1. Algemene begrippen

Deel VII. Vennootschapsrecht Hoofstuk XV. Inleiding

1. Algemene begrippen Waarom richten ze vennootschappen op ? 1. Partners willen samenwerken op voet van gelijkheid en billijkheid Geen gezagsverhouding maar geest van maatschap! 2. Samenwerking van arbeid en kapitaal 3. Mogelijkheid tot beperken van de aansprakelijkheid Vennootschap treedt op als één rechtspersoon die vertegenwoordigd moet worden als een natuurlijke persoon in het rechtsverkeer. Wil de inbreng, van arbeid, goederen en kapitaal werkelijk een nuttig effect hebben voor de vennootschap, moet het ten behoeve van de vennootschap worden afgescheiden: o Arbeid: concurrentieverbod o Kapitaal: eigendomsoverdracht o Goederen: eigendomsoverdracht Beperkte aansprakelijkheid impliceert dat schuldeisers beroep kunnen doen op het afgescheiden kapitaal van de onderneming en dat het eigen vermogen het enige is waarop zij nog aanspraken kunnen laten gelden. De wetgever vraagt echter wel een minimale inbreng of losprijs.

2. Het doel van de vennootschap: burgerlijke en handelsvennootschappen Er wordt niet naar de feitelijke bedrijvigheid gezien maar naar het maatschappelijk of statutair doel dat aangegeven is in de geschreven vennootschapsovereenkomst. Er wordt alleen naar de feitelijke bedrijvigheid gezien als er geen contract is van de vennootschap of als er een erg vage statutaire omschrijving is. Wanneer het doel van de vennootschap deels burgerrechterlijk en deels commercieel is, bestaan er twee mogelijkheden. 1. Eén van beide is ondergeschikt aan de andere: de activiteit wordt bepaald door de hoofdactiviteit. (tandarts  burgerlijk beroep) 2. Geen van beide is ondergeschikt aan de andere: dus is er één aanvullend Doel bepaalt toepasselijk recht:  Burgerlijke vennootschap: burgerlijk recht  Handelsvennootschap: handelsrecht

1

3. De vorm van de vennootschap  Vennootschap van gemeen recht of maatschappelijk bezit o Geen rechtspersoonlijkheid Ons vennootschapsysteem is een gesloten systeem: typedwang. Alleen de rechter kan vennootschappen doen erkennen door de wet. Men kan enkel de rechtspersoonlijkheid verkrijgen door de openbaarmaking van de oprichtingsakte.

Personen die een feitelijke samenwerkingsrelatie hebben die alle wezenskenmerken van een vennootschap vertoont, moeten noodzakelijkerwijze worden gekwalificeerd als een bepaalde vennootschapsvorm die de wetgever heeft aangeduid als de vennootschap van gemeen recht. De maatschap is de vennootschap van gemeen recht, zowel voor vennootschappen met een burgerlijke activiteit als voor vennootschappen met een commerciële activiteit. Twee personen die in feite op voet van gelijkheid een gezamenlijke activiteit voeren en de eruit voortvloeiende winst verdelen, vormen een maatschap, zelf indien zij zich niet bewust zin va et bestaan van deze contractsfiguur of van de aanwezigheid van de constituerende bestanddelen ervan in hun bijzonder geval. Verschil bvba met burgerlijk doel of met handelsdoel  Een bvba met burgerlijk doel kan niet failliet worden verklaard omdat het faillissementsrecht deel uitmaakt van het handelsrecht en niet van het burgerlijk recht!  Een bvba met burgerlijk doel moet ook geen boek houden.  Een bvba met burgerlijk doel moet zich niet laten inschrijven in het handelsregister

Commanditaire Vennootschap op Aandelen  Handelsvorm met rechtspersoonlijkheid  Werkende vennoten zijn onbeperkt aansprakelijk  Kapitaal is reeds verdeeld in aandelen Landbouwvennootschap  Burgerlijke vennootschap met rechtspersoonlijkheid

2

4. Personen of kapitaalvennootschap Personenvennootschap Aangegaan uit aanmerking van de persoon van de vennoten Staat met ieder der vennoten: wanneer iemands toestemming aangetast is door een wilsgebrek is de inbreng van één er vennoten ongeldig en is de vennootschap nietig! Dus vennootschappen zonder of met onvolkomen rechtspersoonlijkheid zijn personenvennootschappen Valt met elk van de vennoten: wanneer iemand dood of failliet verklaart wordt dan wordt de ganse vennootschap ontbonden Aandelen zijn niet overdraagbaar, tenzij met toestemming van alle vennoten

Er is unanimiteit nodig voor een beslissing

Kapitaalvennootschap Aangegaan uit hoofde van hun kapitaalkracht Wordt gewoon verder gezet tussen de rechtsopvolgers van de betrokken vennoot en de andere vennoten

De rechtspersoon bewaart de continuïteit: de verbintenis van de betrokken vennoot wordt als nietig beschouwd Aandelen zijn wel overdraagbaar In die zin is alleen een nv een echte kapitaalvennootschap. Hier wordt er een algemene vergadering gehouden en wordt er beslist bij een gewone of gekwalificeerde meerderheid

Bvba  Rechtsopvolgers van de overleden, onvermogende of gefailleerde vennoot mogen pas in zijn vennootschappelijke rechten treden als de statuten of een gekwalificeerde meerderheid dit toelaten  ‘besloten’

5. Zetel en naam van de vennootschap Vennootschap met rechtspersoonlijkheid moet een naam voeren die verschillend is. Wat als een naam er op trekt?  Verbod verwarringstichting  Mogelijke vordering tot staking  Mogelijkheid van schadeloosstelling

Hoofdelijke aansprakelijkheid van oprichters en bestuurders!

3

Criterium van de werkelijke zetel  Plaats waar beslissingen worden genomen en activiteiten plaats vinden bepaalt de onderwerping aan het Belgisch Recht  Mogelijkheid tot een bijkantoor in België  Mogelijkheid om organen in België te bereiken  Aansprakelijkheid van bestuurders van het bijkantoor van derden

8. Het winstoogmerk als onderscheidingscriterium in het groeperingsrechtSociaal oogmerk Elke burgerlijke of handelsvennootschap die voor de rechtsvorm van een handels vennootschap met rechtspersoonlijkheid kiest, kan mits zekere bijkomende voorwaarden voldaan zijn op het stuk van gelijkheid van vennoten, personeelsparticipatie en winstbestemming, zichzelf bestempelen als ‘… vennootschap met sociaal oogmerk’.

9. De vennootschap die een openbar beroep op het spaarwezen heeft gedaan Een vennootschap zal slechts getroffen worden door de speciale verplichtingen die gelden voor een vennootschap die publiek beroep heeft gedaan, indien ze zelf het initiatief neemt om een openbaar beroep op het spaarwezen te doen. Het is onverschillig of het publiek beroep in België of in het buitenland plaats had. Een vennootschap die dat gedaan heeft of doet moet dit in haar statuten vermelden. Deze akte moet tevens worden neergelegd en bekendgemaakt.

