1 Financieringsmogelijkheden Aan internationale handel zijn verschillende risico’s verbonden, zowel voor de koper als de verkoper. De grootste zorg voor de koper is dat hij de juiste goederen, onbeschadigd en zoals overeengekomen in het koop-verkoopcontract op het juiste tijdstip ter beschikking heeft. De grootste zorg voor de verkoper is dat hij tijdig betaald wil worden. Deze beide partijen willen natuurlijke absolute zekerheid m.b.t. deze zaken. Absolute zekerheid in deze situaties is echter een utopie, internationale transacties vereisen een compromis vanwege de verkoper en de koper met als gevolg een bepaalde graad van zekerheid voor elke partij.
1.1 Betalingsmiddelen Zoals we reeds weten zijn de belangen van beide partijen (koper/verkoper) zeer uiteenlopend in de internationale handel. De exporteur wil zeker zijn dat hij betaald wordt voor de goederen die hij levert, en de importeur zal pas willen betalen nadat hij de goederen heeft kunnen nakijken of de geleverde goederen overeenstemmen met zijn bestelling. In de internationale handel zij verschillende betalingsmiddelen mogelijk, welke betalingstechniek gekozen wordt hangt van verschillende factoren af:
De zekerheid van betaling De snelheid van betaling de prijs de graad van vertrouwen tussen koper en verkoper
Hieronder vindt u een beknopt overzicht van de verschillende betalingsmiddelen.
1.1.1 Internationale overschrijving Een internationale overschrijving is een opdracht van de koper (importeur) aan zijn bank om per debet van zijn rekening een bepaald bedrag in een bepaald devies over te maken aan de verkoper (exporteur) met aanduiding van de bankidentificatie van de begunstigde. Er zijn enkele voordelen verbonden aan het gebruik van de internationale overschrijving, namelijk: Het is snel, veilig, goedkoop en het wisselkoersrisico is uitgesloten.
Figuur 1Internationale overschrijving
1.1.2 Cheque De cheque is een overdraagbaar document op zicht, door middel waarvan de trekker aan de betrokkene, zijnde een financiële instelling, de onvoorwaardelijke opdracht geeft om een bepaalde som ter beschikking te stellen aan de rechtsgeldige houder. De begunstigde moet de cheque ter incasso aanbieden bij zijn bank. Een incasso is duurder en trager dan een gewone overschrijving, dit komt omdat de incasso cheque nog steeds via materiële uitwisseling gebeurd tussen de bankiers. De cheques kunnen zowel na-inning als via direct-creditering geïnd worden. 1.1.3 ‘Na inning’ basis
Figuur 2na inning
1.1.4 ‘direct creditering basis
Figuur 3direct crediting
Er wordt tevens ook een onderscheid gemaakt tussen de importcheque en de exportcheque. Bij de exportcheque wordt er geen gebruik gemaakt van een binnenlandse bank, maar wordt de cheque meteen opgestuurd naar de buitenlandse bank. De cheque wordt dus niet samen met de binnenlandse bank opgesteld. Tevens kunnen we ook nog een onderscheid maken tussen de cliëntencheques of privécheques en de bankcheque. De bankcheque is een internationaal betaalmiddel, opgesteld door een bank, getrokken op zichzelf of op een andere bank en ondertekend door de daartoe bevoegde persoon. De voordelen van het gebruik van een cheque zijn:
Het biedt een garantie dat de ontvanger zijn geld zal krijgen Het hangt af van de goede naam van de bank, maar een bank is meestal betrouwbaar Het commerciële en politieke is beperkt
1.1.5 Wisselbriefje De wisselbrief is een waardepapier, opgesteld in de door de wet vereiste vorm, waardoor de exporteur of schuldeiser of opsteller-ondertekenaar aan een ander persoon, de importeur of de schuldenaar een onvoorwaardelijke opdracht geeft om een bepaalde geldsom te betalen aan een derde of aan diens order, of aan de ondertekenaar zelf of aan diens order, op voorwaarde dat de vormvereisten strikt nageleefd worden. De wisselbrief is door de wet heel strikt geregeld. Vandaar dat de geldigheid van de wisselbrief onderworpen is aan strenge vormvereisten. De wisselbrief vervult zowel de kredietfunctie, als de functie tot drukkingsmiddel en de betaalfunctie. De wisselbrief is een drukkingsmiddel omdat dit gepubliceerd wordt, wanneer een wisselbrief niet betaald wordt bijvoorbeeld, wordt dit gepubliceerd en weten andere bedrijven dat dit bedrijf niet kredietwaardig is. Het heeft alsook de functie van betaling, omdat het officieel wettelijk is om hiermee een schuld af te lossen. Net zoals bij de cheque, zijn er hier ook verschillende wissels:
1.1.5.1 Zichtwissel Deze wissel is betaalbaar bij aanbieding, bij deze wissel wordt er geen vervaldag aangeduid. Deze wisselbrief moet ook ten laatste 1 jaar na zijn dagtekening ter betaling aangeboden worden, tenzij de trekker of een endossant een kortere termijn bepaalden. 1.1.5.2 Nazichtwissel Bij deze wissel is er een vooraf bepaalde termijn van betaling voorzien. De wissel mag voor het verloop van die termijn niet aangeboden worden ter betaling. Deze termijn begint te lopen vanaf de dagtekening van de acceptatie of vanaf de dagtekening van protest van niet-acceptatie. 1.1.5.3 Datowissel De datowissel is betaalbaar binnen een bepaalde termijn na dagtekening
