aan de prijs is verder een geldbedrag verbonden van € 15.000,–. Dit mag vrij binnen de doelstelling van de organisatie besteed worden. De winnaars van de Appeltjes van Oranje zijn allen sociale initiatieven die een voorbeeldfunctie hebben in ons land. Ze blinken uit in originaliteit, in effectiviteit, in inzet van vrijwilligers en, naar nu blijkt, ook in duurzaamheid. Daar waar het soms lijkt alsof het een komen en gaan is

van sociale initiatieven, blijken de winnaars opvallend duurzaam. De meeste zijn nog springlevend, in nieuwe of uitgebreide vorm; slechts een enkeling is helemaal gestopt. Eén van de drie winnaars krijgt het ‘Grote Appeltje’. Dit initiatief heeft de meeste potentie om ook elders in het koninkrijk opgezet te worden. In deze uitgave vindt u alle dertig winnaars terug en leest u ook hoe het hen vergaan is ná het winnen van deze prestigieuze prijs. Op het YouTube kanaal van het Oranje Fonds vindt u filmbeelden van de winnaars, een compilatie over de afgelopen tien jaar én uit elk jaar een uitgebreide terugblik van één van de winnaars. We hopen dat u onze mening deelt: winnaars van de Appeltjes van Oranje zijn deze ‘Oscar’ meer dan waard!

Voorwoord p2 De Highlights p5 Over het Oranje Fonds p8 De Prijswinnaars p12 Lijst met alle Genomineerden p46 De Speech p47

10 jaar Oranje Fond - p 4

De Highlights Thema’s, optredens en andere bijzonderheden. 2003

2005

Het eerste jaar van de Appeltjes van Oranje identificeerden we drie thema’s om zo de breedte van het werkterrein te markeren. Winnaars: • Contactouderproject, Boxtel • Multiculturele huiskamer De Brug, Amsterdam • Tam Tam festival, Leiden Er zijn geen genomineerden. Wel maken we in eerste instantie een brede selectie goede sociale initiatieven, waaruit het bestuur een keuze maakt. De uitreikingsceremonie bestaat uit een speech van Prinses Máxima, het overhandigen van de Appeltjes van Oranje en oorkondes en uit een uitgebreide presentatie van de winnende initiatieven.

Thema: Slagvaardige vrouwen Nieuw dit jaar: in december worden er 10 genomineerden bekend gemaakt. Zij komen in maart bijeen voor een uitwisselingsdag. Uit deze tien kiest het bestuur drie winnaars. Winnaars: • Stichting Fundaçion pa Hende Muhe den Dificultad, Aruba • Stichting Travers Welzijn, Zwolle • Stichting Buurtwerk Alexander, Rotterdam Genomineerden: • Stichting Welzijn Laak, Den Haag • Humanitas District Zuid, Den Bosch • Stichting Welzijn de Baarsjes, Amsterdam • Stichting Ontmoeting met Buitenlandse Vrouwen, Den Haag • Stichting SCW Paspartoe, Emmeloord • Interkerkelijke Stichting Kerken en Buitenlanders ISKB, Utrecht • Stichting Vrouwenopvang Amsterdam, Amsterdam Intermezzo door cabarettrio Hassan’s Angels.

2004 Thema: Jongeren in de buurt Nieuw dit jaar: vanaf dit jaar is er tijdens de uitreiking op Paleis Noordeinde een artistiek optreden. Het maakt de ceremonie nog feestelijker. Winnaars: • Stichting de Witte Tulp, Haarlem • Sportvereniging Continental Sport, Amsterdam • Stichting Integraal Welzijn Roosendaal, Roosendaal Ook in 2004 waren er geen genomineerden maar werden de winnaars gekozen uit een brede selectie succesvolle initiatieven. Intermezzo door Funda Müjde, cabaretière en columniste.

2006 Thema: Samen in de buurt Winnaars: • Stichting Ruimte in de Buurt, Utrecht • Stichting Fakonahof, Den Haag • Stichting Het Chrysantenveld, Geleen Genomineerden: • Stichting Wijkberaad Laak Centraal, Den Haag • MIKS Welzijnsorganisatie Skarsterlân, Joure • Stichting Dorpshuis Lettelbert, Lettelbert • Bewonersvereniging Schiedam Centrum, Schiedam

• Projectbureau Het Jonge Noorden, Rotterdam Intermezzo door Monica Akihary.

10 jaar Oranje Fonds - p 6

Om de thema's te verankeren organiseren we een conferentie voor sociale initiatieven

2007 Thema: Maatjesprojecten Vanwege het zwangerschapsverlof van Prinses Máxima, reikt de Prins van Oranje dit jaar de Appeltjes van Oranje uit. Winnaars: • Stichting Welzijn Helmond, Helmond • Stichting Vriendendiensten Midden Westelijk Utrecht, Nieuwegein • Exodus Nederland, Leiden Genomineerden: • Tandem Welzijn, Nijmegen • MEE Zuidoost Brabant, Waalre • Schorer Stichting, Amsterdam • SAMAH, Amsterdam • Stichting de Regenboog, Amsterdam • Stichting Vitalis, Den Haag • Stichting V&N Zuid Gelderland, Nijmegen Intermezzo door Izaline Calister.

2008 Thema: Jongeren Nieuw dit jaar: we verdelen het koninkrijk in vijf regio’s. In iedere regio presenteren 8 tot 10 kandidaten zich tijdens een voorronde in het land. Hieruit selecteren we 2 genomineerden. Het Caribisch deel van het Koninkrijk is ‘regio zonnig’. Winnaars: • Voetbalvereniging OSM ‘75, Maarssen • Fundashon Pro Alfa Forma I Transformà, Curaçao • Stichting JIP Boy 4-ever, Venlo

Genomineerden: • Stichting Woonzorgspectrum Westerhout, Alkmaar • GVAV – Rapiditas, Groningen • Mangazina di Rei, Bonaire • Stichting Mara, Rotterdam • Kindertuin de Teyl, Rotterdam • BWI Brede Welzijnsinstelling, Mierlo • SCALA Welzijn, Hengelo Intermezzo door cabaretier Vincent Bijlo.

2009 Thema: Verbinden Nieuw dit jaar: vanaf nu proberen we de optredens te laten verzorgen door sociale initiatieven die we ondersteunen. Dit biedt hen én de aanwezigen een extra kans. Winnaars: • Stichting Maatschappelijk Werk & Welzijn, Goes • HOF Promotie Haags Vrijwilligerswerk, Den Haag • Stichting Project, Bonaire Genomineerden: • Stichting Waterval, Almere • Wijkraad de Valuwe, Cuijk • Stichting Mudanthe, Apeldoorn • Stichting Portes, Utrecht • Stichting WonenPlus Noord-Holland, Alkmaar • Revalidatie Friesland, School Lyndesteyn, Singelland VHS, Beetsterzwaag • Oudervereniging Totolika, Curaçao Intermezzo door ISH, Streetculture in theatre.

2010 Thema: Kracht van Sport Nieuw dit jaar: om het thema van de Appeltjes van Oranje meer te verankeren en te benutten, organiseren we vanaf dit jaar in het najaar

volgend op de uitreiking, een conferentie. Sociale initiatieven die zich bezighouden met het thema worden hiervoor uitgenodigd om kennis en inspiratie op te doen. Ook lichten we ons bestedingsbeleid op dit thema toe zodat we meer of betere aanvragen ontvangen. In het voorjaar daarop organiseren we een clinic van twee dagen voor een selecte groep initiatieven. Zij werken aan een concreet projectplan dat, desgewenst, ter financiering bij het Oranje Fonds kan worden ingediend. Winnaars: • Aminta Sprockel Challenger Little League, Curaçao • Stichting Be Interactive, Amsterdam • Stichting Kleurrijke Stad, Eindhoven Genomineerden: • Stichting Doen Doet, Amsterdam • Stichting Sport & Sociale Beweging, Eindhoven • Stichting Welzijn voor Ouderen, Schoonhoven • Rotterdamse Korfbal Club W.I.O.N., Rotterdam • Algemene Utrechtse Studenten Roeivereniging Orca, Utrecht • Stichting Real-X indoor fun/skatepark, Apeldoorn • S.V. Hubentut Fortuna, Curaçao Intermezzo door multidisciplinaire theatergroep WHAA met de Shake it! Academy.

2011 Thema: Kunst Beweegt De uitreiking vindt plaats op de veertigste verjaardag van onze beschermvrouwe. Voor aanvang van de ceremonie wordt zij door alle aanwezigen toegezongen, begeleid door de musici.

Winnaars: • Stichting WHAA projectbureau voor diversiteit, Nijmegen • Stichting ZID, Amsterdam • Circus Santelli i.s.m. Woonzorgcentrum Oosterparkheem, Groningen Genomineerden: • Stichting Theatergroep Cactus • Union by fiction, Maastricht • Lumens Groep, Eindhoven • Stichting Woonbron Prins Alexander, Rotterdam • Welzijn Scheveningen, Den Haag • Motiance Dance School Foundation, Sint Maarten • Stichting Teatro KadaKen, Curaçao Intermezzo door het Leerorkest uit Amsterdam, ondersteund door musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest.

2012 Thema: Groen Groeit! Winnaars: • Buurtvereniging Hoofdstraat-Noord, Gasselternijveen • A.O.C. De Groene Welle i.s.m. Stichting de Baalderborg, Hardenberg • Stichting BuurtLAB, Rotterdam Genomineerden: • Stichting Vrienden van het Vogelnest, Amersfoort • Stichting Postzegelparken, Amsterdam • Stichting Akkerbloem, Alphen aan den Rijn • Stichting Natuurpark Vlakbroek, Koningslust • Stichting Transfarmers, Den Bosch • Fundashon Mi mes Hofito, Bonaire • Fundashon Kunuku Sur, Bonaire Intermezzo door XXL Band.

Vanaf 2009 worden optredens verzorgd door sociale initiatieven zelf

Over het Oranje Fonds

Mensen motiveren, inspireren en helpen

In onze samenleving moet iedereen zich thuis kunnen voelen en mee kunnen doen. Toch is dat niet vanzelfsprekend. Mensen kunnen bijvoorbeeld eenzaam zijn of een achterstand hebben. Gelukkig zetten veel mensen en organisaties zich actief in voor anderen die een steuntje in de rug kunnen gebruiken. Voor deze initiatieven is er sinds 2002 het Oranje Fonds, het grootste sociale fonds van Nederland.


Het Oranje Fonds heeft in de afgelopen tien jaar meer dan 20.000 sociale initiatieven gesteund voor een totaalbedrag van bijna € 200 miljoen. Hierdoor hebben talloze mensen een nieuwe plek in de maatschappij gevonden. Het Fonds biedt naast financiële ondersteuning ook kennis en contacten. Dit gebeurt met inhoudelijke programma’s, trainingen en toegang tot professionele netwerken. Het Fonds fungeert daarnaast als aanjager voor sociale initiatieven overal in het land. Mediacampagnes zoals Maatjes Gezocht, de landelijke vrijwilligersdag NL DOET en Burendag zijn hier aansprekende voorbeelden van. Het doel is altijd om mensen en organisaties met elkaar te verbinden en Nederland socialer te maken. Het Oranje Fonds heeft een bijzondere plaats in onze samenleving. Niet alleen door de betrokkenheid van het beschermpaar, de Prins van Oranje en Prinses Máxima, of door het brede netwerk en de grote kennis die het Fonds de afgelopen jaren heeft opgebouwd. Het Fonds is vooral bijzonder door de wijze waarop het sociale initiatieven ondersteunt. Het richt zich op actieve mensen die vragen en problemen in onze samenleving signaleren. Mensen die het er niet bij laten zitten maar het heft in eigen handen nemen. Deze mensen wil het Oranje Fonds motiveren, inspireren en helpen om sociale initiatieven op te starten, uit te voeren en voort te zetten. Daarmee staat het Fonds voor optimisme, voor het creëren van kansen en voor een visie op onze samenleving waaraan iedereen naar vermogen en wens deel kan nemen.