4

Hoofdstuk XVI. De vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid Afdeling 1. Over wezen, verschil en gelijkenis van de maatschap, de tijdelijke vennootschap en de stille vennootschap

1. Zuiver contractuele vennootschapstypes De maatschap, tijdelijke vennootschap en stille vennootschap zijn zuiver contractueel. Handeling en rechtsbetrekking heeft een contractueel karakter! Vennoten zijn elkaars partners en derden handelen met een vennoot die optreedt als lasthebber van zijn partners

2. Geen vormvereisten Bv. Authentieke akte.

3. Geen rechtspersoonlijkheid dus geen afgescheiden vermogen? Ingebrachte goederen kunnen in het vermogen van een vennoot blijven of het voorwerp uitmaken van een onverdeeldheid tussen de vennoten. Rechtspersoonlijkheid leidt tot het ontstaan van een afgescheiden vermogen. Dit betekent echt niet dat uit de afwezigheid van rechtspersoonlijkheid ook tot de afwezigheid van een afgescheiden vermogen kan worden besloten.  Enkel verbintenisrechtelijk genotsrecht op een goed / in een rechtspersoon o Blijft eigendom van de inbrengende persoon en kan uitgewonnen worden door zijn persoonlijke schuldeisers  Een goed in eigendom wordt ingebracht o Het goed behoort de vennoten toe in onverdeeldheid o De persoonlijke schuldeiser van de inbrengende vennoot (of van een andere vennoot) kan hierdoor geen beslag meer leggen op het gehele goed o Aandelen behoren hier ook bij. Aandelen kunnen niet worden overgedragen zonder toestemming van alle andere vennoten

4. Enkele verschilpunten Maatschap kan ook een commercieel doel hebben naast een burgerlijk doel. Maatschap kan ook tijdelijk en stil worden, in die zin zijn de tijdelijke en stille vennootschap slechts modaliteiten van de maatschap

5

De tijdelijke vennootschap is de vennootschap die wordt aangegaan voor één of meer handelsverrichtingen: zij is essentieel niet duurzaam en wordt automatisch ontbonden door de voltooiing van de onderneming waarvoor zij werd opgericht. Indien echter de vennoten hun samenwerking verder zetten over de grenzen heen van de onderneming waarvoor de tijdelijke vennootschap was aangegaan, dan mag aangenomen worden dat deze laatste ontbonden werd en vervangen door de maatschap. De stille vennootschap is een niet-openbare vennootschapsvorm: behalve aan de vennoten is de vennootschap in principe aan niemand bekend. Ook een maatschap hoeft niet openbaar te zijn. Een samenwerking met burgerlijk of commercieel doel zal niet zelden de vorm aannemen van de stille vennootschap: de deelgenoot (= stille vennoot) kan immers zijn aansprakelijkheid beperken tot zijn inbreng wat in een openbare maatschap niet mogelijk is. Besluit  Stille vennootschap mist kenmerk van openbaarheid  Tijdelijke vennootschap mist kenmerk van duurzaamheid o Kan ook aangegaan worden voor één verrichting o Mag geen openbaarheid tentoon spreiden dat zulks op duurzaamheid zou wijzen: het gebruik van een firmanaam is dus uit den boze!

Afdeling 2. Geldigheidsvereisten

1. Materiële geldigheidsvereisten die gelden voor elk contract  Geldige toestemming

o Mag niet aangetast zijn door wilsgebreken (dwaling, geweld, … ) o Als dit wel zo is: nietigheid  Nietigverklaring verjaart door termijn van 10 jaar  Bekwaamheid o Deelnemen aan oprichting van een vennootschap waarin de vennoten hun aansprakelijkheid niet kunnen beperken tot hun inbreng (uitzondering: stille vennoot) o Rechtspersonen (zoals een nv) zijn ook bekwaam  Onbekwaamverklaring van één er vennoten in de loop van de vennootschap is een grond voor ontbinding van rechtswege

 Oorzaak (doel) 6

 Voorwerp (inbreng)  Sanctie o Absolute nietigheid  Afwezigheid van toestemming, ongeoorloofd voorwerp of oorzaak  Alle gevolgen van de overeenkomst worden ongedaan gemaakt  Dit kan door elke belanghebbende worden betwist o Relatieve nietigheid  Wilsgebreken, onbekwaamheid  Dit kan door de partij die door het recht in bescherming wordt genomen betwist worden

2. Materiële geldigheidsvereisten eigen aan het vennootschapscontract  Meerhoofdigheid (minstens met twee)  Inbreng  Inbrenger van arbeid is niet gelijk aan een werknemer  Zijn vergoeding fluctueert naargelang er winst of verliest wordt gemaakt en hij is rekenschap verschuldigd aan de vennoot voor zijn prestaties

 Winstoogmerk  Delen in winst en bijdragen in verlies  Alle vennoten zullen delen in de winst of bijdragen in het verlies  Elke inbreng moet het risico van de onderneming ondergaan  Bijdrage in het verlies  Elke vennoot moet in de recurrente vergoeding die hij als winstaandeel voor zijn inbreng ontvangt de weerslag ondervinden van een minder goed jaar van de vennootschap  Een inbrenger van arbeid wordt dus ook niet vergoed in een verliesjaar  Wanneer je een verloning ontvangt, ongeacht winst of verlies dan ben je dus geen inbrenger van arbeid maar een werknemer

7

Een leonijnse vennootschap is een vennootschap waar één vennoot zich alle winst naar zich toe haalt en niet bijdraagt in het verlies. Deze leonijnse vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid is tevens nietig.

 Sancties Een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid die niet het vereiste winstoogmerk bezit kan worden geherkwalificieerd in een vereniging zonder rechtspersoonlijkheid (‘feitelijke vereniging’).

Afdeling 3. Bestuur en vertegenwoordiging

1. De persoon van de zaakvoerder 1. Suppletieve wettelijke regeling Behoudens wanneer de statuten één zaakvoerder aanwijzen is iedereen, elke vennoot in een maatschap van rechtswege zaakvoerder. In die stille vennootschap kunnen de stille vennoten uiteraard geen zaakvoerder zijn.

2. Statutaire zaakvoerder Die wordt door het vennootschapscontract zelf aangewezen. Een interne statutaire zaakvoerder kan niet herroepen worden zolang het vennootschapscontract duurt, tenzij om wettige redenen en met unanimiteit der vennoten.  Een externe statutaire zaakvoeder kan zonder wettige redenen ontslagen worden mits unanimiteit der vennoten.

3. Gewone zaakvoerder Die wordt niet in het vennootschapscontract maar in een latere akte aangesteld, met unanimiteit der vennoten. De gewone zaakvoerder kan afgezet worden als lasthebber: hij is herroepbaar zonder wettige redenen en met unanimiteit der vennoten.

2. De bestuursbevoegdheid van de zaakvoerder 1. De suppletieve wettelijke regeling De daden van beheer en van beschikking die kaderen in het maatschappelijk doel.

8

2. Statutaire en gewone zaakvoerder De vennoten kunnen geen verzet doen tegen zijn bestuurshandelingen, behoudens het geval van bedrog. Maar zijn bestuur moet wel degelijk in functie van het doel en het belang van de vennootschap geschieden.

3. De hypothese van meerdere zaakvoerders Elke zaakvoerder kan afzonderlijk daden van koophandel stellen.

3. De vertegenwoordigingbevoegdheid van de zaakvoerders De vennoot of zaakvoerder is een lasthebber van de andere vennoten en niet van de vennootschap. Vennoten zijn enkel gebonden ten aanzien van derden indien er in hun naam wordt opgetreden.

Wanneer ik een contract sluit met Tom, de CEO van een bedrijf. Dan sluit Tom namens dat bedrijf een contract af met mezelf. In werkelijkheid zijn er dan evenveel contracten als er vennoten zijn in dat bedrijf. Stel dat er naast Tom nog 4 andere vennoten zijn in dat bedrijf zijn er in dit geval dus in het totaal 4 + 1 (Tom) contracten! De stille vennootschap werkt ook volgens dit principe: de werkende vennoot treedt op in eigen naam, maar voor rekening van de gezamenlijke vennoten. Extern is hij aansprakelijk, en intern kan hij zich op de medevennoten verhalen De schijnbare vertegenwoordigingsbevoegdheid stelt dat wanneer een vertegenwoordiger buiten de perken van zijn volmacht die hij verkregen heeft van de vennootschap treedt, maar voor een derde een schijn van vertegenwoordigingsbevoegdheid wordt gewekt, dan zijn de vennoten-opdrachtgevers niettemin verbonden.

In dat geval heeft de vertegenwoordiger vertegenwoordigersmacht, zonder vertegenwoordigingsbevoegdheid te hebben ; hij kan de gezamenlijke vennoten verbinden, maar mag het niet. Baattrekking stelt dat de vennoten geboden zijn door het optreden van een vennoot in hun naam indien dit hen tot voordeel heeft gestrekt, ook al was die vennoot niet vertegenwoordigingsbevoegd.