1.1.5.4 Dagwissel De dagwissel moet betaald worden op een bepaalde dag. Er mag dus maar één vervaldag vermeld worden.
1.1.6 Het Bankaccept Een bankaccept is een wissel die door een bank is geaccepteerd in het kader van een acceptkrediet. Het is dus eigenlijk een financieringstechniek waarbij de financiële instelling aan haar cliënt toelaat, tot een bepaalde limiet, wissels op de bank te trekken binnen het kader van een welomschreven in- of uitvoertransactie. De bank verplicht er zich toe deze wissel te accepteren. Vandaar is de neem bankaccept ook afkomstig. Naast de verschillende betalingsmiddelen in de internationale handel, kennen we ook nog verschillende betalingsvoorwaarden of –methoden. Op de volgende pagina vindt u een beknopt overzicht van deze methoden.
1.2 Betalingsvoorwaarden In de internationale handel kennen we 4 basis betalingsvoorwaarden, de keuze van de betalingsvoorwaarde of –methode, hangt vooral af van de vertrouwensgraad tussen koper en verkoper. Hieronder bespreken we deze betalingsmethodes bondig. 1.2.1 Voorafbetaling Deze betalingsvoorwaarde of –methode is van toepassing wanneer de koper de verkoper betaald voor de verzending van de bestelde goederen. Met andere woorden, de verkoper zegt: “Betaal mij, zend mij de betaling en daarna stuur ik de goederen op”. Deze betalingsmethode vergt veel vertrouwen van de koper in de verkoper. Want hij betaald reeds het volledige bedrag vooraleer hij nog maar enige zekerheid heeft over het al dan niet ontvangen van de goederen. Deze betalingsmethode wordt vaak gebruikt bij het kopen en verkopen van ofwel maatwerk, ofwel zeer dure en exclusieve goederen. Men kan binnen de betalingsmethode voorafbetaling ook nog een onderscheid maken tussen: Cash with order, en Cash in advance. Deze 2 methodes hebben een verschillend tijdstip van betalen. 1.2.1.1 Cash with order Dit wil zeggen dat de betaling geëist wordt bij de bestelling van de goederen.