Uiteraard wil het Oranje Fonds de komende tien jaar nog veel meer doen om betrokkenheid in onze samenleving te stimuleren. Want het kan nog beter en nog mooier! Alle activiteiten zullen zich de komende jaren concentreren op het creëren, vinden en ondersteunen van particulier initiatief. In de brede zin van het woord. Het Fonds wil maatschappelijke organisaties bijvoorbeeld, naast geld, voorzien van goede voorbeelden, van nieuwe vrijwilligers en van kennis over nieuwe organisatiestructuren en de nieuwe relatie tot de overheid. Daarnaast zal het Oranje Fonds zich ook direct richten tot actieve burgers, tot hen die iets willen betekenen voor hun buur, buurt of medemens. We helpen met geld maar vooral ook met nieuwe mogelijkheden, goede voorbeelden van elders in het land en met kennis. Tot slot richt het Oranje Fonds zich op bedrijven en individuen die willen bijdragen aan deze beweging van eigen initiatief en verantwoordelijkheid.

Het sociale veld heeft het zwaar onder de huidige overheidsbezuinigingen. Het Oranje Fonds kan daarom de komende jaren veel extra geld gebruiken. Elke bijdrage is van harte welkom. Financiële steun aan het Oranje Fonds draagt honderd procent bij aan het werk, want letterlijk elke euro wordt besteed aan duurzame sociale initiatieven.

Het Oranje Fonds brengt ons bij elkaar, helpt u mee? www.oranjefonds.nl/vriend


De Appeltjes van Oranje 2003-2012

Veel verbinding bij de Brug

2003

Multiculturele huiskamer De Brug Stichting De Brug, Amsterdam


Tolerante samenleving in het klein

Multiculturele huiskamer De Brug is een inloopcentrum voor met name ouderen in de wijk Geuzenveld. De Brug wordt al bijna dertig jaar draaiende gehouden door vrijwilligers. De activiteiten zijn divers: een rummykubmiddag, gezamenlijke maaltijden, een boetseerclub, Hollandse en Indische avonden, multiculturele feesten, een biljartcompetitie en een rouwverwerkinggroep. Vrijwilligers gaan vaak op pad om bezoekers te werven: een moskee wordt bezocht waar in de taal van de allochtonen over het initiatief wordt verteld. De Brug wordt gefinancierd met giften van onder andere de Zusterorde, het stadsdeel en bijdragen van de bezoekers (o.a. € 1,– entree; € 6,– warme maaltijd). ‘De Brug’, zeggen medewerkers en bezoekers, ‘is een veilige plek waar geen taboe rust op het tonen van emoties en gevoelens. Het bijvoegsel ‘multicultureel’ in de naam staat er niet voor niets: afkomst en religieuze en politieke overtuigingen spelen in De Brug nauwelijks een rol. Het is die tolerante samenleving in het klein, waar we allen in het diepst van onze gedachten misschien wel naar verlangen.’

De Brug is nu nog steeds dezelfde belangrijke, bruisende ontmoetingsplek met een veelomvattende maatschappelijke functie. De meeste bezoekers zijn ‘vaste klanten’ waardoor er vanzelf sociale controle plaatsvindt. Voorzitster Cor van Drongelen (66) vertelt over Mevrouw Halvers (86) die haar hele ziel en zaligheid stopte in het vrijwilligerswerk voor De Brug. 'Toen zij haar telefoon niet opnam, zijn we langs haar huis gegaan. Na lang aanbellen deed ze open en overleed, op haar zesentachtigste, in de armen van een van de vrijwilligsters.' Het winnen van het Appeltje van Oranje was een grote verrassing voor iedereen. Ze hebben er met zijn allen van genoten. Van Drongelen: “Door de prijs hadden we voor de jaarlijkse uitstapjes nog slechts een kleine bijdrage nodig van onze bezoekers. Hierdoor konden we acht jaar lang onbezorgd op pad.” Op dit moment is het onzeker of De Brug wederom subsidie zal krijgen van het stadsdeel. www.stgdebrug.nl

Buurtfestival Tamtam sinds 2001 een begrip Leiden-Noord en Slaaghwijk zijn achterstandswijken met een gemêleerde bevolkings samenstelling. Om uitwisseling over culturele waarden en gewoonten tussen buurtbewoners te bevorderen, zetten medewerkers van Leidse welzijnsorganisaties in 2001 in deze buurten een omvangrijk multicultureel zomerfestival op. Dit Multicultureel buurtfestival Tamtam bestaat o.a. uit muziek, dans, theater en wandelroutes dwars door elkaars huizen. Buurthuizen, bewonersgroepen en allochtone organisaties worden nauw betrokken bij de voorbereidingen van het festival. Volgens de jury: ‘Het festival bewijst vooral dat het begrip tussen Antilliaanse, Nederlandse, Marokkaanse, Molukse, Somalische, Surinaamse en Turkse wijkbewoners elk jaar een beetje groeit. Het bestuur vindt het een unieke prestatie dat met cultureel amusement als uitgangspunt, de sociale samenhang in Slaaghwijk en Leiden-Noord verbeterd wordt.’

Het winnen van ‘de grote’ Appel van Oranje heeft de buurt en de vrijwilligers een enorme ‘boost’ gegeven. Het gewonnen bedrag kon worden ingezet als buffer bij voorfinanciering van activiteiten, een geruststellend gegeven. Ook het bezoek van Prinses Máxima en de aandacht die het winnen van de prijs met zich mee bracht, hadden een zeer positieve uitwerking: de stichting kreeg alsnog een subsidie van de gemeente Leiden. Sinds 2009 wordt het festival volledig georganiseerd door een groep enthousiaste buurtbewoners. Zij besloten de organisatie over te nemen van de welzijnsmedewerkers en zetten zich op vrijwillige basis in voor de stichting. Zo zijn er veel minder kosten en kan het festival blijven bestaan. Het festival is inmiddels uitgebreid met workshops die het gehele jaar doorlopen. Telkens worden nieuwe samenwerkingspartners gezocht en gevonden om het festivalprogramma invulling te geven. Entreeprijzen variëren van € 1,50 tot € 2,50. De Gemeente Leiden is al die jaren het initiatief blijven steunen en heeft subsidie toegekend tot 2014. www.tamtamfestival.nl

2003

Multicultureel buurtfestival Tamtam Stichting Leidse Welzijnsorganisatie

Cultureel amusement als uitgangspunt voor sociale samenhang

Winnaar grote Appeltje van Oranje

Contactouderproject vergroot kans op schooldiploma

2003

Contactouderproject Stichting Brede School ‘Selissenwal’, Boxtel


Als moderne dorpsomroepers zijn ze een belangrijke schakel

Binnen de Brede School ‘Selissenwal’ in Boxtel werd een bijzonder initiatief gestart: het Contactouderproject. Dit is een kleine groep moeders van leerlingen die ervoor zorgt dat tussen ouders uit de eigen etnische groep en de Nederlandse onderwijsinstellingen een verbinding tot stand komt. Het Contactouderproject bevordert de betrokkenheid van de allochtone ouders bij het onderwijs en vergroot de kans dat kinderen uit de etnische groeperingen met succes de school zullen afmaken. Bovendien voorkomt het een sociaal isolement: allochtone ouders gaan er steeds meer bij horen doordat zij ervaringen uitwisselen met de autochtone ouders en samen met hen trainingen volgen. Het initiatief had veel potentie en de contactouders en hun directe begeleiders werden in 2003 tot winnaars verkozen in de categorie ‘emancipatie van allochtone vrouwen’. De jury: ‘Sevim, Safia, Angelina, Anneke en hun collega’s zorgen ervoor dat niemand in de wijk zich nog langer aan zijn lot overgelaten hoeft te voelen. Als ‘moderne dorpsomroepers’ zijn ze de belangrijkste schakel tussen geïsoleerde wijkbewoners - waaronder veel migranten - en het onderwijs, de zorg en de lokale overheid. Ze bevorderen de integratie van minderheden en de emancipatie van allochtone vrouwen en verstevigen daarmee het ‘sociale cement’ in de wijk. Voor veel mensen zijn ze bovendien het belangrijkste aanspreekpunt in de buurt.’ Het Contactouderproject is sinds de uitreiking van het Appeltje van Oranje deels succesvol geweest: het contact tussen ouders en instantie is enorm verbeterd. Bovendien werkt de school nog steeds via hetzelfde model. Dit is een belangrijke basis geweest voor het voortbestaan van de school. Daarnaast heeft het gezorgd voor de transformatie van ‘zwarte school’ naar ‘wijkschool’. Op deze ‘wijkschool’ zitten veel meer autochtone kinderen. Ook is

het contact met allochtone ouders door de koffieochtenden veel intensiever. Helaas is het uiteindelijke doel niet gehaald: door wijzigingen in het beleid kon het project de contactouders geen betaalde plek aanbieden. Het Contactouderproject is in 2006 opgeheven.

Huiswerkbegeleiding voor en door allochtone jongeren

2004

Allochtone ouders zijn vaak slecht bekend met het Nederlandse onderwijssysteem en maken zich zorgen over de sociale en educatieve ontwikkeling van hun kinderen. Allochtone jongeren die er wel in slagen binnen het Nederlandse onderwijs hun weg te vinden, worden gezien als voorbeeld voor anderen. Dat was voor een groepje Turks/Nederlandse studenten aanleiding om huiswerkbegeleiding te organiseren.


Huiswerkbegeleiding Stichting Witte Tulp, Haarlem

Via de woonkamer in het studentenhuis naar een buurtcentrum tot een zelfstandige organisatie: Basisschool de Witte Tulp.

Van woonkamer in studentenhuis naar basisschool

Stichting Witte Tulp werd in 1997 in Haarlem door hoogopgeleide migranten opgericht. Het initiatief is gestart als een huiswerkbegeleidingproject voor allochtone jongeren. Het bleek dat niet alleen huiswerk belangrijk was, er was ook behoefte aan het bespreken van problemen die jongeren ondervinden en waar ze thuis niet mee terecht kunnen. In de loop der jaren werden steeds meer activiteiten in gang gezet: ouderavonden, discussieavonden met de middelbare scholieren en sportactiviteiten op zondagmiddag. Er vond ook een professionaliseringsslag plaats: het ‘clubje’ begeleiders werd een sticht ing die, vanwege de grote vraag, uit week naar een grotere ruimte in het moeder/ kindcentrum in de wijk. Na het winnen van het Appeltje van Oranje is de stichting stevig uitgebreid, vertelt de huidige directeur Murat Alici. Het geld is geïnvesteerd in een computerlokaal voor kinderen, met de bijbehorende inrichting. In de jaren

2007 tot en met 2010 is jaarlijks een Wetenschapsfestival georganiseerd dat ruim 15.000 bezoekers trok en voor nog meer vrijwilligers zorgde. Dit succesvolle festival vestigde zelfs een wereldrecord met de grootste wereldwijde chemieklas. In september 2010 is Basisschool de Witte Tulp opgericht, eerst als onderdeel van de stichting, inmiddels is het een zelfstandige organisatie. De school biedt naschoolse opvang, huiswerkbegeleidingsprojecten en talentontwikkelende activiteiten. Per jaar worden 600 kinderen begeleid in het maken van hun huiswerk. In totaal zetten 150 vrijwilligers zich in voor de Witte Tulp. Een aantal jongeren dat deelnam is nu zelf begeleider geworden. Bij de huiswerkbegeleidingprojecten worden nu ook autochtone jongeren betrokken. De stichting ontvangt een bescheiden subsidie van de gemeente; hun grootste inkomstenbron is de bijdrage van de ouders. www.stichtingwittetulp.nl