9

4. De aansprakelijkheid van vennoten en zaakvoerders 1. De aansprakelijkheid van vennoten ten aanzien van derden De maximale aansprakelijkheid van de vennoten is hun persoonlijk vermogen (= onbeperkte aansprakelijkheid!) Het risico op insolvabiliteit van één der vennoten ligt bij de andere vennoten in het geval van de commerciële maatschap  in een burgerlijke maatschap ligt het risico bij de schuldeisers. Voor een onrechtmatige daad van de lasthebber zijn de vennoten niet aansprakelijk. Maar een onrechtmatige daad die inherent is aan de lastgeving kan wel aan de lastgever worden toegerekend.

2. De aansprakelijkheid van de zaakvoerder tegenover de vennoten Wanneer ingeroepen?  Gewone beheersfouten (nadelige publiciteit)  Verkeerd uitvoeren van de vertegenwoordigingsopdracht Kan door elk van de vennoten ingeroepen worden!

Afdeling 4. Het aandeel en zijn overdracht in de vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid Er zijn evenveel aandelen als er vennoten zijn – ze worden bepaald door de vennootschapsovereenkomst of door de onderlinge verhouding van de inbrengen. Niemand van de vennoten kan zijn aandeel overdragen zonder unanimiteit der vennoten. Een vennoot kan zich een deelgenoot nemen in een vennootschap, zonder de toestemming van de andere vennoten. (zogenaamde overeenkomst van ‘croupier’ is op haar beurt een stille vennootschap)

Afdeling 5. De ontbinding van de vennootschap 1. Unanimiteit der vennoten 2. Overlijden, onbekwaamheidverklaring, onvermogen of faillissement van één der vennoten 3. Het tenietgaan van de zaak of het voltrekken van de handeling 4. Het verstrijken van de duur en de enkele wil van één der vennoten 5. De eenhoofdigheid van de vennootschap

10

Hoofdstuk XVII. De gemengde vennootschapvormen Afdeling 1. Over wezen, gelijkenis en verschilpunten van deze vennootschappen

1. Gemengd contractuele vennootschapsvormen Een Vennootschap onder Firma of een gewone commanditaire vennootschap. Intern: vennoten blijven elkaars partners Extern: er wordt in naam en voor rekening van de vennootschap opgetreden: derden contacteren met een rechtspersoon

2. Afgescheiden vermogen – onbeperkte aansprakelijkheid De rechtsbetrekking die uit de oprichtingsovereenkomst van een VOF of een Comm. V. ontstaat, is dus niet louter contractueel van aard, maar het is ook geen zuivere rechtspersoon. Daarom spreekt men van een onvolkomen rechtspersoon. De vennoten zijn onbeperkt en hoofdelijk aansprakelijk met hun ganse privévermogen voor de schulden van de vennootschap.

3. Openbaar karakter Het bestaan van de samenwerkingsvorm is voor derden geen geheim.

4. De commanditaire vennootschap: eigenheid met aanzet van beperkte aansprakelijkheid De Comm. V. is en openbare en duurzame vennootschap met onvolkomen rechtspersoonlijkheid. Ze is samengesteld uit één of meer werkende vennoten en uit één of meer stille vennoten, ook wel geldschieters genaamd. De stille vennoten genieten van beperkte aansprakelijkheid.  maar de werkende vennoot is onbeperkt aansprakelijk. Wanneer echter de naam van de stille vennoot voor komt in de firmanaam, rekenen derden op zijn onbeperkte aansprakelijkheid.

5. Vennoten en handelaars Een VOF of Comm. V. met commercieel doel is pas failliet wanneer ook de vennoten in de problemen geraakt zijn. Het faillissement van de vennootschap brengt dus het faillissement van de vennoten teweeg.

11

Echter, de vennoten in een VOF of in een Comm. V. met een burgerlijk doel zijn geen handelaars en kunnen dus niet failliet verklaard worden!

6. Personenvennootschappen De VOF en de Comm. V. zijn personenvennootschappen.

Afdeling 2. Geldigheidsvereisten

1. Materiële geldigheidsvereisten die gelden voor elk contract ; de bijzondere werking van de nietigheidssanctie in vennootschappen met rechtspersoonlijkheid Voordeel van het statuut van een stille vennoot in een Comm. V. met commercieel doel: minderjarige of vrij beroeper kan daar stille vennoot worden Het betreft personenvennootschappen: één nietige deelneming volstaat voor de nietigheid van de ganse vennootschap. De nietigheidssanctie werkt slechts voor het toekomende – de vennootschap behoudt dus de rechtspersoonlijkheid voor doeleinden van haar vereffening.

2. Materiële geldigheidsvereisten eigen aan het vennootschapscontract; specificiteit van enkele vereisten in de Comm. V.  Inbreng  Kan bestaan uit geld, goederen of arbeid  Geld en goederen kunnen door hun inbreng in eigendom overgaan naar de VOF of de Comm. V. : zij zijn immers rechtspersonen  Inbreng van de stille vennoot kan in een Comm. V. uiteraard niet bestaan uit arbeid  De inbreng moet bij oprichting worden toegezegd maar nog niet volgestort

 Vordering tot geveinsdverklaring: alle schuldeisers van de inbrengen kunnen opnieuw beslag leggen op het goed  Pauliaanse vordering: goed keert terug ten behoeve van de schuldeiser die de pauliaanse vordering heeft ingesteld

 Delen in winst en bijdragen in verlies Hetzelfde geldt ook als voor vennootschappen zonder rechtspersoonlijkheid.

12

Wel andere bepaling voor Comm. V. :  Intrestdividend: vast rendement op inbreng voor stille vennoot  Fictief dividend: ook dividend als er verlies is (zaakvoerder is dan strafbaar)

 Sanctie Nietig als een VOF of Comm. V. …     

Eenhoofdig is opgericht Zonder winstoogmerk is opgericht Een bedrieglijke of fictieve inbreng Inbreng van één van de vennoten is nietig Wanneer een stille vennoot niet deelt in het verlies

De nietigheid heeft de gevolgen van een ontbinding: het vermogen van de vennootschap wordt ontbonden ten voordele van de schuldeisers van de vennootschap.  De pauliaanse vordering en de vordering tot geveindsverklaring doen het ingebracht goed terugkeren naar het vermogen van de vennoot ten voordele van diens privé-schuldeisers.

3. Formele geldigheidsvereisten voor oprichting VOF en Comm. V. De VOF en Comm.V. moeten worden opgericht bij authentieke of onderhandse akte. Bij een onderhandse akte moeten zoveel exemplaren worden opgemaakt als er partijen zijn.

Afdeling 3. Bestuur en vertegenwoordiging

1. De persoon van de zaakvoerder Idem als bij zonder rechtspersoonlijkheid. De stille vennoot in een Comm. V. kan in geen geval zaakvoerder zijn (is hij dit wel, dan verliest hij het voordeel van beperkte aansprakelijkheid) maar hij kan echter wel voorlopig bewindvoerder zijn.

2. De bestuursbevoegdheid van de zaakvoerder Idem als bij zonder rechtspersoonlijkheid.

3. De vertegenwoordigingbevoegdheid van de zaakvoerder(s) De zaakvoerder of vennoot die niet uitdrukkelijk of stilzwijgend kennis geeft van zijn hoedanigheid van vertegenwoordiger, verbindt alleen zichzelf.

13

Wanneer het statutair doel NIET gepubliceerd wordt dan is dit niet aan derden tegenwerpelijk De bevoegdheid van de zaakvoerder om de vennootschap ten aanzien van derden te verbinden is onbeperkt. Wanneer het statutair doel WEL gepubliceerd wordt dan is de vennootschap niet verbonden aan de verbintenissen die buiten dat doel worden aangegaan.

4. De aansprakelijkheid van vennoten en zaakvoerders 1. De aansprakelijkheid van vennoten ten aanzien van derden De zaakvoerder of vennoot verbindt de vennootschap ten aanzien van derden. De zaakvoerder is op extern vlak het orgaan van de rechtspersoon. De vennoten van de VOF en de werkende vennoten van een Comm.V. hun aansprakelijkheid is niet beperkt to hun inbreng, ook met hun persoonlijk vermogen staan zij in voor de verbintenissen van de vennootschap. De aansprakelijkheid van de stille vennoten is beperkt tot hun inbreng indien hun naam niet vermeld wordt in de firma.