1.2.1.2 Cash in advance Dit wil zeggen dat er betaald wordt na de bestelling, maar voor de levering. In de praktijk wordt vaak een combinatie van beide gebruikt, bijvoorbeeld: 10% bij bestelling, 50% voor de levering en 40% na de inspectie van de goederen. Zoals hierboven vermeld draagt de koper het volledige risico, bij deze betalingsmethode heeft de koper ook zo goed als geen mogelijkheden tot indekken van de risico’s Hij kan wel een “Advance Payment Bond” aanvragen aan de bank van de verkoper. Dit geldt als bewijs voor de vooruitbetaling, met andere woorden: een vooruitbetalingsgarantie. Wanneer er zich nu problemen zouden voordoen, bv. Laattijdige levering, goederen zijn niet conform aan de bestelde goederen,.. kan de koper alleen nog zijn toevlucht nemen tot de wettelijke acties op basis van het verkoopcontract. 1.2.2 Open account Betaling volgens open account wil zeggen dat de verkoper de goederen verzendt naar de koper. De verkoper de factuur en alle andere documenten die betrekking hebben op het product en die de koper nodig heeft, rechtstreeks opstuurt naar de
koper. En vervolgens de koper het overeengekomen bedrag moet betalen binnen de overeengekomen termijn. Dit is dus het tegenovergestelde van de voorafbetaling, het risico ligt voor 100% bij de verkoper. Want hij verstuurt de goederen en de nodige documenten, en moet dan vertrouwen op de koper voor het al dan niet betalen van het overeengekomen bedrag. Er wordt altijd een termijn overeengekomen, waarbinnen het bedrag betaald moet worden. De meest voorkomende termijnen zijn: 30,60 of 90 dagen. Open account bezorgt de koper dus maximale veiligheid en flexibiliteit en bezorgt de koper een groot risico. Net zoals bij de voorafbetalingsmethode wordt de verkoper beschermd door de wettelijke acties op basis van het verkoopcontract. Daarnaast kan hij zich ook nog indekken door een exportkredietverzekering. Het spreekt voor zich dat open account enkel gebruikt wordt tussen handelspartners waarbij het vertrouwen zeer hoog is. Open account zal zelden gebruikt worden bij een eerste contact tussen handelspartners. Verder wordt open account ook vaak gebruikt voor het verkopen aan dochtermaatschappijen. Het grote voordeel van open account is dat de koper de goederen in ontvangst kan nemen, ze verkopen en vervolgens de verkoper te betalen. Hij zal dus geen beroep moeten doen op zijn eigen middelen. 1.2.3 Documentair incasso Wanneer het vertrouwen tussen koper en verkoper niet groot genoeg is om met voorafbetaling of open account te werken, kan men beroep doen op het documentair incasso. In tegenstelling tot de vorige 2 betalingsmethodes wordt bij het documentair incasso een 3de partij ingeschakeld. Deze derde partij is zo goed als altijd een bank. Deze incassi’s zijn onderworpen aan de “Uniforme Regels voor Incasso’s”. De URC is de internationaal erkende codificatie van regels voor de unificatie van de bankpraktijk aangaande het incasseren van wissel, cheques en andere financiële documenten en van handelsdocumenten. De URC is een publicatie van de ICC (International Chamber of Commerce), en wordt regelmatig geüpdatet. De versie die momenteel in gebruik is, is publicatie nr. 522.
1.2.4 Soorten incassi 1.2.4.1 Blanco incasso Wordt ook wel financieel incasso genoemd of “clean payments” wanneer het een incasso betreft van uitsluitend financiële documenten zoals bv. Wissels, cheques, orderbriefjes,.. Worden dus niet vergezeld van handelsdocumenten.
1.2.4.2 Documentair incasso Bevat zowel de financiële documenten als de handelsdocumenten, of enkel handelsdocumenten. Het documentair incasso is dus eigenlijk een techniek waarbij de exporteur aan zijn
bank één of meerdere handelsdocumenten (soms ook financiële documenten) overmaakt met de bedoeling deze documenten slechts aan de importeur te overhandigen tegen betaling of acceptatie. Men maakt dus ook nog een onderscheid tussen documenten tegen betaling of “documents against payment” en documenten tegen acceptatie “documents against acceptation”. Bij “documents against payment” mogen de documenten enkel tegen betaling aan de koper worden overhandigd. Bij “documents against acceptenance” worden de documenten aan de koper overhandigd, wanneer deze de wissel geaccepteerd heeft. In dit geval staat de verkoper dus een betalingsuitstel toe aan de koper. De werking van het documentair incasso wordt in volgende figuur duidelijker.
Figuur 4Documentair incasso
1.2.5 Documentair krediet Een documentair krediet is een verbintenis van een bank , de kredietopenende bank, op verzoek van een cliënt (= de koper/opdrachtgever) om ten gunste van een derde (de verkoper/begunstigde) een betaling te verrichten (dit kan zijn een bedrag betalen of een wisselbrief accepteren) voor zover binnen een bepaalde periode aan een aantal voorwaarden voldaan wordt. Deze voorwaarden worden door de opdrachtgever gesteld bij het openen van het documentair krediet. De opdrachtgever vraagt daarin de voorlegging van bepaalde documenten, die de verzending van de goederen of de correcte uitvoering van een welbepaalde prestatie staven. Bij een documentair krediet is een bank bereid m. b. t. de betaling de plaats in te nemen van de importeur. Met ander woorden zijn hierbij de tegenstrijdige belangen van beide partijen overbrugd. De Exporteur is namelijk zeker dat hij betaald zal worden onder bepaalde voorwaarden. En de importeur moet slechts betalen, wanneer hij zeker is van ontvangst van de goederen. Het documentair krediet is in
vergelijking met de andere betalingsmethoden eerder complex, maar het risico om niet betaald te worden is zo goed als niet bestaande. De verkoper beschikt bij het documentair krediet over de onherroepelijke verbintenis van de kredietopenende bank dat hij betaald zal worden, wanneer er aan 2 voorwaarden voldaan werd:
De verkoper biedt de documenten aan, vermeld in het documentair krediet De richtlijnen en voorwaarden van het documentair krediet werden vervuld.