Minder criminaliteit door sportproject Halverwege de jaren negentig leken straten, woonblokken, winkelcentra en speeltuinen in de Kleiburgbuurt in Amsterdam Zuid Oost in handen van agressieve drugshandelaren en verslaafden. Dit zorgde voor een onaangename sfeer. Om die reden startte een aantal ouders samen met ex-atleet Sammy Monsels in 1999 een criminaliteitspreventieproject: Continental Sport. Bij Continental Sport is sport een middel om jongeren in een vast ritme te krijgen, om hen verantwoordelijkheid op zich te laten nemen en om hen sociaal te kunnen laten ontplooien. Het honk van de vereniging ligt in de Bijlmer, onder de flat Kleiburg, op 100 meter van een nieuwe atletiekbaan die in 2001 met Europees geld tot stand is gekomen. Continental Sport is voor de Bijlmer jarenlang een succesvol en imagoverhogend project geweest. De vereniging werkte vooral samen met scholen en verzorgde ter plekke met 25 be geleiders/vrijwilligers het onderdeel school atletiek, ieder jaar voor ongeveer 360 deelnemers. Daarnaast waren er open wijktrainingen (120 deelnemers onder leiding van zes begeleiders/vrijwilligers) en was er de verenigingstraining (70 deelnemers en zes vrijwilligers). De talenten van Continental werden ingeschakeld als ambassadeurs op scholen, waar zij hun sportieve carrière toelichtten. De jury is positief: ‘Het is uniek dat het Oranje Fonds heeft besloten financiële ondersteuning te bieden aan Continental Sport. Het Oranje Fonds is eigenlijk geen sponsor van jeugdsport. Maar als sport jongeren sociale ontplooiing biedt, verantwoordelijkheidsbesef bijbrengt

en bijdraagt aan de leefbaarheid in de wijk, dan functioneert sport als belangrijk bindmiddel. De leiding van Continental Sport motiveert en inspireert en helpt voorkomen dat jongeren ontsporen. Het succes is niet in de laatste plaats te danken aan de grenzeloze inzet van de Surinaamse, Antilliaanse, Afrikaanse en Nederlandse jeugdleden zelf.’ Jammer genoeg bestaat Continental Sport niet meer. Tot halverwege 2010 was de sportvereniging nog actief, maar doordat de financiën niet op orde waren, is de club inmiddels opgeheven. Het is onduidelijk waar het geldbedrag van de Grote Appel van Oranje aan is besteed. Sammy Monsels heeft inmiddels een aantal andere initiatieven op het gebied van sportactiviteiten opgericht.

2004

Sportproject Sportvereniging Continental Sport, Amsterdam Zuid Oost

Sport als belangrijk bindmiddel voor leefbaarheid in de wijk


Buurtpreventieproject Meer met Sport

2004


Buurtpreventieproject Meer met Sport Stichting Integraal Welzijn Roosendaal, Roosendaal

Sport geeft jongeren verantwoordelijkheid

Overlast en wetsovertredingen in de Roosendaalse wijk Kalsdonk leidden tot het buurtpreventieproject Meer met Sport. Het doel van het project is de veiligheid in de wijk te bevorderen door een preventieve aanpak en persoonlijke ontplooiing van jongeren. Een buurtpreventieteam van acht Marokkaanse jongeren heeft een toezichthoudende buurtfunctie. Het team voert gedurende de schoolvakanties buurtsurveillances uit, spreekt jongeren die overlast bezorgen aan op hun gedrag en organiseert sportactiviteiten. Deelnemers aan de buurtsportactiviteiten worden gestimuleerd taken uit te voeren. De locaties waar de activiteiten plaatsvinden (plein, scholen, buurthuis, sportveld) liggen dicht bij elkaar en centraal in de wijk. Het aantal activiteiten is in vijf jaar gestegen tot 35. In 2004 zijn er 450 enthousiaste deelnemers. De jury was erg enthousiast over de diversiteit van het initiatief: ‘Medewerkers van Meer met Sport gaan in ge sprek met de grootste raddraaiers. Die mogen een sportteam samenstellen, een feest organiseren of een cursus volgen. Meer met Sport geeft jongeren verantwoordelijkheid en probeert hun negatieve geldingsdrang om te buigen in een positieve. Meer met Sport slaagt er niet alleen in het gedrag van de grootste lastpakken te veranderen. Het lukt ook hen te motiveren deel te nemen aan het buurtpreventieteam.’ Hakim, Abdel, Gul en Hafid zijn oud-deelnemers van Meer met Sport. Het initiatief heeft hen gebracht waar ze nu zijn: ze zijn allen nog steeds betrokken bij projecten op het

gebied van jeugd en sport of in een ander gebied van maatschappelijke dienstverlening. En nog veel meer deelnemers hebben zich door het initiatief kunnen ontwikkelen van raddraaiers tot maatschappelijk be wuste adolescenten. Met het geldbedrag dat Meer met Sport won konden nog meer sportactiviteiten worden georganiseerd. Prinses Máxima benadrukte bij de uitreiking van het Appeltje van Oranje dat het initiatief zeer waardevol is en moest blijven bestaan. De gemeente Roosendaal besloot daarna opnieuw subsidie toe te kennen. In 2010 is deze geldstroom helaas toch gestopt.

Bezoekvrouwen: netwerk van allochtone intermediairs

2005

In Zwolle maakten weinig allochtone vrouwen gebruik van de bestaande instellingen en voorzieningen. Taal bleek daarbij een van de belangrijkste barrières. Om dit probleem aan te pakken werd in 1993 door stichting TRAVERS het initiatief Bezoekvrouwen gestart. De stichting zet een netwerk op van allochtone intermediairs, zogenaamde bezoekvrouwen. Dit netwerk brengt specifieke wensen en behoeften van allochtone vrouwen op het gebied van educatie, ontmoeting en inburgering in kaart.


Bezoekvrouwen Stichting TRAVERS, Zwolle

Bezoekvrouwen kreeg in 2005 de ‘Grote Appel’ omdat de jury het initiatief net iets meer in de schijnwerpers wilde zetten:

Spreek vrouwen aan in hun eigen taal

‘De jury is zeer onder de indruk van de effectiviteit van dit project dat zowel veelomvattend als simpel van opzet is. Spreek vrouwen van allochtone afkomst aan in hun eigen taal, win hun vertrouwen en help hen te integreren in de Nederlandse samenleving. Of anders gezegd: ´Haal de vrouwen uit hun huizen en rust hen toe om met plezier deel te nemen aan onze samenleving.’ De bezoekvrouwen zijn een ‘heerlijk weekendje weg’ geweest van het gewonnen geldbedrag en de rest van het geld is besteed aan extra activiteiten.

Inmiddels is het werkgebied uitgebreid tot vrouwen en hun gezin. Nog steeds zijn vier vrouwen actief als bezoekvrouw; een vijfde is verantwoordelijk voor de coördinatie. En de bezoekvrouwen zijn niet alleen binnen de eigen werkkring erg succesvol: andere organisaties benaderen de bezoekvrouwen voor hulp wanneer zij zelf hun doelgroep moeilijk kunnen bereiken. De vrijwilligerscentrale vroeg bijvoorbeeld onlangs advies over mogelijkheden om in contact te komen met allochtone mantelzorgers. Het Oranje Fonds vroeg Stichting TRAVERS dit succesvolle programma vast te leggen in een handleiding. Deze handleiding is de afgelopen jaren door diverse gemeenten gebruikt om eenzelfde initiatief op te zetten. Het traject werd begeleid door de initiatiefnemers van stichting TRAVERS. Binnen de gemeente Zwolle was men destijds erg trots dat dit initiatief de Grote Appel heeft gewonnen. Om die reden is er sinds de uitreiking telkens weer een partij in Zwolle die de bezoekvrouwen wil financieren, zodat het initiatief tot nu toe nog kon blijven bestaan.


www.traverswelzijn.nl

Ondersteuning voor vrouwen die aan het werk willen Toen het Vrouwen Informatie Punt het Appeltje van Oranje won, was het doel van het initiatief de vrouwen in de Rotterdamse deelgemeente Alexander maatschappelijk te activeren en op die manier hun integratie te bevorderen. Medewerkers ondersteunden zowel autochtone als allochtone vrouwen die betaald of onbetaald aan het werk wilden. Binnen de gehele stad Rotterdam was hiervoor een netwerk opgebouwd van instellingen voor vrijwilligerswerk, vrouwenorganisaties, buurthuizen en activiteitencentra. Er was een wekelijks telefonisch spreekuur en een divers aanbod van cursussen, themabijeenkomsten en ontmoetingsavonden.

Prinses Máxima verwoordde het in haar speech als volgt: ‘U zet zich in voor vrouwen die de stap naar de arbeidsmarkt willen zetten. Werk vinden, werk hebben en werk houden is essentieel voor iemands zelfvertrouwen en mogelijkheden tot ontplooiing in onze maatschappij. Uw werk is dus van heel grote waarde.’ Na de uitreiking ontstonden meningsverschillen over de besteding van het gewonnen geldbedrag. Het bestuur stapte op en een nieuwe groep van zeven vrijwilligers ging enthousiast verder. Op dit moment functioneert het Vrouwen Informatie punt als onderdeel van Stichting Buurtwerk. De doelgroep bestaat vooral uit Nederlandse vrouwen rond 50 jaar die vanwege zorg voor de kinderen nooit een baan buitenshuis hebben gehad. Het Vrouwen Informatie punt organiseert nu met name activiteiten ter ontspanning, zoals crea bijeenkomsten, lezingen en dansavonden. De activiteiten worden nog altijd gefinancierd met het gewonnen geldbedrag.

2005

Vrouwen Informatie Punt Stichting Buurtwerk Alexander, Rotterdam

De stap naar de arbeidsmarkt verkleinen

Opvanghuis: voor vrouwen in moeilijkheden Arubaanse vrouwen die te kampen hebben gehad met huiselijk geweld vinden een geborgen omgeving in het vrouwenopvanghuis van Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad. Of het nu gaat om scholing, huisvesting, een verblijfsvergunning of een time out om uit de geweldsspiraal te komen, door het uitgebreide netwerk van de stichting, wordt voor elk probleem een oplossing gezocht én gevonden.

2005

Vrouwenopvanghuis Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad, Aruba


Appeltje van Oranje uitgereikt voor het bijzondere pionierswerk

De stichting overlegt met maatschappelijke partners en geeft voorlichting op scholen om huiselijk geweld te herkennen én te voorkómen. Alle bestuursleden, vrijwilligers en medewerkers doen er alles aan om de vrouwen die bij hen aankomen, gesterkt en toegerust weer te laten terugkeren in de samenleving. Het Vrouwenopvanghuis van de stichting kreeg in 2005 een Appeltje van Oranje uitgereikt voor het bijzondere pionierswerk: ‘De jury wil met de toekenning van het Appeltje van Oranje 2005 haar waardering uitspreken voor het bijzondere werk van de stichting. Zonder veel middelen verrichtte de Fundacion pa Hende Muhe den Dificultad pionierswerk. De stichting is in de afgelopen tien jaar uitgegroeid tot een solide instituut en samenwerkingspartner voor andere instanties en tot een vertrouwd en deskundig toevluchtsoord voor vrouwen in moeilijkheden.’ Met de financiële steun van het Appeltje van Oranje heeft de stichting verschillende slachtoffers van huiselijk geweld een goed onderdak en een uitzicht op een betere toekomst kunnen bieden. Koningin Beatrix en prinses Máxima brachten in het najaar van 2011

een bezoek aan het vrouwenopvanghuis. Het werd ervaren als een enorme erkenning. De toekomst van het opvanghuis hangt inmiddels af van meerdere factoren. Er is een toegenomen vraag en de verblijfsduur van de vrouwen is bovendien langer geworden. Voorzitter Ivonne Spellen: 'Zolang we nodig zijn zullen we er zijn, maar we moeten wel aan uitbreiding van het personeel gaan denken. Er is veel werk te doen en dat kost veel geld.'