2. De aansprakelijkheid van de zaakvoerder ten aanzien van de vennoten Zoals in een vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid is de lasthebber-zaakvoerder van een VOF of van een Comm. V. individueel aansprakelijk met betrekking tot de uitoefening van zijn mandaat ten aanzien van elk der vennoten.

Afdeling 4. Het aandeel en zijn overdracht in vennootschappen met onvolkomen rechtspersoonlijkheid Idem als bij zonder rechtspersoonlijkheid.

Afdeling 5. De ontbinding van de vennootschap Idem als bij zonder rechtspersoonlijkheid.

14

Hoofdstuk XVIII. De vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid Afdeling 1. Over wezen, verschil en gelijkenis van de naamloze vennootschap, de besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid en de coöperatieve vennootschap

1. Niet-contractuele vennootschapstypes  Tussen de vennoten bestaat er geen contractuele aard  Er bestaat wel een contractuele band tussen de vennootschap als rechtspersoon en elke vennoot  Zaakvoerder of bestuurder is het orgaan van vennootschap ten aanzien van derden (extern) en ten aanzien van de andere vennoten (intern)  De bestuurder of zaakvoerder is rekenschap verschuldigd aan de algemene vergadering waartoe de vennoten behoren

2. Volkomen rechtspersoonlijkheid : beperkte aansprakelijkheid NV EN BVBA  Afgescheiden vermogen (schuldeiser van de individuele vennoten kunnen er zich niet op verhalen)  Aansprakelijkheid van de vennoten beperkt tot hun toegezegde inbreng (dus niet het privévermogen)

3. Een in aandelen verdeeld en beschermd maatschappelijk kapitaal Maatschappelijk kapitaal  som van de toegezegde inbrengen  benedengrens van het maatschappelijk vermogen: netto-actief of eigen vermogen (= activa – schulden – voorzieningen) < kapitaal Onderlinge verhoudingen in het maatschappelijk kapitaal bepalen respectievelijk aandelen. Inbreng van arbeid is onmogelijk en niet vergoedbaar in kapitaalsaandelen.

4. Kapitaal- of personenvennootschappen NV  zuiver kapitaal vennootschap  aandelen zijn vrij overdraagbaar tenzij beperkt in de statuten

15

BVBA    

overdraagbaarheid aandelen beperkt door de wet statuten kunnen gewijzigd worden met gekwalificeerde meerderheid het staat of valt niet met ieder der vennoten besloten kapitaalvennootschap

CV  aandelen slechts overdraagbaar aan de andere vennoten en aan de statuten aangewezen derden  staat of valt niet met ieder der vennoten  personenvennootschap met veranderlijk kapitaal

5. De besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid starter (S-BVBA) Minimumkapitaal tussen 1 EUR – 18 549 EUR Storting bij oprichting: 1 EUR Maar na 5 jaar moet de S-BVBA ophouden met te bestaan; of beter gezegd: dan moet haar maatschappelijk kapitaal minstens op het niveau van het minimumkapitaal geldend voor de BVBA gebracht zijn, nl. 18 550 EUR.

Afdeling 2. Oprichtingsvereisten

1. Materiële geldigheidsvereisten die gelden voor elk contract    

niet aangetast door gebrekkige toestemming bekwaamheid van elk van de oprichters geoorloofde oorzaak (doel) geoorloofd voorwerp: inbreng mag niet strijdig zijn met de openbare orde

1 niet? Nietigheid Nietigheid van deelneming van één van de oprichters? Hoofdelijke aansprakelijkheid van de medeoprichters voor het bedrag van de nietige inbreng.

2. Materiële geldigheidsvereisten die gelden voor het vennootschapscontract 1. Vereist aantal vennoten Een nv moet minstens twee geldig verbonden oprichters tellen.

16

Een bvba kan één vennoot tellen indien het een natuurlijke persoon is en dit in maximum één bvba. Sanctie  Nietigheid!

2. Inbreng Men kan alleen inbrengen wat kan vergoed worden in kapitaalsaandelen (het moet dus waardeerbaar zijn in geld). Men mag dus geen arbeid inbrengen. Bovendien is de toegezegde inbreng het maximum van de verbintenis.

A. Inbreng van geld Moet vóór de oprichting op een bijzondere rekening gestort worden.

B. Inbreng in natura (bv. Onroerend goed) en quasi-inbreng Quasi-inbreng is de inbreng van een som geld van een bepaalde vennoot om in enige tijd later het goed dat hij in eerste instantie had willen inbrengen, te verkopen aan de vennootschap tegen een prijs die overeenstemt met de ingebracht som geld. De goedkeuring van de algemene vergadering is voor dit manoeuvre vereist.

C. Nietige en waardeloze inbreng Een inbreng wordt nietig omwille van een ongeoorloofd voorwerp. Een inbreng wordt waardeloos bijvoorbeeld wanneer een handelszaak een negatief vermogen heeft.  In beide gevallen staan de oprichters hoofdelijk in voor het gedeelte van het kapitaal dat dus niet geldig geplaatst is. Tegen een bedrieglijke of fictieve inbreng bij een nv of bvba wordt er een pauliaanse vordering opgekomen. En bij een cv is dit met een vordering tot geveinsdverklaring. De vennootschap blijft bestaan, ondanks het nietige karakter van de inbreng; het zijn in dat opzicht kapitaalvennootschappen. Arrest Hof van Justitie  Enkel ongeoorloofd statutair doel kan de nietigheid van een vennootschap veroorzaken!

3. Winstoogmerk Een nv, bvba of cv zonder winstoogmerk zijn NIET NIETIG!

17

Het winstoogmerk van een CV bestaat in het mogelijk maken van besparingen voor haar vennoten. Iedereen blijft in zijn of haar hoedanigheid van aannemer of leverancier.

4. Delen in winst en bijdragen in verlies Een beding van leeuwenaandeel is in een nv of een bvba of een cv nietig zoals in andere vennootschappen. Alleen is het in dit geval partiële nietigheid. De vennootschap zelf wordt er NIET nietig door. Het beding wordt voor niet-geschreven gehouden.

5. Sanctie Nietigheid van een vennootschap kan door de rechter worden uitgesproken in een aantal welbepaalde gevallen. Niet in geval van:  Ontbreken winstoogmerk  Leonijns karakter van de vennootschap Wel in geval van:  Nietige inbreng  Ontbreken van het aantal geldig verbonden vennoten

3. Formele geldigheidsvereisten voor oprichting nv, bvba en cv 1. Vereisten Authentieke akte voor nv, bvba en cvba. Onderhandse akte voor cvoa.

2. Sanctie Nietigheid indien niet in vereiste vorm. Niet vermelding van naam of firma, doel, bedrag geplaatst kapitaal  grond tot nietigverklaring Indien de nietigheid uitgesproken werd door de rechter dan bepaalt de rechter de wijze van vereffening.

18

Afdeling 3. Kapitaal en aandelen 1.

Verschillende kapitaalbegrippen

A.

Geplaatst kapitaal

Het geplaatst kapitaal is gedeelte van kapitaal waarvoor met geldige inbrengen is ingeschreven, is toegezegd. De som van inbreng. Het statutair of maatschappelijk kapitaal is de waarde van het bedrag van het startvermogen en vaan vennootschap, eigenlijk ook de ondergrens van de vennootschap. Het bedrag dat een vennootschap maximaal aan aandelen kan uitgeven. Het is het cijfer dat in de statuten vermeld staat. Het maatschappelijk kapitaal moet gelijk zijn aan het geplaatst kapitaal, want anders is er persoonlijke hoofdelijke aansprakelijkheid voor de oprichters (= oprichtersaansprakelijkheid) voor het verschil. Dit is zo bij een nv, bvba of cvba maar niet bij een cvoa. Inbrengen is niet gelijk aan storten! Inbreng: beloven het later in te brengen, wanneer dit nodig is of gevraagd wordt. Storten: daadwerkelijk inbrengen, geven van kapitaal Het is onmogelijk om aandelen uit te geven beneden hun pari, zowel bij oprichting als bij kapitaalverhoging. De pari is gelijk aan het quotiënt van het kapitaal of de kapitaalverhoging gedeeld door het aantal (nieuw) uitgegeven aandelen. B.