De kredietopenende bank verbindt zich rechtstreeks tegenover de verkoper/ begunstigde en dit wordt beschouwd als een wettelijke verbintenis. De kredietopenende bank verbindt er zich toe de verkoper/begunstigde te betalen zonder ‘regres’, wat betekend dat de betaling definitief is en dus geen enkele eis tot terugbetaling tot terugbetaling kan ingediend worden. De koper beschikt op zijn beurt over de verbintenis van de kredietopenende bank, dat zij slechts tot betaling in het kader van het documentair krediet zal overgaan, indien: -de verkoper de in het documentair krediet voorgeschreven documenten heeft aangeboden -de verkoper aan alle voorschriften en voorwaarden van het documentair krediet heeft voldaan De werking van het documentair krediet:
Figuur 5Documentair Krediet
1.2.5.1 URU (Uniforme Regelen en Usances voor documentaire kredieten) De praktijk van documentaire kredieten wordt geregeld door de Uniforme Regelen en Usances voor documentaire kredieten, gepubliceerd door de Internationale Kamer van Koophandel. Hierin worden de rechten en plichten van elke betrokken partij van het documentair krediet uitvoerig beschreven. Een onderdeel van de URU is het ISBP (International Standard Banking Practice) hierin worden de regels van het documentair in detail uitgelegd. Vervolgens wordt er ook verklaard hoe deze moeten toegepast worden in de praktijk. Hier volgen de verschillende varianten van documentair krediet. 1.2.5.2 Standby Letter of Credit Een standby letter of credit is de facto een abstracte bankgarantie, betaalbaar op het eerste verzoek, in de vorm van een documentair krediet. Het gebruik van de standby letter of credit in plaats van het klassieke documentair krediet wint steeds aan belang, naarmate het meer vertrouwd wordt in de wereld. 1.2.5.3 Het Red Clause Documentair krediet Wordt ook wel het voorschot krediet genoemd. Op verzoek van de verkoper kan de koper akkoord gaan een bepaalde som van de aankoop voor de verscheping te betalen en dit binnen het kader van het documentair krediet.
1.2.5.4 Revolving documentair krediet De term ‘revolving’ onder een documentair krediet betekent dat, na opname van het kredietbedrag, het documentair krediet voor eenzelfde bedrag en voor een vooraf bepaald aantal keren hernieuwd wordt. Deze techniek wordt vooral gebruikt bij langlopende commerciële contracten.
1.2.5.5 Overdraagbaar documentair krediet Het overdraagbaar documentair krediet is vooral gunstig voor traders die de producten moeten betalen d.m.v. een documentair krediet. Zonder zijn eigen middelen aan te spreken of de hem toegestane kredietlijnen op te nemen, kan hij het als begunstigde van de uiteindelijke koper ontvangen documentair krediet overdragen aan een tweede begunstigde. Werking:
Figuur 6Overdraagbaar documentair krediet
1.2.5.6 Back-to-back documentair krediet Indien een documentair krediet niet overdraagbaar is, bvb. Omdat aan- en verkoop in verschillende munten moet gebeuren, kan de exporteur-begunstigde van een documentair krediet aan zijn bank vragen om op basis van dit documentair krediet een nieuw documentair krediet open te stellen ten gunste van zijn leverancier. Werking:
Figuur 7back to back
In onze case wordt er geen gebruik gemaakt van het documentair krediet, hoewel dit meestal gebruikt wordt in internationale handel. Maar omdat zowel het commercieel als het politieke risico van Zweden zo laag is, wordt er meestal gewerkt via open account en met een internationale overschrijving bijvoorbeeld. Het grote voordeel is dat dit veel goedkoper is dan bijvoorbeeld een documentair krediet. In onze case gaan wij toch werken via een documentair krediet, omdat dit de eigenlijke opdracht was.