Ontmoetingsplek vóór en dóór bewoners in Utrechtse wijk Het Trefpunt is een ontmoetingsplek in de Utrechtse Rivierenwijk waar buurtbewoners met een smalle beurs of weinig sociale contacten kunnen samenkomen voor activiteiten die zij zelf organiseren. In 2006 was Het Trefpunt de winnaar van ‘de Grote Appel’ van Oranje. De jury noteert: Bij Het Trefpunt krijgt burgerinitiatief alle ruimte. Alle activiteitenclubs die er een thuis vonden, zijn ontstaan uit creatieve ideeën van buurtbewoners. Er is voor elk wat wils. De jury spreekt haar bewondering uit voor de manier waarop de buurtbewoners Het Trefpunt volledig zelf runnen. Een mooi voorbeeld van vóór bewoners dóór bewoners. Zonder centraal toezicht hebben zij samen een sfeer gecreëerd van wederzijds vertrouwen en verantwoordelijkheidsgevoel. Daardoor blijft Het Trefpunt een sfeervolle plek, vergelijkbaar met een huiskamer voor de buurt. Voor een deel van de buurtbewoners maakt dit initiatief het verschil tussen altijd alleen thuis zijn en wél leven met intermenselijk contact. Zes jaar na de memorabele uitreiking vertelt initiatiefnemer Titus Schlatman enthousiast over de ontwikkelingen bij Het Trefpunt. ‘We hebben nu twee plekken, niet alleen de ‘woonkamer’, maar ook nog het grote buurthuis. En we kregen geld van het Oranje Fonds om het op te knappen. Het buurthuis ziet er nu prachtig uit! Het is nu in eigen beheer, dus kunnen we uitgebreidere eetfeesten en kinderactiviteiten daar organiseren. Wel 1000 mensen maken wekelijks gebruik van de twee locaties!’

Titus is de enige betaalde kracht; daarnaast werken er nog zeker 10 vrijwilligers. De financiering van Het Trefpunt noemt Titus gekscherend ‘een pretpakket van subsidies’. Het is overduidelijk dat de diverse ondersteunende instanties veel vertrouwen hebben in het initiatief. Het Trefpunt is dan ook diep geworteld in de buurt. De uitreiking van de Grote Appel bracht de Utrechtse Rivierenwijk in rep en roer. Titus: ‘Veel meer buurtbewoners zijn daarna aangehaakt. De prijs gaf hen het gevoel dat als je zelf wat doet, heel veel kan!’

2006

Het Trefpunt Stichting Ruimte voor de Buurt, Utrecht

Z onder centraal toezicht hebben ze samen een sfeer gecreëerd van vertrouwen


Fakonahof creëert samenhang binnen Haagse Schilderswijk

2006

Stichting Fakonahof, Den Haag


Buurtouders voor jongeren met vragen over relaties

De Haagse Schilderswijk is een van de meest bekende wijken in Nederland. De wijk komt helaas niet altijd positief in het nieuws doordat er nogal eens ‘gedoe’ is onder de buurtbewoners. Toch zijn de vrijwilligers van Stichting Fakonahof er in geslaagd om samenhang te creëren tussen de zeer diverse bewoners van de Schilderswijk. Bij Fakonahof wordt samenwerken tussen jong en oud en verschillende culturen actief gestimuleerd. De activiteiten zijn gericht op recreatie en daarnaast bedoeld om de buurtbewoners een betrokken gevoel bij de wijk te geven. Hoewel bepaalde activiteiten meer op bijvoorbeeld kinderen zijn gericht, is de hele buurt altijd welkom. Zo worden evenementen voor jongeren of ouderen echte buurtactiviteiten. Stichting Fakonahof is één van de weinige prijswinnaars die géén eigen locatie heeft. De vrijwilligers werken vanuit het woonadres van initiatiefnemers en drijvende krachten Mies en Dirk Marijt. Naast de verschillende activiteiten die zij organiseren, fungeren Mies, Dirk en de andere vrijwilligers als ‘buurtouders’ voor jongeren met vragen over relaties. En jongeren die problemen hebben met de politie kunnen ook bij hen terecht. Juist voor die groep worden speciale activiteiten georganiseerd. Dat is hard nodig, want in reguliere buurthuizen blijft de deur voor deze groep soms gesloten. Evengoed worden deze kinderen en jongeren onomwonden aangesproken op asociaal gedrag. Die

directe aanpak blijkt succesvol in het voorkomen van overlast. Voor de oudere groep die met eenzaamheid kampt, fungeren de vrijwilligers als ‘buurtkinderen’. Ook voor de ouderen is de Fakonahof een belangrijke plek, want zij aarzelen vaak om professionele hulpverlening in te schakelen. De oude keet die ze vroeger hadden, is vervangen door een mooi huisje. De voorzitter vertelt trots: ‘We hebben twee keer bezoek gehad van Prinses Máxima. Ze was hier al in 2006 en in 2008 heeft ze ons nieuwe honk geopend!’ Nog altijd worden veel activiteiten georganiseerd: speelgoeduitleen en buurtfeesten met Sinterklaas, Kerst en Oud & Nieuw. Mies en Dirk willen de buurtbewoners hiervoor geen bijdrage vragen, dus alles is gratis. Vanwege bezuinigingen van de gemeente zijn de survivaltochten en huttenbouwprojecten helaas verdwenen. En wat mooi is: jongeren die vroeger deelnamen, zijn nu vrijwilliger geworden. www.fakonahof.nl

Buurtboerderij leidt tot ontmoetingen In de Geleense wijk Lindenheuvel leven met name mensen van veel verschillende nationaliteiten en jonge gezinnen met lage inkomens. Centraal in de wijk ligt een groot open terrein: het Chrysantenveld. Een plek voor de buurtbewoners om elkaar te ontmoeten, ware het niet dat het terrein jarenlang werd gebruikt om illegaal (huis)vuil te dumpen. Buurtbewoners hebben het Chrysantenveld helemaal zelf opgeruimd, schoongemaakt en geëgaliseerd. Er zijn enkele tonnen (huis)vuil verwijderd. Vervolgens hebben zij een kinderboerderij en een speeltuin gebouwd en een voetbalveld en een hondenuitlaatveld aangelegd. De buurtbewoners oefenen nu zelf controle uit over het terrein zodat er niets wordt vernield en het niet opnieuw als dumpplaats wordt gebruikt. De leefbaarheid op en rond het Chrysantenveld is hiermee zichtbaar verbeterd. Uit het juryrapport: Het Chrysantenveld is meer dan een locatie voor sport en spel. Het nodigt mensen uit en lokt hen uit hun huizen. De stichting creëerde een infrastructuur voor ontmoetingen in de buurt. En die ‘sociale infrastructuur’ is een voorwaarde om sociale cohesie tussen mensen te bevorderen. Wim Koopmans, de initiatiefnemer, is nog steeds de drijvende kracht achter Het Chrysantenveld. Alle dagelijkse werkzaamheden zoals de dieren verzorgen, grasmaaien en de speeltuin onderhouden, worden door hem uitgevoerd; bij grote klussen of evenementen krijgt hij hulp van vrijwilligers.

In eerste instantie had het winnen van het Appeltje van Oranje een negatieve uitwerking, vertelt Wim. Buurtbewoners dachten dat hij het geldbedrag in zijn eigen zak stak. Gelukkig hebben ze nu kunnen zien dat hij het geld echt in de kinderboerderij heeft geïnvesteerd: er is een goed hekwerk, een kippenren en een kleine tractor. Wim heeft van zijn eigen geld de grasmaaier gekocht. Kleine donaties komen uit verschillende hoeken: lokale bedrijven sponsoren soms in de vorm van goederen en van de gemeente krijgt Stichting Het Chrysantenveld in totaal € 3000. Met de opbrengst van de rommelmarkten en andere evenementen wordt het voer van de dieren betaald.

2006

Stichting Het Chrysantenveld, Geleen

Chrysantenveld voor sport en spel


Coach voor jeugd voorkomt hoge schooluitval In 2007 reikte de Prins van Oranje de prijzen uit, omdat prinses Máxima op dat moment met zwangerschapsverlof was. Stichting Welzijn uit Helmond kreeg dat jaar de Grote Appel. In zijn speech zei onze beschermheer hierover het volgende: ‘De mensen van Stichting Welzijn Helmond maken zich sterk voor jongeren die een stevige, enthousiaste coach nodig hebben. Iemand die tegen een stootje kan, hun wereld kent, hun taal spreekt en ze de goede kant op duwt. Het blijkt dat uw aanpak heel erg goed werkt. Minder problemen thuis. Minder rotgeintjes in de buurt. Betere schoolresultaten. En nog heel veel plezier samen hebben ook. U bewijst dat het kan! De Grote Appel gaat naar uw stichting. Met name uw aanpak is toepasbaar voor heel veel jongeren op heel veel plaatsen in Nederland.’ De aanpak bestaat uit een coachingsinitiatief waarbij de coach jongeren begeleidt op drie terreinen: gezin, school en vrije tijd. Vandaag de dag lopen er op jaarbasis 70 trajecten waarbij de doelgroep bestaat uit jongeren die niet in een hulpverleningstraject zitten, maar wel begeleiding nodig hebben omdat zij lastig gedrag vertonen of in een instabiele thuissituatie verkeren. Het initiatief werd door Stichting Welzijn Helmond gestart naar aanleiding van de hoge schooluitval op VMBO-scholen in de omgeving en het feit dat een groot aantal risicojongeren in aanraking kwam met de politie. In eerste instantie richtte men zich alleen op middelbare scholieren. Inmiddels

is het programma uitgebreid: er loopt nu ook een coachingstraject voor kinderen van groep 8 van de lagere school die tot de eerste twee klassen van de middelbare school het begeleidingstraject kunnen volgen. Voor dit traject is een experiment uitgevoerd om te beoordelen of het programma ook preventief zou werken als bij een jongere groep zou worden gestart. Dit experiment is gefinancierd met het gewonnen geldbedrag. Het winnen van de Grote Appel heeft daarnaast tot gevolg gehad dat de eenmalige financiering van de gemeente Helmond werd omgezet in een – tot nu toe – jaarlijkse subsidie. Dit jaar is zelfs extra geld vrijgemaakt. www.swh-helmond.nl

2007

Coachingsproject Stichting Welzijn, Helmond

Minder rotgeintjes in de buurt. Betere schoolresultaten


Stichting Exodus biedt nazorg voor ex-gedetineerden

2007

Nazorgnetwerk Stichting Exodus Nederland, Leiden


Drempel verlagen voor rentree in de samenleving

Maatjesprojecten zijn, volgens deskundigen, zeer kansrijk voor de oplossing van sociale problemen in ons land. Initiatieven op dit gebied staan dan ook bovenaan de ‘30 plannen voor een beter Nederland’ die in 2006 door een aantal vooraanstaande wetenschappers is opgesteld. Deze deskundigen vinden dat maatjesprojecten goed aansluiten bij de behoefte van de samenleving om eigen problemen ter hand te nemen. Bovendien kan met relatief weinig geld en eenvoudige middelen veel worden bereikt. Bij Stichting Exodus Nederland uit Leiden loopt al jaren zo’n maatjesproject: het Nazorgnetwerk. Hier worden vrijwilligers gekoppeld aan mensen die vaak al hun schepen achter zich verbrand hebben en iemand nodig hebben om na hun detentie een eerste rentree in de samenleving iets gemakkelijker te maken. Het succes van dit initiatief zit in het intermenselijke contact en het vertrouwen dat de maatjes in elkaar hebben. De jury roemt het initiatief: ‘De mensen van de Stichting Exodus in Leiden zorgen met het Nazorgnetwerk dat ex-gedetineerden de draad van het gewone leven weer op kunnen pikken.’