Wettelijk of statutair minimumkapitaal (codex)

C.

Gestort kapitaal

Dit is het gedeelte van het geplaatst kapitaal dat effectief is betaald. Hier zijn er verschillende regels over mbt tot de verschillende vennootschapsvormen (zie codex). De oprichters, en ingeval van kapitaalverhoging de bestuurders of zaakvoerders, zijn hoofdelijk gehouden tot storting van die minimale inbreng als dat niet gebeurd is. D.

Toereikend kapitaal (codex)

2.

Kapitaalbewegingen

1.

Kapitaalverhoging

A.

Materiële vereisten

Statutenwijziging Regels moet je blijven respecteren met betrekking tot de storting Wanneer aan de vereisten niet is voldaan worden bestuurders aansprakelijk gesteld en niet de oprichters B.

Formele vereisten

C.

Kapitaalverhoging en gelijkheid van de aandeelhouders: uitgiftepremie of agio (zie apart blad)

Agio wordt gevraagd om reserves te compenseren anders wordt het aandeel meer waard. D.

Kapitaalverhoging en gelijkheid van de aandeelhouders: voorkeurrecht

Als er een kapitaalverhoging is in geld dan mogen de reeds inzittende aandelen daar eerst op inschrijven. Het voorkeurrecht is proportioneel met je aandelen. Wanneer je 20 procent van de aandelen bezit dan mag je voor 20 procent inschrijven. Op die manier blijft de machtspositie behouden. 2.

Kapitaalverlaging

A.

Vereisten

Statutenwijziging en in de algemene vergadering moet ook het doel van de operatie en de ervoor te volgen werkwijze worden vermeld. Wanneer de aandelen geen nominale waarde hebben is er geen probleem. Anders moet een nieuw papier worden gedrukt waarop de aandelen vervangen worden door aandelen zonder nominale waarde of ze worden overstempeld.

19

B.

Reële kapitaalvermindering: bescherming van de schuldeisers

De reële kapitaalvermindering is diegene waarbij aan de aandeelhouders effectief een gedeelte van de inbreng wordt terugbetaald; wanneer zij hun inbreng nog niet volledig gestort hebben, kan de vermindering geschieden onder vorm va n een gehele of gedeeltelijke vrijstelling van de storting van het saldo. De statutenwijziging moet worden gepubliceerd met een wachttermijn van twee maanden waarin de schuldeisers zich kunnen verzetten. Ze kunnen een vervroegde betaling vragen of een zekerheid van betaling vragen. C.

Formele kapitaalvermindering: bescherming van de nieuwe aandeelhouders bij kapitaalverhoging

Het aanspreken van de wettelijke reserves of het gestorte kapitaal om het verlies te compenseren. Hier hebben de schuldeisers geen nadeel bij dus er zijn hier geen beveiligingsmaatregelen. Wettelijke reserves mogen maximaal 10 procent van het geplaatste kapitaal uitmaken. 3.

Obligatielening

A.

Algemeen

Waardepapier waarin de rechten van de uitlener en de verplichtingen van de vennootschap inzitten. Obligaties die niet converteerbaar zijn of waar geen voorkeurrecht aan verbonden is, kunnen uitgegeven worden door en op initiatief van de raad van bestuur. Deze obligaties kunnen enkel op naam zijn in de bvba en aan toonder in de nv en de cv. B.

Converteerbare obligaties en warrants (enkel voor de nv)

Obligaties kunnen omgezet worden naar een aandeel als zowel de algemene vergadering van obligatiehouders als die van de aandeelhouders ertoe instemt.  Converteerbare obligaties zijn obligaties die kunnen, vanaf hun uitgifte, omgezet worden in aandelen van de vennootschap zonder dat een tussenkomst van enig orgaan van de vennootschap is vereist. De uitgifte vereist normaal gezien een beslissing van de AV van de aandeelhouders. Al kan ze ook overgelaten worden aan de raad van bestuur. De converteerbare obligaties moeten bij voorkeur aangeboden worden aan de bestaande aandeelhouders. Techniek van de converteerbare obligaties De AV van aandeelhouders beslist tot een verhoging van het kapitaal. Die wordt pas effectief als de houder van een converteerbare obligatie beslist zijn conversierecht uit te oefenen. Daarna is de enige formaliteit die men moet vervullen, het opmaken van een authentieke akte op verzoek van de raad van bestuur. Wat brengen ze dan in als ze een obligatie inbrengen? De obligatie en niet de lening, je recht zit in je papier. De schuldenaar, onderneming, verliest de schuld dus het kapitaal stijgt en het vermogen dus ook. Oefen je het voorkeurrecht uit dat in die warrant zit dan kan je intekenen op een kapitaalverhoging. De warrant die aan de obligatie is gehecht geeft de obligatiehouder echter het recht om deel te nemen aan een kapitaalsverhoging waartoe op het ogenblik van de uitgifte van de obligatie is besloten. Ook hier wordt het kapitaal pas effectief verhoogd bij het aanbieden van de warrants en de inschrijving op de kapitaalverhoging. Obligatie cum warrant: obligatie kan alleen maar verhandeld worden met de warrant. Je kan de warrant niet apart uitoefenen of het recht alleen overdragen. Obligatie ex warrant: De warrant kan afzonderlijk van de obligatie verkocht worden. Naakte warrant: alleen het voorkeurrecht (= het recht om op een kapitaalverhoging in te schrijven)

20

4. Aandelen en andere stukken 1. Het in aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal: nominale en fractiewaarde Het maatschappelijk kapitaal is in aandelen verdeeld.  Maatschappelijk kapitaal = som toegezegde inbrengen  Maatschappelijk kapitaal = benedengrens maatschappelijk vermogen (= netto-actief (activa – (voorzieningen & schulden)) In tegenstelling tot vennootschappen zonder volkomen rechtspersoonlijkheid (zoals maatschap en ook zoals in de cv) is het aantal aandelen NIET gelijk aan het aantal vennoten. BVBA aantal aandelen =

geplaatste kapitaal waarde van elk aandeel

 alle aandelen moeten gelijke waarde hebben

NV De voormelde quotiëntregel gaat hier slechts op als alle aandelen dezelfde nominale waarde hebben. Aandelen kunnen echter een verschillende of geen nominale waarde hebben. Wanneer aandelen geen nominale waarde hebben vertegenwoordigen de aandelen een fractie van het maatschappelijk kapitaal  FRACTIEWAARDE:

geplaatste kapitaal aantal aandelen

 fractiewaarde verandert niet in geval van kapitaalverhogingen

De aandelen verlenen LIDMAATSCHAPSRECHTEN (bv stemrecht) en VERMOGENSRECHTEN (bv dividend). Rechten worden toegekend in functie van aantal en categorie van aandelen die men bezit Bij een bvba hebben alle aandelen dezelfde rechten, dit zodat enkel het AANTAL aandelen relevant is.

2. Kapitaalsaandelen en andere effecten BVBA Alleen uitgifte van kapitaalsaandelen en obligaties mogelijk. De inbreng van arbeid kan niet vergoed worden met winst.

NV

21

Uitgifte van kapitaalsaandelen en obligaties en WINSTBEWIJZEN (of oprichtersaandelen) ↓ Vergoeding met winst voor inbreng van arbeid maar vertegenwoordigen geen aandeel in het kapitaal!

Winstbewijzen kunnen ook gebruikt worden om inbreng in geld of natura vergoeden indien de inbrenger daarmee akkoord gaat.