Ook voor dit initiatief was het winnen van de prijs van grote waarde. Het Nazorgnetwerk werd na de uitreiking van het Appeltje van Oranje veel serieuzer genomen, vertelt een van de medewerkers. En het aantal vrijwilligers groeit nog steeds: op dit moment zetten 1800 mensen zich belangeloos in voor ex-gedetineerden. Dat doen ze op verschillende manieren: ex-gedetineerden krijgen hulp bij het invullen van belastingformulieren, bejaarde gedetineerden worden opgehaald als ze vrij komen, praatgroepen worden begeleid door vrijwilligers en er wordt Engelse les gegeven aan ex-gedetineerden. Exodus zorgt dat de vrijwilligers zelf ook genoeg ondersteuning en begeleiding krijgen. Er wordt veel aan scholing gedaan en men houdt elkaar goed op de hoogte. Per jaar zijn er 4400 contacten tussen vrijwilligers en ex-gedetineerden. Het aantal betaalde krachten is 2,8 fte. www.exodus.nl

Behoefte aan gewone contacten essentieel voor levensvreugde Vriendendienst brengt mensen met een psychiatrische achtergrond in contact met vrijwilligers met als doel samen iets te ondernemen. Veel deelnemers hebben een hulpverleningsgeschiedenis achter de rug en wonen inmiddels zelfstandig. Zij hebben behoefte aan gewone contacten in de samenleving, gericht op actief samen iets doen. Dit kan zijn een kopje koffie drinken, samen naar de film of een keer uit eten. Het contact met een maatje helpt hen de weg terug te vinden in de maatschappij en mondt daarna soms uit in een langdurige vriendschap tussen hen. Prinses Máxima geeft de organisatie een compliment: ‘Fantastisch hoe u elkaars vertrouwen weet te winnen en samen de wereld tegemoet stapt’ Aan de Vriendendienst, dat door ruim 20 vrijwilligers wordt geleid, nemen zo’n 90 cliënten deel. Soms is het lastig om vrijwilligers te vinden en te houden, omdat de cliëntengroep bestaat uit mensen met een complexe persoonlijkheidsstructuur of achtergrond. Daarom is het extra belangrijk dat er een goede match is tussen de vrijwilliger en de cliënt. De meeste vrijwilligers zijn gepensioneerd, slechts een enkeling is van jonge leeftijd. Het vrijwilligersbeleid is flexibel: sommige vrijwilligers helpen een aantal keren, andere zijn intensief betrokken en hebben zelfs meerdere cliënten onder hun hoede. De vrijwilligers krijgen elke maand € 10 voor uitstapjes met hun maatje.

Regelmatig zijn er wandelingen met de cliënten en telkens worden weer nieuwe dingen uitgeprobeerd zoals workshops Zumba, Pilates of een badpakdag in de sauna. Elke keer opnieuw blijkt dat deze activiteiten erg belangrijk zijn voor het zelfvertrouwen en de levensvreugde van de cliënten. Door het winnen van het Appeltje van Oranje heeft de Vriendendienst kunnen investeren in scholing en publiciteitsmateriaal. En ze hebben samen van het geld ook een klein feestje gehouden....

2007

Vriendendienst Zeist e.o Stichting Welzijn Nieuwegein en Omgeving, Zeist

Goede match tussen vrijwilliger en de cliënt is essentieel

JIP en JOP geven elkaar de hand ‘U heeft van dichtbij meegemaakt hoe verschrikkelijk het is een kind te verliezen aan drugs. Samen met een groep vrijwilligers doet u er nu alles aan om te voorkomen dat andere ouders hetzelfde immense verdriet moeten doormaken. U heeft een veilige haven gemaakt voor jongeren die losgeslagen zijn van hun ankers. Een prachtig initiatief!’

2008

JIP en JOP Stichting Boy 4-ever, Venlo


Veilige haven voor jongeren


Met deze lovende woorden sprak prinses Máxima tot de oprichtster van de stichting Boy 4-ever, Wil Vousten. Wil’s zoon Boy overleed in 2002 aan een fatale combinatie van GHB en speed. Met Boy 4-ever startte Wil het initiatief ‘JIP en JOP geven elkaar de hand’. Het doel was vervreemding onder jongeren tegen te gaan en een Jongeren Ontmoetingsplek te bieden voor gezamenlijke activiteiten zoals tafelvoetbaltoernooien en discussie- en muziekavonden. Boy 4-ever had tevens een Jongeren Informatie Punt waar informatie werd verstrekt over allerlei zaken die jongeren bezighoudt.

Door de uitreiking van de grote Appel van Oranje kreeg de stichting veel publiciteit en werd ze nog bekender. Dit bleek uiteindelijk nadelige gevolgen te hebben. De gemeente Venlo wilde dat Boy 4-ever ging professionaliseren. Door alle bureaucratische rompslomp die daarbij kwam kijken, was het voor Wil erg moeilijk om de stichting te blijven runnen. Daarom besloot ze in 2010 te stoppen met Boy 4-ever. Boy 4-ever heeft in al die jaren van haar bestaan veel betekend voor de jongeren in Venlo. De stichting stond voor bewustwording van jongeren; thema’s als seks, drugs, alcohol en geweld werden op een ongedwongen wijze aan de orde gesteld. Via de Jongeren Ontmoetingsplek kregen de jongeren meer respect en begrip voor elkaar en de onderlinge cultuurverschillen. Veel van de bezoekers zijn goed terecht gekomen, vertelt Wil. En ondanks het feit dat de stichting is opgeheven, kunnen jongeren nog steeds bij haar terecht: ‘Ze weten me nog altijd te vinden.’

Van hangjongeren naar sportjongeren Met het initiatief ‘Van hangjongeren naar sportjongeren’ wil voetbalvereniging O.S.M. ’75 hangjongeren leren op een sociale en nuttige manier invulling te geven aan hun vrije tijd. De hangjongeren gaan onder begeleiding met elkaar sporten en helpen mee met het organiseren van toernooien. Ze kunnen ook voetbalclinics volgen bij ex profvoetballer Jean Paul de Jong en docent en trainer jeugdopleiding bij Ajax Robin Pronk. Door de inzet van deze rolmodellen wordt het programma erg aantrekkelijk voor de jongeren. Aansluitend aan de voetbalclinics wordt door experts voorlichting gegeven over het belang van een schoolopleiding, de gevaren van drugsgebruik, zinloos geweld en normen en waarden; zo vangt men twee vliegen in één klap en kunnen de aanwezige jongeren ook hierover worden geïnformeerd. De voetbalvereniging werkt voor dit initiatief samen met de gemeente Maarssen, Stichting Stade en Stichting Klein Galgenwaard. Het grootste deel aan financiële ondersteuning komt van de gemeente Maarssen en het Oranje Fonds. De deelnemers zijn tot nu toe voornamelijk jongens van rond 15 jaar; het aantal is inmiddels gestegen tot 100 en momenteel worden ook meisjes benaderd om deel te nemen. Verder is nu ook de golfsport opgenomen in het project. ‘U heeft ze letterlijk in beweging gekregen’, zei Prinses Máxima tijdens de uitreiking, ‘door samen met hen sportactiviteiten op te zetten. Dankzij ú heeft Maarssen nu misschien wel de actiefste hangjongeren van Nederland!’

Met ruim 150 jongeren ging men het succes van het Appeltje van Oranje vieren met een bezoek aan Walibi. De rest van het gewonnen geldbedrag is geïnvesteerd in het project. Een uitbreiding van het initiatief is ophanden: ‘van hangjongeren naar sportjongeren’ zal overgaan in een nieuw omvangrijker initiatief genaamd: ‘Sport voor iedereen’. Binnen dit programma wordt ook studiebegeleiding gegeven en wordt de doelgroep uitgebreid: niet alleen sociaal kwetsbare jongeren en hangjongeren mogen meedoen, maar ook gehandicapten kunnen aan dit programma deelnemen. En zoals vaker geldt: ook hier zijn deelnemers van toen, de vrijwilligers van nu. Zij hangen niet meer rond, maar hebben een baan, inkomen, goede sociale contacten en doen het vrijwilligerswerk voor OSM ’75.

2008

Van hangjongeren naar sportjongeren Voetbalvereniging O.S.M. ’75, Maarssen

De actiefste hangjongeren van Nederland

Pro Alfa biedt volwassenen tweede kans op onderwijs De Stichting Pro Alfa geeft jongeren en volwassenen op Curaçao een tweede kans om elementaire beroeps- en taalvaardigheden te leren. In tegenstelling tot andere organisaties op het eiland is iedereen welkom bij Pro Alfa, ongeacht zijn of haar beginniveau. Voor elke deelnemer wordt een programma op maat gemaakt.

2008

Volwassen onderwijs Fundashon Pro Alfa, Curaçao


De weg wijzen naar scholing of werk

Hierin gaan alfabetisering en de ontwikkeling van beroepsvaardigheden hand in hand. Deelnemers leren daarnaast de basis van uiterlijke en lichamelijke verzorging, koken, naaien, houtbewerking en sanitaire montage.

‘U heeft sinds 1990 meer dan 3.000 mensen de weg gewezen naar scholing of werk. U spreekt hen aan op hun eigen kracht. U stimuleert hen te investeren in zichzelf. En u staat hen met raad en daad bij, zodat ze meer kunnen doen.’

Een traject bij Pro Alfa biedt alle deelnemers betere kansen op een stage en baan, of laat hen doorstromen naar het reguliere beroepsonderwijs. Bijzonder van Pro Alfa is dat de leerlingen op ieder moment in het jaar kunnen instromen. Dit voorkomt dat zij ‘lege maanden’ hebben en minder goede gewoontes ontwikkelen. Doordat de leerlingen zich kunnen ontwikkelen, hebben de deelnemers betere vooruitzichten op een goede toekomst en mogelijkheden tot arbeidsparticipatie. De medewerkers van Pro Alfa uit Curaçao werden door Prinses Máxima geprezen voor hun inzet:

Na het winnen van het Appeltje van Oranje is Stichting Pro Alfa onverminderd voortgegaan. Het prijzengeld zorgde voor wat extra armslag bij de aanschaf van materiaal en een broodnodige verbouwing. Het winnen van de prijs maakte ook dat de stichting opnieuw in de belangstelling kwam te staan. In de loop der jaren zijn er vele nieuwe, vaak commerciële partijen opgestaan die trajecten voor schooluitvallers aanbieden. Het belang en succes van Pro Alfa, hun vrijwilligers en netwerk en tevens hun indrukwekkende staat van dienst kregen nieuw elan. Daarvoor zorgde ook het bezoek van de Prins van Oranje en Prinses Máxima in 2010. Voor veel jongeren en volwassenen betekent Pro Alfa het verschil tussen afwachten wat de dagen brengen en het leven grijpen en zelf de koers ter hand nemen. In de ruim 20 jaar dat de organisatie bestaat, is het een instituut geworden dat het Appeltje van Oranje meer dan verdient!

Levensboeken brengen families en generaties bij elkaar Ouderen vertellen hun levensverhaal, vrijwilligers leren schrijven, jongeren begrijpen de geschiedenis beter en families komen vaak weer dichter bij elkaar. Al deze prachtige resultaten komen voort uit het initiatief Levensboeken. Het initiatief wordt uitgevoerd via 42 deelnemende verzorgingsinstellingen waarvoor 200 vrijwilligers actief zijn. Zij tekenen de levensverhalen van bewoners van gemiddeld 75 jaar en ouder op. Levensboeken is ontstaan uit de gedachte het contact met ouderen in verzorgingsinstellingen te vergroten. Levensboeken geeft ouderen de mogelijkheid hun verhaal te kunnen doen. Zij voelen zich weer gewaardeerd en betrokken bij de maatschappij. Ook voor de vrijwilligers vervult het initiatief een behoefte: zij krijgen de mogelijkheid te leren schrijven via een cursus van Bert van der Snoek, voormalig eindredacteur van het blad Kampioen (ANWB). Van der Snoek heeft het handboek Levensboeken en de bijbehorende cursus voor vrijwilligers ontwikkeld. Per jaar worden 80 levensboeken geschreven. Regelmatig is een levensboek aanleiding voor een familiereünie. Daarnaast gaan veel ouderen naar basisscholen om aan de leerlingen voor te lezen uit hun levensboek. Zo wordt het levensboek ook gebruikt om verbindingen te leggen tussen verschillende culturen en tussen ouderen en scholieren. Het Oranje Fonds was erg enthousiast over de methodiek en stelde voor om de methodiek landelijk te verspreiden. In het juryrapport van de uitreiking van deze Grote Appel van Oranje stond het volgende voornemen:

Stichting HOF wil het succesvolle project uitbreiden naar specifieke groepen zoals: oudere immigranten van de eerste generatie, ex-gedetineerden en dementerende ouderen. Ook leeft de ambitie om de diversiteit aan vrijwilligers te laten toenemen met jongere vrijwilligers, o.a. in het kader van maatschappelijke stages. Het prijzengeld is, onder andere, hiervoor gebruikt. Momenteel loopt het project ook in Amsterdam, Zwolle, Utrecht en Zaandam. Daarnaast is een zusterproject Themaboeken gestart in Den Haag. Voor de uitwerking van de Themaboeken worden enthousiaste VWO leerlingen geworven. Inmiddels worden dus ook jongere vrijwilligers betrokken.

2009

Levensboeken Stichting HOF Promotie Haags Vrijwilligerswerk, Den Haag

Levensboek aanleiding voor een familiereünie


Ruilwinkel brengt mensen bij elkaar In de Ruilwinkel kunnen mensen hun oude spullen presenteren en hun diensten aanbieden. Wanneer iemand het product of de dienst afneemt, worden ‘in ruil’ hiervoor punten bijgeschreven op de persoonlijke ruilrekening van de aanbieder. Met deze punten kan men weer andere producten of diensten verkrijgen in de Ruilwinkel.

2009

Ruilwinkel Stichting Maatschappelijk Werk & Welzijn, Goes


Ruilen met aandacht voor onderling contact

Ook als je niets te ruilen hebt, ben je van harte welkom in de Ruilwinkel. Er is altijd koffie, een gezellige sfeer en genoeg gelegenheid om andere mensen te ontmoeten. Het is een ontmoetingsplek voor arm en rijk, allochtoon en autochtoon, jong en oud.

winkel ook een leer/werkbedrijf voor mensen die stage willen lopen en voor degenen die moeilijk aan de slag komen. Deze mogelijkheid wordt geboden met de subsidie van de gemeente Goes. Deze financiële ondersteuning is net verlengd met drie jaar.

De jury roemt het unieke karakter van het initiatief waarin geld geen rol speelt: ‘Het ruilen van niet alleen producten maar ook diensten en de expliciete aandacht voor onderling contact onderscheidt de Ruilwinkel van vergelijkbare initiatieven. Een plek waar mensen contact (leren) leggen, elkaar helpen, actief zijn of worden en (leren) een sociaal netwerk op te bouwen.’

Gelukkig maar, want voor de ruim 30 vrijwilligers en bezoekers is de Ruilwinkel een thuishaven. Dat bleek toen brand uitbrak in het pand: alle betrokkenen zorgden er met man en macht voor om, tijdens de opbouw van het pand, een plek te creëren waar in ieder geval koffie of thee kon worden gedronken.

Het gaat heel goed met de Ruilwinkel: het aantal inschrijvingen blijft groeien. Dat betekent nog meer activiteit en gezelligheid! Toen de Ruilwinkel het Appeltje van Oranje won, hadden ze 2500 inschrijvingen. Nu is dit aantal ruim verdubbeld: 5200 inschrijvingen. Met het gewonnen geldbedrag is o.a. een bus aangeschaft waardoor de vrijwilligers spullen kunnen halen en brengen, bijvoorbeeld bij mensen die slecht ter been zijn. Voor een kleine vergoeding (€ 5) wordt de bus gebruikt als verhuiswagen. Inmiddels is de Ruil-

Jongeren met gedragsproblemen De initiatiefnemer van het Ervaringsleer Centrum van Stichting Project, werkte als jongerenwerker in Den Helder. Antilliaanse jongeren zorgden er voor veel onrust, wat hem op het idee bracht een bezoek te brengen aan de bron. Op Bonaire zag hij veel jongeren die buiten het schoolsysteem vallen zonder dat er goede begeleidingstrajacten voor zijn. Zijn training als militair en jongerenwerker combineerde hij in de succesvolle Stichting Project. Prinses Máxima refereerde in haar speech aan het speciale bezoek van Koningin Beatrix aan Stichting Project op Bonaire: ‘U zet zich in voor jongeren met grote gedragsproblemen. Jonge mensen die alleen met een zéér intensieve begeleiding te helpen zijn. U slaagt erin ze weer op het goede spoor te krijgen en ze enthousiast te maken om te werken aan hun toekomst. Ik weet uit de eerste hand met hoeveel liefde en gedrevenheid u uw werk doet. Niemand minder dan onze Koningin is immers al bij u op bezoek geweest.’ Het Ervaringsleer Centrum van Stichting Project haalt jongeren met gedragsproblemen op Bonaire uit de schoolsituatie. Zij volgen intensieve, groepsgerichte trainingen die aansluiten op hun belevingswereld. Doel daarvan is om gedragsverandering te bewerkstelligen en te verankeren. Na iedere fase wordt er per jongere bekeken wat de beste optie is: doorstroming naar vervolgonderwijs of een vervolgtraject richting arbeid bij Stichting Project. Door deelname aan de trainingen bij het Ervaringsleer Centrum zijn de perspectieven van de jongeren zeer gunstig. Het voorkomt

dat ze vervallen in een justitiële carrière. Stichting Project wordt breed gedragen op Bonaire. Men ziet dat het werkt en is bereidwillig om diensten en goederen te doneren. Na het winnen van het Appeltje van Oranje is de stichting voortvarend verder gegaan. Om de werkervaring te vergroten, opende Stichting Project in het hart van Kralendijk een restaurant. Hier leren jongeren in de bediening en bereiding van gerechten. Horeca is een belangrijke werkgelegenheidssector op het eiland, dus extra ervaring is van belang. De stichting is tevens opgenomen in de overheidssubsidieregelingen, een belangrijke stap voorwaarts in het verduurzamen van dit bijzondere initiatief!

2009

Stichting Project Bonaire

Enthousiast maken om te werken aan hun toekomst

Wereldkampioenschap van Eindhoven Het Wereldkampioenschap van Eindhoven (WvE) is een educatief en sportief initiatief dat zich in eerste instantie richt op Eindhovense basisscholieren uit groep 4 tot en met 7. Het WvE zet voetbal in om kinderen te laten leren over andere landen en verzorgt ontmoetingen tussen kinderen, hun ouders en vrijwilligers.

2010

Wereldkampioenschap van Eindhoven Stichting Kleurrijke Stad, Eindhoven


Leren via voetbalcompetitie over normen en waarden

Het initiatief bestaat naast de maandelijkse sportactiviteiten in de buurten ook uit de opening van het WK in het stadion van FC Eindhoven, de WK-loting in het Stadhuis, een groot feest met culturele en sportactiviteiten en het stedelijke voetbaltoernooi. De maandelijkse sportdagen worden afgesloten met een grote stadsbrede finale. Het programma is uniek omdat de deelnemende leerlingen op school uitgebreid ingaan op de cultuur van het land dat zij in de voetbalcompetitie vertegenwoordigen. Zo leren zij via een voetbalcompetitie over de culturele normen en waarden van andere landen. Sinds kort wordt ook een WK Hockey en Korfbal georganiseerd; samen met het WK Voetbal wordt dit uitgebreidere project het WK Sportspektakel genoemd. In 2011 deden meer dan 800 kinderen van 25 basisscholen hier aan mee. Patrick van der Voort, de bedenker van dit initiatief, wil nog een vierde Wereldkampioenschap organiseren: het WK Honkbal.

Patrick van der Voort: ‘Wij zijn geweldig trots dat wij een Appeltje hebben gewonnen. Het is een hele eer en het geeft de waardering aan voor onze inzet en betrokkenheid voor de kleurrijke samenleving.’ Het gewonnen geldbedrag is ingezet om basisscholen ook inhoudelijk bij het project te betrekken. En er is een kleine bijdrage gebruikt voor projecten van de stichting Kleurrijke Stad waarmee het financieel slecht ging. Het WK Sportspektakel heeft recent een aanvraag ingediend voor een subsidie bij de gemeente Eindhoven. Financiële ondersteuning wordt voornamelijk via verschillende fondsen verkregen zoals het Oranje Fonds en sponsors uit het bedrijfsleven. Op dit moment worden voorbereidingen getroffen voor een promotour waarbij de scholen op een educatieve manier kennismaken met een land. Zo wordt bijvoorbeeld geprobeerd om volgend jaar Griekenland in een positief daglicht te zetten.

www.kleurrijkestad.nl

Be Interactive brengt vrouwen in beweging Trots vermeldt Be Interactive op hun site dat ze in 2010 de Grote Appel van Oranje hebben gewonnen. En daarnaast zijn ze binnen het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen ook nog als koploper-interventie aangewezen. Een aantal terechte opstekers voor dit succesvolle initiatief. Het succes zit hem in het feit dat Be Interactive sportactiviteiten inzet als springplank om geisoleerde vrouwen mee te laten doen met de samenleving. De meeste allochtone vrouwen durven bijvoorbeeld niet alleen te gaan hardlopen, maar wel gezamenlijk in een groep. Hardlopen kan de cirkel ‘slechte voeding - onvoldoende beweging - depressie en isolement’ doorbreken. De sportieve, gesluierde vrouwen ontmoeten elkaar bij landelijke loopevenementen in hun eigen evenemententent. ‘Van Maastrichts Mooiste en de Marathon van Utrecht tot helemaal in Marokko. De dames van Be Interactive zijn met hun opvallende verschijning de afgelopen jaren een vaste waarde geworden in de wereld van de hardloopevenementen’, aldus de jury. Het concept van Be Interactive breidt zich steeds meer uit in Nederland. Er zijn hardloopgroepen op 41 locaties in Amsterdam, Den Haag, Arnhem, Amersfoort, Amstelveen, Weert, Maastricht, Eindhoven, Vlaardingen, Lelystad, Aalsmeer, Kudelstaart, Rotterdam en Utrecht. Gemeenten worden actief benaderd om te kijken of interesse bestaat om de trainingen te subsidiëren. Werving van deelnemers geschiedt door mond-tot-mondreclame, via flyers en posters,

door bezoek aan buurthuizen en scholen en contacten met huisartsen- en fysiotherapiepraktijken. Belangstellenden kunnen een cursus volgen tot assistent-trainer en vervolgens zelf trainer worden. De stichting betaalt de trainers die de hardlooptrainingen verzorgen. Na de prijsuitreiking kreeg Be Interactive regelmatig vragen van organisaties die vergelijkbare activiteiten wilde organiseren. Dit leidde ertoe dat de doelstelling van Be Interactive de laatste jaren is aangepast: de stichting heeft met name een ondersteunende en adviserende rol gekregen. Ook de doelgroep is veranderd: westerse allochtonen vrouwen vanaf 18 jaar kunnen zich nu ook aansluiten. Met het gewonnen geldbedrag zijn trainsters opgeleid en is het vervoer naar hardloopevenementen betaald. Ook is in de gezamenlijke website met Women Win geïnvesteerd. Op deze site staat o.a. het handboek voor hardloopgroepen en kunnen vrouwen hun hardloopverhalen delen. Be Interactive krijgt nog steeds subsidie van het Nationaal Actieplan Sport en Bewegen, het Oranje Fonds en Koers Nieuw West. www.beinteractive.org

2010

Stichting Be Interactive Amsterdam

Hardlopen kan een negatieve cirkel doorbreken Winnaar grote Appeltje van Oranje

Aminta Sprockel Challenger Little League Little League® Baseball & Softball is een Amerikaanse, internationale organisatie met ruim 2,5 miljoen spelers tussen de 5 en 18 jaar. De organisatie stelt zich ten doel dat iedereen die dat wil, wedstrijden kan spelen. Binnen de Little League richt de Challenger League zich op kinderen met een fysieke of mentale beperking.