3. Rechten waarop de aandelen en andere effecten aanspraak geven A. Algemeen: het recht op gelijke behandeling en de wijziging van rechten De houder van een kapitaalaandeel is een volwaardig vennoot maar zijn inbreng is onderworpen aan het risico van de onderneming; met andere woorden een dividend en terugbetaling bij ontbinding zijn niet zeker. Voor de obligatiehouder daarentegen zijn interest en terugbetaling in principe wel gewaarborgd. De titularis van winstbewijzen bevindt zich een tweeslachtige positie; indien inbreng uit arbeid bestaat, kan terugbetaling hoogstens bestaan uit herwonnen vrijheid; maar statuten kunnen hem een winstaandeel en nog andere rechten toekennen.  Recht op winstdeelname  ≠ recht op winstuitkering  Beslissing algemene vergadering  Afhankelijk van het bestaan van uitkeerbare winst  NV: preferente en niet preferente aandelen  Bij voorrang rendement uit winst  Bij voorrang naar houders van preferente aandelen indien positief saldo na liquidatie (vóór gewone kapitaalsaandelen, bewijzen van deelgerechtigheid en – alleen als statutair bepaald hebben de titularissen van winstbewijzen recht op overschot)  Kapitaalsaandelen delen evenredig in de winst en in het liquidatieoverschot?  BVBA: gelijk, geen afwijking mogelijk  NV: afwijking mogelijk  Absoluut recht gelijke behandeling binnen zelfde categorie  Kwaliteit van geld speelt en niet kwaliteit van persoon  Wijziging mogelijk mits naleving strenge procedure (binnen elke categorie meerderheid nodig voor statutenwijziging)

OPMERKING! Een aandeel vertegenwoordigt niet wat je ingebracht hebt. De vennootschap beheert nu je inbreng. Je aandeel vertegenwoordigt je rechten en verplichtingen!

B. Het stemrecht en de aandelen zonder stemrecht Je stemrecht is proportioneel met de waarde en aantal van je aandelen.

22

 Alleen kapitaalsaandelen en bewijzen van deelgerechtigheid geven stemrecht in de algemene vergadering van aandeelhouders  NV: kleinste eenheid één stem  BVBA elk aandeel één stem  In de nv en bvba mogen de aandelen zonder stemrecht niet meer bedragen dan 1/3 van het maatschappelijk kapitaal.

C. Winstbewijzen  Winstbewijzen (NV)  Enkel stemrecht indien statutair zo bepaald  Stemrecht sowieso bij belangrijke beslissingen (doelwijziging, etc.)

 Niet alleen bij inbreng arbeid, ook bij inbreng in geld of in natura D. Certificaten Zij incorporeren de economische rechten terwijl de aandelen de juridische rechten blijven belichamen.

4. Effecten op naam, aan toonder en in gedematerialiseerde vorm  Aandelen aan toonder: waardepapier; titel waarin de rechten van de houder aldus zijn geïncorporeerd dat het recht uit het papier, het recht op het papier volgt  Aandeel op naam – aandeel en de daaraan verbonden recht komen toe aan een met naam genoemde persoon  Bewijs door inschrijving in het aandelenregister  Aandeelhouders kunnen certificaat krijgen dat inschrijving vaststelt (afschrift)  Gedematerialiseerde effecten: worden vertegenwoordigd door een boeking op naam en rekening van de eigenaar of houder

NV Aandelen op naam: in principe zijn alle aandelen op naam maar aandeelhouder kan (indien de statuten dit voorzien) omzetting vragen in aandeel aan toonder of in gedematerialiseerde vorm De NV houdt een register bij van de aandelen op naam. Winstbewijzen en obligaties kunnen aan toonder of in gedematerialiseerde vorm worden uitgegeven.

BVBA Aandelen zijn ALTIJD op naam; ook obligaties moeten op naam zijn.

23

5. Overdrachtsmechanisme van effecten op naam, aan toonder of in gedematerialiseerde vorm ; toetreding, uittreding en uitsluiting in de cv NV  Aandelen, winstbewijzen, obligaties aan toonder  Volkomen waardepapieren  Roerende lichamelijke goederen – eigendom gaat over door de loutere afgifte  Gedematerialiseerde aandelen, winstbewijzen, obligaties: inboeking op een rekening  Op naam: wijziging inschrijving in het register brengt overdracht teweeg – slechts tegenwerpelijkheidsvereiste – sluiten overeenkomst volstaat voor overdracht tussen partijen

6. Wettelijke en statutaire overdrachtsbeperkingen A. Beperkingen die verband houden met de storting (codex) B. Beperkingen die verband houden met de aard van het effect (codex) C. Beperkingen die verband houden met de aard van de vennootschap: cv en bvba NV  Aandelen op naam  Tussen partijen  Vormvrij (principe)  T.a.v. vennootschap en derden  Aantekening overdracht register  Erkenning en inschrijving in register door de vennootschap

BVBA  Tussen partijen  Als vrij overdraagbaar (bv. vennoot – tenzij statuten anders bepalen) – wilsovereenstemming  Regels toepasselijk bij verkoop, schenking als vererving van aandelen  De aanvaarding van de kandidaat-overnemer in de bvba werkt als de vervulling van een opschortende voorwaarde; niet als een nietigheidssanctie.  De overdracht treedt pas in werking na een akkoord.

24

 Instemming vereist en niet verkregen – maw kandidaat-overnemer werd geweigerd  Overdracht onder levenden (art. 251)  Overgang wegens overlijden (art. 252)

D. Overdrachtsbeperkingen ten gevolge van de wil van de oprichters: nv Algemene regel  vrije overdraagbaarheid ongeacht of de aandelen op naam, aan toonder of gedematerialiseerd zijn!

Maar als men toch beperkingen aan de overdraagbaarheid wenst te stellen  statutaire overdraagbaarheidsbeperkingen! o Kunnen enkel betrekking hebben op aandelen op naam en mogen ingevoerd worden d.m.v. een statutenwijziging

 Mogelijkheden  Aanvaardingsclausule  Voorstelplicht  Voorkooprecht  Combinatie Aanvaardingsclausule: een aandeelhouder kan slechts zijn aandelen overdragen indien de kandidaat-overnemer aanvaard wordt door   

De raad van bestuur of De algemene vergadering of De aandeelhouders

In geval van weigering  “weigeraars” zijn verplicht een koper van de aandelen te zoeken indien de verkoper dat alsnog wenst ( = voorstelplicht)

+ Voorkooprecht: verkoper verleent aan de vennoten een “First right of refusal”, dwz dat de verkoper eerst de kans geeft andere vennoten om zijn aandelen te kopen. Indien deze daar niet op ingaan kan de verkoper een andere koper zoeken

Wederzijdse kansen op manipulatie zijn reëel.

25

Indien de statuten alleen in een aanvaardingsclausule voorzien, of in een aanvaardingsclausule gekoppeld aan een voorkooprecht, dan zou een aandeelhouder een gevangene van zijn aandelen indien worden : het volstaat de kandidaat-overnemer te weigeren en het voorkooprecht niet uit te oefenen of

in het geval van een aanvaardingsclausule gekoppeld aan een voorkoopplicht aan de prijs geboden door de derde kan het volstaan om een prijs heel hoog te stellen. Wettelijke regeling zie art. 510! Aandeelhoudersovereenkomsten bevatten dikwijls regelingen met betrekking tot stemafspraken in de algemene vergadering.

7. Uitsluiting en uittreding; uitkoopbod (art. 334-341, 635-643, 513)  Geschillenregeling  Uitsluiting van een medevennoot  Om gegronde redenen  Bepaald percentage stemrechten bezitten (in principe 30%)  Uittredingsrecht  Geen minimaal stemmenpercentage  Gegronde redenen  Uitkoopbod (squeeze out)  Mogelijkheid van de meerderheidsaandeelhouder om de aandelen van de resterende effectenhouders te verwerven  Min. 95% aandelen (alleen of gezamenlijk)

Afdeling 4. De organen van de vennootschappen met volkomen rechtspersoonlijkheid Vennootschap zonder rechtspersoonlijkheid  Zaakvoerders worden zowel op intern als extern vlak als de lasthebbers van de gezamenlijke vennoten beschouwd

Vennootschap met onvolkomen rechtspersoonlijkheid  Intern: relatie van lastgeving met elk van de vennoten  Extern: zaakvoerder is lasthebber van de vennootschap-rechtspersoon

26

Vennootschap met volkomen rechtspersoonlijkheid  zowel intern als extern zijn de bestuurders de lasthebbers van de vennootschap  De vennoot-aandeelhouder kan de bestuurder niet meer als lasthebber beschouwen en verantwoordelijk stellen  In kleine vennootschappen gebeurt de controle en onderzoeksrecht via de algemene vergadering: uitoefening; de individuele vennoot heeft een controlerecht.  Grote vennootschappen: commissaris oefent de controle uit ten behoeve van de algemene vergadering.

1. Bestuursorgaan 1. De persoon van zaakvoerder(s) of bestuurder(s) A. De zaakvoerder in de bvba  Indien aangeduid bij de oprichting van de BVBA  statutair zaakvoerder  Indien geen zaakvoerder werd aangewezen in de statuten kan door de oprichters of door de AV tot benoeming van een gewone zaakvoerder worden overgegaan  Mandaat geldt voor de duur van de vennootschap  Herroepbaar ad nutum  Sterke ontslagbescherming  unanimiteit (dus indien zaakvoerder ook vennoot is, zal ontslag heel moeilijk zijn)  Ook een rechtspersoon kan bestuurder zijn o natuurlijke persoon als vaste vertegenwoordiger aanduiden die burgerrechtelijk en strafrechtelijk aansprakelijk kan gesteld worden  Bezoldigd of niet

B. De bestuurders in een nv AANTAL  Minimum 3  Uitzondering: slechts 2 aandeelhouders

BENOEMING  kunnen niet STATUTAIR benoemd worden (≠ BVBA)  bij oprichting of in de algemene vergadering bij een gewone meerderheid  Herroepbaar ad nutum o hiervan kan niet afgeweken worden; hieruit volgt ook dat een bestuurder geen bediendestatuut kan hebben want dit is niet opzegbaar ad nutum (kan wel tegelijk bediende en ook bestuurder zijn)  Ook een rechtspersoon kan bestuurder zijn o natuurlijke persoon als vaste vertegenwoordiger aanduiden die burgerrechtelijk en strarechtelijk aansprakelijk kan gesteld worden

27

C. De zaakvoerder en bestuur in een cv      

bijna alles wordt aan de contractuele vrijheid van de vennoten overgelaten bij stilzwijgen van de statuten over het bestuur wordt de cv gelijk door één bestuurder deze moet worden aangesteld door een meerderheid in de AV maximale duur van 6 jaar ad nutum herroepbaar ook een rechtspersoon kan bestuurder zijn

D. Het dagelijks bestuur  Het is een zogenaamd facultatief orgaan van één of meer personen die onder het toezicht van de raad van bestuur de dagelijkse leiding van de vennootschap waarnemen.  Kan bestuurder afvaardigen  Benoeming , ontslag bezoldiging: grote vrijheid

E. Het directiecomité       

uitsluitend in de nv minimum twee personen (college) alleen als een statutaire bepaling de mogelijkheid voorziet toezicht raad van bestuur er kan geen werknemer van de vennootschap in zetelen bestaat uit zowel bestuurders als niet-bestuurders rechtspersoon kan ook lid worden (vaste vertegenwoordiger)

2. De bestuursbevoegdheid van zaakvoerders en raad van bestuur A. De bestuursbevoegdheid in de nv en de bvba De zaakvoerder(s) in de bvba en de raad van bestuur in de nv hebben een zogenaamde residuaire bevoegdheid : zij mogen alles doen wat strekt tot bevordering van het statutair doel en wat niet expliciet aan de algemene vergadering is voorbehouden Indien statuten meer beperkingen leggen op de bevoegdheid van de raad van bestuur en de bestuurders houden zich niet aan deze beperkingen  vennootschap is toch gebonden tav derden. Maar intern kan dit wel ingeroepen worden.

NV De raad van bestuur in de nv is een collegiaal orgaan: minderheid moet zich loyaal bij de beslissingen v d meerderheid neerleggen. Stel externe handeling zonder voorafgaande collegiale beslissing van de raad van bestuur: extern handeling is geldig tav derden MAAR intern de aansprakelijkheid van de bestuurders tav de vennootschap kan in het gedrang komen

BVBA   

Één volstaat Indien meerdere zaakvoerders  ieder is volledig bestuursbevoegd afzonderlijk te handelen zonder collegialitetisregel Indien de statuten een clausule heeft die meerdere handtekeningen vereist  collegialiteit is aangewezen maar niet vereist

Tegenstrijdig belang (art 523 en 259)of belangenconflict

28

 Vb. raad van bestuur gaat over tot huur van een gebouw eigendom van de bestuurder en de prijs is veel hoger dan de marktprijs  Identieke regeling voor het directiecomité!

B. De bestuursbevoegdheid in de cv  Bepaald door de statuten  bij gebrek daaraan: door het gemeen recht dat ook geld voor vennootschappen zonder of met onvolkomen rechtspersoonlijkheid

C. De bevoegdheid van het dagelijks bestuur in de nv en de cv  Eens opgericht, zijn statutaire beperkingen aan de bevoegdheden van het dagelijks bestuur niet meer tegenwerpelijk aan derden  Wordt niet veel gebruik van gemaakt

 Dagelijks bestuur omvat 3 handelingen o Handelingen die nodig zijn voor de dagelijkse werking o Handelingen van gering belang die dringen zijn zodat niet kan worden gewacht tot de raad van bestuur bijeenkomt

D. Directiecomité  Bevoegdheden worden in de statuten of door de raad van bestuur vastgelegd  Alle bevoegdheden kunnen toevertrouwd worden aan het directiecomité behalve: o Degene die de wet voorbehoudt aan de raad van bestuur en aan de AV o Bevoegdheden die betrekking hebben op het algemeen beleid o Bevoegdheden die te maken hebben met het toezicht op het directiecomité zelf  Vertegenwoordigheidsbevoegdheid  Overschrijding statutair doel, statutaire beperking in overdracht bevoegdheid: niet tegenwerpbaar  Alleen gepubliceerde handtekeningsclausules zijn tegenwerpbaar, niet eventuele taakverdeling

E. Het auditcomité en remuneratiecomité  De raad van bestuur van een nv heeft de mogelijkheid om in zijn midden en onder zijn aansprakelijkheid één of meer adviserende comités op te richten, waarvan hij de samenstelling en opdrachten vrij kan bepalen  Grote genoteerde nv’s zijn verplicht om binnen hun raad van bestuur een auditcomité op te richten

3. De vertegenwoordigingsbevoegdheid van zaakvoerders en bestuurders A. Organieke vertegenwoordiging -

Als de statuten voorzagen in de aanstelling van één of meerdere zaakvoerders, dan dienden hun namen opgenomen te worden in het uittreksel uit de oprichtingsakte dat moest gepubliceerd worden.

29

-

Dergelijke zaakvoerder ontleent ten aanzien van derden zijn bevoegdheid dan niet aan een geschreven en voor te leggen volmacht, maar aan een gepubliceerd ‘benoemingsbesluit’ waarvan de derde ter griffie of in het Belgisch Staatsblad kennis kan nemen zo hij dat wenst.

-

Opdat een handeling kan toegerekend worden aan de vennootschap in de plaats van aan de bestuurder/zaakvoerder die de akte ondertekende, is vereist dat er kennis wordt gegeven van de organieke vertegenwoordigingsbevoegdheid anders is de fysieke persoon die ondertekend heeft verbonden.

-

Indien de vertegenwoordiger vergeet zijn hoedanigheid van ondertekenaar (bv zaakvoerder) te vermelden en de derde moest weten dat er namens de vennootschap werd opgetreden  vennootschap is verbonden ten aan zien van de derde maar derde kan vergoeding krijgen indien hij zou schade geleden hebben door het feit dat de vermelding van de vertegenwoordigingshoedanigheid.