2010

Aminta Sprockel Challenger Little League Curaçao


Kans op eigen competitie voor kinderen met een beperking

In Curaçao is de Aminta Sprockel Challenger Little League in 2006 opgezet door een groep enthousiaste (sport)mensen. Zes keer per jaar spelen acht teams een toernooi op een officieel softbalveld. De League-dagen zijn zelfs opgenomen in het lesrooster. Er wordt samengewerkt met de zmlk-scholen en de mytylschool op het eiland. Daardoor kunnen álle kinderen meedoen, als ze dat willen. De kinderen die niet spelen, gaan mee om hun team aan te moedigen. De sportactiviteiten versterken de motoriek en het zelfvertrouwen van de jonge deelnemers. Daarnaast hebben de sportactivitei-

ten een gunstige uitwerking op de relatie tussen onderwijzer en leerling. De band wordt intensiever: de leraren zijn betrokken bij de League-dagen en zien hun leerlingen op een andere manier: succesvol en gedreven. Dit zorgt voor soepelere communicatie en meer begrip. ’In de Aminta Sprockel Challenger Little League krijgen kinderen met een lichamelijke of geestelijke beperking de kans hun eigen, officiële competitie te spelen. Met inzet en hulp van talloze vrijwilligers’, aldus Prinses Máxima. De organisatie slaagt erin om vele vrijwilligers aan zich te binden. Na het winnen van het Appeltje van Oranje is dat alleen maar meer geworden. De Prins van Oranje en Prinses Máxima bezochten het initiatief in oktober 2010. Samen speelden ze mee met de kinderen en spraken met de belanghebbenden. Dit versterkte het besef dat georganiseerde sport ook voor kinderen met een beperking van groot belang is. Met het prijzengeld kunnen nog lang bussen gehuurd worden om de kinderen van en naar het speelveld te brengen. De Aminta Sprockel Challenger Little League is here to stay!

‘Jong geleerd, jong gebleven’ Bij ‘Jong geleerd, jong gebleven’ komen Groningse senioren en kinderen bij elkaar om samen circuskunsten te oefenen. De activiteiten en de samenstelling van de groep liggen niet direct voor de hand, daarom is het initiatief extra spannend en uniek. Deelnemers hoeven geen hoogdravende prestaties te leveren; het doel is vooral het contact tussen de jonge en oudere deelnemers te bevorderen in de hoop dat beide leeftijdsgroepen veel plezier beleven. En dat is gelukt! Een vaste groep bewoners van het woonzorgcentrum Oosterparkheem van Dignis/Lentis keek met plezier uit naar de komst van de kinderen van KidsFirst, die met hun energie een welkome afwisseling vormden. Omgekeerd raakten de kinderen langzaam vertrouwd met de bewoners, die gemiddeld toch zo’n 20 jaar ouder waren dan hun eigen oma of opa.

‘De initiatiefnemers van ‘Jong geleerd, jong gebleven’ gunnen iedere oudere een mooie ervaring. De lach op het gezicht van een deelnemer die normaliter amper lacht, daar doen ze het voor! De droom van Santelli is daarom het project landelijk uit te bouwen. De eerste stap hiertoe is al gezet door met financiële steun van het Oranje Fonds de methodiek vast te leggen’, aldus de jury.

Een aantal oudere deelnemers zijn zo enthousiast dat ze weer mee willen doen aan het vervolgproject. Maar ook nieuwe senioren hebben zich aangemeld. Om een nieuwe groep van 10 kinderen een kans te geven, is een andere naschoolse kinderopvang benaderd.

www.jeugdcircus.nl

Wendela Karssenberg, een van de oprichters, vertelt dat ‘Jong geleerd, jong gebleven’ momenteel wordt aangeboden aan verschillende gemeentes in Nederland. Via workshops en lezingen probeert ze de gemeentes te interesseren. Het gewonnen geldbedrag wordt o.a. gebruikt om deze bijeenkomsten, het promotiemateriaal en de website te bekostigen. Als het initiatief door een gemeente wordt overgenomen, zal circus Santelli hierbij een adviserende en ondersteunende rol gaan innemen.

2011

Jong geleerd, jong gebleven Circus Santelli, i.s.m. Oosterparkheem & KidsFirst, Groningen

Samen circuskunsten oefenen voor jong en oud

‘Ontdek jezelf en je talent’ bij Shake it! Academy

2011

Shake it! Academy Whaa, projectbureau voor diversiteit, Nijmegen


Ontwikkelen van hun talent door zelf voorstellingen te produceren en te organiseren


‘Ontdek jezelf en je talent! Daar gaat het om bij Shake It! Academy uit Nijmegen. Het resultaat lieten ze in 2010 al zien tijdens de uitreiking van de Appeltjes van Oranje. Ze stalen de show met een sprankelend optreden boordevol capoeira en Indiase dans. Dit jaar stelden ze zich zeer overtuigend kandidaat voor de prijs. De jongeren die deelnemen aan Shake It! Academy ontwikkelen hun talent door zelf voorstellingen te produceren en te organiseren. Ze ontmoeten nieuwe mensen, sluiten vriendschappen en maken veel plezier. Shake It! Academy is daarmee één van de leukste en meest uitdagende plaatsen om je vrije tijd door te brengen èn ook nog iets te leren,’ aldus de enthousiaste jury Shake it! Academy is onderdeel van projectbureau Whaa uit Nijmegen. Whaa brengt verschillende culturen samen; zij vormt een thuishaven waarin via culturele activiteiten wederzijds begrip ontstaat en integratie wordt bevorderd. Bij de Shake It! Academy kunnen jongeren meedoen aan cursussen in breakdance, urban dance, capoeira, Indiase dans, theater, wereldpercussie, film en fotografie. Daarnaast organiseren jongerenwerkgroepen samen grote urban events, talkshows of uitwisselingen. Ook is er de mogelijkheid om trainingen te volgen, stage te lopen of vrijwilligerswerk te doen.

Jaarlijks bereikt Whaa met de Shake It! Academy circa 200 actieve jongeren in de leeftijd van 10-22 jaar. Zij genieten ervan hun talenten en kwaliteiten op artistiek gebied te kunnen ontwikkelen. De Shake it! Academy werd in 2008 aangemeld voor het Groeiprogramma van het Oranje Fonds. Via dit programma kregen zij veel begeleiding, ruim toegang tot een groot netwerk en de kans zich te ontwikkelen op landelijk niveau. Helaas is het nog niet gelukt om het concept te verspreiden bij andere gemeenten. Ook de Europese subsidie bracht tegenslag: bijkomende kosten voor o.a externe accountants brachten de stichting in financiële problemen en door interne geschillen is een aantal medewerkers opgestapt. De Shake it! Academy heeft het afgelopen jaar wel haar lessenaanbod kunnen uitbreiden. Het komend jaar zal duidelijk worden op welke manier de Shake it! Academy haar activiteiten zal voortzetten. www.shakeit-academy.nl

Kennis maken met elkaars keuken en cultuur In Amsterdam Nieuw West werden wijkbewoners uitgenodigd om bij het initiatief ‘Zoet & Zout’ van het ZID theater herinneringen aan eten, feesten en culinaire tradities uit te wisselen. Veel mensen waren enthousiast en in de workshops werden dan ook levendige voorstellingen gegeven vol verhalen, dans, muziek én eten. Zo maakten bewoners kennis met elkaars keuken en cultuur, maar vooral met elkaar. ‘De jury is zeer te spreken over de gebruikte methodiek die aantoont dat tradities rondom feest ècht mensen in beweging kunnen brengen. De toekenning van een Appeltje van Oranje is naar verwachting een extra impuls om deze sociale uitvinding een brede navolging te geven. De eerste belangstellende heeft zich inmiddels al gemeld. In Culemborg kijkt men nu of de aanpak van Zoet en Zout daar ook kan werken.’ En inderdaad, inmiddels is in Culemborg een vergelijkbaar initiatief gestart. Ook de stad Rotterdam is erg geïnteresseerd. De twee steden kunnen gebruik maken van een methodiek boekje en een dvd waarin de werkmethode van ‘Community Art projecten’ is beschreven. Deze handleiding is bedoeld voor alle gemeentes, welzijnsorganisaties, migranten- en vrijwilligersorganisaties en culturele organisaties die enthousiast zijn over het initiatief en zelf een soortgelijk project opzetten. Uiteraard was het ZID theater zeer verheugd met het Appeltje van Oranje. Het gewonnen geldbedrag is nog niet op, vertelt een van de medewerkers. Een gedeelte is gebruikt om gastdocenten te betalen, daarnaast werd met het geld een voorstelling bezocht. Een deel is gereserveerd voor audiovisuele projecten en een

nieuw project, dat zal worden uitgevoerd met Toneelgroep Amsterdam, wordt o.a. gefinancierd met het prijzengeld. Dit project met Toneelgroep Amsterdam, genaamd: ‘Het beste van 2 werelden’, is een stimulans van het Fonds Cultuurparticipatie om professionele kunstinstellingen samen te laten werken met amateurgezelschappen. In 2012 en 2013 gaat het ZID theater samen met Toneelgroep Amsterdam een eigen versie van het theaterstuk ‘De Russen’ opvoeren. Een groep van 25 deelnemers van het ZID theater zal hieraan deelnemen. Deze ‘kerngroep’ heeft hun ervaringen opgedaan bij het Zoet & Zout project. Ze zijn er klaar voor om het toneel op te gaan met professionele collega’s. www.zidtheater.nl

2011

Zoet & Zout ZID theater, Amsterdam

Tradities rondom feesten brengt mensen in beweging


COOLzaad voor groen in de wijk COOLzaad is een initiatief van Stichting BuurtLAB, een van de deelnemers aan het Oranje Fonds Groeiprogramma II. Het initiatief kwam op een bijzondere wijze tot stand: drie jaar geleden vroeg BuurtLAB aan 50 buurtkinderen in de Rotterdamse wijk Cool ideeën aan te dragen om de leefbaarheid in hun buurt te verbeteren. De kinderen maakten foto’s van hun buurt waaruit bleek dat zij vooral behoefte hadden aan groen in de wijk. Zo werd het idee van de mobiele kindertuin geboren. Naast de mobiele kindertuin, startte COOLzaad nog meer ‘groene’ activiteiten, zoals een buurtkas, LABjes grond/ stadsmoestuintjes en een glossy over COOLzaad in de buurt. Via al deze activiteiten komen de kinderen en hun ouders uit de buurt duurzaam met elkaar in contact doordat ze samen ‘groen’ aan de slag gaan. Deelnemende kinderen werken in de tuintjes, vaak samen met ouders of andere buurtbewoners en ook ouders ontmoeten elkaar. Bovendien voelen alle deelnemers meer verantwoordelijkheid voor hun eigen nabije woonomgeving. Na een seizoen wisselt de groep en krijgen andere kinderen de kans mee te doen. Vaak blijven oud-deelnemers nog lange tijd betrokken. Naast het werken in de tuintjes zijn er nog andere activiteiten, zoals samen soep maken van de tuinopbrengst, natuurles en een jaarlijkse kerstviering. Veel basisscholen doen mee aan COOLzaad en speeltuinen, kinderopvangorganisaties en organisaties als Thuis Op Straat bieden ondersteuning en spelen een actieve rol in de werving van kinderen. Ruimte in de stad wordt beschikbaar gesteld door bijvoorbeeld woningcorporaties en de gemeente.