B. Tegenwerpelijkheid van statutaire bevoegdheidsbeperkingen, één- of meerhandtekeningenclausules

NV + BVBA beter spreken over vertegenwoordigingsmacht ipv over vertegenwoordigingsbevoegdheid Want de residuaire bevoegdheid die de wet toekent aan de vennootschapsorganen kan beperkt worden in de statuten maar kan NIET tegengeworpen worden aan derden. Beperkingen aan deze bevoegdheid: -

statutair doel: indien een handeling gesteld wordt die het doel overschrijdt (= een doeloverschrijdende handeling)  De vennootschap blijft gebonden door deze handeling.  Vennootschap kan niet zeggen: ik ben niet gebonden want doel werd overschreden  Tenzij: vennootschap kan bewijzen dat derde moest weten dat de handeling het doel overschreed.  Overschrijdingen van het statutair doel of van statutaire beperkingen kan leiden tot de aansprakelijkheid van de bestuurders

Kwantitatieve beperkingen:

BVBA  Eén zaakvoerder kan tekenen.  Statutaire meerhandtekeningsclausule (= tegenwerpelijk!! – voorwaarden bekendmaking & algemeen karakter blijft behouden)

NV Er moet collegiaal beslist maar ook collegiaal vertegenwoordigd worden, dwz in principe moeten alle (of de meerderheid van de ) bestuurders de akten ondertekenen.  UITZONDERING

30

Meedelen van de vertegenwoordigingsbevoegdheid in de statuten aan één of meer aangeduide bestuurders  handtekeningclausule  moet bekend gemaakt worden maar kan niet beperkt worden ten aanzien van derden. Alleen de handtekeningsclausules zijn tegenwerpelijk – mits publicatie (maar vertegenwoordigingsmacht blijft algemeen)! Intern: nuttig - taakverdeling waarbij bestuurders elk binnen hun domein en tot bepaalde bedragen de vennootschap kunnen vertegenwoordigen na collegiaal genomen beslissingen. Dit wordt met aansprakelijkheid gesanctioneerd maar is niet tegenstelbaar aan derden! Dus wanneer er een éénhandtekeningclausule geldt – heeft elke bestuurder of elk lid van het directiecomité ‘carte blanche’. Oplossing: bijzondere lastgeving (benoemingsbesluit publiceren in het Belgisch Staatsblad)  de raad van bestuur geeft na een collegiale beslissing een volmacht aan één van haar leden of aan een derde  vertegenwoordiger treedt dan op als lasthebber en niet als orgaan

BVBA Vertegenwoordigingsbevoegdheid toewijzen aan één of meerdere zaakvoerders; maar niet tegenstelbaar aan derden en kwalitatieve bevoegdheidsbeperkingen: bv 2 handtekeningen vereist of handtekening van gedelegeerd bestuurder vereist

2. Algemene vergadering In een nv kan de algemene vergadering schriftelijk gehouden worden. Het bestuursorgaan van de nv of bvba heeft de residuaire bevoegdheid terwijl in een cv de algemene vergadering die bevoegdheid heeft.

1. Bijeenroeping van de algemene vergadering, volmacht, stembeperking en stemovereenkomsten A. Bijeenroeping, depotclausule en presentielijst (codex)

2. De bevoegdheid van de algemene vergadering A. Gewone algemene vergadering (i) Stemming en quorum  voor een gewone algemene vergadering bestaat een quorumvereiste  er wordt gestemd bij een gewone meerderheid  quorum: hoeveel aandelen moeten vertegenwoordigd zijn om geldig te kunnen stemmen?

31

(ii) Jaarrekening, openbaarmaking en kwijting  belangrijkste bevoegdheden van de gewone algemene vergadering o goedkeuring van de jaarrekening o verlenen van décharge aan de bestuurders

(iii) Winstverdeling en benoeming en afzetting van bestuurders

B. Buitengewone algemene vergadering (i) Nv en bvba (codex)  kunnen de statuten wijzigen o quorum + bijzondere meerderheid vereist  doel en vorm kunnen gewijzigd worden

(ii) Cv  statuten kunnen enkel zonder unanimiteit gewijzigd worden indien daarin in de statuten voorzien is

C. Bijzondere algemene vergadering (codex)

3. Commissariaat      

aansprakelijkheid houdt toezicht op de rekening van de vennootschappen ze brengen verslag uit op de algemene vergadering kan niet zomaar ontslaan worden bezoldigd Indien er geen commissariaat is wordt dit uitgeoefend door een individuele aandeelhouder

Afdeling 5. De ontbinding van een vennootschap met volkomen rechtspersoonlijkheid

1. De vrijwillige ontbinding 1. Unanimiteit der vennoten of de meerderheid vereist voor een statutenwijziging NV EN BVBA  Quorum – en meerderheidsvereisten (codex)

CV  Unanimiteit der vennoten tenzij er meerderheidsregeling in de statuten is voorzien

2. De alarmbelprocedure (nv, bvba – codex art. 633)  Wanneer het netto-actief gedaald is beneden de helft van het maatschappelijk kapitaal  Er wordt dan vrijwillig tot de ontbinding besloten met een  Daalt het netto-actief tot beneden

¾ meerderheid

¼ van het kapitaal dan moet de algemene vergadering

bijeengeroepen worden en kan een ¼ minderheid tot ontbinden beslissen

32

 Indien de bestuurders de algemene vergadering niet tijding bijeenroepen, zijn zij aansprakelijk voor de daaruit voortvloeiende schade

2. De gevallen van ontbinding van rechtswege: het verstrijken van de duur en de eenhoofdigheid 1. Vergelijking met de andere vennootschappen Zowel de nv, bvba en de cv worden niet van rechtswege ontbonden door het overlijden, onbekwaamheid, het kennelijk onvermogen, het faillissement, de uittreding of uitsluiting van één der vennoten.

CV Uittreding één der vennoten geeft aanleiding tot toekenning van een scheidingsaandeel wat voor fiscale doeleinden een gedeeltelijk vereffening heet te zijn.

BVBA Uittreding één der vennoten of overlijden kan zelfs leiden tot de gerechtelijke ontbinding van de vennootschap.

2. Het verstrijken van de duur Voor bepaalde duur  Cv, nv, bvba worden van rechtswege ontbonden door het verstrijken van de duur

Voor onbepaalde duur  Kan enkel ontbonden worden door vrijwillige en gerechtelijke ontbinding  De enkele opzegging door één van de vennoten is GEEN reden van ontbinding

3. De eenhoofdigheid van de vennootschap  Eenhoofdige opgerichte nv is nietig.  Eenhoofdige opgerichte bvba is NIET nietig.  Een cv is reeds nietig wanneer zij minder dan drie oprichters telt.

4. De onthoofding van de vennootschap 3. De gerechtelijke ontbinding 1. Wettige redenen Kan door elke vennoot en ook door elke belanghebbende worden gevorderd.

2. Maatschappelijk vermogen daalt beneden wettelijk te volstorten deel van het minimumkapitaal (nv, bvba) 3. Aantal vennoten daalt beneden wettelijk minimum, zijnde drie vennoten (cv) 4. Niet meer actieve vennootschappen Indien een vennootschap gedurende drie opeenvolgende boekjaren geen jaarrekening neerlegt, kan haar ontbinding worden gevorderd door elke belanghebbende.

Afdeling 6. De vereffening

1. Het voortbestaan van de rechtspersoonlijkheid Na de ontbinding van de vennootschap wordt zij geacht te blijven bestaan met het oog op haar vereffening.

33

De vereffeningsprocedure is gericht op het te gelde maken van het vermogen van de onderneming met het oog op:  Voldoening van de schuldeisers  Teruggave van wat is ingebracht door de aandeelhouders  Uitbetaling van eventuele winsten en reserves aan de aandeelhouder

2. Vereffenaars: aanstelling en bevoegdheden (codex) 3. De behandeling van de schuldeisers 4. De vereffenaars en de aandeelhouders (art. 193) 5. De afloop van de vereffening Voor de afsluiting van de vereffening moet de vereffenaar het plan voor de verdeling van de activa onder verschillende schuldeisers voor akkoord aan de rechtbank van koophandel voorleggen. De afsluiting van de vereffening moet worden bekendgemaakt op dezelfde wijze als de uittreksels uit de oprichtingsakte.

34