In sommige gevallen wordt BuurtLAB benaderd door bewoners; in andere gevallen zoeken zij zelf contact met partijen waar ze mee willen samenwerken in een buurt. Momenteel is COOLzaad op vijf Rotterdamse locaties actief, in 12 sociaal en economisch zwakkere buurten. COOLzaad heeft subsidie ontvangen van de gemeente Rotterdam en van Bev. Volkskracht. In de toekomst wil BuurtLAB het initiatief COOLzaad landelijk uitbreiden. In de Haagse Rivierenbuurt zijn al warme contacten met o.a. een basisschool en worden de eerste plannen gesmeed.

2012

COOLzaad Stichting BuurtLAB, Rotterdam

Idee van de mobiele kindertuin

www.buurtlab.nl


Samen Slimmer De wijken kinderboerderij Baalder, die altijd een belangrijke plek had in een Hardenbergse wijk, kon door financiële problemen van de wijkvereniging zijn maatschappelijke functie niet meer vervullen. In 2007 sloegen de Groene Welle en De Baalderborg de handen ineen om de kinderboerderij nieuw leven in te blazen.

2012


Samen Slimmer AOC De Groene Welle i.s.m. Stichting De Baalderborg, Hardenberg

Natuur en milieuonderwijs voor basisschoolleerlingen

Leerlingen van De Groene Welle, een VMBOschool met een opleiding in de groene sector, begeleiden bij het groenonderhoud en dierverzorging. Cliënten van De Baalderborg, een zorginstelling voor gehandicapten en ouderen met ca. 80 locaties in Drenthe en Overijssel, werken mee in de dagelijkse verzorging van de dieren en onderhoud van de kinderboerderij. In het najaar van 2008 is de wijken kinderboerderij opnieuw geopend. De 40 leerlingen van de Groene Welle werken 2 dagdelen per week gedeeltelijk samen met de cliënten (6 tot 8) van de Baalderborg. Inmiddels is een moestuin ingericht en er is natuur- en milieuonderwijs voor basisschoolleerlingen. De wijkvereniging organiseert wekelijks kaart- en dartavonden; vrijwilligers zijn inzetbaar voor handen spandiensten. Naast specifieke kinderen ouderenactiviteiten is de boerderij beschikbaar voor externe verhuur. Sinds de start van de exploitatie is het aantal werkzame cliënten van De Baalderborg al behoorlijk uitgebreid: van 4 naar 7 + een extra begeleider. Om de exploitatie nog iets gezonder te maken, wordt geprobeerd extra inkomsten te werven via het opzetten van kleinschalige catering. De gemeente heeft

het initiatief fors ondersteund in de opstart. In het project zijn naast de initiatiefnemers meerdere samenwerkingspartners betrokken, ieder met eigen taken en (financiële) verantwoordelijkheden. Met de reeds verkregen €2.500,- van het Oranje Fonds wordt het ezelverblijf opgeknapt. Verder hoopt men de vijver die naast de kinderboerderij ligt in de toekomst te kunnen betrekken voor allerlei natuuronderzoek door leerlingen van de Groene Welle. Daarnaast is er een plan voor kindertuintjes en een terras voor bezoekers waar verstandelijk gehandicapten kunnen werken in de kleine catering.

Perenbomen als bindmiddel In het Drentse Gasselternijveen staat in de Hoofdstraat-Noord een prachtige perenbomenrij. Sinds de komst van het Oostermoerfeest in 1990 is het onderhoud van deze perenbomen in eigen beheer van de straatbewoners. Zij snoeien de bomen, plukken de peren, hangen nestkastjes op en planten krokusbollen. De peren worden verdeeld voor eigen gebruik, verwerkt in diverse gerechten tijdens de gemeenschappelijke perenbrunch en verkocht aan andere dorpsbewoners en passanten. Hoogtepunt van het jaar is de uitreiking van de ‘gouden peer’ aan de buurtbewoner die zich het meest heeft ingezet voor de perenbomenrij. De buurtvereniging Hoofdstraat-Noord organiseert ook de deelname aan Burendag en NL Doet, een nieuwjaarsbijeenkomst (met zelfgemaakte perenlikeur), een perenbrunch en een kraamverkoop van de peren. Een deel van de perenopbrengst is voor de eigen bewoners; met de rest wordt het ‘lief en leedpotje’ aangevuld. Zo krijgen zieken een bloemetje en bij geboortes wordt een cadeautje gebracht. Dit jaar worden van de opbrengst ook vier perenbomen aangeschaft, ter vervanging van zieke bomen. Buurtvereniging Hoofdstraat-Noord telt zo’n 60 gezinnen en 129 leden van alle leeftijden, met een harde kern van vijf personen (het buurtcomité), aangevuld met vijf vaste medewerkers. Iedereen heeft zijn eigen taak. De perenbomen fungeren letterlijk als bindmiddel in de buurt. Mensen zijn trots op de straat, voelen zich betrokken bij hun buren en het groen in de buurt. Het enthousiasme

en saamhorigheidsgevoel binnen de vereniging zijn ook bekend binnen de rest van het dorp, in die zin vervullen ze een voorbeeldfunctie binnen Gasselternijveen. Er zijn nog veel plannen voor de toekomst: Buurtvereniging Hoofdstraat-Noord zou bij het nieuw te bouwen Multifunctioneel Centrum in Gasselternijveen een buurt/ schoolmoestuin willen aanleggen. Daarnaast staan er nog andere nieuwe groene activiteiten op het programma, o.a. het planten van Amberbomen, een boomplantdag voor kinderen, een ruilmarkt van vaste tuinplanten en een zomerwedstrijd: wie kweekt de hoogste zonnebloem.

2012

Beheer cultuurhistorische perenbomenrij Buurtvereniging Hoofdstraat-Noord, Gasselternijveen

Opbrengst ook voor lief en leedpotje

Alle Genomineerden


Naast de drie winnaars was er elk jaar ook een aantal genomineerden. In 2003 en 2004 waren er geen genomineerden.

• Stichting Vitalis, Den Haag • Stichting V&N Zuid Gelderland, Nijmegen

• Stichting Real-X indoor fun/skatepark, Apeldoorn • S.V. Hubentut Fortuna, Curaçao

2005

2008

2011

• Stichting Welzijn Laak, Den Haag • Humanitas District Zuid, Den Bosch • Stichting Welzijn de Baarsjes, Amsterdam • Stichting Ontmoeting met Buitenlandse Vrouwen, Den Haag • Stichting SCW Paspartoe, Emmeloord • Interkerkelijke Stichting Kerken en Buitenlanders ISKB, Utrecht • Stichting Vrouwenopvang Amsterdam, Amsterdam

• Stichting Woonzorgspectrum Westerhout, Alkmaar • GVAV – Rapiditas, Groningen • Mangazina di Rei, Bonaire • Stichting Mara, Rotterdam • Kindertuin de Teyl, Rotterdam • BWI Brede Welzijnsinstelling, Mierlo • SCALA Welzijn, Hengelo

• Stichting Theatergroep Cactus • Union by fiction, Maastricht • Lumens Groep, Eindhoven • Stichting Woonbron Prins Alexander, Rotterdam • Welzijn Scheveningen, Den Haag • Motiance Dance School Foundation, Sint Maarten • Stichting Teatro KadaKen, Curaçao

2006 • Stichting Wijkberaad Laak Centraal, Den Haag • MIKS Welzijnsorganisatie Skarsterlân, Joure • Stichting Dorpshuis Lettelbert, Lettelbert • Bewonersvereniging Schiedam Centrum, Schiedam • Projectbureau Het Jonge Noorden, Rotterdam

2007 • • • • •

Tandem Welzijn, Nijmegen MEE Zuidoost Brabant, Waalre Schorer Stichting, Amsterdam SAMAH, Amsterdam Stichting de Regenboog, Amsterdam

2009 • Stichting Waterval, Almere • Wijkraad de Valuwe, Cuijk • Stichting Mudanthe, Apeldoorn • Stichting Portes, Utrecht • Stichting WonenPlus Noord-Holland, Alkmaar • Revalidatie Friesland, School Lyndesteyn, Singelland VHS, Beetsterzwaag • Oudervereniging Totolika, Curaçao

2010 • Stichting Doen Doet, Amsterdam • Stichting Sport & Sociale Beweging, Eindhoven • Stichting Welzijn voor Ouderen, Schoonhoven • Rotterdamse Korfbal Club W.I.O.N., Rotterdam • Algemene Utrechtse Studenten Roeivereniging Orca, Utrecht

2012 • Stichting Vrienden van het Vogelnest, Amersfoort • Stichting Postzegelparken, Amsterdam • Stichting Akkerbloem, Alphen aan den Rijn • Stichting Natuurpark Vlakbroek, Koningslust • Stichting Transfarmers, Den Bosch • Fundashon Mi mes Hofito, Bonaire • Fundashon Kunuk’ i Súr, Bonaire

De Speech

Speech

1

2

3

1. activeer de QR code app op uw smartphone 2. scan de code 3. lees de speech op uw telefoon

U kunt de speech van de Prins van Oranje na de uitreking op 15 mei nog eens nalezen op www.oranjefonds.nl/Appeltjes of bovenstaande OR-code inscannen met uw mobiele telefoon. Wat is een QR Code? QR (Quick Respons) is een barcode die ingescand kan worden met de camera van uw mobiele telefoon.

Hoe werkt de qr-code? Gebruik een barcode reader app op uw mobiele telefoon om de QR-code te gebruiken. U richt de camera van uw telefoon op de QR-code tot die volledig in beeld is. De software registreert automatisch de inhoud van de QR-code. De QR-code wordt door de QR code reader automatisch herkent en direct omgezet in het juiste internetadres.

Colofon Tekst: Annie van Til & Oranje Fonds Redactie: Oranje Fonds Beeld: Bart Homburg (p 8, 34, 39, 40, 41, 42, 43) Buurtvereniging Hoofdstraat-Noord (p 45) Charlotte Bogaert (p 16, 20, 21, 22) Edward Peney (p 38, 46) Fotostudio Max Koot (p 12, 13, 14, 17, 18, 19) Jeannette Schols (p 2, 4, 6, 7, 10, 20, 23, 24, 25, 27, 28, 29, 30, 31, 32, 37, 39, 41, 48) Jonne Boesjes (p 28) Roel Gritter (p 44) Ruben Timman (p 9, 15, 25, 26, 33, 34, 35, 36, 37, 38) Vormgeving: New-Art.nl Drukwerk: New-Art printing Oranje Fonds Bericht, twaalfde jaargang, mei 2012. © 2012, Oranje Fonds, Utrecht Dit is een uitgave van het Oranje Fonds. U mag er informatie uit gebruiken mits u daarbij de bron vermeldt. Foto’s mag u niet zonder schriftelijke toestemming van het Oranje Fonds gebruiken.

10 jaar Appeltjes van Oranje

Recommend Documents